DOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE POLITIEKE
V erschijnt w e ke lijks m e t u itzondering van de r e c e s p e r io d © « o f T T ^ ® f c lK a m e r d er S taten-G eneraal. Uitgave van de H aya van S om e re nstich tin g; w a arin o p g e n o m e n b è M e e d e lin g e n van h et h oo fdb e stu u r van de V VD . De in ho u de lijke v e ran tw oo rde lijkh eid b eru st bij d e o n d e rte ke na a rs van de b ijd ra ge n ; de fra ctie s en het h oofdbestuur.
8 mei 1987,
nummer 152
redactie: d rs L .M .L.H .A . H erm ans, H.F. H eijm ans, F.A. W ijsenbeek; o rg a n isa tie : J.N .J. van d en E a b o n n e m e n te n a d m in is tratie/re d a ctie a d re s : P ostbus 30836, 2 50 0 G V ’s-G ra ve n ha g e , tel. 070-61 41 21; a b o n n e m entsgeld: ƒ 5 0 ,- p e r ja ar; v o rm g ev in g e n d ruk: Hofstad D rukte ch nie k bv, Zoeterm eer.
M ededeling
In de VVD-Expresse van 1 mei jl. zijn twee vragen opgenomen van mevrouw J.E. Groenendaal-La Rive. Het betreft hier de vragen over „studeren in het buitenland en het kiesrecht”.
(Voor n a d ere informatie: M evrouw J.E. G roenendaal-La Rive, tel. 09-35243001.)
W aterverontreiniging
Op 6 april jongstleden vond hierover een uitgebreide Commissie Vergadering (UCV) plaats. Onze woordvoerder Jan te Veldhuis bracht daar onder meer het volgende in:
1. De VVD-fractie bepleit handhaving van het huidige hef- fingen-systeem, volgens de Wet verontreiniging opper vlaktewateren, en is tégen zowel het zogenaamde water spoor al regionaal verschillende heffingsystemen. Rede nen daarvoor zijn:
a. uniformiteit fiscaal systeem;
b. in 20% van het woningbestand nog geen water-beme- tering;
c. geen echte, duidelijke relatie tussen ingenomen en (weer) geloosd drinkwater;
d. vaak: collectieve bemetering;
e. Nederland inmiddels gewend aan dit systeem; f. een verdere verfijning van het forfaitaire systeem leidt
(overigens) tot hogere perceptiekosten.
2. Aan de eventuele introductie voor een heffing op zware metalen bij lozingen op Rijkswateren (= ± 75% van deze lozingen) kleven vele pro’s en contra's c.q. vragen, De VVD bracht onder andere de volgende punten naar voren:
- de inmiddels geconstateerde on derw aterbodem ver- vuilmg: meer dan 100 miljoen m3 sterk verontreinigd bodemslib, waaronder zware metalen. Sanering kost wellicht miljarden guldens.
- In hoeverre zijn de zware metalen-verontreinigingen „diffuuss", of: pieklozingen? Dus: in hoeverre zijn deze verontreinigingen geïndividualiseerd in rekening te brengen?
- Kan het buitenland mede aansprakelijk worden gesteld voor de kosten van sanering? De VVD is van mening dat dat mag worden geprobeerd!
- Valt sanering van onderwaterbodems juridisch onder de huidige bestemmingsheffing te rangschikken? Mogen de Rijksheffingen daarvoor ook na 1990 nog doorlopen?
- In hoeverre kan het vergunningen-regiem een alterna tief zijn om de reductie van de lozing van zware metalen te bewerkstelligen?
De W D-fractie bepleitte een spoedige notitie op dit punt, en diende hierover een motie in.
3. Aan de eventuele introductie van heffingen op fosfaten
zitten ook haken en ogen. Zoals: het geringe aantal te belasten fosfaateenheden bij de industrie (5 a 10%), en daardoor:
hoge perceptie-kosten; de lage exploitatiekosten van defosfatermg (nu minder dan 1%; maximaal: minder dan
10% ) .
De lozingen vinden doorgaans plaats op niet-eutro- fiëringsgevoelige oppervlaktewateren; ingewikkelde belastingwetgeving; via het vergunningensysteem is (ook) een fosfaatreductie te bereiken. De Minister komt te zijner tijd met een notitie op dit punt.
4. De VVD-fractie was geschrokken van het voorstel om de apparaatskosten van Verkeer en Waterstaat via de heffin gen door te berekenen aan vervuilers. Tot nog toe wor den die uit de algemene middelen betaald. Is hier sprake van profijtbeginsel of van afwenteling?! En: kan dit beleid een precedent zijn voor andere takken van overheids zorg, waar óók vergunningen of ontheffingen aan de orde zijn? Daarom het VVD-verzoek voor heroverweging. De voorlopige VVD-visie is dat allleen de directe apparaats kosten voor vergunningverlening via leges mogen wor den doorberekend. De Minister hield (helaas) vast aan haar standpunt.
5. De W D wees erop dat de onderwaterbodemvervuiling een zeer ernstig probleem dreigt te worden: meer dan
100 miljoen m3 vervuild slib!
Het saneringsproces lijkt onvoorstelbaar groot te worden; zowel financieel, bestuurlijk, planologisch als milieuhy giënisch, De W D-fractie drong daarom aan op een spoe dig ministerieel masterplan met nationale èn internatio nale beleidsmaatregelen. (NB. Ook heden is de „import” van vervuild water en slib nog enorm, soms zelf honder den keren groter dan de totale Nederlandse produktie!). Elementen van het masterplan zouden moeten zijn: - een intensief preventief beleid,
- een actief saneringsbeleid; - een financieel beleid,
zoals de uitwerking van een financieel stappenplan. Bijvoorbeeld: een plan voor ± 10 jaar om de hoge kosten te kunnen uitsmeren; mits: milieu-verantwoord. En een financieel verhaalsplan/dekkingsplan waarbij te onder zoeken elementen zijn:
- heffingen („de vervuiler betaalt"); - algemene middelen;
- vrijwillige bijdragen c.q. schadevergoedingen van bui tenlandse overheden en/of bedrijven;
- (desnoods): het via de internationale rechter afdwingen van buitenlandse schadevergoedingen: (onrechtmatige daad ten opzichte van Nederland);
- een bestuurlijk beleid: een gerichte, gezamenlijke bestuurlijke aanpak van Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen/zuivermgsschappen.
De Minister zegde zo'n totaal-plan toe.
1 5 2 - 2
Commentaar VVD-fractie op h e t Report o f
the World Commission on Environment
and Developm ent
Zeer recent is het rapport van de Wereldcommissie Milieu en Ontwikkeling uitgekomen. Helaas heeft het in Nederland weinig aandacht genoten. De commissie van internationale deskundigen stond onder leiding van de Noorse premier, Mevr. Harlem Brundlandt. De VVD ziet een aantal waardevolle punten in dit rapport.
In tegenstelling tot de Club van Rome, die louter negatieve ontwikkelingen voorzag, stelt de Wereld Commis sie voor Omgeving en Ontwikkeling dat een nieuw tijdperk van economische groei mogelijk is die ten goede kan komen aan de grote aantallen mensen die wonen in de ontwikke lingslanden. Zonder daarbij de natuurlijke rijkdom van deze aarde onherstelbaar aan te tasten. De samenhang tussen zorg voor de natuurlijke omgeving en die voor de ontwikke ling van de welvaart in de zich ontwikkelende zowel als de industriële landen wordt gezien als essentieel. Wereld eco nomie en wereld ecologie blijken onverbreekbaar aan elkaar verbonden. Het is noodzakelijk op wereldschaal over de bestuurlijke instrumenten te kunnen beschikken, waar mee een economische ontwikkeling kan worden bevorderd die gedragen wordt door de natuurlijke bronnen die op deze aarde beschikbaar zijn op een wijze, die de bronnen hun draagkracht laat behouden en de ecosystemen intact laat. De commissie doet daartoe voorstellen en roept de belangrijkste internationale organen als de Wereldbank, het IMF en de IDA op om op de lange termijn milieubelangen in hun ontwikkelingsplannen te betrekken.
De VVD-fractie waardeert de voorstellen en zal zich inzetten voor een regeringsbeleid, dat de inspanningen van de Verenigde naties en de grote internationale organen ondersteunt. Daarbij zal met name moeten worden gestreefd naar het vervangen van de huidige fragmentarische benade ring (economie en ecologie als totaal verschillende beleids terreinen) naar een geïntegreerde aanpak, waaraan de onverbrekelijke samenhang tussen economie en ecologie ten grondslag ligt. De industrie landen zullen daarbij een belangrijke bijdrage kunnen en moeten leveren aan de ontwikkeling van nieuwe technologie, waardoor het gebruik van overige grondstoffen doelmatiger zal worden. Neder land kan hieraan belangrijke bijdragen geven; het beleid zal hierop in sterkere mate dan voorheen gericht moeten zijn. Wanneer de commissie opmerkt dat economische groei essentieel is voor het behoud van de grote ecosystemen, zoals de tropische wouden en dat door een geïntegreerde aanpak in de komende 50 jaar een groei van het vijf- tot tienvoudige van de huidige economische activiteit mogelijk is, zal internationale samenwerking op basis van gemeen schappelijke uitgangspunten gerealiseerd moeten worden. De VVD deelt het optimisme van de commissie, dat hiertoe mogelijkheden bestaan, al zullen die een zeer grote inspan ning van allen vragen. Onzerzijds bestaan echter grote zorg over het-ontbreken van een oplossing voor de voorziening van energie die noodzakelijk is om de ambitieuze plannen te kunnen uitvoeren. De commissie zegt onomwonden dat men daarvoor geen oplossing heeft kunnen vinden. Zij meent dat voor de beoogde economische ontwikkeling een vervijfvou- diging van de thans op wereldschaal gebruikte energie nodig is, maar dat verzuring en het broeikaseffect slechts een verdubbeling van het wereldgebruik door het toepas sen van fossiele brandstoffen al uitsluiten. De hoogste mogelijke prioriteit dient daarom gegeven te worden aan onderzoek en ontwikkeling van milieuvriendelijke en ecolo gische inpasbare alternatieven alsmede een verhoging van
de veiligheid van kernenergie.
De VVD-fractie merkt op dat deze lange termijnvisie voor de oplossing van de energievraagstukken, die zich in de komende 50 jaar zullen aandienen, de basis vormen van het beleid dat door de fractie wordt voorgestaan. Voor de VVD is de hoofddoelstelling van het milieubeleid de „natuur lijke infrastructuur" te behouden en waar mogelijk te verster ken, en het menselijk handelen te doen inpassen in de natuurlijke kringloopprocessen. Zij zal nationale en internati onale inspanningen die dit beogen met kracht steunen. (Voor n a d ere informatie: dr. R. Braams, tel. 070-614911, tst. 3021.)
U it het Europese Parlem ent
1. Invoervergunningen
Naar aanleiding van een vraag van de heer Wilkes, W D-lid uit Zuid-Holland, heeft Jessica Larive een vreemde gang van zaken bij de Belgische douane aan de kaak gesteld. Deze blijkt namelijk onderscheid te maken tussen vrijmaking van goederen m et en zon der betaling van BTW, waarbij voor laatstgenoemd geval een speciale invoerver gunning wordt vereist, ook al is aan alle verplichtingen bij de buitengrens van de Gemeenschap (in dit geval Rotterdam) voldaan. Al of geen heffing van BTW heeft niets met invoer vergunningen te maken, Ook kan verwezen worden naar het Belgisch besluit van de Douane van 24 september 1985 (no. 85/2218, art. 3). Het is niet juist dat bij iedere binnengrens wederom zoveel hindernissen moeten worden genomen.
2. Aanpassing voetbalstadions aan Europese veiligheids normen
In juli 1985 heeft het Europees Parlement het interim- verslag over vandalisme en geweld bij sportevenementen, dat jessica Larive na het vreselijke Heizel-drama had opge steld, aangenomen. Daarin werd de Commissie dringend verzocht activiteiten te ontplooien tot aanpassing aan Euro pese normen van de inrichting en de bouwkundige eigenschappen van de voetbalstadions waar internationale wedstrijden worden gespeeld. Tot op heden is van enige activiteit van de Commissie niets gebleken. In een schrifte lijke vraag doet Jessica Larive de Commissie de suggestie het Nederlandse voorbeeld van terugploegprojecten over te nemen (langdurige werklozen in de bouw worden tijdelijk te werk gesteld tegen betaling van een normaal salaris en de werkgever ontvangt een premie van de overheid bekostigd op grond van bespaarde uitkeringen). Zo zijn in Nederland in het kader van het eerste terugploegproject Betaald Voet bal reeds stadions aangepast. In de richtsnoeren van het Europees Sociaal Fonds vormen langdurig werklozen een prioritaire groep. Terugploegprojecten voor aanpassing en vernieuwing van stadions kunnen dus heel goed (gedeelte lijk) worden gefinancierd uit de middelen van het ESF. Zo levert deze maatregel zowel een bijdrage aan de veiligheid van de Europese burgers als ook aan de verbetering van de vaak schrijnende situatie van de grote groep langdurig werklozen.
3. Bestrijding van het voetbalvandalisme via het jeugd- welzijnswerk
1 5 2 - 3
spreekt, confrontatie met agressief gedrag en het op gang brengen van een bewustwordingsproces het voetbalvanda lisme m deze stad met succes weet in te dammen. De aard van het project en de positie van FC Den Bosch als eredivi sieclub doen het vermoeden rijzen dat dit programma geschikt is als (Europees) proefproject. Daartoe moeten wel de nodige middelen worden vrijgemaakt: het supporters- café wordt in feite gerund door slechts één jongerenwerker, die dus structureel overwerkt. Jessica Larive heeft de Com missie een voorstel daartoe gedaan.
(Voor n a d ere informatie: mr. J.E.S. Larive, L iberale Fractie van het E u ropese Parlement, L-2929 Luxemburg; tel. 09- 35243002400.)
Europese begroting: fraudebestrijding en
eigen m iddelen
Het geraamde tekort op de EG-begroting voor 1987 bedraagt thans 5,08 miljard Ecu (ruim ƒ 12 miljard). Dit tekort is voornamelijk het gevolg van de stijgende landbouwuitga ven, mede onder invloed van de dalende dollarkoers. Zelfs al zouden alle voorstellen op landbouwgebied van de Euro pese Commissie worden aangenomen, inclusief de omstre den belasting op oliën en vetten, dan nog is er een tekort van ruim 2 miljard Ecu.
In het debat dat het Europees Parlement kort geleden aan de begroting wijdde vroeg de liberale fractie onder andere aandacht voor de noodzaak tot bestrijding van de fraude met Europese begrotingsgelden. Niemand weet exact hoe groot de fraude met EG-landbouwgelden is. Dui delijk is dat het om honderden miljoenen Ecus per jaar gaat (bedragen van ƒ 12 miljard, zoals genoemd door de PvdA-er Dankert, zijn een publiciteitsgerichte slag in de lucht). Frac tiewoordvoerder Gijs de Vries vroeg in het bijzonder aan dacht voor drie maatregelen:
a) Fraude met Europese begrotingsgelden moet dezelfde strafrechtelijke bescherming krijgen als fraude met natio nale begrotingsgelden. Een voorstel hiertoe ligt al tien jaar bij de Raad. Verscheidene regeringen blokkeren het om formeel-juridische redenen.
b) de statistische gegevens die sommige regeringen aan de Commissie ter beschikking stellen laten veel te wensen over. Het gaat hier met name om België, Duitsland, Frankrijk, Italië en Groot-Brittannië. De controle bevoegdheden van de Commissie moeten dus worden uitgebreid, zoals ook bepleit wordt door het Europees Rekenhof. Dit vergt wijziging van verordening 1468/81. c) elk jaar komen er honderden nieuwe landbouwvoor
schriften bij. Hoe ingewikkelder de wetgeving wordt, des te fraudegevoeliger. Daarom past de instellingen meer zelfdiscipline.
Ook de wijze waarop de Gemeenschap haar inkomsten ontvangt is voor verbetering vatbaar,
1) De douanerechten, landbouwheffingen en suikerbijdra gen zijn rechtstreeks inkomsten van de EG, die op deze gebieden een fiscale bevoegdheid uitoefent. (Zoals voor de EGKS-heffing worden de grondslag en het percen tage vastgesteld in communautaire teksten, die recht streeks van toepassing zijn op de belastingplichtigen.) Toch doen lidstaten als Frankrijk en Denemarken alsof deze opdrachten eigenlijk nationale bijdragen zijn, door ze eerst in te schrijven aan de inkomstenkant van hun nationale begroting, en ze vervolgens af te boeken via de uitgavenkant. Andere lidstaten, zoals Engeland, maken
op hun begroting geen onderscheid tussen nationale BTW-ontvangsten, en de BTW-ontvangsten die aan de EG toebehoren; zo lijkt het alsof ook deze afdrachten geen eigen middelen van de EG zijn, maar nationale bijdragen. Op deze manier blijft in veel parlementen en dagbladen de misvatting voortbestaan dat „hun" land nationale begrotingsoffers voor „Brussel" moet brengen. 2) Hier komt nog een tweede probleem bij. Het stelsel,
ingesteld bij verordening 2891 uit 1977, volgens hetwelk de eigen middelen worden geboekt op een rekening bij de nationale schatkisten in plaats van rechtstreeks aan de Gemeenschap te worden overgemaakt, dateert uit de oude tijd, toen de EG-begroting nog werd gefinancierd door nationale bijdragen. De lidstaat droeg het koersri- sico. Onder die omstandigheden kon er geen sprake zijn van een rente ten gunste van de Gemeenschap. Bij de invoering van het stelsel van de eigen middelen had de Commissie voorgesteld de boeking op een rekening bij de nationale schatkisten te handhaven, maar overeen komstig de aard van de eigen middelen te bepalen dat de bedragen niet meer tegen koersrisico's zouden zijn gedekt, maar voortaan rente zouden dragen. De Raad is de Commissie alleen gevolgd in de overdracht van het koersrisico aan de Gemeenschap. De gelden dragen geen rente. Zodoende is de EG onder het stelsel van de eigen middelen slechter af dan in de tijd van de nationale bijdragen.
3) De informatie die de lidstaten verstrekken over moei lijkheden bij het vaststellen of de inning van de eigen middelen is vaak zeer summier of ontbreekt geheel, zoals bij de BTW. De lidstaten, zo vindt de liberale fractie, zouden zich dus moeten verplichten de Commissie recente en gedetailleerde informatie te geven over frau degevallen. Een voorstel hiertoe ligt al acht jaar lang te wachten op een Raadsbesluit.
Over de fraude met Europese landbouwgelden hebben Frans Weisglas en Gijs de Vries gezamenlijk vragen gesteld, respectievelijk aan de Nederlandse regering en aan de Raad van Ministers. Begrotingscommissaris Chris- tophersen zegde tijdens het debat in het EP toe ook zijnerzijds de Raad nogmaals te zullen oproepen het probleem van de fraude eindelijk aan te pakken.
(Voor n a d ere informatie: ir. H.J. Louwes, tel. 05956-1504 o f drs. G.M. d e Vries tel. 070-647447.)
Begroting Sociale Zaken en
W erkgelegenheid
plan-1 5 2 - 4
nen bestaan. De liberale woordvoerder drong met nogmaals een uitdrukking van Van Voorden aan op „met het schaartje geknipte banenplannen, die inhaken op de behoefte van verschillende groepen”. Hij vroeg minister De Graaf om de gemeenten en de arbeidsbureaus meer (financiële) armslag te geven. Zij immers kunnen, beter dan Den Haag, het beste inspelen op regionale behoeften en omstandigheden. Heij- mans merkte verder op dat zijn fractie teleurgesteld was over de besprekingen, die tot doel hadden in het kader van de Wet Arbeidsvoorwaarden Gepremieerde en Gesubsidi eerde Sector (WAGGS) met de uitvoeringsorganen voor de sociale en de ziekenfondsverzekeringen (bedrijfsverenigin gen en ziekenfondsen) een budgetteringsregeling overeen te komen, De ministers hebben de motie Franssen c.s. - waarin werd aangedrongen rekening te houden met de bijzondere positie van deze uitvoeringsorganen - naar de mening van de VVD-fractie - in feite met uitgevoerd. De liberale woordvoerder had in tweede termijn - gegeven het feit dat zo'n budgettenngsovereenkomst niet kon worden overeengekomen - wel begrip voor de spoedige aanwijzing van deze organen als vallende onder de WAGGS, omdat het door hem bepleitte uitstel volgens mededeling van de heer De Graaf zou kunnen leiden tot acties van de vakbonden om in afwachting van die aanwijzing nog een onverantwoorde loonsverhoging in de wacht te slepen. Overigens gaf de Minister door deze daad er blijk van dat hij niet veel vertrouwen in de weerbarstigheid van de werkgevers had, aldus Heijmans.
