Prof. 0-ud * bestreed van ·de

VRIJHEID EN

DEMOCRATIE

Zaterdag 13 Februari 1954 - No. 29f

Middenstanders demonstreerden

(Zie pag. 5)

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

'>- - . . . ' ... ~ • ' ~" ' . - . . " ' _,_ •

•

Democratie en Verantwoordelijkheid

Het confli<:t, dat zidi op de toppen van het Amstèrdamse Gemeèntelijk Vetvoerbe~

drijf afspeelt, heeft aspecten van zo algemeen he~

lang dat beschouwing ·hiervan op de eerste pagina vàn ons'weekblád àl!esiins gewettigd mag heten. ·

De zaak zelf is bekend. Recente verkeersonge~

vallen leidden tot een Justitieel optreden, dat B. en W. blijkbaar deed opschrikken uit de ge- zapige rust, waarin dit college als zoveel hoofd- stedelijke problemen ook haar tramprobleem pleegt te bepeinzen.

Niet zonder reden drukken wij ons aldus uit.

voor dit besluit, doch dat hij tegen de wens van de meerderheid in het college niet· opgewassen is .geweest. Daarover straks nog een enkel woord.

..

. .

De fractielèider van de V.V.D., de heer R.

Th. J. Ie Cavelier, heeft het oordeel van wethouder Van Wijck onderschreven: ir Hof- man was technisch en economisch een bekwaam man, die de stad steeds met inzet van al zijn krachten heeft gediend. Doch onder welke om- standigheden? Ir Hofman heeft dadelijk na de oorlog het trambedrijf weer moeten opbouwen, uit niets iets makende .. Kreeg hij steun van het stadsbestuur? Werden hem de middelen ter be- schikking gesteld om er een goed bedrijf van te maken? En nog meer vragen liet de heer Le Ca- velier daarop volgen, om ze tenslotte alle ontken- nend te beantwoorden en daaruit te concluderen hoezeer het stadsbestuur zelf in gebreke is geble~

Immers er is een hoofdstedelijk tramprobleem.

En dat dateert waarlijk niet van de jongste we- ken of maanden. Reeds herhaaldelijk is in de ge- meenteraad van een onmiskenbare ongerusth,eid te dezer zake getuigd, die dan steeds door alles~

zins geruststellende verklaringen van achter de bestuurstafel werd bezworen. Dat ook de publie~

ke opinie van een gelijke ongerustheid was ver- , ven, het college zowel als de raa.d. Nu wordt er vuld, bleek eveneens sinds lang uit de ingezon~ ~'!.een .. zondebok gezocht en plotsehng, n~ he~ ver~

den stukken in de dagbladen en uit redactionele ~chiJ.nen van ee~ door de ~ec?,ter-commiss~ns ge~

beschouwingen. Het trambedrijf mocht zich nu Iqspueerd bericht: ,.begmt het beleid van juist niet verheugen in wat men no~mt een goede B. ~n W., een beleid, dat al veel eerder had moe~

pers! ten beginnen. Tegen het einde van 1952 ver-

. • • • klaarc\.e wethouder Van Wijck dat het tram~

Niet dus als een donderslag bij heldere he~

mei , maar toch wel verrassend door on~

gewop.e a:ctiyiteit en door scherp contrast tot de vroegere verzekeringen dat het met dit bedrijf ,.du mieux dans Ie meilleur des mondes" was, kwam nu het bericht, dat B. en W. besloten heb~

ben tot .een onafhankelijk en deskundig onder~

zoek naar de technische positie van het trambe,.;

drijf, opgedragen aan ir Ni~uwenhuis, de man die als een algemeen erkende autoriteit op dit gebied mag worden beschouwd. Donderslag die deze magistratelijke energie-ontlading begeleidde was de mededeling, dat de directeur, ir W. B. I.

Hofman, voor de duur van dit onderzoek met verlof was gezonden.

* * *

Zo lagen de zaken, toen de Raad andermaal gelegenheid kreeg zich met de tram- affaire bezig te houden.

tarief ·d.ringend verhoogd moest worden en het college hield reeds met een meer-opbrengst van twee milHoen gulden rekening om de begroting voor -1~3 sluitend te krijgen. Maar-het tarief werd tot nu toe, waarschijnlijk omdat dit het pu~

bliek niet welgevallig zou zijn, nimmer verhoogd.

Men liet ir Hofman zonder de middelen, die hij nodig had. Ook wees de heer Le Cavelier op de verschillende stadia, waarin aanschaf van nieuw materieel niet mogelijk was geweest wegens ge~

brek aan geld, alles omstandigheden, die het de tramdirecteur onmogelijk maakten zijn bedrijf in te richten naar eisen, die men (in e~n hoofdstad) daaraan zou mogen stellen.

... * *

J nderdaad, B. en W. en ook de raad, maar toch vooral B. en W., zijn hier verantwoor- delijk. Men kan aanvoeren dat ir Hofman geen .,goede pers" had, maar wie zal zeggen in hoe~

veel gevallen hij niet met zijn vermeende eigen~

gereidbeid het beleid van B. en W. tegen een oplaaiende critiek in de publieke opinie heeft wil~

len beschermen? De wethouder voor Arbeidsza~

ken, de heer Ram, kon nu wel zeggen dat lang- zamerhand de vraag ontstond: wie regeert nu

eigenlijk, B. en •. of de directeur, maar daarop kan men toch wel met zekerheid dit antwoord geven: in elk geval hebben B. en W. het nage~

laten! En aangezieiL. er, hoe dan ook, toch gere~

geerd moet worden, is het niet över dan in een trambedrijf, is het volkomen begrijpelijk, dat ir Hofman noodgedwongen een terrein moest he~

treqen, dat hij zelf ongetwijfeld ook liever door anderen, doch uiteraard met gezág, bestreken had willen zien. Het is duidelijk dat hier een wisselwerking is ontstaan, omdat de verantwoor~

delijkheden niet meer tot gelding werden ge~

bracht door degenen die ze naar recht en plicht hadden te dragen en uit te oefenen. Waar ver~

antwoordelijkheden zoek raken, daar raken ook, zoals de .. N.R.C." het over deze zaak schreef, de gezagsverhoudingen zoek.

* * *

Het was opvallend bij dit debat hoezeer B. en W. het punt van hûn verantwoor~

delijkheid in deze zaken zorgvuldig ontweken.

Een debat op dit ogenblik, terwijl een onderzoek zal worden ingesteld, achtte wethouder Van Wijck inopportuun. Maar was dit debat het dan ook niet en vooral: was deze verlofverlening dan wel opportuun? Dat laatste is men meer en meer gaan betwijfelen, omdat uit de wethouderlijke verklaringen en de daarop gegeven toelichtingen tenslotte wel een viertal geheel op zichzelf staan- de motieven voor dit verlof naar voren zijn ge~

komen! Eigenlijk wisten de heren niet hoe zij zich er uit moesten werken zonder de schijn te wekken van een tegenstelling in de boezem van hun college. De vraag, of er tweespalt in hun college was, hebben zij ijverig ontkend, doch zij zullen met deze ontkenning weinigen hebben kunnen overtuigen. Zo'n opmerking van de heer Ram, dat langzamerhand de vraag aan de orde kwam: .. Wie regeert er nu eigenlijk, de directeur of B. en W.?" was in feite toch wel ,een verwijt aan, zo niet een oordeel over wethouder Van Wijck. Overigens hebben wij, wat deze vraag betreft, hierboven al het antwoord gegeven, dat B. en W. het regeren in elk geval hebben náge~

laten. Ongetwijfeld is wethouder Van Wijck daarvoor eerst aansprakelijk, doch het simpele feit dat ,.het college" dit verlof heeft verleend spreekt er voldoende voor dat het college in zijn geheel naast de persoonlijke verantwoordelijk- heid van de heer Van Wijck ook zijn collectieve

(Zie vervolg op pag. 3) Dat het debat in de raad over de door twee

wethouders gegeven verklaringen zulke onbevre- digende indrukken naliet, moet wel in de eerste plaats worden toegeschreven aan het verschil tussen deze twee verklaringen naar inhoud en toon. Het verschil in toon was het verschil in in- stelling ten opzichte van de directeur van het Ge- meentelijk Vervoerbedrijf en het was nauwelijks los te maken van dat andere grote verschil, dat de r.k. wethouder Van Wijck het voornamelijk zocht (en in hoeverre ook niet voor zichzelf?) in de erkenning, op zichzelf volkomen terecht overi- gens, van de technische en economische verdien- sten van deze directeur, terwijl zijn socialistische collega nogal rauwelings de persoon van ir Hof- man als een ten opzichte van zaken van perso- neelsbeleid .,onmogelijke" man voor de leeuwen wierp. Wanneer een wethouder zodanig in het openbaar over personen spreekt, als de heer Ram zich meende te kunnen veroorloven, dan is het begrijpelijk dat raadsleden met enig stijlgevoel interrumperend de vraag stellen of de wethouder namens B. en W. spreekt en wil het nopens de stijlontwikkeling van het college bedènkelijk veel zeggen, wanneer daarop bevestigend wordt ge- antwoord.

Hoe men de parlementaire democratie ondermijnt

Hoewel de directeur van het Vervoerbedrijf toch voornamelijk met wethouder Van Wijck van doen heeft, heeft wethouder Ram, Arbeidszaken, de mededeling gedaan dat B. en W. de directeur ongevraagd verlof hadden verleend. Dat was aanstonds al tekenend en bij het verdere debat is wel gebleken dat wethouder Van Wijck, in de eerste plaats verantwoordelijk .voor het tram- beleid, niet de auctor intellectualis is geweest

De gemeentepolitiek is vanouds beschouwd als een leerschool op het terrein van de parle- mentaire democratie. Juist daarom is hetgeen zich in de gemeentepolitiek voordoet van zo grote be- tekenis voor het systeem waarop ons staatsbe- stuur rust. Gebeuren daar dingen die het vertrou- wen in het parlementaire stelsel ondermijnen, dan wreekt zich dit op heel het stelsel en dan be- vordert dit de onverschilligheid, die naar de er- varing leert de weg opent naar dictatuur.

Over het Amsterdamse Tram-drama schrijven wij elders in dit blad. We zouden daar tegenover kunnen wijzen op de prijzenswaardige onverbid- delijkheid, waarmede de Haagse gemeenteraad een einde heeft gemaakt aan het Hawoma-drama. De Haagse raad, die tegbn de oppositie van socialis- ten en communisten in, besloot tot liquidatie van dit bedrijf, waarvan de aandelen in handen der gemeente waren, heeft niet geschroomd, de ver- antwoordelijkheid voor het gevoerde wanbeleid duidelijk vast te stellen. Dit en niet in de laatste plaafs ook het feit, dat het college van B. en W.

zich duidelijk djstancieerde van de wethouder die hier allereerst aansprakelijk was, kan er toe bij- dr!Lgen dat het vertrouwen in de democratie door het Hawoma-fiasco, waartegen onze V.V.D.-fractie trouwens van het begin af gewaarschuwd had, niet geschokt wordt.

Zeer bedenkelijk is daarentegen weer wat in Amsterdam een der leden· van de P.v.d.A.-raads- fractie zich veroorloofde. Hij laat thans bekend maken, dat hij benoemd is to·t directeur van de chauffeurscombinatie, die een coöperatief taxi- bedrijf opgericht heeft en daarvoor van de ge- meente een garantie van drie ton wist te verkrij- gen op een rekwest, dat door de thans benoemde directeur - het raadslid Elkerbout - mede on- dertekend was in zijn kwaliteit van voorzitter van de afd. Amsterdam van de Centrale Bond van Werknemers in het Transportbedrijf, een rekwest, waarvan deze heer Elkerbout zelf in de raad als krachtig pleitbezorger optrad.

Een raadslid, die zo a.h.w. met zichzelf als toe- komstig directeur handjeplak speelt om door ge- meentelijke garantie zijn bedrijf op gang te bren- gen, berokkend de democratie meer schade dan alle communistische en fascistische propaganda kan doen. En een raadsfractie, die pretendeert de democratie en onze democratische instellingen voor te staan, moest niet dulden dat een harer leden een rol speelt gelijk de heer Elkerbout op zich nam toen hij als lid zijner fractie een adres bepleitte ten gunste van een zaak, waarbij hij zelf thans zo nauw betrokken blijkt te zijn. Zo nauw, dat hij nu aftreedt als voorzitter van de plaatselijke afdeling van zijn vakbond! de R.

VJUn1EID EN DEMOCBATIE

Prof. ^0-ud * bestreed van ·de

de jongste Kieswet

11 FEBB'UABI 19M - PAG.

*

WIJZiging

Principiële bezwaren tegen het stel&el van atemmen bij volmacht

.. wemoa&werp denle wtzl&iuc v- de Kles._tn, r.o heette officieel Jtet veol'lltel.

dat de Tweede Kamer de vorige week kreeg te behandelen. Die Kieswet dateert, aaar men weèt, van ·1951, toen de oude, nog uit 1896 stammende, maar uiteraard Merk ~w\tzip Kieswet doet' een ce~ Dieuwe wet werd verva.n.,en.

anderlog in de Kieswet aan te brengen.

Zoals de heer Oud aantoonde, zijn er al meer wijzigingen .in. de loop der jaren geweest, om aan die domheid van som- mige kiezers tegemoet te komen. En nu hebben we weer hetzelfde.

Sinds 1951 is dus reeds voor de derde maal een reeks wijzigingen in deze nlemft wet aangebracht. Dlt p f onze fractievoorzitrer, prof. Oud, aanleiding om op ~

merken: Het Is met dle Kle!nwt nog e~r dan met de Grondwet, Deze laatste herzien wij tegenwoo:rdfg zo om de vlet" jaar, maar bij de Kieswet Is de termijn niJg korter.

Met betrekking tot de B-lijsten zijn er bij de laatste verkiezingen domme kie- zers geweest, die niet konden onderschei- den tussen lijst 1 B en lijst Z. En prompt is de wetgever erbij om het zo te maken, dat die domme kiezers zich alsjeblieft niet weer vergissen.

Niettemin: waaneer cJle wtJzlglncea ..-erbetertn.,en zouden zijD, zouden wij ze zeker moeten toejulcheu. Maar de voornaamste twee pua'-

v-

betrekking hebbend· :resp. op het stemmen bij voln:uulht en op ^de even~ A- en B-lUsten b1J de Gemeenteraadsverklezln~ waren dat - altilaas ll8&l' liet oordeel van de heer Oud en zijn fractiegenoten - bepaald niet,

De heer Oud merkte echter op: Waar- schijnlijk zullen zij zich op de een of an- dere wijze tOch weer vergissen.

Maar het ergste vergissen zij zieh in de regel, als zij stemmen op een partij, waarop zij niet hadden behoren te stem- men. Maar daaraan kunnen wij toch niets veranderen.

De kwestie van de A- en B-lijsten voor de Gemeenteraadsverkiezingen heeft een hele historie. Sedert de belangrijke wij- ziging van de oude Kieswet, welke in 191'1 tot stand kwam, was het, tot 1946, aldus, dat de gemeenten boven 20.000 inwoners waren verdeeld in drie kies- kringen.

In elk dier kieskringen kon door de partijen dan een lijst van ten hoogste .20 candidaten worden ingediend In 1946 is men van dat systeem afgestapt.

Voor de verkiezing van dat jaar ver- vielen de kieskringen, maar mocht als maximum een aantal van 35 candidaten worden ingeleverd.

In sommige gevallen bleek een lijst van 35 namen echter onvoldoende spe- ling te laten voor tussentijdse opvolging en daarom heeft men in lHS die indeling, zij het .facultatief, weer mogelijk ge- maakt, welk systeem, ep enïcszins an- dere wijze, in de Kieswet vári 1951 werä overgenomen.

De Kieswet van 1951 is uitgegaan van de gedachte, dat voor de verkiezing van de leden van de ~meenteraden, groot of klein, êén kieskring het normale was, maar aan de Gemeentebesturen werd de bevoegdheid gelaten, om iD de Gemeen- ten boven 20.000 zielen, mits onder goed- keuring van Gedeputeerde Staten, toch nog een indeling in drie kieskringen tot stand te brengen.

Voor de gemeenten boven 20.000 zielen, die n ie t in drie kieskringen werden verdeeld, werd nu bij de nieuwe Kieswet bovendien deze regeling getroffen, dat naast de ene lijst van 20 candidaten door een partij, welke daaraan behoefte meen- de te hebben, nog een tweede, daarmede verbonden lijst mocht worden ingediend.

Zo ontstonden in sommige grotere ge- meenten de A- en B-lijsten.

Die A- en B-lijsten hebben nu, naar men aanneemt, tot nogal wat vergissin- gen bjj een aantal kiezers geleid. O.a. het geval in Den Haag heeft bij de jongste Gemeenteraadsverkiezingen enige dei- ning veroorzaakt.

De P.v.d.A., die het lijstnummer één had, was met zulk een A- en B-lijst uit- gekomen, die dus de nummers 1 A en 1 B droegen en naast elkander op het stembiljet voorkwamen.

Door het grote aantal voorkeurstem- men, dat op de nummer êén van die B- lijst is uitgebracht en op grond van en- kele andere aanwijzingen neemt men nu aan, dat het aantal kiezers, die op lijst 2 van de K.V.P. hadden willen stemmen, hun stem onwetend op de B-lijst van de P.v.d.A. hebben uitgebracht.

Ter voorkoming van volgende derge- lijke vergissingen was minister Beel eerst gekomen met het voorstel zulk een B- lijst in den vervolge geheei achteraan op het stembiljet te plaatsen.

De talrijke bezwaren, daartegen van de

~ijde der Kamer in het voorlopig verslag mgebracht, brachten minister Beel ertoe zijn voorstel alsnog te wijzigen. ' En zo kwam hij dan tenslotte met het voorsteL in gemeenten met meer dan 20.000 zielen, niet in kieskringen ver- deeld, de mogelijkheid te openen, lijsten met 40 namen van cand.idaten in te dienen.

Die mogelijkheid zal dan geopend wor- den voor die lijsten, welke door ten minste 10 leden van de raad voor een voorkeurnummer worden aanbevolen. In

a~wijking van de andere gevallen, moet

dte aanbeveling voor het voorkeurnum- mer in ·dat geval echter tegelijk met de candidatenlijst w~ ingeleverd.

PROF. OUD

voor vrijheid van de kiezer · - · De heer Oud voelde voor deze ge- . hele regeling maar bitter weinig.

Op het stuk van bet ingewikkeld maken van de Itieswet, m zei hij, gaan wij hoe langer hoe verder. Wij proberen ieder bezwaar te ondervangen. Iedere kiezer, die dom doet, geeft ons aanleiding, ver-

Wij krijgen nu de oplossing met de B-lijst op een manier, die, naar de me- ning van de beer Oud, met alle effieiën- sy en zuinigheid spot. Wij krijgen een geweldig groot stembiljet. Wanneer één lijst een stuk naar beneden uitspringt, moet het stembiljet dubbel zo groot wor- den.

De heer Oud vroeg zich af: waarom dit alles? Bij de regeling in de Kieswet, zo- als zij geluid heeft tot 1946, hebben wij z.i. geen enkele moeilijkheid gehad, om- dat i e d ere gemeente boven 20.000 in- woners was ingedeeld in drie kieskringen.

Als een partij meende, dat zij aan 20 cand.idaten niet genoeg had, dan had men het volkomen in de hand, desnoods tot 110 te gaan (3 verschillende lijsten in de drie kieskringen).

Mlnister Beel heeft er zieli te&eooV't!l'

dit betoog van de heer Oud op beroepen, dat juist dit nu weer veel meer admini- stratieve rompslomp zou brengen. Er zouden dan weer meer soorten stembil- jetten en meer hoofdstembureaux komen.

De. beer Ouc kon daartegenover stel- len, dat hij aan een leider van een ver- kiezingsbureau in een van onze aller- grootste gemeenten gevraagd had, wat voor bezwaar er nu eigenlijk was tegen die indeling in kieskringen. En deze had hem toen geantwoord: zij waren eigenlijk van _geen betekenis.

DEZE BURGER

i~. van huis uit en ex professo altijd geweldig gei"nteresseerd in de persoon- ll]lce aangelegenheden van zijn vrienden, zijn medemensen. Hij volgt hun

wankele of forse gang door het leven met arendsblikken en van de wieg tot het pensioen.

De menselijlce carrière is altijd machtig interessant. Zij is, in haar vallen en o_pstaan, in haac slagen of mislulclcen. altijd een kleine roman; soms drama- . tzsch, meestal melo-dramatisch en helaas bijna nimmer, wat u zoudt kunnen

noemen, een h u m o r i s ti s c h e roman.

Uiterlijk gelijken die carrières meestal véél op elkaar, van de geboorte- ann_once af, tot die in rouwrand toe. Er zijn er maar enkele die pijlsnel omhoog schzeten en 6ólc slechts weinigen die onmiddellijlc reeds als een nat-geworden vuurpijl, zonder één ogenblik tot hun recht gekomen te zijn, ui/sputteren.

Het grootste deel der menselijke levensbanen gaat langzaam omhoog, blijft vervolgens een lange, horizontale lijn volgen, en gaat dan rustigjes weer om- laag tot aan de rouwrand. Maar zij zijn, die levensbanen, a 1 tijd interes- sant, al duurt de horizontaliteit nèg zo lang.

Ik: wilde alieen maar zeggen. dat alle berichten over benoemingen en be- vorderingen mijn onverdeelde aandacht hebben. Ná de leuke stukjes in de hoek en het stripverhaal, lees ilc die berichten het gulzigst. U moet het mij maar vergeven: de hoofdartikelen en het parlementaire overzicht staan op een lagere plaats in mijn gulzige aandacht.

Wel, en nu !romen er maar even drie vacatures voor Commissaris der Ko- ningin: Groningens grote Ebels, Paushuize's indrukwekkende Reinalda en Noord Hollands good old de Vos van Steenwijk staan op bet punt het zwaard in de schede en de afscheidsb=uin te steken; en nu zit ik in popelende, blijde verwachting, wie de opvolgers van die drie zullen worden.

Van Amsterdam tot Maartensdijk en van Haarlem tot Winsum worden aller- lei namen gefluisterd, doch hun aantal is dusdanig veelvuldig, dat ik er geen houvast aan heb en dat de spanning . zoals de courantiers dat noemen - .,schier ondraaglijk" is.

Waar wij, vrienden, in ieder geval zeker van kunnen zijn, is, dat de meest·

capabele mannen op deze, alleen voor capabele mannen bestemde, zetels zullen worden geplaatst.

Zonder aanzien van hun politieke overtuiging;

Want Commissaris der Koningin is uiteraad geen po 1 i tie k e functie.

Of meendei gij van wel ?

In ieder geval zijn de vervullingen van deze drie plaatsen voor mij DE drie snoepjes van het jaar.

En deze drievoudige zGJigheid zal een hoofdstuk-op-zichzelf vormen in ,.Van de Wieg tot bet Graf; of: ,,De U:Jop door bet Leven", standaardwerk, van de hand van

DEZE BURGER

V ervolgens kwam de heer Oud dall tot de kwestie van het stemme11 bij volmacht. Tot nu toe was degene, dit in een situatie verkeerde, dat hij bij vol·

macht kon laten stemmen (verhinderinl!

wegens afwezigheid, ziekte) vJ:ij in he1 kiezen van de persoon, aan wie hij zijn stem wilde overdragen,

Er deden zich hier en daar echter prak- tijken van een soort "ronselarij.. van stemmen bij zieken (ouden van dagen in gestichten) en afwezigen voor, welke de minister aanleiding hebben gegeven, met het voorstel te komen, de kring van degenen, aan wie men een volmacht van stemoverdracht kan verlenén, te beper- ken tot de echtgenoot of echtgenote, een der bloed- of aanverwanten in de eel'!lte tot en met de derde graad, de echtge- noot van een schoonzuster of de echtge- note van een zwager, dan wel een der huisgenoten van de volmachtgever.

Daartegenover wordt de stemover- dracht voor zieken iets vergemakkelijkt, doordat de bij de Kieswe~ van 1951 ge- eiste doktersverklaring vervalt.

Ten aanzien van deze kwestie van het stemmen bij volmacht had prof. Oud nog ernstiger bezwaren.

In de eerste plaats was hij van mening, dat ·van het voorgestelde systeem van beperking van de stemoverdracht .tot be- paalde familieleden <en huisgenoten) weinig of niets zou terecht komen.

Wanneer men in de wet gaat voor- schrijven, dat alleen familieleden tot een bepaalde graad als gevolmachtigden mo- gen optreden, dan moet men er van uit- gaan, dat op de gemeentesecretarie ook geeontroleerd zal worden of men zich daaraan wel houdt.

Men moet zich, zo zei de heer Oud, dat maar eens voorstellen, bij die duizenden volmachten.

Iemand, die zeer thuis is in het bevol- kingsregister had hem gezegd, dat, als het tot de derde graad gaat, men de ge- gevens niet eens meer in het bevolkings- register van de eigen gemeente kan vin- den, maar dat men dan ook moet zoeken in een andere gemeente naar de familie- relaties.

Spreker maakte zich sterk, dat van die gehele contröle niets tereebt komt. Dat kan ook niet, zo zei hij, en als er we 1 nog iets van terecht zou komen, zou hij het zonde vinden van de geweldige ar- beid, die daarvoor zou moeten worden verricht.

Ten aanzien van deze wijziging was zijn standpunt dus: Men moet het stem- men bij volmacht aanvaarden of niet.

Aanvaardt men het beginsel inderdaad, dan moet men het ook niet gaan beper- ken. Dan moet men aan de kiezer zelf de keuze laten, wie hij(zij) eventueel machtigen wil.

• • •

G^ing het bovengenoemde bezwaar dus tegen de w ij z i g i n g, zoals zij nu werd voorgesteld, de heer . Oud ging veel verder en ontwikkelde ook zeer principi~le bezwaren tegen het be-

MINISTER BEEL administratieve rompslomp

(Vervolg op pag. 4)

*

^to.t

*

Masker af!

D at prof. Romme op de jongste Partijraads.- vergadering van de K.V.P. de knuppel in het hoenderhok heeft geworp·en door te verkla.- ren, dat "de P.v.d.A. zich verschuilt achter het scherm der neutraliteit", is inmiddels wel duide.- lijk bewezen.

Zowel in het socialistische ,.Het Vrije Volk"

als in de kàtbolielte "Volkskrant". wordt het de~

bat met vuur voortgezet.

In een tweetal heldere artikelen heeft onze hoofdredacteur deze •• broederstrijd"' reeds be.- sproken en hij heeft gewezen op de consequen- ties inzake het in Nederland te voeren politieke

beleid. ·

Het zij verre van ons, ons verder te mengen in de zojuist ontbrande strijd van de twee grote politieke coalitie-genoten. Doch als wij hierover een oordeel moeten vellen komen wij zeker tot de conclusie, dat prof. Romme de plank in dit geval zeker niet ver heeft misgeslagen.

Prof. Romroe heeft overigens met hetrekking tot het karakter van de Partij van de Arbeid niets nieuws onthuld. Wij mochten in deze k~

lommen reeds veel eerder op een dergelijke ana.- lyse wijzen.

Het pikante is evenwel, dat het thans de K.V.P. is, die met zoveel woorden het voorko.- men en het optreden van de P.v.d.A. scherp on.-

der de Joupe neemt. ·

Prof. Romme ·heeft door zijn uitspraak als het , ware een beroep gedaan op het onderscheidings-

vermogen van alle katholieken in Nederland.

Een beroep echter, waarvan de draagwijdte en de betekenis wel1icht verre kan uitgaan boven·

de betekenis die er "in eigen (katholieke) kring"

aan moet worden gehecht.

Immers velen, zeer velen dwalen nog met be.- trekking tot het ware karakter van de P .v .d.A.

Velen, helaas ~eer velen, geloven nog aan het sprookje, dat de socialisten na de bevrijding van hun beginselen zouden zijn afgestapt en dat zij de oude S.D.A.P.~inslag zouden hebhen afge.- zworen.

Inderdaad, om met prof. Romme te spreken.

tracht de P.v.d.A. achtu het masker van een zekere neutraliteit bet volk achter zich te scha ..

ren. Het weglaten van de woorden ,.sociaal.- democratisch" was kennelijk bedoeld als middel om een bredere massa dan tot dusverre voor de socialistische politiek te winnen.

Maar inmiddels is wel gebleken, dat de rode vos weliswaar wellicht zijn haren, doch zeker niet zijn streken verloren heeft.

Immers, achter het masker van een neutraal aandoende naam wordt de oude socialistische politiek onverdroten voortgezet.

Dit geschiedt o.m. met volkomen negatie van de belangen van de middenstand en de kleine zelfstandigen, die met de lokroep van de neutra~

liteit worden gevangen.

Daarom heeft prof. Romme ongetwijfeld de spijker op zijn kop geslagen. De P.v.d.A. voert een halfslachtige politiek, die er op is gericht de massa te verblinden door haar ,.overkoepelende en veelomvattende neutraliteit", doch die in we ..

zen weinig verschilt van de oude socialistische politiek, die de klassenstrijd nimmer kan af ..

zweren.

Met andere woorden heeft de Partij van de Arbeic;l zich voorgedaan op gronden, die niet in . overtenst~~ming zijn met dè waarheid en het is niet prof. Romroe alleen die hierop de aandacht vestigt.

(Vervolg van pag. 1)

verantwoordelijkheid voor het regeren erkent.

Weshalve de heer Le Cavelier met redenen het beleid van B. en W. aan zijn critische opmerkin~

gen mocht onderw.erpen.

• • •

Nog even terugkomend op het feit, dat niet wethouder Van Wijck, doch zijn ambt.- genoot Ram de mededeling deed van de verlof ..

verleni!Jg, is het duidelijk dat in deze hele zaak ook de tragiek van de rooms-rode samenwerking aan. de dag is getreden. De rode meerderheid, met medewerking en steun van de katholieken tot meerderheid gekomen, heeft de eerst verantwoor ..

delijke katholieke wethouder meegetrokken in een maatregel, die hem kennelijk niet aanstond en waarvan hij ook persoonlijk geen mededeling wenste te doen. Een van de leden van de socia.-

Nogmaals, van V.V.D.~zijde werd hierop reeds veel eerder gewezen. Het feit, dat prof.

Romme dit thans alsnog doet, geeft aan de poli.- tieke verhoudingen van het ogenblik inderdaad een bijzonder tintje. Doch nieuw is de uitspraak van prof. Romme allerminst.

Moge zijn waarschuwing evenwel tot gevolg hebben dat de ogen van velen. ook buiten het katholieke verband, eindelijk worden geopend.

• • •

Geen "opstijp, i.ngsmogelij k- . heden bij het socialisme"

H et Amsterdamse socialistische raadslid, drs Den Uyl, tevens directeur van de dr.

Wiardi Beekmanstichting is zeer onlangs terug ..

gekeerd van een· reis uit de Verenigde Staten.

Blijkens een verslag van .. Het Vrije Volk".

heeft de heer Den Uyl over deze reis voor een groep raadsleden en federatiebestuurders van de Partij van de Arbeid een causerie gehouden, waarin hij o.m. het navolgende zeide~

,.Ook als de Amerikaanse vakbeweging, zich te weer stellende tegen de reactionnair te noemen huidige republikeinse regering, zou komen tot een derde politieke partij, zou deze nog geen SD--

cialistische partij worden.

Dat de sociale opstijgingsmogelijkheden, aldus de heer Den Uyl. nog enorm zijn, is een der belangrijkste oorzaken van het falen van een socialistische beweging in de Verenigde Staten.

Nog altijd is het er mogelijk, dat binnen één generatie kinderen van arbeiders opklimmen tot de hoogste posten. In Nederland zijn daarvoor altijd nog drie generaties nodig."

Raker en kernachtiger had de socialist drs Den Uyl. zijn eigen socialisme niet kunnen bestrijden.

Het Nederlandse volk weet door deze uitspraak nu' toch wel heel duidelijk waar het aan toe is.

Nader commentaar waarlijk overbodig[

• • *

De kracht de~ geestelijke wapenen

In Oost.-Duitsland waart wederom een golf van onrust en lijdelijk verzet. De gebeurte.- nissen, die zich aldaar op het ogenblik afspelen doen sterk denken aan de opstand van de Oost.- Duitse arbeiders van 1 7 Juni van het vorige jaar.

Actie kweekt nu eenmaal reactie, zo ook hier.

Russische troepen zijn naar Oost~Berlijn ge.- hracht om op alle mogelijke gebeurtenissen voor ..

bereid te zijn.

Uit Dresden, Chemnitz, Greiz en Oelsnitz worden incidenten gemeld. De geheime politie is volledig gemobiliseerd en heeft reeds enkele honderden arrestaties verricht.

Naar uit Berlijn wordt vernomen. is deze on- rust zowel onder de industrie~arbeiders, als op het platteland veroorzaakt door de obstructie.- po1itiek van de Sowjets tijdens de conferentie van de Grote Vier. De Oost .. Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Stoph, heeft in een rede ..

voering de bevolking bezworen, de Oost~Duitse

regering te beschermen tegen iedere aanval. In enkele steden hebben Oostduitse arbeiders in de fabrieken vrije verkiezingen in geheel Duitsland geëist, volgs het plan~Eden .

Zo is dan de toestand in Oost~Duitsland op het ogenblik, dat wij deze regelen schrijven.

listische meerderheid van het college heeft dit gedaan, kennelijk met persoonlijke voldoening over de getroffen maatregel, op een wijze, die de verantwoordelijkheid voor de katholieke. wethou ..

der, dat hij niet voor zijn beleid en voor zijn man heeft gestaan, nog weer vergroot. Hier ziet men - het werd in ons blad vroeger reeds voorspeld - hoe navrant de diensten, door katholieken aan socialisten bewezen, worden gehonoreerd en hoezeer de K.V.PAractie Amsterdam en zich ..

zelf aan de rode meerderheid hebben uitgeleverd, zoals wij ook destijds schreven na de samenstel.- ling van het college en tegen welke opvatting de r.k ... Volkskrant" toen zo nadrukkelijk is opge ..

komen. Doch hij deze feiten uit de practijk baat geen schriftelijke tegenweer. De tragedie staat, helaas, onomstotelijk vast, nog eerder dan de af~

kerigen van dit rooms~rode compromis hadden

kunnen vermoeden! de R.

J.a ..-uABI 1111 - PAG. I

Men dient haar noch te over.-. noch te onder ..

. schatten. Inderdaad heeft de 17de Juni van het vorige jaar wel bewezen, dat van het lijdelijk ver.- zet in Oost~Duitsland geen onmiddellijk resultaat op korte termijn kan worden verwacht. Doch eveneens is duidefijk komen vast te staan, dat de communistische dwangpolitiek op een groot ver.- zet van de bevolking stuit.

Eveneens is duidelijk komen vast te staan, dat de woorden van de Westerse mogendheden op de conferentie van de Grote Vier te Berlijn ge.- bezigd een dergelijke overtuigingskracht hebben.

dat zij rechtstreeks spreken tot de hoofden en de harten van tallozen, die zich in de greep van de communistische dictatuur bevinden.

M.a.w. is het niet zo, dat de geesten door de Russische manoeuvres dermate zijn afgestompt, dat zij niet meer voor redelijkheid vatbaar zou- den zijn .

Nogmaals, de resultaten van dit verzet mogen zeker niet worden overschat. Maar er is een be- langrijke houvast, n.l. dat de kracht van de gees- telijke wapenen zich in een toenemende mate manifesteert. En dit kan elke ware democraat slechts tot vreugde stenunen. Immers, er zijn meer dictatoriale stelsels geweest, die zich stuk.

hebben geheten op de geestelijke weerstand van de volkeren, die zij dachten permanent in hun greep te hebben.

Mogen wij deze ontwikkeling zien als en lichtpunt, waarschijnlijk voor een verre, verre toe- komst, een lichtpunt, dat ons democraten van de gehele wereld duidelijk maakt, dat de strijd voor de vrijheid niet hij de grenzen stilhoudt en dat zij onversaagd moet worden voortgezet, mede om hen een hart onder de riem te steken, die nog van de vrijheid zijn verstoken.

• • •

_Socialistische voorlichting Het socialistische dagblad .. Het Vrije Volk ..

heeft een tijdlang in zijn kolommen da.- gelijks bij wijze van aflevering een z.g ... Vrije Volk Encyclopaedie" gepubliceerd, waaruit, ge ..

lijk uit elke encydopaedie, vele feiten konden worden geput.

Men zou zo zeggen een loffelijk streven van

"Het Vrije Volk", dat dagelijks onder de kop van deze encyclopaedie de hekende regels uit de Socialistenmars: "Al geesteslicht, a) wetens- macht zij aan het zwoegend volk gegeven", af- drukte.

Een loflijk streven. omdat ook wij van oordeel zijn, dat men niet genoeg kan doen om het onf..

wikkelingspeil van ons volk te verhogen.

Doch, helaas aan het einde van deze ontwik- kelingsrit kwam de rode aap uit de mouw. Aan ..

geland bij de letter V kon men er vanzelfspre-- kend niet van huiten ook iets te zeggen over de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Immers, de V.V.D. doodzwijgen zou toch weinig in over.- eenstemming zijn met een ware democratisch- socialistische voorlichting. Dat men er toch ken.- nelijk mee inzat onze Partij te noemen moge blij- ken uit de navolgende opsomming, die de Vrije Volk Encyclopaedie van de V.V.D. meent te moeten geven. Deze omschrijving luidt dan als volgt:

.. VOLKSPARTIJ voor Vrijheid en Democra.- tie, de Nederlandse liberale partij. Zij kreeg deze naam in 1948, nadat een groepje vroegere vn'j-

zinnig~democraten onder leiding van mr. P. J.

Oud (na een kort verblijf in de P.v.d.A.) naar de Partij van de V rijbeid was overgegaan. E.igen.- lijk is de V.V.D., zoals zij kortheidshalve wordt genoemd, een afstammelinge van de Liberale Unie (1885-1921) met versterkte con- servatieve tendenties op econo- m i s c h e n s o c i a a 1 g eb i e d. (Spat. van ons - Red.) De V.V.D. verwierf bij de Kamerver.- kiezingen van 1952 negen zetels."

Ziedaar, ,.al geesteslicht, al wetensmacht, die aan het zwoegend volk wordt gegeven", als het de voorlichting inzake onze Partij betreft.

Wij weten, dat in de loop der geschiedenis meer ,.encyclopaedieën' hebben bestaan, die in hun voorlichting slechts datgene schreven, het..

geen in een bepaalde politieke kraam te pas kwam. Wij weten ook, dat dergelijke .,politieke encyclopaedieën ook elders nog bestaan.

Wij weten voorts, dat de Nederlandse socia.- listen zich tegen een dergelijke subjectieve voor.- lichting hebben verzet en nog verzetten, doch dat zij zich thans zelf met dergelijke methodes inla-- ten, is voor ons toch wel een zeer onverwachte en niet minder onaangename verrassing.

·Wij zullen .er verder maar het zwijgen aall toe doen. Deze socialistische voorlichtings-onf..

sporing_ spreekt wel heel d~delijlt voor zichzelf.