Vraag nr. 448 van 5 juni 1998
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN De Lijn – Rolstoelgebruikers
In het regeerprogramma is een kansenbeleid voor gehandicapten opgenomen als aandachtspunt. De Lijn speelt hierop in door lagevloerbussen te kopen : hierdoor kunnen mensen die slecht te been zijn deze bussen gemakkelijk in- en uitstappen.
Toch is hiermee niet alles opgelost. Voor rolstoel- patiënten, maar ook voor kleine kinderwagens zijn deze bussen niet toegankelijk bij gebrek aan door- gangsruimte.
In 1995, zo verklaarde de minister vroeger, zocht men naar realistische oplossingen : een voorstel zou medio 1996 worden gelanceerd. Het enige voorstel dat toen in aanmerking werd genomen, was het toegankelijk maken van het openbaar ver- voer in Hasselt. Nadien zou dit eventueel worden verspreid in andere gemeenten (schriftelijke vraag nr. 245 van 6 juni 1996, Bulletin van Vragen en Ant- woorden nr. 15 van 10 juni 1996, blz. 803 ; schriftelij- ke vraag nr. 432 van 9 juli 1997, BVA nr. 1 van 2 oktober 1997, blz. 87 – red.).
1. Welke aanpassingen werden in Hasselt in samenwerking met De Lijn uitgewerkt, en voor welke soorten gehandicapten ?
Wat was de bijdrage van De Lijn / van de stad / van het Vlaams Gewest in elk van deze aanpas- singen ?
2. Hoe wordt dit project geëvalueerd : – door de gebruiker,
– door de evaluatiecommissie, – door De Lijn ?
3. Wanneer wordt dit project uitgebreid naar andere gemeenten ? In welke aanpassingen aan het concept van Hasselt wordt voorzien ?
Antwoord
1. In Hasselt ging op 1 juli 1997 een nieuw stads- net van start. Dit net wordt geëxploiteerd met zevenentwintig nieuwe stadsautobussen die van het lagevloertype zijn (geen interne treden en een vloerhoogte van 32 cm).
Deze bussen zijn tevens uitgerust met een kniel- systeem waardoor de uitstap wordt vergemak- kelijkt en met een manueel uitklapbaar plat- form waarmee de toegang mogelijk wordt voor
rolstoelgebruikers. Er is in een plaats voorzien voor een rolstoel op het platform tegenover de achterdeur. Deze plaats is uitgerust met een vei- ligheidsrolgordel.
Op het vlak van infrastructuur zijn er tevens een aantal maatregelen in uitvoering, waarbij extra aandacht wordt besteed aan de goede toe- gankelijkheid voor ouderen en mindervaliden en de gebruiksvriendelijkheid. Hieronder vallen de aanleg van nieuwe bushalten op de Kleine Ring en de vernieuwing van het Stationsplein.
De plannen van deze infrastructuur alsmede de algemene weginfrastructuur werden geadvi- seerd door het toegankelijkheidsbureau Lim- burg.
De aspecten die in het kader van de herinrich- ting van de groene boulevard en het Stations- plein, een realisatie die zeer nauwe samenhang vertoont met het nieuwe busaanbod in Hasselt, bijzondere aandacht genieten en die werden geïntegreerd in de ontwerpplannen, zijn de vol- gende :
– aanleg van blindegeleidelijnen ;
– aanbrengen van rateltikkers ter hoogte van de verkeerslichten ;
– verlaging van trottoirs ;
– aandacht voor correcte aanleg van straat- meubilair, bijvoorbeeld de peggy's (of de Hasseltse versie van de amsterdammertjes), waarbij in het ontwerp extra aandacht aan slechtzienden werd besteed (namelijk hoogte en uitrusting met fluorescerende strip) ; – het toegankelijk maken van de busopstap-
plaatsen voor mindervaliden : aangepaste trottoirhoogte ; van nul oplopende perrons (het toegankelijk maken van de toegang van busopstapplaatsen) ; de toegankelijkheid van de wachtruimtes, ... ;
– parkeerplaatsen voor gehandicapten.
Ook op het vlak van duidelijker informatiever- strekking zullen in de toekomst een aantal maatregelen worden getroffen met betrekking tot bovenvermelde halte-infrastructuur. De lagevloerbussen worden standaard geleverd bij elke vervanging van materieel in de stadszones van De Lijn en vallen volledig onder de investe-
ringsmiddelen van De Lijn. De aanleg van halte-infrastructuur en busstations wordt ten laste genomen van artikel 81.02 van de begro- ting van het Vlaams Gewest ten behoeve van De Lijn. Voor de rest staan de respectieve weg- beheerders in, namelijk de stad Hasselt en het Vlaams Gewest via de diensten van de adminis- tratie Wegen en Verkeer (AWV).
2. Evaluatie
Door de gebruiker
Vanuit de gebruiker worden volgende aan- dachtspunten gesteld voor de toekomst (deze werden verzameld door het toegankelijkheids- bureau).
De bussen zijn via het knielsysteem met uitklap- baar platform toegankelijk voor rolstoelgebrui- kers, maar die zijn aangewezen op de hulp van de chauffeur. Het platform moet immers manu- eel worden uitgeklapt en er moet nog een niveauverschil worden overbrugd, zodat de gebruiker niet altijd zelfstandig de bus kan inrij- den (dit probleem zal in het centrum naargelang de voltooiing van de uitrusting van de nieuwe haltes sterk worden verminderd).
De verankering van de rolstoel zou verder kun- nen worden verbeterd ; momenteel gebruikt de reiziger een veiligheidsgordel.
Veel rolstoelgebruikers zijn aangewezen op de hulp van de chauffeur. Om de dienstverlening te verbeteren, is een opleiding in het omgaan met mensen met beperkingen een noodzaak.
Een lagevloerbus werk pas echt effectief indien alle stopplaatsen ook compatibel zijn met de bus, dit impliceert het aanpassen van perrons (uitvoering voor Hasselt Centrum is gepland).
Het maken van uitstappen is samengesteld uit verschillende elementen die samen een trans- portketen vormen. Om met het openbaar ver- voer een verplaatsing te maken, betekent dit dat elk element in deze keten toegankelijk is. Ver- trekkend van de eigen woning tot de plaats van bestemming worden mindermobielen vaak nog gconfronteerd met hindernissen. Dit gaat van het bereiken van de opstapplaats, tot het gebruik van het station, het beschikken over de juiste info en het aansluiting krijgen op andere treinen en bussen. Het toegankelijk maken van de bussen van het stadsnet is slechts een deel van deze keten. Om tot een optimale oplossing te komen, is het met name belangrijk dat voor
alle onderdelen van de route doorgedreven aan- dacht voor toegankelijkheid aanwezig is.
Door de evaluatiecommissie
Het rapport van de evaluatiecommissie is op dit ogenblik nog niet beschikbaar. Het zou dan ook voorbarig zijn om nu reeds mogelijke bevindin- gen van deze commissie naar voren te schuiven.
Door De Lijn
De aanpassingen die in het nieuwe net van De Lijn in Hasselt werden aangebracht, worden door De Lijn zeker als positief ervaren.
Deze positieve aspecten moeten echter steeds binnen de context van het net in Hasselt wor- den gezien.
Immers, het in Hasselt gehanteerde systeem van de uitklapbare platforms werkt prima binnen het stedelijk aanbod van een middelgrote stad als Hasselt. Hetzelfde systeem toepassen in Ant- werpen of Gent, die beide toch als grootstedelij- ke gebieden mogen worden omschreven, zou voor heel wat problemen kunnen zorgen. De intense hoeveelheid verplaatsingen die daar met het openbaar vervoer worden gerealiseerd, als- ook de bijbehorende frequenties, laten immers de chauffeur van bus en tram niet toe om tel- kens de stuurpost te verlaten.
Bovendien mogen we niet vergeten dat in Has- selt de reiziger niet dient te beschikken over een vervoerbewijs. Indien dit wel het geval is, vraagt ook dit de nodige aanpassingen in het voertuig. Het is immers onmogelijk voor deze doelgroep, net als voor de overige klanten, enkel te werken met een zelfontwaarder in de voertuigen. Dit zou misschien nog kunnen als alle verplaatsingen binnen de stadszone vallen en men reeds voor het voertuig wordt betreden beschikt over een lijnkaart (of ander vervoerbe- wijs). Dit is echter niet steeds het geval.
De aanpassingen aan de haltes voor de toegan- kelijkheid van de reizigers kunnen op dit ogen- blik moeilijk worden beoordeeld. De uitrusting van de centrumhaltes sluit immers volledig aan met de fasering van de werken en momenteel is enkel fase 1 uitgevoerd. De fases 2 en 3 zijn volop in uitvoering. Pas als deze fases zijn vol- tooid, krijgen we een beter beeld van het effect van de aangepaste uitrusting. De momenteel reeds uitgeruste halte vormt immers niet echt een zwaar knooppunt binnen het stadsnet.
Tevens plant De Lijn in samenspraak met het stadsbestuur van Hasselt, alsook in samenwer- king met het toegankelijkheidsbureau, in de loop van januari en februari 1999 een enquête die zich richt naar de mindermobielen in de ruime zin (ook senioren, slechtzienden, rolstoel- gebruikers, ...). Hierbij zullen tal van kwaliteits- aspecten van het aanbod van De Lijn, alsook van de hieraan verbonden randinfrastructuur, uitgebreid worden onderzocht en inzicht ver- schaffen over de kwaliteitservaring en eventueel noodzakelijke aanpassingen. Het doel van deze bevraging bestaat erin inzicht te verwerven in de factoren die al dan niet bepalend zijn om de overstap naar het openbaar vervoer te zetten.
Gemiddeld verplaatsen zich dagelijks twee à drie rolstoelgebruikers met de stadsbus.
3. In andere steden waar in het kader van de mobiliteitsconvenants reeds (ver)nieuwde exploitaties werden opgestart, rijdt eveneens geheel of gedeeltelijk lagevloermaterieel (o.a.
Mechelen, Leuven, Oostende, ...).
Het is de bedoeling om in stedelijke exploitaties bij de aanschaf van nieuw materieel steeds te kiezen voor autobussen van het lagevloertype met knielsysteem. De ervaring opgedaan in Hasselt zal worden aangewend bij het opmaken van plannen in andere steden en gemeenten.
