BLOED WEEGT MEER DAN WATER
La sangre pesa más que el agua (Dominicaans spreekwoord)
Etniciteit en partnerkeuze
bij Dominicaanse meisjes in New York
Lisa Boersen
Doctoraalscriptie Culturele Antropologie/Niet-Westerse Sociologie
Amsterdam, maart 2000
Deze script.ia
rtled0
n·u>gelt;~ael<k.
L~slii! eri Laura,
Shaklra Vam
Judy
ênHelen, Rcisanna
Rosa #Vbref
1Mildred
Mariel
lt1è;
loribfo,
t»-:bel Alta3r&::il!l
1Casilcfo 'Seltr"
1!ridira
1<12nia
j2.odr19uez. lbettahia
C~u.W-01
Jvli&sa N
vflaz.,
Viciob'o, S
Elîz.abeth
Oraties.
p,·ana KarHn ,J\"\arlel
Anna,
t=ranû$
e.1"'
fl.athErineae
la
Keny1
09aodt1
1
Michell~J"opez.,
L-ayal"la
1
An~
en
Le
iel~
rer""ö
1Yesehi'a,
Liza en
We!_s~
1
M
el
en
118:'vvrl~k.
Jvnot t>(az :Domthican)
lOoo
1
d-V'
j)
omi'n1'can
lnsfitvte(
cv Wl(),
Sarah
Aponte:,
1~io 'f
otf'€S·Saillant,
J
osh v$
Z:uáerman
1'Pe.te,r
Soe~en
Ronald
Sof!.n;etJ,
Savl
van
Stapele\
Alberlier\ Kers
,Ylariêke Meüers.
Ale.x
en
INHOUD
1. INLEIDING Doelstelling Veldwerk Presentatie
2. WEET WAAR JE VANDAAN KOMT
Persoonlijke verhalen: Mariel, Casilda, Marisol, Nelia Bloedbanden
De definitie van Dominicanidad Conclusie
3. WEET HOE JE WORDT GEZIEN Persoonlijke verhalen: Mariel, Casilda, Marisol Wie niet wit is wordt zwart
Keiharde constrncties Individuen in het systeem Conclusie
4. WEET MET WIE JE GAAT
Persoonlijke verhalen: Mariel, Casilda, Marisol, Nelia Gaan met de Ander of gaan met jezelf
De macht van stereotypen Assimilatie Conclusie 5. CONCLUSIE LITERATUUR 4 4 8 13
16
1626
28
34 37 3747
49 56 5961
63 78 8789
9295
1051
INLEIDING
Het was druk in El Flamengo. Zaterdagavond. M'n nichtje stond op de dansvloer te dansen. Ik stond tegen de muur aangeleund een sigaret te roken. Vrouwen toonden billen, benen en décolleté. De uitgaansscene in New York had kortere rokken, strakkere broeken, en lager uitgesneden truitjes dan in Amsterdam. Er kwam een jongen naast me staan. Niet
onaantrekkelijk, lichtbruin, brede lach. "You want a cigarette?" vroeg hij. Een sigaret stak uitnodigend uit zijn pakje Marlboro. Suf Ik hield mijn sigaret omhoog. "Oh, "zei hij, ''you 're smoking already. "Hij bekeek mijn gezicht nog eens goed. "What are you?" Ik wist de vraag juist te interpreteren. "1 'm half Dutch, half Dominican. 1 grew up in Holland, am only staying in New York for half a year, " zei ik. "My mother is Haitian, my father carne originally from
Greece, "zei hij op zijn beurt. Hij stak de uitgestoken sigaret nu zelf op en inhaleerde diep. "We Haitians hate Dominicans. You know, because of the massacre in '37. Ten thousands ofHaitians were killed by the Dominicans. " Hij schudde met zijn hoofd en keek me vanuit zijn ooghoeken aan. "No. We don 't like Dominicans. "Het was geen opmerking maar een statement. Aangenaam kennis te maken. "Well, try to focus on my Dutch si de instead ij my Domini can si de bothers you, " zei ik cynisch. Een poging om duidelijk te maken dat ik weigerde enige verantwoording te
dragen voor de vermoorde Haitianen uit 1937. "White people are even worse, "zei hij nu. ''You can 't go any lower than white people. "Jezus. ''Y our own father is white. " Nu was ik echt geïrriteerd. ''You 're half white yourself." "]t's my ownfather who taught me that, "zei hij. Het was even stil. We rookten en keken naar de dansende mannen en vrouwen. "Can 1 have your phone number?" Nou nog mooier. "What for?" vroeg ik. Om raciale leuzen naar m'n hoofd te
slingeren? "Maybe we can go out some day." "J don 't really see why. Youjust made very clear that you basically hate everything about me. " ''No," zei hij. "That 'snot true. You look good, you know."
Doelstelling
Deze scriptie gaat over etnische identiteit en het belang van etnische identiteit bij het vinden van een partner. Wat betekent 'etnische identiteit', en hoe speelt etnische identeit een rol bij relaties tussen mannen en vrouwen? Een heel algemene en veelomvattende vraag, die ik wil beantwoorden aan de hand van een case study over Dominicaanse meisjes in New York.
Interviews, gesprekken en ervaringen die ik opdeed tijdens mijn veldwerkperiode in New York zijn de basis voor het empirische gedeelte van mijn scriptie. Mijn onderzoeksvraag heeft betrekking op tweede generatie Dominicaanse vrouwen (dochters van migranten). Hoe identificeren zij zich in de New Yorkse maatschappij? En hoe speelt hun etnische identiteit een rol bij 'daten', bij hun keuze voor een partner?
De 25 meisjes die ik heb geïnterviewd waren tussen de 18 en 25 jaar. Ik heb ervoor gekozen de leeftijd van de meisjes die ik sprak afte bakenen zodat ze ongeveer in dezelfde fase van hun leven en het 'datingsproces' zouden zitten. Ze zijn allemaal voor hun twaalfde in de VS gaan wonen en zijn opgegroeid in zwarte en Latino buurten in New York. New York is la capita! van de Dominicanen in de VS. Het overgrote deel van de Dominicaanse migranten in de VS woont hier -volgens de US Census van 1990 zo'n 70% 1. Het aantal Dominicanen dat in de VS verblijft is niet
precies bekend. Door het grote aantal illegalen lopen schattingen uiteen van 300.000 tot 1.000.000 Dominicaanse immigranten.2
Motivatie
Verliefd worden overkomt je, denken we vaak. Het is geen rationele keuze maar wordt gestuurd door onbegrijpelijke gevoelens. Als we zien hoeveel ongelukkige verliefden er rondlopen dan lijkt het ook niet geloofwaardig dat mensen die ellende vanuit een rationele motivatie op zich zouden halen. Toch lijkt verliefd worden niet alleen te geschieden op basis van onverklaarbare gevoelens. Bij de meeste koppels komen kleding, opleidingsniveau en levensstijl aardig met elkaar overeen (loop door de stad en kijk om je heen. De bewijsvoering loopt op straat). Wie een heel ander plaatje geeft wekt al snel enig wantrouwen. De lelijkert met de mooie vriendin ('hij zal wel erg succesvol zijn'). De succesvolle vrouw en haar werkloze vriend ('dat heeft 'ie handig voor elkaar'). De jonge Fillipijnse en haar oude blanke man ('had ze een visum nodig ofzo?'). Ergens worden we gestuurd door een lijstje van criteria, door regels en ideeën van wie met wie kan gaan. Uitzonderingen zijn talrijk - het blijft tenslotte 'de liefde' - en over de bestaande regels valt te twisten. Maar iedereen is aardig op de hoogte van de wel en niet sociaal geaccepteerde verschillen tussen partners.
Eén van de onderwerpen op dat lijstje van criteria is etnische achtergrond. Een belangrijke factor die hier meespeelt is volgens antropologisch/sociologische literatuur dat het voortbestaan van een etnische groep afhankelijk is van de huwelijkspartners die zijn leden uitzoeken. Gaan leden van een etnische groep massaal 'mixen' dan zal de volgende generatie er heel anders uit gaan zien.
1
Pessar1995:22 2
"The informal regulation of inter-ethnic sexual relations in the communal area remains the most potent force maintaining ethnic exclusivity in marriage. Categorization generates a situation in which the operation of a courtship and marriage market, structured by individually internalized ethnic categories which are expressed consciously as preferences and unconsciously as encounters, will tend to reproduce the ethnic status quo without recourse to explicit regulation. "3
'Etnische exclusiviteit' op de huwelijksmarkt zorgt ervoor dat de etnische status quo niet wordt aangetast, stelt Jenkins in het hierboven genoemde citaat. Maar, en dit blijkt niet uit dit citaat maar wel uit de rest van zijn boek4, deze etnische status quo is echter altijd aan verandering onderhevig.
Een samenleving staat nooit stil. Cultuur is geen gegeven maar een dynamisch proces, waarbij individuen geen passieve ontvangers zijn van denkbeelden maar ook actief cultuur uitdragen. Etnische grenzen zijn sociale constructies van groepen mensen die de samenleving categoriseren in verschillende etniciteiten. Etniciteit gaat niet over aangeboren eigenschappen met een vaste
betekenis, maar is een context-gebonden begrip. Verandert de context, dan veranderen ook de grenzen van 'wij' en 'zij'. Ideeën over andere etnische groepen en over onszelf hebben geen eeuwigheidswaarde. De sociale afstand tot de Ander5 is veranderlijk.
Het is daarom interessant om te kijken wie de tweede generatie Dominicaanse meisjes als de Ander ervaart. Als dochters van migranten hebben zij een Amerikaans thuisland maar komen uit een Dominicaans gezin. Hoe identificeren zij zich in de Amerikaanse samenleving? Wat zegt dit over etnische identiteitsvorming in het algemeen?
Daarnaast wordt 'intermarriage' tussen migranten(kinderen) en de reeds aanwezige bevolking vaak als een graadmeter van assimilatie gezien, en een factor die assimilatie van de toekomstige generaties bevordert. 6 Hoe beter migranten integreren en assimileren, hoe meer ze gaan 'mengen' met de oorspronkelijke bevolking, is de veronderstelling. In hoeverre is dit het geval bij deze tweede generatie Dominicaanse meisjes? Hoe speelt hun etnische identiteit een rol bij de relaties die z~i aangaan?
3
Jenkins 1997:66
~ Rethinläng Ethnicity 1997
5
De 'Ander' is hier niet de niet-blanke niet-westerse 'Other'. Het begrip 'the Other' zoals het wordt gebruikt in wetenschappelijke literatuur, staat voor een machtssysteem tussen blank en zwart, voor een stelsel van vertogen en van respresentatie. In mijn scriptie gebruik ik het begrip de Ander om sociale afstand tussen groepen uit te drukken. Afhankelijk van het gehanteerde perspectief kan de Ander in deze scriptie dus steeds weer een andere etnische groep vertegenwoordigen. Uit de context wordt duidelijk wie dat is.
6
Stiekem ook mijn motivatie
Ik heb duidelijk gemaakt welke vragen mij tot dit onderzoek zetten, en waarom ik denk dat dit onderzoek een bijdrage kan leveren aan de antropologische discussie over etniciteit en inter-etnische relaties. Ik had echter ook nog een heel andere motivatie voor dit onderzoek, één van veel
persoonlijker aard. Antropologen wordt wel eens verweten dat zij de wereld afreizen op zoek naar zichzelf. In mijn geval is dat verwijt op zijn plaats.
Diep in mijn hart ging ik ook op zoek naar herkenning. Ik hoopte meisjes aan te treffen die door hun achtergrond eenzelfde 'etnische verwarring' kenden als ik. Met een Ncdcrlanse vader en een Dominicaanse moeder wordt van jongs af aan duidelijk dat 'hier' in Nederland andere
gedragsregels gelden dan 'daar' in de Dominicaanse Republiek. Zeker als het aankomt op hoe een vrouw zich behoort te gedragen. Ik wilde praten met Dominicaanse meisjes die opgroeien in een westers land over wat het betekent om een Dominicaanse vrouw te zijn, over het verschil tussen mannen van verschillende etnische achtergrond, over verwarring en botsende normen en waarden. Ergens, diep in mijn hart, wilde ik na alle vragen waar ik zelf mee geconfronteerd ben aan hen vragen: "En wat vinden jullie nou?"
Deze bekentenis is nodig omdat het veel van de vooronderstellingen waarmee ik het veld inging verklaart. Hoewel ik niet hardop had uitgesproken dat ik nu eindelijk wel eens wilde gaan praten met lotgenoten (zelfs niet voor mezelf), verklaart deze onderliggende drang wel wat voor mij tijdens het veldwerk heel verrassende vondsten waren. Tijdens de voorbereidingen van mijn
onderzoek bleek ik aantal dingen over het hoofd te hebben gezien. Er is een wereld van verschil tussen Dominicaans zijn in een 'ander' land met een miljoen Dominicanen om je heen en de enige Dominicaan zijn in een straal van 200 kilometer. Er is een wereld van verschil tussen een lower class Dominicaan in dat 'andere' land en een middle class Dominicaan. Er is een wereld van verschil tussen Amerika en Nederland, hoewel ze beide westers worden genoemd. En er is een wereld van verschil tussen Dominicaans zijn en half Dominicaans zijn.
Veldwerk
Participerende observatie als onderzoeksmethode
Participerende observatie. Een mooie en heldere term. Te mooi en te helder, heb ik tijdens mijn veldwerk vaak gedacht. Participerend observeren klinkt alsof je dan weet wat je moet doen. Je kunt de handen uit de mouwen steken en 'beginnen'. Wees Antropoloog. Participeer en observeer! Toch lijkt het wegwijs worden in een andere cultuur nauwelijks plaats te vinden op basis van een bewust doordachte systematiek. Natuurlijk, een onderzoeksvraag in het achterhoofd wil wel helpen. Je weet wat je te weten wilt komen. Maar de onderzoeksvraag die je zo mooi hebt uitgedacht in Amsterdam en netjes hebt gepresenteerd in je onderzoeksvoorstel waarborgt je niet van een gladjes verlopende culturele adaptatie.
Hoe leer je de betekenis 'achter' dat wat mensen zeggen, hoe leer je grapjes te begrijpen, hoe leer je die culturele kennis die iedereen als vanzelfsprekend acht? Hoe leerde ik dat Sammy Sosa een succesvolle Dominicaanse baseball speler is? Niet weten wie Sammy Sosa is, is in New York hetzelfde als in Nederland 'Beatrix' zeggen en niet aan de koningin denken. Hoe leerde ik slang? Wanneer was: 'Yo, that chickenhead was bugging out, so we were cracking up' niet langer een onbegrijpelijke zin? You know what I'm saying? Hoe leerde ik dat joden in Amerika niet het stempel van slachtoffer op hun voorhoofd hebben staan maar worden geassocieerd met rijk en machtig?
Mattijs van de Port weet deze fase van veldwerk passend te omschrijven:
"Hoe georedend, coherent en systematisch het verhaal waarmee een antropoloog uiteindelijk voor de dag komt ook moge zijn, dat verhaal begon met 'een sprong in het diepe'; toen de onderzoeker aankwam in zijn onderzoekslokatie, waar hij (meestal) niemand kende, waar hij ieder moment van de dag werd overstelpt met vreemde gegevens en onbegrijpelijke indrukken over een onbekende samenleving, waar hij de zegs- en uitdukkingswijzen, de impliciete verwijzingen in beeldspraken en metaforen niet begreep, en waar hij zich genoodzaakt zag een (aanvankelijke) hakkelende
taalvaardigheid aan te vullen met al die andere vermogens die een mens ter beschikking staan om te leren: het verbeeldingsvermogen, de intuitie, de empathie, de reuk-, smaak - en tastzin."7
Je probeert de chaos aan nieuwe indrnkken te begrijpen. Je lee1t van alles - dat dat kleine muntje een dime is, dat Jemiifer Lopez mooie billen heeft, dat je echt niet over de hekjes bij de metro moet springen want dan wordt je gearresteerd. Maar hoe? Of beter gezegd: wat is hier wetenschappelijk aan? De antropoloog probeert als het ware een culturele inhaalslag te maken door mensen te
ontmoeten die hem of haar te hulp willen staan (informanten), hem/haar kunnen introduceren bij anderen (gate keepers), zodat de antropoloog mee kan kijken (observeren), mee kan praten, of misschien wel mee kan doen (participeren). Het komt neer op "rondhangen, meedoen en net voldoende afstand te houden om iets met je inzichten en gegevens te kunnen doen. "8 Participerende observatie als methode van veldwerk berust hiermee op een systematiek die niet veel lijkt af te wijken van hetgeen de gemiddelde immigrant ondergaat op het moment dat hij zijn nieuwe thuisland betreedt. Het zit 'm niet zozeer in het participeren en observeren dat de antropoloog onderscheidt van de immigrant maar in het systematisch aantekeningen maken van dat wat hij ziet en ervaart -naast uitgewerkte vragenlijsten, formeel afgenomen interviews e.d. die ook onderdeel uitmaken van het onderzoek. Het leren van een nieuwe cultuur vereist flexibliteit, openheid, alertheid. Het impliceert vragen, hakkelen, fouten maken. De antropoloog moet leren van zijn informanten (of kennissen, of vrienden, of gesprekspartners) en is daarom totaal afhankelijk van wie hij ontmoet, wie met hem wil praten en wat die persoon hem vertelt.
De emotionele antropoloog
"Je moet kijken, observeren, proberen te begrijpen. Je moet jezelf niet zo laten gaan, jezelf onderdompelen in waar je nu bent. Verwacht nou niet datje Amerika anders achterlaat." De boodschap van mijn moeder was duidelijk. Ze waarschuwde me herhaaldelijk voor mijn te grote emotionele betrokkenheid aan de telefoon. Afstand houden. Uiteindelijk kom je om onderzoek te doen, je scriptie te schrijven en af te studeren. Niet om de wereld te veranderen.
Onrecht, machtsongelijkheid, stereotypering, discriminatie. Onvermijdelijk kwamen deze onderwerpen tijdens mijn onderzoek aan de orde. Ik kon geen emotionele afstand houden, dat beken ik bij deze. Ik kon me kwaad maken of gefrustreerd voelen bij nieuwe ontdekkingen van de New
Y orkse cultuur. De etnische segregatie deed mijn onderzoekershart niet blij opspringen met een 'goh, dus in New York zit dat zo!' Nee, ik had er moeite mee om dit te accepteren. Het maakte me opstandig. Ik zal een stuk uit mijn dagboek citeren om dit te illustreren:
Na vorige week zondag liep ik obsessief door NY. Het was alsof ik voor het eerst blanken als blanken zag, zwarten als zwarten en Latinos als Latinos. Het maalde door mijn hoofd. Wat als ik was opgegroeid zonder blanken om me heen? Wat als ik blanken alleen kende als leraren, politie agenten en van de televisie? Wat als ik opgegroeid was in een buurt zonder blanken en de wereld 7
Van de Port 1994:320
8
buiten mijn buurt niet mijn wereld was, maar een wereld vertegenwoordigde waar ik niet geaccepteerd werd? Wat als ik een blank kind was dat opgroeide in Midtown en de buurten boven mij -Harlem, de Bronx, Washington Heights - alleen kende als een plek van horror stories? Het was maandag en ik stond voor de Mid-Manhattan bibliotheek. Ik had net drie 15-jarige Dominicaanse en Puerto Ricaanse meisjes geïnterviewd. Niet echt mijn doelgroep maar
een goede oefening om mijn interview uit te proberen. De gedachten waren blijkbaar van mijn gezicht te lezen. "Why would a pretty girl like you have to look so serious?" zei een dikke onaantrekkelijke, wat oudere man in een pak en met aktentas. Hij was blank. Dat zag ik heel bewust. Hij werd vergezeld door een man met een paardengebit, gelijksoortig gekleed. Ook blank. Het was duidelijk dat hij de charmeur uit wilde hangen. Hij bracht het er slecht vanaf Een wannabe. Ik keek hem aan. ''You really want to know why l look so serious?" zei ik. "Of course, '' zei de man. "Let 's go for a cup of coffee, " zei ik, tot hun grote verrassing. Hun ogen lichtten op. Dat zou niet lang meer duren. Ik stortte mijn frustratie over ze uit. Dat New York zo verdomde gesegregeerd was. Dat iedereen langs elkaar leefl. "Yes, de government tries to make the people afraid of eachother so that the people think they need the government, " zei hij
instemmend. Ik knikte. Maar ik hield niet op.
qf
ze zwarte vrienden hadden. Of ze mijn buurt ooit inkwamen. Of zij bang waren. Of ze vonden dat het anders moest. Hoe ze dachten dat het kon veranderen. Ze hadden duidelijk weinig zin in dit gesprek. Pech. Ik had hen niet gevraagd of ze mij aan wilden spreken. De gedachten die door mijn hoofd maalden spuwde ik over ze uit. Ik werd hoe langer hoe giftiger. Ik keek ze aan alsof het allemaal hun schuld was. Niet omdat het hun schuld was, maar omdat het ze duidelijk niets kon schelen. Ik wilde die dikke bij z'n revers pak.ken, door elkaar schudden en in z'n ongeïnteresseerde gezicht schreeuwen. "Haven 't you noticed that the world has gone insane!" De paardenbek wist tussen mijn monoloog te komen."So you fee! like having lunch some day?" De betovering was verbroken. Ik viel stil. Ik zuchtte. "J'm engaged, "zei ik. "Gonna get married soon. "Nu keek ik ongeïnteresseerd. "Why are all the women I meet always engaged or married?" Ik keek de dikke aan. Dacht die man nou werkelijk dat ik in hem geïnteresseerd zou kunnen zijn? Was ik arrogant of was hij 't? We scheelden zo'n jaar of 35, schatte ik. "Gotta go, "zei ik. Ik stond op en liep weg met een afaezig
"Bye" zonder om te kijken. Ik liep buiten. 'The world 's gone insane '. Jaja. De wereld was weinig veranderd sinds nu en vorige week. lt was me that had gone insane. Ik liep rond als een
overspannen soort van Jehova getuige die voorbijgangers aan hun mouw wilde trekken en ze wilde ondervragen over hun racistisch bewustzijn en mochten ze niet willen luisteren dan zou ik ze wel even op hun bek slaan. Een idealist met moordneigingen (dagboek 11110198).
De bemoeizuchtige antropoloog
Ik was niet de antropoloog die als een vlieg op de muur geplakt zat, de antropoloog die alles zag en meemaakte maar zijn bemoeienis in de onderzoekslokatie zoveel mogelijk probeerde te beperken. Mijn informanten werden vrienden, kennissen - of juist niet. We gingen uit eten, naar de film, het theater, we hingen rond, praatten, discussieerden, keken tv, roddelden over wat anderen weer over ons hadden gezegd, maakten ruzie, rookten, dronken, een eindeloos rijtje dat neerkomt op al die dingen die je met vrienden doet. 'Is dit nou veldwerk?' vroeg ik me herhaaldelijk en enigzins gniffelend af. Achter een computer in één van de onderzoeksbibliotheken voelde ik me aan het werk. Niet hangend op de bank met de girls en met Jerry Springer op tv. Toch ben ik ervan
overtuigd dat het dat soort avonden en dat soort contacten zijn geweest waarvan ik het meeste heb geleerd. Van de opmerkingen die tussen neus en lippen door werden gemaakt tijdens zo'n - om maar hetzelfde voorbeeld te gebruiken - Jerry Springer avond met mijn huisgenoten toen ik in Washington Heights woonde. "You know white girls take all the good black men." "I love how she fights." "Once I was in the elevator, and I got into a fight with a black girl, you know, one with long nails and all that. But I grabbed her right here" (bukt voorover, pakt de haren in haar nek) "So she couldn't do anything. Did you know that Lisa? If you get into a fight, that's the first thing you gotta do. Grab that girl right there. She won't be able to keep her balance that way, that's why." De infonnele, vriendschappelijke, vertrouwelijke gesprekken, het koe~jes-en kalfjes-gepraat op een feestje. Het is de manier om de noodzakelijke culturele kennis op te doen die niet in de boeken te vinden is.
Daarbij voelt het onnatuurlijk om als een spons informatie op te zuigen en je in elk contact passief op te stellen. Eerlijk gezegd zou ik niet weten hoe ik me dat praktisch voor moet stellen. Ik hou me niet afzijdig maar reageer op wat ik zie gebeuren. Zelfs de gestructureerde interviews die ik met mijn opnamerecorder afnam, hadden de vorm van een gesprek, waarin ik ook mijn mening of verhaal vertelde wanneer mijn informant daarom vroeg. Op deze manier ontstond een
'gelijkwaardiger' situatie. Het is het verschil tussen iemand ondervragen en iets met iemand bespreken.
De antropoloog die zich identificeert met zijn onderzoeksgroep
We aten sushi. New Yorkse vrienden van een vriendin van mij in Nederland hadden me uitgenodigd voor een etentje. Blanke Amerikanen. Na 4 maanden had ik wel wat blanke kennissen in New York, maar het overgrote deel bestond uit Latinos. Het vereist culturele adaptatie in dezelfde stad. Ik moest weer even wennen aan het blanke Amerikaanse accent. "So, was it difficult to find an entrance in that community?" vroeg mijn gastheer. Ik had het over mijn onderzoek gehad, toch kwam de vraag onverwachts. Ik was even van mijn stuk gebracht. 'That community'. De afstand die doorklonk in dat woord, of de manier waarop hij dat woord uitsprak, voelde ik niet. Ik besefte dat 'that community' ergens 'my conununity' geworden was. Niet helemaal, natuurlijk niet: als 'half-Nederlandse' die is opgegroeid in Nederland en nog maar 4 maanden in NewYork was, zou een dergelijk statement onterecht zijn. Toch besefte ik dat 'zijn' community gevoelsmatig veel verder van me afstond dan 'that community'. 'That community' was mijn leefWereld geworden.
Daar woonde ik, daar speelde mijn sociale leven zich af, dat waren mijn vrienden en huisgenoten. Dat was ook de plek waar ik aansluiting vond met mijn ('half) Dominicaanse achtergrond. 'That community' kende dezelfde muziek die thuis gedraaid wordt: merengue, salsa, son. 'That
community' kende dezelfde gerechten die mijn moeder thuis maakt: platanos, mangu, chicharom1es de pollo. En 'that community' praatte met dezelfde liefde en betrokkenheid over het eiland waar zoveel van mijn familie woont. Was ik 'native' gegaan?
Tot op zekere hoogte identificeerde ik mij inderdaad met mijn onderzoeksgroep.
Tegelijkertijd bleef ik het meisje uit Amsterdam, met een buitenlands accent, die tijdelijk in New York woonde om onderzoek te doen. Een Europeaan.
Wetenschappelijke waarde
'En deze emotionele, bemoeizuchtige 'wannabe' Latina beweert wetenschap te bedrijven', heb ik zelf nogal eens cynisch gedacht. Toch heb ik juist door deze houding veel waardevolle infom1atie verkregen. Door vrienden te maken boor je een bron aan van vertrouwelijke informatie die de formele onderzoeker niet zal krijgen. Als een informant tijdens een interview het gevoel heeft dat zij praat met iemand die betrokken is bij haar community en dat die persoon niet 'white mainstream society' vertegenwoordigt, zal dit van invloed zijn op hoe zij spreekt over 'white folks'. Bij de interviews die ik deed in het kader van mijn onderzoek, waar ik één of meer meisjes gedurende anderhalf uur sprak, was het de kunst in die anderhalf uur een sfeer van vertrouwen en openheid te scheppen. Dit werd vergemakkelijkt omdat ik ook vrouw ben, ook jong, en ook (half) Dominicaans.
Daarnaast, en dit is misschien wel het belangrijkste statement dat ik wil maken, is dat emotionele betrokkenheid, actieve participatie en een gedeeltelijke identificatie belangrijke
instrumenten zijn voor het doen van veldwerk. Als wij willen begrijpen hoe de Ander denkt, wat de reden is van handelen bij 'die Ander', dan is het grootste gereedschap dat wij hiervoor hebben de empathie. Om één van mijn moeder's wijsheden te gebruiken: 'Wij kunnen alleen dat in een ander zien dat wij kunnen herkennen. Mensen zijn niet zo creatief. Wat je niet kent dat zie je niet.'
Wat je niet kent dat zie je niet. Tijdens veldwerk ga je op zoek na.ar herkenning. Je probee1t de Ander te begrijpen door je in die persoon te verplaatsen. Door op zoek te ga.an na.ar raakvlakken. Door gedeeltelijk één van hen te worden - gedeeltelijk. Had ik nooit frustratie of woede gevoeld over het grote verschil tussen rijk en arm, over discriminatie, hokjes denken of
wanneer zij hun woede over 'het systeem' spuiden, als zij het over de 'white oppressor' hadden, of het verschil in seksuele vrijheid van mannen en vrouwen bespraken? Ik wil niet stellen dat het noodzakelijk is je te identificeren 'als je onderzoeksgroep', als één van hen. Maar bij dit emotioneel intensieve proces van het leren van een nieuwe cultuur, waarbij je denkbeelden probeert te
begrijpen en voor jezelf een nieuwe realiteit ontdekt of creëert, is een bepaalde vorm van
identificatie met de personen die je onderzoekt niet meer dan natuurlijk. Dit is zeker niet iets dat de onderzoeksresultaten minder betrouwbaar of wetenschappelijk zou maken. Is het immers niet de kunst van de antropologische 'wetenschap' niet langer 'op visite te zijn in Harlem' zoals ik in één van mijn eerste veldwerknotities schreef, maar een brug te slaan naar die Ander, om mee te doen, mee te voelen en uiteindelijk te kunnen begrijpen?
Presentatie
Diversiteit en algemeenheid
Thuisgekomen van veldwerk, met 5 maanden New York achter de rug, met 23 interviews op tape en een berg literatuur, moeten alle ervaringen, gesprekken en ideeën worden vertaald naar een scriptie. De eerste vraag is: Hoe? Het eerste dilemma: Hoe kan ik iets algemeens zeggen over die soms wel heel verschillende meisjes?
Laat ik voorop stellen dat ik wel geloof dat het mogelijk is iets algemeens te zeggen over de meisjes die ik gesproken heb. Ik denk zelfs dat dit de taak is van de antropoloog: het in kaart brengen van de sociale ideeën en structuren die onderdeel uitmaken van de realiteit waar zij mee geconfronteerd worden. Deze 'grotere' verbanden komen in elk individu op een bepaalde manier tot uitdrukking. Maar dat er binnen mijn onderzoeksgroep enorme diversiteit bestaat is duidelijk. Want als er iets is dat ik na 5 maanden veldwerk kan concluderen is het dat de tweede generatie
Dominicaanse vrouw in New York niet bestaat.
Ik ben in deze scriptie niet op zoek naar een representatief profiel van de Dominicaanse
migrantendochter. Ik ben ook niet op zoek naar aantallen en procenten Dominicanas die er een bepaald denkbeeld op na houden. Ik wil achterhalen waarom deze Dominicanas denken zoals ze
denken: hoe verschillende factoren die betrekking hebben op etniciteit met elkaar samenspelen, en hoe die factoren partnerkeuze beïnvloeden. Bovendien zou mijn sample van 25 meisjes nooit voldoen aan de eisen van representativiteit. Niet alleen is deze sample niet groot genoeg. Het vinden
van informanten door middel van de 'sneeuwbalmethode' heeft als gevolg dat je met nichtjes van vriendinnetjes etc. etc. zit te praten. Die zullen meer met elkaar gemeen hebben dan een sample die is verkregen door middel van een 'objectievere' methode.
Daarnaast staat het besef dat ik, met de berg informatie die ik heb, van alles kan beweren over 'mijn onderzoekspopulatie' en dit nog empirisch kan ondersteunen ook. Ik kan immers alle interviews opknippen naar mijn goeddunken. Ik kan weghalen, uit de context rukken, de citaten die mijn betoog ondersteunen plaatsen en de citaten die dat niet doen in de prullebak gooien. De macht van degene die het materiaal interpreteert, is enorm.
Met deze punten in het achterhoofd heb ik ervoor gekozen mijn onderzoeksmateriaal op de volgende manier te presenteren. Om de context waarin opmerkingen worden gemaakt enigszins vast te houden heb ik vier interviews in hun totaliteit uitgewerkt. Het zijn vier verhalen van vier
verschillende meisjes: Marie!, Casilda, Marisol en Nelia. Ik heb de interviews ge-edit naar thema. Per thema vertellen deze meisjes wat zij daarover te zeggen hebben. Soms is dit veel, soms is dit minder, afhankelijk van hoezeer dit onderwerp bij het meisje in kwestie speelde of tijdens het interview aan de orde is geweest. Op deze manier is het mogelijk te zien hoe de meningen van de verschillende meisjes met elkaar samenhangen, waar zij in mening verschillen, en hoe de
antwoorden op de verschillende thema's per me is je met elkaar samenhangen.
Opzet
Na een korte inleiding waarin het thema van een hoofdstuk wordt geïntroduceerd, volgen de verhalen van Marie!, Casilda, Marisol en (in twee van de drie hoofdstukken) Nelia over dat specifieke thema. In de antropologische interpretatie die daar weer op volgt, wordt naast het gebruik van anekdotes, literatuur en tijdschriften ook herhaaldelijk verwezen naar hetgeen deze vier meisjes in het voorafgaande hebben verteld.
De hoofdstukken 'Weet waar je vandaan komt' en 'Weet hoe anderenje zien' gaan over etniciteit en ras. Deze twee begrippen staan niet los van elkaar: beide spelen een rol bij de etnische identiteitsbeleving van tweede generatie Domincaanse meisjes in New York. Na het in kaart brengen van de grenzen van 'wij' en 'zij' zoals zij die ervaren, komt de bespreking van de rol die hun etnische identiteit speelt bij 'dating' in het hoofdstuk 'Weet met wie je gaat'. In de conclusie maak ik, gebruik makend van mijn onderzoeksbevindingen, de stap naar algemene theorieën over etniciteit.
2
WEET WAAR JE VANDAAN KOMT
"I feel Dominican, Ido. Like, I'm proud of my race, but ... I don't know, I'm like a Dominican in New York," zegt Mariel, één van de meisjes die ik sprak. Zij beschrijft wat steevast in alle interviews naar voren komt. Als mijn informanten zich etnisch identificeren dan zeggen ze dat ze Dominicaans zijn, maar wel Dominicaans in New York. 'Dominican-American', is een term die sommigen gebruiken. Want: "They have a little bit of American in them."1 Dat 'veramerikaansen' wordt door velen met gemengde en vaak negatieve gevoelens verwoord. Het levend houden van de Dominicaanse cultuur en het vasthouden aan de Dominicaanse identiteit is belangrijk. Dit betekent echter nîet dat zij het per definitie eens zijn met wat traditionele Dominicaanse normen en waarden hen voorschrijven.
Ik wil in dit hoofdstuk ingaan op twee vragen. Allereerst: Waarom vinden deze Dominicaans-Amerikaanse meisjes het zo belangrijk om vast te houden aan de Dominicaanse cultuur? En: Wat houdt dat precies in: 'Dominicaans zijn'?
Persoonlijke verhalen:
Mariel, Casilda, Marisol, NeliaMariel (19 jaar):
1 was barn in Domini can Republic, 1979. En la Capita/. A week after 1 was barn the hurricane David carne. My mom was stuck in the house with no milk and we couldn 't get out, cause the hurricane lasted a week. That 's what my mother tells me, 1 don 't remember cause 1 was just barn. 1 moved to New York when 1 was about two. I had come before that, but not to stay. l carne
with my mother. My father was already here. But naw my father and my mother are divorced. They gat divorced when I was seven. ! live at 204 str. in Manhattan. Well, I live with my baby's
.fàther. We live in a rentedroom. In the same neighborhood, like two blocks away from where 1 grew up with my mother and my sisters.
J 'm taking my GED because J got pregnant when J was young. Jt 's an equivalence diploma for
kids that dropped out of school. You gotta take Jour months of classes and then they give you an exam.
IJ
you pass the exam they give you an equivalence diploma. lt 's not a highschool diploma, it 's different, but it is basically the same thing.1 went back to Domini can Re public, 1 think a couple o.f times. 1 went back in 1987, 1988 ... the last time 1 went to DR was in '88. 1 have like 10 years 1 haven 't gone. When 1 went there J stayed with my grandfather, my grandmother died but we stayed in her house toa, my grandmother 's house. 1 really don 't remember much. All J remember is like, going to the beach. l like the beach over there cause it 's different. 1 remember J had afriend, her name was Francis or something, 1 remember her cause her father owned a grocery store, a colmado. But 1 don 't remember a lot of things cause it was so long ago ... 1 remember going to my grandfather 's house, my
grandmother 's ex-husband eau.se my grandmother was divorced too (lacht even). 1 remember a biiiig backyard and next to his house a cemetery. That 's all I remember of Domini can Republic.
J like New York. 1thinkif1 would be sent back to Domincan Republic l'd have a heartattack. Because it 's different, everything is different over here than over there, like you can 't get water like you get it over here, the light goes off. By 8 o 'clock at night nobody has light; unless you have a generator. Or ... it 's different, everything is different, like, 1 don 't know ... Cause l 'm sa used to being here, 1 don 't think 1 could deal with living in Domini can Republic. My mother wants to stay here too. Cause it 's hard over the re, everything is harder unless you have a lot of
money, or like a good job or something. My father lives in Domini can Republic though. But he has a jàrm and all that.
l fee! Domini can, 1 do. Since 1 was born over the re, and, 1 don 't know, l fee! Domini can,
Hispanic ... Yeah, lfeel Dominican, like, l'm proud of my race, but ... 1 don 't know, l'm like a Domini can in New York (lacht). 1 couldn 't be Dominican Dominican. lt 's a difference. Like, the Dominicans from Dominican Republic speak different from Dominicans over here. And they 're more americanisado, Dominicans that live in New York. They have a little bit ofAmerican in the m. And in Domini can Republic ... 1 don 't know. Like parents in Domini can Re public are way
1
more strict than parents over here. And schoolteachers. Everything is stricter. When I was younger, that was the big fear, that when you did something bad you 'd be send to Domini can Republic so you can reform yourself Over there it 's not like, sixteen and you 're going to a
party, no, you 're toa young ... IJ you go to a party at sixteen years old you gotta be home by ten. Like here, sixteen year old girls are going everywhere, having babi es ... In Domini can Republic you have a baby at sixteen, the whole town knows about it, the whole campo knows about what 's going on, and: 'Oh my God, this girl is pregnant of the guy from down the corner'. I think here
it 's more accepted cause there is a whole bunch of young girls that are pregnant around my
neighborhood, or have kids.
l'm dying to go to Domini can Republic. To visit. Josen, my son, has been to Domini can Republic twice already, without me. He went with his aunt, and he went with his grandmother. He knows he 's Dominican. He knows. Cause 1 ask him: 'Jos, how old are you?' 'I'm three.' 'What 's your name?' 'Josen Perez, 'he says. 'What are you?' 'Dominican. 'He knows that. 1 think he should know, cause l'm Dominican, and hisfather is Dominican, his grandmothers are Dominican ... His family is basically from Dominican Republic, so 1 think it 's important for him to know where he
comesfrom, yeah ... Yep. Ido.
What makes someone a Dominican? I don 't know. The culture, the music, the jood, the way they act, they speak, everything. The background, the ancestors. That 's what 1 think.
Casilda (23 jaar):
My parents came here, my father was an immigrant, he worked hard and brought my mother over here. They had my oldest sister here, then they moved back to Domini can Republic, had two more daughters, carne back to New York again and had me here.
Growing up, you don 't really realize, you know, are you Dominican, are you American, you don 't really think about that. Ido remember that I was so used to talking in English, that when my Domini can cousins carne, and I would talk Spanish to them, they would laugh at me. I was snapped at so much that I was like: 'I don 't need to talk Spanish, all myfriends in school talk English, 1 don 't have to go to family parti es'. Public schools are very bad here, so my mother
paid jàr us to go to catholic school, which was primarily Filipino. 1 didn 't need to speak Spanish. All my friends were Filipino. So 1 kind of isolated myseljfrom thefamily.
And then J went away to highschool. From 4th to 81h grade 1 was really into English music a lot,
very little Spanish. My Spanish actually got worse. 1 would dance merengue but not that much. My highschool was predominantly black and Latino and, once again, catholic. All girls, cause my mom was very traditional and wanted to keep us away from the boys. Then what ended up happening was, 1 used to work at the Boy 's club and 1 meta Spanish mentor. A Boy 's club is an organization that helps disadvantaged kidç, like after school activities, swimming. He took me on as a big brother, and 1 used to fee! bad, cause when 1 used to hear him talk Spanish, he spoke jluently. 1 was like: 'Wow'. 1 volunteered fora little bit there, and meeting him, 1 think, sparked
my interest back in bettering my Spanish. So 1 took an advanced Spanish course in highschool that gives you college credits. There carne that need to connect, you know, to speak as jluently as my older sister, just tofeel really proud that 1 was Dominican. lt carne toa point where 1 was like: ']don 't wanna prove this to nobody else, 1 want to prove thisfor myself 'For example: when 1 went away to college, 1 would have hip hop, rap, reggae, American music. And now 1 know every merengue, every bachata, every salsa. And that 's from what 1 say, that desire that builds in you, you know, 1 wanna know more of who 1 am.
The re have been a lot of struggles in my life, not only with afjirming that 1 am Domini can but also ". traditionalism. Jt 's hard to be a second generation because you wanna prove or show that you 're Domini can but when you 're female " . .1 wil! never forget when 1 went to see my jàther last summer in Santo Domingo -1 hadn 't seen him for 11 years cause he had left my mother - and 1 told him: ''You know dad, J'm gonna be a pilot!" He kind of laughed. And 1 said: "Did you hear me, 1 wannna be pilot!" He laughed and said: tu me estas diciendo que vas a ser un azafata, that is, a stewardess. And 1 said: 'No, l'm gonna be a pilot.' And he was like: 'Las mujeres no son asi. 'Wamen are not like that. 1 get the same thingfrom my uncles, who are like: 'You shouldn 't
really be doing that. 'Not that they are not proud of me, but still.
What traditional Dominicannes would be? Wow".Las mujeres se quedan en la casa, limpian la casa, cuidan la casa, sus hijos, su esposo". Wamen stay in the house, clean, take care of the kids
and their husband. A trabajo dificil that a lot ofpeople underestimate. That 's what traditional is
J think. But it 's more than that, it 's also knowing about your country.
My boyfriend Lenny and 1 speak Spanish and English, we met at a Spanish discoteca, 'Casa Quisqueya ', he 's Dominican and traditional, but he also lik.es the fact that 1 am a career woman. To survive in the United States you need two incomes, realistically it 's no longer a one-income household that can make it unless that person is making big bucks. He jokes around with me:
'Oh, you 'll be a pilot, I 'll stay home and watch the kids!' But he 's pretty much ok with it cause he
is second generation. And because he 's sees the opportunities that 1 have here as a female in New York, that 1 wouldn 't have in Santo Domingo.
And that 's another thing. Yo, de chiquita, siempre me he querido casar en Santo Domingo. 1 wanted to get married in Santo Domingo since 1 was little. And that 's gonna happen. But me and my boyfriend want to end up living there one day. But then we sit down and talk: cause wil!! be able to fit in over there? Am 1 gonna be able to do the things 1 wanna do and not have to.fight all this: 'she can 't do this, she can 't do that!'
Because J 'm studying aviation 1 get to travel a lot, so J 've taken advantage and go to Santo Domingo a lot. But bejàre that, 1 'd say, 5 years, it had been 5 years. A lot in me didn 't want to
go, and that 's because ofanother issue: having to deal with my father. But when 1 arrived in the Dominican Republic again after 5 years, Ifelt bad. Cause 1 remember when we drove to tio 's house, that 1 was like: 'Wow, look at my country, it has been so long'. And people say, 500, 600
dollars, but my god, 5 years and 1 couldn 't rai se that money? 1 was very ashamed of myself and 1 thought, god, 1 need to make a promise to myself, 1 'm gonna go every year.
1 feit great when 1 was the re. 1 had to cry when 1 left. 1 got two little cousins over the re, one 's 18 and one 's 16 and they took us to a concert. lt was an all Spanish concert, rock and raggae, in Spanish! And 1 was shocked, 1 thought, this is so beautiful, they were all talking in Spanish and 1 feit like 1 was in a novela! l feit like 1 was in a Spanish soap opera! They all spoke good Spanish
and they spoke it all the time - there was no break in English! J loved it! 1 was like: look at what 1 missed growing up in, and look at what they don 't value, that they 're unaware of
J want a house in Santo Domingo. Ij that means 1 have to spend 6 month over here and 6 months over there, that 's what 1 want. 1 want my child to have that part that 1 didn 't have. For him to grow up and experience that rock concert, that 1 experienced a little too late in l(fe. 1 would want that. J de.finitely would want that. With the hope that, you know, us being second generation we miss out in something, we lose a little bit of it cause we are second generation. However, the next generation, our kids, 1 don 't want them to miss out. Be it putting them in a Spanish class or getting Domini can hooks which 1 try to do, Julia Alvarez, finding them d~fferent Dominican artists or going to a poetry reading or going to Domini can Republic /or the summer. For my sister 's son we only speak Spanish now in the house to make sure that he knows Spanish. 1 bought him a lot of hooks on Domini can history ." so 1 can already see that the circle is changing.
Personally, as a Dominican, Jjèel that we have an obligation to ourselves. To know about our culture and to inform the next generation. Jt is important. 1 don 't think there needs to be total assimilation. Because ultimately, we are not gonna be accepted. Personally, yo soy Dominicana antes que yo soy Americana. First of all 1 'm Dominican, then American. Cause everybody wil! get, what 1 call, their own wake up call, just like 1 did, they wil!, later on in life. The people who are succesful, are those who realize. The wake-up call. The people that start believe in
themselves and in their culture. And ten to one, those that don 't make it are those that keep
fighting, that wanna assimilate, that wanna be part of this big American dream.
Marisol (22 jaar):
1 just turned 22. I'm a sociology major, slash psychology, I'm double majoring. I'm Dominican, 1 have 7 brothers and sisters. 1 was born here, my parents are originally /rom Santo Domingo. When my mother carne here she was 19, and my father was 21. My parents carne to the United States to make a lifè for themselves. Pretty much why immigrants are coming over here: to make a better life for their kids. They want to go back, actually in a year, and move there officially. But that 's hard. 1 'm the 61h of 7 children. We are all pretty close to age. 1 'm the first one to go to
college, which makes it hard/or me. J've been lucky enough to go to school and learn a lot of
difjèrent things. But it 's pretty dif.ficult being the only child in college. My parents, they applaud me, but sometimes they are like, you know, they are your older sisters and brothers and you
should listen to them, because you know, that 's the culture dijference ... but 1 can 't really say 'you know, but J go to college', cause 1 don 't want to offend them. Sometimes 1 don 't want to explain anything cause it seems like l 'm trying to be better than them, and that 's not the case. So it 's
like: 'you 're the smart one of the family' and they 're proud ofthat, but they also say: 'oh, you 're the one going to college!' as if I think 1 am better than they are.
And then there 's a lot of traditional things. lt seems that by going to school] break with tradition. Let 's just say religion. My mom is very religious. Going to school makes me, not that J'm breaking with the religion, but it makes me, say, not really part of her religion. 1 searched
myself, I went to school, J 've gatten more knowledge, but if 1 was to test my mother with that, l 'll be thrown out of the house. Because it 's like, this is the way you 've been taught all along, and 1
can 't teil my mother 'you haven 't gone to college', cause 1 get smacked, wel! not smacked, but, you know ...
Right now, l'm very conjused in my life. 1 don 't know what to believe, who to believe. Ifind myselfsaying: What am 1? Am 1 a Latina, an American? I'm not being traditional. l'm more American. My grandparents in Dominican Republic, 1 love them to death, but they 're like, you haven 't come here for 10 years, it must be that you converted to this American way, that you forgot you 're roots, eau.se remember: you 're Domini can. And you 're always gonna look
Domini can. And when people are gonna look at you, you 're gonna be Dominican, you 're gonna be Latina. As much are you 're trying to change that. As much as you 're trying to change your accent. 1 was like: 'Where did that come from? What? Accent?!' But sometimes 1 think: maybe they are right, maybe 1 am forgetting my Dominican roots. That 's why 1 need to go back, need to stop and say: 'This is who lam. ' Yes, sometimes l do jèel like 1 'm forgetting my Domini can roots. Jt 's difficult to grow up in New York.
1 hate living in New York. It 's toa competitive for people. Jt 's not fair. Same people have toa work extremely hard, others don 't have to do anything. 1 can 't wait to graduale so J can leave. Somewhere more qui et, 1 'd say Florida, somewhere south, somewhere qui et, where J hope there 's nota lot of racism. For now, the United States, eau.se 1 guess J'm not adventurous enough to go somewhere else. 1 don 't know. Dominican Republic? 1 can 't get used to living in Dominican
Republic, just because 1 won 't fit in. Just won 't. lt has been ten years since l 've been there. 1
don 't have a lot of memories of it. Just that a lot of mosquitos bit my legs. That 's pretty much it.
But 1 think it 's important to keep in touch with the Domini can Repcublic. Naw, l'd say yes. Cause the ones that don 't are gonna lose their identity, they 're gonna lose who they are. Actually, ijl
had kept in touch with my Domini can roots, 1 wouldn 't have this problem. 1 wouldn 't have this identity crisis. J would still be confident to be Domini can and to say: 'J 'm Latina. ' You should always keep in touch with your roots, whatever you come from. My kids, they 're gonna know who they are They 're not gonna go through what J 'm going through naw. People making jun of you cause you don 't speak proper Spanish, that shouldn 't happen. 1 want my kids to know that it 's ok to succeed, not ok to forget where you 're from. Dejinitely.
Nelia (20 jaar):
J'm Nelia Fernandez. My name is Nelia, but everbody calls me Nelly. l'm 20 years old. l've lived in New York my whole life. 1 study at La Guardia Highschool, 1 have to do a semester there, cause J was supposed to graduale in June, but now J 'm graduating in January. So J 'm jlnishing
up with that, and 1 'm working. 1 work as a salesperson in The Gap. My dream is to become a singer. My total dream is to become jàmous, an entertainer.
IJ
that doesn 't work out, 1 wanna be a counselor/or kids, like in high school. l have 5 brothers and 3 sisters. We 're 9. Actually there were 12, but three died in DR when they were barn., that was - oe! - way before me, before 1 even was thought off So it's nine ofus, 5 guys and 4 girls. l'm the last one (lacht), I'm the baby!Jfeel Dominican-American. But whether the United States is my home .... sometimes. Not all the time. Like when 1 go to DR, Jfeel more at home over there than 1 do over here. Although". they accept me, but they look at me as a New Yorker, like an American. They don 't look at me as a
Domini can. And over here they look at me as a Dominican, 1 'm not American. lt 's kind oflike weird (lacht). But my family over there, they make me fee! more at home than here.
1 've been back like 5 years ago. l wanna go back/ 1 've been in Domini can Republic a jèw times bejàre that, 1 can 't remember how many times, eau.se 1 was small. 1 wouldn 't wanna go back to live, no, 1 don 't think to live. To visit, a long vacation. But not to live ... no. Cause it will be hard.
Even tough !fee! good there it will be hard to be accustomed to it, and probably to get ajob
the re, and to just ... It 's really different over the re than here, and I'm really used to the way it is
over here. Dif.ferences that would make it hard? Basically everything. Like, where I live, the light goes out, the water goes out sometimes also. I live in the country side, not the big city. To get a job over there would be hard, and I 'm good at Spanish but it 's like, when I speak it they say I
don 't sound Dominican. It'll be very like, culture shocking or something. I don 't know, but I'll be having a lot of critici sm from the m.
I like New York, I like it a lot!! You can just go out; mmm ... what to do today, go to the movies,
go to the park, go to the museum, go to the theater, you know. Ido like it here, Ido like it a lot.
But sometimes the people, it just gets really ... I don 't know. Over there, when I'm over there, they treat me like a queen! Cause you 're American, and you 're from New York, they automatically think you 're rich. It 's true. Where I'm from, they 're automatically: 'Oh my God, we gotta sit down and treat her good, 'and, you know. It 's really good, you feel so special! Over here, nobody cares about you! (lacht) That 's why I fee! so good over there, you 're God over the re! But over here, I like it a lot, cause this is where I grew up, where I belang. Even though I've been there a few times to visit, it was never for more than a month. To live in New York is better. More money
and more opportunities. Much more opportunities.
My mother is dying to go back. She carne here to give us a better life, but now that we have a better l~fe she wants to go back, you know. She 's like: 'Ok, I've done my job, I'm ready to go.' But she doesn 't have money to go back and live there. Cause you need to have money in order to live there. And that 's something she doesn 't have, so we 're here.
l'here 's a whole lot of difference between a Domini can and an americanized Domini can, a Dominican American. There is. I don 't like to see there 'sa difference, but they ... Ok. I've spoken to Dominicans that are bom over there, and they come over here, and they don 't see me as
Dominican. They say they're pure Dominican. That I'm not Dominican. That I'm American. That I don 't know what I'm talking about and ... these are my friends! And ehmm .. their mentality is
totally different from mine. Like they feel ... I 'm more into getting my education and getting myself together. They 're more like ... I don 't know ij everybody is this way, but they are more dependent on men to do the job for them. That was the way they were brought up or whatever ... but when
they come here". Like, 1 know this girl, she 's just like, she gat pregnant and she dropped out of school and she 's struggling to get her GED but yet she is a pure Domini can. 1 'm not Domini can to her. Her mentality and my mentality are totally different. 1 don 't knowhow to explain it. lt 's just ... like she can 't stand on her own two feet, sart of And even though it 's a struggle to stand
on your own two feet, you gotta go to work, you gotta go to school, you have to. You have to do it
jàr yourself, you can 't be dependent on other people.
1 be lieve
if
1 was over there, and raised there, my mentality would be more like raising the kids, and being at home and Zetting him do the job and stuff like that. The mentality of the Dominicans that co me over here from the is land is kind of old-fashioned, kind of like my mother 's mentality. The guy takes care of you, you 're there to get pregnant. And they also dress different. They dress more conservative. They 're not really open-minded, in a way. Like, they would think J 'm a freak just cause 1 have that (wijst naar rUtje oorbellen in haar oor)!lf
Jwould go to DR naw, they'dthink J 'm a freak. 'Oh my God!' Yeah, 1 think we are more open-minded, some Dominicans, here.
1 think it 's important to keep in touch with your cultural background. Dejinitely. 1 want my
children to go to Domini can Republic, to learn Spanish, to know where they carne from, because, like,
if
they we re born here, yes, they 're Americans. But they are Domini can also, because of their background, their grandmother, their great-grandmother, they were born there. 1 would want them to keep in touch with where they come from. 1 think that is very important. 1 don 't think you should lose that at all, because that is part of you, that is what you are, you 'reDomini can. Even though you were born here, or you 're from New York or whatever, like me. J'm barn here but l'm still Dominican. 1 still fee! 1 know where 1 come from. And that 's what my kids should know. Cause they 're not just Americans, they 're Domini can also.
Bloedbanden
Waarom mijn respondenten het belangrijk vinden om vast te houden aan de Dominicaanse identiteit
Ken uzelf
Het is belangrijk de Dominicaanse cultuur in stand te houden, en deze door te geven aan je
kinderen, was de unanieme mening van de meisjes die ik sprak. "Personally, as a Dominican, I feel that we have an obligation to ourselves. To know about our culture and to inform the next
generation," zegt Casilda in haar verhaal. Degenen die vergeten waar ze vandaan komen "are gonna lose their identity, they're gonna lose who they are" is de overtuiging van Marisol. Hoewel je leeft in een Amerikaanse maatschappij is het van groot belang een ware Latina te blijven, want "Latina zijn gaat over trouw zijn aan jezelf, je waarden en culturele erfenis, terwijl je jezelf constant onderdompelt in een andere cultuur, die jou niet doet veranderen, maar slechts sterker maakt." 2 Trouw blijven aan jezelf wordt gelijkgesteld aan het vasthouden en uitdragen van de cultuur die je hebt meegekregen. De cultuur van je ouders. Vanuit dit oogpunt is het niet
verwonderlijk dat het veramerikaansen van Latinos soms als betreurenswaardig wordt ervaren. Als een verlies inplaats van een verrijking, want het verloochenen van je afkomst komt neer op het verloochenen van jezelf.
Als deze Latinas spreken over 'waar zij vandaan komen', dan hebben zij het niet over de plek waar zij geboren zijn of waar zij zijn opgegroeid. Nee, waar je vandaan komt is waar je wortels liggen, en je wortels dat zijn je grootouders, en je overgrootouders. Zij verwijzen naar een keten van bloedverwanten die hen zijn voorgegaan voordat zij geboren werden. Zelfs de derde generatie Dominicanen zijn Dominicaans, "because of their backgrmmd, their grandmother, their great-grandmother, they were bom there"(Nelia).
Misschien ligt in het idee van bloedverwantschap besloten hoezeer het individu is verbonden met de etnische groep waartoe hij of zij behoort. Het etnische jargon is doorspekt van tem1en als moedertaal, vaderland, broeders, zusters, voorvaderen. "At the care of ethnopsychology is the sense of shared blood," stelt Conner in het artikel Beyond reason, the nature of the
2
ethnonational bond 3
. Hoewel etnische identiteit altijd verwijst naar groepen, heeft het naast een
collectief ook een individueel karakter. Dit komt duidelijk in de interviews naar voren: wie haar eigen ik wil kennen, moet weten waar zij vandaan komt. Wie haar afkomst vergeet, verloochent zichzelf. Die vergeet hoezeer zij 'onlosmakelijk' is verbonden met haar voorvaderen en de cultuur die zij representeren. Uit de woorden van Garry Pierre-Pierre, een Haitiaanse journalist voor The New York Times, spreekt dezelfde wens van mijn informanten. 'Mijn kinderen moeten weten waar
ze vandaan komen'.
"Since Cameron was bom, I've made an Herculean effort to make sure that my children are keenly aware of their African heritage. Our walls are festooned with African and Haitian paintings. My music library includes an eclectic coilection of jazz, blues and Haitian and African CDs. This doesn't necessarily mean that my kids won't confront that age-old question: Who am I?
It
is a question that bedevils all of us, regardless of race, religion or culture. I simply want Cameron and Mina to be surrounded by totems oftheir African heritage while living in predominantly White America. "4Ken uzelf, u bent de Ander
De noodzaak om vast te houden aan je cultuur - want dat is wie je bent - wordt door de
Dominicanas die ik sprak met nadruk naar voren gebracht. Maar het vieren van je Latina identiteit heeft een tweede reden. Een reden die Casilda tussen neus en lippen door uitspreekt, maar welke in de rest van haar verhaal5 steeds weer naar voren zal komen.
"I don't think there needs to be total assimilation. Because ultimately, we' re not gonna be accepted [ ... ] The people that are succesful, are those who realize. The wake-up call. The people that start believe in themselves and in their culture. And ten to one, those that don't make it are those that keep fighting, that wanna assinulate, that wanna be part ofthis big American dream."
Uiteindelijk worden we niet geaccepteerd, stelt ze. In Amerika zijn wij de Ander. En dat geeft het benadrukken van de Latina-identiteit ergens een defensieve, bijna uitdagende ondertoon. Streef niet naar totale assimilatie want dat is streven naar het onhaalbare. Wees Dominicaan, en wees er maar trots op, want dit is hoe 'men' je hier zal blijven zien.
Etniciteitsvorming is niet alleen een proces van interne identificatie, maar ook van externe categorisatie. Een etnische groep heeft zijn zelfbeeld niet alleen aan zichzelf te danken, het is ook
de uitkomst van hoe Anderen deze groep categoriseren.6 Het is mogelijk dat de ene groep de andere
3
1992:377 4
Essence July 1998:139 5
in het volgende hoofdstuk
6
een etnische definitie oplegt. Wil een groep dit met enig effect doen, dan zal deze groep zich in een positie moeten bevinden waarin het bij machte is dit te doen. Bij etnische identiteitsvorming van verschillende groepen spelen de machtsverhoudingen tussen die groepen een enorme rol. In het volgende hoofdstuk zal ik uitgebreid ingaan op dit onderwerp.
De definitie van Dominicanidad
Wat het volgens mijn respondenten betekent om Dominicaans te zijn
Onduidelijke definities
Voor de tweede generatie Dominicanen is het belangrijk vast te houden aan hun Dominicaanse identiteit. Je moet je cultuur in stand houden, vinden ze, en ook je kinderen moeten weten dat ze Latinos zijn. "Daddy,'' zei het dochtertje van een Puerto Ricaanse kennis eens, en haar vader verbeterde haar snel. "It's papi, not daddy." Ook Mariel wijst erop dat haar 3-jarige zoontje weet dat hij Dominicaan is. Maar wat houdt dit nu precies in? Wat betekent het om Dominicaan te zijn? "I don't know. The culture, the music, the food, the way they act, they speak, everything. The background, the ancestors. That's what I think," zegt Mariel. Het heeft te maken met cultuur, muziek, eten, taal, manier van doen en geschiedenis. Niemand zal dit ontkennen. Maar gaan we een stap verder, en stellen we de vraag: 'Wat houdt het nu precies in om Dominicaan te zijn, welke concrete grenslijnen kunnen we trekken zodat we weten wie er wel en niet bijhoort?' dan begeven we ons op een vlak waar verwarring en onduidelijkheid heerst.
Je kunt een Dominicaan zo herkennen, zeggen veel Dominicanen. 'Tiene la mancha de platano.' Hij heeft de 'platano-vlek'7: dat 'iets' waaraan je een Dominicaan kunt herkem1en. 'Iets'
waaraan je kunt zien dat je met een Dominicaan van doen hebt. En tegelijkertijd lijkt niemand in staat dat 'iets' concreet te definiëren en komen we niet verder dan: het heeft te maken met ... Want mocht het dochtertje van deze Puerto Ricaanse kennis haar vader stug 'daddy' blijven noemen, is zij dan Latina-af? Niemand zal beweren dat Latinos mensen zijn die hun vader 'papi' noemen en wie dit niet doet dan ook niet het recht heeft zich een dergelijke identiteit aan te meten.
7
Platanos zijn bakbananen die in de Dominicaanse Republiek op alle manieren worden gegeten: gekookt, gebakken, gegrild, gestampd, rijp en geel, onrijp en groen.
In het tijdschrift Latina buigen een viertal Latinas zich over de vraag: "Are
English-speaking hermanas less tied to their roots than those who can curse, flirt, gossip, make friends, and
dream in espanol? Or is it possible to fully embrace our heritage sin hablar una palabra (zonder
een woord te spreken, LB)?"8 De meningen zijn verdeeld.
"I define myself as a Latina, but for me to really own that, I needed to have the language," Maria said with conviction. But for Patria, who speaks only a little Spanish, Maria's passion is
misplaced. "Being Latino is much more than the language. It's my history, my experience, my looks," said the 27-year-old [ ... ]An ardent lover of salsa, Patria concedes that not being able to trill out the lyrics "hurts me so much." But having to hum doesn't make her less a fan."
Ook in het tijdschrift Mia 9 gaat een groep jonge Latinos en Latinas op zoek naar een definitie van de Latino identiteit. Maar ook deze discussie levert geen eenduidig antwoord op:
"They all eat similar traditional Latino plates, listen to "Spanish music", and were raised in Latino households and neighborhoods ... yet all perceive their cultural identity differently. It seems that all agree on one thing: that identity goes beyond what you eat, where you live, and what you listen to. So what is the criteria for Latino identity? I hear whispers of it being a mixture of socialization, the socioeconomic and political history of one's country of origin, skin color, ability to speak Spanish, length of time in the U.S" where you were raised, whether or not your history has been passed down, identification with the Anglo culture, yada, yada, yada."Fuck that! lt's how you fee! inside," exclaims Janey Vega, who is bi-racial. Trus statement is valid, but void of substance and specifics. As a moderator, I was vexed, proud, embarrassed, and confused about many of the answers that the panel provided. Based on the discussion, there does not exist a tool or technique available that measures the Latino identity."
Etnische grenzen liggen niet zo duidelijk. Latinos in de VS worden onvermijdelijk beïnvloed door de Amerikaanse samenleving om hen heen. Maar zoals we gezien hebben: vasthouden aan de traditie en de cultuur is voor hen van groot belang. Wat Latino-zijn precies is, is echter een bron van discussie. Hoe iemand zijn Latino-identiteit definieert is een persoonlijk gebeuren. Niet iedereen is het hierover met elkaar eens.
Over flexibele etnische grenzen gesproken; mijn 'echte' Amerikaanse huisgenoot Laura (3e of 4e generatie 'Poolse') begon ook etnische grenzen te overschrijden. Niet alleen Latinos worden beïnvloed door de Amerikaanse samenleving om hen heen. Bij een blanke Amerikaan die 8 jaar in een Puerto Ricaanse buurt woont, vindt een soortgelijke ontwikkeling plaats. Uit mijn dagboek:
Leslie en Sobe vertrekken 's ochtends vroeg, Laura gaat rond een uur of 12 naar haar werk. Ik ben meestal de laatste die dit huis verlaat, gebruik mijn ochtend voor een rustig ontbijt,
excercise, bellen, lezen, schrijven. De ochtend hier deel ik met Laura, toch praten we nauwelzjks. Gebrek aan gespreksstof Zelj'J koetjes en kalj}es schijnt niet te lukken. Maar vandaag kwam ze
8
Latina dec. 1998:91 9
