Nederlandse overheid blijkt kleiner dan in VS.
Trappenburg, N.; Meer, F.M. van der; Berg, C.F. van den
Citation
Trappenburg, N., Meer, F. M. van der, & Berg, C. F. van den. (2011). Nederlandse overheid blijkt kleiner dan in VS. Het Financieele Dagblad, 3. Retrieved from https://hdl.handle.net/1887/18283
Version: Not Applicable (or Unknown)
License: Leiden University Non-exclusive license Downloaded
from: https://hdl.handle.net/1887/18283
Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).
Nederlandse overheid blijkt kleiner dan in VS
Nelleke Trappenburg Amsterdam
De Verenigde Staten staan be- kend om hun kleine overheid, het Verenigd Koninkrijk zou veel ge- privatiseerd hebben en Frankrijk kent juist een grote staat. In wer-rr kelijkheid ligt dat iets anders.
Landen blijken hun reputatie niet altijd waar te maken. Het Ver- enigd Koninkrijk staat te boek als liberaal land dat zo veel moge- lijk publieke taken aan de markt overlaat. Niet alleen deed het als een van de eerste landen zijn spoorwegen over aan de markt,rr het privatiseerde zelfs zijn drink- waterproductie. Frankrijk is juist bekend om zijn vergaande over- heidsbemoeienis. In werkelijk- heid is het overheidsapparaat van het Frankrijk echter iets kleiner dan dat van Verenigd Koninkrijk.
Uit een onderzoek van hoog-gg leraar vergelijkende bestuurs- kunde Frits van der Meer en zijn collega Caspar van den Berg van de universiteit van Leiden blijkt dat 4,6% van de Franse bevolking ambtenaar is. In Groot-Brittannië ligt dat aandeel op 4,7%.
‘Er zijn veel mythes rond die landen’, zegt Van der Meer. Groot- Brittannië heeft volgens hem een relatief grote overheid, omdat het zich al vrij snel na de Tweede We- reldoorlog tot een uitgebreide wel- vaartsstaat ontwikkelde. Terwijl andere landen in Europa nog be- zig waren met de wederopbouw, expandeerde de Britse overheid op onderdelen als zorg en onder- wijs. Onder premier Margaret Thatcher is er later weliswaar het
nodige gesneden, maar volgens hem was deze ingreep minder ingrijpend dan veelal wordt ge- dacht. ‘Ze heeft de kolen- en staal- sector geprivatiseerd, maar bij de kernambtenaren is er niet zo veel veranderd.’
Ook de reputatie van Verenig-gg de Staten als ‘lean and mean’ blijft niet overeind. De VS zouden in te-
genstelling tot de welvaartssta- ten in Europa een veel bescheide- ner overheid hebben. Nederland blijkt echter minder overheidsper- soneel te hebben dan de VS. ‘De Verenigde Staten is een land vol te- genstrijdigheden. Ze geloven in de markt, maar de posterij is bijvoor- beeld nog een overheidsbedrijf’, aldus Van der Meer. Daarnaast
kennen de VS een omvangrijke sector openbare orde en veilig-gg heid.
De reden dat Nederland een relatief klein ambtelijk apparaat heeft, komt doordat er in Neder- land van oudsher veel door maat- schappelijke organisaties wordt gedaan, zoals door de kerk en ver- enigingen. Ook is er door de jaren
heen het nodige bezuinigd en ge- privatiseerd. Ondanks een forse stijging in de openbare orde en veiligheid is het openbaar bestuur volgens Van der Meer ongeveer even groot als in 1985.
Ook Duitsland heeft rela- tief weinig ambtenaren. Net als Nederland kent Duitsland een actief maatschappelijk midden- veld, maar daarbovenop heeft Duitsland fors moeten bezuinigen bij de Duitse eenwording.
Tweede Kamerlid Pierre Heij- nen van de PvdA is niet verbaasd dat Nederland uit het Leidse on- derzoek als kleinste overheid uit de bus komt. ‘Ik heb ook wel de indruk dat we het efficiënt doen’.
Desondanks staat hij achter het kabinetsplan om flink te bezui- nigen op de overheid. ‘Je wilt nu eenmaal dat er zo min mogelijk op voorzieningen voor de burger wordt bezuinigd. Dus liever op de overheid.’
VVD-Kamerlid Willibrord van Beek stelt dat er bij het vaststellen van het bezuinigingsbedrag van
€6,6 mrd niet naar het buitenland is gekeken. ‘Internationale verge- lijkingen zijn niet zo bruikbaar, want de structuren van de landen zijn fundamenteel anders.’
Van der Meer erkent dat het na- tuurlijk lastig is om landen te ver- gelijken, maar dat het niet onmo- gelijk is. Hij bestudeerde samen met zijn collega maandenlang de statistieken van de betreffende landen om aan vergelijkbare data- sets te komen. Wel benadrukt hij dat de cijfers in principe alleen iets zeggen over de relatieve omvang en niets over de efficiëntie van het overheidsapparaat.
Oeso, Universiteit Leiden CM / Bron
Rijksdiena aren
Nederland heeft relatief weinig ambtenaren
3,1%%
,7%7%7%% 4 4 4,
%
%
%
%
%
% 2 2 2, 2, 2, 2, 2 2 9%9%9%9%9%%%%%%%%%%%% 3
3 3,7%,7%7%7%%%%%
4 4 4,6%6%6%%
Verenigde SSttttaaattteenen
Duitsslaaaanandnndddd
Frankkkrkrijrrijijjkkkkkk
nkrkrkrijik Ve
Vereeeererenigd KKKKKoooononononinninininininininknnnnkrkrkrkrkkkkkk
Nedeerland Beroepsbevolking
155.2211.00000000
41.6488..0000000000000000000
0 0 0 0 0 28.817777.0.0.0.000000000000000
*Excl. gezondheidszorg- en oonderwijspersoneel
Overheidspersoneel*
als % van de totale beroepsbevolking
1777.0.0.0.0000000000000 28.81
8.9337.800
pagina 3, 22-11-2011 © Het Financieele Dagblad
