Jong van hart, hart voor Jong

(1)

Datum: februari 2021

Door:

Bernadette Kuipers Team Sociaal Domein

Jong van hart, hart voor Jong

Integraal jeugdbeleid gemeente De Bilt 2021 - 2024 s

Doo

(2)

2 JONG VAN HART, HART VOOR JONG, GEMEENTE DE BILT

Inhoudsopgave

1 Inleiding 3

2 Visie 4

2.1 Doelstelling en doelgroep 4

2.2 Uitgangspunten 5

3 Speerpunten 6

3.1 Jeugd en Gezin 6

3.2 Gezondheid en welzijn 6

3.3 Onderwijs 7

3.4 Werk 8

3.5 Veiligheid en justitie 8

3.6 Hoe weten we of onze inzet effect heeft gehad? 9

(3)

3 JONG VAN HART, HART VOOR JONG, GEMEENTE DE BILT

1 Inleiding

Het huidige jeugdbeleid van de gemeente De Bilt is vastgelegd in de Nota Jong De Bilt 2016-2019

waarvan de looptijd inmiddels is verlopen. Ook hebben zich ontwikkelingen voorgedaan binnen het sociaal domein. Dit is de reden om het gemeentelijk jeugdbeleid te actualiseren.

Het jeugdbeleid richt zich op (ongeboren) kinderen en jongeren in de leeftijd van -9 maanden tot 23 jaar en hun ouders die wonen in de gemeente De Bilt. In deze notitie spreken we verder van jeugdigen en ouders. Als gemeente willen we blijven inspelen op trends en ontwikkelingen in de maatschappij met beleid en uitvoering die aansluiten bij de beleving en behoeften van jeugdigen en hun opvoeders. Het betrekken van ouders en jeugdigen bij de ontwikkeling en uitvoering van het beleid zijn daarbij belangrijk.

Bij het jeugdbeleid zijn meerdere gemeentelijke beleidsterreinen betrokken. Dit vraagt om afstemming en samenwerking tussen alle betrokken partijen.

De besluitvorming over de beleidskaders voor het jeugdbeleid 2021 - 2024 vindt plaats midden in de coronacrisis. De coronacrisis of coronapandemie heeft een ongekende impact op onze maatschappij.

Wereldwijd. De directe gevolgen van COVID-19 hebben vanaf maart 2020 de levens van bijna iedere Nederlander bepaald, ook van onze jeugdigen. De reguliere (ziekenhuis)zorg kwam in de knel doordat de zorg voor COVID-19 veel beslag legde op de zorgcapaciteit. Ook veranderde onze dagelijkse leefstijl. De gevolgen voor de (mentale) gezondheid zijn naar verwachting groot. Hier bovenop komen nog de gevolgen van de economische terugslag, die mogelijk zal leiden tot meer werkloosheid en meer inkomensonzekerheid. Door grote medische inspanningen zijn er inmiddels gelukkig een aantal vaccins ontwikkeld. Zo vroeg mogelijk in januari 2021 worden de eerste mensen in Nederland gevaccineerd tegen het coronavirus.

In Nederland zijn er verschillen in gezondheid tussen bevolkingsgroepen. Zo ook in De Bilt. Deze verschillen doen zich voor langs verschillende scheidslijnen, zoals opleiding en inkomen, woonomgeving, migratieachtergrond, maar ook qua leeftijd en geslacht. Door de coronacrisis worden deze scheidslijnen nog scherper. Ook onder onze jeugdigen tekent dit zich af. Kinderen, waarvan de ouders minder goed in staat zijn om thuisbegeleiding te geven, lopen leerachterstanden op door het afstandsonderwijs. Ook kan het leiden tot een toename van schoolstress, waar al sprake van was vóór de coronacrisis. Door het gemis aan direct contact met leeftijdgenoten ontstaan gevoelens van eenzaamheid. Gezinnen staan onder druk.

Bijvoorbeeld doordat alle gezinsleden de hele dag thuis zijn of door financiële problemen ten gevolge van corona. Dit heeft ook zijn weerslag op de kinderen. Het kan bijvoorbeeld leiden tot een onveilige

thuissituatie. Daarnaast zitten jeugdigen meer thuis, bewegen daardoor minder en eten meer wat weer leidt tot overgewicht.

Tot slot speelt de financiële problematiek voor onze gemeente, met name als het gaat om het sociaal domein. Deze problematiek maakt dat er weinig tot geen speelruimte is voor nieuw beleid.

In verband met de boven beschreven situatie leggen we de komende jaren de prioriteit de uitvoering van de Biltse Aanpak en de corona aanpak gericht op het zoveel als mogelijk beperken van de gevolgen van de coronacrisis voor onze jeugdigen. De overige onderdelen in het jeugdbeleid zetten we voort met een bescheiden ambitieniveau.

(4)

2 Visie

Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor de uitvoering van onze taken binnen de jeugdwet, de Wet maatschappelijke ondersteuning en de participatiewet. We vinden het belangrijk dat jeugdigen gezond en veilig opgroeien en dat ze met plezier wonen in onze gemeente.

Bij de uitvoering van onze taken gaan we uit van een positief jeugdbeleid. Positief jeugdbeleid gaat ervan uit dat elke jeugdige talenten heeft en iedere jeugdige mee doet. Ook betekent het dat jeugdigen leren om verantwoordelijkheid te dragen voor zichzelf en hun omgeving. Investeren in een positieve opvoeding, succesvolle schoolloopbaan en brede ontwikkeling van kinderen en jongeren is het fundament voor welzijn, economische zelfstandigheid en democratisch burgerschap. We richten ons op de kansen die er liggen voor onze jeugdigen, maar hebben zeker ook oog voor de knelpunten die om een oplossing vragen.

Dit sluit ook aan op de transformatie die we binnen de jeugdhulp willen bereiken rond het normaliseren van opvoedvragen en het versterken van de eigen kracht van gezinnen en hun sociale omgeving.

2.1 Doelstelling en doelgroep

Voor het jeugdbeleid van de gemeente De Bilt geldt de volgende doelstelling:

‘Jeugdigen in de gemeente De Bilt groeien gezond en veilig op, ontwikkelen en ontplooien zich optimaal en behalen minimaal een startkwalificatie mits dit haalbaar is binnen hun mogelijkheden.’

We richten ons op àlle jeugdigen in de leeftijd van -9 maanden tot 23 jaar en hun ouders, waarbij er specifieke aandacht is voor de kwetsbare jeugdigen¹.

Gezond opgroeien heeft een directe relatie met positieve gezondheid. Onder positieve gezondheid verstaan we de lichamelijke kanten van gezondheid, maar ook om het vermogen je aan te passen, welbevinden, eigen regie, veerkracht, participatie en zingeving.

Met veilig opgroeien bedoelen we dat een kind zich thuis veilig voelt en niet te maken heeft met mishandeling of verwaarlozing.

Kwetsbare jeugdigen zijn jeugdigen die een vergroot risico lopen zich niet optimaal te kunnen ontwikkelen bijvoorbeeld door een taalachterstand, of omdat er thuis onvoldoende aandacht voor ze is.

Daarnaast willen we de eigen kracht van jeugdigen, opvoeders en hun sociale omgeving versterken, de ontwikkeling van alle jeugdigen stimuleren en de verschillende deelterreinen met elkaar verbinden. Ook jongvolwassenen verdienen onze aandacht, met name als het gaat om het verkrijgen van een

startkwalificatie en het toeleiden naar werk.

1 Bron: Kees Bakker ‘Sociale kwetsbaarheid en sociale competentie’.

Kees Bakker e.d. (red) Kwetsbaar en competent. Sociale participatie van kwetsbare jeugd. Theorie, beleid en praktijk. Utrecht:

Nederlands Jeugdinstituut/NIZW, 1999.

(5)

2.2 Uitgangspunten

De uitgangspunten voor het jeugdbeleid van de gemeente De Bilt zijn als volgt:

Leidende principes:

- De Biltse samenleving is inclusief;

- Ondersteuning vanuit de gemeente is gebaseerd op samenwerking en onderling vertrouwen, om lokaal een professioneel en passend aanbod aan ondersteuning te kunnen bieden ook als het gaat om preventie.

- De preventiemaatregelen zijn gericht op een effectieve en duurzame oplossing van opvoed en opgroeivraagstukken van jeugdigen en de eigen kracht van de jeugdige en de opvoeders.

De uitgangspunten van het lokaal jeugdbeleid sluiten aan op de uitgangspunten van ‘De Biltse Aanpak’.

- Uitgaan van eigen kracht, sociale netwerken en voorliggende voorzieningen;

- Versterken van de gemeentelijke regierol;

- Doe lokaal wat lokaal kan;

- Integraliteit;

- Het budget dat de raad beschikbaar stelt is leidend. Waar passend en mogelijk maken we gebruik van aanvullende externe financiering zoals landelijke subsidies e.d.

- We zetten in op een stevig informeel veld ook als het gaat om preventie activiteiten.

- We werken informatie gestuurd.

Normaliseren:

We richten ons op het normaliseren van gedrag in plaats van problematiseren. Ook constateren wij dat meervoudige problematiek (zoals samenloop van taalachterstand, schooluitval en problematisch gedrag) aanwezig is bij een beperkt aantal jongeren. Wij zetten ons er voor in dat zorg en voorzieningen voor hen (en hun ouders) laagdrempelig beschikbaar zijn en dat de ‘vindbaarheid’ van deze jongeren en hun ouders voor professionals en instellingen bevorderd wordt.

Samenhang in het aanbod van voorzieningen:

Samenhang in aanbod is belangrijk om ervoor te zorgen dat we aanbieden waar vraag naar is, en overlap in voorzieningen en producten voorkomen wordt.

Gebiedsgericht:

Bij het zoeken naar oplossingen werken wij zoveel als mogelijk gebiedsgericht, dus dichtbij de jeugdige en zijn/haar omgeving in alle kernen van de gemeente, waarbij wij er rekening mee houden dat jeugdigen van 12 jaar en ouder zich zelfstandig bewegen door de hele gemeente en daar buiten.

Participatie:

We betrekken jeugdigen, ouders en professionals actief bij de uitvoering van het beleid zodat het aansluit op de behoeften van jeugdigen en hun ouders.

(6)

3 Speerpunten

Centraal in het jeugdbeleid voor de komende jaren staat ‘Samen werken en samen verbinden’. We beginnen niet van nul af aan, maar bouwen verder aan waar we al mee bezig zijn. We gaan uit van de structuren die er al zijn en maken gebruik van de aanwezige competenties bij zowel professionals als inwoners. We betrekken ouders en jeugdigen actief bij de uitvoering van het jeugdbeleid en de tussentijdse evaluaties zowel in de zes kernen als gemeente breed. We leggen daarbij verbindingen tussen de verschillende leefdomeinen van jeugdigen. De speerpunten voor de komende jaren zijn:

3.1 Jeugd en Gezin

Speerpunt: De Biltse Aanpak Doelstelling (SMART):

• Door preventie, vroegsignalering, lichte opvoed- en opgroeiondersteuning en sterker aan de poort zijn er minder ouders en jeugdigen die een beroep moeten doen op de tweede lijns jeugdhulp.

Effectindicatoren:

• Het percentage jeugdigen met een voorziening jeugdhulp is niet verder toegenomen ten opzichte van 2019.

Wat gaan we hiervoor doen:

• We geven uitvoering aan de ‘Biltse Aanpak’, waarbij onder andere ingezet wordt op ‘sterk aan de poort’, de inzet van een praktijkondersteuner huisartsen en de coördinatie van zorg vanuit het CJG;

• We dragen bij aan de verdere transformatie van de jeugdhulp in de regio Zuidoost Utrecht;

• We zetten ons in om alternatieve gezinsvormen zoals pleegzorg en gezinshuizen in onze gemeente te stimuleren;

• In regionaal en bovenregionaal verband stimuleren we zorgaanbieders om te komen tot nieuwe vormen van jeugdhulp en jeugdbegeleiding, waarbij ook combinaties mogelijk zijn zoals

onderwijs/zorgarrangementen. We benadrukken daarbij het belang van een goede afstemming en samenwerking tussen het CJG, onderwijs en de jeugdhulp ;

• Door voorlichting, deskundigheidsbevordering bij het CJG en verdere versterking van de ketengerichte samenwerking zetten we in op het verminderen van het aantal gezinnen waarbij sprake is van huiselijk geweld en kindermishandeling.

• We stellen op korte termijn een actieplan Corona op om de negatieve effecten die Corona voor jeugdigen met zich mee brengt te signaleren en vervolgens aan te pakken met als doel de effecten te verlichten dan wel op te heffen. Dit in samenwerking tussen intern betrokkenen vanuit jeugd, veiligheid evenals het CJG en onze betrokken externe partners zoals het onderwijs, sport etc.

3.2 Gezondheid en welzijn

Speerpunt: Gezonde leefstijl

Doelstelling: Jeugdigen zijn tevreden met hun leven, hebben een actieve vrijetijdsbesteding en volgen een gezonde leefstijl.

(7)

Effectindicatoren:

• Het aantal jeugdigen dat deelneemt aan vrijetijdsactiviteiten is in 2024 gelijk gebleven ten opzichte van 2019.

• Het aantal jeugdigen in de leeftijd van 4 – 12 jaar met een gezond gewicht is in 2024 gelijk gebleven ten opzichte van 2019.

• Het aantal jeugdigen dat geen alcohol, tabak of drugs gebruikt is in 2024 niet toegenomen ten opzichte van 2019.

• Het aantal jeugdigen dat zich inzet als vrijwilliger via maatschappelijke stage of anderszins is in 2024 vergelijkbaar met 2019;

• We zetten sporten en bewegen in als middel in om een gezonde leefstijl van jeugdigen te stimuleren.

• We continueren de waardevolle activiteiten van voorgaande jaren met de buurt- en schoolsportcoaches. We werken daarbij samen met betrokkenen op het terrein van jeugd, gezondheid, onderwijs en de openbare ruimte (omgevingswet /voldoende buitenspeelruimte).

• De buurtsportcoaches maken verbindingen tussen sporten beweegaanbieders en andere sectoren zoals zorg, welzijn en primair onderwijs.

• Met het (jongerenwerk, politie, gemeente (handhaving), en de jeugdgezondheidszorg ontwikkelen we een samenhangende aanpak om het gebruik van alcohol, tabak en/of drugs terug te dringen, waar nodig op casusniveau betrekken we het CJG Daarnaast worden ook het onderwijs, sportverenigingen e.d. betrokken. Op regionaal niveau in Zuidoost Utrecht maken we afspraken over het terugdringen van het alcoholgebruik met regio gemeenten en GGDrU (kernpartner CJG).

• Met de inzet van de combinatiefunctionaris cultuur wordt deelname aan culturele activiteiten gestimuleerd, ook voor jeugdigen met een handicap (fysiek, geestelijk, gedrag). Waar mogelijk in samenwerking met cultuurinstellingen, jongerenwerk, onderwijs en CJG.

3.3 Onderwijs

Speerpunt: Een doorgaande leerlijn van voorschool tot startkwalificatie.

Doelstelling:

Jeugdigen gaan naar school, beheersen de Nederlandse taal en halen een startkwalificatie ter voorbereiding op de arbeidsmarkt

Effectindicatoren:

• 100% van de peuters en kleuters met onderwijsachterstanden volgen een VVE programma;

• Bij alle VVE peuters vindt een warme overdracht plaats naar het basisonderwijs;

• Het aantal thuiszitters is in 2024 niet toegenomen ten opzichte van 2019;

• Het schoolverzuim is in 2024 niet toegenomen ten opzichte van 2019;

• Het aantal jongeren zonder startkwalificatie is in 2024 niet toegenomen ten opzichte van 2019.

• Door intensiever samen te werken met de GGD en de kinderopvangorganisaties die VVE uitvoeren, verhogen we het bereik van de doelgroep. We bepalen gezamenlijk met de partners de doelgroep bepaling en bespreken tot op casusniveau de samenwerking in toeleiding van de doelgroep naar een VVE plaats.

• In het kader van Passend Onderwijs zetten we ook de komende jaren in op samenwerking en afstemming tussen Centrum voor Jeugd en Gezin, scholen, Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs, leerplicht, RMC en gemeenten om te zorgen dat jeugdigen niet onnodig thuis zitten, hulp goed op elkaar is afgestemd en schoolverzuim wordt voorkomen.

• Daar waar noodzakelijk zetten we de doorbraaktafel onderwijs in zo nodig in combinatie met de doorbraaktafel jeugdhulp.

(8)

• Ook de komende jaren zetten we in op gezonde en energiezuinige scholen. We stimuleren het multifunctioneel gebruik van maatschappelijke gebouwen, waaronder schoolgebouwen. We sturen op het in stand houden van een breed aanbod van onderwijs en een brede spreiding over de gemeente.

We houden daarbij rekening met de uniciteit van de kleine kernen. Bij de ontwikkeling van en het gebruik van de gebouwen streven we naar een realistische aanpak, met aandacht voor duurzaamheid (flexibiliteit, techniek, comfort, duurzaamheidsagenda De Bilt).

• We gaan actief in gesprek met de basisscholen om “voorinschrijving” van jonge kinderen te voorkomen op basisscholen. We kijken daarbij naar de gemeente Utrecht als voorbeeld waar ze dit probleem recent hebben opgelost.

3.4 Werk

Speerpunt: Voorkomen jeugdwerkloosheid.

Doelstelling: Jongeren die niet meer naar school gaan, zijn gekwalificeerd voor de arbeidsmarkt en hebben een baan verkregen met behulp van hun eigen leerweg.

Doelstelling (SMART):

• Alle jongeren zitten óf op school of zijn aan het werk.

• We versterken de ketensamenwerking tussen onderwijs, arbeidsmarkt, Regionale Sociale Dienst, jongerenwerk, Mens De Bilt en CJG;

• We zetten in op het verder versterken van een doorgaande leerlijn van voorschool tot en met het bereiken van een plek op de arbeidsmarkt.

• De resultaten van onze inzet brengen we in beeld via de registratie van het RMP en de RDWI.

3.5 Veiligheid en justitie

Speerpunt:

Doelstelling (SMART): Het bevorderen van de veiligheid in het gezin en het verminderen grensoverschrijdend gedrag van jongeren en opvoeders.

Effectindicatoren:

• Het aantal jeugdigen met een justitiële maatregel in het kader van de jeugdbescherming of de jeugdreclassering is niet toegenomen ten opzichte van 2019.

• Het aantal Halt afdoeningen is in 2024 stabiel gebleven ten opzichte van 2019.

• We geven uitvoering aan de regiovisie ‘Voor een Veilig Thuis’. We versterken het vroegtijdig

signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling, door de meldcode blijvend onder de aandacht te brengen. Daarnaast zetten we in op het verder vergroten van de deskundigheid bij het CJG en het verder versterken van de ketensamenwerking tussen CJG het SAVE team en Veilig Thuis. en de raad voor de kinderbescherming. Daarbij speelt het samenwerken als een team centraal (niet na elkaar, maar met elkaar).

(9)

• Ook de komende jaren zetten we in op het versterken van de samenwerking tussen de betrokken partijen bij het bestrijden van overlast veroorzaakt door groepen jongeren op straat, het voorkomen van criminaliteit en geweld. Dit gebeurt enerzijds met behulp van handhaving, en anderzijds door jongeren te stimuleren tot deelname aan bijvoorbeeld sportactiviteiten en/of het toeleiden naar jeugdhulp, school of werk als dit nodig is. Veelplegers, de zogenaamde Top X, benaderen we met een lokale persoonsgerichte aanpak.

• We blijven inzetten op de Methodiek “De Voorkant”, dit is een multidisciplinaire samenwerking die onder regie van de gemeente is gericht op het voorkomen van grensoverschrijdende jeugd- en jongerenoverlast en eventuele doorontwikkeling naar criminaliteit. Dit type overlast leidt regelmatig tot dusdanige (ernstige) leefbaarheidsproblematiek in buurt en wijk dat een repressieve aanpak noodzakelijk is.

Met “De Voorkant” worden jongerengroepen gemeente breed in beeld gebracht en getypeerd op basis van gedrag. Afhankelijk van de typering wordt de benadering van de groep en eventuele interventie bepaald en ingezet. Een goede samenwerking én effectieve ketengerichte uitvoering is noodzakelijk om tot een constructieve vroeg signalering van meer- en minder afglijdende jongeren te komen. De regie op de uitvoering van “De Voorkant” ligt bij de gemeente en is in 2019 gestart. Er is begonnen met het trainen van in- en externe partners. Het streven is om alle jongerengroepen in 2021 in kaart gebracht te hebben en de passende gebiedsgerichte aandacht te geven in kerngroepen van gemeente en ketenpartners.

• We stimuleren een gezonde leefstijl van jeugdigen en voorkomen alcohol- en drugsmisbruik. Dit doen we door in te zetten op preventie, het bieden van hulp en waar nodig handhaving.

• We dragen er aan bij dat alle jeugdigen mee kunnen doen en zich welkom voelen waarmee we radicalisering willen voorkomen en de-radicalisering stimuleren. Dit doen we met alle betrokken partners binnen de verschillende leefdomeinen van jeugdigen.

• In het kader van een veilige omgeving voor jeugdigen, zetten we in op het voorkomen van pestbedrag.

• Wij besteden expliciet aandacht aan de thema’s ‘democratisch burgerschap’ en ‘vreedzaam samenleven’.

3.6 Hoe weten we of onze inzet effect heeft gehad?

Het effect van onze inzet volgen we de komende jaren door middel van monitoring. Hiervoor gebruiken we verschillende instrumenten:

1. Regionale en lokale monitor jeugdhulp waar nodig gekoppeld aan de gegevens van bijvoorbeeld het onderwijs;

2. Landelijke monitor ‘Waar staat je gemeente’;

3. Tevredenheidsonderzoek onder ouders en jeugdigen;

4. Burgerpeiling;

5. Monitor jeugdgezondheidszorg.