Tweede Kamer

VRIJBEID IN

DEMOCRATIE

Zaterdag I Jat~. 1955 • tW. lU.

Schoolgeld-debat

Tweede Kamer

(Zie pag. 2 en 4)

WEEKBLAD V A N DE VOLKS PAR TIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

,,Bij de Jaarovergang"

Zal 1954 in de herinnering van onze knusse, Westerse familiekring voortleven als het jaar van Frankrijk, de huidige minister~president

der Vierde Republiek kan - ook naar een opvat~

tiilg die tot uiting kwam in 't Amerikaanse week~

blad "Time" - aanspraak maken op de titel "De Man van het Jaar".

Wij doen aan de belangrijkheid van Frankrijks positie in West-Europa niet tekort, wanneer wij constateren, dat Frankrijks invloed op de politieke leiding van het. Westen sinds het einde van de Wereldoorlog niet groot was. Wij bedoelen ^veel~

eer, dat die invloed te geriiÎg was, juist gezien de plaats welke dit land no!J steeds in het politieke, het economische en het cuiturele leven van ons werelddeel inneemt. De enorme moeilijkheden, waarvoor het zich na de wapenstilstand geplaatst zag, zowel wat de opbouw van zijn door de oorlog ernstig ontwrichte economie als wat de verhou- ding tot zijn overzeese gebiedsdelen aangaat, kun~

nen deze invloedsvermindering slechts ten dele verklar81'l. Haar" oerzaken moet~n verder gez<X:ht worden in de algemene verzwakking der positie van West~Europa in het wereldleven en - last not least - in de aperte onmacht van Frankrijks interne politiek, die het zelfs aan haar bèkwaam~

ste staatslieden anmogelijk maakte tot een stabiel beleid te komen. •

- Hieraan heeft - in 1954 althans! - de heer Mendès-France een verrassende wending gege~

ven. Schijnt zijn positie aan het einde des jaars précair genoeg om de vraag te stellen of hij als premier het jaar heel lang zal overleven, niet te ontkennen valt dat hij op het jaar zijn stempel heeft gedrukt. Voor Frankrijk heeft P. M. F.

ongetwijfeld alle recht op de titel ,.Man van het Jaar" verworven.

Hij echter ook is het, die 1954 gemaakt heeft tot het jaar waarin Frankrijk zijn rechtmatig aan~

deel ili het wereldbestel herwon. Dat dit niet zon~

der klèérsch;uren geschiedde, behoeft nauwelijks vermelding. Franktijk moest zijn positie in Zuid~

Oost-Azië voor een aanzienlijk deel prijsgeven.

Voor zijn Noord-Afrikaanse gebiedsdelen heeft ook Mendès-France nog geen bevredigende structuur gevonden en het laat zich niet aanzien dat deze te vinden is zonder verdere aantasting van Frankrijks bevoegdheden. Van zijn eerste op~

treden af echter wekte de nieuwe minister-presi~

dent de indruk, door zijn beleid in zake de over- zeese gebiedsdelen ruimte te willen scheppen voor een intern herstel. dat Frankrijk weer wat meer aanzien zou geven in de internationale politiek.

Ten aanzien van dit laatste is Mendès-France verder gevorderd dan wat het eerste betreft. Hoe men het keren of wenden moge: in het vraagstuk der Westerse defensie~politiek heeft zijn optreden een radicale wijziging gebracht en misschien meer nog in dat van de integratie van West-Europa.

Of dit alles ten goede of ten kwade zal werken.

hebben wij aan de toekonw;t ovec té laten. Oni

gaat het nu slechts om het feit, dat Mendès-Fran~

c:e in het Westerse volkerenleven van 1954 ,.de"

man geweest is. De .. Man van het Jaar", óók als hij misschien niet meer dan de man van één jaar

·zou blijken te zijn! Zijn verdienste is het in elk geval, dat hij zijn land vorig jaar weer in 'n positie heeft gebracht, die Frankrijk mee deed spreken in het gehèel en dat hij de wereld - ook Frankrijks bondgenoten! - weer dwong naar Frankrijks stem te luisteren.

Wat zullen wij overigens zeggen van het jaar, dat thans beëindigd is?. ·

V rijwel alle overeenkomsten, op grond mede van Mendès~France's politiek tot stand gebracht, hangen wat hun uitvoering betreft, nog aan zijden draden. Bonn en Parijs zijn centra van een poli- tiek pokerspel als het Westen zich met het oog op de omstandigheden niet veroorloven kan.

Want wel kan wat over de eventuele defensie~

mogelijkheden voor e.n na bekend gemaakt wordt tot zekere geruststelling strekken, de diepe klove Mussen Oost en West blfj't de w6reldsituatie be.- heersen en over de _ernst daarvan zeggen wij in deze karte beschouwing bij. de overgang van het oude in het nieuwe jaar liefst maar niet te veel!

In het Verenigd Koninkrijk houdt de tachtig jaar geworden Churchill de touwtjes nog vast in handen. In de Verenigde Staten blijft de leiding veilig bij Eisenhower, ook af blijkt het getij er gunstiger voor de Democraten dan voor de Re~

publikeinen. Laat ons hopen, dat ook die andere ,.grand old man", Adenauer de leiding in zijn land ook in 1955 behouden zal! Stabiliteit is het eerste wat ons Westen thans behoeft.

Wat ons eigen land betreft: de Staten~verkie~

zingen brachten dit voorjaar minder leven in de brouwerij dan het Mandement der bisschoppen kort daarna.

De verkiezingsuitslag was voor onze partij be- vredigend, daar. zij haar positie g~consolideerd

zag. Het beraad,. waartoe zowel de verkiezings- . uitslag als het Mandement ook in onze kringen noopte, leidde ong~twijfeld tot versterking onzer partij, welker positie onze leider prof. Oud zowel in zijn openingsrede op onze jaarvergadering als in zijn even magistrale rede bij de begrotings~

debatten, ook naar het oordeel van tegenstaaders, ~

op indrukwekkende wijze uiteengezet heeft.

Met leedwezen memoreren wij, dat 195.4 geen gunstig jaar is geweest voor de verbetering onzer betrekkingen met lndon.esië. Dat de Republiek haar eis dat Nederland tot nieuwe onderhande~

Jingen omtrent Nieuw~Guinea zou worden ge- noopt .voor het forum der Verenigde Naties bracht, is evenzeer symptoom van de achteruit~

gang in die verhoudingen - ook na de verbre~

king der Unie! - als afleidingsmanoeuvre voor de moeilijkheden waarmede de Republiek in eigen land te kampen heeft.

De uitspraak door de Verenigde Naties op dit punt gedaan moge oaa tet VGldoening stemmen.

zij schiep voor ons gevoel tegelijk de mogelijkheid _ dat ten aanzien van Nieuw~Guinea een zekere rust zou intreden, die ook in de verhouding tus~

sen de voormalige Unie~partners een wending ten . goede zou kunnen )Jrengen. De hoop hierop werd . laatstelijk weer getemperd door het overleg in Bo- gor tussen verschillende Oost~Aziatische landen gehouden. Als voorlopig resultaat hiervan wePd bekend gemaakt, dat nog andere staten in het . overleg zouden worden betrokken, waaronder ook enkele van rondom de Oude Wereldzee. Of dit tot onmiddellijk tastbare resultaten zal leiden, vanuit het gezichtspunt van Indonesië bezien, ;.

blijft o.i. de vraag. Het geeft alleen aanleiding tot de verwachting, dat Nieuw-Guinea voorwerp van politieke wrijving zal blijven, waaraan Nederland alle aandacht zal te schenken hebben.

Ook hierom is krachtige ontwikkeling van Nieuw~Guinea voor ons land zaak van de aller•

eerste orde. Niet alleeft stelt Nederland hiermede een positieve daad, die zijn standpunt een morele . ondergtond temeer geeft, het opent ook de ^mo~

gelijkheid dat de stem van Nieuw-Guinea zelf

. . 0 \ -

gestadig aan kracht zal winnèn. En dit laatste is>

van niet te onderschatten betekenis, ook reèds bij , de huidige stand van het vraagstuk hier in ge~ ·- ding.

Nog eer het oude jaar ten einde was, kwam · een geluid van socialistische zijde trouwens dit vraagstuk bemoeilijken. Wij doelen uiteraard op de opinie, door oud-minister H. Vos ten aanzien van Nieuw-Guinea in een interview met .,Het Parool" ten beste gegeven. Moge het op zichzelf merkwaardig zijn, dat een socialistisch voorman - het nodig acht in dit stadium van het Nieuw• · Guinea-geval een zienswijze kenbaar te maken, die lijnrecht indruist tegen die van het Kabinet, de socialistische minister .. president en de socialisti• • sche Kamerfracties, het is, van nationaal stand~ - punt bezien, meer bedenkelijk dan opmerkelijk, . clat deze zienswijze die is van .de man, die thans het vice~voorzitterschap van de P.v.d.A. bekleedt.

en algemeen beschouwd wordt als een der • ernstigste c:andidaten voor het voorzitterschap · dezer partij. Dat hier vragen rijzen, uit een oog•

punt van intem~Nederlandse politiek van het uiterste belang, stippen wij thans slechts aan. Het geeft aanleiding te over om hetgeen .,Het Pa·

rooi" ~interview ten deze in de kringen van de P.v.d.A. zelf teweeg brengt met de grootste aan•

daèht te volgen.

Besluiten wij deze beschouwing met nogmaals onze vreu.gde uit te spreken over het Statuut dat aan het einde van het jaar onze verhouding met de overzeese rijksdelen op een moderne basis heeft geregeld eR waardoor wij bij het begin van dit nieuwe jaar voor geheel ons Koninkrijk hoop ..

volle verwachtingea mogen koesteren en de besta wensen uiten.

deR.

YalliiiiiD 11K· ·oEMOOBA'I'III

it•en

Levendig schoolgeld-debat in de Tweede Kamer *

(ten onrechte)

Kabinetscompromis blijkbaar

het hart geraakt

Amendement-Fortanier bracht velen

verwarrtng

Mevrouw Fortanier';de'OW'it heeft met haar amendement voor de uitbreiding van de door de Regering voorgestelde opbeffing v.an het schoolgeld goed werk verricht, al werd het tenslotte dan ook niet otet succes bekroond.

Goed. werk in de eer~te p~ts om de . .ateriële inhoud van het voorstel.

Baar amendement zou, wanneer het was aanvaard, een helder, logisch en veel con··

,eequenter systeem van vrijstellingen hebben gesteld in de plaats van de door de Regering wel zeer. willekeurig achter de twe.ede klasse van het vervolgonderwijs opge- trokken grens. En het richtte zich tegelijk tegen het juist vrijwel uitsluitend voor de mlddeurroepen willekeurig rehandhaafd blijven van de in de fiscale sfeer reirokken lehoolreldbetaling.

Goed werk óók, omdat onze actieve vrouwelijke afgevaardirde (en dat niet voor de eerste maal) wat leven in de bij de begrotingsdebatten opvallend weinir emoties opleverende politieke brouwerij ·heeft gebracht. ·

Zij bracht de Regering, zomede teren- èn voorstanders van de schoolgeld-afsehaffinr, door haar met groot vernuft en handigheid geponeerde stellingen en door haar buiten-

ge~one slagvaardigheid in het debat lelijk in het nauw.

De Regering, doordat onze geestverwante met haar voorstel blijkens latere verkla- :rlnren van minister Beel een moeizaam verkregen Kabinetscompromis Jn het hart bleek te hebben geraakt; de tegenstanders~ omdat die - regeven nu eenmaal het Rege- ringsvoorstel - de logica van haar voorstellen nauwelijks konden ontkennen of weer- epreken; de voorstanders tenslotte (en hiermede bedoelen wij dan de P.v.d.A.-fraetie), emdat dezen zich - om het eens heel huiselijk uit te· drukken --=' "geflest" voelden,

&I was dat revoel van politiek dépit dan ook misplaatst.

MEVROUW FORT ANIER-DE WIT

•.. amendement, dat insloeg als een bom ..•

Zij bevestigde daarbij het standpunt, van V.V.D.-zijde eerder ingenomen, n.l.

dat het o.i. psychologische voordelen heeft, voor het verplichte onderwijs een bijdrage van de ouders te vragen. Dit on-

d~rstreept, dat, ondanks de wettelijke leerverplichting, de verantwoordelijk- heid voor de opleiding en de opvoeding der kinderen toch ligt bij de ouders.

·wat beoogde nu het in December 1953 als onderdeel van een complex van belastingverlagingen van totaal f 411 mill.

ingediende Regeringsvoorstel? Het be- oogde de ouders van de leerplichtige jeugd extra tegemoet te komen door met terugwerkende kracht van 1 September 1953 . af het schoolgeld voor hen af te ethaffen.

In feite sloot dit in, dat in het vervolg voor iedere leerling. dus zou moeten wor- den nagegaan, of hij of zij (nog) leer- plichtig is.

De Regering achtte dat in strijd met de tevens beoogde administratieve vereen- voudiging en daarom is zij uitgegaan van een fictie.

Zij is uitgegaan van de overweging, dat, , de duur van de leerplicht in het algemeen I jaar is en zo kwam zij, het niet-indi- viduele systeem kiezend, dus tot het voor- .tel, van schoolgeldheffing vrij te stellen alle leerlingen van de lagere scholen (g.l.o., v.g.l.o. en b.l.o.), zomede a 11 e leerlingen van de eerste t w e e leerjaren Yan scholen voor uitgebreid lager onder- wijs (men noemt dat nog altijd: MULO), voorbereidend hoger- en middelbaar on- derwijs en lager nijverheidsonderwijs, be- nevens de leerlingen van het eerste leer- jaar van lagere land- en tuinbouwscho- len.

Voor de hogere leerjaren dier scholen

~1 dus, evenals voor de leerlingen van kweekscholen en vàn scholen voor uitge- breid lager- en middelbaar nijverheids- onderwijs, wèl schoolgeld moeten blijven lletaald, doch daarvoor is een vrij aa:n- llienlijke verlaging van het schoolgeldta- rief voorgesteld.

· Tenslotte is van dit ontwerp nog ge- bruik gemaakt om een belangrijke ver- eènvoudiging aan te brengèn in de veel- , eoortigheid van regelingen, die ten aan- alen van de schoolgeldheffing voor de verschillende takken van onderwijs thans 'bestaan en die over een aantal wetten en besluiten zijn verspreid.

Er is·nu een regeling ontworpen waar- b~ de heffing V!ln het schoolgeld. (voo.r t:over dan nog gehandhaafd) met betrek- kina tot het u.l.o., het kweekscnoolonder- wijs, het.v.h.o. en m.o. en het nijverh.eids- cmderwijs in één ·wet volgens een uni- form tarief p}aats vindt.

* * •

Mevrouw Fortanier, als eerste aan het woord komend, stelde nu vast, dat het ontwerp ongetwijfeld twee verbete- ringen bracht: 1e. een verlaging van schoolgelden, voor. zover die volgens dit voorstel nog geheven zouden worden; 2e.

een uniform tarief van schoolgeld.

Zij achtte dat op zichzelf uitermate be- langrijk, omdat daardoor het schoolgeld niet meer de keuze der ouders zou ·be- , hoeven te bepalen. Voor dit ontwerp in zijn geheel kon zij echter geen grote be- wondering koesteren.

Dit ontwer!J. zo zei zij, beperkt het z.g.

"kosteloze" onderwijs "in beginsel" met opzet tot hen, die door de Staat verplicht worden het onderwijs te volgen.

Mevr. Fortanier achtte dat al direct een verkeerd criterium. A 1 s men in begin- lel wil overgaan tot het niet heffen van

schoolgeld en dat niet-heffen dan weer wil beperken, dan komt naar haar over- tuiging juist allereerst het n i et ver- plichte onderwijs daarvoor in aanmer- king.

Ouders, die voor de opleiding van hun kinderen meer doen dan waartoe de wet hen verplicht, brengen, ook als er geen schoolgeld wordt geheven, in het alge- meen offers voor hun kinderen. Offers in het belang van het kind, maar waar- van de maatschappij mede de vruchten plukt.

De woordvoerster van onze fractie acht- te het een eigenaardige figuur, ouders van leerplichtige kinderen vrij te stellen van schoolgeld, en die ouders, die meer wil-

len doen voor hun kinderen, daarvoor van overheidswege dan we 1 kosten op te leg- gen, die zij in voorgaande jaren· niet be- hoefden op te brengen.

Een zo groot mogelijke gelijkheid van kansen voor de opgroeiende jeugd wordt hiermede zeker niet gestimuleerd.

Spreekster zou dan ook meer waardering hebben gehad voor een voorstel, ·dat in beginsel zou uitgaan van deze opzet: een laag schoolgeld voor het verplichte on- derwijl, lager dan nu geheven wordt; en vrijstelling van schoolgeld voor alle vor- men van onderwijs aan de niet-leerplich- tige jeugd.

Over het z.g. kosteloos onderwijs was in deze Kamer, naar onze geestverwante in herinnering bracht, al meer gespro- ken. Zij kon daarom betrekkelijk kort zijn, maar wenste toch een· enkele op-

merking te maken. ·

Dat ligt zozeer in de. natuur der din- gen, dat alleen een maatschappijvorm, die

· gebaseerd is op deze kern; naar ons in- zicht de eerbied, di.e verschuldigd is aan de waarde van de menselijke persoonlijk- heid, kan doen ontstaan en in stand hou- den.

En het is nu eenmaal een ervaringsfeit, dat voor bewezen diensten een financiële bijdrage, al is die nog zo gering, in het algemeen stimulerend werkt voor de aan- dacht en de belangstelling der betrokke- nen, al is die financiële bijdrage geluk- kig niet de enige stimulans voor de be- langstelling der ouders ook voor het la- ger onderwijs.

• • •

Het gaat in deze echter niet a 11 e e n om beginselen; de praktijk spreekt ook een belangrijk woord mee. En onze woordvoerster kon het wel eens zijn met de minister in zijn M.v.A., dat het hier tenslotte gaat over een afweging van be- langen.

En wat bleek nu het geval? Met de inningskosten van het schoolgeld voor de leerplichtige jeugd waren volgens bere- keningen van de minister bijna f 5 mill.

gemoeid. Dat wil zeggen: f 5 mill. kosten om ongeveer f 25 millioen binnen te krij- gen.

is bizonder geschrokken van die schieterij in Panama. Hebben ze zó maar de heer ]ose Antonio Remon neergeknald. Hebt U het portrel van de over- ledene gezien? Geen mannetje om met zich te laten doen; dat vierkante, vlezige hoold met ogen, die precies ·weten wal zij willen. -

Panàina is nogal ver weg en alleen met schepen, de heer millionnair Onassis, hel kanaal en een gebeurtenis als deze actuele worden wij aan het bestaan van deze illustere republiek herinnerd. Wanneer ik U, twee weken geleden, had gevraagd: "wie is president van Panama?" - effe eerlijk wezen- dan hadt U het n iet geweten.

Toch is Panama interessant, omdat het een (lclein) deel van een enorm continent is, een schatrijk contînent met zeventien grote en kleine staten, die steeds meer in de wereldmelk te brokkelen krijgen. En met een interpretatie van het woord "democrc:tie" die steeds belangwekkender wordt omdat zij mede richting geeft aan belangrijlee wereldpolitieke gebeurtenissen.

U h66rt altijd over die democratische gezindheid van al die staten en U neemt dat als zoete koek op Uw bordje bij de thee, maar dat zoudt U zeker niet doen als U wist hoe het i s.

Wat .nu in Panama gebeurd is, is een uitschieterfje van die in.terpretatie.

Zoals federé revolutie daar dat 66k is. Wij halen voor die dingen onze Euro- p_ese schouders op en glimlachen er om en zijn het z6 weer verg~ten, maar

dat moeten wij zo langzamerhand niet meer doen.

Dat :is alles wat ilc er, in zo'n hoekje als dit over lcan zeggen. Hèèl vaag en oppervlakkig en alleen maar met een lclein journalistiek vingertje naar het probleém wij z e n d.

Als dáár geschoten wordt met scherp of met een heel zonderlinge opvatting over het begrip democratie, dan gaat dat ons 66./c aan.

Steeds meer.

Denlc maar eens aan de wijze woorden van DEZE BURGER.

MeV'l'ouw Fortànier achtte dit een der- mate hoog bedrag (dat bij een verlaging van het tarief natuurlijk niet zou vermin-

d~ren en in verhouding zelfs nog zwaar- der zou drukken), dat uitgegeven wordt voor in wezen onproductieve arbeid, dat zij daar niet zonder meer aan voorbij kon

gaan. '

Sterker: zij meende, dat het psycholo- gische voordeel, dat zij zojuist genoemd had, met f 5 milHoen toch te duur ge- kocht zou zijn.

Resumerende, wilde zij op praktische grond dan ook meegaan met de afschaf- fing van het schoolgeld voor hèt verplich- te onderwijs: in de eerste plaats omdat de inningskosten te hoog zijn; in de twee- de plaats omdat dit voorstel een onder- deel uitmaakt van een totaal aan belas- tingverlagingen, dat financieel blijkbaar geen bezwaar oplevert voor de schatkist en waarop bovendien de ouders hebben gerekend.

Het is immers bekend, dat van Septem- ber 1953 af een aantal gemeentebesturen reeds geen schoolgeld meer heeft gehe- ven. Het zou vele belanghebbenden voor onoverkome1ijke moeilijkheden stellen, deze gelden achteraf, en dan in twee- voud, nog te betalen.

Zoals mevr. Fortanier in het begin ech- ter reeds had uiteengezet, achtte zij het nu evenwel in beginsel onjuist, bij het onverplichte onderwijs halt te houden.

Het voorstel, zoals het daar lag, kostte de schatkist f 24.7 millioen. De opbrengst van het schoolgeld, dat volgens het ont- werp nog zou blijven geheven, werd ge- schat op omstreeks f 2 millioen. De in- ningskosten daarvan zouden ongeveer f 400.000 bedragen, zodat vrijstelling over de gehele linie de schatkist zou komen te staan op derving van f 1.6 milHoen extra.

En· wie zouden dit nu moeten opbren- gen? De middengroepen van ons volk, dus precies degenen, die van oudsher gewend zijn zich veel te getroosten voor de oplei- ding van hun kinderen: onderwijzers, leraren en andere intellectuele beroepen;

mensen, die door de rïivelleringspolitiek van de laatste jaren nauwelijks of niet in staat zijn, 'hun culturele rol in ons volks- · leven te vervullen.

Ook nu nog niet, nádat enige verbete- ring in de situatie is gebracht.

In deze omstandigheden achtte mevr.

Fortanier het niet verantwoord, deze spe- ciale last blijvend op te leggen of te hand- haven voor de middengroepen. Zij achtte he! practisch van elk belang ontbloot, die f 2 millioen van hen te eisen.

Vandaar dat zij, met mede-ondert•

kening van de heer Oud en een •. ~.ntal andere leden van haar fractie, een amendement indiende, dat het eerste artikel van het ontwerp aldus wenste te WijZigen, dat het zou komen te luiden:

1. Geen schoolgeld wordt geheven voor het verstrekken van onderwijl aan leerlingen van scholen voor: a. ge- woon Jager onderwijs; b. voortgezet gewoon lager onderwijs; c. buitenge- woon lag-er onderwijs;

2. evenmin wordt schoolgeld gebe- ven voor het verstrekken van dagon- derwijs aan leerlingen van scholen Yoor: a. uitgebreid lager onderwijs;

b. voorbereidend hoger- en mlddëlbaar onderwijs; c. nljverheidsonderwljes, als- mede voor het verstrekken van dag- onderwijs aan leerlingen van kweek- scholen en lagere land- en tuinbouw- scholen.

• • *

De indiening va11 dit amendement - bleek te zijn ingeslagen als een bom. Vooral de heer Van Sleen, de on-.

derwijs-specialist van de P. v. d. A.- fractie, bleek er voLslagen door van zijn . stuk gebracht.

Van de toelichting van meV'l'ouw For- tanier, die toch duidelijk genoeg was geweest, had hij kennelijk niets begre-- pen - of hij deed alsof.

Hij had verwacht, dat het de V.V.D.- fractie nog grote moeite zou hebben gekost, met het wetsvoorstel mee te gaan, en daar kwam nu als verrassing de boodschap: "Wij geven de tegen- stand niet slechts op, maar u kunt ons beschouwen als hulptroepen in de strijd voor de volledige overwinning",

VIUIBEID BN DDIOORA'Ril

* ^ru~tL· _. ^{WEEK to.t WEEK *}

Een nteuw 1aar

Traditie speelt veelal in het menselijke leven een belangrijke rol. De één wordt hier~

door weliswaar in sterkere mate beïnvloed dan de ander. doch de invloed is aanwijsbaar.

De jaarwisseling is een belangrijke traditionele gebeurtenis en spreekt ons in het algemeen ster~

ker aan, dan het vi~ren van onze verjaardag.

Wij sluiten het oude jaar zo echt bewust af.

Niet alleen in de geest, maar meestal ook met de daad. Er worden voorlopige balansen opgesteld en winstcijfers gemaakt. Bureau's worden opge~

ruimd. Men wil in het oude jaar nog schoon schip maken en het nieuwe jaar met nieuw élan he~

ginnen.

Dit jaar zullen w~ het weer beter trachten te doen dan het voorgaande. Het zijn vele goede voornemens, die weliswaar in de loop van de tijd afzwakken, maar er blijft toch vaak wel weer iets van hangen.

Wij hebben dit jaar nieuwe en goede voor~

nemens. Wij behoren deze althans te hebben.

Ook in de politiek!

Een nieuw politiek jaar ligt voor ons. Wij zit~

ten midden in de winteractiviteit. Misschien mag de jaarwisseling voor velen een aansporing zijn ook hun politieke activiteit dit jaar meer te ont~

wikkelen.

De ledenvergaderingen en propaganda~bijeen~

komsten kunnen in de régel heus nog wel wat meer bezoek gebruiken. Mogen velen in het nieu~

we jaar het voornemen tot uitvoering brengen om niet alles op de schouders van een paar afdelings~

bestuurders te laten rusten, doch ook zelf eens flink aan te pakken.

.Grote gebeurtenissen werpen hun schaduwen vooruit. Zo is het ook in de politiek. Immers, thans reeds zullen wij ons zo langzamerhand inoe~

ten voorbereiden op de Kamerverkiezingen van het volgende jaar. Er is nog veel werk te verzet~

ten niet alleen landelijk, maar ook plaatselijk.

Moge het Nieuwe Jaar ons allen met een ver~

sterkt idealisme en enthousiasme bezielen.

Nieuwe initiatieven

W

wandelen van nieuwe wegen in het plaatselijke Partijwerk de animo er voor zo kan vergroten.

In dit nummer vindt U elders een verslagje van de activiteiten van de afdelingen Ede en Leiden.

Hier wordt nu eens echt met de sleur gebroken en wordt de belangstelling van de afdeling ook eèns rond andere dingen geconcentreerd dan o.p

· de politiek alleen.

Het grote voordeel van een dergelijke methode is, dat aldus de onderlinge band tussen de leden (en bestuur) in aanzienlijke mate wordt verste~

vigd.

Het voorbeeld van Leiden en Ede verdient zeker navolging.

Het Nieuwe Jaar is wel een zeer geschikt tijd~

stip om ook .op dit terrein eens nieuwe wegen te gaan bewandelen.

Rode Vos

Û ud~min_ister ir H. Vos, tevens waarnemend voorzttter van de Partij van de Arbeid, heeft in een interview met "Het Parool" ver~

klaard, dat Ned~dand de souvereiniteit over Nieuw~Guinea zal moeten opgeven en dat deze·

souvereiniteit aan Indonesië behoort, daar Nieuw~

Guinea zelf nog geen souvereine natie kan wor~

den.

Met deze uitspraak heeft de waarnemend voor~

zitter van de Partij van de Arbeid waarlijk voor een verrassing gezorgd. Niet zozeer, wat de. in ..

houd van zijn verklaring betreft, doch zeer zeker wel met betrekking_ tot het tijdstip, waarop hij deze uitspraak lanceerde.

Dat de heer Vos niet een P.v.d.A.~er, maai: een volbloed oud~S.D.A.P.~man is gebleven, was al lang geen geheim meer. De heer Vos heeft reeds vaker als lid van de P.v.d.A. uitspraken gedaan, die sterk deden uitkomen, dat hij zich in het al~

oude Marxistische vaarwater wonderwel thuis voelt ..

Wij leven in een democratische samenleving.

En het is verre van ons te wensen, dat de heer Vos .- gelijk Albarda vroeger zeide: ,.van zijn hart een moonfkuil zou hebben gemaakt" - m~ar niettemin. moeten wij constateren, dat zijn uit~

spraak van weinig tact getuigt.

Hij heeft n.l. noch de natie, noch zijn Partij, noch de bewoners van Nieuw~Guinea met zijn verklaring een dienst bewezen. Een man van het kaliber van de heer Vos heeft vanzelfsprekend vooruit geweten welk een draagwijdte zijn verkla~

ring moest hebben en daarom nemen wij aan, dat deze verklaring hem wel zeer op de tong moet hebben gebrand.

De heer Vos behoefde niet in het Parlement naar eer en geweten te vt;rklaren· hoe hij over de zaak dacht. Hij koos daarvoor een nogal gezochte vorm van het interview.

De heer Vos deed dit geheel vrijwillig. Maar daarmede accentueerde hij de tegenstellingen, die er in t~enemende mate in de Partij van de Arbeid naar voren komen. Alle schone woorden over de doorbraak ten spijt.

Als er één is geweest, die het Nederlandse volk heeft duidelijk gemaakt, dat de doorbraak een sprookje is, dan is het wel de waarnem~nd voorzitter van de Partij van de Arbeid.

Hij heeft de tegenstellingen in de Partij van de Arbeid opnieuw in het licht geplaatst en ons volk laten zien, dat ten eerste het oude S.D.A.P.~ele~

ment nog in.vele kringen leeft en ten tweede, dat dit oude element in de huidge Partij van de Ar~

beid niet voldoende expansie krijgt.

De tweeslachtigheid van de Partij van de Ar~

beid is opnieuw fel aan de dag getreden. Men kan nu eenmaal niet hinken op twee gedachten, zelfs niet als· men de scherpste .tegenstellingen tracht te verbloemen met het woordje doorbraak.

Indonesische atlas \.

onder bovenstaand Op~chrift troffen WIJ 10

· het ,.Algemeen Handelsblad" het navol~

gende ingezonden stukje aan, waarv&n wij de in~

houd zeker niet aan onze lezers willen onthouden.·

Dit stukje luidde als volgt:

In uw blad vàn 9 December gelezen hebbende het yerslag van de Tweede Kamer~zitting, waar~

in verbazing tot uiting kwam over de mededeling van mevr. Fortanier, dat in een schoolboekje. ge~

bruikt wordende op de lagere scholen te Zwolle de enormiteit te lezen is dat Nieuw~Guinea een deel is van Indonesië, meen ik, dat deze verbazing en de ergernis nog groter zal dienen te zijn over het feit, dat hier te lande bij eeQ grote drukkerij als een export~order voor Indonesië dit jaar dui~.

zenden atlassen in de Indonesische taal zijn ge~

drukt en dat in deze atlassen wel Brits Borneo en Portugees Timor zeer duidelijk aangegeven zijn als delen niet behorende tot Indonesië, maar Ne~

derlands Nieuw~Guinea zeer positief als gewoon deel van de Indonesische republiek is aangeduid.

Vanuit Nederland wordt aldus een exportorder uitgevoerd, waarbij de jeugd in Indonesië aan~

schouwelijk wordt voorgelicht: Nieuw~Guinea is geen Nederlands gebied, maar .,eigen land".

Deze atlas heb· ik zelf gezien.

Bilthoven Th. C.

Ov.er objectieve voorlichting gesproken!

I IANUABI UU - PAG. I

JAARLIJKSE ALGEMENE VERGADERING

MELd TIJDIG IN VERBAND MET LOGEERGELEGENHEID.

De secretarissen van alle afdellll&'Cn w•r•&

verzocht zo spoedic mogelijk opgave te wlllea verstrekken van het aantal afgevaardigden ea leden van hun afdeling, die de .Jaarlijkse Alge- mene Vergadering op Vrijdagavond !2 April 1955, in Haarlem zullen bijwonen, onder vermel- ding hoevelen hiervan voor ei«en logles zallea zorgdragen.

De aandacht wordt er op gevesticd, dat Haar- lem slechts weinig hotel-accommodatie bezit, bo- vendien zijn er, vanwece het bloembollensel- zoen, reeds zeer veel plaatsen In de hotels veer buitenlanders gereserveerd.

De ,.Centrale Haarlem" zal trachten zoveel mogelijk afgevaardigden en leclen bij de ledea in Haarlem en omstreken onder te brengea.

Opgave aan de heer J. K. Lantlng, voorziUer van de Logeercommissie, Rio GrandelaaR :H, Overveen, Tel. K 25110-234!1.

Hulp voor de vissers

Enige tijd geleden wezen W:ij op de gro~

. moeilijkheden, waarmee de laatste tijd de vissers op het IJsseJmeer hebben te kampen" en wij pleitten daarbij spoedige en afdoende maat~

regelen.

Het verheugt ons daarom in het bijzonder thans te mogen vernemen, dat de ongunstige positie van de vissers op het IJsseJmeer de bijzondere aan~

dacht van de minister van Verkeer en Waterstaat heeft, gelijk hij meedeelt in de Memorie van Ant~

woord op het Voorlopige Verslag van de Tweede Kamer over de begroting van het Zuiderzeefonds.

Minister Algera stelt zich voor op zeer korte termijn maatregelen te nemen ten einde de mo~

gelijkheid te openen, dat verscheidene vissers, die thans of tot voor kort op het IJsselmeer htin be.o staan vonden, deze visserij zullen kunnen. ver"".

laten.

.f.

L~ftverbod

Na. al hetgeen over het liftverbod in de pers 1s geschreven en de zeer duidelijke uit~

spraak van onze Kamerfractie, die men elders iQ.

ons blad kan. aantreffen, willen wij terzake kort zijn.

De ontwikkeling, die na het Kamerdebat heeft plaats gevonden bewijst nog eens overduidelijk, dat minister Staf, vooral in psychologische zin een ernstige beleidsfout heeft gemaakt.

Dat het publiek thans wegen en middelen gaat zoeken om het liftverbod te ontduiken en onze jongens zoveel mogelijk te helpen, heeft ongetwij~·

feld een prachtige, wij zouden willen zeggen, echt Nederlandse kant.

• Maar er zit ook ee~ ernstige schaduwzijde aan,.

n.l. dat deze ontduikingsmaatregelen in wezen de militaire discipline ondergraven. En dit is in ern ..

stige mate te betreuren.

Volk en leger zijn tijdens en na de oorlog sterk:

naar elkaar toegegroeid.·Dit was na de .. gebroken~.

geweertjes~campagne" van vóór de oorlog een·

verheugend verschijnsel. Dit had tot gevolg, dat., de door de militaire autoriteiten uitgevaardigdè' maatregelen na de oorlog niet alleen door de mili- tairen zelf, maar ook door de burgerbevolking he~

ter werden begrepen en werden verstaan.

Het element "belachelijk" als het ons leger be ...

trof was volkomen verdwenen. Minister Staf

~eeft dit element thans weer opgeroepen, omdat het grote publiek het liftverbod van de minister terecht dwaas vindt.

Minister Staf heeft aldus wel een zeer merk ...

waardige situatie geschapen. Enerzijds is het soli ...

dariteitsgevoel van de burgerbevolking met onze soldaten verstevigd, zij het langs een weg, die de militaire discipline in wezen ondermijnt, doch an~

derzijds is het gezag van de militaire autoriteiten onder ons volk verzwakt. En dat is een ernstig nadeel.

<Vervolg van pag. ²⁾

"Hulptroepen zeg ik. Neen, Mijnheer de Voorzitter, de V.V.D. schaart zich in het voorste gelid; zij vormt ineens,

de keurgarde". ~

In deze toon ging het voort, maar natuurlijk schaarde de heer Van Slèen zich toch achter het amende- ment en bood "nederig zijn steun aan".

Ook de heren Roosjen (A.R.) en Peters (K.V.P.) deden erg verbaa!ld over de houding van de v.v.D.-frac- tle, maar dat was nu juist een kolfje naar de hand van mevrouw Fortanier en zij sloeg zo terug, dat de hele Ka- met- ervan genoot.

Als de hertin goed hebben geluis- terd naar de redevOering, die ik gis- teren in eerste ,Instantie .heb ,gehou- den, zo repHceerde zU o.a., zullen zU moeiiQk kN:Den v.olbOUAien, dat -mijn uitspraken van au 1088taan van het standpunt, dat de geachte afgevaar- digde de heer Zegering Hadders en Ik bij de behandelinc van de begroting In 1951 en 1952 hebben ingenomen.

En zij herhaalde nog eens in het kort, wat de kern van haar betoog was ge-

weest.

Een pracht stukje repHek WM ook, hetgeen onze woordvoerster èven la- ter nog zei: "Wat de heren gister- avQnd uit dikke boeken (zij bedoelde de Handelingen van vorige jaren) ' hebben opgedièpt, was voor mij totaal Jê'en verrassing; ik wist van tevoren van a W z, waar de heren mee zou- den komen aandragen. Ik had niet anders ver\\'acht.

In eerste termijn heb Ik die argu- menten alle reeds verwerkt, doch ik heb de indruk, dat de heren hun rede- voeringen · reeds gereed hadden, en daar nu niet buiten konden".

Men had ook iets van "erwijt laten horen, dat mevr. Fortanier niet bij de schriftelijke voorbereiding reeds had laten merken, dat zij waarschijnlijk met een dergelijk · a.mendemeqt zou komen. Haar antwoord luidde: "Poli- tieke vriendscha-p behoeft toch niet zover te gaan, dat ik de heren van tevoren moet inlichten, of ik al dan niet de gedachte, _die ik over een be- paald onderwerp heb, in een amende- ment zal belichamen? Ik althans heb

het nooit zo opgevat".

Belangwekkend ,vas ook de reactie van minister Beel, die de beantwoording voor zijn zieke ambtgenoot minister Cals waarnam, al kwam zijn verras- sendste verklaring bij zijn dupliek.

Minister Beel verklaarde, de aanne- ming van het amendement zeer ernstig te moeten ontraden. Hij had, naar hij zei, zelden een amendement gezien met een dergelijke vèrstrekkende inhoud.

Het gaat volledig buiten het kader van dit onderwerp. De' aanneming van het amendement zou er toe leiden, dàt de .Regering. het thans voorliggende wets- ontwerp moet terugnemen.

De bedoeling van het wetsontwerp_ is te komen tot de afsc-haffing van school- geld voor leerplichtige kinderen eri tot verlaging van schpolgeld. voor alle and-ere.

In dit geheel past een amendement als dat van mevrouw Fortanier niet.

_Bovendien zou aanneming van het amendement betekenen, dat 0p zijn minst een "ernstige vertraging zou ont- staan, zoal niet de gebd-e afschaffing van het schoolgeld, gelijk iîto.,.dit ont- werp neergelegd, in gevaar zal worden gebracht.

· Mevrouw Fortanier stelde . in ant- woord _hierop aan de minister de vraag':

De minister heeft gesproken van terug- nemen van het ontwerp na eventuele aanvaarding van mijn amendement; be- _dpelt de·_minister: i~ neem het terug en ga het zodanig verbeterèn dat er· iets -Uit de bus komt, dat mijn 'amendeme:lt in feit-e beoogt, of. bedoelt. hij: ik kom nooit meer met een voorstel tot af- schaffing van schoolgeld terug ? . Het laatste lijkf mij - . de geachte bewindsman boude het mij ten goede - voor het Kabint;t- praktisch onmogelijk.

Onze woordvoerster kon niet nalaten te zeggen, dat zij de houding van de minister betreurde en dat zij de indruk had, dat de hele . · zaak toch' wel werd · overtrokken.

~ij meende; dat zij van de minister, nu het gaat om een beprag van f 1,5 milHoen en het Kabinet een scheidings- lijn had getrokken, die toch eigenlijk willekeurig is, had mogen verwachten, dat de~e zou hebben gezegd: "Ik zal dit vraagstuk ter bespreldng in het Kabi- net brengen". ·

* * *

De bewondering voor de wijze, waar- op mevrouw Fortanier haar "be- lagers" had te woord gestaan, ,kwam bij de replieken duidelijk tot uiting.

Zo zei de heer Van Sleen: "Ik moet

HET NIEUWE JAAR

wat zal het nieuwe jaar ons brengen Op het Haagse Binnenhof.

·Als de dagen weer gaan lengen, Na het Kamer~Kerstverlof?

~elastingverlaging. huurverzwaring.

Pensioenen voor de oude dag;

Huurafromings~Kabinetsverklaring.

K.V.P. snel overstag?

Deltaplan en dijkversterking.

Minister Cals weer in het veld;

Benelux steeds meer in wérking.

Sukarno alsmaar Nieuw-Guinea-held?

\

De Unie wederzijds ontbonden.

Maar nauwer banden met de West;

Parijse aceoorden wel~bevonden

En econoroisch: alles best?

Excellenties, Hoogmogende Heren Van het Haagse Binnenhof, G ij gaat weer aan het debatteren.

o_.n s wacht steeds weer nieuwe stof ....

A.

---~---J _I

zeggen, dat ik in zekere zin bewon- dering heb kunnen opbrengen voor_ de wijze, waa11op zij op de aanvallen van verschillende zijden heeft gerea- geerd". En de heer Tilanus, hoewel principieel tegenstander van school- geld-vrijstelling zei bij de replieken:

.,Ik wil ook erkennen, dat naar mijn mening haar standpunt eigenlijk con- sequent eri in het kader van dit wets- ontwerp begrijpelijk is!"

De heer Tilanus was tevens van mening, dat de considerans van dit wetsontwerp zich tegen het aniende- ment van mevr. Fort.anier niet ve-r- zette.

Dit betrof dan de staatsrechtelijke

"toelaatbaarheid" van het amende- ment, die zowel d~or minister Beel als door enige leden in twijfel was getrokken.

VANSLEEN

... onhandige ommezwaai ...

Hier kwam nu ook de K;tmervoorzit- ter, dr Kortenhorst, zijn woord mee- spreken. Nadat prof. L&maire (K.N.P.) eveneens zijn twijfel omtrent die toe•

laat-baarJIIeid had betuigd, zei dr- Korten- horst:

"In de loop van de beraadslaging is zowel van d·e Regeringstafel als laat- stelijk door de geachte afgevaardigde de heer Lemaire gevraagd, of liet amen- dement van mevrouw Fortanier-De Wit wel toelaatbaar is.

·Het is gebruikelijk, dat een voorstel om . een amendément ontoelaatbaar te verklaren, uitgaat 'Van de voorzitter.

Uit het feit, dat ik een dergelijk "OOr- stel niet heb gedaan, blijkt, dat het amendement van mevrouw Fortanier naar mijn mening wel toelaatbaar is.

Het criterium voor de toelaatbaarheid is, dat het verband tussen het amende- ment en het wetsontwerp duidelijk ge- noeg is. Ook de considerans kan worden veranderd binnen het begrip l.n de stof, waarover het wetsontwerp gaat".

Ondertussen was de eerste de beste bedreiging van de zijde van minister Beel voor de heer Van Sleen al aanlei- ding geworden, een zwenking \e ma- ken in dien zin, dat hij bij d·e replieken kwam verklaren, ·dat zijn fractie haar stem thans toch niet· aan het amende- ment-Fortanier ·zou kunnen geven.

Hij beriep zic-h daarvoor echter niet alleen op de bedreiging van de minis•

ter, maar hij ..::ette nu ook redeneringen op als deze, dat het amend-ement tooh wel erg ingrijpend was en dat wel een initiatlefvool'&tel • geleek, gezien bet_

feit, dat all!!> volgende artikelen kwa- men te vervallen.

De vrij onhandige wijze, waarop de heer Van Sleen zijn omzwaai inkleeclde, lokte nogal wat gehoon in de Kamer uit, Mr Roosjen (A.R.) voegde hem bij inter- rupties toe: ,,In eerste instantie was u toch vóór het amendement", en: "U heeft te veel woorden nodig".

De heer Tilanus (C.H.) merkte op:

"Ik begrijp, dat de heer Van Sleen he·t moeilijk heeft gehad om zijn standpunt te bepalen. Dat he.cft hij nu geprobeerd met veel woorden duidelijk te maken."

En prof. Lemaire (K.N.P.) zei: "Het beeft mij getroffen, hoe vlot de heer Van Sleen een zwenking heeft gemaakt met betrekking tot dit amendement."

Moeil~jk had . ook de heer Peters (K.V.P.) · het. van wie bekend is, dat hij persoonlijk eigenlijk wel voor school- geld-afschaffing voelt_ maar zijn fractie niet' achter zich heeft.

* * *

V oordat minister Beel dupliceerde en met z\]lymin of meer opzienba- rende verklaring . kwam over het "com- promis" in het Kabinet, kwam ook onze fractievoorzitter nog kort aal! het woord.

De heer Oud kwam betogen, dat dit wetsontwerp in wezen is een belasting- maatregel. Op die grond had de heer Le"

mairè bezwaar tegen· het wetsontwerp.

Op die zelfde grond zou oak de heer Oud bezwaar tegen het ontwerp hebben gehad, wanneer daarbij het schoolgeld inderdaad als belasting zou zijn g e ï n -

troduceerd. ·

Hij toonde echter aan, dat het school- geld al sedert tientallen jaren een belas- ting is; een ontwikkeling, die hij van het begin af verkeerd had gevonden en waarvan h~i altijd het gevoel had gehad, dat het op een gegeven ·ogenblik wel- eens tot onaangename consequenties zou kunnen leiden.

MINISTER BEEL verraBsende verklaring

Ook uit de w\ize, waarop dit ontwerp was ingediend, bleek echter wel, dat men het moest zien als een zuiver fiscale maatregel, waarbij de lasten voor een bepaalde groep van de bevolking zouden worden verlicht.

Het ging thans dus om de vraag, hoe de lasten het billijkste kunnen worden verdeeld en het redelijkst kunnen wor- den verlicht.

Hier was nu een weg om de lasten van de middengroepen te verminderen. Prof.

Oud verklaarde, zo naïef te zijn geweest te veronderstellen, dat de Kamer en de Regering dit denkbeeld met beide han- den zouden aannemen.

Hier kon toch iets voor de midden- groepen worden gedaan en dan nog op een wijze, waartegen toch eigenlijk geen enkel bezwaar bestaat. De j 1.5 mlllioen, die het zal kosten. doen . het niet, zoals de minister bevestigde en evenmin- wa- ren er technische bezwàren. Welke be- zwaren zijn er dan wel?

De minister had gewezen op de ver.

traging, die zou ontstaan. Maar de heer Oud merkte terecht op, dat dit argument toch wel erg zwak was, gezien het feit, dat het wetsontwerp de bedoeling had toch met teru~werkende l<racht te wer- ken.

~n tenslotte: de mini'ste,· had kennelij!k niet de "portefeuillekwestie" gesteld.

Maar waarom was h\i dan niet geneigd tot gemeenschappelijk overleg met de Kamer over deze zakelijke kwestie en

· wilde hij deze aangelegenheid niet eerst nog eens in het Kabinet brengen?

Het stond toch vast, dat za k e I ij k ook de P.v.d.A.-fractie achtE'r dit amen.

dement stond en de heer Oud had de in- druk, dat er nog verscheidene andere leden waren (afgezien van de C.P.N.- fractie, die reeds vóór was), die op za- kelijke gronden eigenlijk vóór dit amen- dement waren. maar om politieke rede- nen niet voor konden stemmen.

Toen kwam dan, duplicerend, het hoge woord er bU minister Beel uit: "De be- langrijkste pijler van dit ontwerp vormt de leerplicht. Op deze basis berust de regeling, zoals zij nu aan de Kamer is voorgelegd, en is er in het Kabinet over- eenstemming bereikt.

Het is aan zeer ernstige twijfel onder- hevig of - ik zou haast zeggen: Jk ge- loof niet, dat het mogelijk zal zijn - , dat in het Kabinet overeenstemming is te bereiken op de basi~, zoals die door de gea~te afgevaardigde mevrouw For.

tanier-De Wit in haar amendement is gesteld, waarbij die pijler er uit wordt gelicht.: .... "

Nu was de zaa'k eindelijk duidelijk ge- worden. Dit onlogische voorstel was het resultaat van een moeizaam verkregen compromis in het Kabinet. Dat de Re- geringspartijen daarvoor zwichtten, moes- ten zij weten. maar dat kon voor onze · fractie uiteraard geen aanleiding zijn een voorstel in te trekken, waarvan zelfs een principieel tegenstander als de heer Ti- Janus openlijk ·verklaarde. dat het "con- sequent en in het kader van het ontwerp begrijpelijk" was.

Dat het àmendement, onder deze "hoge druk", geen k:ms maakte, was onder- tussen wel te verwachten.

Het werd verworpen met 64 tegen 11 stemmE!n. Met on2;,e fractie stemde thans alle~n nog maar de C.P.N. voor. Het ont- werp Schoolgeldwet werd daarna aan- genomen met 59 tegen 16 stemmen. Voor stemden de P.v.d.A., de K.V.P., onze V. V.D.-fractie. de C.P.N., 4 leden van de.·

C.H.-fractie (;i'kvr. Wttewaal van Stoet- wegen en de heren Beernink, Van de Wetering en Kikkert) en één A.R.-lid, nl.

de heer Hazenbosch.

* * *

Wij hebben gemeend, goed te doen, dit debat, dat ill het andere kamp nogal wat stof heeft doen opwaaien, uitvoerig te moeten weergeven. Dit werd ons iets vergemakkel\ikt door het feit, dat wij voor het broodprijzen-debat kt1nnen ver- wijzen naar het overzicht van onze mid- denstandsmedewerker F. L. In het vo- rige nummer van ons weekblad. Dat overzicht zal ook in de losbladige uit- gave der "Flitsen" worden opgenomen.

A.

. i

STALEN

KANTOORMEUBELEN

GISOLAMPEN