CM CM

CM

CM

0 0

«

S S

®

De geëmancipeerde samenleving

Dit verhaal gaat over de grootste maatschappelijke ontwikkeling van deze eeuw: de toegenomen indivi­ duele vrijheid van burgers. Het is het liberaliseringsproces dat inhoud heeft weten te geven aan het recht op zelfbe­ schikking. Dat recht berust bij individuen en groepen burgers. Maar het is een recht dat gepaard hoort te gaan met een nieuwe verdeling van verantwoordelijkheden. Of dat afdoende gebeurt, is een cruciale vraag. Ik zie hem te weinig terug in beschouwin­ gen over burgers, overheid en verantwoor­ delijkheid.

De hedendaagse politieke strijd gaat niet meer over gelijkheid of over vrijneid, maar over het stimuleren en toekennen van verantwoordelijkheid.. Veel analyses blijven steken in algemene klachten over de mach­ teloosheid van bestuur en de complexiteit van de samenleving. Termen als individuali­ sering, vergruizing en mondialisering worden gebruikt, omdat de wereld zou zijn veranderd. De samenleving is zo ingewik­ keld geworden, is de boodschap.

Vervolgens komt men niet aan het onder­ werp eigen verantwoordelijkheid toe. De opiniepagina's zingen zich op die wijze los van de problemen die in het parlement dienen te worden opgelost. Hoe stel je nieuwe regels op voor een agrarische sector die jarenlang niet meewerkte aan oplossin­ gen voor problemen? Hoe zorg je dat mensen die tegen wetten en regels in zich vestigden en werkten in ons land daadwer­ kelijk vertrekken? Hoe voorkom je dat werk­ nemers- en werkgeversorganisaties het welbegrepen eigenbelang voorop stellen maar problemen afwentelen? Hoe zorg je dat een vitaal infrastructuur-project van nationaal belang niet ten onder gaat door verzet vanuit deelbelangen? Hoe stimuleer je dat mensen die klagen over files en congestie een bijdrage leveren aan de oplossing daarvan door vaker openbaar vervoer te gebruiken?

Voor liberalen gaat het streven naar de ontwikkeling van vrijheden gelijk op met de overdracht van verantwoordelijkheden. Een vrij mens is een verantwoordelijk mens die kan worden aangesproken op zijn verant­ woordelijkheden. Dat is het liberale principe achter lastenverlichting, eigen bijdragen, kostenvariabilisatie en basisstelsels, leder mens heeft de taak het beste uit zichzelf te halen. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de samenleving. Vrijheid brengt een zware verantwoordelijkheid met zien mee. Keuzevrijheid is niet alleen het gevolg van de toegenomen welvaart. Het onderwijs speelt natuurlijk eveneens een zeer belang­ rijke rol. Bovendien brengt de overheid sinds de jaren '80 vele publieke taken en organi­ saties terug naar het private domein. De

vrije markt kreeg in veel gevallen meer vertrouwen dan het openbaar bestuur. Deels uit emancipatoir oogpunt, deels uit overwegingen van effectiviteit en doelma­ tigheid.

Grotere individuele keuzevrijheid uit zich in ongekende fysieke en sociale mobiliteit. Deze bewegingsvrijheid wordt vergezeld door mondigheid, ontplooiing en uiteindelijk ook koopkracht. Maar vrijheid dient verge­ zeld te worden van verantwoord gedrag. Bij keuzes dienen gevolgen voor de sociale omgeving mee te worden gewogen. Vrijheid en verantwoordelijkheid moeten zijn inge­ bed in normering.

Dat meer vrijheid om meer verantwoorde­ lijkheid vraagt, is niet altijd evident geweest. De vrijheid die ons in de jaren zeventig in het.openbaar vervoer werd gegund vroeg te veei van ons gevoel van verantwoordelijk­ heid. De aantallen zwartrijders in het open­ baar vervoer bewijzen dat controleurs helaas noodzakelijk zijn om mensen aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Vrijheid moet zijn ingebed in een kader van normen en waarden, handhaving en sociale controle. Anders wordt ze van binnenuit ondergraven.

We nemen soms veel, maar wat geven we terug? We vragen veel, maar wat bieden we? In modern Nederlands heet dit ‘nimby- gedrag': not in my backyard. Tolerant zijn, als het maar niet om aanpassing van mij vraagt. Veel eisen, als het maar niet om offers van mijn kant vraagt. Democratie en politiek verworden daarmee tot een buffet. Je pikt er uit wat je bevalt en de rest laat je staan. Maar een democratische rechtstaat is geen zelfbedieningsrestaurant met een onbeperkte menukaart.

Niet net idee van eigen verantwoordelijk­ heid, maar de verouderde gedachte van de maakbare samenleving leeft nog altijd. De vice-voorzitter van de Raad van State, Tjeenk Willink, signaleert terecht dat het type overheid dat door velen is bepleit en breed is gesteund, niet overeenkomt met het beeld dat we nog altijd hanteren. "Klinkt in het rapport van de enquêtecom­ missie [vliegramp Bijlmer] immers niet door de grondgedachte van een overheid die overal voor moet zorgen, die alles kan en alles moet? Wordt niet teruggegrepen op een achterhaald model van wat de overheid is?" is zijn retorische vraag.(*)

Een oud concept van verantwoordelijkheids­ toedeling moet plaatsmaken voor een nieuw. Dat is de logische consequentie van maatschappelijke emancipatie. Volgens Tjeenk Willink gebeurt dat in praktijk onvol­ doende. Dat maakt de overheid kwetsbaar. Tjeenk Willink constateert een "contradictie tussen de opvatting dat de overheid moet terugtreden en de opvatting dat uiteindelijk de overheid verantwoordelijk blijft". Het gevolg is dat mensen putten uit twee tegengestelde systemen, een onmogelijk mengsel van Oost-Europees Staatsingrijpen en West-Europese Keuzevrijheid. De

Vervolg op pagina 2

r e s s e

Vervolg van pagina 7

Volkskrant publiceerde een artikel van Stephan Sanders dat verder gaat dan Tjeenk Willink. Aan de hand van diverse voorbeelden wordt aange­ toond hoe de overheid met onbe­ grensde almacht wordt toebedeeld. Tenminste, nadat er eerst iets verkeerd is gegaan. Dan draaien poli­ tiek en overheid op voor de gevol­ gen. Eigen verantwoordelijkheid wordt in een te ver opgetuigde verzorgingsstaat steevast over het hoofd gezien. Schuld en boete worden verzorgd door de zogenaamd falende overheid en politiek.

Nederlanders lijden hierdoor aan "verwendheid en diva-gedrag" is de strekking van het verhaal.((*) **) Het is kennelijk moeilijk om een duidelijk standpunt in te nemen. Is dat uit angst kiezers abonnees of leden te verliezen? Voor alle groepen moet een speciaal arrangement worden gemaakt. Ook wanneer de overheid geen taak heeft. Ook wanneer net zaak is dat mensen zelf optreden en verantwoordelijkheid nemen. Daarnaast leg ik het liberale subsidiariteitsbeginsel: de verant­ woordelijkheid om verantwoordelijk met vrijheid om te gaan ligt primair bij mensen zelf.

Onlangs zei de heer Melkert: “Politici moeten met gezaghebbende uitspra­ ken een appèl op de burger doen en voortdurend bereid zijn verantwoor­ ding af te leggen". Het eerste deel van die uitspraak snijdt hout. Maar het tweede stuurt het debat de verkeerde richting in. Verantwoor­ ding afleggen voor frauderende verzekeringsagenten? Verantwoor­ ding afleggen voor zwartrijdende treinreizigers? Verantwoording afleg­

en over de vernielingen door jeuga- endes? Voor de slachtoffers van canonying-ongelukken? Verantwoor­ ding afleggen voor het slechte weer en andere natuurverschijnselen? Hoe kun je een appèl doen op de eigen verantwoordelijkheid én tegelijkertijd bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen voor ontstane schade indien mensen geen gehoor geven aan je appel?

Duidt een afschuwelijk misdrijf op falen van politiek en overheid, op onvoldoende moreel appel van poli­ tici? Hoe zit het dan met de verant­ woordelijkheid van ouders, van docenten, van sporttrainers, van buren en familie? Luister naar Tjeenk Willink: "Gebeurt er iets onvoorziens, dan moet iemand de schuld krijgen. En als de schuld al niet meteen bij de overheid wordt gelegd, dan moet die toch opdraaien voor de gevolgen en in ieder geval een oplossing geven." Het kost moeite toe te geven dat de samenleving niet maakbaar is. De gedachte aan een overheid die alles

kan oplossen, biedt een gevoel van veiligheid. Afscheid nemen van die gedachte schept onzekerheid. Het werpt mensen op zichzelf en hun omgeving terug. Dat kan vervelend zijn wanneer je met schokkende gebeurtenissen wordt geconfron­ teerd. Op dergelijke momenten verlang je naar een maakbare samen­ leving en een bemoederende over­ heid.

Er is echter geen andere keus dan de werkelijkheid tot uitgangspunt te nemen voor politieke ambities. Anders vinden we in onze onzeker­ heid geen nieuw evenwicht. Als de samenleving niet maakbaar is, dan kan de overheid niet voor alles aanspreekbaar zijn. Politieke preten­ ties moeten aansluiten bij dat uitgangspunt. Dat inzicht levert een nieuw debat op over de verhouding tussen politiek en samenleving. Het centrale thema in dat ideologische debat is de nieuwe verdeling van individuele en collectieve verantwoor­ delijkheid.

Het is de paradox van de geëmanci­ peerde maatschappij. De overheid die individuele vrijheid stimuleert, treedt terug wanneer die vrijheid is gereali­ seerd. Met meer zelfbeschikkingrecht werd immers ook meer eigen verant­ woordelijkheid vastgelegcT. Het is een proces waar we middenin zitten. Daarvan getuigen de paarse regeer­ akkoorden waarin afgesproken is, dat verantwoordelijkheden worden over­ gedragen van net publieke naar

rivate domein, in de sociale zeker- eid, de volksgezondheid, het onder­ wijs, etc.

De geëmancipeerde vrije burger leeft niet in Arcadië. Hij leeft in een land met vele problemen die ironisch genoeg het resultaat zijn van zijn eigen streven naar vrijheid en het toekennen van zelfbeschikkingrecht. Immers vrijheid bracht mobiliteit, maar ook overvolle wegen. Vrijheid bracht leefstijlen voor jong en oud, maar ook generatieconflicten. Vrijheid bracht gevulde koelkasten, maar ook overvolle gevangenissen. Vrijheid bracht vrije tijd en vakanties, maar ook lawaaimakende luchtha­ vens. De verantwoordelijkheid daar­ voor ligt niet alleen bij de politiek of bij een sterke man, maar voor een belangrijk deel bij de vrije burger zelf. Democratie werd door de filosoof Kant omschreven als het meerderjarig worden van mensen in politiek opzicht. Verantwoordelijke mensen moeten serieus worden genomen. Politici nemen mensen pas serieus wanneer ze hun niet alleen vrijheid maar ook verantwoordelijkheid toekennen. Maatschappelijke emanci­ patie is het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid. Niet het gebruiken van de overheid als electo­ raal aantrekkelijke stofzuiger.

Basisvorming moet i?

met verschillen tusse

De VVD-fractie vindt dat de politiek veel D belang moet hechten aan de knelpunten dik' scholen ondervinden bij het invoeren van • de basisvorming. Deze moeten zo spoedig mogelijk aangepakt worden, niet door een • strakkere regulering van scholen, maar door de scholen meer ruimte te bieden. De kwaliteit van het onderwijs in de onder­ bouw van het VBO, MAVO, HAVO en VW O moet verbeterd worden.

De VVD stelt voor: ^

• Meer ruimte te scheppen voor praktisch ingestelde leerlingen door meer beroeps­ gerichte vakken en een betere samen- nang en samenwerking tussen

VBO/M AVO en MBO te realiseren; #

• Meerdere niveaus van basisvorming te introduceren, beter afgestemd op de verschillen tussen leerlingen. De basis­ vorming voor HAVO- en VWO-leerlin-

gen moet uitdagender worden. D

• De VVD stemt in met:

• Het afschaffen van de bureaucratische verplichting de basisvorming te toetsen,» conform de motie Cornielje uit 1997 (25600 VIII, nr.41)

• Het afschaffen van het certificaat basis­

vorming. 'v

De moraal van dit verhaal is dat de samenleving gebaat is bij verant­ woordelijke burgers die net mogelijke doen het beste uit zichzelf te halen en hun omgeving stimuleren hetzelfde te doen. Regels en rolver­ deling tussen het publieke en private moeten daar op zijn geënt. De over­ heid komt uit de coulissen wanneer het voor mensen zelf onmogelijk is zelfredzaam te zijn. Politieke preten­ ties moeten zijn gebaseerd op realisme.

Wie dat hoort en weemoedig stelt dat er tegenwoordig geen politieke keuzes zijn, vergist zich. Keuzes zijn er volop. Maar ze worden nu niet alleen vóór -maar ook dóór mensen zelf genomen. Op terreinen van reli­ gie, onderwijs, huisvesting, sociale zekerheid, volksgezondheid. Die trend gaat door. Alleen een paterna- list betreurt dat. Een liberaal werkt er vol vertrouwen in de toekomst aan mee.

Hans Dijkstal

(*) Inleiding bij 35-jarig Faculteit der Sociale Wetenschappen Erasmus Universiteit.

ü b h

es s e

322

Eerste reactie VVD op

belastingstelsel 2001

sr rekening houden

leerlingen

; VVD zet met het oog op de onderwijs- i/aliteit vraagtekens bij:

De voorgestelde verlaging van het aantal lesuren;

De voorgestelde leergebieden. De VVD ziet meer in de meer samenhangende koppeling van resp. Natuurkunde, Scheikunde en Techniek, Biologie en Verzorging en Wiskunde en

Informatiekunde. ; VVD is verbaasd dat:

De fusiestimulering en brede scholenge­ meenschapsvorming die met de basisvor­ ming gepaard zijn gegaan en de gevol­ gen voor de kwaliteit van het onderwijs niet bij deze evaluatie zijn betrokken; Het onderzoek zich niet heeft beperkt tot de basisvorming maar is verbreed tot de hele kwaliteit van het voortgezet onderwijs in de onderbouw.

s VVD wil nu:

Nader advies en onderzoek over de resultaten en aanbevelingen van het inspectie-onderzoek;

Het definitief kabinetsstandpunt afwach­ ten alvorens tot een meer afgerond frac- tieoordeel te komen.

eer informatie: Clemens Cornielje, T) 318 39 04

De VVD fractie neemt met grote belangstelling kennis van de plannen van het kabinet inzake het belasting­ stelsel 21ste eeuw. Het wetsvoorstel is de grootste wetswijziging op belas­ tinggebied sinds 1964 en verdient daarom een zorgvuldige parlemen­ taire behandeling.

De forse tariefsverlaging spreekt de VVD zeer aan. Het is noodzakelijk dat de belastingdruk op arbeid daalt. De VVD steunt de mix van grondslagver- breding en lastenverlichting.

Uitgangspunt is dat de werkgelegen­ heid een impuls krijgt. Hier hoort bij dat het van belang is dat het verwer­ ven van een betaalde baan gestimu­ leerd wordt. Arbeid moet lonen voor een ieder die in dit land werkt en woont. Daarom is de VVD verheugd met het feit dat in het nieuwe stelsel het inkomensverschil tussen werken en niet-werken wordt vergroot. De VVD staat positief tegenover het principe van de verschuiving van directe naar indirecte belastingen. Als gekeken wordt naar een verdere vergroening van het belastingstelsel dan moet dit mede bezien worden in Europees kader.

Daar waar het gaat om het heffen

over inkomsten uit vermogen zal mede gekeken moeten worden of Nederland concurrerend blijft ten opzichte van het buitenland en of de voorgestelde heffing past binnen de systemen die in Europa gangbaar zijn. De VVD stelt vanzelfsprekend tevre­ den vast dat de aftrekbaarheid van de hypotheekrente van het eerste huis, zoals vastgelegd in het regeerak­ koord, wordt gehandhaafd.

De VVD fractie is er een groot voor­ stander van dat de lastenverlichting van 5 miljard die gepaard gaat met de voorstellen, evenwichtig worden verdeeld. Indien de financiële omstandigheden het toelaten acht de VVD een verdergaande tariefsverla­ ging ten bate van de middengroepen geboden. De VVD wil van een verdergaande reactie afzien totdat de regeringsstukken zorgvuldig zijn bestudeerd.

Meer informatie:

Bibi de Vries tel. 070 318 29 08

VVD positief over afslanking vestigingswet

De VVD-fractie in de Tweede Kamer reageert positief op het voorstel van Minister Jorritsma (Economische Zaken) om de vestigingswet voor bedrijven stapsgewijs af te bouwen. "Een belangrijke stap voorwaarts in de stimule­ ring van het ondernemerschap", aldus woordvoerder Jan Geluk in een eerste reactie. "De huidige vestigingswet plaatst de overheid nog teveel op de stoel van de ondernemer. De VVD ziet meer in de eigen verantwoordelijk­ heid van de ondernemer voor de kwaliteit van het ondernemerschap. Op het eerste gezicht lijken de plannen aan die wens tegemoet te komen.”

De versoepeling van de vestigingswet in 1996 heeft zijn vruchten afgewor­ pen, zo blijkt uit evaluaties van Bureau Bakkenist en het EIM. Er zijn meer starters op de markt gekomen en de bedriivendynamiek is toegeno­ men, terwijl het aantal faillisementen gelijk is gebleven. "Dat zijn goede ontwikkelingen voor een land waar het aandeel van ondernemers in de beroepsbevolking in vergelijking met andere EU-landen nog altijd aan de lage kant is (ca. 10% ). Onder allocht­ onen en jongeren valt nog een ondernemingswereld te winnen. Starters blijven een noodzakelijke bron voor nieuwe werkgelegenheid en economische vernieuwing. Meer dan de helft van de nieuwe banen wordt inmiddels gecreeërd door jonge bedrijven. Het wegnemen van

drempels voor beginnend onderne­ merschap vraagt om voortzetting", aldus Geluk.

De VVD is dan ook tevreden over de terugtredende rol, die de overheid zich in de nieuwe voorstellen voor het vestigingsbeleid aanmeet. "De consu­ ment is heel wel in staat de kwaliteit van produkten en diensten zélf te vergelijken en het kaf van het onder- nemerskoren te scheiden", zegt Geluk. "Het bedrijfsleven kan daar bovendien een handje aan meehelpen door bijvoorbeeld via brancheorgani­ saties kwaliteitscertificaten en -labels uit te delen aan ondernemers die hun vak verstaan."

Geluk denkt dat het voor bestaande ondernemers zaak is creativiteit te

tonen en risico te nemen om te concurreren met een groeiend aantal nieuwkomers op de markt. "Dat is marktwerking; de consument krijgt de beste prijs en de ondernemer wordt geprikkeld om kwaliteit te leveren." Een belangrijke voorwaarde voor verdere versoepeling van de vesti­ gingswet is voor de VVD dat de veiligheidsaspecten (zoals de voedsel- , verlceers-, milieu- en sociale veilig­ heid) voldoende gewaarborgd zijn. Geluk is dan ook verheugd dat het kabinetsvoorstel voorziet in de moge­ lijkheid om de vestigingswet op dit punt nog niet geheel los te laten. Daarvoor is allereerst voortschrijdend inzicht noodzakelijk. De ervaringen van ondernemersorganisaties als MKB-Nederland en VN O -N CW dienen hier nadrukkelijk bij betrokken te worden.

Meer info:

■ p <; <; p

322

VVD achter de hoofdlijnen nieuwe mestbeleid

Gert-Jan Opiaat

De VVD Tweede Kamerfractie steunt de hoofdlijnen van het nieuwe mest­ beleid van kabinet. De liberalen zijn vóór de invoering van mestafzetcon- tracten. Toch plaatst landbouw- woord-voerder Gert-Jan Opiaat kant­ tekeningen bij het korte tijdsbestek waarin het kabinet de plannen wil doorvoeren. Volgens hem moet Nederland niet blindelings achter Brussel aanlopen daar waar dertien

van de vijftien lidstaten in gebreke zijn gesteld. "Het Nederlandse bedrijfsleven moet de kans krijgen om de nieuwe regels te implementeren. Wanneer ondernemers een vergun­ ning aan moeten vragen voor de verwerking van mest op het eigen bedrijf, zijn ze al snel een paar jaar verder voordat zo'n installatie ook echt draait", aldus Opiaat. "We moeten de nieuwe mestwetgeving daarom in een realistisch en haalbaar tempo invoeren".

De liberalen hebben bovendien vragen bij de opstelling van minister Pronk van VROM in de discussie. “Pronk heeft in november 1998 duidelijke afspraken gemaakt met het bedrijfsleven, milieugroeperingen en de waterleidingbedrijven over de invulling van de nitraatrichtlijn. Dit brede maatschappelijke pakt heeft destijds ook de goedkeuring van de Tweede Kamer gekregen. Deze

afspraken lijken nu echter ineens door Pronk van tafel te zijn geveegd. Dat is vreemd en het gaat ten koste van het draagvlak voor de kabinetsplan­ nen", stelt Opiaat vast. "De VVD wil daarom opheldering".

Opiaat vraagt zich daarnaast af of minister Brinkhorst van LNV wel maximaal gebruik maakt van de onderhandelingsruimte met de Europese Commissie. "Ik had wat dat betreft graag wat meer pit gezien. Het lijkt er nu op alsof deze minister de handdoek al voor het duel met de Europese Commissie in de ring heeft gegooid". De VVD zal op zeer korte termijn met alle betrokken maat­ schappelijke actoren om de tafel gaan zitten om overleg te voeren over de nieuwe kabinetsplannen.

Meer informatie:

Gert-Jan Opiaat, 070 318 28 81

Asieldebat

Naar aanleiding van rapportages van staatssecretaris Cohen van Justitie over het asielbeleid in 1998 en de eerste maanden van 1999 maakte Henk Kamp duidelijk dat de VVD- fractie niet tevreden is. Omdat het Nederlandse beleid afwijkt van dat van de andere landen in de Europese Unie, komen er per hoofd van de bevolking 2,5 tot 25 keer zoveel asielzoekers naar ons land. De drie EU-landen die de meeste asielzoekers opvangen zijn Duitsland, Groot- Brittannië en Nederland. Tussen 1995 en 1998 daalde het aantal asielzoe­ kers dat naar Duitsland en Groot- Brittannië kwam met respectievelijk 23 en 16 %. Het aantal dat naar Nederland kwam steeg met 56 %. In 1996, 1997 en 1998 kwamen achter­ eenvolgens 22.000, 34.000 en 45.000 asielzoekers naar Nederland. Het eerste halfjaar 1999 gaf volgens het CBS opnieuw een stijging met 12 % te zien.

Henk Kamp wees op de financiële gevolgen: voor directe kosten in verband met de opvang van asielzoe­ kers was in de rijksbegroting 1998 een bedrag van ƒ 1,4 miljard opgeno­ men. In de bijgestelde begroting 1999 is dat inmiddels ƒ 3,2 miljard. De woordvoerder schatte de indirecte kosten op nog eens tenminste hetzelfde bedrag. Ook wees hij er op dat de werkvoorraad bij de

Immigratiedienst IND ondanks een verdubbeling van het aantal mede­ werkers in twee jaar is verdrievoudigd tot bijna 60.000 dossiers.

De woordvoerder zei dat de meeste

asielzoekers geen vluchtelingen zijn in de zin van het Vluchtelingenverdrag van Geneve. Als voorbeeld noemde hij het grootste asielland, Irak. Slechts 1 op de 20 asielzoekers uit dat land krijgt de vluchtelingenstatus.

Van de asielzoekers die uit landen als Iran, Irak, Bosnië en Afghanistan naar Europa gaan, gaat tussen een kwart en de helft naar Nederland.

Op initiatief van de VVD zijn inmid­ dels afspraken gemaakt over minder en kortere asielprocedures in een nieuwe Vreemdelingenwet, een terughoudend landenbeleid en aanscherping van het terugkeerbeleid voor afgewezen asielzoekers. De frac­ tie is van mening dat aanvullende maatregelen nodig zijn:

• De gratis rechtsbijstand beperken tot ae beroepsfase en tot niet meer dan één beroep.

• De Algemene wet bestuursrecht niet meer van toepassing laten zijn op asielzoekers. Dat beperkt het aantal bezwaar- en beroepsmoge­ lijkheden.

• Beëindiging van de driejarenrege­ ling. Op grond van die regeling wordt nu een verblijfsvergunning verstrekt als als na drie jaar de laatste beslissing nog niet is geno­ men.

• Geen herhaalde asielverzoeken meer toestaan. Nu is 10 % van de asielverzoeken een herhaald verzoek.

• Niet meer afwijken van de andere EU-landen bij de beoordeling van de situatie in de asiellanden. • Veel meer asielaanvragen al in het

Henk Kamp

eerste stadium als kennelijk onge­ grond afwijzen. Dat kan omdat vorig jaar 89 % van de asielzoe­ kers zeiden niet over reis- of iden­ titeitsdocumenten te beschikken. Bovendien reisde 80 % van hen via andere veilige landen zoals Duitsland en België naar ons land. De woordvoerder zei het mogelijk te achten dat het aantal asielzoekers dit jaar niet hoger uitkomt dan vorig jaar. De VVD-fractie zou dat als een belangrijke trendbreuk beschouwen, maar 45.000 asielzoekers is nog steeds veel te veel. Hij pleitte voor de snelle totstandkoming van één Europees asielbeleid. Nederland zal zich strikt aan dat beleid moeten houden, om te bereiken dat de toestroom van asielzoekers snel tot de veel lagere Europese proporties terug wordt gebracht.

Het debat met de staatssecretaris en de woordvoerders van de andere fracties maakte duidelijk dat overeen­ stemming nog niet is bereikt.