VRIJHIID IN

VRIJHIID IN

DEMOCRATIE

VRIJDAG 29 Sept. 1950 Mo. 1 28

De Loonsverhoging

pag. 5

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Dit zijn de hoofdlijnen van het N.-Guinea vraagstuk

Ingewikkelde zaken terug brengen tot eenvoudige fonnules is dikwerf een eis van praktisch~ poli,tiek. Bet wèg-vereenvoudi- gen van complicaties en in het bijzonder van riskante complica- ties leidt echter tot onwaarachtigheid en is bovendien onge- eigend voor onze Partij. Goede democratie vordert opening van zaken, voor zover het landsbelang zich daartegen niet verzet.

merbij komt, dat er ook nog zoiets bestaat als objectiviteit.

Bet is zonder meer een dwaasheid, het Nieuw-Guinea vraag- stuit in het huidige stadium n i e t te zien als een ingewikkelde zaak, die risico's inhoudt. Dit voorop te stellen is te meer een kwestie van "geweten", omdat wij van oordeel zijn geworden, dat Nederland onder de huidige omstandigheden noch zakelijk noch moreel verantwoord is, wanneer de souvereiniteit over West- Nieuw-Guinea aan de Republiek lndonesia zou worden overge- drager;..

De risico's van dit standpunt zullen wij dus hebben te aan- ''aarden en de gevolgen daarvan zullen wij hebben te dragen.

Opening van zaken is dan ook dubbel geboden. IDerbij bepalen wij ons thans tot de hoofdlijnen.

T er Ronde Tafel Conferentie bleef 't Nieuw-Guinea vraag- stuk onbeslist en werd op instiga- tie der Unel de oplossing een jaar uitgesteld. Dit jaar loopt ultimo December a.s. ~ten einde. Hierdoor bleef Nieuw-Guinea buiten de sou- vereiniteitsoverdracht. •. . .... ¹ Volkenrechtelijk berust de sou- vereiniteit over Nieuw-Guinea bij Nederland en dit vindt bovendien bevestiging in de feitelijke machta- toestand in dit Rijksdeel.

Van dit gegeven behoort te wor- den uitgegaan. Zowel de jure als de facto heeft Nederland nog niets prijsgegeven. Zolang Nederland wei- gert de souvereiniteit over te dra- gen, gebeurt er rechtens niets.

Doch ook feitelijk kan ons in Nieuw-Guinea niets gebeuren, in- dien Nederland aldaar op zo kort mogelijke termijn bestuurlijk, poli- tiëel, militair en economisch duide- Wk('l kracht ontwikkelt, hetgeen

uiteraard financiële consequenties medebrengt.

Hiel'Jllede is reeds de eerste restrictieve kwestie aange- duid. Wie iets afweet van de moei- , lijkheden van het openleggen van onontgonnen landen en van de daar- voor uit te trekken hoge kosten -

en Nieuw-Guinea bestaat goeddeels uit nog totaal onbekende gebieden - behoort zich in deze armelijke tijd de zakelijke vraag te stellen, of Nederland daartoe in staat en be- reid zal blijken.

Wij missen de neiging deze vraag bepaald ontkennend te beant- woorden. De eventuële wil, Nieuw- Guinea te behouden, impli .ert immers de plicht tot openlegging en veiligstelling, doch bovendien behoort openlegging van te ont- ginnen gebieden met tot de taak van de Staat alleen, maar ook tot die van het particuliere initiatief.

Het zijn de ondernemingen van land- en mijnbouw, van oliewin- ning en industrie, zomede de daar- door mogelijk geworden grotere en kleinere bedrijven, die de eigen- lijke welvaart wekken en daar- mede ook de rentabiliteit van het totaal leveren.

. . ^"'

0 nder de gegeven omstandig- heden zal evenwel de Staat hebben vóór te gaan. Immers - en hier stuit men op de tweede restric- tieve kwestie - omtrent de bodem-

schatten en de landbouwmogelijk- heden van Nieuw-Guinea hebben wel optimistische verhalen de ronde gedaan, doch het heeft geen zin te ontkennen, dat dienaangaande nog te weinig bekend is en dat er be- trouwbare deskundigen zijn, die voor optimisme geen redenen zien.

Vaatstaat in elk geVal, dat er nog velerlei, ook kostbare, exploratie nodig zal zijn om ten deze voldoen- de kennis van zaken op te doen.

• • *

Daarnevens - en dit is de derde restrictieve kwestie - zijn er in Nieuw-Guinea geen of te enenmale onvoldoende arbeidskrach- ten te verkrijgen. De Papoea-bevol- king woont zeer verspreid, is wei- nig talrijk en bevindt zich (het grootste deel is nog nooit met de buitenwereld in aanraking geko- men) in zo primitieve staat van ontwikkeling, dat uit haar midden voorlopig niet gemakkelijk voor de groot-bedrijven bruikbare werk- krachten kunnen worden getrokken, indien de bereidheid al zou komen te bestaan.

Hierdoor zal de openlegging vrij- wel geheel moeten geschieden met behulp van te importeren arbeiders, hetgeen grootscheepse voorzieningen zal vordere11 voor woningbouw, ge- zlnsoverbrenglng, sociale verzorging en - last not least - gezondheids- zorg.

En met dit laatste woord rijst de vierde restrictieve kwestie op, mis- schien de . moeDijkste. Nleuw-Guinea is Immers met uitzondering van enkele streken allerminst een ge- zond land, vool'D8Dlelijk door de hardnekkige en bezwaarlijk te be- strijden malaria troplea, die niet zelden overgaat in de gevreesde z.g. zwartwaterkoorts.

• • •

0 noverkomelijk zijn deze vier restrictieve kwesties welis- waar niet, doch ontkend of miskend worden ze door niemand, terwijl onderschatting daarvan erger dan een fout zou zijn, n.l. een domheid.

Het spreekt objectievelijk van zelf, dat deze kwesties evenzeer bestaan voor Indonesië en dat ze voor on:te Unie-partner in de staat van ont- wikkeling, waarin deze zich nog bevindt, volkomen onoverkomelijk zijn te achten. Zakelijk is dan ook de wens van de Republiek Indone- sia, de souvereiniteit over Nieuw- Guinea te verkrijgen, een bewijs van gebrek aan inzicht en tengevolge

daarvan mede een bewijs van ge- brek aan verantwoordelijkheidsbe- sef.

Inmiddels b~hoeft het geen ver- wondering te wekken, dat het Ne- derlandse particuliere initiatief re- denen heeft tot aarzeling en in elk geval pas tot investering van kapi- talen en opzet van bedrijven wenst over te gaan, wanneer de definitieve volkenrechtelijke en staatsrechtelij- ke status van Nieuw-Guinea zal zijn tot stand gebracht.

Hiermede betreden wij het poli- tieke terrein.

* * ...

De eerste vraag, die zich op dit terrein voordoet, is: zal Nederland internationaal worden gesteund, wanneer het geven van de souvereiniteit over Nieuw-Gui- nea aan de Republiek Indonesia ten slotte wordt geweigerd?

Naar ons oordeel kan op deze vraag thans geen antwoord worden gegeven. De wereld leeft bij de week. Prognoses hebben dan ook slechts zeer tijdelijke waarde. Dit is: géén waarde. Noch optimisme, noch pessimisme hebben. ten deze reële betekenis. Het eenvoudige gezonde verstand is geneigd te me- nen, dat alleen reeds op grond van het boven betoogde de internationale wereld achter Nederland behoort te staan. De oude Oxtensierna zei echter al, dat de wereld met zo weinig wijsheid bestuurd werd.

Machtsmogelijkheden en opportuni- teit zijn nu eenmaal in tijden van nood gewoonlijk de sterkste facto- ren.

Laten wij ons daarom beperken tot het uitspreken van het gevoe- len, dat men internationaal ver- moedelijk niet bepaald gebrand is op een vernieuwde Nederlands- Indonesische procedure in de Vei- ligheidsraad.

• •

0 aarnevens mogen wij echter wel in onze gedachten verdisconte- ren, dat blijkens publieke en offici- ële verklaringen van de zijde van Australië zeer overwegende bezwa- ren bestaan tegen eventuële over- dracht der souvereiniteit aan Indo- nesië en zelfs, dat er ernstige rede- nen zijn om te verwachten, dat Australië zich in dat geval met de wapenen zal verzetten tegen de in bezitneming van Nieuw-Guinea door de Republiek Indonesia.

En ook mogen wij hierbij in ge- dachten houden, dat zowel inter- nationaal-strategische tendenzen als in het bijzonder de i'R-ternatio- nale vrees, dat in het huidige In- donesië ten slotte het communisme zich van de macht zal meester ma- ken, hun rollen kunnen spelen.

Veel beleid, inzicht en ook moed zullen in de komende periode van onze Regering worden gevergd.

Het ligt op de weg der Staten Ge- neraal l.ea deze waakzaam te zijn.

Z onder inmenging in de interne zaken van de Republiek Indo- nesla te plegen, ligt het naar ons gevoelen wel degelijk voor de hand, dat het op de voet volgen van de politieke gebeurtenissen en ver- schuivingen in Indonesië met het oog . op velerlei belangen aldaar noodzakelijk blijft. Ook het Nieuw- Guinea vraagstuk wordt daardoor gedeeltelijk bepaald: en wel op een weinig aangename wijze.

Het staat vast, àat beLangrijke figuren in de top der nu verdwe- nen Verenigde Staten van Indo-.

nesië geen waarde hechten aan 't verkrijgen van de souvereiniteit over Nieuw-Guinea. Dit was nor- maal, omdat men op Java en Ma- doera nooit enige belangstelltng heeft gehad voor dat niet-Indone- sische eiland, waarvan de bevol- king met onverholen minachting werd besp1·oken. Bovendien waren bedoelde figuren verstandig ge- noeg te beseffen, dat het nieuwe Indonesië 1.vel zoveel met zich zelf te stellen zou hebben, dat het aan openlegging en redelijke bestuurs- voering niet toe zou kunnen ko- men. Niettemin voelden deze figu- ren zich reeds t\idens de Ronde Tafel Conferentie onmachtig tot weerstand tegen de uiterst linkse elementen, die Nieuw-Guinea ,.er bij" wilden, gedreven als zij wer- den door de wil, het gehele vroe- gere Nederlands-Indië in hun macht te krijgen en de Neder- Zanders radkaal uit de arch:pet te verdrijven.

• * *

Het verloop van zaken ua de

souvereiniteits~verdracht wees al spoedig uit, dat het communis- me in Indonesië zich van het Nieuw-

Guin~a-vraagstuk als stunt had meester gemaakt, ten einde de mo- gelijk terugkerende waardering voor de Nederlanders tegen te gaan en de gepropageerde haat tegen de Nederlanders te blijven stimuleren.

Dit is een punt van gèwicht, om- dat er gronden zijn om te geloven, dat Soekarno als president zich ter veilig stelling van het eigen régime geschaard heeft niet tegenover maar achter deze communistische stunt.

Steeds te onpas heeft hij zich her- haaldelijk gemaakt tot woordvoer- der van de eis, dat Nieuw-Guinea bij Indonesië moest komen, te on- pas, omdat ter Ronde Tafel Confe- rentie rationeel was overeengeko- men, dat het vraagstuk door on- derling overleg zou worden opge- lost.

Hierbij kwam, dat gelijktijdig van communistische zijde gedreigd werd met represailles tegen de Neder- landers in Indonesië en met verwer- ping van de overeenkomsten der Ronde Tafel Conferentie en zelfs met een domme boycot van Neder- landse importen.

Dit alles zou wellicht nog gevoe- gelijk als gepoker kunnen worden aangemerkt, ware het niet, dat in de laatste tijd het communisme - openlijk of verkapt - snel in macht is gegroeid en het gevaar van een communistische regering onrustba- rend is geworden, ook en juist naar de mening van de niet-communis- tische Indonesische intellectuëlen, hoe nationalistisch in anti-Neder- landscha zin dezen ook mogen zijn geweest.

* * *

Dat dit geen denkbeeldig gevaar is, kan mede blijken uit de omstandigheid, dat vele Ne- derlanders van linkse huize, die principieel geen bezwaar hebben tegen overdracht van de sou- vereiniteit over Nieuw-Guinea aan Indonesië, thans daartoe niet wensen over te gaan, alvorens vast-

(Vervolg op pag. &)

VRIJBEID EN DEMOCBATDII

Tweede l{amer debatteerde over de prijzen

De V. V.D. steunt het Regeringsstandpunt ^{voldoende mate} ongedaan maken - de heer Korthals zei dit er maar di- rect bij - indien men de prijzen gaat bevriezen.

De Regering heeft er, bij monde van minister Van den Brink, bij het de vorige week tng~ette Kamerdebat over de prijzen- kwestie geen doekjes om gewonden. Zij heeft duidelijk en zonder omwegen uitgesproken wat het gevolg zou zijn van een toegeven aan de aandrang van socialistische zijde om weder te komen tot invoering van een prijsstop en daarop aansluitende volledige vrijsbeheersing en prijscontróle over de gehele linie. I n t e r n a - ti on a a I zou dit betekenen, dat Nederland zich zou moeten te- rugtrekken uit het met zoveel zorg opgetrokken maar nog lang niet geheel voltooide gebouw der Europese liberalisatie van het handelsverkeer en uit de Betalings-UDie en dat in de wetenschap, dat zonder economische integratie van West-Europa de bouw van een West-Europese defensie eveneens ondenkbaar is. Natio- naal zou zQik een maatregel bovendien toch niet doeltreffend zijn en, zoals de socialistische minister Mansholt zijn geestver- wanten in de Kamer voorhield, in de agrarische sector zou een llrijsstop bovendien niet mogelijk zijn zonder een volledig distri-

butie-systeem en zonder ook. weer de verplichte leveringen.

Duidelijk is het, dat de prijsverho- gingen onrust verwekken. Maar is men er nu mee, door te zeggen: stop, tot hiertoe en niet verder met de prijzen? Door zo te handelen zou men, zo meende onze woordvoerder, uitermate verkeerd handelen. In zo- verre reële factoren aan de prijsver- hogingen ten grondslag liggen, zou men immers volmaakt onjuist han- delen door de prijzen te fixeren. Dat zou er op neerkomen, dat men een- voudig de productie zou be!emme·

ren. Of men moet toch toestemming geven de prijzen op de nieuwe kost- prijzen af te stemmen en dan heeft de gehele prijsfixatie geen zin. Men heeft dan alleen op een moment reeds ingegrepen in het economisch leven en stagnerend gewerkt. Voorts zou men een enorm prijsbe;lleersings- apparaat in het leven moeten roepen, dat alleen zou kunnen vaststellen, dat de prijzen omhoog moeten. Dàn zou men echter achter de feiten aan- lopen.

Dat was inderdaad een duidelijk woord, dat aansloot bij het- geen uit de Kamer reeds door de he- ren Andriessen (K.V.PJ, Schmal (C.

H.) en onze V.V.D.-woordvoerders, de heren Korthals en Cornelissen was betoogd.

Drs. Korthals kon voorop stellen, dat de nota inzake de prijspolitiek, welke de Regering had ingediend, voor een zeer belangrijk deel zijn in- stemming had, al betreurde hij het, dat de nota over de loonkwestie niet tegelijkertijd was ingediend, zodat deze bij het debat in eerste aanleg niet in bespreking kon komen. Er is immers, zo zei hij, een onverbrekelijk verband tussen lonen, prijzen en pro- ductie.

Eén opmerking in verband met de doorgevoerde loonsverhoging wilde hij zich echter toch reeds veroor- loven. En die was deze, . dat hij het, deze opgelegde verhoging als gege- ven aanvaardend, ernstig betreurde, dat daarbij een grens van f 3600 was gesteld. Daardoor immers werden de middenklassen, die het in ohze samenleving toch réeds zo zwaar te '.ierantwoorçien hebben, nu weer ge·

deeltelijk uitgeschakeld, terwijl zij wel mee zullen hebben te betalen aan de loonsverhoging van de groe- pen, die onder de grens van f 3600 vallen.

* * *

E venmin kon hij bij deze gele- genheid uitvoerig spreken over de arbeidsproductiviteit maar terecht wees hij toch even met bezorgdheid naar hetgeen dienaangaande uit een publicatie van het Centraal Plan·

bureau bleek. Blijkens deze publica- tie bedragen de indexcijfers voor de arbeidsproductiviteit in de industrie top basis 1935-19.38 is gelijk 100> voor:

Engeland 118, Zweden 118, Ierland 113, Finland 107. België komt in deze lijst op de negende plaats met 93

<1937 is gelijk 100) en Nederland op de tiende plaats met .... 81.

De arbeidsproductiviteit in ons land en de absolute noodzaak van haar opvoering, is een probleem, dat uiterst urgent moet worden geachtt

* * *

Komend tot 't eigenlijke prijzen·

vraagstuk stelde onze woord- voerder vast, dat, wanneer men dit vraagstuk alleen uit sociaal oogpunt beziet, men zijn antwoord spoedig ge- reed heeft: wij zullen allen willen streven naar een zo goed mogelijk, reëel inkomen.

Niet alleen voor de loontrek- kenden, maar ook voor hen, die van een pensioentje of van een lijfrente leven - in het algemeen voor de

.. .. .

kleine spaarders - zou de constant- heid in prijzen zeer gewenst zijn.

S taat het wel vast, dat bij be- heersing der prijzen deze nu werkelijk lager zullen zijn dan bij vrije concurrentie? Op grond van oe

ervaring vel'klaarde onze gee•t:ver- want daar in het geMel n iet van overtuigd te ~ijn.

Wij hebben dit ideaal echter nog niet in handen. De wereld is op het ogenblik in ernstige be- roering en dit heeft zijn terugs1.ag op het economisehé terrein. Dat heeft ener;;:ijds reële gronden, in zqveffe nameligk, dtlt op het ogen:- blik grote reële aankopen van grondstoffen en ook van eindpro- ducten worden gedaan in verband met de voorbereiding van de tler- dediging. Aankopen, die noodza- kelijkerwijze tot een verminde·ring van de mogelijkheden in de ci- viele consumptieve sector moeten leiden. Ik geloof, zo zei spr., dat dit teveel uit het oog wordt ve,·- loren.

Voor een Prijsstop verklaarde drs;

Korthals op hèt ogenhUk dan ook niets te gevoelen .. Deze zou de werlte•

lijke economische toestand van ons land, die door de :Marshall-hulp reeds zozeer wordt verguld, nog meer ver•

sluieren en hij achtte het .funest, wanneer wij door de versluiering, die wij over ons economische leven zouden brengen, onze werkelijke ar- moede niet meer zouden zien.

In dit opzicht verheugde ·hij zich in de oprechte taal, die op blz. 4 van de nota doorklinkt.

* * *

naarnaast gebeuren er echter tal van aankopen uit vrees, dat er binnenkort niets meer te krijgen zal zijn. Deze aankopen ~1 men niet in

Daar immers wordt geschetst, dat er een belangrijke welvaartB- verschuiving plaat$ heeft van de grondstoffen-importerende naar de grondstoffen-prociucerende

0 KDeze burger

zat op de publieke tri- bune toen .Bernard Ver- hoeven ;ijn 'YIUlagden·

rede hield.

Mijn pen weigert (R.

K. V.P.) achter ?ijn naam te zetten. Liever zou ik (MENS) zetten.

0 ' '

0 Q f

Niet dat ik alle an- dere negen-en-negentig dames en heren dit hoogste ere-

~":aedicaat niet waardig zou willen keuren, maar - eer- luk gezegd - ik zou het minder gem a Ie k el ij k doen.

lk hoop van harte dat mijn boezemvriend Cornelissen mij dit niet euvel duiden wil.

Maar bij Bernard Verhoeven, die ik niet eens met "de heer" wil vernederen, klopte mij 't burgerherte wat s~l·

ler en warmer dan anders: 't was zo innig-plezierig naar zijn onderwerp, zijn taal, zijn benadering van de dingen te luisteren. Dat onderwerp immers gaat ook deze burger zéér ter harte en de wijze-waarop was een ware· verkwik- king.

Ik las in een Dagblad dat de Kamer "zeer geamuseerd"

naar Verhoeven luisterde, maar als ik tot die Kamer be- . hoord had zou ik "zeer bedremmeld" naar hem geluisterd

hebben; z é é r bedremmeld bij de ontdek7dng, dat het zó blijkbaar ook kan en dat i k dat altijd verzuimd had.

Ge hoorde er weer eens uit dat de dingen óók gewoon, ook hartelijk, ook zwierig gezegd kunnen worden, zonder dat aan hun belangrijkheid en hun gewicht. een grein wordt ontnomen.

Ge kondt eT plotseling klinkklaar uit beluisteren hoe het zou kunnen wanneer de mens, ó6k de Tweede Kamer- mens, wat meer van zijn menselijkheid behield en wat minder van zijn dorre vormelijkheid ter tafel zou leggen.

Bernard Verhoeven (M.E.N.S.) aanvaarde de nederige hulde van

DEZE BURGER

:!9 SEPTEMBER 1900 - Pag. Z

landen, en er wordt OP gewezen,

*

dat de Nederlandse exportproduc- ten aanzienlijk minder in prijs stijgen dan de ingevoerde grond- stoffen. Terecht stellen de minis- ters dan: "De ruilvoet is ongun- stiger geworden. Dit zal onver- mijdelijk een vermindering van het reële nationale inkomen met zich medebrengen, hetgeen tot

uitdrukking komt in een stijging van het prijsniveau, dat niet ge ..

heel door een stijging van geld- inkomen mag worden gevolgd, wil men de werking van de infla- tiespiraal vermijden".

* * *

E nigszins huiverig toonde onze woordvoerder zich voor 't door de Regering toegepaste middel van de .,manipulatie" van in- en uitvoer.

Sluit, zo vroeg hij, ~t openen en

dichten van bet kraantje niet ook:

ernstige gevaren in zich? Bij het af- sluiten brengt men de belangen van de export in gevaar. Het buitenland zal immers de periode van kraantje dicht niet gaan zitten afwachten tot- dat wij weer het kraantje zullen openzetten, maar men zal naar ande- re mogelijkheden van import gaan omzien. En het zal voor onze expor- teurs dan weer uitermate lastig wor•

den, de oude positie te herstellen.

:;: * *

W il men streven naar prijsver- laging, zo betoogde on:te woordvoerder verder o.a. nog, laat men de gevolgen daarvan (lan niet afwentelen op bepaalde g r o e p e n der bevolking, zoals het agrarisc;be deel der bevolking of de midden- stand. Wel echter verklaarde hij zich geheel te kunnen verenigen met scherpe maatregelen tegen hen, ~

op k u n s t m a t ig e wijze de prijzen opvoeren. Dat gebeurt, zo zei· hij, QQk en ik acht dat zeer ernstig. Met ge ..

noegen kon hij er dan ook op wijzen, dat ook de gezamenlijke centrale werkgeversorganisaties in industrie, handel, bankwezen, verzekeringsbe•

drijf, verkeer, landbouw en midden•

stand in hun perscommuniqué van 8 September hadden verklaard in te stemmen met een actief optreden van de overheid met behulp van de Prijs·

opdrijvings- en Hamsterwet.

Ook ondernemersafspraken, ku,n- nen hier een rol spelen. Zulke afspraken kunnen voor het eco- nomisch leven zeer gunstig wer- ken. Voor zover zij echter inder- daad beogen ongemotiveerde prijsverhogingen tot stand te

brengen, moet worden opgetre- den. De heer Korthals verklaarde, dat zijn fractiegenoten en hij hieT wilden afwachten, op welke wij- ze de Regering de procedure tot onverbindendverklaring zou wil- len versneUen zonder de rechts- zekerheid te schaden.

Een ander lid van de V.V.D.-fractie de heer Cornelissen sprak later nog een kort woord, speciaal in ver•

band met de positie van de winkel- drijvende middenstand. Hij wees er daarbij zeker niet gElheel ten onrech•

te op, dat de op een na laatste seha·

kel in de ketting: producenten-con- sument, de winkelier, van het PU•

bliek altijd alles in de schoenen krijgt geschoven. Met hem heeft het pu•

bliek nu eenmaal te maken en hij krijgt de schuld, wanneer· de prijzen omhoog gaan. Over het werk van de destijds bestaande prijzencommissies was onze deskundige geestverwant niet slecht te spreken. Zij hadden go~

we.rk gedaan en kostten zelf maar weinig geld. Hij had geen bezwaar tegen haar wederinvoering, maar vroeg wel, deze commissies goede richtlijnen voor haar werk te geven.

Met een krachtige bestrijding van on- juiste ondernemersafspraken kon hiJ zich verenigen, evenals met de door de Regering afgekondigde prijsstop voor margarine. Hij was zelfs van mening, dat de Regering beter had eedaan, daarmede vier weken eerder te komen, omdat deze stop dan lager had kunnen liggen.

,

VRIIRiliD 11K DDIOORATIJI

Gevaarlijk

0 nlangs is er een rapport verschenen over het Amsterdamse Concertgebouw, waarin wordt aangedrongen op een meer intense bemoeiing van de gemeentelijke overheid. Hier raken wij weer het penibele onderwerp "Overheid en cultuur", waar- over ongetwijfeld het laatste woord nog niet zal

z~jn gezegd en geschreven. Toch vinden wij het advies in genoemd rapport gegeven, uitermate ge- vaarlijk, omdat men moet oppassen de kunst in een keurslijf te persen en haar aan politieke in- vloeden ondergeschikt te maken. Beter zou het ongetwijfeld zijn, indien uit de particuliere sector hulp voor onS grote nationale orkest kwam en dat naar een nieuwe vorm van organisatie werd gezocht, opdat de zaken beter gaan. De ervarin- gen die reeds eerder in ons lahd zijn opgedaan met betrekking tot de verhouding tussen .,Over- heid en cultuur", zijn niet bepaald bemoedigend.

Moge ook in Amsterdam de gevaarlijke kant die aan dit vraagstuk zit, terdege worden onderkend.

Zo zijn ze

Wij lezen in de Volkskrant onder het opschrift .,Rode Leugens" o.m. het volgende

En in Rotterdam? Daar is de zanger Leo Fuld, die op vacantie was in het oude vaderland, enke·

le maanden geleden door de communisten te pak- ken genomen. HET PAROOL verklikte destijds hóe :~~ijn portret en .,instemming" in .,De Waar- heid" veneild geraakt waren:

,,Dat is weer écht op z'n communistisch ge- gaan: met achterbakse misleiding. Leo Fuld was met zijn vrouw op een grote bokswedstrijd in Rotterdam en heeft daar zo'n honderd hand- tekeningen geplaatst voor bewonderaars. Op een gegeven ogenblik hield iemand hem een brochure voor met de vraag: "Bent u ook tegen de atoombom?" Leo Fuld, die een hartelijk man iS, zei: .,Ja!" Waarop die iemand weer: "Wilt u dan uw handtekening op deze brochure zetten?"

,.Dat heb ik toen gedaan", vertelde Leo Fuld Dagboekanier, "zónder te weten, dat de brochu-

re communistisch was, zonder i e t s te weten van Stockholm. Het was ook geen lijst, die ik tekehde, maar zo máar een brochure."

De Waarheid heeft daar toen maar wijselijk ' over gezwegen. Dat kameleon is niet in zijn eer- . ste le~en gestikt, anoots zou het zich trouwens

nooit Waarheid hebben kunnen noemen. Als u

·begrijpt Wat we bedoelim.

Onparlementair :::: onjuiSt W^ij hebben in deze kolommen wel eens meer

aandacht besteed aan de ,.onparlementaire medewerker" van Vrij Nederland. Deze medewer- ker, die zijn parlementaire bedenkingen regelmatig in dat weekblad •t licht doet zien, heeft vanuit zijn liOCialistische visie bij voortduring de behoefte om te hakken op de V.V.D. Hij ziet kennelijk in de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie een groot ievaar en hij geeft daarvan bij voortduring blijk in :~~ijn artikelen, die meer gedrenkt zijn in het .uur van azijn dan in de zo>etheid van honinl•

lilaar op :deh zelf is dat zijn goed recht. Gelijk het gehele weekblad ,.Vrij Nederland" een linkt:I- IIOCialistische geest ademt, zo schrijft deze "onpar- lementaire" medewerker uit zijn socialistische ge- alchtshoek uit over hetgee~ in het parletnent ge- beurt. Kennelijk heelt hij dat meer van horen zeggen, dan dat hij de vergaderingen van het par.

_lement bijwoont, want men kan zich haast niet In•

denken, dät !dJ zulke feitelijke ónjuisthèden zou _ svbriJven als hJj werkelijk geregeld de verpd~

tingen bijwoonde en niet te hooi en te lll'&a. eet1t1 even binnenliep. De \'ergaderlngen over de bett'o·

tblJen van Oorlog en Marine, welke nog vóór de ftleuwe tittln&' der Staten•Geiletaal in de Tweede K.amer gebouden zijn, trokken ditmaal de belang.

stelling "Vatl dete "onparlementaire medewerker".

HIJ komt tot de ctmelusle, dat de opzegging van

~rtrouwen In dé mlhiàter van OO'rlog, Wt!llce tnr.

Oud nameb4 de V.V.D.-ftllétifi ortder woorden bracht, eYetialá v66r hetn mr. vonk dat gedaan bad, niet slaat op de minister van Oorlog, maar in de eerste plaats op de Staats-secretaris van Oor- log, mr. Jl'ockema Andreae, zoals bekend lid van de V.V.D. En dat terwijl van de zijde van de V.V.D.

fractie zo nadrukkelijk de Staats-secretarissen van Oorlog en vat\ Marine werden uitgesloten.

Ook thana weer zijn wij bevestigd in onze over- tuiging, dat voor de medewerker van Vrij Neder- land, die zijn parlementaire bedenkingen schrijft het woord "onparlementair" synoniem is met "on- juist".

Hetgeen wij voor een blad, dat in de bezettings•

jaren zovelèn tot steun is geweest in de strijd te- gen de Duitse "onjuistheid" diep treurig blijven vinden.

Vier generaals, acht kolonels De minister van Defensie heeft bekend gemaakt

dat in de Generale Staf van ons legerTJE niet minder dan VIER generaals en ACHT kolo- nels in funetie :&ijn.

Begrijpt een buitenstaander de royale betekenis hiervan?

Ziet, Wij zullen met grote pijn en moeite wel-

licht drie divisies (rond 50.000 man) als ons aan- deel in de West-Europese legermacht kunnen le- veren. Verder dienen wij dan voor een tactische luchtmacht, troepen voor binnenlandse veiligheid, luchtafweer en beveiliging van onze kust te zorgen.

Die drie divisies kunnen naar onze mening zon- der bezwaar in één legerkorps worden verenigd (rond 50.000 man plus korpstroepen). Elke divisie aan te voeren door een generaal-majoor met een divisiestaf onder, om royaal te zijn, een kolonel van de Generale Staf. Vroeger deden we het bij een divisie met een overste. Het legerkorps aan te voeren door een luitenant-generaal met een leger- korpsstaf onder, alweer royaal, een generaal-ma- joor van de Generale Staf.· In totaal 1 generaal- majoor en 3 kolonels van de generale staf.

Dat legerkorps dient dan zonder meer te worden ingevoegd in het West-Europese geheel. Althans ..

dit behoort de opzet en de bedoeling van die West- Europese legermacht te zijn. Dus vooral geen na- tionale uitbouwsels in e i gen Generale Staven, e i g e n Hogere Krijgs- en soortgelijke Scholen, e i g e n Ditten en Datten, omdat o.i. al deze zaken zoveel doenlijk c e n t r a a 1 en voor a 11 e n g e- l ij k moeten worden georganiseerd.

Dit is juist één van de allerbelangrijkste eisen voor die "Eenheidsweermacht", welke, mits van huis uit door vakmensen (óók uit het bedrijfsle- ven) georganiseerd, door centralisatie een bedui·

dende bezuiniging kan brengen. Daarom moet o.i.

hierop de aandacht der volksvertegenwoordigers gevestigd blijven.

liet feit dat, blijkens het door ons aangetroffen dagblad-bericht, de minister zonder enig commen- taar mededeelde, dat in ons legertje alleen reeds bij de Generale Staf niet minder dan VIER gene- raals en ACHT kolonels "dienen", bewijst hoe dringend nodig het is de aandacht op het boven- staande te vestigen. En tevens de heer minister uitsluitsel te verzoeken betreffende de hierboven niet .,ingedeelde" drie generaals en vijf kolonels van de Generale Staf, hun werkkring en de nood•

zaak van hun handhaving als leden van die Gene- rale Staf.

Socialisti.sch commentaar De heer Voskuil gaf 25 September zijn socialis-

tisch commentaar voor de Vara-microfoon.

Hijbegon met te vertellen dat hij in zijn jeugd 2 x in overheidsdienst geweest was en daar zeer slecht betaald werd. Dit naar aanleiding van de berichten in "liberale krantjes" over geldsmijterij door de overheid .

Daarna begon hij de millioenennota te bespre- ken waarbij hij aanving met mede te leden dat hij ~r geen :verstand van had. Niettemin, begon hij, trouwe partijknecht die hij is, het baantje voor minister Lieftinck reeds te vegen.•> Alles was mooi, prachtig en noodzakelijk. En weer kregen degenen die van geldsmijterij spreken, een trap.

Maar meneer Voskuil, mogen we Uw geheugen een beetje opfrissen. Weet ge niet meer wie het allereerste de regering van geldsmijterij beschut•

digde? Dat was Uw partijgenoot Schermerhorn, en deze beschuldiging had betrekking op het finan- cieel beleid van de regering Schermei'horn-Dree!l.

Van demagogie gesproken.

•> Hierbij steekt gunstig af de zelfstandiire en eerlijke meningsuiting van Dr. Brand, die o.a. in zijn buitenlands overzicht op 22 September voor de Vara-microfoon duidelijk te kennen gaf, niet met bet doordrijven van de natlon&lisatiè vatt de ijzel'"

en staal-industrie in Engeland, in te stetntnen.

'Vaderlandse kring

nezer dagen werd melding gémaakt van de op- U richting van de "Vaderlandse Kring", waar•

Vlln in het· hoofdbeetuur eêfl aantal persónen :tit·

ttng natn uit de A.R. partij, de C.H.U., de V.V.D., de K.V.P., de K.N.P. en enkele partijlozen. In bet beatuur zitten o.m. de heren Kalft uit Heiloo, vroeger lid van de V.V.D. en de heren dr. ir. J. G.

J C. Nieuwenhuis uit Rotterdam en mr. H. A. M.

Roelan... uit Schiedam, VoOrtover wij weten nog

leden v~ de v.v.'D. .

De doelstellingen van dete vaderlandse krmg, zij het dat slechts enkele punten zijn geformuleerd, ll!lljn stellig ook voor leden van de V.V.D. aanvaard- ba~r. Als deze "Vaderlandse Kring" zich kan be- perken tot de stimulering en steun voor de na- tionale zaak, waar deze nodig is, dan kan deze or- ganisatie zelfs nuttig werk doen, al zou men ~e wens mogen uitspreken, dat degenen, die de lel•

ding hebben vooral in eigen kring eerst zouden ijveren voor hun gedachten. De Vaderlandse ~ring wil volgens de publicaties geen politieke partiJ zijn noch worden. Dit geluid hebben wij meer gehoord, zowel voor als na de oorlog. Voor de oorlog heeft het geleid tot Nationaal Herstel, dat juist door zijn deelneming in de politieke strijd, terwijl het eerst gezegd had, daarbuiten te willen blijven, mede- werkte aan een nog grotere versplintering en een in de kaart spelen van de denkbeelden, waartegen tnen juist bezwaren had. Na de oorlog heeft de Onafhankelijke Nationale Partij van dr. Feuilletau de Bruyn als uitvloeisel van de Rijkseenheidsactie, hetzelfde gedaan.

Wij hopen, dat deze fout zich niet zal herhalen.

Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen heeft de partij van dr. Feuilletau de Bruyn de kiesdeler niet kunnen halen en waren de stemmen, op deze partij uitgebracht, weggegooid en kwamen deze ten goedé juist aan die partijen, welke men wilde be-

27 SEPTEMBER 1950 - Pag. a

strijden. Op het ogenblik zitten in de leiding en naar men mag aannemen ook in de Vaderlandse Kring zelf vogels van diverse pluimage. Zou deze kring tegen de tijd van de volgende Tweede Ka-

merverkiezingen toch een politieke partij worden, dan zal men zien, dat zij, die uit de A.R., C.H.U. en K.V.P.-kring zijn gekomen, zoals dat vorige keren ook het geval is geweest, zich terugtrekken en dat slechts een kleine groep van partijlozen en be- ginsellozen overblijven. Wij achten het gewenst reeds thans dit waarschuwingssignaal te plaatsen op de weg van de Vaderlandse Kring om een uit- glijden te voorkomen. Men doet de vaderlandse zaak geen dienst met een aantal stemmen, die slechts ten goede komen aan groepen, wier activi- teit in de vaderlandse zaak men meent niet te kunnen waarderen, i.c. de Partij van de Arbeid en de Communisten.

Het spreekwoord zegt, dat een gewaarschuwd man voor twee telt; moge dit mutatis mutandis ook gelden voor de Vaderlandse Kring.

Stalin geen veroveraar! (I) Onlangs lazen wij de rede, welke oud-ambas-

sadeur Bullitt in Georgetown voor studen- ten hield. In die rede trof ons vooral de zinsnede, waarin Bullitt opwekte om niet in de eerste plaats te vragen: "wat kan ik aan mijn land verdienen, wat kan ik van mijn land krijgen?", maar wel "wat kan ik mijn land GEVEN?"

Toen wij dat lazen, dachten wij: "vergelijk deze Amerikaanse stelling nu eens met hetgeen de voor•

lichter Yge Foppema als hoofdartikel in Vrij Ne- derland van i6 September schreef.

"Armoede is welvaart" stelde hij min of meer honend boven deze beschouwing en concludeerde vervolgens, en blijkbaar onder instemming van de redactie van dit onafhankelijke weekblad:

"De Duitse kanonnen moesten dienen om boter te veroveren. De onze echter kunnen tlechts dienen om de boter te verdedigen, die wij hebben. Maar indien generaat KTUls gelijk heeft dan betekent elk kanon meer een beetje minder boter. En dan zou het er weteens op uit kunnen draaien, dat we at- leen nog maar kanonnen bezitten om de bo- ter te verdedigen die we niet meer hebben.

Men zou kunnen zeggen, dat we dan altijd nog vrijheid met droog brood hebben en dat dit de moeite van het verdedigen waard is.

Deze redenering zou opgaan wanneer onze vrijheid bedreigd werd door een veroveraar.

De veronderstelling echter, dat Statin bij- zonder gebrand zou zijn op het v.eroveren van een stuk werelddeel, dat op zichzelf at overbevolkt en vergeleken met de Sovjet•

Unie niet overmatig rijk aan grondstoffen is (nooit gehoord van het Roerbekken en het Saargebied? - red.) lijkt te kindertijk om helemaal geloofwaardig te zijn.

Er zijn twee dingen, die onze vrijheid kun- nen bedreigen: communisme en fascisme.

Communisme en fascisme nu plegen bij uit- stek dáár wortel te schieten, waar gebrek aan boter is.

Of zonder beeldspraak: een West-Europa dat Zijn sociale positie zou prijs geven door zich zonder meer op het hellend vlak der bewapening te storten (waar elke maatregel op korte termijn door de feiten kan worden achterhaald) zou reddeloos ten prooi vallen hetzij aan een communisme, hetzij aan een faseülme zoals George Orwell het in zijn toe- komstroman "1984" heeft geschilderd."

Stalin geen verovetaar! (11) Aldus deze heer Foppema - en het moest een

lang citaat worden. Hij is dus n i e t over- tuigd, dat ons aller vrijheid in heel de vrije wereld inderdaad wordt bedreigd door een VEROVE·

:RAAR. Een gewetenloze, niets en niemand ont·

ziende veroveraar.

Hij behoort dus tot hen die ziende blind en ho- rende doof WILLEN zijn. Want wie thans nog niet overtuigd is 'Vän het communistische imperialisme- te-allen•koste, is reddeloos naast redeloos.

:Natuurlijk, het is- .storn eenvoudig de arbeide:ts voor te houden: kameraden, jullie welvaartspeil MOET omhOog. Eerst en vóór alles jullie welvaart.

En daarna zullen we wel verder zien. Daarna komt pas al. het andere. Dus ook de bewapening.

Beste meneer Foppema, ziet, dit is nu juist wat oom Jozef hoopt dat u en al de uwen in West·

Eutopa zullen doen. Opdat hij dan te goeder tijd en als 't hem en de zijnen past, die onverdedigde, welvarende landjes binnen kan rollen om de wel- vaart te eigen bate in te pikken en de welvarenden als dwangarbeiders in te schakelen.

Daarom juist is uw en soortgelijk socialistisch geschrijf zo ontmoedigend en zo gevaarlijk: het brengt valse voorlichting en het speelt daardoor in de kaarten der communisten. ,

Dat deden Spaak en de zijnen eveneens toen zij, samen met de rode rakkers, de straat op gingen én op hun manier het à la lanterne eisten. En het blijkt telkens opnieuw hoe dit spelen in de com- munistische kaarten als het ware inhérent is en moet zijn met htt hedendaagse "socialisme", dat reeds in vele landen niet alleen de voedingsbodem vóór maar ook het opstapje náár het communisme vormde.