s&._n22ooo
Hoewellinks over electorale voorspoed niets te klagen heeft, blijft on-derhuids een gevoel van twijfel knagen. Waar we vroeger beschikten over een heldenroman, compleet met schurken, slachtoffers en red-ders, daar heerst nu pragmatisme. De kiezers malen daar niet om. Zij vertrouwen de politieke beweging die een lange traditie vertegen-woordigt in het verzekeren van arbeidsinkomens tegen de grillen van de, overigens alom geprezen, markt. Wetenschappers willen echter de slechte verkoopcijfers van de oude heldenroman verklaren. Het derde weg-debat is daarvan de reflectie.
Wat opvalt in dit debat is de prominente rol van globalisering. Waarom werkt het oude verhaal van een sterke staat die ingrijpt en zo haar burgers welvaart garandeert niet meer? Omdat toenemende mon-dialisering de macht van de staat heeft uitgehold. Wie de regelzucht van de staat wil ontlopen, belegt zijn geld op Aruba. Ik maak me sterk dat een enquete onder wetenschappers globalisering zou aanwijzen als de oorzaak van de val van de held, zoals ook blijkt uit de overtuiging van Anthony Giddens, de voornaamste adviseur van Blair. Ook buiten linkse kring is globalisering een geliefd thema: 'Aanpassing van de ver-zorgingsstaat is onvermijdelijk. De internationalisering maakt natio-nale hobbies in het sociale beleid niet Ianger houdbaar.' En met deze boodschap togen actievoerders naar Seattle om de globalisering te b
e-strijden. Europa, preciezer de E u, is het sluitstuk in dit type redene -ring. We moeten privatiseren, van telecom tot elektriciteit, want
'Brussel' heeft het ons opgelegd.
Toch is er iets mis in de gedachtegang. Te bezien valt of de globalise-ring aile Ianden die zich eraan hebben onderworpen voorspoed heeft gebracht. Maar wel duidelijk is, dat Ianden die zich eraan hebben pro-beren te onttrekken dat stuk voor stuk hebben moeten bekopen. Inter-nationale arbeidsdeling leidt tot grotere welvaart. Je moet er niet aan denken dat ons land nog steeds·zijn eigen vliegtuigen zou produceren.
Vaak wordt de inkomensverdeling als schrikbeeld opgevoerd. Glo-balisering leidt toch tot grotere inkomensongelijkheid? Die ongelijk-heid is met name in de Verenigde Staten de afgelopen twintig jaar inderdaad sterk toegenomen. Echter, dat is niet de schuld van de globa-lisering maar is te wijten aan de forse verlaging van de minimumlonen (voor de onderste helft van de verdeling) en aan de opkomst van de computer (voor de bovenste helft). De nationale overheid blijkt aldus een grotere invloed te hebben dan menigeen had verwacht.
De oude held is niet meer; op zoek naar de nieuwe held! Die zoek-tocht kan echter aileen slagen als we weten waarom de oude heeft ge-faald. Wij zijn geneigd te denken dat de boze buitenwereld ons tot aanpassing dwingt, met die dwaze richtlijnen van de E u als apotheose. De echte problemen zijn echter van binnenlandse makelij, in afg
e-schermde sectoren als het onderwijs, de gezondheidszorg, de sociale zekerheid en het personenvervoer. Zij zijn te vinden in het gebrekkig functioneren van politieke besluitvorrning. Verdelingsvraagstukken zijn van aile tijden, en dus zal ook de politiek wei blijven bestaan. Maar wie een nieuw verhaal wil, zal moeten zoeken naar een nieuwe verhou-ding tussen politiek en markt, tussen politiek en individueel initiatief. Aanpassing aan de globale markt helpt niet; sterker nog, laat de echte schuldige vrij rondlopen.
