VERHANDELING OVER HET GEDRAG DER TROEPEN, doen uitvoeren, welke beweging voor do Franschen met

(1)

voorgaande, verspreid eu versnipperd werd opgesteld.

De generaal Kinsky, die de vijfde kolom aanvoerde handelde eveneens. Hij verdeelde dezelve in drie deelen, den regtervleugel bij Pont a Tressin , de hoofdmagt bij Bouvines CD de linker-voorhoede Ijij Louvril (zie hiertoe de alge- inccnc kaart). Het eerste gedeelte dezer k o l o m , werd door de divisie Bonneau ca eeni^e troepen van de bezetting van llijssul terug gedreven, de hoofdmagt konde Bouvines en Gruson niet vermeesteren; doch van den generaal Erskine ntet 16 eskadrons de h u l p erlangende, welke deze gene- raal eigenlijk aan den hertog van York had moeten be- wijzen , werd Gruson twecmual genomen en hernomen.

Eindelijk de zesde kolom , o n d e r d e n aartshertog Karel, welke ten zes uren 's morgens over Tcmpleuve en Pe- veile en Pont a Marque moest a a n k o m e n , vertoonde zich eerst 's namiddags om twee uur. De divisie Bonneau trok voor haar van achter de Marque t e r u g , cu ging op Flers (p p). Door den /.waren marsch, dien deze kolom over Orchies en Kapelle had moeten uitvoeren , was dezelve buiten staat, de brug over de Marque bemagtigd hebbende, den aanval met veerkracht voort te zetten.

Dezelve legerde zich dus bij Lesquin (m m).

Terwijl dit alles bij de geallieerden voorviel, hadden de Franschen het grootste gedeelte h u n n e r inagt, of 45,000 man onder Souham, de stelling bij Muerseele doen verlaten, en deze achterwaarts Tourcoing doen gaan , tervvyl Mo- reau _, met 8000 man , Clairfait in bedwang zoude huu- dcn (o o).

Alzoo de verbondene generaals hel groote verzuim hadden begaan, om de zoo gemakkelijk af Ie snijden ge- meenschap tusschen Werwick eu Rijsscl niet te belem- meren , erlangde Pichegru hierdoor de gelegenheid , om eene vcreenigde beweging met den generaal Bonneau en het garnizoen van Rijsscl te beramen en den t i l d e n te doen uitvoeren, welke beweging voor do Franschen met het gelukkigste gevolg bekroond werd.

De hertog van York, (h, i, k, l,) onbekend met de bewegingen der Franschen , en zich van de zijde van Rys- sel door den aartshertog Karel gedekt wanende , werd door de Franschen in den rug gevallen (p p). Aanvan- kelijk verdedigde hij echter Mouveaux en R o u b a i x , dan toen de steeds sterker opdringende tegenparlg ook uil Tourcoing en Watrelos aanrukte, werd de wanorde in zijne kolommen ten top gevoerd, en trachteden zijne troepen in de grootste baast Nechin te bereiken. Deze vlugt mag men nog een geluk rekenen voor de Engelschen, alzoo, door het bezetten van Lannoy en Watn los door de Franschen, de kolom van den heitog van York zonder dat gewis omsingeld zoude zijn geworden.

Van Nechin begaven zich deze verwarde benden naar Marquain eu Doornik.

De aartshertog Karel en de generaal Kinsky bleven hierbij rustig, lot 's namiddags twee uren , als wanneer door hen , na ïich op Marquain gerigt te hebben , hel zoo geheel verslagene centrum werd opgevangen.

Mor e au, die Clairjait aanviel, werd evenwel door laatstgcmelde tot Bousbeck lenig gedrongen. Alzoo onder- lusschen ook aan Clairjait van den verderen uilslag <lcr gevechlen niets Ier oore kwam , dan dat Tourcoing nog steeds door de Franschen bezet was, keerde hij , voorzig- ligheidshalve, tegen den nacht over Werwick naar Thielt terug. Door Clairfait waren 400 gevangenen gemaakt en 9 vuurmonden veroverd ; t e r w i j l onderlusschen de geallieerden een totaal verlies van 3000 man hadden, be- nevens 60 vuurmonden.

Als oorzaken van den voor de geallieerden zoo onge- lukkigen uitslag van dezen dug , komen de volgende hoofdzakelijk voor:

1°. Te veelvuldige verdeeling der magt.

2°. Te ingewikkelde bewegingen, en hierdoor ontstaan- de onmogelijkheid van gelijktijdige medewerking op het bepaalde p u n t ; en cinrlelyk

3°. Zoo het schijnt niet behoorlijk nakomen van het hoofd-ontwerp.

Deze, zoowel als andere, gelegenheden tooneu onder- tisschen a a n , hoe weinig Lij de verbondenen de gedrags- regelen werden opgevolgd, welke in het ontwerp van den hertog van Coburg waren vastgesteld, en hoezeer, door het niet opvolgen hiervan, aan de Franschen de overwinning gemakkelijk gemaakt werd.

P R O E V E

EEN'EB.

VERHANDELING OVER HET GEDRAG DER TROEPEN, BIJZONDER BELAST MET DE DEKKING DER AR-

T1LLERIE IN HET VELD ;

DOOR

J. C. VAN BIJNEVELD,

Doctor in de natuurlijke wijsbegeerte en \sten luitenant der rijdende artillerie.

(Vervolg van nn. 12, tweede jaargang (*) )

Bij den oflensiven marsen van een troep kavallerie , kan het maskeren der hun toegevoegde rijdende artillerie, n enkele gevallen , met veel voordeel worden aangewend.

Vooral komt dit in aanmerking , wanneer de marsch dor

(*) Bijzondere omstandigheden, onafhankelijk van don wil dei ichrijvers, hebben het vervolgen dezer verhandeling ia den vo.

•igen jaargang belet. In de viar eerste nommeri van delen aargang , zal deie verhandeling u l s n u ten einde toe worden 'oortgezt.t.

(2)

sing, of ccne strategiiche afwending der aandacht des vij- a n d » , van een zeker gegeven p u n t ten doel heeft. Wan- neer echter zulke m a n o e u v r e s met geluk zullen bekroond worden , dan moet'n rr vele gunstige omstandigheden medewerken. Voor alles moet in zulke gevallen den vijnnd verborgen \vorden^? helgeen hem zoude k u n n e n doen vermoeden, dat onze kavallerie door ar;illerie begeleid wordt.

Een troep kavallerie, welko een, door di'n v y a n d be- E c t , p u n t wil overweldig ti, c-n die zich dnurtoe tot cenen aanval voorbereidt , door c e n e baü.-rij te laten volgen , met het doel om de eerste plotseling Ie doen openen , de artillerie door te l u i e n , en d. ze alsdan een moorddadig v u u r te laten b e g i n n e n , k l i n k t theoretisch zeer schoon;

doch het is te betwijfelen of cene zoodanige manoeuvre in de p r a k t i j k wel zoo glansrijk zal u i t v a l l e n . De ka- valleiie kan toch eene zoodanige m a n o e u v r e niet op 100 passen afstand van den vijand bewerkstelligen , maar zal van denzelve ten minste 400 a 500 passen moeten af- blijven , wil zij de artillerie niet in gevaar brengen , van op het oogcnblik, dat de kavalleria haar demas- keert , by liet in Lallery k o m e n , in de pan gehouwen t(J worden , vóór dut onze kavuilerie z u l k s beletten kan.

Door de beweging van het demnskeren, wordt dun de dek- kingtroep , die bij de batterij gebleven is , verhinderd om aan deszelfs opgelegde verpligling te k u n n e » voldoen , en

°P groole afstanden mist eene zoodanige manoeuvre bet voornaamste doel.

Moet nu evenwel de;, door ons veronderstelde brigade, op haren rnarsch , een door den vijand bezet p u n t door cenen verrassenden aanval overmeesteren, en wil de a a n - voerder zijne artillerie zoo lung mogelijk voor den vijand verborgen houden, dan komt het ons voor, dat de batterij, waarvan hier de sprake is, zich in twee halve batterijen moet verdeelen. Wij gevoelen zeer wel, dat men ons hier met eenig regl zoude k u n n e n tegenwerpen , dat het verdeelen der artillerie, daar waar men plotseling en met kracht eene spoedige beslissing wil bevechten, slry'- dig is met de taktiek van dat wapen ; maar de bekle ge- deelten bljjven, in bet veronderstelde geval, op eenen euoJanigen afstand, dut zij elkander onderling, en zelfs met blikken doozen k u n n e n ondersteunen. Ten andere ver- 'elen zij, bij de onverwachte opening van het artil- -•viiur, de aandachts des vijands , en noodzaken h j m , de ondernomen aanval m i s l u k t , ora zijne weder- stands-middelen insgelijks te verdeelen, waarvan onze te- ruggeslagene kavallerie wederom , op hare beurt, voor- dcelen kan behalen.

In de veronderstelling dat de biigade in haren oflensi- von marsch, zich met eskadrons of met halve rcecmen-

N". J 9 '

vyand bezet p u n t te chargeren , dan zullen wy deze opstelling aldus regelen :

U U

A is de brigade , opgesteld met h a l v e regetnentcn in kolom. B is de halve dekking , in balaille opgesteld en digt aaneen gesloten t voor de cene helft der batterij.

C de andere helft der d e k k i n g , op dezelfde wijze opgesteld, voor de tweede helft dor batterij. Beide dekkings- gedeeUen sluiten zoo digl mogelijk aan de beide flanken der ka vallei ie kolom a a n , gerigt met derzclvcr h o o f d ; terwijl de dekkings-frocpcn de buitenste vleugels der bei- de halve batterijen genoegzaam moeten dcborderen^} om de s t u k k e n aan het gezigt des vijands te onttrekken.

Het spreekt van zelve, dat hel terrein voor eei;e zoodanige m a n o e u v r e geschikt moet zijn ; dat men tijdig genoeg door den voórdrqjf van het aanwezen des vijands moet onderrigt wezen . opdat men buiten het gezigl van den vijand de hiervoor omschreven opstelling kan ordon- neren 5 dat de vijand gecne verhevene of verdiepte stelling bezet h e e f t , waardoor hij de opstelling van de brigade zoude k u n n e n overzien , en waardoor het verrassende van den aanval zoude verloren gaan.

In deze veronderstelde opstelling dan , r u k t de brigade voorwaarts tegen het bedoelde p u n t , dat men veronder- stelt door infanterie bezet te zijn, en die op het voor- liggend terrein eene lijn van tirailleurs, zoo voordeclig mogelyk , heeft uitgez t.

Op 600 a 500 passen neemt de gehecle brigade den draf aan, doch de dekking B en C , onmiddellijk gevolgd door de beide halve batterijen, begeeft zich in geslreklen galop voorwaarts. Tusschen de 500 en 400 passen van den v i j a n d , doet de helft van den dekkings-troep B en C, eenen stoutmoedigen aanval en Jourageur, om het ter- rein , waar de artilluria zich op zal s t e l l e n , van vijandc- l y k e tirailleurs te zuiveren , terwijl de beide andere helf- ten , door met vieren regis en links te wenden, de halve batterijen demaskeren. Van de verwarring, waarin een verspreide vijand doorgaans door cenen sloutmoedigen aanval en Jourageur gebragt w o r d t , maken do halve bal- terij-kommandanlen gebruik, om nog een 50 a 100 passen in carrière af te leggen met de hun overgeblevene dekkings-pelotons , op de opcne vleugels, en zich dan in batterij te stellen. De en Jourageur verspreidde dekkings-

l

(3)

iO

ruiters, rukken daarop naast de bij de halve batterjjcn geblevene dekkings pelotons; beide de halve batterijen doen een paar elkander afwisselende halve batterij-salvo's met blikken doozeu of kogels, naar gelang der omstandigheden (of wel twee sectien met kogels en de beide andere met blikken doozen) tot zoo lang de kolom kavallerie , op hare hoogte gekomen zijnde, met halve regementcn chargeert.

Het onderstaande figuur, zal het bovengestelde begrjjpc- lijken maken.

Op deze wgze blijft de artillerie lang genoeg door hare dekking gemaskeerd, t e r w i j l de kavallerie in hare offen- sieve beweging gehinderd noch opgehouden wordt, en de dekking zelve, in alle voorkomende omstandigheden , aan de haar opgelegde verpligting kan voldoen. Nu is het voor 't minst niet praktisch onmogelijk, dat de artillerie op 2 a 3GO passen van den vijand zich iu battery kan stellen , en nog twee salvo's kan doen , zonder de kavallerie op te houden. Ook alleen gedurende dien tijd zijn zij aan het klein geweervuur blootgesteld, welk nadeel, niet tegen het voordeel van eene verrassing, op cenen korten afstand ondernomen , en die daarom des te meer verwarring moet veroorzaken , opwegen kan. Zoo- dra de kavallerie chargeert t kan de artillerie, om op alles voorbereid te zijn, vlug op 300 passen rugwaarts , onder het geleide harer dekking, eene stelling nemen. De dekkingslroepen houden zich daarbij gesloten , en in de nabjjheid van de buitenste vleugels der hulve batterijen op.

Worden nu de achtereenvolgende aanvullen der hulve regementen afgeslagen, dan k u n n e n de halve baiterijen in hare nieuwe stellingen , de verzameling der geslagene kavallerie, door een k r u i s v u u r beschermen. Iu dat geval rukken de dekkings-troepen een vijftig passun reg^s en links van de vleugels, zoo als in het hier volgend lijjuur is aangeduid,

•

X X X X X X X Terugtrekkende en verzamelende kavallerie

A

voorwaarts, om des noods en de artillerie en de ver- zamelende kavallerie, door eenen stoulen aanval op den aandringcnden vijand, l'rjd te geven, om zich iu orde terug to trekken , of het ollwnsive te bernemen.

Zoo echter de aanvoerder slechts een gedeelte zijner troepen lol den aanval wil bezigen, en dezelve meer ma- noeuvrerende wil doen uitvoeren (indien namelgk het terrein en de stelling des vijands zulks toelaat), dan laat ook de aanval in echelons, waarbij eeu der vleugels vooreerst aan het gevecht onttrokken w o r d t , het uiuske- rcn der artillerie toe. Het onderstaande figuur zal cwne verdere omschrijving noodeloos maken j dewijl daaiin de plaatsing van de dekkin^s-lroepcn is aangewezen.

A

13

\ \\\

Het gedrag der dekking C en der daarbij behcorende halve batlerij , zal overeenkomstig zijn met het omschreven gedrag bij de vorige manoeuvre.

Als de aanvoerder van de sleiktc di-s vijands noauw- keurige berigten heeft kunnen inwinnen, dan zou, vooral de eerste manoeuvre, voor het overweldigen van eene engte k u n n e n gebezigd worden, wanneer »>en d u n slerhis bedacht is, eene tamelijk talrijke reserve ter beschikking te houden .

(4)

11

Intusschen verklaart de heer D E C K E R , in zijne Gqfechts- lehre der beide verlundenen Waffen: Kavallerie undrei- tende Artillerie , zich tegen hel maskeren, en het aldus dekken der artillerie, doch doelt daarmede voornamelijk op de manoeuvre, waarbij de aanvallende kavallerie zich links en regts openl. Daarover sprekende, zegt hy :

a Wanneer wij ons, in het algemeen, tegen deze door onkundigeu zoo dikwerf hoog geprezene manoeuvre ver- klaren moeten, dewijl dezelve niet dun zeer zelden do proef in de ' p r a k t i j k kan doorstaan , dan moeien wij toch doen opmerken, dal het maskeren der artillerie, in vroe- gere t y d p e r k e n , veel eerder doenlijk was en het doel zeldzamer miste dan thnns, Zoo was, bij voorbeeld, in den dertigjarigen oorlog , de verbinding dezer heide wa- penen eene geheel ongehoorde zaak , en daarin ligt de grond , dat GDSTAA» ADOIPH , nu en dan , en vooral Lij Breilenfelde , daarvan veel voordeel konde trekken , omdat de vy'and die verbinding niet voorzien had. Thans echter nu de kavallerie bijna altijd door de r i j d e n d e artillerie ver- gezeld w o r d t , vereisrht het reeds een zeer gunstig ter- rein, bijzonder veel tact aan onze z i j d e l e n daarbij eenen zeer ongeoefenden vijand, om van eene zoodanige manoeuvre al dat n u t te trekken , wat de theorie er van belooft.»

« Des te meer spraak moet er heden len dage zijn , van het indirecte maskeren der artillerie. Hieronder wordt namelijk verslaan, dat, wanneer eene of meerdere sectiën , het eenigen tijd dapper uitgehouden hebben , en alsdan voor hare zekerheid opleggen , de op zijde staande dekking zich plotseling uiteengespreid voorwaarts begeeft, en met wild geschreeuw blind weg op den aandringenden vijand instort , hem eenigo oogenblikken tot staan brengt, en dan haar heil in eene vereenigde vlugt zoekt. Dit is de weg, om voor het geschut den tijd te bevechten om te k u n n e n opleggen en weg rijden , zonder zich aan, een aanmerkelijk vet lies bloot te stellen. En gesteld nu a l , dat er ecnige slecht beredene , of wat erger is, eenige gebrekkig rijdende ruilcrs worden afgesneden , dan is echter het hoofddoel, de redding der stukken, bereikt. Heeft de dekking zich slechts een paar malen zoo rnoedvol , ja zoo doldriflig voor de redding van de haar toevertrouwde artillerie gewaagd, dan zal di ze laatste , met de grootst mogelijke k a l m t e , het laalste oogenblik tol redding af- ichten , en dan zouden wy welligl nog beleven, wat tol nu toe slechts theoretisch bekend is, namelijk, welke uitwerking de Lukken doozen op 80 a 100 passen hebben.»

« l'e »^ragsgcschiedeiiis levert ons voorbeelden , dal enkele arti.lciic-urdcclingen , met hare eigene bediening—

m a n s c h a p p e n , met <j^{en sa}be| ;„ j^e vuist, zich den vijand van hel lijf gehouden hebbeu, tot dat de stukken ia ze- kurheid waren ; hoe veel g e m a k k e l i j k e r zal het dan niet

den kavallerist vallen, die voor zulke gevechten veel ge- oefender is.»

Deze beide laatste opmerkingen van den zaakkundigen schrijver, willen wy niet met stilzwijgen laten voorbij gaan, maar beantwoorden door het aanhal n van een paar voorbeelden uit de krijgsgeschiedenis, die zullen doen z i e n , wat de rijdende artillerie vermag, wanneer zij zich op den haar toegevoegden dekkings-troep ka-i verLten , of wanneer zij vertrouwen in zuhzelve heeft leeren stellen.

Wij onlleenen de volgende voorbeelden uit de Mémoi- res militaire? du 'Baron SERDZIKR> Colonel d'artillerie lé- gere , commandint de la légion d'honneur, chevalier de fordre de Saint Louis et chevalter de l'ordre de la couron- ne de Jer. Wij laten den schrijver daarbij zelf spreken:

« De eerste veldslag, waarin ik geloof iets buitengr- woons verrigt te hebben, had plaats den 5den Gorinhial van het jaar V, Ik stond onder de bevelen van den generaal HOCHI , die op dat oogenblik zijne maatregelen getroffen had, om den R i j n , by' Neuwied , over te gaan.»

a Ik bevond my op het eiland in dien stroom, tusschen Neuwied en W i t t e r l o u r ; om den overgang te bewerkstelligen , moesten (!e redoutes, «elke de Ooslen- rykers tegenover onze brug hadden opgeworpen, met geweld genomen worden. Ik werd aan het hoofd van de kolom van aanval gcsleld, met order, om zoo digt mogelijk op den vijand aan te dringen.»

« Ik zette m y , met m y n e batterij , gedekt door onze karabiniers en het 4de rcgimeut huzaren , in beweging.

Naauwelijks had ik de helft van de lengte der brug af- gelegd , of ik bemerkte, dat de grootte der versterkings- werken , die ik voor mij had en die door breede grach- ten beschermd waren , het onmogelijk maakte om dezelve met geweld te vermeesteren, en dat i k , door het blindelings volgen der aan mij gegevene voorschriften , mijne batlcry , zonder hoop op goed gevolg, in de waag- schaal zoude stellen.»

a Dit bedroevend gezigt trof mij des te meer, daar aan terugkecren niet meer te denken was 5 dewyl reeds onderscheidene bataillons i n f a n t e r i e , in ge slotene kolom, mij op den voet volgden.»

« In dezen gevaarlijken toestand , nam ik een gewaagd besluit, waarvan de uitvoering mij niet onmogelijk toe- scheen. N.iauwelijks op den oever aangekomen, Het ik mijne s t u k k e n , in plaats van in bataille op te marche- ren , in geslrcklen galop tot seclië'n vormen , en in dien- zelfden gang trok ik tusschen de redoutes door. Met snelheid mijnen marsch vervolgende, plaatste ik mijne stukken achterwaarts in batterij, en liet het v u u r riglen ' op de opene kelen der vcldwerken. Do Oostenrijkers to l midden hunner veldwerken , door een moorddadig v u u r

H

(5)

12

bestookt, zagen nog daarenboven hunne kmidmagazijncn door mijne granaten in de lucht springen. Van de daardoor verooizaakle wanorde gebiuik makende, laat ik mijne dekking chargeren , en dring gelijktijdig met mijne stukken in de veldwerken der Oostenrijkers.»

« In den lusschenlijd , dat wij deze geduchte stelling ver- meesterden , had ons leger den tijd deszelfs overgang (e bewerkstelligen , zonder door do verbaasde Ous'en rij kers daarin gehinderd te worden.»

B De stoutheid van het ontwerp , de tegenwoordigheid van geest mjjner soldalen, bij de uitvoering van deze geheel onverwachte manoeuvre, dio ik op eigen gezag had bevolen, waren de oorzaken van het welgelnkken der onderneming. Terstond , na de orde hersteld en ons weder geregeld te hebben, zette ik, door mijne bruve dekking ondersteund^> den vijand al vechtende n a , tot op vijf uren afstand van Neuwied.»

Een tweede voorbeeld, hetwelk S«RUIIKB. a a n h a a l t , sluil volkomen op de laatst aangehaalde aanmerking van den heer C. D E C K E R ; wij lalen hetzelve hier volgen:

« De vijand had na den slag van Eilau , regts en links van Heilsberg, eenige zeer sterke redonlen opgeworpen.

Door het slechts lijdelijk versterken dezer stad , hadden de Russen het voornemen doen kennen , om ons aldaar op te houden, ten einde Koningsberg te dekken. Ons 4de legerkorps hegon de dcfensive stelling des vijamls krachtdadig aan te vallen , doch werd niet mimi. r krachtdadig ontvangen. Na een hevig gevecht , dal eenige uren werd volgehouden , trok do vijand in dcs- zelfs laatste liuiën en in de stad terug.»

« Toen kreeg de maarschalk SOUIT order, om de bedoelde redoutes met geweld den vijand te ontnemen.

Ik voor m i j , oaiging de grootste aan onze linkerzijde ge- legene r e d o u t e , met de onder m i j n e bevelen slaande batterijen (rijdende- en veld-artillene). Door een wel on- derhouden blikkendoos- en g r a n a a t - v u u r , schoot ik de vijandelijke kanonniers van h u n n e s t u k k e n , en rigtte ver- volgens mijn v u u r op de Vrieschc r u i t e r s , welke den in- gang der redoute versperden. Deze waren weldra wcg-

"eschülen : ik liet nu den aanval blazen , en r u k t e voor-

n * t

waarlj.»

K Vyf m i n u t e n daaina bevonden wy ons met de divi- sie Saint Hilaire > met haren braven generaal aan het hoofd , meester van dit w c t k . Zonder ons op te h u u - den stortten wij op de tweede en derde redoute, die bei- den , niettegenstaande de grooto verliezen, die wij geleden hadden , werden weggenomen »

« Nu hadden w g veel van do batterijen der itadszijde to l i j d e n , zoodut w i j genoodzaakt werden e< ne fionlvcr-

«ndcririg 'o ma!.e:i, oin dal v u u r lo beantwoorden.»

« Midiklenv.,1 v.ij o::a in dio hachelijke sluiting

zoo got'd mogelijk st-iai.de hielden , en het 4do legerkorps deszelfs beweging, onder het v u u r der stad , volbragt, deden de garde en de kuras:i rs ecuen aanval, doch zonder uitkomst. NAFOLKOK h a d , naar alle waarschynlijk- heid, het voornemen gevormd, om do v o o r n a a m s t e strijd- krachten der Russen op onze divisie te lokken , om met meer zekerheid op een ander p u n t Ie k u n n e n werk; n... . w a n t weldra bevonden wij ons geheel bloot.»

• Onze kurassiers die eencn hernieuwden aanval hadden gedaan , werden nogmaals door de kavullerie van de Russische en Pruissische garde teruggedreven , terwijl huu- ne garde infanterie de redoutes h e r n a m , die ons zoo- veel mcnscheii gekost hadden. Ik bevond mij daardoor met m i j n e artillerie niet alleen aun alle k a n t e n ingeslo- ten, maar daarenboven te midden van de nieuwe stelling der verbondene légers.»

« Ik troostte HIJ) echter met het denkbeeld , dat wei- ligt ons verlies, de o v e r w i n n i n g aan ons leger zoude be- zorgen, doch besloot niettemin ons leven d u u r te ver- koopcn , zouder nog geheel en al te wanhopen aan eene onvcrwachlle redding. Om buiten de linie der redoutes te geraken , beval ik ceue terugtrekkende beweging; doch op het oo«cnl)lik dal ik wederom halt en in batterij be- val , storlte do vijandelijke kavullerie , die onze kurassiers overhoop geworpen had, van achteren op mijne stuk- ken , roepende: geallieerden ! geallieerden ! laat niet vu- ren. Hetzij u u dat de Pruisseu ous om den tuin wilden leiden , het/ij dat /.ij ons werkelijk voor de hunnen aan- zagen ('t welk nii t' onwaarschijnlijk i s , omdat vv'tj ons te midden van hun leger bevonden) zoo w a s het voor ons eeue zekeihcid dat wij zo op het lijf hadden. Ziende dat wij geen tijd hadden om nogmaals v u u r te geven, gaf ik order aan mijne k a n o n n i e r s te voet^t om onder do stukken en onder de kuissons te k r u i p e n , eii van daar van h i i n n o geweren gebruik lo mukeu. Mijne rijdcndo arlillerisli n verecnig.le ik zoo gezwind mogelijk ia mas- sa, sK't-hts o t'.i^u kanonniers bij de s t u k k e n :u!em'e, eii met duzo stortte ik op den v i j a n d in. De Russen en Prmssen , in wanorde lusschen liet grootsle gedeilte mijner s l u k k e n , van alle k a n t e n besi h o l e n , ui eindelijk nog gemitrailleerd, door eenige mijner s t u k k e n , Wolke ik dv.or mijnen a a n v a l bevryd had , Irokkcn verward lenig. Da- delijk vormde ik mijne batterijen in een groot vierkanl^} irok in orde , onder bescherming van mij u gevormd es- kadron rijdende urlillerislen af, en b i u g l ulzoo ir.ijne ar- t i l l e r i e , al vechtende, in veiligheid.»

In de meer algemeene krijgsgeschiedenis, kan m^8D ÖHX nigvuldige voorbeelden vinden , wat een dekkiugs-lroep vermag, wanneer deze w e e f , wat er eigenlijk. Ie doen en wat er in verschillende omstandigheden na te laten is.

Zulke voorbeelden doen niet minder duidelijk xien , toe

(6)

15 L'...,

dikwerf de grootste stoutmoedigheid der artillerie , ion- der wezenlijke vrucht voor haar blijft , wanneer de aanvoerder al het gewigt zijner verpligling niet kent.

Zoo \ i n d e n v\ij onder anderen in de beschryving van den slag van E c k m u h l , tlat do Oeslenrijkers cene h o o g t e , in de nabijheid van E c k n i u h l , met 16 s t u k k e n geschut bezet hadden , die aan het Fransche leger veel schade toebrag- ten , i n die men vergeefs had gezocht tot zwijgen te brengen. NAPOLEOK dit ziende, gel; stte daarop aun den generaal SEIDÏWITZ, om zitli van diu baMci ij meester te ma- keii. Ten gi vol^e dezer order, stortte SUDEWITZ, a a n b e l hoofd van hit 2de regiment dragonders en het 4de regiment ligte r n i l i r i j , nieltegenslaande hut verschrikkelijke v u i i r j tegen de hoog'en op, en had het geluk reeds dadelijk vijf stukken !e veroveren , toen eerst de aan deze butteiij gegevcne d e k k i n g , zijnde een regiment Oosten- rjjksche kavallene-, van den generaal SiuTTEauEiii , in beweging k u u m , en door «ene gelukkig uitgevoerde charge , SBIDEWITZ tot op de Fransche infanterie terug drong.

Doch SimTtauEiM vergat nu , dat hij deze artillerie moest .blijven d-kken , daar hij met de geheele dekking den v'fjand vervolgde. Eu wal was daarvan het gevolg? dal STUTTERHEIM het nu met de Fransche infanterie te doen kreeg, en door SEIDKWITZ } die door de Wurlembergsche kavallerie-brigade en door een Frunscb. kurassier-regimeut was versterkt, in de flank werd genomen, op do s t u k k , u teruggeworpen en deze nogmaals genomen werden. Hud hij een gedeelte zijner dekking bij de stukken gelalen ,en met het overige gedeelte den- vjjand slechts een klein eind wrgs achtervolgd, om de bedoelde b a t t e r i j gelegenheid te geven hare wraak la nemen in de verwarde gelederen des v'yands, clan waro hij in ttaat gebleven , de hernieuw- de aanvallen des vijands op de artillerie, met medewer- king dezer laatsle, af te slaan. Door ecnen gelijksoor- ligen missing, verloor de Fransche generaal RICHEI.INSB , in den slug bij Ilohcnlinden, (cncler MUUEAO) Iwi'e k a n o n s eu of a houvvilser, van de zes stukken , die hij bij zijne brigade h a d , waai bij een regiment kavullerk tot dekking gevoegd was, doch dal insgelijks in een beslissend oogen- Uik vergat , welke vcrpligling hel eigenlijk had (e vervul-

"-'n. Li den slag bij iiricuuc, verloren de Frausi hen ecno b j l l e i i j v a n li> s t u i k e n , o m d a t ds aanvoerder der truc- ' e"5 u ü l k e tot di k k i n g dcüüT aiti-lleiie ware-n opgesteld, niet wist wm |,jj (c ju u u |m i ^ lOL.n (ju B(ljjtrs(.jjt, (!1 O o i l e n r y k - scne ii'ïtttleiio ceiua z w e r m - a a n v u l op du s t u k k e n maakt". Keuren w^} ua deze uitweiding, tot ons eigenlijk onderwerp it.rilg^

Om in meerdere bijzonderheden to treden, o m t r e n t h i t gedrag der kavalleiUs-Jckking bij den niarsch eri ap- marech, moeten wij ons meer en meer in het gebied der kttYullcrie-tukliek wugen, en welligt mogten onze krach-

ten op dat terrein te kort schieten. Het is daarom , dat wij , deze § eindigende , ons willen beschermen achter het schild cener bevoegde autoriteit, met de overneming van hetgeen die zegt over het wederkeerig gedrag der beide verbondene w a p e n e n , artillerie en kavallerie, bij eenigo bijzoi dere voorvallen in den oorlog. En ofschoon deze hiervolgende zinsneden , uit het meermalen aangehaalde werk Van C. vox D E C K B R , dia Gefechts-lehre der beidt verbundenen JVqffon, eenige , welh'gt niet hoog nco- dige, u i t b r e i d i n g aan ons onderwerp geeft, zoo gelooveu wij echter velen onzer lezers, die dit werk niet bezitten, geen o n i ü e n s t met dir^clver overname te doen :

a In vorige §§ hebben wij, over de kavallerie in het algemeen sprekende , de gevallen opgesomd , waarin zij y

door rijdende a r t i l l e r i e begeleid, in de noodzakelijkheid kan kernen , om geheime marschen , namelijk zulke die voor den vijand dienen verborgen te b l i j v e n j Ie moeten doen. Ondernemingen in den rug des vijands , het verstoren zijner magazijnen , wegnemen van transporten, enz., behooren- tot deze gevallen. Om daarin met nadruk te werk te k u n n e n gnan r of wanneer men van de zijde des vijands cenen wederstand verwacht , die alleen door geweld te overwinnen zal zijn, zoo wordt aan de kavallerie, bij zulke ondernemingen, een geëvenredigd getal s t u k k e n rijdende artillerie medegegeven.»

a De voor dit soort van ondernemingen bestemde troepen van beide w a p e n e n , worden met zorgvuldigheid geko- zen. Allo slecht beredene manschappen laat men terug;

terwijl voor de leiding van het geheel , een bevelhebber wordt benoemd, welke daarvoor het meest geschikt ge- acht wordt.»

«De rijdende artillerie kiest de best bespannen stukkeu en neemt daarenboven een zeker a a n t a l losse, doch op- getuigde bcspanningen mede, om de vermoeide paarden te k u n n e n verwisselen , uls ook om de buil gemaaklo voertuigen of stukken geschut to kunnen medevoeren.

Overigens v e r m i j d t zij het medenemen van overtollige voertuigen en gt pak. Voor dat men op marseh gaat, u o r d t er voor den goeden locsland van het beslag ge- zorgd.»

« V o o r de keuze der wrgcn r derztlvcr v e r k e n n i n g en voor goede gidsen zorgt de k u v a l l e r i e , die daarbij voor- n a m e l i j k inotl l e t l e u <l.sl er gceiie wegen wordui iugo- sJugi'ii j w a a n p uien mul de voertuigen niet zoude kun- nen uil den w. g komen.»

Bc a r t i l l e i i o , door hare dekking bcgek-id , h o u d t slccdj de ecrre zijde vuti den weg, om desnoods te k u n n e n om- keeren. Zij laai zich op geen doorsneden of stei k be- groeid terrein voeren, voor dut deze door do kavulleria en door eeue ufdeeling van hare dekking doorzocht i*..

Is het terrein zeer h a r d , en gnat de marseh den vjjju.J

*.

(7)

14

digl voorbij, dan worden, in bijzondere gevallen, de ra- dors met slroo o m w i k k e l d , terwijl het geklepper van ge- reedschappen , remkeUingen , enz., vermeden wordl. De stukken rijde» digt op elkander^ wanneer er echter een voertuig is achter gebleven, dan mag dit niet in draf oprukken , d e w y l het draven te veel gedruisch maakt.

Uit wordt ook door de dekking in acht genomen.»

u Overigens moet overal de grootste stilte heerschen, en, zoo als van zelve spreekt, worden het vuurslaan ,

rocken en praten ten strengste verboden.»

K De k o m m a n d a n t der artillerie geeft het bevel over den marsch aan zijnen oudsten officier over, terwijl hg , voor zijn' persoon, zich bij den bevelhebber der onderneming ophoudt. De kommandant van den dekkings-troep vergezelt hem. Beide deze officieren laten al h u n n e op- merkzaamheid gaan over den weg , dien zij volgen , en over het omliggend terrein. Zij onderzoeken al de plaat- sen, waar de artillerie in batterij zoude kunnen komen ; zij zoeken naar zij-, en in het algemeen naar den te za- menhang der wegen eo van het terrein, opdat beide, elk voor zoo veel hem zulks aangaat, ieder oogcnblik tol handelen gereed zijn, «n weten welke parlij zij moeten

n e m e n , wanneer men onverwacht op den vijand stoot.»

« De dekking blyfl geheel in de nabijheid der s t u k k e n , en laat zich door geene omstandigheden, hoegenaamd , daarvan verwijderen. Zij moet het besluit genomen hebben, zich eerder te laten ncdersabelen , dan schandelijk het aan haren moed toevertrouwde geschut te verlaten.»

B Zal er op weg gevoederd worden , dan moet z u l k s in eene gedekte slelling geschieden, daarbij vooral zurg dragende, dat men den rug vrij heeft. Zoo zul men b. v.

nimmer de lot het voederen bestemde halte houden , mei eens engte in den rug. Zulks kan geschieden met eene naar den vijand toeloopeude engte in het front. Het geschut zal, in zulke gevallen, aangespannen b l i j v e u , doch de stukken worden in battery gesteld en op de engte gerigt. Nu dient men alle voorzorgen lo nemen , om door den vijand niet onldckt of overvallen te worden. Bij hel inkomen van berigten omtrent de nadering des v i j a n d s , wordt in de grootste stille opgestegen , o m , vóór dat men door deu vijand ontdekt is, den tcrugmarsch te k u n - aauncmen , daar to<rh deze nadering het doel der neii

onderneming zal doen verijdelen. Mogt het echter gebeu- rena dut men reeds door deu vijand ontdekl w a s , vóór dat men den terngmarsch heeft kunnen beginnen , dan zal de bevelvoerder der onderneming bedacht moeien z y n , om van deze omstandigheid nog de meest mogelijke voor- cleelcn te trekken. Een stoutmoedige a a n v a l , met be- leid uitgevoerd , kan ons nog tot hel doel der onderneming b r e n g e n , hoewel derzelver aard dan ook veranderd is, wanneer men niet verre van dat doel verwijderd voora'

was. De artillerie zal ecncn zoodanigcn aanval moeten voorbereiden , waarbij derzelver dekking alleen eene ver- dedigende rol moet spelen, en zich n i m m e r door het aanlokkende van eenen welgeslaagden aanval moet laten wegslepen , om ook van hare zijde den vijnnd , met de sabel in de ribben, te nc-htei volgen. Men l u a t integen- deel de beste schutlers afzitten, ten einde van du terrcin- voordeelen gebruik te maken, en als infanterie-tirailleurs te ageren.»

« Heeft de onderneming de opligling van een trans- port, van een magazijn of depot ten doel gehad, en wordt dezelve gelukkig ten uitvoer ge^ragt, dun \vurdt het voorgestelde zoo snel mogelijk verrigt, om dadelijk deu terugmarsch te kunnen aannemen.»

B Heeft men daarentegen alleen het voornemen gehad om den vijand op het een of ander belangrijk punt voor te komen, dan zullen alle vroeger omschrevene voorzorgen genomen en de marsch met snelheid worden afge- legd; waarbij men de diepe kolom-opstelling vermjjdt, om de regelmatigheid der gangen te bevorderen.»

Wat er overigens in deze § § van het gedrag der artillerie en dat der dekking gezegd wordt, hebben wij reeds"

vroeger in ons verloog aangeduid.

C liet vervolg hierna.)

Onder bovenslaanden titel openen wy in dezen jaargang eene nieuwe rubriek, bijzonder geschikt tot opneming van kleine schetsen van bijzondere wapenfeiten , of zoodanige militaire tafereelrn , die ons tot leciing k u n n e n verstrek- ken of tot hoogschatling van den icrvollen krijgsstand op- wekken. Het is nu ons voornemen niet, om met deze nieuwe rubriek alleenlijk eene doorgaande afwisseling van stijl en sloffe aan onze veelsoortige lezers te leveren; wij beoogen daarmede voornamelijk eenon nieuwen weg te openen, voor de medewerking onzer krijgskamcraden, tot bereiking van het voorname doel van onzen arbeid. Ook tot verbrei- ding van onzen nationalen wapenroem, en in het algemeen tot opwekking en navolging van die deugden, welke den krijgsman op zijne loopbaan moeten versieren , zal de plaats dienen, welke wij thans daarvoor i n r u i m e n . Een aantal officieren van ons leger heeft , onder onze of onder vreemde vaandels, hier en elders eenen schat van ondervinding opgezamcld ; doch niet allen waren in de gelegenheid, om die verkregene e r v a r i n g aan anderen mede te deelen. Velen waren ooggetuigen van krijgskundige voorvallen en bijzonderheden, die de krijgsgcscliiedenis onvermeld gelaten heeft, of door dezelve gebrekkig voor- g»sli ld z i j n ; doch nicl allen k u n n e n of \\illen als ge-