2 1 n o v e m b e r 1 9 9 2
I
r v
DOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE POLITIEKE
partijen
Wie durft daadkrachtig te regeren?
Tijdens de Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer bleek deze week, dat het door de VVD-fractie verwoorde ongenoegen over het ontbreken van een echt toekomstgericht kabinets beleid door een duidelijke meerderheid (waaronder CDA) wordt onderschreven.
Premier Lubbers slaagde er niet in duidelijk te maken dat er sprake is van een echte aanpak van een reeks zich steeds indringender aandienende problemen. Met name de forse verslechtering van het economisch klimaat en de noodzaak dat ook de overheid daadwerkelijk de tering naar de nering moet zetten door vooral het niveau van de consumptie gerichte overheidsuitgaven terug te brengen. Maar ook een voortvarender aanpak van de criminaliteit, die nog steeds terrein lijkt te winnen, behoort daartoe. O f bijvoorbeeld de ontwikkeling van een beleid waar we echt mee vooruit kunnen op het gebied van de volksgezondheid.
De indruk van een minister-president die wel ziet dat er meer moet gebeuren, maar die als het ware (evenals de heer Brinkman) de gevangene is van deze - overigens door hemzelf gewenste - coalitie, kreeg tijdens het debat meer en meer gestalte. Voor de derde keer in 30 jaar blijkt dat een coalitie van christen-democraten en sociaal-democraten niet tot vruchtbaar beleid kan komen. De eerste maal lieten de christen-democraten het kabinet ontploffen in de Nacht van Schmelzer, de tweede keer traden de socialisten onder leiding van Den Uyl in 1982 terug na een korte regeerperiode. En deze derde coalitie bevindt zich feitelijk vanaf de start in een patstelling, waarbij het overleven tot de geplande verkiezingen in 1994 de belangrijkste prioriteit blijkt te hebben. De onmacht om de WAO-problematiek gezamenlijk aan te pakken, waardoor nu uitstel tot ver in 1993 dreigt, is daarvan het duidelijkste voorbeeld.
Hopelijk draagt de onvrede met (gebrek aan) beleid van dit kabinet - dat in de Eerste Kamer breed naar voren kwam - er toe bij dat we sneller dan in het voorjaar van 1994 aan de formatie van een nieuwe, daadkrachtige regeerploeg met de VVD erin kunnen gaan werken. David Luteijn.
Ontwikkelingssamenwerking
Twee begrotingsfactoren speelden deze week een grote rol: ten eerste de norm die jaarlijks beschikbaar is voor ontwikkelingssamenwerking en ten tweede de wijze waarop en vervolgens waaraan dat geld w ordt besteed. Sinds 1974 heeft Nederland een voortrekkersrol op het gebied van ontwikkelingssamenwerking; jaar-- lijks w ordt 1 'h % van het netto nationaal inko men beschikbaar gesteld (nu zo'n 6,4 miljard gulden). Maar steeds minder van dat bedrag komt daadwerkelijk terecht bij ontwikkelings landen. In een artikel in NRC-Handelsblad van enkele weken geleden pleitte Frits Bolkestein voor een overstap naar de internationaal gehan teerde norm van 0,7% van het bruto nationaal produkt. Tegelijkertijd moet de zogenaamde vervuiling (overheveling van geld van het minis terie van OS naar andere departementen) een halt worden toegeroepen. Dat was deze week ook de inzet van de VVD bij een uitgebreide commissievergadering over Buitenlanduitgaven en de plenaire behandeling van de begroting van het ministerie van Ontwikkelings samenwerking.
Vervuiling
Over de vervuiling van de begroting van minis ter Pronk (PvdA) is iedereen het eens; de minister verleent hand en spandiensten aan zijn PvdA-collega's. Zo helpt hij bijvoorbeeld de minister van Defensie, Ter Beek (PvdA), bij de aanschaf van materieel en de minister van Onderwijs, Ritzen (PvdA), bij het betalen van lerarensalarissen. Reden voor Frans Weisglas tijdens de UCV en Erika Terpstra bij de begro tingsbehandeling om de handhaving van de 1'%-norm 'fake' en 'schijnheilig' te noemen. De VVD vindt dat we niet moeten doen alsof. De
PvdA sprak zich uit voor hantering van een norm van 1 % van het BNP, wat ongeveer 1 miljard meer is dan het VVD-voorstel. Voor het CDA ligt deze discussie intern gevoelig, de partij spreekt zich nog niet uit en noemde het een discussie over "begrotingstechnieken". Omdat de VVD pleit voor de (internationaal erkende) norm van 0,7% van het BNP w ordt soms de suggestie gewekt dat dan miljarden minder naar Derde Wereldlanden gaan. Niets is minder waar; vergeleken met de huidige situatie en ontdaan van alle overhevelingen en oneigenlijke elementen op de begroting scheelt het
ongeveer 250 miljoen.
V e rs n ip p e rin g
Uit de beantwoording van minister Pronk bleken een drietal interessante zaken. Ten eerste gaf hij te kennen op te stappen indien te veel aan de normering w ordt getornd. Maar hij wilde niet aangeven waar voor hem de grens ligt. Erika Terpstra voorspelde dat met die instelling het 'graaien uit de ontwikkelingskas' gewoon doorgaat en hij uiteindelijk dichtbij, of zelfs lager dan de (harde) 0.7% BNP norm uitkomt. Vervolgens gaf de minister toe dat met het lagere budget het door de VVD gepropa geerde anti-versnipperingsbeleid beter is. En tenslotte gaf hij toe dat de stelling van Frits Bolkestein, dat ontwikkelingshulp geen kritische factor is bij het helpen van landen, klopt. Het helpt wel mee een basis te leggen en democra tie te ontwikkelen, maar handel helpt echt.
Inlichtingen;
Erika Terpstra, 070-3182900, en Frans Weisglas; 070-3182903
7 7
W E E K B E R IC H T
Het zorgenkind Simons
Eind vorige week vernam de VVD p lo t seling dat staatssecretaris Simons (PvdA) twee convenanten had voorbereid, die op dinsdag 17 november zouden w orden ondertekend door een zware kabinetsdelegatie en de financiers en aanbieders in de zorgsector. Alle partijen zouden een handtekening zetten onder teksten van Simons, die niemand in de Kamer kende. Vooral een convenant met de aanbieders was merkwaardig, om dat de Kamer niet w ist van overleg m et hen. M argreet Kamp ondernam onm iddellijk actie en kreeg D66, Groen Links, en de drie christelijke partijen zover gezamen lijk vragen te stellen. W a n t bij de v o o r bereiding was de Kamer op geen enkele wijze ingelicht, officieel w is t men van niets. De vragenstellers wilden daarom voor ondertekening de concept-teksten te zien krijgen en erover debatteren. De m inister en staatssecretaris van W VC, D 'A ncona (PvdA) en Simons, noemden de docum enten in hun antw oorden slechts een 'm em orandum '. De tekst zouden ze na ondertekening sturen. PvdA en CDA noemden het verzet tegen deze gang van zaken "ke te lm u zie k". M aar de hoofdrolspelers bevestigden dat het vooroverleg geheim was: "alle deuren naar de achterban gingen zorg vu ld ig op slot" g a f een der zorg aanbieders in een interview toe.
A fh a k e r s
De antwoorden op de gestelde vragen
waren dus niet bevredigend. De officiële
ondertekening in de Treveszaal ging
daarentegen gewoon door. Maar een
van de uitgenodigde partijen (de aanbie
ders) haakte alsnog af, zodat het kabinet
alleen tegenover de zorgverzekeraars
aan tafel zat. Het eerherstel voor Simons
werd steeds magerder van karakter,
maar politiek kwam het hem eigenlijk
goed uit dat alleen de verzekeraars over
bleven. Men wist dat hij met hen in
overleg was, maar dat gold niet voor
overleg met de aanbieders. Maar onder
tekening van een document en het
maken van afspraken heeft ook
consequenties voor de andere partijen in
de gezondheidszorg. Mede daarom - en
vanwege de gevolgde procedure natuur
lijk - besloot de VVD de staatsecretaris
toch in de Kamer ter verantwoording te
roepen. Helaas kon dat dus maar voor
een memorandum.
I n v a l s h o e k
Bij dit debat maakte de woordvoerder
nogmaals duidelijk dat de VVD ophelde
ring wilde over de totstandkoming van
het overgebleven document. Het was
niet zozeer een inhoudelijke kwestie, maar de staatsrechtelijke invalshoek werd onder de loep genomen. Dus ook het fe it dat het kabinet het verzoek om gedachtenwisseling vooraf niet in w il ligde, stelde Kamp ter discussie. Afspraken met de finaciers in de zorg sector hebben gevolgen voor de gehele zorgsector. Daarom m oet een integrale afw eging w orden gemaakt. M aar dan m oet de regering dat wel mogelijk maken door de Kamer vo o ra f te kennen in beleidsvoornemens.
V erder was de w oordvoerder benieuwd naar de juridische en de politieke status van het docum ent. De staatssecretaris stelde dat het m em orandum geen juridische status heeft, maar slechts een
intentieverklaring is. Daarmee verlaagde hij de status van de afspraken nogmaals, w a t op zich w inst is. O f de verzekeraars er blij mee zijn is een tw eede. De vraag naar de politieke status ontw eek Simons telkens door alleen te spreken over de maatschappelijke status; hij was blij met d it accoord m et verzekeraars. Juist de politieke kant van de zaak is interessant, o m d a t CDA en PvdA het accoord verschillend uitleggen. D at bleek u it hun afleidingsm anouvre inzake de staats rechtelijke kwestie; ze gingen inhoudelijk op het docum ent in. H ierdoor kwamen een aantal verschillen van in zich t aan het licht.
K e t e l m u z i e k
Het
CDAacht zich niet gebonden aan
het memorandum en wil een eigen risico
in de
AW BZ.De PvdA steunt haar
staatssecretaris omdat de partij in het
document een voortgang ziet van de
nota "Weloverwogen verder". Kamp
sneerde naar het CDA en vroeg, of dit
nu de "actieve pas op de plaats" was die
het
CDAbij het Plan Simons bepleit?
Daarnaast vergeleek ze deze kwestie
met die waar CDA-fractievoorzitter
Brinkman zich vorige week zo over
opwond: minister Ritzen (PvdA) van
Onderwijs bekrachtigde ook een
convenant buiten de Kamer om.
Meteen stelde Brinkman vragen aan de
minister-president. Wanneer het CDA
consequent was, dan zou het ook nu
Simons' procedure verwerpen. De CDA-
woordvoerder vond dat echter appels
met peren vergelijken. In ieder geval; de
muzikale fruitmand van dit kabinet raakt
steeds meer ontstemd. Wie klaagt er nu
over ketelmuziek?
Inlichtingen:
Margreet Kamp, 070-3182893
Instantloterij
Er kom t een nieuw soort loterij in Nederland, m et de instant-, ofw el krasloten. V V D -w oordvoerder Dick Dees wees tijdens het debat op de terugloop bij to to en lo tto en de noodzaak to t produktverbetering. De introductie van d it nieuwe kansspel vo ld o et daaraan. O ver fraudegevoeligheid en mogelijke gokverslaving is goed nagedacht, deze factoren vormen geen onaanvaardbare risico's. Zoals eerder aangekondigd diende de w oordvoerder een amende m ent in d a t m ogelijk m oet maken dat 5% van de opbrengst ten goede ko m t aan de sport (Fonds v o o r de Topsporter, zie VVD-Expresse nr. 71) en niet aan de schatkist. De regering h e e ft ondanks een in 1990 aanvaarde m otie toch het plan opgevat de schatkist te laten profiteren van de opbrensten van de loterij. De V VD v in d t dat het goede doelen moeten zijn die m oeten profiteren. H et Fonds v o o r de T opsporter is daar een v o o r beeld van.
B o te r b ij de vis
Het CDA was kritisch over h e t voorstel d it geld d ire ct naar h e t op te richten fonds te laten gaan. De partij ziet het geld d a t het Rijk k rijg t als "com pensatie v o o r particulier in itia tie f” . De PvdA w a ch tte h e t a n tw o o rd van de regering af. M in is te r D 'A n co n a (PvdA) vond het een aardige gedachte, m aar zei zelf al andere plannen v o o r een to p sp o rtfo n d s te hebben. M aar het kan nog wel m aan den duren v o o rd a t die concreet zijn en dan zijn de begrotinsbehandelingen al w eer verleden tijd . De w o o rd vo e rd e r m erkte op d a t er w eer een hoop m et de m ond beleden w o rd t, maar d a t sym pa thie n ie t in daden w o rd t om gezet. De m inister h e e ft dus leuke ideeën, maar d o e t geen b o te r bij de vis. Volgende
w eek b lijk t o f het in itia tie f van de V VD ’ w o rd t gesteund.
V V D EN H E T N IE U W S
I
Referendum
Er komt een nieuw onderzoek naar de mogelijkheid om een beslissend wetge vingsreferendum in te voeren. Dat is mogelijk gemaakt door een ommezwaai van het CDA onlangs. Nog in 1989 verklaarde deze fractie zich met kracht tegen het referendum. In 1991, bij het debat over de poltieke vernieuwing stemde het CDA voor de motie die uitsprak dat verder onderzoek niet nodig was. Op 12 oktober dit jaar noemde fractie-voorzitter Brinkman het een
"democratisch lapmiddel". Maar wat gebeurde een dag later? "Tijdens de Algemene Beschouwingen brak dan het licht door: het CDA verzet zich niet tegen verder onderzoek," ridiculiseerde VVD-woordvoerder Jan Kees Wiebenga de gang van zaken.
M o t iv e r in g
Het CDA stemde deze week in met het verzoek om een nieuw onderzoek. Volgens de VVD-woordvoerder voldeed dat verzoek in de verste verten niet aan de eis to t deugdelijke motivering. Er was de motie, en die werd in het 4-regelig verzoek niet eens genoemd. Het voorstel spitst zich toe op het beslissend w et gevingsreferendum. Dat is onlogisch. W il je het instrument bestuderen, dan moeten alle varianten bekeken worden. De commissie vraagpunten verwees naar de recent gehouden plaatselijke
referenda. Dat is vreemd: daar werden raadgevende referenda gehouden. Maar naar de referenda in Frankrijk en Canada onlangs werd niet verwezen. Dat was te begrijpen: want daar bleek duidelijk hoe onzuiver referenda werken. De woord voerder vond het onzin het referendum opnieuw te bestuderen. Dat is al volledig gedaan (door de staatscommissie Biesheuvel). Er moet nu gekozen worden: voor o f tegen?
De VVD is tegen referenda om een aantal redenen. In het algemeen werkt het behoudend.
Ten tweede w ordt de invloed van belan
gengroepen vergroot; zij krijgen de benodigde honderdduizenden handteke ningen bij elkaar. Ook het kabinet-Den Uyl stelde dat de kiezer geneigd is zijn eigen positie veilig te stellen, tegen financiële verplichtingen te zijn en zijn morele opvattingen op te leggen aan minderheden. Er is samenhang in het beleid nodig, gekozen Kamerleden bekij ken voorstellen integraal. De woord voerder vroeg zich af waar je in Nederland een referendum over moet houden: over het illegalenbeleid? over de salarissen van Kamerleden? of over belastingverhogingen?
Inlichtingen:
Jan Kees Wiebenga, 070-3182904
Pompstations
De nieuwe regelingen voor wat benzine- tankstations wel of niet mogen verkopen na zessen zorgt voor nogal wat verwar ring. De pomphouders weten niet wat ze mogen sinds de nieuwe Algemene Maatregel van Bestuur van kracht is. Oneerlijke concurrentie w ordt het genoemd wanneer ze na zessen nog bepaalde artikelen verkopen zoals bijvoorbeeld tijdschriften, of tabak . Uit de voorschriften voor etenswaren kan niemand wijs worden. De economische controledienst is intussen wel begonnen met het controleren op naleving van de regels. Maar politie-rechters erkennen dat de regeling onwerkbaar is. Het gerechtshof in Den Haag neemt een deskundige in de arm en het gerechtshof in Den Bosch vraagt om advies bij het Europees Hof in Luxemburg. Dat was reden voor de VVD op de bres te komen voor het midden- en kleinbedrijf en de minister van Economische Zaken om opheldering te vragen. De minister antwoordde dat wanneer een maatregel w ordt genomen er altijd discussie is over afgrenzing. Om de winkelsluitingswet ligt een perifeer gebied waarover discus sie blijft. Dat betreft voor pompstations
de verkoop van sigaretten (wel of niet in automaten?), welke kleine etenswaren mag een pompstation verkopen e.d.? Over het stopzetten van de controle zei hij desgevraagd daartoe niet direct bevoegdheid te hebben, maar hij wil wel bevorderen de controles te matigen. Inlichtingen:
Broos van Erp, 070-3182896
Waarborg
Een van de belangrijkste redenen voor bestuurlijke vernieuwing is de toene mende afstand tussen burger en politiek. Die heeft te maken met ongenoegen over overdreven pretenties. Een bezin ning op de kerntaken van de overheid is daarom nuttig om de aanspraken van de politiek to t realistische proporties terug te brengen. Daardoor kan de geloof waardigheid van de politiek terugkeren, en dus het vertrouwen van de burger. We moeten, als in de gelijknamige film "Back to the future", terug naar de toekomst. De overheid moet zich beper ken to t zaken waar zij werkelijk goed in is: to t datgene wat wij aan het eind van de twintigste eeuw in redelijkheid van de overheid mogen verwachten. Niet meer, maar ook niet minder.
Oud minister-president Willem Drees schreef vlak voor zijn dood dat naar zijn opvatting de verzorgingsstaat te ver was doorgeschoten. Hij sprak zijn voorkeur uit voor een waarborgende staat waarin de overheid op het terrein van de sociale zekerheid slechts de bestaanszekerheid van de burgers moet garanderen. Dat is ook Frits Bolkestein's opvatting. In de waarborgstaat staat de verantwoorde lijkheid van de burger voorop. Deze weet zich dan wel beschermd door een door de staat gewaarborgd vangnet. Voor het overige dient de overheid terughoudend te zijn met het scheppen van voorzieningen.
(zie verder op pagina 4)
Commissie verkiezingsprogramma
Het hoofdbestuur van de VVD heeft de commissie benoemd die het verkiezingsprogramma 1994-1998 gaat opstellen. Tot voorzitter van deze commissie is benoemd de heer Ir D. Luteijn, fractie-voorzitter in de Eerste Kamer. De overige leden zijn:
drs G.M.V. van Aardenne
(v o o rzitte r van h e t college v o o r ziekenhuisvoorzieningen)
J.J. van Aartsen
(secretaris-generaal van h e t m inisterie van Binnenlandse Zaken)
Mevr. m rM .E. Bierman-Beukema toe Water
(reg ion aal inspecteur m ilieuhygiëne Z u id -H o lla n d )
G. A.W. van Dalen
(v o o rzitte r vakcentrale vo o r m idd elbaar en h o ger personeel)
H. Dijkstra
(directeu r Friesland C ollege)
m r F.H.G. de Grave
(w e th o u d e r g e m ee n te A m sterdam )
dr K. Groenveld
(directeu r Teldersstichting)
Mevr. A. van Leeuwen-Gijsberts
(v o o rzitte r ondernem ersorganisatie schoonm aak- en bedrijfsdiensten)
prof. dr ir J.J.C. Voorhoeve
(directeu r Instituur C lingendael)
C. Wolzak
Frits Bolkestein over Bestuurlijke Vernieuwing
De departementale herindeling We kunnen het veranderen van de over heid niet aan ambtenaren overlaten. Het zijn bij uitstek politici die daarin de lijnen moeten aangeven. Dat verklaart ook waarom de opdracht van het kabinet aan de secretarissen-generaal de depar tementale indeling te reorganiseren wel moest falen. Zij speelden terecht de bal terug naar de Ministerraad. En wat zagen wij? Zodra het vraagstuk van de departementale herindeling op het bord van het kabinet terechtkwam, braken er "Hoekse en Kabeljauwse twisten" uit. Zo kwamen er vorig najaar berichten in de krant dat het ministerie van Landbouw zou overgaan naar
Economische Zaken. En dat door verder gaande decentralisatie van de volkshuis vesting het departement van VROM eveneens overbodig zou worden. De milieutaak werd opgeëist zowel door minister Maij-Weggen van Verkeer en Waterstaat als door minister Andriessen van Economische Zaken, die immers ook het energiebeleid in zijn portefeuille heeft.
Er was voorts ruzie op het terrein van de buitenlandse politiek. Ruzie enerzijds tussen minister Van den Broek en premier Lubbers over het primaat van het buitenlands beleid. En ruzie ander zijds tussen de ministers Van den Broek en Pronk over de positie van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Maar waar is het ons eigenlijk om te doen? Eerder deze week sprak de Heer J.J. van Aartsen, Secretaris Generaal van Binnenlandse Zaken, ten behoeve van het ARD-debat. Hij zei toen: "De stelling dat minder ministers to t betere besluit vorming leidt, is niet onderbouwd. Het is echt niet zo dat over elk onderwerp dat in het kabinet w ordt behandeld veertien ministers meepraten. De discussies gaan tussen de meest betrokken ministers en dat zijn er bij belangrijke onderwerpen 5 of 6".
Als oud-minister kan ik u verzekeren dat dit waar is. Het zou dan ook aanbeveling verdienen meer af te doen in onderraden van de Ministerraad zonder dat de conclusies van die onderraden nog eens door de voltallige Ministerraad behoe ven te worden bevestigd. Dan kan de Ministerraad zelf zich met meer alge mene onderwerpen bezighouden. Departementale herindeling behoort niet plaats te hebben om de herindeling zelve. Laten wij aktiviteit vooral niet
verwarren met aktie. Reorganisaties zijn niet alleen financieel maar ook emotio neel duur. Het duurt lang voordat zij hun definitieve beslag krijgen en de betrokken ambtenaren hun uiteindelijke draai hebben gevonden. Zij moeten daarom alleen worden ondernomen wanneer concrete voordelen als het ware binnen hand bereik liggen. Het kan ook nuttig zijn de plaats van directoraten te beschouwen. Juist op dat niveau w ordt soms dubbel werk verricht: zie de twee directoraten Politie op de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie.
De kw aliteit van de overheid De overheid moet klein zijn, maar van hoge kwaliteit. Dat betekent natuurlijk ook een goede beloning. Directeur Generaal Hans Pont heeft gelijk wanneer hij vraagt om meer marktconformiteit en differentiatie. Politici moeten overigens beseffen dat het onvermogen overbo dige overheidstaken af te stoten en subsidiestromen te verminderen als nadelig gevolg meebrengt dat voor een betere beloning van het personeel van de overheid en in de collectieve sector niet genoeg ruimte is. Een kleinere over heid die minder subsidieert, kan beter worden betaald. In december 1990 werd door het ministerie van Financiën een subsidie-bijbel gepresenteerd. Daarin stond voor 28 miljard gulden aan subsi- die-regelingen opgesomd waarvan vele overbodig zijn. Waarom w ordt daar niets meer van gehoord?
De kwaliteit van de rijksoverheid kan stijgen wanneer de mobiliteit van de beleidsambtenaar wordt vergroot. Ik voel veel voor het Engelse stelsel van de civil service: hogere beleidsambtenaren zijn daar niet in dienst van een ministerie maar van de hele rijksoverheid. Zij worden gedurende hun loopbaan op verschillende posities geplaatst, waar door de dynamiek van het apparaat toeneemt en de hokjesgeest afneemt. Een directeur-generaal moet niet langer dan acht jaar op dezelfde post blijven. Iets dergelijks geldt overigens ook voor bewindslieden. Zij moeten beslissingen nemen en keuzes maken op basis van gegevens die door deskundigen zijn aangereikt. Daarom vind ik dat ministers en staatssecretarissen op verschillende departementen inzetbaar moeten zijn. O f men is geschikt als bewindsman of - vrouw, maar dan ook op meer dan één
terrein, óf men is het niet. Een bewinds persoon langer dan vier jaar op zijn post laten, is in het algemeen onverstandig. Dat het risico van de departementale tunnelvisie niet denkbeeldig is, blijkt uit het rapport van de Commissie-Kroes over het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Daarin lezen wij: "De beleidscultuur is vooral defen sief en gesloten gebleven tegenover andere dan de agrarische belangengroe pen en andere ministeries". Dat heeft het departement er zondere tw ijfel toe gebracht de mestproblematiek jarenlang te ontkennen, zoals het rapport vermeldt, om vervolgens "toen dat niet langer meer was vol te houden, de problematiek te bagatelliseren, en toen ook dat niet meer kon, deze halfslachtig aan te pakken". De problemen op dat ministerie zijn nog lang niet ten einde. Volgens een ambtenaar daar vormt het ministerie en zijn omgeving "een rein cultuur" van hetgeen machtsbederf kan veroorzaken.
Bewindslieden zijn verantwoordelijkheid voor alles w at hun ambtenaren doen, zoals ik omstandig heb betoogd in het Kamerdebat over de bouwsubsidie- enquête. Om in verzekeringstermen te spreken, zij dragen risico-aansprakelijk- heid, geen schuld-aansprakelijkheid. Dus moeten zij kunnen rekenen op de absolute loyaliteit van hun ambtenaren. Bij mijn weten krijgen zij die ook. Omgekeerd moeten bewindslieden pal staan voor hun ambtenaren. De snieren die staatssecretaris Gabor in het open baar aan het adres van zijn ambtenaren heeft uitgedeeld waren dan ook onge past.
Bij mobiele beleidsambtenaren en besluitvaardige bewindspersonen past niet het verschijnsel van de politieke ambtenaren, zoals dat in Frankrijk, België en de Verenigde Staten is te zien. Dat veroorzaakt bij kabinetswisselingen een enorme discontinuïteit en doet dus af aan de kwaliteit van de overheid.
Colofon
De VVD -Exp resse is een uitgave van de “M r A nnelien K appeyne van de Coppello S tic h tin g ”, o n der redactie van Clemens C ornielje, hoofd a fd e lin g V o o rlic h tin g van de V V D -T w e e d e K am erfractie, en A rn o Visser en D o m inique Peters, m edew erkers a fd e lin g V o o rlichtin g.
De VVD -Exp resse w o rd t ge d ru k t bij Roeland D ruk te Scheveningen. Een a bon ne m en t kost fl 7 5 ,- en is schriftelijk aan te vragen bij de V V D -fra c tie , T w e e d e Kam er der S ta ten -C é n è ra al, postbus 2 0 0 1 8 , 2 5 0 0 EA D en H aa g (te le fo o n 0 7 0 -3 1 8 2 8 7 9 ).
