Prachtig Congres van de ].0. V.D.

VRIJBEID EN

DEMOCRATIE

%aterdag 24 Novemb~r 1951 • No. 186

Prachtig Congres van de ].0. V.D.

(pag 7)

W f F. KB LA D V A N DE V 0 L K SP ART IJ V 0 0 R VRIJHEID EN DE M 0 CR ATlE

NABETRACHTING

P rof. Romroe heeft behoèfte gevoeld in De Volkskrant van 19 November een nabe~

trachting te wijden aan het algemeen debat

·over de Rijksbegroting. Daarbij is de houding der liberale fractie het voorwerp zijner bij~

zondere belangstelling. Wij kunnen hem daarvoor alleen maar dankbaar zijn, want hij verschaft ons daardoor een ongezochte gelegenheid ons standpunt nogmaals kort en naar wij hopen ook duidelijk te formuleren.

De conclusie, die de leider der katholieke fractie uit het debat trekt, is ietwat wonder~

lijk. De liberalen, zo constateert hij, zijn· op weg naar het isolement. Nu is het goed, dat wij op dit punt elkander duidelijk verstaan.

Indien onze fractie op weg naar het isole~

ment is, dan is dat zeker niet, omdat zij zich zou wensen te isoleren, maar omdat anderen haar naar dat isolement zouden drijven.

, -D-el}eerte::~ar--.W.Olement heeft de fractie D niet. Ik heb duidelijk uitgesproken, dat haar niets liever zou zijn dan dat na de ko~

mende verkiezingen een kabinet zou optre~

den, gevormd uit aanhangers der vijf con~

structieve partijen, een kabinet derhalve met een zeer brede basis. De basis moet echter een reële brede basis zijn. De basis van 1948 en ook die van 1951 is dat in werkelijkheid niet geweest. In feite hebben de katholieken en de socialisten de lakens uitgedeeld. In eni~

ge zeer belangrijke aangelegenheden hebben deze beide groepen zich aan het inzicht der beide andere regeringspartner~. de christe~

lijk~historischen en wij, weinig of niets gele~

gen laten liggen. Voor een voortzetting van deze toestand gevoelen wij niet. Wanneer katholieken en socialisten het beleid willen bepalen, dan hebben zij daartoe de macht. Zij beschikken te zamen ruimschoots over de meerderheid der Kamer. Het is dan echter een volkomen normaal verlangen onzerzijds, dat zij daarvoor dan ook te zamen de verant~

woordelijkbeid dragen. Een kabinet op de smalle basis van K.V.P. en P.v.d.A. is dan aangewezen. Men heeft geen enkel recht om van ons te verlangen, dat wij een lading, die de onze niet is, mede onder onze vlag la~

ten vervoeren. Onder dergelijke omstandig~

heden zouden wij inderdaad het isolement prefereren.

W anneer men deze houding nu een is~le~

ren noemt ten opzichte van katholieken en socialisten, dan betekent dit, dat men on~

der isoleren van een partij verstaat, dat deze partij eigen beginsel plaatst tegenover het beginsel van andere partijen. Maar, zo . vra~

gen wij, doet de heer Romroe voor zijn K.V.P. iets anders? Verzekért hij ons niet dag in dag uit, dat het katholicisme noch socialisme noch liberalisme is? Riep hij op het

door

Mr. P. ]. Oud

laatste congres zijner partij niet uit, dat de *

K.V.P zich had te verzetten, wanneer de so~

cialisten al te socialistisch wilden regeren? Is dit iets anders dan hetgeen wij doen 1 Al zijn wij dan in de practijk wat consequenter in ons verzet tegen een socialistisch beleid dan de K.V.P.

Niet alleen tegenover K.V.P. en P.v.d.A.

echter hebben wij ons in Prof. Romme's oog vereenzaamd, ook tegenover de christe~

lijk-historischen en de anti~revolutionnairen

hebben wij dit gedaan. WiTlf~böeïl'aangedron­

gen op nauwere samenwerking ·met deze groepen en de leiders dier groepen hebben die gedachte afgewezen. Het zal \vel aan mij liggen, maar de logica van dit betoog kan ik niet verstaan. Als wij samenwerking heb~

ben bepleit en anderen hebben die afgewe- zen, dan zou men zo zeggen, dat het meer aan de houding van die anderen dan aan die van ons ligt, dat wij eenzaam blijven staan.

Intussen valt die eenzaamheid, wat onze verhouding tot de anti-revolutionnairen en de christelijk-historischen betreft. nog wel wat mee. Hebben gedurende de laatste tijd, bij uitermate belangrijke aangelegenheden, deze beide groepen met ons niet in één gelid gestaan? Zeer sprekend was hier de geza- menlijke houding bij het ontwerp aangaande het toezicht op het credietwezen. Hier ging het naar· het inzicht van alle drie groepen om de principiële vraag van de verhouding van Staat en Maatschappij. Daarin stelden de drie groepen zich tegenover het socialisme, terwijl de K.V.P .. wat zij ook theoretisch·

mocht denken, in de practijk de zijde van het socialisme koos.

Wat ik de derde macht heb genoemd, is niet in de eerste plaats een kwestie van on- derlinge afspraken Die derde macht groeit in de practijk van ons staatkundig leven.

Bij alle verschil in beginsel der drie par- tijen, die ik onder deze benaming heb samen- gevat, treedt telkens weer naar voren, dat zij de weerstand moeten opleveren tegen een politiek, die ons willens of onwillens telkens een stap verder doet gaan .op de socialistische weg. De gedachte, dat die weerstand sterker moet worden, is bij het niet-socialistische en niet-katholieke deel van ons volk groeiende.

Ik bezit genoeg geduld om deze ontwikkeling rustig af te kunnen wachten. Dat zowel de socialisten als de heer Romme haar ongaarne

zien, is het duidelijkste bewijs, dat zij haar beschouwen als een gevaar voor het voórt.- bestaan van het al te grote overwicht, dat socialisten en katholieken in onze politiek bezitten. Dit te kunnen constateren, is mij voorlopig voldoende.

"' "' "'

M ijh rede heeft, meent Prof. Romroe voorts, twijfel opgeroepen, of ik wel in staat ben de medewerking te verlenen, die ik bij de laatste kabinetsformatie heb toege ..

zegd. Mijn antwoord kan kort zijn. De liefde kan niet van een kant komen. Wanneer men voorneemt samen te werken met andere groe.- pen om een kabinet in staat te stellen zijn taak te vervullen, dan mag men er van uit gaan, dat de bereidheid om met elkanders in.- zichten rekening te houden, wederkerig zal zijn. Het is die bereidheid, die te onzen op.- zichte bij de katholieken en socialisten zeer veel te wensen heeft overgelaten Wij zijn

·voor hen telkens weer quantité négligeable geweest. Daarom komt het de heer Romroe aller_minst toe zich tegenover ons op gebrek aan medewerking te beroepen.

Dat samenwerking bij de formatie van een kabinet zekere morele verplichtingen schept, heb ik nimmer ontkent. Dat dit voor mij geen theorie is, heb ik in het verleden duidelijk bewezen. Ged~rende de jaren 1933 tot 1937, toen ook van een kabinet op brede basis mocht worden gesproken, heb ik steeds naar een zo goed mogelijke samenwerking van al.- le bij de formatie van dat kabinet betrokken groepen gestreefd.

\Vie zich iets van onze parlementaire ge- schiedenis uit die jaren herinnert, zal zich ook herinneren, dat men dit, zeker niet in de laatste- plaats van katholieke zijde, bij herha.- ling heeft erkend. Al moge_n de politieke ver.- houdingen zijn veranderd, mijn gezindheid is zeker geen andere dan toen en mijn mede.- leden der V.V.D.-fractie denken daarover niet anders.

W ij zullen met gerustheid afwachten, wat na de verki<"zingen de besprekingen over de kabinetsformatie zullen opleveren.

Tot iedere samenwerking, die niet in strijd komt met onze beginselen, blijven wij bereid.

Maar het moet een werkelijke samenwerking zijn, die aan allen, die eraan deelnemen recht doet wedervaren. Is die niet bereikbaar, dan zullen wij ons terugtrekken in ons isolement.

Niet omdat wij dit isolement op zichzelf zo gewenst achten, maar omdat onze verant.- woordelijkheid het ons niet anders zal ver~

oorloven.

Prof. Romme verzekert ons, dat de katho- lieken wel pogen goed, maar niet gek te zijn.

Ik zou het ook zonder deze uitdrukkelijke me.- dedeling niet anders hebben verwacht. Men zal echter, naar ik vertrouw, hetzelfde wel van mijn politieke vrienden en mij willen aan ..

nemen.

fti.JHEID EN DEMOCRATIE 2t NOVJlMBI!!B lt61- PAG. 2

Oud sprak bij de jJgemene besc~oowingen

Internationale samenwerking ., Binnenlandse politieke verhoudinl!en en de ,,Derde

· Macht't • De mislukte goedkoop-geldpolitiek tJan minister Lieftinck Motie over de woningbouw en de huurpolitiek

De plaatijl v~. Nederl&nd in ck "!'~reld; en dil verdèdiging. van onze viiiheld - dat is het, wat onze l~nltter, mr Oud, bij de: op 18 N ovtlllllber in de Tweede Kanier bègoàtlen·fllgeliltme polttleke ea ftnanèiële\ ~lllfleD

terecht aanwees als het thans voor ons belangrijkste probleem van deze tijd.

Het mag daarbij ongetwijfeld als een verheugend verschijnsel worden be-•

sehouwd, dat over de nOQdzakelijkheid, onze vrijheid te verdedigen en dat eok over het telt, dat. 41aano.or .offers moeten worden gebracht, geen ver- tMlbil van meninl( bestaat. V®r :~;over van een verschil kan worden ge- sproken, gaat het over de p&ljl· op het tweede plan komende vraag, op welke wijze deze offera liet. beste en. het mee$ naar redelijkheld worden verdeeld.

GelijkbeUl van inzicht. ~ o•k worden geconsta.teerd ten aanzien van de steUing, da.t voor de vercledlging van die vrijheid der eenheid van de de010.

. uatl&che laRden \laJl Europa een allereerste els is. Een allereerste eis, om- dat de verdediging relf er dea te efflciênter door zal zijn. maar o.ok om het

wij· met die f 16 millioen minder niet "naar de. kelder'' zguda zijn ge- gaan, zoals ·de minister 'beweerde.

·zou ook een percentage van 11,2 in plaats. van 10.3 der belastingen voor het Gemeentefonds geen doodsteek zijn. geweest.

gevaar te voorkomen van een Amerikaanse hegemonie, waarover de heer Oud ook het vorige jaar bij de algemene beschouwingen reeds had gesproken.

Onre woordvoerder wàs "'an me- ning, dat dit niet de wijze is~ waar-.

op men hen behandelen meet~ op wier medewerking men prijs stelt en om al die redenen, Zl:t verMaar•

de hij. is er voor ons weinig ge- neigdheid om opnieuw mede te werken aan een KabinetsfOftDatie ais die van .1948 en ook als die

\•an 1951. Zal er een brede basis zijn, dan moet er ooi{ een r·e ë Ie brede basis aiju, en niet eea. bl'e4e basis, waeraan slechts lP. s c hij n van een brede basis is ,-egeven.

D aar de heer Oud niet gaarne misverstaan wilde worden, wees hij N' nogmaals op, dat hii gro- te waardering heéft voor hetgeen Amerika doet. Voor zichrelf ver- ldearde h"ti aok het gevoelen te heb- ben, dezer dagen door minister-pre- sident Churchill in woorden ge- bracht, dat men waarscbijnlijlt de tweede wereldoorlog had kunnen voorkomen, wanneer men een ge- àeelte van wat men op het ogenblik W:>et, had gedaan in de jaren, die aan

· 1939 voorafgingen. Die grote waar- dering echter voor de steun van .Am.erika mag ons de ogen niet doen sluiten voor de gevaren, .die er drei- gen :E.n die er op zichzelf al zijn), wanneer één natie zulk een overwe- 'e?de positie inneemt. paarom, acht- ie de heer OUd hi!t m net· "belang van de verdediging van de vrijheid, dat bij de samenwerking van de de- mocratische landen van Europa en 4e Verenigde Staten van Amerika, de eerste groep een - als wij het zo noemer mogen - behoorlijk tegen- wiekt zou kunnen vormen en dat •vij er 11aar streven, die eenheid van l!lurpoa zo sterk mogelijk te maken.

.. . ^..

M en kan het op zichzelf betreu- ren, maar het gaat in de we- reld nu eenmaal in zeer belangrijke mate om machtsverhoudingen en in

· a t verband aclltt·e onze fractievoor-

~tter ook een na.deFe aaneensluiting van de kleinere landen in het Euro- pese verband hoogst gewenst. Van- liaar dat bij ·met een zekere bezorgd- heid op bepaalde punten de ontwik- keling in de Benelux verklaarde te .zien.

~ inschakeling van West-Duits- .laRd en ~lilt op zo kort mogelijke ter- mijn tot stand brengen van een Eu- ropees leger noemde mr Oud als vol- . gende noodzakelijke· desiderata, al

.zijn wij niet blind ook voor de be- zwaren, aan deze beide doeleinden verbonden.

• * •

D az ·'Ila komend tot de binnen- landse politiek stelde mr Oud voorop, dat hij. de eis "an samenwer- king tussen de verschillende démo- era.tische constructieve politieke gl''leperingen eveneens zéer klem- mend achtte. Wanneer dat mogelijk

·is - maar dat moet natuurlijk nog

\)lijken - zouden wij het liefst zien, dat, wanneer vij straks, na de ver- kiezingen. staan voor de vraag van de nieuwe Kabinetsformatie, dit Ka- tnnet er een zou kunnen zijn van de breedst mogelijke basis, een Kabi- net, gevormd uit vertegenwoordigers van dt vijf grote, constructieve groepen. Maar, zo voegde de heer Oud hieraan toe, dat doel is alleP-n te bereiken, indien inderdaad blj alle groepen de overtuiging aan,ve- .zig is, dat daarnaar moet worden ge-

$treefd. Aan de hand van. allerlei uitlatingen, o.a. nog van mr Donker, èe nieuwe :fractievoorzitter van de P. v. d. A. in de Kam~r. toonde- mr Oud echter aan, dat die overtuiging bij de socialisten wel zeer zwak is.

D e r. v. d. A. wil op een Kabine., waarin zij deelneemt, een zo sterk mogelijk sociali5tisch stempel drukken en zij heeft daarom het verlangen, het tegenwicht daarte- genover zo zwak mogelijk te doen z.ijn. Vandaar de voorliefde voor een sma,le ba:sis van P. v. d. A. en.

K.V.P., waarvoor v:an katholieke zijde de animo echter niet groot meer is. De heer Oud ging daarna in op de Kabinetsformatie van 1948 en de teleurstellingen, welke < eze, ::;;o- wel op het stuk van de Indonesische politiek als bij de behandeling "an de. publiekrechtelijke bedrijfs0rgani;- satie (waar wij in beginsel niet te- gen waren, mits zij geen m takwerk van bovenaf wordt) had gebra-cht.

Uitvoerig ging de heer Oud oo.k in op de weinig~, S(l6pelheid, wel)t~,.~·

nister Lieftinck bij d·e jongste be.

lastingvoorstellen b.ad getoond, waarbij bijzonder onaangetroffen had getroffen zijn hardnekkige vasthou- den aan de compensatie van de laat- ste f 16 millioen door verhoging van de Vennootschapsbeh.sting, Van on-

~e kant was betoogd, dat zonder bezwaar rustig kon. worden afge- wacht, of die compensatie inderdaad nodi..:. was en thans blijkt de gewone dienst dan ook een overschot van f 300 millioen op te leveren.

• • *

Dat de minister van Financiën weinig tot gemeen overleg be·

reid is, bleek ook bij de behande>ling van het wetsontwerp betreffende de financiële verhouding tussen het Rijk en de Gemeenten. Evenmin als

* • •

I n dit verband nu kwam de heer Oud nogms.als tot de door hem naar voren gebrachte gedachte •ran de "derde macht", als tegenwkht naast en tegenover de beide andere grootmachten: de K.V.P. en de P.

v. d. A. Ook thans is deze door de heren Tilanus ( C.H.) en Schouten (A.R.l weer bestreden, maar zoals in het ,.Handelsblad" reeds wer<i op- gemerkt, op ond~ugdelijke gronden, omdat de bestrijding in wezen ge- richt was·. op· hetgeen de heer Oud na.dnlkkelij'k · n: f e t ·bedoelde. Met de- ze derde macht heeft de heer Oud slechts een feit geconstateerd. Het feit, dat er telkenmale bij belang- rijke gelegenheden (laatstelijk nog weer biJ het ontwerp Toezicht Cre- dietw€zen) is een gemeenschappelij- ke gedragslijn, afwijkende van die van de P.·v. d. A. en van de K.V.P.

Zo stuit h.et streven der socialisten bij de drie partijen van de derde macht op aan het beginsel van elk dier drie partijen ontleende be- zw.aren.

.

^~·

.

D e houding van de K.V.P. is nu deze, dat de heer Romroe voor het· publiek wel een prachtig span paarden (eigen beginselen, niet so- cialistisch, niet liberaal, en geen tus- senvorm daarvan) laat voordraven,

DEZE BURGER

heeft alles gelezen over het gerechtelijk-taal:kundig onbehagen in Friesland dat door de Leeuwarder brandweer en het O.M . voorlopig slechts zeer ten qele is weggebl'azen, als ik het wel zie.

En deze burger heeft deze week in het Weekblad Limburg allerlei merkwaardigs gelezen over allerlei Limburgs ongenoe- gen over zaken, waarbij Limburg zich gepasseerd gevoelt (als ik het zo mag uitdrukken). Daar kwam zelfs d:e (passerende) Nederlandse Opera bij te pas. Als die ons passeert dan. maar een Duitse - zo ongeveer was de strekking.

Ach, een landje zó klein, dat de We'l'eldkaart er slechts in speldeknopformaat vermelding van maakt. ··

Geen Amerikaan, Rus of Chinees; geen Argentijn, Braziliaan, Australiër of Canadees zou - die wereldkaart bestuderende. be- grijpen dat dat speldeknopje nog zo'n gedifferentieerd oppervlak

bezit. ·

Gunst neen! - deze burger zou voor geen geld van de we1·eld ook maar een kik willen geven over het Friese en het Limburgse gelijk of ongelijk. Beware! Ganse gewesten zouden zich tegen mij keren. Dat nooit. Dan liever de (frisse} lucht in.

Neen, neen .... ik begrijp héél goed dat ltet akelifl en naar is dat een kantonrechter een tolk erbij wil halen wanneer een heer in Friesland Fries praat.

Ik begrijp. best. da.t Maastricht zich achteruitgesteld gevoelt wanneer de Nederlandse Opera daar niet komt.

En dat mijn goede Grönnegers echt kwáád zijn als Den Haag hun mooie; vernieuwde schouwburg negeert.

Ze hebben, dacht ik, allemaal gelijk.

Maar met àl dat gelijk zit ik maar over die wereldkaart ge- bogen.

En kijk naa'J' dat speldepuntje Nederland.

Dan speelt een glimlach om de lippen van

DEZ:S: BURGER.

maar dat hij niet schroomt, !n de Kamer meermalen het ,,paard" van mr Donker te lenen, m.a.w.· te veel meegaat met de doeleinden der so- cialisten. Tegenover die houding van de K.V.P. achtte de heer Oud nu een zekere. samenwerking (iets heel an- ders dan: samensmelting) van de drie groepen der derde macht nt)ogst gewenst en het is wel reker, dat de-

ze gedachte bovend~en zeer sterk leeft bij die kiezers, die, zoals de heer OUd het uitdrukte, niet geweRd zijn dagelijks in politieke schema's te denken. Daarom, zo. zei hij nog- maals, is de gedachte, die ik venti- leer, die van meer toenadering van deze groepen onderling. waarbij de verschillen in beginsele'1 in het ge- heel niet behoeven te worden ver- doezeld.

• • •

E en ander punt, waarop de heer Oud diep inging (wij kunnen het hier slechts vermelden), i:'! het z.i. verwerpelijke standpunt, dat bet overleg bij een Kabinetsformatie het karakter van een onder alle om- standigheden {en ook zelfs voor de latere nadere uitwerking van in gro- te lijnen vastgestelde punte>n) bin- dend karakter voor de fractie:'! zou hebben. De heer Oud heeft er waar·

l\ik 1001t een geheim van gemaakt, dat hij op dit - o.i. voor de !;'Oede staatsrechteti<ke verhoudin~en en voor de vrijheid van bèsli~ing der Kamer· ien enig juiste - standpunt staat. Hij he('ft dat ook bij de Kabi- netsformatie van 1951 uitdrukkelijk als zijn mening doen weten en voor enig verwijt, dat hij ,.zijn woord niet zou hebben gehouden" is er dan ook geen enkele plaats. En de heer Oud, beter thuis in de parlementaire bis- tol'itl dan wie ook, hield de socialis- ten voor, hoe bij een groot debat In 1922 llaa:r aanleiding- van .,bindenàe afspraken", die het Kabinet Ruys de

Beer~nbrouck :net de rechtse Ka- mergroepen had gemaakt, van :le zijde der toenmalige linkerzijde sma- lend van "zetministers" was gespro- ken.

* * ..

M emg hartig woord sprak onze woordvoerder ook over wat hij noemde ,.het fiasco van de goed- koop-geld-politiek" van minister Lieftinck, welke mede de voornaam- ste oorzaak is van de moeilijkheden met de woningbouw. Met genoegen stelde mr Oud vast, dat hij een bonti- genoot had gekregen in de rector- magnificus van de Economische Ho- geschool in Rotterdam, prof. Witte- veen, die in zijn rede van 8 November over de "Crisis der Conjunctuur-po- litiek" had aangetoond hoe ook naar zijn overtuiging de zaken door het ingrijpen van de overlteid waren vastgelopen. Nogmaals stelde mr Oud vast, dat de jongste belasting- verhoging budgetair niet nodig was geweest.. daarbij tevens de houding van de minister ten aanzien van de gemee!':ten en de rentegamma-poli- tiek bestrijdend.

Acht, zo m·oeg de heer Oud, de

rniniste1· de tegenwoordige be-

lastingdruk misschien nodig uit

een oogpunt van verdelende

1·echtvaardigheid? Dan lette hij

er eens op, hoezeer die verde-

lende rechtvaardigheid in 't b.iJ-

zond.er met betrekking tot de

middengroepen in het gedrang is

gekomen. Het blijkt wel, dat het

niet zo gemakkelijk is, een poli-

tiek van "verdelende rechtvaar-

digheid" toe te passen en men

maakt er zich niet mee af, doo1'

anderen ten onrechte van het

(vervolg op pag. 8)

RIJBEID EN DEMOCRATD:

U4n WEEK tot ^WEEK

'"

IN MEMORIAM

Het overlijden van Minister van Maarse- veen, die midden uit zijn werk is weggerukt, heeft ook ons zeer geschokt. Veel critiek is op hem geuit, en in het bijzonder ook van onze zijde is zijn beleid menigmaal scherp aangevallen. Thans is deze fel omstreden figuur heengegaan en wij realiseren ons lret sterven van een mens met al zijn menselijke strijd, het sterven ook van een man en va- der, die in zijn groot gezin een niet meer, te vullen leegte achterlaat.

Over de politieke strijd heen kunnen wij in de tegenstander de mens zien, die in het levèn ook zijn idealen heeft en zijn ·doel- stellingen tracht te verwezenlijken. Wanneer wij dan aan de Heer v.an .Maarseveen den•

~n. dan moeten wij vaststellen, dat hij tot verantwoordelijkheid g~epen is in een tijd, die voor elke .bewindsman ongekenèl.

:zware lllsten te dragen geeft. En wal'lneer men zich dan voor de .geest haalt, dat Mr.

van Maarseveen in het bijzonder de Indone- sische kwestie te behandelen heeft gehad, dan moet worden gezegd, dat hij daarmede een taak op zijn schouders had gekregen, die zeer moeilijk was 'en zeer ondankbaru·.

Laten wij erkennen dat hij geweldig veel strijd heeft gevoerd en veel aanvallen heeft .moeten doorstaan. Zijn strijd is thans gestre- den en dan mag in een woord van herden- king respect worden uitgesproken over de grote bekwaamheid en scherpzinnigheid waarmede hij gestreden heeft om zijn ge- dachten ingang te doen vinden. Zeker mag bedacht worden, dat hierbij de mens van Maarseveen diep moet zijn beroerd en dat van zijn krachten heel veel werd gevraagd.

Niet zonder ontroering hebben wij aan dit alles gedacht toen wij deze week de tref- fende redevoering hoorde, waarmede de voor.zitter van de Tweede Kamer, Dr. Kor- tenhorst, de overleden bewindsman her- dacht. En wij gevoelen behoefte zijn vrGUw en kinderen onze innige deelneming te be- tuigen met het voor hen zo zwaar te dragen verlies.

Zo niet

J n de "N.R.C." lazen. wij een bel"icht, dat het bestuur \l'an de Ambachtsschool te Leeuwar·

den in Den Haag 'toestemming en gelden had ge- Vl'aagd voor vel:'nieuwing van d·e centrale verwar- ming, die de afgelopen win't&r 'Zeet slecht had ge- W'el"kt. Men ,had het verzoek vroegtijdig iagediend, in de hoop, dat de werkzaamheden in het l:Gmer- seizoen zouden kunnen wo:-den uitgevoerd. Helaas!

De 'ätukken moesten blijkbaar ten departemente eerst nog wat, rijpen en de vergunning kwa.m èM'st kort geleden at. Nu i$ de sehool enige dagen geleden voor drie welren ~sloten en de leerlingen lopen ai die. t.iJd d\ls rond. Een ongewenSte toe-

stand, die voorkomen had kunnen worden als in Den Haag wat lneer acti:v~."teit aan de dag w~ ge- leg.d, alekis ,constateert bet blad !Zeer terecht. Het valt zeer te betreuren, dat dergelijke diRgen nog steeds voorkomen, voocal in een tijd, Wllar. .ook door de o.verheid, op. elk dubbeltje moet W~M'den

~elet.

Cijf~rs

R eeds bij herhaling hebben wij er op deze plaats voor gewaarschuwd, een strwsvogel- politièk te voeren als ·het . ging om de erkenning van het communistische gevaar. Dit neemt even•

wel niet weg, dat het nuttig kan zijn in dit •er-

.'Jaand lichtpunten te blijven aanwijzen als die ûch laten zien. In Engeland zijn · de aanhaneers ~u Mosk0U er bij de jongste verkiieziilgen wel lZeer sledlt afgekomen. Bij de verkiezingen in Fe'bnl- ari van het vorig .jaar verspeelden zij de twee enige zetels, die zij in het Lagerhuis bezaten. Ge- waarschuwd door dit échec, bepaalden de heren ér zich thans toe slechts in tien districten candi·

daten te stellen. Alle tien candidaten werden niet gekozen, doch <lat niet alleen, zij slaagden er zelfs niet in een achtste deel van het totaal aantal stem- men in 1run district te verzamelen, zodat zij hun waarborgsom van 150 pond verloren. Bij de vorige verkiezingen kwam er alhans van drie waarborg- sommen nog iets terecht. Conclusie: in Engeland maàkt het communisme .geen schijn van kans. In Zwitserland valt een soortgelijke ontwikkeling waar te nemen. Bij de verleden week gehouden verkiezingen àldaar verloren de communisten in de Tweede Kamer twee zetels, waardoor hun aan- tal terugliep van zeven op vijf bij een totaal ~an- 196 zetels. Al mogen dan dergelijke lichtpunten die aan de internationale politieke hemel zijn te ontdekken niet tot een verslapping in activiteit leiden voorzover het de verdediging van de demo- cratie betreft, zij zijn toch belangrijk genoeg mn te worden gesignaleérd.

Politiek in de radio

W ij weten allen dat men het een ieder in het leven niet naar de zin kan maken en van- zelfsprekend is dit met de radio ook het geval.

Er zijn echter grenzen.

Als er één omroepvereniging is die deze grenzen overschrijdt en ceen massa lulsteraars ergert, dan is het de V.A.R.A. Vele uitzendingen van deze omroepvereniging druipen van de politiek.

In de uitzendingen . worden . dan ook dikwijls partijèn en personen beticht van onmaatschappè- lijke handelingen en minder gunstige bedoelingen.

Als reg'el vindt dit ·zijn oorzaak in het partijdig bekijken van de zaken. In een onbewaakt Bgenblik heeft de V.A.R.A. bij een hal'er uitzendingen hier- ván duidelijk blijk gegeven, doer er bij te vertel·

1ea; ~ 4e gebeurtenissen dQ()l" een rode bril be- zien worden.

Maar dit betreft slechts één van de vele.

iMen kan nu wel redeneren: "ge behoeft er niet naar te luisteren," maar zo ligt de zaak niet;

Tal van ll.tisteraars worden door de politieke uit- zendingen beïnvloed, zonder dat de gelegenheid bestaat dat de aangevallen partij, krant of persoon zich langs de zelfde weg kan verdedigen.

Het ergste van alles is nog dat we er voor moe- ten betalen. Onze luisterbijdragen worden immers onder de radio-omroepverenigingen verdeeld met·

het gevolg dat we met ons eigen geld bestreden worden, om maar geen andere uitdrukkingen te gebruiken. De verkiezingen zijn in aantocht ·en, we kunnen er van verzekerd zijn, dat de V.A.R.A.

haar kans zal waarnemen.

Hebben we niet het recht te vragen of dit wel moreel toelaatbaar is en wat hiertegen gedaan kan worden?

Politiek en

politieke mogelijkheden

H ^{et is} merkwaardig om de -gesprekken van vele mensen over de politiek '6n de politieke .mQgelljkheden aan te horen. Merkwat~rdig, &m•

dat daaruit bljjkt, dat veelal men onvoldoonde begrip heeft voor hetgeen in andere kringen, waarin men weinig of geen contacten heeft of W>Or welker begrippen men. niets voelt, leeft.

Men houdt te weinig rekening met de sa.rnen- .stelli.JI,g v- - s volk, mén doorziet. onvoldoende, wat door anderen . als juin wordt aanvaard.

Daardoor krijgt men vaak· tegenstellingen tussen hetgeen men wenst en hetgeen in de prslttljk tot uitvoering wordt gebracht. Dit doet zich vaak voor bij de versebillende politieke partijen en ook bij onze eigen partij. Om · het woord Vàn ''l'h<>r- beeke te gebruikèn: men m~t het ~al in het oog houden, maar men moet zich daarblj tevens beWUSt ziJn, "C!at in de prakt~ van de ~litie~e

mog.eli;Jltbet\en ll!lfm niet alles, wat men als poh- tiek ideaal heeft, kan verwezenlijken. Daarbij komt oo~c: dat V,elen niet voldoende geduld heb-

~Men moet vaak in de politiek meer dáll êéns, vaak vele .jaren achtereen op een bepAalde zaak de aandirebt vestigen, wordat het wtbe- terd wordt. W'ij willen daaTVa.n één 'Vói'Jt'beeld.

noemen van ~ wllt.keurig gekgzen :geval. In de Haagse Gemeenteraad is dOor 4e v.v.D.-frac-

tie me j&:rt111 aobtereen er op 1l&tlgedrongen, -dat er een termijn van dertig dag&n ^bepaald zou_

WGrdea., him11m welke schriftelijke wa.gtm door B. en W. beantwoord ·zouden moeten worden.

Vele jaren achtereen is er gezegd, da:t deze ·zaak l'Ulder ~bezien 'ZOU worden. Maar in het coucept- nie!Uwe ~glement . van orde voor de Raad· :staat

tba:ns deze tenuijn van 30 dagen vermeld. Waar.

mede bewezen is, d&t aottHil na juen toch &UCees veritregez~ wordt.

Bomme en Romme

Drot. Romme laat :zich in deze tijd niet vrien- ·

~ delijk uit over de. "Derde Maeht". Hij smaalt

ET over. lVIaar toen er in het voorjaar door Prot.

Romme een Kabinet gevormd werd, heeft de heer Romme hierbij gevraagd deheerWemmers·thans Minister van Verkeer en Water~>taat.

De heer W emmers werd in het politieke leven geïntroduceerd als een exponent van de gedachte van Q.e derde maçht. Van wie zou die formule zijn geweest? "Wïj denken zo van Prof. Romme. Daarom zeggen wij .alleen maar: Romme en Romme. Meer niet!

Armoede

W ^ij hebben gebrek aan kolen. Wij hebben ge- brek aan geld. Wij kunnen niet volaloende woningen bouwen en zijn t:tiet in staat gebouwen van 'historische waarde in starui te houden. Steeds meer wordt het duidelijk, dat onze welvaart na de bevrij~g een schijnwelvaart is geweeSt. Het is voor de massa niet makkelijk cil:it alles te aecepte- 'rel\ omdat zij veelal niet begrijpt wat er aan de hand is. Hier wreèkt zich met de Dag een foutieve Tegeringapolftielt, die heeft verzuimd ons volk tij- dig de waarheld te :zeggen en die eveneens heeft

24 NOVEMBF..R 1951 - PAG. 3

Noodsein!

V olgens de . gegevens ~an het. C~ntraal

Bureau voor de Stahstlek zijn m Ne- derland in 1950 1945 faillisl!K'menten uitge- sproken. Sinds 1946 gaat het met de fail- lissementen in stijgende lijn. Toen was het aantal S!S (SJ> per 100.000 illwoners). Het jaar 1950 heeft dit cijfer met 500 % oYer- schreden en het aantàl ·per 100.000 inwo- ners is opgelopen tot 19.4.

Belaas toont 11t51 geen enkele verbetering, want de .sttJglng gaAt ·.voort. ln · het eerste half jaar vaa 195i zijn ket aantal en het gemiddelde weer hoger daa In 1850 over betzelfde tijdvak.

C"ûfers, die de moellijkbeden van het be- ,

· drijfsleven veel scherper belichte& dan ~;:'J commentaar. «<U..lmanen .doen. , ... . , ,.,

verzuimd de tentoonspreiding van de sehijnwel•

v-c~art te beletten. Weer staan wij voor de Kamer•

verkiezingen en weer moet ons volk beslissen wie het schip van Staat zullen bemannen. Het is nood- zake1ijk ons volk er op te wijzen, welke fouten « nu al zes jaren achtereen zijil' gemaakt en het te waarschuwen voor een herhaling van een derge- .lijk beleid, dat nimmer met de beide benen op de grond heeft gestaan. Vaak is de V.V.D. gehoond als zij een waarschuwend woord in dit verband liet horen. Helaas is onze partij maar al te-zeer in het gelijk gesteld Helaas, voor ons gehele vo1k, want wij zijn ruim genoeg om politieke inzichten niet boven het landsbelang te laten gaan. llloge ons volk thans 'lUl schade en schande van de wav-

heid doordrongen zijn, opdat er althans nog iets kan worden on<lernomen de wagen uit het moeras te trekken.

"

Ook in Limburg

S terker ·dan men wellicht vermoedt, is de ontstemming in ons land naar aanleidiag van de aanvaarding van het Wetsontwerp op het Teezicht op het Credietwezen door de Tweede Kamer en naar men mag aannemen ook binnen- kort door de Eerste Kamer, al hebben onze verte- genwoordigers (met die van .andere p:u'tijeA) dai- delijk hun stem tegen het wetsontwerp doea.

horen.

In het "Weekblad Limbmg" van 9 Novem~r

Iaze:n Wij het 'Volgell<le:

.,Het nieuwe ontwer,p mCDge dan kier e~t eiG4f' · .

gewfó~tigd zijn, het 1JW9e beknat d,;n door ·eT

een tijdsduur aan te verbinden, maar .of deze wet lang vigaert ·of kort, hier is S~Jra1oe '1:>'471. eeR zo grove wijze van ingrijpen in de imviltlueltt vr\fh.eid van de Staatsbwrger, dat. het er met toe doet, of men er de scherpe kantjes er een

beetje afhaalt om het geheel -er door gedrvkt te krijgen. Want in principe vera'J!Wleren ~­

wijzigingen aan het oorspronkelijke ge'fXI,l Me&

Hoe d'eze beslissing b\7 de economische ont.uHk·

keling van o~ latu:l haar ll.itwerki'A!1 he~

zal, ·laat zich gemakkelijk :raden. En dat Mt ontw.erp de internationále economische verfwN·

dingen dóór het principieel ~knotten van de bJZw.egingsvrijheid veel en veel stroever zat maken, ligt 'Ook. 'D001" ü hand. Het hait-e~

zrd er :het hoofd weer bij sèhudden. En wij zijn weer iets '17eràn in seci«Zistische richting. l1én Haag denkt voor ^lm$. Den Haag dütribueert onder contrOle van een sterk àmbte!ijk leget"

de rantsoenen energie door ied€r Nederlandet- persoontijk te gebrt~,iken gedurenàe het .Aantal

·uren. dat lkn Haag het goed dunkt, da.t äeze

N~demnder werkt .... Aan. zijn eigen onder- t:JaagJ"

Woorden, die in . hun slotconclusie muscbï.en ie;ts te bitter zijn, maar die in ieder geval een duideJ.ijk .l;leeld geven, hoe ook in Limburg over deze wet op het credietwezen wordt gedacht.

Medeleven

T erecht klaagde .,De Volkskrant" dezer dagen over het !eit; dat het afscheid op Schiphol van 't nieuwe contingent vrijwilligers voor Korea zulk een povere vertoning was. VoJ.komen terecht vraagt het blad meer waardering van hoger hand.

.,Regering en legerleiding," aldus bet blad, .,heb- ben er, ten overstaan van het Necierlandse volk .belang bij met officiële presentie aan «-n afsohei.d als dat van Korea-vrijwilligers de bete~nis te ge- ven die het heeft: het stellen van een daali, waar- van de toekomst van het vaderlanci meale afhaolt!' Wij kunnen het hiermee volkomen eens zijn. Ook ons heeft het onaangenaam getroffen, dat regering en militaire instanties verstek hebben iat~ gaan.

Dit is niet in overeenstemming met de heldhaftige strijd die onze v.rijwii!Jgers in l{orea Yoeren. Een strijd, die gaat om het behoud van de vrijheid, ook

voor ons land.

VRIJHEID EN DEMOt-'RA TIE

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

"""'I<Dl&d .-aa de VolkspartU

~""'

VrUbeld en Democratie

·voorzitter Redactie-comm.:

Drs. H. A. Korthols.

Redactie-secretaris: Mr. E. Elios.

Adres: Spuistraat 274, ingang . , Raamsteeg, tel.· 36325, A'dam.

Administratie: Pastbus 43,

~Amersfoort,. tel. 3147.

Abonnementsprijs f 1 .90 p. kwor- .taal,.·t-.7.50. per taor.,

Voor het z:e.nden van obonne- '·· QleOtS~ ··.en ·'!dVEK"tentiegelden:

Postgiro no •. 245l03, ten name van de Penningmeester van de Stichting "Vrijheiu en Democra- tie" te Amersfoort.

Losse· nummers 15 cent.

Voor advertenties wende men zich tot de administratie.

DE AFDELING l>EN HAAG BIJEEN

De afdeling 's-Gravenhage van onze partij hield op 10 November een goed bezochte bijeenkomst onder voorzit- terschap van de heer M. C. v. Keule, waar mr. E. Bloembergen, directeur van de Superfosfaatfabrieken "Alba- tros" te Rotterdam een inleiding hield , over: "SoCiale Zekerheid". Aan de geanimeerde discussie in het tweede gedeelte van de bijeenkomst namen 15 aanwezigén deel.

BOSKOOPS BERAAD De afdeling BoskoGp van de J.O.

V.D. hield 10 November een geSlaag- de . bijéenkomst, waar Óok de be- stuuntede'h .vap de . ;ddelillg Boskoop van de V.V.D. àanwezig waren. Op deze bijeenkomst, welke geleid werd door de heer H. Hooftman, sprak de heer D. W. Dettmeijer over: "De wer- king van het Europese Parlement te Straatsburg". In het tweede gedeelte van de bijeenkomst wêrden verschil- lende vragen beantwoord en tot slot hield de heer T. van den Berg, be- stuurslid van de Centrale Leiden, een uiteeMetting àan de hand van een ' kaart van de Centrale Leiden over de plàatsen, welke reeds veel aanhang hebben van geestverwanten en welke r.og in het bijzonder . bewerkt moeten worden. ·

DEN HAAG DEBATTEERDE De eerste debat-avond, welke de afdeling Den Haag van onze Partij op Woe!lsdag 14 November hield onder leiding van mr D. J. van Gil- se, was druk bezocht. Op deze avond hield de heer F. Rietveld een inlei- ding. De volgende debat-avond is bepaald op 17 December. Dan houdt mevr. mr N. M. W. Dettmeijer-Lab- berton een inleiding.

Onverantwoordelijk

Wij weten, dat het onjuist is troepen aan oorlogsoefenin- gen te laten deelnemen in- dien. zij de eigenlijke oorlogs- bewapening en uitrusting niet bezitten, alsmede dat het on- verantwoordelijk zou zijn Ne- derlandse zonen in een oorlog te doen gaan, indien zij niet zouden zijn voorzien van een bewapening en uitrusting, die op zijn minst gelijkwaardig zijn aan die der tegenstan- ders. Daarvoor ligt 1940 nog

te vers in het geheugen.

(Nieuwe Rotterdamse Courant)

24 NOVEMBER 1951- PAG. 4

Propaganda en de partij

Onze beginselen vormen onze beste propaganda

Het is een hoge kunst de mens te wzn nen .

De heer E. L. Musquetier schrijft ons:

De noodzaak van propaganda is een axioma, de waarde en het rt\Sultaat zijn afhankelijk van de wijze waarop zij gevoerd wordt. In het begri') ,.propaganda" is samengevat wat de equivalenten er van zijn, zoals reclame, voorlichting e.d. Bij het aanprijzen van koopwaren wordt doorgaans van reclame gesproken en het is als begrip met het mareriële vereenzelvigd. Bij de verbreiding van geestelijke waarden en politieke stellingen maakt men zeer terecht van de benaming "propaganda'' gebruik; De· scheiding' is alge- meen bewust of onbewust aanvaard, . al Wl>l"dt . met de verschillende be·

naminge~ in: wezen hetzelfde bedoeld. De definitie van reclame, propa- ganda, voorlichting is samen te vatten in één woord: beïnvloeding.

De theorie

De beïnvloeding van de mens om hem aan te sporen tot 'n daad, geschiedt met talloze uiteenlopende middelen. Deze variëren naar gelang er aan zijn stoffelijke dan wel gees- telijke behoeften wordt geappelleerd.

Daarbij komen veel psychologische factoren in het geding en wel der- mate, dat het terrein der beïnvloeding een schier onuitputtelijke bron van inspiratie biedt.

In haar bewonderenswaardige veel- zijdigheid heeft de natuur mensen ge- schapen, die in gevoelens, eigenschap- pen, kwaliteiten en denkwijzen vol- komen van elkaar verschillen. Strikt genomen is de mens volmaakt indivi- dueel. Bij zijn geboorte heeft hij de kiemen meegebracht van bepaalde ge- woonten en verlangens, die zo goed als nooit parallel lopen met die van een ander individu. Bij de beïnvloe- ding van de mens stuit men óp uiter- lijke en innerlijke weerstanden en het is de kunst van de keuze der midde- len om deze weerstanden te overwin- nen: Öp het terrein van de stoffelijke voorzieningen, waarbij 't er voor be- _laJlghebbenden.orn gaat ~en vèrkoops- markt ·te veroveren, biedt het zoeken naar argumenten voor de beïnvloe- ding reeds een onbeperkt arbeidsveld.

Hoeveel uitgebreider moet dit laatste dan wel niet zijn op geestelijk gebied en bovenal op het terrein van de po- litiek, waarin het geestelijke en stof- felijke samenkomen tot een gelieerde en gekristalliseerde overtuiging naar verscheidenheid der menselijke denk- wijzen. . . ^..

W anneer wij ons hier bêpalen tot de beïnvloeding op poltiek ter- rein dienen wij ons af te vragen met welke argumenten wij de propaganda moeten voeren. Daarbij moeten wij vooral uitgaan van de gedachte, dat wij hier zowel aan het verstand als aan het gevoelsleven appelleren.

Deze eis is op dit arbeidsveld eerste voorwaarde, omdat het nu eenmaal niet mogelijk is een van beide uit te schakelen. Het gesproken of geschre- ven woord alléén voor het verstand is dorre wetenschap, in de politiek moet dat woord ook resoneren in de klank- bodem van de ziel. Het spreken tot de ziel is het bespelen van een edel in-

strument waaruit de meester een rijk-

Hun arbeid

S inds 1887 bleef het aantal Twee- de Kamerleden ongewijzigd, de bevolking nam toe van 4;{, millioen tot 10'4 millioen, het aantal kiezers van 350.000 tot 5 millioen. Het alge- meen kiesrecht voor mannen en vrou- wen deed in 1919 zijn intrede. Het · aantal kiezers per vertegenwoordiger steeg zeer. Van de Kamerleden wordt veel meer gevraagd dan vroeger. De Tweede Kamer vergadert practisch het gehele jaar, al is er niet iedere dag een openbare bijeenkomst. De le- den hebben dus veel meer tijd dan vroeger nodig. Het Kamerwerk is, gelijk ieder ander werk, moeilijker gewot:t~en. Dit brengt voor de Tweede Kamerleden mede, dat zij zich meer :ntoeten voorbereiden.

(Het Vaderland)

dom van klanken laat stromen. Dat is hoge kunst en daarom is ook propa- ganda als instrument der beïnvloeding een kunst, een kunst met ongekende mogelijkheden. Ten goede en helaas ook ten kwade, maar toch, altijd on- weerstaanbaar.

De praktijk

E lke politieke stroming is er op gericht aanhangers te verwer- ven en met die aanhang een bepaalde macht te vormen. Daarmee brengen wij geen nieuws, maar memoreren het slechts om daarmee gelijktijdig de noodzaak van propaganda voor die bepaalde denkwijze aan te tonen, als zulks 110g nodig mocht zijn. Zonder dat is de verbreiding van bepaalde ideo- logieën niet mogelijk. Waar nog afzij- digheid tegenover deze bewering mocht bestaan moge dienen, dat elk gesproken woord ter verdediging van een overtuiging of .het uitdragen daarvan in de kleinste kring reeds •n vorm van propaganda is. Discussie over de noodzaak. van. propaganda is m.J. niet mogelijk, waar ik dit eën axioma noemde en de verschillen van mening op dit terrein betreffen slechts de toe te passen middelen.

• • •

W ij als V.V.D. wensen onze over- tuiging op eeri steeds grotere groep over te dragen en dat kan al- leen door een goed gevoerde propa- ganda. Wij zouden kunnen zeggen, er is ,geen ander- middel tot dit doel, het behoort tot de belangrijkste functie van iedere politieke partij. In hèt be- ginsel-programma en evengo~ ~n 't gesproken woord in het parlement ligt de gedachte van de beïnvloeding verankerd en evenzo zijn de krant, de vergadering, de gezellige bijeenkomst en de debating-club direct of indirect uitgangspunten naar het vergroten van de aanhang. Deze min of meer passieve middelen worden tegen de verkiezingstijd in de meer actieve omgezet, waardoor het begrip "pro- paganda" duidelijker waarneembaar naar buiten treedt. Niettemin is het er altijd, móet het er altijd zijn, om- dat het zo nauw verwant is aan de dynamiek van het leven. Het is niets nieuws en heeft altijd bestaan, alleen wordt er in deze eeuw veel meer be- wust gebruik van gemaakt.

De beste propaganda A Is wij voor het uitdragen van

onze gedachten de propaganda- campagne projecteren trachten wij 't hoogste rendement te bereiken door de beste middelen en de beste argu- menten te vinden. De beste middelen liggen ltet meest voor de hand. In concreto: de beste propaganda voor de V.V.D. zou zijn een persoonlijk ge- sprek van Mr. Oud met alle anders- denkenden. Omdat dit nu eenmaal uitgesloten is, wordt de opgave veel moeilijker. Er moet naar onpersoon- lijke middelen worden gegrepen. Wij kennen die in de affiches, de strooi- biljetten, de advertenties, de toespra- ken. Wat de techniek betreft zijn de voorwaarden wel te verwezenlijken, de geldmiddelen bepalen de orde van grootte.

B elangrijker en gecompliceerder is het vraagstuk onder welke leuzen en met welke argumenten de verkiezingsstrijd zal worden ingegaan . De leuze, die na eindeloos wikken en wegen geboren wordt, vaak slechts bestáande uit enkele woorden, is ge- maakt voor de massa en wij koesteren de wens ineb dit · propaganda-pistool iedereen in' het 'hart te ·treffen. Theo- retisch willen wij immers ieder indi- vidu tot onze t&anhangèr maken, doch de praktijk stelt hier zijn grenzen.

Niettem~n gaan wij ervan uit d~ze grenzen zo wijd mogelijk te trekken door de leuze te binden aan wat de meesten beroert, wij zoekim naar de grootste gemene deler, naar de ge- voeligste snaar van ieder individu en van iedere groep. Helaas kunnen w.ij ook in geschrift het individu niet vol- doende persoonlijk benaderen, zodat wij concessies moeten doen en de campagne zich tot een zekere alge- meenheid beperkt. Te schaden behoeft dit niet, omdat het ideaal van de beste methode ook niet door anderen verwezeplijkt kan worden.

Variërende

propa~anda

Naast de leuze ontwikkelen wij de argumenten, die ·in bredere omschrijving de doelstellingen en idealen propageert. Daarbij kan vari- erend tewerk worden gegaan, omdat de belangen, opvattingen en verlan- gens van uiteenlopende groepen niet in een en)tel geschrift te comprimeren zijn. Daar zijn de werkgever.., de werknemers,.de zelfstandigen, de ren- tetrekkers e.a. die zich allen op hun beurt met onderscheidene problemen bezig houden. Menselijk gesproken gaat het in de kern om de strijd om het bestaan en/of de bedreiging van het levensbelang, het belijden van 'n religie, of om de algehele vrijheid van denken. Voor ieder der ~roepen geldt een bepaálde wijze van argumenteJ;"en om de gepropageerde beginselen aan- vaardbaar te maken.

De V.V.D. bezit beginselen in zo rijke schakering, dat het morelijk moet zijn een veel grotere groèp van onze bevolking dan thans het reval is, voor zich te winnen. Zij wil im- mers een volkspartij zijn en propa~

gerende naar schakering zou zij In werkelijkheid kunnen groeien tot DE VOLKSPARTIJ, omdat dit het ideaal is.

• • •

wij erkemien, dat de uitvoering veel deskundigheid vraagt en dat hiermede het enorme terrein van de politieke propaganda slechts sum- mier is behandeld. Indien echter met , dit korte geschrift de belangstelling voor de vele· facetten dezer propagan- distische mogelijkheden weer eens is gewekt, heeft het aan zijn doel be- antwoord. Nu wij midden in de tijd h;ven van de voorbereidingen voor de a.s. verkiezingen is het ongetwijfeld een nuttig en belangwekkend onder~

werp vo.or debating-clubs en bijeen- komsten.

Daarmee worden alle zijden van het liberalisme en het partijwezen weer eens opnieuw belicht. De principes van economische, persoonlijke en in~

tellectuele vrijheid sluimeren on~

danks alles in 't onderbewustzijn van ieder ·mens en biedt een prachtig uit~

gangspunt voor onze propaganda.

Deze door discussiès op de beste wijze

tot e~n krachtige impuls te maken in

de strijd om de aanhang, is vandaag

in hoge mate actueeL Maar men geve

ieder naar zijn aard.

VKIJDEID EN DEMOCJlATIB

OVER METHODEN VAN DIPLOBATlE

N a de eerste wereldoorlog klonk luide de roep om a.fschaffing van de gch5ime diplomatie, die eeu- wen hng .:!e Internationale betrek- kingen had beheerst. Zij paste, zo heette het, kwalijk meer in een tijd- perk, waarin de volken voor ^de rege-

·ling van run eigen huishouding het

·systeem der democratie meer . en

·meer hadden aanvaard. Publieke . contröle van het regeringsbèleid . enerzijds, rechtstreekse imrl<Jed van de . volksvertegenwoordiging ander- zijds, behoren tot d ~ wezenskenmer~

ken der democratie. Zij dienden ook in het internationale bentel toepas- sing te vinden.

Dit klonk · inderdaad· repelijk ge- . noet. al bleef het de vraag of deze

zo rationele zienswijze - volkomen passend· bij het rationalisme, . aan de democratie van huis uit inhaerent!

- voldoende rekening hield met de werkelijkheid, die immers maar al te v:~.ak spot met ons rationeel den- ken.

.::

^.~

*

H et heeft zin, deze vraag onder ogen te zien, nu de interna- tionale spanningen a.."'ldermaal heel de wereld met toenemende zorg ver- vullen. Moeten wij daarbij wijzen op zwakten in de gangbare denkmetho- den der democratie, wij doen dit als steeds om der wille van de democra- tie-zelve, die er allerminst mee ge- diend is, wanneer haar aanhangers blind blijven voor de onvolmaakt- heden, die haar, als elk systeem, eigen zijn.

Het lag een halve eeuw geleden volkomen in de lijn der verwachtin- gen, dat onze w:ere.Id zich in de riçh- ting der democratie zou ontwikke-

len~ Zelfs het czaristische Rusland had immers in de Doema bet begin van een volksvertegenwoordiging -

·plechtanker der democratie - ver- kregen!

· · Hêt czaristischè ·bewind · kwam ten

•·vai, niet ·echter om ·plaats te maken voor een democratie,· doch voor een z.g. proletarische dictatuur.

In het tevoren :10g half-feodale Duitsland bezW-eek een in zichzelf verdeelde en tegen de moeilijkheden, w- arvoor zij zich na de ondergang van het keizerrijk geplaatst zag, niet opgewassen democratie onder de· 'mokerslagen ener van alle rede- lijkheid gespeende "volksbeweging".

Het min of meer democratische Ita- lië beleefde in zijn -Fascistische revo- lutie een van rationalistisch stand- punt geáen al even moeilijk aan- vaardbare ommekeer.

::. * *

M en moge al deze gebeurtenissen- door het verloop van de tweede wereldoorlog deels teniet gedaan - uit allerlei oorzaken van volksaard en tijdsomstandigheden kunnen ver- klaren, zij wissen het feit niet uit, dat het huidige Europa een gans ander beeld vertoont dan zich een halve eeuw geleden op grond van rationele prognose liét verwachten.

Hoe betreurenswaardig dit zij, we hebben het àls feit te aanvaarden en daarmede te erkennen, dat het we- reldgebeuren zich niet voltrekt naar de wetten, die wij het van ons ratio- neel denken uit, menen te kunnen voorschrijven, een denken dat ons ook nu nog als democraten min of meer beheerst en ons ook in ons practisc!l handelen bepaalt.

wij mogen daarbij ooit niet de ogen sluiten voor het feit, dat de democratie ook als methode voor intern staatsbestuur tekortkomin- gen vertoont, die een vorig geslacht niet kon voorzien, juist ook omdat het van zijn rationalistisch denken uit het democratisch stelsel als vol- komen redeliijk beschouwde en zo- wel in zijn onfeilbare doeltreffend- heid als in de rechtlijnigheid vari zijn ontwikkeling geloofde. Thans, een halve eeuw later, zal· toch wel me- mand meer b"•veren, dat men slechts van demoeratie behoeft te spreken cm te denken aan een regeringsme-

thode met wezenlijke bestuurskracht.

Wij behoeven bij wijze van voor- beeld slechts op Franltrijk te wijzen, waar weer een regering wankelt op het ogenblik zelf, waarop het de

·vergadering der ··erenigde Naties in . zijn· hoofdstad ontvangt, terwijl toch , diezelfde regering in die vergade- . ring namens Frankrijk moet mee- . spreken in aangelegenheden, voor

·Frankrijk van niet uinder belang dan voor de gehele wereld, Jm dui- delijk ·te maken wat.· ,-•ij bedoelen,

·wanneer. wij gewag-en ·van bedenke- lijke zwakten in de structuur . der huidige democratie. Zwakten,. die

·even duidelijk aan·. het licht tredèrr, wanneer we zien. naar die andere', even onomstotelijke werkelijkheid,

·dat bijv. de hoUding van de regering

·der Verenigde Staten in de thans toch wel zeer critieke internationale omstandigheden voor een groot deel bepaald wordt door de gevolgen, die zij daarvan met het oog op. de a.s.

~'l·~sidentsverkiezing verwacht.

*

::~

*

·w·û zeggen hiermede niet, dat wij ons geen democratisch systeem kunnen ·denken, dat een regeer- krachtig beleid waarborgt. Integen- deel: .het beginselprogram onzer par- tij geeft daarvan in artikel 6 de

"grondslagen dUidelijk aan. M!lar ieder weet, hoe bijv. de heer Oud als

·leider onzer Kamerfractie door zijn tegenstanders bejegend wordt, wan- neer hij,· die beginselen verdedigend, -bepleit uitsluiting, ro in theorie als praktijk van iedere gedachte aan een mandaatsve.houding tussen rege- ring en volksvertegenwoordiging en aandringt op handhaving der volle- dige zelfstandigheid, zo van minis- ters als van · volksvertegenwoordi- gers, tegenover de partij waartoe zij behoren. Met name onze "progres- sieve" pers· reageert op mr Ouds 'pleidOoien in deze zin óp zulk een Nlegelachtige wijze; dat 'men· wel .moet aannemen, dat zij te enen male..

niet begrijpt, dat het hier inderdaad om de levensbelangen der democratie · zelve gaat. Wij kunnen voor de de- mocratie slechts hopen, dat hier niet geldt.het oude: wie de goden verder- ven willen, beroven zij allereerst van het verstand!

"' * *

·Nu het met de democr~ttie in ieder land en internationaal gesteld is, zoals het ermee is gesteld, ver- schijnt ook de vraag van de inter- mttionale diplomatie in een ander licht dan waarin zij zich aan een vo- rige generatie voordeed, die nog me- nen kon, dat zij de "geheime'' diplo- matie slechts te vervangen had door ene, aan de publie~e contröle onder- worpen en waarop de volkeren door hun wettige vertegenwoordiging in- vloed behoorden te hebben, om tot betere internationale verhoudingen te geraken. Reeds het Pnkele feit 'dat, matig uitgedrukt, driekwart van Europa geen democratisch be- stel meer kent, maakt dit duidelijk.

( ) ver de gevaren, aan de gehei- me diplomatie verbonden, be- hoeven we niet veel te zeggen. Zij kan - en ze heeft dat in 't verleden veelvuldig gedaan een volk of groepen van volkeren plotseling in een situatie brengen, van welker dreigip.gen zij .zich tevoren nauwe- lijks rekenschap hebben kunnen ge- ven. De roep om afschaffing der ge- heime diplomatie is hieruit ten volle te verklaren.

De internationale situatie wordt echter niet alleen beheerst door ver- dragen met · al dan niet geheime clausules, doch ook en in niet min- dere mate door hetgeen op een be- paald ogenblik concreet voor de ver- schillende staten op het spel staat.

Dat · de volksvertegenwoordigi!1g daarin - en dus ook in de buiten- landse politiek in haar geheel - recht van meespreken heeft, 's voor ons eis van democratisch beleid, al zal dit juist in de meest critieke si- tuaties, wanneer onmiddeHijke reae-

ties noodzattelijk zijn, niet zo veel ltunnen betekenen als zij, die in af- schaffing. der geheime diplomatie het wondermiddel zagen naïevelijk · me(,nden. Vaste kamercommissies voor overleg terzake - hoe nuttig . op zichzelf - houden ·het gevaar in, dat zelfs de ernstigste problemen juist aa.n de publieke contröle ont- trokken worden.

* * •

Hiermede ra..l{en wij intussen het hart der kwestie .niet, waar- . mede de democratie en met ha.ar heel

de wéreld op dit ·ogenblik te kampen

·heeft. ·

De Volkenbond - als internatto- naal instituut logisch passend in het systeem der democratie - faalde van het ogenblik af, dat hij tenge- volge van de sabotage der nieuw op- getreden dictatuurstaten, niet meer naar zijn oorspronkelijke opzet kon fungeren.

Het instituut der Verenigde Na- ties, in 1945 nog met enige hoop te zien als gelijksoortig instrument in het kader der democratie, moet wel falen, nu and-ermaal de wereld uit- eengevallen is in democratische en dictat .urstaten, die nu eenmaal leder hun eigen methoden hebben.

Parijs, waar minister Stikker een zo voortreffelijke rede hield, is daarvan opnieuw },et bewijs. Het levert, he- laas, ook opnieuw het ':lewijs, dat het meeste van hetgeen daar voor het forum wordt gesproken de span- ningen niet opheft, doch ·1eeleer doet toeneme ·, jt.ist omdat men elk van eigen stelsel uit redeneert ..• en vóór eigen 1- ':elsel en aanhang.

• * *

D it betekent, dat de democratie er nog niet in geslaagd is, een d.oeltreffende methode te vinden

·voor vreedzame regeling van de in- ternationale problematiek. Dit van haar te vergen, ware trouwens een onredelijke eis in eeri wereld die zich - zeg voor de helft. - ·bewust bui- ' ten de democratie· plaatst; gelijk bij

·de huidige scheiding tussen Oost en West het geval is en tegenover wel- ke helft zelfs het verwijt geen zin heeft, dat zij zich niet naar de spel- regels der democratie en de daaruit voortvloeiende diplomatie gedraagt.

Zulks te erkennen is voor de de- _mocratie geen schande, het is veel- eer eis van realiteit.

Maar juist daarom dringt zich te )demmender de vraag op: is, waar een doeltreffende methode nog niet gevonden is, Churchills denkbeeld van persoonlijk contact tussen de verantwoordelijke staatslieden - die van Sowje~ Rusland incluis - niet althans zeer ernstige overweging waard?

Wij, Westerlingen, denlten in stel- sels en technieken en we veronacht- zamen maar al te veel de invloed van het psychische en psychologi- sche. Waar de tot dusver gevolgde weg van openbare Jiscussie volgens het op zichzelf juiste maar door de omstandigheden praktisch nauwe- lijks meer functionnerende democra- tische systeem de:r; nerenigde Naties zo weinig uitzicht biedt, ware toch althans te beproeven, of het alsnog niet mogelijk was, een betere sfeer te scheppen door ontmoeting en openhartige bespreking van man tot man.

Democratie betekent, naast al het andere dat men eronder wil ver- staan, toch ook en allereerst: geloof in de mens en in het menselijke - om niet te spreken van het gel~of

in de kracht en de macht van de Geest, die zich in de mens open·

baart?

G. A. DE RIDDER.

AFDELINGSSECUTAJlJSSEN:

Onze administratie is gaarne berelel met U te spreken over de morelijk- held van ultbrefdinJ van onze lezera- kring.

24 NOVEMBER 1951- PAG. S

BELANG- STELLENDEN

VOOR!

Op voorstel van Mevrouw 1'.

Kuipers-Meeste en Mej . .Job. H.

Springer overweegt de Propa- .ganda-Complissle, het Hoofd- bestuur te adviser.en een popu- laire schriftelijke basis-cursus·

het licht te doen zien.

¹

Deze cursus is vooral be- ..

stemd ter voerlichting van leden die de behoefte gevoelen, bij politieke gesprekken met, andersdenkenden beter besla- gen ten ijs te komen •

De inhoud van de cumui is:

voorlopig als volgt gedacht:

1. ALGEMENE INLEIDING' over ons ideële, geestelijke ' beginsel.

2. THEORETISCHE GROND- SLAGEN

a. de mens als maatschappe- lijk wezen;

b. ontwikkeling maatschap- pelijke en staatkundige opvattingen in de laatste twee eeuwen, dus onge- . veer vanaf midden 18e eeuw;

c. tegenwoordige maatscbp- pelijke en staatkundige op..

vattingen en ons stand~ . punt er tegenover.

3. PRACTISCHE KENNIS a. Staatsinrichting van Ne-

derland;

b. enige elementaire econo- mische en financiële be- grippen (b.v. de rol van het kapitaal, ondememers- winst, ondernemersrisico, ondememersinitiatief, ver-.

band tussen lonen en prij- zen, verband tu58Cn im-:

port en export, . gewone Uitgaven en ka.pitaalsuit- caven) enz.;

e. Socla.le politiek (te begin- nen met de Kinderwetten Van Houten).

4. HET PARTIJ-PROGRAM- MA. Voor wie zich er meer In wil verdiepen moet een opgave van eeJivouclige lite- · mtuur ve~trekt worden, De kosten worden· op·· /2.--: · à I 2.110 per deelnemer ge- · ·

~.

'

-Met het oog op de financiële zijde van een dergelijke cursus acht de Propaganda-Commissie evenwel bepaaldelijk gewenst, te weten op hoeveel deelnemers bij benadering kan worden ge- rekend, teneinde een gerecht- vaardigd advies - al dan niet uitgeven - te kunnen geven.

Wij verzoeken alle belang- stellenden zich zo spoedig mo- gelijk schriftelijk als adspirant- deelnemer te willen opgeven aan het Algemeen Secretariaat, Koninginnegrachf; 61, 's-Gra..

venha.ge.

MAAKT DOOR UW DEEL- NAME DEZE UITGAVE

MOGELIJK.

TUINHUISJE EN WONINGNOOD

In een land, waar de woningnood een nationale ramp is geworden, deed de minister van Wederopbouw wellicht beter elk tuinhuis; dat er gebouwd wordt, met enthousiasme te begroeten, in plaats van zijn goedkeu- ring te hechten aan de afbraak van een woning voor een jong gezin. Al heeft dat huisje maar. . . • 4000 gulden gekost. ·

(W eell:blad Limbu,.sr)