Klasse: het onderwijs in Cambodja
Interview met Thavy Bun (21), leerkracht in wording afgenomen op 8/03/2016 om 9.00u
1. Bestaat hier zoiets als pesten? Hoe ga je ermee om? Is daar een beleid rond?
In Cambodja gebeurt dit fenomeen nog vaak. Kinderen zijn jaloers en willen het speelgoed van een andere leerling afnemen. Hierdoor ontstaat er heel snel ruzie. Leerlingen beginnen te vechten, slaan elkaar, … .
Daarnaast vind je hier kleine klassen met een groot aantal leerlingen. Ze zitten zeer dicht op elkaar. Zo zitten er vaak 7 kinderen naast elkaar op een bank van vier. Dit kan dus zeker voor enige rumoer zorgen.
Hoe ga je hier als leerkracht mee om?
De leerkracht praat met de leerlingen en legt uit dat ze niet mogen vechten. Het probleem wordt samen besproken. De onderwijzer geeft mee dat beide leerlingen evenwaardig zijn aan elkaar. Als er in de toekomst een probleem is, dienen de leerlingen naar de leerkracht te komen.
2. Zijn er scholen voor buitengewoon onderwijs? Of zitten leerlingen met speciale noden bij de andere leerlingen (dus inclusie)?
Ja, die zijn er.
Welke soort scholen zijn er? Zijn er aparte scholen voor blinde kinderen, voor dove kinderen, … ?
We hebben één organisatie, Krousar Thmey (in het Engels: New Family). Deze school is gelegen tussen het ‘Regional Teacher Training Center’ (RTTC) en het ‘Provinicial Teacher Training Center’ (PTTC). Ik ken deze school, maar ik weet niet of er andere scholen zijn. Dit is de enige school voor kinderen met specifieke onderwijsbehoeften in Kampong Cham. De organisatie heeft echter ook een instelling in Phnom Penh.
In de lagere school waar wij lesgeven, de Tuol Thmor Primary and Secundary School, zitten er ook blinde en dove kinderen in de klas. Op basis waarvan worden de leerlingen naar het regulier of het buitengewoon onderwijs gestuurd?
Beide scholen worden eigenlijk gecombineerd. In de voormiddag volgen de studenten met specifieke onderwijsbehoeften les in de reguliere school; in de namiddag gaan ze naar Krousar Thmey. De leerlingen kiezen zelf in welke school ze les volgen.
Sommige studenten komen naar de reguliere school met een begeleider; andere studenten hebben geen begeleider. Zij komen samen met een groep leerlingen naar school. Ik zie ze in de ochtend vaak wandelen in groep. De blinde leerlingen worden dan begeleid door
leerlingen die wel kunnen zien.
3. Eindtermen: legt de overheid vast wat leerlingen moeten kennen en kunnen?
Ja, het is een wet. Het Ministerie van Onderwijs selecteert de leerstof die gezien moet worden in elke graad.
Hoe weten de leerkrachten welke leerinhouden ze moeten aanbrengen?
Ze hebben een boek waarin dit vermeld staat. In alle scholen wordt hetzelfde boek gebruikt voor een specifiek vak. Zo is er voor wiskunde, Khmer (taal), biologie, wetenschappen, … een handboek dat in alle scholen wordt gebruikt. Deze boeken worden gepubliceerd door het
’Publishing and Distribution House’ (PDH) in samenwerking met het Ministerie van
Onderwijs, Jeugd en Sport (MoEYS). Het Ministerie bepaalt de leerinhouden; het PDH zorgt voor de opmaak. Met de goedkeuring van het Ministerie worden de boeken op de markt gebracht. Alle leerinhouden staan hierin vermeld en moeten de leerkrachten in die volgorde aanbrengen. Indien ze tijd over hebben, mogen ze gerelateerde leerstof aanbieden. De manier van aanpak is verschillend van leerkracht tot leerkracht, maar de leerinhouden zijn hetzelfde.
Zijn er centrale examens?
In het lager onderwijs worden er maandelijkse en semestriële examens afgenomen. In een examen worden de leerinhouden, gezien over een bepaalde periode, bevraagd. In grade 9 (overgang lagere naar middelbare school) en grade 12 (overgang middelbare school naar hoger onderwijs) moeten de leerlingen een eindexamen afleggen.
Bestaat er inspectie vanuit de overheid? Waar zien zij op toe?
Het proces gebeurt onder controle van het Ministerie.
Hoe controleren ze dit?
Elk jaar komt er een inspecteur op de dag van het examen. In elke klas zijn er twee leerkrachten uit een andere provincie aanwezig om toezicht te houden.
Enkele jaren geleden, misschien twee of drie, kwam er een persoon van het Ministerie om het examenproces te inspecteren. Zoals jullie wellicht weten, doen er zich veel problemen voor tijdens het examenproces. Studenten spieken, gebruiken hun studieboeken tijdens het maken van het examen, … . De leerkracht in de klas is soms te lui om er iets op te zeggen.
Vroeger werd er niets aan gedaan. Leerkrachten zeiden wel dat ze het niet mogen doen, maar ze ondernamen geen verdere stappen. Sommige studenten gaven zelfs geld aan de leerkracht om te zwijgen.
Gelukkig is dit de laatste jaren verbeterd. Studenten spieken minder, omdat er meerdere leerkrachten uit een andere school aanwezig zijn in het klaslokaal.
Gedurende het schooljaar komt de directeur langs in de klassen om het lesgeven te observeren en te filmen. De opgenomen fragmenten worden doorgegeven aan MoEYS. Zo houdt het Ministerie controle over het lesgeven van de leerkrachten.
4. Teamwerk: werken leraren samen of elk in zijn klas? Nascholing?
Ik denk dat dit nu de beste manier is om te werken. De leerkrachten hebben reeds een bijscholing bijgewoond over het concept ‘Lesson Study’ (dit is een methodiek waarmee leraren gezamenlijk een les ontwerpen, deze les geven en vervolgens gezamenlijk nabespreken). Ze willen dat alle leerkrachten in het land deze methodiek toepassen.
Een Japanse organisatie bracht dit concept naar Cambodja. In Kampong Cham werd er reeds een workshop georganiseerd waarin leerkrachten uit andere scholen uitgenodigd werden om te leren over ‘Lesson Study’ en om te leren samenwerken.
De meeste leerkrachten werken echter liever alleen in de klas en vinden het niet nodig om in groep te werken. De klassen zijn te groot, waardoor het moeilijk wordt om groepswerk te organiseren.
Op school zelf vinden er regelmatig meetings plaats. Hierbij komen de directeur en de leerkrachten samen om de werkmethode te bespreken. Ze zoeken nieuwe manieren, nieuwe ideeën, … .
5. Loopbaan: zijn leraren vast benoemd? Heb je werkzekerheid? Kan je ontslagen worden?
Niemand kan je plaats innemen als je niets verkeerd doet. Als je iets verkeerd doet, zoals fysiek geweld gebruiken of geld stelen van de school, dan wordt dit besproken met de directeur. Sommigen krijgen een tweede kans; anderen krijgen hun ontslag Als je niets verkeerd doet, dan kan je blijven werken tot aan je pensioen.
Is er een contract waarin staat hoe lang je mag lesgeven?
Neen. Leerkrachten kunnen hier werken tot op de leeftijd van 65 jaar. Dit staat in de wet geschreven. Er is niet echt sprake van een contract. Het eindexamen, afgelegd in het Training Center, wordt beschouwd als contract. Daarin staat dat je als beginnende leerkracht
minstens 5 tot 10 jaar moet werken. Eerst moet je een proefjaar afleggen. Nadien ben je officieel leerkracht. De meeste leerkrachten gaan met pensioen op 65-jarige leeftijd. Ze kunnen echter zelf kiezen om te stoppen met werken, maar ze dienen wel een goede reden te geven.
Verloning (in vergelijking met andere beroepen)?
Het salaris van een leerkracht is zeer laag. In vergelijking met andere beroepen ligt dit wel hoger.
De laatste jaren is het salaris van een leerkracht ietwat gestegen. Vroeger verdienden leerkrachten Lager Onderwijs slechts 100 dollar per maand. Vandaag verdienen ze tussen 150 en 200 dollar per maand. Het bedrag neemt elk half jaar toe. Deze verhoging hangt af van de overheid. Als de economie verbetert en er is geld over, dan gaat er een deel naar het salaris van de leerkracht.
Dit gebeurt nog maar slechts twee jaar. Vroeger was het salaris zo laag dat leerkrachten hun families niet konden onderhouden. Vandaag ligt het salaris hoger, maar het is nog steeds onvoldoende voor grote gezinnen.
Hoe hebben ze dit probleem opgelost? We hebben gehoord dat er nog veel leerkrachten zijn die geld vragen aan de studenten.
De lage wedde was een groot probleem voor de leerkracht. Om die reden vroegen ze dagelijks geld aan de studenten. MoEYS tracht dit probleem op te lossen.
Het gebeurt echter nog dat studenten geld moeten betalen aan de leerkracht. Het Ministerie heeft dit probleem deels opgelost door het salaris van de leerkracht te verhogen. Voor sommige leerkrachten is het bedrag echter nog steeds te laag.
Kan je evolueren naar een andere functie binnen onderwijs (mentor, zorgcoördinator, directeur, junior/senior…).
Ja, je kan directeur worden. In samenspraak met het Ministerie bekijkt de huidige directeur welke leerkracht het meest geschikt is voor de job.
De directeur beslist dus eigenlijk wie zijn plaats opvolgt?
Ja. Om directeur te worden, moet je eerst vicedirecteur worden. Dit wordt mede bepaald door de ‘Provincial Office of Education’ (POE). Samen met de directeur wordt er een verkiezing gehouden om te kijken wie er het hardst heeft gewerkt.
Moet je kandideren voor de job?
Er zijn verschillende processen. Als je vicedirecteur bent en je wil opklimmen tot directeur, dan wordt er een verkiezing gehouden. De leerkrachten van de school komen samen om hun stem uit te brengen.
Word je geëvalueerd?
Het volledige schoolteam houdt een jaarlijkse evaluatie. Wanneer ze tijd hebben, komen ze het lesgeven van de leerkrachten observeren. Vervolgens worden alle leerkrachten één voor één besproken. De evaluatie wordt op papier geformuleerd in de vorm van een score.
Nadien wordt deze bezorgd aan de leerkracht.
Elk jaar zijn er ook medailles te verkrijgen voor de vier of vijf beste leerkrachten. De beslissing gebeurt in samenspraak met het POE. De medailles worden uitgereikt door de directeur.
6. Hoever sta je op het vlak van ict: computers in de klas, internet, elektronische leerplatformen, tablets? Is ict een middel of is het een vak?
De RTTC, PTTC en andere hogescholen hebben een computerklas. Er is één hogeschool die gesponsord wordt door een internationale organisatie die hen voorziet van ict-materiaal. Ze beschikken over tablets, projectors, computers en internet.
Kunnen andere scholen gebruik maken van deze materialen?
Neen. Ik ben eigenlijk niet zeker.
Zit ict ook inbegrepen het curriculum?
Ja, er worden computerlessen gegeven. Ikzelf krijg twee uur ict per week. Ik leer voornamelijk werken met Word en Excel.
In andere vakken wordt er gebruik gemaakt van ict-materiaal, o.a. een projector en computer, om les te geven.
Welke scholen beschikken over voldoende ict-materiaal? Zijn het vooral de internationale scholen, zoals in Phnom Penh?
Ik denk dat er in Phnom Penh heel wat scholen zijn die voldoende beschikken over ict- materiaal. Maar in de provincie is dit beperkt.
Wat is de oorzaak hiervan? Is er niet genoeg geld om het materiaal aan te kopen? Hoe komt dit?
De lagere scholen beschikken niet over ict-materialen, mits ze dit inderdaad niet kunnen financieren. Een andere oorzaak ligt echter bij de leerkrachten. Ze verkiezen de oude methode, omdat ze niet weten hoe ze de technologie moeten gebruiken.
De scholen die beschikken over ict-materiaal gebruiken het vermoedelijk niet tijdens het lesgeven. Het wordt voornamelijk ingezet bij de administratie.
Met de nieuwe generatie, die voortdurend gebruik maakt van ict, zullen er misschien binnen een paar jaar wel meer leerkrachten zijn die ict willen gebruiken in hun les?
Ja, dat hoop ik.
7. Lerarenopleiding: lerarentekort? wat voor instroom? is dit populair (status in maatschappij?)
De statistieken ken ik niet, maar we hebben er elk jaar nodig. Het aantal gepensioneerden is hoog.
De afgelopen twee jaar is het beroep populairder geworden. Het aantal studenten die examen afleggen om leerkracht te worden is de afgelopen twee jaar toegenomen.
Vroeger stond de keuze om leerkracht te worden op de laatste plaats bij studenten. Als ze niet werden toegelaten voor andere opleidingen, dan was de leerkrachtenopleiding hun laatste optie. De voornaamste reden hiervoor was het lage salaris. Thans is het salaris beter en wordt er dus meer voor dit beroep gekozen.
8. Ouderparticipatie: worden ouders betrokken bij de school? Is er een ouderraad? Komen ze helpen?
Er worden ouderbijeenkomsten georganiseerd. Dit gebeurt niet wekelijks, enkel bij speciale gelegenheden. De grootste bijeenkomst vindt plaats aan het begin van het academiejaar.
Hierbij worden alle ouders uitgenodigd om te praten over de leergewoonten van hun kinderen.
De school geeft brieven mee met de studenten indien er belangrijk informatie moet meegedeeld worden.
Er wordt ook een ouderraad georganiseerd om de school te helpen. Elke school heeft een ouderraad, maar deze is niet altijd even effectief. Het hangt af van de ouders en de omgeving.
Hebben de ouders inspraak?
In de meeste scholen hebben ouders helemaal geen inspraak in het schoolgebeuren. De verantwoordelijkheid ligt volledig bij de leerkracht.
Ouders komen af en toe in de klas om de lessen te observeren, maar dat is ook het enige.
9. Leerplicht, spijbelen & schooluitval: vanaf wanneer tot wanneer? Zijn leerlingen vaak afwezig en wat wordt daaraan gedaan?
De leerplicht in Cambodja start op de leeftijd van 6 jaar. Vanaf 5 jaar kunnen ze naar de kleuterklas. Dit is niet verplicht.
Er is geen limiet op de leerplicht. De overheid zegt wel dat de kinderen naar school moeten, maar de mensen volgen de wet niet altijd op. Als een kind bijvoorbeeld op 9-jarige leeftijd wil stoppen met school, dan keurt de overheid dit niet goed, maar ze ondernemen ook geen verdere stappen. Hooguit spreken ze de ouders en de student aan.
Hoe controleert de overheid de leerplicht?
Elke schoolraad loopt de huizen af en kijkt welke leerlingen wel en niet naar school gaan. Als kinderen niet schoollopen, dan komen ze niet in de problemen. De schoolraad en de
directeur spreken de student wel aan en proberen de ouders te overtuigen dat het
belangrijk is hun kind naar school te sturen. Als ze dan nog niet naar school gaan, dan komen ze niet in de problemen, althans niet in Cambodja. Ik ben eigenlijk niet zeker, maar ik weet
wel dat ouders van kinderen in andere landen zwaar in de problemen kunnen komen als ze hun kind niet naar school sturen.
Haken leerlingen vaak af en waarom en wat gebeurt daarmee?
Er zijn veel redenen waarom kinderen stoppen met school. Ze moeten hun familie helpen in het huishouden, ze moeten werken om geld te verdienen, … . Ze beschikken vaak niet over het geld om te studeren. Dat vormt het grootste probleem.
Wordt er iets gedaan aan dit probleem? Doet de school hier iets aan?
Sommige ouders vinden het niet belangrijk om naar school te gaan. Ze zien vaak dat studenten die afstuderen niet snel werk vinden. Om die reden vinden sommige ouders het nutteloos om naar school te gaan. Het vormt een groot probleem.
De overheid probeert zoveel mogelijk kinderen aan te zetten om school te lopen. De leerkrachten en het Ministerie proberen de armere gezinnen te helpen door boeken en schrijfgerief aan te kopen.
10. Planlast: is er administratieve rompslomp? Staat dit de kern van het lesgeven in de weg?
Beginnende leerkrachten dienen steeds een lesplan te maken. Eens je langer les geeft, hoeft dit niet meer.
Moeten de leerkrachten de aanwezigheden opnemen?
Ja, elke leerkracht dient de aanwezigheden op te nemen. Elke leerkracht is verantwoordelijk voor zijn klas. Zo moet de leerkracht alle scores bijhouden, de leerinhouden opvolgen en dit alles oplijsten. Op het einde van de maand noteert de leerkracht de scores van alle
leerlingen in het puntenboek.
Verlies je daar veel tijd mee?
De leerkrachten voeren de administratie uit in hun vrije tijd. Tijdens het lesgeven vormt het geen probleem.
11. Welbevinden: wat maakt je gelukkig als leraar?
Ik wil de armere kinderen helpen. Ik wil elk kind een kans geven. Ik wil het onderwijs in mijn land verbeteren alsook de kennis van de leerlingen. Van jongs af aan is het mijn droom geweest om leerkracht te worden.
Waar heb je meeste last van?
Leerkracht zijn is een vermoeiende job. Je dient er veel tijd en werk in te steken, terwijl het salaris zeer laag is. Als leerkracht verdien je onvoldoende voor het werk dat je levert. Het is niet zozeer het salaris dat mij stoort, maar wel het zware werk.
Als je lesgeven niet duidelijk is voor de leerlingen, dan vertellen ze dit soms aan hun ouders.
De volgende dag komen de ouders klagen bij de directeur. Dit vind ik niet leuk.
12. Afsluitend: Wat is voor jou een goede leraar?
Een goede leerkracht voor mij is een leerkracht die zijn kennis kan overbrengen bij de leerlingen en die de leerlingen helpt waar mogelijk. Een goede leerkracht houdt van zijn studenten en van zijn job.
