(‚ L í? ‚5, gronmgen

(1)

No.

22 ^llKi. 2018

Class.No.

Aan de raden encolleges^van Burgemeester^en

Wethoudersvande Groninger gemeenten

provincie

(‚ L í? ‚5, gronmgen

Datum : ‘

9 ÜKÎ'

^25“?

Documentnr. ^: 2018-068.071/42/A24 Dossiernummer : K12331

Behandeld door : D. Meijering-Klaren

Telefoonnummer : (050) ^{316 4273}

Antwoord op

Bijlage ^: ¹

Ondewverp ^: Bestuurlijke organisatie: ^een^stand ^van^zaken (Opgaven,

Rollen enTaken, gemeentelijke herindeling^en Omgevingswet) ^envooruitblik

Geachte raad, geacht college,

Hierbij^doenwij ^{u een} afschrift toekomenvan onze brief die hedenaan Provinciale Staten is verstuurden waarin

wij ingaanop deontwikkelingen ^metbetrekking ^tot^de bestuurlijke organisatie ⁱⁿ ^onzeprovincie: ^een ^stand^van

zaken (Opgaven, ^Rollenên Taken, gemeentelijke herindeling ên Omgevingswet) ênvooruitblik.

Voor de inhoudven/vijzen wij ^u kortheidshalve naarde bijgevoegde^brief.

Wij ^vertrouwen erop ^u hiermeevoordit moment voldoendete hebbengei'nformeerd.

Hoogachtend,

Gedepu ^erde^Staten ^van Groningen:

, voorzitter.

\ chetaris.

\—_

Martinikerkhof12 Sint Jansstraat4 Postbusö10 Telefoon www.provinciegroningennl

9712 JG Groningen ⁹⁷¹²…Groningen ^9700APGroningen 050 3164911 info@provinciegroningennl

DeprovundeGroningen^werktvolgens^normendie zijnvastgelegd^{in een}^handvest^voordienstverlening Dit handvest vmdtuop^onzewensne of kunt^uopvragenblj^de afdelingBestuur,Juridische Zaken &Communicatie050 3164160 BTW NLOO19 32 822 801 / KvK 01 182023 ! IBAN NL84 ABNAOM6 0456 91 [BIC ABNANL2A

(2)

“

ÈÎÏQZ»

^fo:==

^rovm@|e

"jÈ

..

^gonrrängen

‚_

.J

Aan Provinciale Staten

Datum :

Ê @ ÜKÎ ÊÂÜËË

Documentnr. : 2018—069.204/45/A24

_

Dossiernummer : K12331

Behandeld door : D. Meijering-Klaren

Telefoonnummer : (050)^3164273

Antwoord op

Bijlage

Onderwerp ^: Bestuurlijke organisatie: ^een ^stand^van ^zaken (Opgaven,

Rollen enTaken, gemeentelijke herindeling^en Omgevingswet)^envooruitblik

Geachte damesen heren, Aanleiding

Uontvangtdeze brief omdatwij ^hebben afgesproken ûw^Staten regelmatig ^teînformeren ôver^{de stand}^van

zaken metbetrekking ^totOpgaven, ^Rollen ^en^Taken (ORT) ^en gemeentelijke herindeling.

Eerderebehandeling ⁱⁿ^PS

Bij ^brief^van 12 december 2017 (2017—105.532/50/A.20) ^hebbenwij ^{u voor}het laatst in kennisgesteld ^van^de

standvan zaken en het verdere proces ^metbetrekking ^{tot de}bestuurlijke organisatie, ^hettraject Opgaven,

Rollen en Taken(afgekort ORT)êngemeentelijkeherindeling ⁱⁿ ônzeprovincie. ^{Over het}traject^{ORT hebben} wij ûwStaten bovendien geïnformeerd ^metônze ^brief^van 13 februari 2018(2018-007955/7/A.20).

Rolen bevoegdheden ^PS in deze fase

Wij ^hebbentoegezegd ûwStaten steedsteinformeren overde relevante ontwikkelingen ^metbetrekking ^tot^de bestuurlijke organisatie, ^hettrajectÔRTên gemeentelijke herindeling ⁱⁿ ônzeprovincie. ^Met^deze^{brief doen}wij

dezetoezegging gestand. Hiermee kuntu uwcontrolerende rol uitoefenen.

Vervolg

In devoorliggende brief berichtenwij ^{u voor}^de^laatste ^keerⁱⁿ ^dezeStatenperiodeôvergenoemde onderwerpen. Daarbij past ^{naar onze}meningêen beschouwing^van ^debestuurlijke organisatieⁱⁿ ônze provincie, ^{die in} êen ^brederperspectief^wordtgeplaatst^van^de belangrijkste ontwikkelingen ^{rondom het} openbaarbestuur diewij^waarnemen. Opbasis daarvan zullenwij ^voorde toekomst aangeven welkestappen

naar onsoordeel zouden moetenworden gezetop weg ^{naar een} krachtiger^modernopenbaar^{bestuur in}^onze

provmcre. ^'

Extern betrokkenen

Extern betrokkenen zijn ^{hierin de}Groninger gemeenten ^enVereniging Groningergemeenten.

Martinikerkhof1 2 SintJansstraat4 Postbus610 Telefoon www.provinciegroningen.nl_

9712 JG Groningen ⁹⁷¹²^JNGroningen ^9700APGroningen 050 316 4911 info@provinciegroningen.nl

Deprovincie Groningenwerktvolgens^normen^diezijnvastgelegdⁱⁿ^een^handvest^voordienstverlening.Dit handvestvindtuop^onzewebsite of kuntuopvragenbij^de afdelingBestuur,Juridische Zaken &Communicatie:050 3164160. BTW:NL0019.32.822.801 [KVK: 01182023/lBAN:NLB4ABNA 0446 0456 91IBIC:ABNANL2A

(3)

Naderetoelichting

6.1.Aanleiding ^en opzet

in hetrapport‘Grenzeloos Gunnen'(28 ^februari2013)is aangegeven dat het realiseren^{van een} nieuwe

bestuurlijke organisatie^{in de} provincie Groningen ^metbestuurskrachtige, opgeschaalde gemeenten ^samen

moet gaan met^eenverandering^van de bestuurscultuuren met het anders inrichten^van detaak-en rolverdeling

tussen deprovincie^en Groninger gemeenten: ^"De provincie^kan ^meer^betekenis^en positieveinvloed hebben

wanneerzijvanuit haarkerntaken strategisch positie ^kiest^en daaraan vasthoudt[...]".

in de huidige Statenperiode zijnêr^{met de}gemeentelijke herindelingen^forsestappen gezetopweg ^naarêen nieuwebestuurlijke organisatie. ^{Ook is} ^hetgesprekop gang gekomen,zowel in de eigen organisatie^{als met}^de Groninger gemeenten, ôver^{de nieuwe} bestuurlijke verhoudingen die daaruit zoudenmoetenvolgen. ^{Dit is het} geval ⁱⁿ ^hetORT-traject, ^maarook in de voorziene herziening ^van^de Omgevingsvisìein 2020 wordt de

sturingsfilosofie geactualiseerd ^metinachtneming ^van^de^nieuwebestuurlijke verhoudingen. ^De^actuele^transitie

van hetbestuurlijk speelveld ⁱⁿ ^onzeprovincie^en maatschappelijke ontwikkelingen^{die nopen}^totveranderingen

in hetopenbaarbestuur als zodanig, ^{bieden de} nodige uitdagingen^voor^devolgendeStatenperiode op weg

naarhet vormgeven ^van krachtiger^modern openbaar^{bestuur in}^onzeprovincie.

in deze laatste briefaanuwStaten in dezebestuursperiodeôver^{de stand}^van^zaken ^van ^de bestuurlijke organisatie ⁱⁿônzeprovincie^zullen^weop al deze ontwikkelingen ingaan. În paragraaf^6.2 zal eerst kort worden

ingegaanop^de stand vanzakenvan hettraject^{ORT. in}paragraaf^{6.3 zal de}^stand ^van^{zaken ten} ^aanzien^van

degemeentelijkeherindelingen worden beschreven. Paragraaf^6.4 behandelt devoortgang ^van^de

implementatie^van ^deOmgevingswet, vanwege de^nauwesamenhang ^metveranderende rollen entaken,ên ^de bestuurlijke opschaling ⁱⁿ ônze provincie. Tot slot worden in paragraaf^{6.5 de}ontwikkelingen ⁱⁿ ônze provincie

die zich richten op het vernieuwen ^van de bestuurlijkeorganisatieⁱⁿ ^een^breder perspectief geplaatst: ^eerst

worden enkele(maatschappelijke) ontwikkelingenbeschreven die zich in en rondom hetopenbaar^bestuur

manifesteren (paragraaf 6.5.1). Vervolgens^zullen wij ingaanop de betekenis daarvan ^voordetoekomstige rolneming^van^de provincie Groningen ^op^weg ^{naar een}^verdereversterking ^van ^hetopenbaar^{bestuur in}^onze provincie (6.5.2).

6.2Opgaven, ^rollen ^en^taken

Op13 februari 2018 hebbenwij ^uw^{Staten de}voortgangsrapportage^van^destuurgroep ^ORT^van ^{1 februari} 2018toegezonden (2018-007955/7/A20). ^Daarin zijn^deverschillende fasesvanhet gevolgdeproces

beschreven enbentugeïnformeerd ^over^detweede fasevan hettraject. Kortheidshalveverwijzen wij ^u ^hiervoor

graag ^naar^de inhoud van deze rapportage.

Destuurgroep ORT heeft het bureau Lysias gevraagdêen êvaluatie^te ^maken ^van ^hetORT-trajectên ^met aanbevelingenten aanzien van hetvervolg ^tekomen. Zodra deze evaluatie beschikbaaris, ^zullen^{we uw} ^Staten daaroverseparaatinformeren.

6.3Gemeentelijke herindeling

Hieronder gevenwij êenôverzicht^van ^{de stand} ^van^zaken^van ^degemeentelijke herindelingen^sinds ônze^brief

van 12 december 2017.

6.3. 7 Standvanzaken

Herindelingen per1-1—2019

DeTweede Kamerende Eerste Kamer der Staten—Generaal hebben op²⁴april²⁰¹⁸ respectievelijk ¹⁰juli

2018 ingestemd met de wetsvoorstellen totvorming^van ^{de nieuwe} gemeentenGroningen (gemeenten Groningen, ^Haren ên^Ten Boer), ^HetHogeland (gemeenten Bedum, ^De Marne, Êemsmond ênWinsum) ên

Westerkwartier(gemeenten Grootegast, ^Leek, ^Marum ^enZuidhorn) ^{per 1} januari^2019. Op ^{deze datum}^vindt

tevenseenwijziging ^van de grenzen plaats^tussen de op^te heffengemeenten^Winsum^enZuidhorn, waarbij ^het gebied ^van ^de plaatsen Ezinge, ^Garnwerd ^en ^Ferwerd, thans behorende tot degemeenteWinsum, overgaat

naarde nieuwegemeenteWesterkwartier. Daarmeekomt het aantalGroningergemeenten per 1 januari²⁰¹⁹

op 12.

Bij ^besluit^van ¹⁵ augustus2018 hebbenwij ^de beschrijving^vande grenzen ^vande drie nieuwtevormen

gemeenten vastgesteld^en deze besluitenzijn op 17augustus ²⁰¹⁸gepubliceerd (Provinciaal ^Blad 2018, ^nr.

6166). Op²¹ november 2018 vinden deherindelingsverkiezingen plaats. Het aantal raadsledenvan denieuwte

(4)

vormengemeenten Groningen, ^Het Hogelandên Westerkwartier hebbenwij, ôpgrond ^van ^hetinwonertal, bepaald ôp^45, ²⁹onderscheidenlìjk^33.

Delfzill. Appingedam ^enLoppersum (DAL)

In onzebriefvan 12december 2017 hebbenwij ^ugeïnformeerd dat de driebetrokken raden, ^als

richtinggevende uitspraak, de intentie hebben uitgesproken^tot^een herindeling^van^de DAL-gemeenten, waarbij

inhet raadsbesluitvandegemeente Appingedam^alsbeoogde herindelingsdatum “uiterlijk^per¹ januari^2021"

wordtgenoemd. ^Dedrie raden hadden tevens decolleges^de opdrachtgegeven ^omde voorbereidingen^ter

hand te nemen. Dit is door de driecollegesvoortvarend opgepaktênop 9januari2018 hebbenzijêlkaar gevondenⁱⁿêen gelijkluidend raadsvoorstel met 1januari ^{2021 als}beoogde herindelingsdatum, ^waarmee^de

drie raden eindjanuari²⁰¹⁸ ^hebben ingestemd.

Op ¹¹ september jl. ^hebben^de ^driecolleges^het^‘Plan^vanAanpak Herindeling DAL-gemeenten' vastgesteld,

waarmeede raden van degemeenten Loppersum (27 septemberjl.), Delfzijl^enAppingedam (29 septemberjl.)

hebbeningestemd. ^De raadsklankbordgroep^DALheeft op 19septemberjl. de heer M.A.P. Michels,

burgemeester^van ^degemeenteWinsum, aangewezen als^externevoorzittervan de raadsklankbordgroep. ^Eind

van ditjaarzullen de drie raden wordenvoorgesteld ^om ^het herindelingsontwerp^{vast te}^stellen.

Pekela, StadskanaalenVeendam

In deafgelopen periode heeft binnen dit clustereen nadereoriëntatie op debestuurlijke^toekomst plaatsgevonden. Wij hebben daaraan bewust ruimte gegeven. We zullen hetgesprek ^met^degemeenten

hieroververvolgen, ^zodra ^{er meer}duidelijkheid îsôver^de ûitkomstên^{het proces} desgewenstverder faciliteren.

6.3.2 Conclusie

Met devorming ^van ^{de nieuwe}gemeenten Midden-GroningenênWesterwolde per 1 januari ²⁰¹⁸ ên^de toekomstige ^nieuwegemeentenGroningen, ^HetHogelandênWesterkwartier per 1 januari²⁰¹⁹zijn^{in deze} Statenperiodebetekenisvollestappen gezet^{naar een} ^nieuwebestuurlijke organisatie ⁱⁿônze provincie. ^Naar verwachting ^{fuseren de}gemeenten Delfzijl, Appingedam ên Loppersum per¹ januari2021. Daarmeewordteen

belangrijke doelstelling ^{in het}collegeprogramma^2015—2019^-het bevorderenvandetotstandkoming^van toekomstbestendig bestuurskrachtige gemeenten^-ⁱⁿoverwegende ^mategerealiseerd.

6.4Omgevingswet

Bij ^brief^van ¹³ september²⁰¹⁶ (2016-52.781/37/A.18, PPM)^en^daarnabijverschillende begrotingsstukken

hebben wij ^u geïnformeerd^over^{de komende}Omgevingswet. ^De^wet^treedtvolgens^de planning per 1 januari

2021 inwerking. ^De provincie^dient^te^beschikken^overbeleidsdocumenten dieaan dewetvoldoen. Enzij ^moet

in staatzijnôm ^de dienstverlening,^zoalsvergunningverlening, ^toezichtên handhaving, ûit^te^voeren^{conform de}

eisen die dewetstelt. Devanuit de wetgesteldeeisen sluitengoed âan op deuitgangspuntenên kernbegrippen^die^van ^hetprovinciale ^beleid gevraagd^worden: vertrouwen,samenwerking, ^ruimte^voor initiatieven,open houding. Wij beschouwen dewetdaarom alseenextra steun in de rugômditterealiseren.

De in 2016 door u vastgesteldeOmgevingsvisieên^de Omgevingsverordening zijn^{al sterk}geïnspireerd ^door^de Omgevingswet. Êen herziening is voorzienvoor2020, ^zodat^zevolledigâan ^de^wetvoldoen. Hetligtⁱⁿ ôns

voornemen om hiervoor de komende maanden voorbereidende werkzaamhedenteverrichten, ^zodat^vanaf medio 2019 tot eind 2020 defeitelijke herziening ^terhand kan worden genomen. Dezeherziening ^heeft

uiteraardbelangrijke inhoudelijke componenten^die^temaken hebben metactueleontwikkelingen bijopgaven

en beleid. Als voorbeelden noemenwij ^hierverwerking^van^{de komende} ^NationaleOmgevingsvisie, ruimtelijke adaptatie^en energietransitiemede in relatietotde Klimaatwet.

Daarnaastvraagt^de digitalisering, ^{die de}^wet ^metzichmeebrengt, aandacht. Over delandelijke voorziening^die

hiervoormoetkomen, is nog veel onduidelijk. ^Maarwij zijn êr^van overtuigd^datêen belangrijke ^basis^voor^het beoogde êffect^van^dedigitalisering, namelijkêengelijke informatiepositie^van âllebetrokkenen,juist^{ook in de} regio^moetliggen. Daarover zoekenwijook op ditvlak actief desamenwerking ^met^deketenpartners ⁱⁿ ^het gebied. Wij^zien ^{een nauwe}samenhang ^met^{de door}û vastgestelde Informatiestrategieênwillen hierzo veel

mogelijk synergierealiseren. Aspecten^alsgebruik^vanopen data, ketensamenwerking^enstandaardisering zijn hier, ^net^zoals^vooronderwerpen die buiten deruimtelijkeopgavenvallen,^van belang.

Hetvraagstuk^van veranderende rollenenteken is in het kader^vandeOmgevingswet^relevant,^{vooral in} samenhang ^methet proces^van gemeentelijke herindeling. ^{Zowel de}uitgangspunten^van ^deOmgevingswet^als

degrotere bestuurskrachtvanopgeschaaldegemeentenzijn aanleiding ^om ^stil^{te staan} bij^degezamenlijke

opgaven ^en hoe die in deprovinciale beleidsstukken wordenuitgewerkt, ^alsook bij^desturingsfilosofie^{die de}

(5)

provincie hanteert. De huidige Omgevingsvisie besteedt hiernadrukkelijk^aandacht^aan. ^Zeonderscheidteen

viertalsturingsìnstrumenten: ^loslaten, faciliterenen stimuleren, regisseren^en reguleren. Bij ^devoorbereiding

vande visie in 2016 hebbenwijhier al veel aandachtaanbesteed. Ook is deverordening^toen al op^een aantal punten aangepast. Belangrijkevraag zalzijn ^{of de}^nu gekozen ^mix^vansturingsinstrumenten ^met^de daarbij

behorendedoorwerking ⁱⁿ^de Omgevingsverordening ^nogvolledig passend ^{is in} ^een nieuwe situatie met

opgeschaalde gemeenten. Tevens is de vraag ^aande orde ofhierbij^debeoogdegezamenlijke^{focus op} gemeenschappelijkeopgaven voldoende accentkr■gt. Wij^{willen het}gesprek ^hierovertijdig^starten ^en^vinden

het passendôm^{dit vanuit}^vertrouwen^samen ^met^de ketenpartnersênânderestakeholderste doen.

Tegelijkertijd zijn wij^{ons ervan} bewust dat het ook intern belangrijke implicaties^heeft,^zowel ambtelijk^als bestuurlijk.

DeOmgevingswet^{zelf zal} ^maarⁱⁿ beperkte^mate ^{leiden tot}verschuiving^van^taken^tussen provincie^en

gemeenten. ^Meestin het oogspringend zijn de beleidsvelden bodemen ontgrondingen, waarbijtaken overgaan

naargemeenten.^Aan ^een^warmeoverdracht hiervan wordt algewerkt. ⁱⁿ^{het licht}^van bovenstaande werkenwij

actiefmetdegemeentenên ^{de andere}partners^{in de} regio^{samen om}^tebereiken datwe als samenwerkende overheden straks in staatzijn ôm ^de^wetgoed ûit^te^voeren.

6.5 Openbaarbestuur in veranderende samenleving

Indeze paragraaf^schetsenwijêerstênkele (maatschappelijke) ontwikkelingen ênwaarnemingen ^{in het} openbaar^bestuurⁱⁿ ôns ^land (paragraaf^6.5.1). Vervolgensgaanwij ⁱⁿop de betekenis daarvan^voor de

rolopvatting, werkwijze ^enorganisatie^van de ProvincieGroningenop weg ^{naar een}verderedoorontwikkeling

van modern bestuur in onzeprovincie(paragraaf 6.5.2).

6.5.1 Ontwikkelingen^en waarnemingen

Erzijnênkele (maatschappelijke)ontwikkelingen ên waarnemingen ^die^van învloedzijn op de inrichtingên ^het

functioneren van hetopenbaar^bestuurⁱⁿ^onsland. Zondertepretenderen uitputtend ^tezijn, ^noemen wij^een

aantal belangrijke: ^deverdergaande netwerksamenleving, ^deveranderende betekenisvan regio's^en ^de verandering ^van^democratie^en ^bestuurl.

Netwerksamenlevinqvraagtnetwerksturing

De overheid bepaalt^al lang ^niet^meeralleen zelf deoplossing^van maatschappelijke^opgaven (agendasetting).

Zij kan niet allesen zijkan het niet alleen. Overhedenzijn ^steeds ^meer^onderdeel^van telkens verschillende netwerken: ookburgers, maatschappelijke organisaties, private partijen^en kennisinstellingen ^willen

verantwoordelijkheid ^{nemen voor}^hetoplossen^van maatschappelijke vraagstukken. ^De samenlevingvraagt^van overheden een andere rolenaanpak, ^{zonder dat}daarbijop voorhand posities ^en bevoegdheden^worden geclaimd (vanuit 'domein-denken‘). De overheid is daarmeemeeronderdeelgeworden ^van^desamenleving ^dan

datzij^daar^van buitenaf of bovenafsturing ^aangeeft.

Uit dezewaarneming ^vloeit^voort^{dat niet}bestuurlijke^structuren^{of formele} posities ^hetbelangrijkst zijn, ^maar^de toegevoegde ^{waarde die}overheden kunnen leveren aandesamenwerking. ^De bestuurlijke rolopvatting^en

processen dienen bij^tedragen ^aan ^hetorganiserend^en probleemoplossendvermogen^van netwerken.

Overheden werken in deze netwerken_samen, maarwel opeigeninitiatief, ^vanuit^een ^rol^die passend^is bij^de

opgaveên bijdraagtâan het beste resultaat. Dat kanzijnâls^verbinder,(mede-)financier, regisseur, expertôf

initiator. Dergelijkerollen kunnengedurendede realisatievan een opgave variëren of^ten aanzien vanéén opgave gelijktijdig^wordenvervuld. De meerwaarde vanoverhedenligt^nietlangerin hiërarchische sturing ^en

niet alleen in netwerksamenwerking, ^maarⁱⁿ netwerksturing. Bij netwerksturing opereren overheden in

gezamenlijkheid ^en integraal^{in de}aanpak^van maatschappelijkeopgaven, vanuittoegevoegde

waarde/complementariteit. Gezamenlijkheidên integraliteit zijn^{daarom ook}belangrijke uitgangspunten bij ^de Omgevingswetên ^hetInterbestuurlijk Programma (IBP). Êen^vande opgaven^van het lBP is'goed openbaar

bestuur ineen veranderendesamenleving'.

Veranderende betekenisvan regio's

Er is steeds meererkenning^voor^het^{feit dat}maatschappelijke vraagstukken (zoals op het terrein^van arbeid, mobiliteit, economie, veiligheid, natuur)zich manifesteren opregionale^schaal. Op^datniveau dienen dan ook

oplossingen^wordengevonden^{door de}ôverheidên ândere maatschappelijke partijen. Âlsgevolg ^van

decentralisatieszijn^taken ^enbevoegdheden ^meer^komen^teliggen op het schaalniveau ^waarde opgaven zich

1Niet behandeld wordenbijvoorbeeld^de"ing"-ontwikkelingen^alsdigitalisering, robotisering, glokalisering, urbanisering, individualisering,

enzovoorts.Dezezijnniet mindervanbelang,^maarzijn^van^zeeralgemene^aard^engeven vooral^{vorm aan}desamenleving. ^Daarmeezijn zijvooral indirectvaninvloed op dewerking^van^hetopenbaar^bestuur.

(6)

primairmanifesteren. Tegelijkertijd^houden maatschappelijke vraagstukkenzich echter vaak nietaan de

ordeningên ^{de schaal}^van ^de bestuurlijke organisatie. Evenmin vallen functioneel samenhangende gebieden doorgaans^samenmet de grenzen^van gemeentenên provincies.^{Ook deze} constateringen ^leiden^totêen

noodzaaken toenamevan samenwerkingsarrangementen, ^ook^overprovinciegrenzen heen zoals de

noordelijke samenwerking. Daarom worden door de rijksoverheid ^{ook nieuwe}^{vormen van} gebiedsgerichte aanpak gestimuleerdên beproefd,^denkbijvoorbeeldâan ^dezogeheten 'City ^Deals'ên^deregiodeais^{tussen het} Rijkêndecentrale overheden.

Doordetoenamevan deonderlinge verwevenheidenwederzijdse afhankelijkheid^tussen ^overheden, ^{is de}

kwaliteitvan interbestuurlijke verhoudingenⁱⁿ belangrijke^matebepalend geworden ^voorde kwaliteitvan het

openbaarbestuur. Dit wordt door de Raad ^van Stateaangeduid^als'stelselverantwoordelijkheid'2:^ieder^van ^de

betrokken overhedendraagt medeverantwoordelijkheid^voor het stelsel alsgeheel^en^elke overheid kan daarop

wordenaangesproken.

Democratie en bestuur inverandering

Regelmatig ^klinken ^ergeluiden ^dat^{er een} groot^vertrouwen ^{is in} ^de democratie, ^{maar een} ^afnemend

vertrouwen in de politiek? ^Ditwordt mede veroorzaakt dooreen spanningsveld^tussen ^de netwerksamenleving (zieôokhierboven) enerzijdsên ^deinrichting^{van onze} representatieve^democratieanderzijds. ⁱⁿ êen^netwerk zijn^{de actoren} meer en meerwederzijds afhankelijk, gelijkwaardig ên kunnen niet hun wil aanelkaaropleggen.

Ditroeptallerlei dilemma's op: wat is de rol ^vanvolksvertegenwoordigendeorganen alsburgers^en samenleving gevraagd ^worden^zelf^meer individueleenmaatschappelijke verantwoordelijkheid ^te^{nemen voor}^{zaken die}^er

toedoen? Hoeverkan devolksvertegenwoordiging dan gaan in haarkaderstelling?Wie controleertzij^{als het} dagelijks bestuursorgaan ^{zelf niet} ^meer(alleen)^aan ^de knoppen^{zit of als}sprake ^is^{van een} ^breed gedragen

uitkomst in een interactiefbeleidsproces ^met^andere partners?

Vanuit derijksoverheid ^{is in} samenwerking ^metde VNG het programma ‘Democratie in Actie‘ opgesteld^om ^de gemeenten^tehelpen bij dergelijkedemocratischevraagstukken^{en om}de lokale democratieenhet lokaal bestuurteversterken4. Deze dilemma's beperkenzich echter niet tot hetlokale niveau: ook op provinciaal

niveau is het thema relevanten actueel, mede in het lichtvan deProvinciale Statenverkiezingen ^{in 2019.}

6.5.2Betekenis voordedoorontwikkeling^van ^modernopenbaar^bestuur^{in de}provincie Groningen

Voornoemdeontwikkelingen ên waarnemingenvragenôm het doordenkenvande consequenties^voor^de rolopvatting, werkwijzeên organisatie^van ^deprovincie Groningenin de komendejaren. ^Dit^{in de}^context^van ^de bestuurlijke opschaling^van ^de ^meesteGroninger gemeenten ên in het lichtvan de oorspronkelijke

constateringen ^{in het}advies ‘Grenzeloos Gunnen' dat deprovincie Groningen ^{in de}samenwerking ^en ^de onderlinge verhoudingen^de complementairerol nog onvoldoendegevonden ^heeft.

Zoals ook in ‘Grenzeloos Gunnen’ is aangegeven, kan deprovincie^meer^betekenis^en positieveinvloed hebben

wanneerzij vanuit haarkerntaken strategisch positie ^kiest^endaaraan vasthoudttengunste^van haar kerntaken.

Dat betekent ookeen erkenning ^van^{de rol} ên positie^van gemeentenâlsêerste ôverheidên^daarmeeêen herijking^van ^depositie ^{van onze}provincie, waarbij zij haar rol kiestpassend bij ^de^situatie ên ^hetonderwerp

dat zich voordoet.

Dein hetvorige ^hoofdstukgeschetste ontwikkelingen ^en maatschappelijke vraagstukkenⁱⁿ ^onzeprovincie

vragenôm heturgentên adequaatînrichten^{van een} ^bestuurgerichtop samenwerken vanuitcomplementariteìt,

in steedsweerverschillende netwerken die zich steeds op andere schalen manifesteren. Modern openbaar

bestuur die kansen daadkrachtig ^benut^en^de aanpak^van maatschappelijkeopgaven effectief realiseert.

Vanzelfsprekend ^{heeft de} provincie eigenverantwoordelijkheden ^en^taken. Maar de krachtenmeerwaardevan

de provincie^zou^vooral ^moetenliggen in het bevorderenvan de samenwerkingvanuit de rol als

'gebiedsregisseur'. Omgevingsmanagement^{is daarom}^van ^toenemendbelang. ^De provincie ^is^zeerdikwijls ^niet

zelfuitvoerder, ^maar heeft wel deverantwoordelijkheid ^datgebieds—ênthemagerichteopgaven^samen ^metde andere partners^worden gerealiseerd. Zij is daarvoorafhankelijk^vanândere partners in het netwerk. Dit heeft ook betekenisvoordezeven provincialebeleidsvelden5 en hetNationaal Programma Groningen ²⁰⁴⁰ên ^de

2RaadvanState, ^Vierdeperiodieke beschouwing^"En^nu^verder!",³⁰september^2016.

3Ziebijvoorbeeld:Sociaal CultureelPlanbureau, ^Meerdemocratie,^minderpolitiek?,²oktober 2015enDeSociale StaatvanNederland 2018, ¹¹ september^2018.

“Brief ministervanBinnenlandse ZakenenKoninkrijksrelaties^d.d.⁵juli2018,^'Plan^vanAanpak VersterkingLokale DemocratieenBestuur‘

(2018-0000584190).

5lPO,Kompas^{2020. De}^zevenprovincialebeleidsveldenzijn:^1. ^duurzameruimtelijke ontwikkeling^enwaterbeheer;^2.milieu,energie^en klimaat;^3.^vitaalplatteland,natuurbeheerenontwikkeling natuurgebieden;^4.regionalebereikbaarheidenregionaal openbaarvervoer; 5.

regionaleeconomie;

(7)

daarvan afgeleide hoofdopgaven (zoalsêconomieênarbeidsmarkt, krimp ênvergrijzing, êntegelijk^sterke groei

vandestad, energietransitieênklimaatadaptatie), programma'sên projecten, ^die(nog meer) ⁱⁿ onderlinge samenhang gebrachtêntoegesneden moeten worden opvraagstukken ^{in de}regio's ⁱⁿônze provincie. Êen gedachtedie de moeite waard is verderteverkennen,^{en waarmee}ⁱⁿ ândereprovinciesgoede ervaringen zijn opgedaan, is het werken met(strategische) gebiedsregisseurs.

DeOmgevingswet^biedtêen êxtrakatalysatorôm ^degezamenlijkeên integrale aanpak^vanvraagstukken

samenmet andere partijen te versterken. Belangrijker^danwijziging^van^taken ^is daarbij^dero/ontwikkeling:

dezewetvraagt^om maatschappelijkeinitiatieven uitdrukkelijk^vanuit^een"ja, mits"—houdingte benaderen.

Omdat in veel gevallen meerdere overheden betrokken zullenzijn, ^stelt^dit^tevens^eisen ^aan de kwaliteitvan

samenwerking^tussen ^overheden.

De provincieis vanuit haar kerntaak ‘kwaliteitvanhetopenbaar^bestuur‘ bij^{uitstek de}bestuurslaag ^die verantwoordelijkîs^voor^desturing opêen effectiefsamenspel^tussen ^deverschillendebestuurlijkeên maatschappelijke partijen ^{in de}regio(s). Dergelijke netwerksturingstelt andere eisenaan politiek, ^bestuurên

medewerkers envergt^anderecompetenties,^zoals omgevingsbewustzijn, ^{het actief}^en continu makenvan

verbindingen ^met^desamenleving ênadaptief vermogen/flexibiliteit. ^Hetgaat^nietlangerôm sturing ên ^controle

op^watde provinciezelfwil bereikenenwatdaaraan haarprecieze bijdrage ^isgeweest, ^maarop het

-gezamenlijk^bereikte^— maatschappelijk^effect^van inspanningen.

Meteen vloeiend samenspel^tussen politiek, ^bestuur^en ambtelijke organisatie, ieder vanuitzijn eigen ^rol ^maar

vanuit dezelfdegedachte, ^{kan de} provincieals middenbestuurtoegevoegdewaarde leveren aan de

gezamenlijke oplossing^van maatschappelijkeopgaven. Het is daaromnoodzakelijk^dat^de geschetste

ontwikkelingsrichting brede weerklank vindt binnen politiek, ^bestuur^en ambtelijke organisatieⁱⁿ ^onzeprovincie

en datzij^hierin^samen optrekken. Wij ^kunnen^een ^vernieuwde^{vorm van} besturen nietalleen bepalen. Wij

hebben uwStaten daarbij nodig êngaan dan ook graag^metû in gesprekôver^dewijzewaaropwij ^deprovincie

en elkaar kunnen versterken in onzeverschillende rollenentaken.

De eerdergeschetste vraagstukken ^en dilemma‘s rondom lokale democratieen bestuurin eenveranderende

(netwerk—)samenleving beperken zich niet tot hetgemeentelijke ^niveau,^maar^raken nadrukkelijk^ook^aan^{de rol}

van Provinciale Staten. Dedillema's, vraagstukkenênoplossingsrichtingen in het programma 'Democratie in Actie‘ kunnendaarbij ^terinspiratie^dienen êndesgewenstzijn Wij graag bereid ûwStaten in de komendetijd bij

het nadenken overdezevraagstukken ^teondersteunen.

Afsluitend

In dehuidige Statenperiode zijnêrgoede stappen gezetop weg ^{naar een} nieuwe bestuurlijke inrichting. ^Het gesprekôver^{de nieuwe}bestuurlijke verhoudingen die daaruit zouden moetenvolgen, îs^-zowel in de eigen organisatie ^{als met}gemeenten^- op ganggekomen ên dient actiefvoortgezet^teworden. Wantwij zijnêrnog niet! in het lichtvande impact^van^deveranderendemaatschappelijkeênbestuurlijke verhoudingen, ^kan êen

externe reflectie op denoodzakelijke stappen ^voor^dedoorontwikkeling ^naarkrachtig ^modern openbaar^bestuur

inonzeprovincie behulpzaam zijn.

Wij^vertrouwen erop ^u hiermee voldoende te hebbengeïnformeerd.

oogachtend,

rde Statenvan Groningen:

, voorzitter.

}Ì\„ ^\“;

secretaris.

Een afschriftvandezebrief is verstuurdnaarderadenendecollegesv ⁿalle

C%ËTrîg\ergemeenten

^{en aan}^het^dagelijks

bestuurvande VGG. \J

6.culturele infrastructuurenmonumentenzorg;7. kwaliteitvanhetopenbaar^bestuur.

(8)

@

¹

7”

2}!— ^Ê;îì)îl

Ë£ÌLÌLÌLÌËÛÚËNÚH5555# ::7Ê0’3

,

w]

‘

‚ PortBetaald ^»

‚ísL'

^{TBUS 610}^‘ ^— ^{9700 AP}

^:" ^gr°nlngen

^- ^GRONINGEN ^Port^Paus-Bas^Pagé

(‚ L í? ‚5, gronmgen

No.

22 ^llKi. 2018

Class.No.

provincie

(‚ L í? ‚5, gronmgen

9 ÜKÎ'

\ chetaris.

ÈÎÏQZ»

^rovm@|e

"jÈ

^gonrrängen

Ê @ ÜKÎ ÊÂÜËË

}Ì\„ ^\“;

C%ËTrîg\ergemeenten

@

7”

2}!— ^Ê;îì)îl

w]

‚ísL'

^:" ^gr°nlngen

^P%s

WA»; ^%”

°=»‚é’fag ”PffL "J'LQQJ'ÄLc—fidl

(‚ L í? ‚5, gronmgen

No.

22 llKi. 2018

Class.No.

provincie

(‚ L í? ‚5, gronmgen

9 ÜKÎ'

\ chetaris.

ÈÎÏQZ»

rovm@|e

"jÈ

gonrrängen

Ê @ ÜKÎ ÊÂÜËË

}Ì\„ \“;

C%ËTrîg\ergemeenten

@

7”

2}!— Ê;îì)îl

w]

‚ísL'

:" gr°nlngen

P%s

WA»; %”

°=»‚é’fag ”PffL "J'LQQJ'ÄLc—fidl

22 ^llKi. 2018

^rovm@|e

^gonrrängen

}Ì\„ ^\“;

2}!— ^Ê;îì)îl

^:" ^gr°nlngen

^P%s

WA»; ^%”