• No results found

CONSUMENTENONDERZOEK RODE GEBLOKTE PAPRIKA

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "CONSUMENTENONDERZOEK RODE GEBLOKTE PAPRIKA"

Copied!
15
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

CONSUMENTENONDERZOEK RODE GEBLOKTE PAPRIKA

Proefcode: SM16PARS02

In opdracht van: LAVA cvba

t.a.v. Maarten De Moor Leuvensesteenweg 130a 3191 Boortmeerbeek ++32 (0)15 50 42 50 Maarten.DeMoor@lava.be

Door: PCG vzw

Karreweg 6

B-9770 Kruishoutem Tel ++ 32 (0)9 381 86 86 Fax ++ 32 (0)9 381 86 99 pcg@pcgroenteteelt.be

Proefverantwoordelijke: Jana Van Steenkiste Studieverantwoordelijke: Saskia Buysens

Directeur: Bruno Gobin

Datum: 13/01/2017

Studieverantwoordelijke Directeur

Dr. ir. S. Buysens Dr. B. Gobin

(2)

Abstract

In het consumentenonderzoek rode geblokte paprika werd nagegaan wat de invloed van ras is op de acceptatie van paprika’s door consumenten op het gebied van smakelijkheid, smaak, textuur en uiterlijk. Ook werd het opgeloste stofgehalte van de vruchten gemeten als maat voor hun zoetheid. De volgende 12 rassen werden beoordeeld: Keessie (Rijk Zwaan), Hein (Rijk Zwaan), WLS 2215-15 (Westland Seeds), WLS 2090-15 (Westland Seeds), PR08273 (Syngenta), Nesbitt (Rijk Zwaan), Subban (Rijk Zwaan), Fabris (Rijk Zwaan), Maldonado (Enza), Redline (Rijk Zwaan), Maduro (Enza), Redwing (Rijk Zwaan).

De paprika’s van het ras WLS 2090-15 vinden de consumenten heel erg lekker en de lekkerste uit de proef. Ook de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Fabris, Maldonado en Redwing vindt men heel lekker. Gematigd lekker en het minst lekker in deze proef zijn de paprika’s van het ras Redline. De paprika’s van de rassen WLS 2090-15 en PR08273 zijn significant lekkerder dan de paprika’s van de rassen WLS 2215-15 , Nesbitt en Redline.

De paprika’s van het ras PR08273 hebben met 7,3 °Brix het hoogste gemiddelde opgeloste stofgehalte van alle paprika’s in deze proef. De paprika’s van het ras Keessie hebben met 6,0 °Brix het laagste opgeloste stofgehalte, significant lager dan de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Fabris en Maduro .

Qua zoetheid komen de paprika’s van het ras WLS 2090-15 het dichtst in de buurt van de ideale zoetheid, deze paprika’s vindt men net iets te weinig zoet. Ook de paprika’s van de rassen PR08273 en Fabris komen aardig in de buurt van de ideale zoetheid, al zijn ook zij iets te weinig zoet. De paprika’s van de overige rassen beoordelen de consumenten als te weinig zoet. Het minst zoet en significant minder zoet dan de drie eerder

genoemde rassen zijn de paprika’s van het ras Nesbitt.

Wat de stevigheid betreft, vinden de consumenten de paprika’s van volgende rassen ideaal stevig: Keessie, WLS 2215-15, WLS 2090-15, Fabris en Redwing. Iets te stevig zijn de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Nesbitt, Subban, Maldonado, Redline en Maduro.

Op gebied van uiterlijk zijn de paprika’s van het ras WLS 2090-15 heel aantrekkelijk en het meest aantrekkelijk in deze proef. Ook de paprika’s van de rassen Redline en Hein vindt men heel aantrekkelijk. Eerder vermelde drie rassen zijn significant aantrekkelijker dan de paprika’s van de rassen Maldonado (nog steeds aantrekkelijk), Subban (gematigd aantrekkelijk) en Keessie (eerder niet aantrekkelijk).

Ook bij de acceptatie van de rode kleur zijn er significante verschillen tussen de rassen.

Er zijn paprika’s die de consumenten te donker rood vinden, namelijk de paprika’s van de rassen Subban, Maldonado en in mindere mate ook Maduro. Er zijn paprika’s die men te bleek vindt, namelijk de paprika’s van de rassen Keessie, WLS 2215-15, en in mindere mate ook PR08273 en Redwing. Een ideale rode kleur vindt men terug bij de paprika’s van de rassen Hein, WLS 2090-15, Nesbitt, Fabris en Redline.

De paprika’s van het ras WLS 2090-15 scoren in het algemeen zowel voor smaak als uiterlijk heel erg goed. Ook de paprika’s van de rassen Hein en Fabris worden erg

geapprecieerd door de consumenten. De paprika’s van het ras Maduro vallen uit de boot op gebied van smaak en de paprika’s van de rassen Keessie en Subban vallen uit de boot op gebied van uiterlijk en kleur.

(3)

Inhoud

Inleiding ... 4

1 Materiaal en methoden ... 4

2 2.1 Objecten ... 4

2.2 Proefdesign ... 5

2.3 Statistische analyse ... 5

Resultaten en bespreking ... 6

3 3.1 Resultaten ... 6

3.2 Bespreking ... 7

Besluit ... 8

4 Verklaring van de kwaliteitsverantwoordelijke ... 9

5 Samenwerking ... 9

6 Bijlagen ... 9 7

(4)

Inleiding 1

In het consumentenonderzoek rode geblokte paprika werd nagegaan wat de invloed van ras is op de acceptatie van paprika’s door consumenten op het gebied van smakelijkheid, smaak, textuur en uiterlijk. Ook werd het opgeloste stofgehalte van de vruchten gemeten als maat voor hun zoetheid.

Materiaal en methoden 2

2.1 Objecten

Tabel 1: Objecten

Object Ras Zaadhuis Herkomst

1 Keessie (35-192 RZ) Rijk Zwaan PCH

2 Hein (35-193 RZ) Rijk Zwaan PCH

3 WLS 2215-15 Westland Seeds PCH

4 WLS 2090-15 Westland Seeds PCH

5 PR08273 Syngenta PCH

6 Nesbitt (35-189 RZ) Rijk Zwaan PCH

7 Subban (35-190 RZ) Rijk Zwaan PCH

8 Fabris (35-182 RZ) Rijk Zwaan PCH

9 Maldonado (E20B.0065) Enza PCH

10 Redline Rijk Zwaan PCH

11 Maduro (E20B.3750) Enza PCH

12 Redwing (35-154 RZ) Rijk Zwaan PCH

Figuur 1: Paprika’s uitgestald voor de beoordeling van het uiterlijk. Van linksboven naar rechtsonder: Subban (909), Fabris (443), PR08273 (184), Hein (903), Redline (320), Redwing (087), WLS 2215-15 (086), Nesbitt (550), WLS 2090-15 (452), Keessie (635),

Maldonado (142), Maduro (676).

(5)

2.2 Proefdesign

Oogstdatum 09/06/2016

Bewaring 15,2 ± 0,7 °C

Bereiding De paprika’s werden gewassen onder koud stromend water, gedroogd op keukenpapier en in reepjes gesneden. Elk panellid kreeg drie stukjes.

Panelgegevens 89 consumenten beoordeelden de smakelijkheid, de smaak en het uiterlijk van 8 van de 12 objecten paprika in deze proef op 14, 15 en 16 juni 2016 (59 à 60 consumenten per object).

Proefopzet De paprika’s werden geproefd in de individuele cabines van het smaaklokaal onder rood licht. Het proeven gebeurde blind, de consumenten wisten niet welk ras of type er voor hen stond. De consumenten kregen 1 plateau met 8 potjes paprika in ad random volgorde. De beoordeling van de kleur en het uiterlijk gebeurde op een tafel vooraan in het smaaklokaal onder natuurlijk licht.

Opgeloste stofgehalte Het opgeloste stofgehalte (°Brix) werd gemeten op 14 (4 vruchten), 15 (2 vruchten) en 16 juni 2016 (4 vruchten) op 10 vruchten in totaal per object, 2 metingen per vrucht, met een ATAGO PAL-1.

Figuur 2: Verdeling van de 89 consumenten op basis van geslacht (links) en leeftijd (rechts).

2.3 Statistische analyse

De resultaten werden statistisch verwerkt door variantieanalyse (ANOVA, p = 0,05), waar nodig gevolgd door een Tukey test (p = 0,05) om de gemiddelden te scheiden.

Gemiddelden met eenzelfde letter zijn niet significant verschillend van elkaar.

35%

65%

man vrouw

29%

12%

18%

16%

25%

18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar

> 60 jaar

(6)

Resultaten en bespreking 3

3.1 Resultaten

Tabel 2: Gemiddelde score voor smakelijkheid, aantrekkelijkheid en acceptatie van zoetheid, stevigheid en kleur van verschillende rassen rode paprika in juni 2016.

Gemiddelden met eenzelfde letter zijn niet significant verschillend van elkaar (Tukey p = 0,05).

Object Smakelijkheid Zoetheid Stevigheid Uiterlijk Kleur

Keessie 5,8 bcd 3,0 bd 4,2 abc 4,8 f 2,8 e

Hein 6,2 abcd 3,3 abc 4,4 abc 6,8 abc 3,8 bcd

WLS 2215-15 5,6 cd 3,1 bc 4,1 bc 6,1 bcd 2,7 e

WLS 2090-15 6,9 a 3,8 a 4,2 abc 7,2 a 4,0 abc

PR08273 6,8 ab 3,6 ab 4,4 abc 6,2 abcd 3,5 cd

Nesbitt 5,6 cd 2,8 c 4,4 abc 6,5 abcd 4,0 ab

Subban 5,7 bcd 3,1 bc 4,6 a 5,1 ef 5,8 f

Fabris 6,6 abc 3,5 ab 4,1 bc 5,9 cde 3,8 bcd

Maldonado 5,9 abcd 3,2 abc 4,4 abc 5,8 de 5,1 g

Redline 5,2 d 3,0 bc 4,4 abc 6,9 ab 3,8 bcd

Maduro 5,7 bcd 3,2 abc 4,5 ab 6,6 abcd 4,4 a

Redwing 6,2 abcd 3,3 abc 4,1 c 6,7 abcd 3,4 d

Gemiddelde 6,0 3,2 4,3 6,2 3,9

p-waarde < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01 < 0,01

0= absoluut niet lekker niet aantrekkelijk

10= heel lekker heel aantrekkelijk

1= te weinig te weinig te bleek

4= juist goed juist goed juist goed

7= te veel te veel te donker

(7)

Figuur 3: Opgeloste stofgehalte van verschillende rassen rode paprika in juni 2016.

3.2 Bespreking

Op 14, 15 en 16 juni 2016 beoordeelden 89 consumenten 8 van de 12 objecten paprika in deze smaakproef (59 à 60 consumenten per object). De paprika’s van het ras

WLS 2090-15 (Westland Seeds) vonden de consumenten heel erg lekker en de lekkerste uit de proef. Deze paprika’s kregen een score van 6,9 voor smakelijkheid op een schaal van 0 (absoluut niet lekker) t.e.m. 10 (heel lekker). Ook de paprika’s van de rassen Hein (Rijk Zwaan), PR08273 (Syngenta), Fabris (Rijk Zwaan), Maldonado (Enza) en Redwing (Rijk Zwaan) vond men heel lekker. Alle voorgenoemde paprika’s kregen een score van 5,9 of hoger. Gematigd lekker en het minst lekker in deze proef waren de paprika’s van het ras Redline (Rijk Zwaan, score 5,2). De paprika’s van de rassen WLS 2090-15 en PR08273 waren significant lekkerder dan de paprika’s van de rassen WLS 2215-15 (Westland Seeds), Nesbitt (Rijk Zwaan) en Redline.

De paprika’s van het ras PR08273 hadden met 7,3 °Brix het hoogste gemiddelde

opgeloste stofgehalte van alle paprika’s in deze proef (Figuur 3). De paprika’s van het ras Keessie hadden met 6,0 °Brix het laagste opgeloste stofgehalte, significant lager dan de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Fabris en Maduro (Enza).

Qua zoetheid kwamen de paprika’s van het ras WLS 2090-15 het dichtst in de buurt van de ideale zoetheid, deze paprika’s vond men net iets te weinig zoet. Ook de paprika’s van de rassen PR08273 en Fabris kwamen aardig in de buurt van de ideale zoetheid. De paprika’s van de overige rassen beoordeelden de consumenten als te weinig zoet. Het minst zoet en significant minder zoet dan de drie eerder genoemde rassen waren de paprika’s van het ras Nesbitt.

Wat de stevigheid betreft, vonden de consumenten de paprika’s van volgende rassen ideaal stevig: Keessie, WLS 2215-15, WLS 2090-15, Fabris en Redwing. Iets te stevig waren de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Nesbitt, Subban (Rijk Zwaan), Maldonado, Redline en Maduro.

Op gebied van uiterlijk waren de paprika’s van het ras WLS 2090-15 heel aantrekkelijk en het meest aantrekkelijk in deze proef. Deze paprika’s kregen een gemiddelde score

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0

Opgeloste stofgehalte (°Brix)

(8)

van 7,2 op een schaal van 0 (niet aantrekkelijk) tot en met 10 (heel aantrekkelijk). Ook de paprika’s van de rassen Redline (score 6,9) en Hein (score 6,8) vond men heel aantrekkelijk. Eerder vermelde drie rassen waren significant aantrekkelijker dan de paprika’s van de rassen Maldonado (score 5,8; nog steeds aantrekkelijk), Subban (score 5,1; gematigd aantrekkelijk) en Keessie (score 4,8; eerder niet aantrekkelijk).

Ook bij de acceptatie van de rode kleur waren er significante verschillen tussen de rassen. Er waren paprika’s die de consumenten te donker rood vonden, namelijk de papriak’s van de rassen Subban, Maldonado en in mindere mate ook Maduro. Er waren paprika’s die men te bleek vond, namelijk de paprika’s van de rassen Keessie,

WLS 2215-15, en in mindere mate ook PR08273 en Redwing. Een ideale rode kleur vond men terug bij de paprika’s van de rassen Hein, WLS 2090-15, Nesbitt, Fabris en Redline.

De paprika’s van het ras WLS 2090-15 scoorden in het algemeen zowel voor smaak als uiterlijk heel erg goed. Ook de paprika’s van de rassen Hein en Fabris werden erg

geapprecieerd door de consumenten. De paprika’s van het ras Maduro vielen uit de boot op gebied van smaak en de paprika’s van de rassen Keessie en Subban vielen uit de boot op gebied van uiterlijk en kleur.

Besluit 4

De paprika’s van het ras WLS 2090-15 (Westland Seeds) vinden de consumenten heel erg lekker en de lekkerste uit de proef. Ook de paprika’s van de rassen Hein (Rijk Zwaan), PR08273 (Syngenta), Fabris (Rijk Zwaan), Maldonado (Enza) en Redwing (Rijk Zwaan) vindt men heel lekker. Gematigd lekker en het minst lekker in deze proef zijn de paprika’s van het ras Redline (Rijk Zwaan). De paprika’s van de rassen WLS 2090-15 en PR08273 zijn significant lekkerder dan de paprika’s van de rassen WLS 2215-15

(Westland Seeds), Nesbitt (Rijk Zwaan) en Redline.

De paprika’s van het ras PR08273 hebben met 7,3 °Brix het hoogste gemiddelde opgeloste stofgehalte van alle paprika’s in deze proef. De paprika’s van het ras

Keessie (Rijk Zwaan ) hebben met 6,0 °Brix het laagste opgeloste stofgehalte, significant lager dan de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Fabris en Maduro (Enza).

Qua zoetheid komen de paprika’s van het ras WLS 2090-15 het dichtst in de buurt van de ideale zoetheid, deze paprika’s vindt men net iets te weinig zoet. Ook de paprika’s van de rassen PR08273 en Fabris komen aardig in de buurt van de ideale zoetheid, al zijn ook zij iets te weinig zoet. De paprika’s van de overige rassen beoordelen de consumenten als te weinig zoet. Het minst zoet en significant minder zoet dan de drie eerder

genoemde rassen zijn de paprika’s van het ras Nesbitt.

Wat de stevigheid betreft, vinden de consumenten de paprika’s van volgende rassen ideaal stevig: Keessie, WLS 2215-15, WLS 2090-15, Fabris en Redwing. Iets te stevig zijn de paprika’s van de rassen Hein, PR08273, Nesbitt, Subban (Rijk Zwaan),

Maldonado, Redline en Maduro.

Op gebied van uiterlijk zijn de paprika’s van het ras WLS 2090-15 heel aantrekkelijk en het meest aantrekkelijk in deze proef. Ook de paprika’s van de rassen Redline en Hein vindt men heel aantrekkelijk. Eerder vermelde drie rassen zijn significant aantrekkelijker dan de paprika’s van de rassen Maldonado (nog steeds aantrekkelijk), Subban (gematigd aantrekkelijk) en Keessie (eerder niet aantrekkelijk).

(9)

Ook bij de acceptatie van de rode kleur zijn er significante verschillen tussen de rassen.

Er zijn paprika’s die de consumenten te donker rood vinden, namelijk de paprika’s van de rassen Subban, Maldonado en in mindere mate ook Maduro. Er zijn paprika’s die men te bleek vindt, namelijk de paprika’s van de rassen Keessie, WLS 2215-15, en in mindere mate ook PR08273 en Redwing. Een ideale rode kleur vindt men terug bij de paprika’s van de rassen Hein, WLS 2090-15, Nesbitt, Fabris en Redline.

De paprika’s van het ras WLS 2090-15 scoren in het algemeen zowel voor smaak als uiterlijk heel erg goed. Ook de paprika’s van de rassen Hein en Fabris worden erg

geapprecieerd door de consumenten. De paprika’s van het ras Maduro vallen uit de boot op gebied van smaak en de paprika’s van de rassen Keessie en Subban vallen uit de boot op gebied van uiterlijk en kleur.

Verklaring van de kwaliteitsverantwoordelijke 5

De kwaliteitsverantwoordelijke verklaart dat het onderzoek werd uitgevoerd volgens de kwaliteitsborgingspunten vastgelegd in het intern kwaliteitssysteem van het PCG.

Samenwerking 6

Het gebruikswaardeonderzoek paprika werd uitgevoerd in samenwerking met het

Proefstation voor de Groenteteelt (Sint-Katelijne-Waver), het Proefcentrum Hoogstraten (Meerle) en het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (Heverlee).

Bijlagen 7

Annex 1: Scoreformulier

(10)

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r

GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

Heeft u nog opmerkingen over deze paprika's, noteer ze hier samen met het U krijgt 4 potjes met rode paprika. Proef van deze paprika's in de

volgorde zoals vermeld op uw blad en geef uw mening.

nummer van de paprika:

C O N S U M E N T E N O N D E R Z O E K S M 1 6 P A R S 0 2 a

F.C. O.N. PAGE /

045

611

(11)

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r

GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

Heeft u nog opmerkingen over deze paprika's, noteer ze hier samen met het nummer van de paprika:

C O N S U M E N T E N O N D E R Z O E K S M 1 6 P A R S 0 2 a

Kleur het vakje dat overeenstemt met uw geslacht en leeftijd.

F.C. O.N. PAGE /

man vrouw

18-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar

51-60 jaar > 60 jaar

717

205

(12)

Ga nu naar de tafel vooraan en zeg hoe aantrekkelijk u de paprika vindt.

n i et a an t r e kk e l i jk he e l aa n t r ek k e li j k

C O N S U M E N T E N O N D E R Z O E K S M 1 6 P A R S 0 2 a

Duid ook aan wat u vindt van de kleur.

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

Heeft u nog opmerkingen, schrijf ze hier samen met het nummer van de paprika.

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

F.C. O.N. PAGE /

550

452

903

184

550

452

903

184

(13)

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r

GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

Heeft u nog opmerkingen over deze paprika's, noteer ze hier samen met het U krijgt 4 potjes met rode paprika. Proef van deze paprika's in de

volgorde zoals vermeld op uw blad en geef uw mening.

nummer van de paprika:

C O N S U M E N T E N O N D E R Z O E K S M 1 6 P A R S 0 2 b

F.C. O.N. PAGE /

967

118

(14)

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

n i e t l e k k e r h e e l l e k k e r

GLOBAAL OORDEEL

ZOETHEID

STEVIGHEID

te weinig juist goed te veel

te weinig juist goed te veel

Heeft u nog opmerkingen over deze paprika's, noteer ze hier samen met het nummer van de paprika:

C O N S U M E N T E N O N D E R Z O E K S M 1 6 P A R S 0 2 b

F.C. O.N. PAGE /

734

529

(15)

Ga nu naar de tafel vooraan en zeg hoe aantrekkelijk u de paprika vindt.

n i et a an t r e kk e l i jk he e l aa n t r ek k e li j k

C O N S U M E N T E N O N D E R Z O E K S M 1 6 P A R S 0 2 b

Duid ook aan wat u vindt van de kleur.

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

Heeft u nog opmerkingen, schrijf ze hier samen met het nummer van de paprika.

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

t e b le e k j u i st g o ed t e d o n ke r

F.C. O.N. PAGE /

087

320

443

676

087

320

443

676

Referenties

Outline

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Hij bepaalt welke werkzaamheden wanneer uitgevoerd moeten worden en hoeveel medewerkers en middelen hiervoor nodig zijn en stelt op basis van deze informatie planningen en

De snelheid waarmee de spreker sprak beïnvloedde het aantal intrusies en reducties; hoe hoger het tempo, hoe meer intrusies en reducties er werden gevonden. Een ander interes-

62 Als historici mogen we niet in dezelfde val trappen die volgens het opiniestuk van Ewald Engelen de stedelijke beleidsmakers voor zichzelf hebben gegra- ven, namelijk koudweg

Door het feit, dat onze proeven werden afgesloten op een gemiddeld ge- wicht van ± 72 kg, rijst de vraag, in hoeverre de gevonden percentages groei- bevordering en verlaging van

De totale lengte van de op juiste diepte te brengen sloten bedraagt circa 3000 m zodat de totale kosten op f 7500,- worden begroot.. Het aanbrengen van een drainagesysteem in

Die herten gaan komen en die gaan niet alleen netjes in de robuuste verbindingen zitten maar die kun- nen ook landbouwgewassen aantasten.. Op-

Het aquaponics systeem van Uit Je Eigen Stad bestaat uit 2 afzonderlijke systemen: in een systeem zorgen voornamelijk rode tilapia voor de bemesting van de groenten en in het

Bij vijf van de zes vrijloopstallen blijft het totale stikstofverlies echter fors hoger dan bij de gemiddelde ligboxenstal; bij bedrijf 1 is het verlies in de vrijloopstal