1
8
decem
ber
19
9
3
DOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE
POLITIEKE
PARTIJEN
-Terug n aar af
In de laatste weken hebben verschillende bewindslieden naar voren gebracht dat de Nederlandse economie in vergelijking met andere Europese landen een goed figuur slaat. Dat gebeurde onder meer bij de behandeling van de begroting van Sociale Zaken. De feiten geven echter geen aanleiding tot vreugde. Als men de werkloosheidscijfers in Europa vergelijkt met die van Azië en de Verenigde Staten dan zijn er in ons werelddeel respectievelijk 4 en 2 keer zoveel mensen zonder werk. Dat Nederland het dan in vergelijking met de ons omringende landen net iets minder slecht zou doen, stemt mij dan ook niet tot vreugde. Bovendien is Nederland niet het beste jongetje van de Europese klas als we kijken naar de balans tussen de actieven en niet-actieven. Nergens in Europa, op Spanje na, werken er zo weinig mensen als in Nederland. Daar komt nog bij dat de collectieve lastendruk in Nederland omgere kend 30 miljard gulden hoger is dan het Europees gemiddelde. Toch wentelen de ministers en staatssecretarissen van het kabinet Lubbers-Kok zich in zelfgenoegzaamheid. De feiten zijn dat er in Nederland 900.000 mensen arbeidsongeschikt zijn, dat het werkloosheidscijfer naar een na oorlogs record oploopt en dat er 300.000 mensen in de Ziektewet zitten. In vergelijking met het einde van de vorige kabinetsperiode zijn wij, zoals minister de Vries het onlangs zelf zei: 'weer terug bij af'. Om het aantal banen te vergroten en de collectieve lastendruk op een aanvaardbaar niveau te brengen is de VVD in de regering kennelijk een onmisbaar element. W a t mij betreft, neemt onze partij die positie liever vandaag dan morgen in.
Frits Bolkestein
So ciale Zaken
'Minister de Vries(CDA) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal de geschiedenisboekjes ingaan als de minister van de stijgende werk loosheid, de minister die de belangrijkste taak stellingen uit het regeerakkoord niet heeft waargemaakt, maar vooral als de minister die op de cruciale momenten bij besluitvorming in het kabinet als minister van Werkgelegenheid heeft gefaald.' Dit oordeel velde één van de twee VVD-woordvoerders, Robin Linschoten bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De woordvoerder stelde dat het ministerie in deze kabinetsperiode nogal onder druk heeft gestaan. Er is een parlementaire enquête geweest over de uitvoeringsorganen van de sociale zekerheid, de Algemene Bijstandswet is nader onder de loupe genomen en er was een onderzoek van de commissie-Van der Zwan voor nodig om de bewindslieden in de eindfase nog een keer in de startblokken te zetten. Er is derhalve geen rust geweest op het front van de sociale zekerheid. Er is geen herstel geweest van de koppeling tussen lonen en uitkeringen. Deze twee beloftes zijn door de regeringspartijen in de verkiezingscampagnes van 1989 gedaan.
B a n e n
Het ergste wat de minister echter is overkomen is dat de enorme banenmachinerie, die in de loop van de jaren '80 in Nederland was ont staan en waardoor veel mensen weer aan de slag konden, tot stilstand is gekomen. De werk loosheidscijfers ontwikkelen zich in de richting van een na-oorlogs record. De VVD vindt dat de minister op de verkeerde momenten met zijn portefeuille heeft gerammeld. Hij deed dat onder andere toen het WAO-compromis, het zogenaamde bami-accoord moest worden verdedigd. De minister wilde toen van geen wijken weten, maar op alle andere cruciale
momenten gedurende de afgelopen kabinetspe riode gaf hij niet thuis. De lasten en heffingen zijn onder dit kabinet zeer sterk gestegen.
R e g e e r a k k o o r d
De minister heeft in het regeerakkoord vier doelstellingen meegekregen: 1) het realiseren van meer banen; 2) rust op het front van de sociale zekerheid; 3) het herstel van de koppe ling en 4) het verbreden van het draagvlak in onze samenleving door de balans van inactieven en actieven te verbeteren.
De loonkosten per eenheid produkt zijn zodanig gestegen dat dit alleen maar kon resulteren in extra werkloosheid. Aan de hand van het Centraal economisch plan 1992 signaleerde de woordvoerder dat die verslechteringen voor zeker 5 0 % het gevolg zijn van beleidskeuzen in Nederland en beslissingen van de minister, gedragen door zowel PvdA als CDA. Het Centraal Planbureau heeft aangegeven dat voor 8 0 % binnenlandse factoren en binnenlands beleid een bijdrage hebben geleverd aan de verslechterende conjunctuur. De minister en de regeringsfracties brachten naar voren dat vooral de internationale omstandigheden de oorzaak waren geweest voor de slechte economische cijfers.
Het eindoordeel van de woordvoerder had de minister de afgelopen week zelf al gegevem'Als het om de werkgelegenheid gaat, zijn wij eigenlijk terug bij af.'
Inlichtingen:
Robin Linschoten, 070-3182895
Zie voor "Bijstand" pagina 2.
118
VAN B IN N EN H O F
Najaarsnota
Tijdens het debat over de najaarsnota, de tussentijdse toestand van 's Rijks financiën, heeft VVD-woordvoerder Rudolf de Korte er voor gepleit de belas tingmeevaller van 1,5 miljard (aanvanke lijk zei minister Kok (PvdA) van
Financiën dat het om 2,5 miljard ging) te gebruiken om de tarieven van de eerste belastingschijf te verlagen. Daar profit eert iedereen van. Tevens wilde de VVD de meevaller aanwenden om de werk geverspremies voor deeltijdbanen aan de onderkant van de arbeidsmarkt te redu ceren. In de VVD-tegenbegrotingen is hier al drie jaar voor gepleit. De minister wilde in het debat geen toezeggingen doen over de aanwending van de meevaller. Hij is van mening dat begin volgend jaar kan worden vastgesteld of de 1,5 miljard daadwerkelijk kunnen worden benut. Dan kan ook antwoord worden gegeven op de vraag wat er mee te doen is.
Loonstrookje
Twee jaar geleden werden veel werk nemers opgeschrikt door een negatief loonstrookjeseffect als gevolg van cumulatie van de Ziektekosten- en AWBZ-premie. Dit negatieve loonstrook jeseffect gaat zich eind januari herhalen, zo stelde de woordvoerder. Het treft de werknemers, waarvoor de financiering van de reparatie van het W AO -gat is ondergebracht bij een pensioenfonds (met verplichte deelname) en die per 1 januari a.s. uit dien hoofde een verhoogde pensioenpremie moeten betalen van gemiddeld 1 % van het bruto loon. Daar staat voor hen een onvoldoende verlichting van belastingen en sociale premies van 0 ,6 5 % van het bruto loon tegenover. Per saldo zullen deze werknemers (tussen modaal en
V k x modaal) eind januari netto f 10,--
tot f 20,-- per maand minder op hun salarisstrookje aantreffen dan de maand daarvoor. Op jaarbasis is dat een netto achteruitgang van f 120,-- tot f 240,--. Zijn ze bovendien particulier verzekerd voor hun ziektekosten dan komt daar een stijging van de Ziektekostenpremie bij van 3 a 4 % (KLOZ-indicatie) ofwel gemiddeld 0 ,2 % van het bruto loon. Per saldo zullen deze werknemers eind januari zelfs f 20,-- tot f 35,-- per maand minder op hun salarisstrookje aantreffen. Op jaarbasis is dat een netto achteruitgang van f 240,-- tot f 420,--. De woordvoerder stelde in dit verband de minister voor, een deel van de gesig naleerde belastingmeevaller terug te geven in de vorming van het eerste schijf-tarief. Dat is bepaald geen luxe, zo stelde hij. De minister noemde de achte ruitgang op het loonstrookje een 'kenmerk van solidariteit', en ontkende
de achteruitgang niet. Het effect op de salarisafrekening was volgens hem te wijten aan de reparatie van het W AO - gat. Dat heeft inkomensconsequenties. Er tegenover staat, zo vond de minister, een bepaalde verzekering zodat in geval van arbeidsongeschiktheid, mensen op een hogere uitkering kunnen rekenen. Inlichtingen:
Rudolf de Korte, 070-3182890.
Kaderwet
bestuur in
verandering
In de Tweede Kamer is deze week een begin gemaakt met de behandeling van de Kaderwet. In deze wet worden de zogenaamde 'provincies-nieuwe stijl' geregeld. VVD-woordvoerder Jan Franssen benadrukte dat de VVD niet de bedoeling heeft het hele land op de schop te nemen. 'Doe het simpel met de bestaande middelen als het kan. Haal geen nieuwe dingen overhoop als dat niet hoeft. Zorg voor sterke en volwaar dige gemeenten en voor een krachtig middenbestuur op afstand en vermijd onnodige hulpconstructies. Probeer in een tijd van decentralisatie besluitvor ming die centraliserende risico's in zich bergt, zoveel mogelijk te vermijden', zo stelde hij.
Het kabinet heeft voorgesteld
gedurende 12 jaar het vernieuwingspro ces door te voeren. In twee fases moet een en ander zijn beslag krijgen. Gedurende de eerste fase, de zoge
naamde ROL-fase (Regionaal Openbaar Lichaam) krijgen deelnemende, samen werkende gemeenten speciale taken toegewezen. Het gaat om de gebieden: Haaglanden (rond Den Haag), Utrecht, Eindhoven en de dubbelsteden Arnhem- Nijmegen en Enschede-Hengelo. De VVD is hiervoor evenals CDA en PvdA. De VVD heeft een amendement meeget ekend dat inhoudt de ROL-fase zelfs met twee jaar uit te bouwen. Het kabi net wil na het eerste deel van het proces de vernieuwing voltooien in de RGA- fase, de Regionale Gebieds Autoriteit. Dat moet een openbaar lichaam worden dat los van de gemeenten, gemeentelijke taken en deels provinciale taken over neemt en uitvoert. De VVD is hier tegen. Overigens is het wel duidelijk geworden dat Rotterdam en Amsterdam een aparte provincie zullen worden. In het geval Rotterdam zijn er zelfs al concrete afspraken over de nieuwe provincie gemaakt; de provincie gaat 'Rotterdam' heten en de gemeenten die er deel van gaan uitmaken zijn bekend.
Een Kamermeerderheid van CDA en PvdA vindt dat de regionale bestuurders die in de ROL-fase in de organisatie werken, een eigen voorzitter moeten kunnen kiezen. Deze mag buiten de kring van burgemeesters of andere regionale bestuurders komen. Het kabinet houdt vast aan een benoeming door de Kroon. De VVD kiest voor de bestaande procedure: de voorzitter wordt gekozen door en uit de gelederen van de bestuurders.
Inlichtingen:
Jan Franssen, 070-3182886.
Bijstand
TO T BU IT EN PO ST
I
Hans Dijkstal
Werkelijkheid
(4)
M evrouw De W ind had er niet van •kunnen slapen. Zelfs de sussende woor
den van de wijkzuster hadden haar niet kunnen geruststellen. De zakjes van haar stoma kon ze met enige moeite zelf wel verwisselen. De afsluitplak moest de zuster echter aanbrengen. Die deed dat natuurlijk zeer bekwaam. M aar stel je voor dat ...
De wijkzuster was net weggegaan met een hartelijk: "en nu niet zitten pieke ren, hoor!" En daar zat ze nu, in haar rolstoel. Zesentachtig jaar oud. Schoon gewassen, nieuwe plak, netjes aange kleed en mantel aan. In de gang bij de voordeur, kant en klaar voor Arie. Arie is met pensioen. Vroeger was hij post bode, nu is hij vrijwilliger op het busje. Drie keer in de week komt hij mevrouw De W ind halen om haar naar de dag opvang in verzorgingshuis Fijnoord te brengen. Arie is een kerel van goud. Altijd vrolijk, heel handig met de rolstoel en vooral zorgzaam. W ie hem niet kende, had dat nooit achter die kerel met dat verweerde gezicht en die grote handen gezocht. Daar konden de meis jes van de thuiszorg nog iets van leren. Niet dat ze wilde klagen. Dat zou ze niet durven. Hoewel, een keer had ze met haar bibberende handschrift een brief gestuurd. Naar de Tweede Kamer. Dat was toen de regering weer wilde bezui nigen. Op Fijnoord en op Arie en dus eigenlijk ook op haar zelf. Ze was woedend geweest. Natuurlijk hadden ze het bij de thuiszorg ook niet makkelijk. Vaak kwamen ze gehaast bij je binnen om zo snel mogelijk alles af te werken. Je kon ze dan toch niet kwalijk nemen, dat ze je bij het aankleden net verkeerd beetpakten? Alleen Tiny deed het altijd goed. Die had ze het liefst. Die bleef soms nog even gezellig praten. Maar ja, je had ze niet voor het uitzoeken. Soms stond er een wildvreemde op de stoep. Om in te vallen. Voor Tiny, die 'atv' had. Mevrouw De Wind had geen idee wat dat was. Als het een ziekte was, dan genas je er snel van, want ze was vaak de volgende keer weer present.
Op de dagen dat ze naar de dagopvang ging, was alles betrekkelijk overzichte lijk. In het begin even haasten omdat Arie kwam, maar daarna was het rustig.
Dat was op die andere dagen wel anders. Dan leek haar huis wel een duiventil voor hulpverleners. De ene zuster die je uit bed hielp en je aan kleedde was nog niet weg of de andere zuster van de thuiszorg stond al voor de deur. Dan kwam er een vrijwilligster voor de boodschappen, gevolgd door tafeltje-dekje met de warme hap. Daarna was de beurt aan de wijkzuster en een andere van de thuiszorg, die voor de boterham en het uitkleden zorgde. In het begin kon ze veel meer zelf. M aar ze had nu teveel hulp nodig. Eigenlijk wilde ze voorgoed naar Fijnoord. Nadat ze in het ziekenhuis had gelegen, was ze er zes weken geweest. Om op te knappen van de zware operatie. Ze had er wel langer willen blijven, maar langer dan zes weken mocht niet. Niet dat de direkteur dat had gezegd. Nee, het mocht niet van de politiek had Arie haar uitgelegd. Ze moest terug naar huis. Die eerste paar dagen had ze wel eens stilletjes zitten huilen. Ze voelde zich zo alleen. Er was wel direkt een indicatie voor haar aangevraagd. Twee mensen van de commissie waren gekomen. Die hadden mevrouw De Wind het hemd van het lijf gevraagd. Het leek wel het Staatsexamen van vroeger. Ze vulden een heleboel papieren in. Later kwamen ze nog een keertje terug, omdat er bij de bespreking van haar geval wat onduide lijkheden waren gerezen. Weken later kwam het briefje: ze was geïndiceerd! Ze wist niet precies wat dat was en dus ook niet hoe blij ze moest zijn. M aar ze kon nog niet naar Fijnoord. Hoewel er al iemand van de opname-commissie was geweest met een zelfde vragenlijst. Er was alleen nog een wachtlijst. Ze was er hypernerveus van geworden. Op de televisie had ze de Minister horen zeggen, dat de bejaardenhuizen zouden worden gesloten en dat de mensen naar W O Z O C O 's moesten. W O Z O C O 's ? Ze wilde helemaal geen W O Z O C O . Ze wilde naar Fijnoord. W a t nu? Gelukkig zou Arie zo komen. Mischien wist hij wat ze nu het beste kon doen.
(Deze colum n verscheen de afgelopen w eek in de S taatscourant)
Levens
middelen
controle
De controle op levensmiddelen moet onder ministeriële verantwoordelijkheid blijven vallen. Dat standpunt werd door
W D -w oordvoerder Len Rempt-
Halmmans de Jongh naar voren gebracht tijdens het mondeling overleg met staat ssecretaris Simons (PvdA) over het standpunt van het kabinet over de privatisering van controletaken uit gevoerd door de ministeries van W V C en Landbouw. De aanleiding tot privatise ring is gelegen in de eeuwigdurende stammentwist tussen de ministeries over wetgeving en controle m.b.t. de kwa liteit en veiligheid van levensmiddelen. Onlangs kwam dit naar voren bij de verontreiniging van babyvoeding van het merk Olvarit van Nutricia. De Commissie Hendriks/De Zeeuw bracht, op verzoek van het kabinet, inzake deze proble matiek advies uit. De controle op levens middelen ligt in de huidige situatie hoofdzakelijk in handen van de over heid; deels bij W V C , deels bij Landbouw. Het kabinet wil deze taak grotendeels overdragen aan een nieuw controle bureau; het Nederlands Controlebureau Levensmiddelen (NCL). Het bestuur zou in handen van het bedrijfsleven komen.
Huiswerk
De woordvoerder betoogde dat de Staat een terughoudende opstelling zou kunnen innemen, als het op dit terrein uitsluitend over kwaliteitseisen zou gaan. Controle hierop zou rustig aan het bedrijfsleven kunnen worden overgelaten. Als men echter de invalshoek van de gezondheids
zorg hoog in de banieren wil voeren moet
de controle een overheidstaak blijven en kan bij falend beleid de staatssecretaris ter verantwoording worden geroepen. Op dit punt kreeg de VVD steun van PvdA en D66. De VVD vindt het onbegrijpelijk dat het kabinet denkt dat een kwaliteitswaar borg er voor zorgt dat de volksgezondheid geen gevaar zal lopen. Het huiswerk moet, zo betoogde de woordvoerder, worden overgedaan. Ér moet een voor beeld worden genomen aan onderbou wing van de voorgenomen reorganisatie Algemene Inspectie Diens (AID) en Economische Controle Dienst (ECD). Uitgangspunten moeten zijn:
1. oplossing competentiekwesties: geen ruziënde diensten waardoor er verwarring kan ontstaan;
2. onderscheid tussen kwaliteits- en gezond heidsbewaking;
3. efficiencyverbetering,
4. ministeriële verantwoordelijkheid inzake volksgezondheid.
Het kabinet heeft aan de Kamer toe gezegd een brief te zullen sturen over de verdeling van de taken, het tijdpad waarop dat zal moeten gebeuren en de kwestie van de ministeriële verantwoor delijkheid.
118
ER GAAN STEEDS MEER STEMMEN
OP VOOR HET LIBERALISME.
jaargang Hoofdredactie: J.Langereis-mr. X OldeKalter ] i p**,.,,.,*,
CDA-SENATOR VEEGT VLOER MET BELEID LUBBERS AAN |f
Kalantl: Kabinet]
volledig gefaald
l
Van onze parlementaire redactie " • ——
DEN HAAG, vrijdag De fractievoorzitter van het CDA in de Eerste Kamer, Ad
|1
: :|'! alle opzichten heeft gefaald. Kaland, vindt dat het kabinet in«1 „Het heeft geen enkele doelstelling ge- • *■ haald Echte ingrepen inde wao zijn uitge- ? ■ bleien. De investeringen zijn niet toegeno- men Ondanks de bezuinigingen zijn de overheidsuitgaven gestegen. De staats- ' schuld neemt ieder jaar toe en de belasiin- ' ■n gen gaan nog steeds omhoog. ...Ditkabinet
heeft gefaald.” ®
Dit zegt de sch^-*'-' • % ' tor in een >•
