Algemene poli- tieke beschou- wingen in de Tweede Kamer pag. 4 en 5.

nummer 1139 24 oktober 1975 vrijheid en democratie

• De redactie van Vrijheid en Democratie is gevesti9d te Hilversum, Pieter de Hooghlaan 87. Hoofdredacteur is de heer Ph. C. la Chapelle.

• De abonnementen- administratie wordt verzorgd door het algemeen

secretariaat van de VVD.

Koninginnegracht 57 te Den Haag (telefoon 070-614121). Voor adreswijzigingen etc.

wende men zich dus tot · het algemeen

secretariaat.

• De advertentie- exploitatie wordt verzorgd door het Bureau Van Vliet b.v., postbus 20 te z·andvoort,

telefoon 02507- 4745.

• Druk:

Ten Brink Mèppel b.v.

algemeen secretariaat

• Hetalgemeensecre- tariaat van de VVD is gevestigd te Den Haag, Koninginnegracht 57.

telefoon 070-614121. Postrekening: 67880 ten name van algemeen secretaris van de VVD 1 te Den Haag.

tweede kamerfractie . • Het secretariaat van de

VVD~fractie in de

Tweede Kamer is

gevestigd in het gebouw , van de Kamer, Binnen- hof 1 A te Den Haag. Telefoon 070- 614911.

Algemene poli- tieke beschou- wingen in de Tweede Kamer pag. 4 en 5.

Maak de VVD nóg sterker

oag. g ·

Interview met de heer H. Maa- ten, wethouder te Amstelveen pag. 6 en 7.

Interview met mevrouw Ginjaar- Maas over de onderwijspolitiek van minister Van Kemenade

pag. 14, 15, 16 en 17

Behandeling van van binnenlandse Tweede Kamer

de begroting zaken in de pag. 21

Berichten voor WO-vrouwen _

pag. 7

Twee rapporten over Europese veiligheid pag. 12 en 13

Kamerjournaal pag. 10 en 11

Boekaankondigingen

pag. 12 en 13

~---

----

Mijn opinie is ..

pag. 18 en 19

De VVD van A tot Z

pag. 22, 23 en 24

Liberaal te boek gesteld pag. 27

Geeft dit blad door aan mensen

van wie u denkt dat ze lid van de

WD willen worden 11

I

In een paar weken tijd hebben twee Tilburgse hoogleraren uitspraken gedaan die op zijn zachtst gezegd nogal wat aandacht hebben getrokken. Eerst komt de (socialistisch ge- oriënteerde) professor Stevers met de beschul- diging aan het adres van dit kabinet dat het zelf door een onjuist beleid in belangrijke mate verantwoordelijk is voor de huidige economische malaise. En vervolgens is er (de meer CDA-gezinde) professor Schouten -een van de economische deskundigen uit de Sociaal Economische Raad- die pleit voor een · sterke man. Hij mag dan, naar hij zelf nader verklaart. eerder een man met .. moreel gezag, overwicht en overtuigingskracht" op het oog hebben, .. aan wie tijdelijk een paar bevoegd- heden kunnen worden overgelaten en achter.

wie het volk staat", een grote leider blijft een geladen term. En erg ongelukkig gekozen in een periode dat Nederland net lijkt bij te komen van de Gmoties over gebeurtenissen in een land dat zo'n grote leider al enkele decen- nia kent.

Uit de uitspraken van beide economen blijkt in elk geval zonneklaar dat zij in premier Den Uyl niet de man zien die ons land uit de huidige malaise kan opbeuren. En de matte, weinig indrukwekkende wijze waarop de rege- ringsleider tijdens de algemene beschouwin- gen de Kamer te woord stond, heeft die indruk alleen maar pijnlijk bevestigd.

De roep om een grote leider klinkt altijd het hardst door in tijden van crisis en terugslag.

Zelfs voor de meest onverbeterlijke op~imist

moet het langzaam aan wel duidelijk zijn geworden dat de Nederlandse economie in de hoogste alarmfase terecht is gekomen. Dat besef is ook doorgedrongen tot de vakcentra- les, die nogal eens de neiging tonen alarme- rende berichten over onze staatshuishouding uit te leggen als een poging haar bij voorbaat in haar eisen te ontmoedigen. Bij de recente verkennende besprekingen, voorafgaande aan de loononderhandelingen van volgende maand, bleek de vakbeweging haar eisen -voorwaar- delijk - wat te hebben afgezwakt. Zij heeft de nivelleringsprincipes niet losgelaten, maar zich bereid verklaard de nullijn - geen verbetering - voor de modale (gemiddelde) inkomens aan te houden.

Het bedrijfsleven heeft bij die verkenningen een standpunt ingenomen dat door zijn hard- heid hier en daar nogal wat verrassing heeft

gewekt. Het heeft duidelijk te kennen gegeven dat er - met uitzondering van de laagst betaalden onder de werknemers - in 1976 geen loonsverbetering inzit en dat het volledig wil afzien van de prijs- en andere compensa- ties die in de lonen worden opgenomen. In de komende jaren zou de loonstijging ook verder beperkt moeten worden.

Afwijzing

Zo'n standpunt zat er wel in na de afwijzing van het verzoek van het bedrijfsleven tot een aanzienlijke lastenverlichting. Op een meerder- heid van de Tweede Kamer heeft de pagina- grote advertentie in de dagbladen, waarin de werkgevers hun verzoek motiveerden, kenne- lijk weinig indruk gemaakt.

Als mosterd na de maaltijd komen nu de stem- men van degenen die stellen dat de werkge- vers veel eerder hun .. neen·: bij de loononder- handelingel} hadden moeten laten horen. Dan zou ons land niet zo diep in de put terecht zijn gekomen. Wat zich nu aandient is een struc- turele werkloosheid als gevolg van de sinds 1964 regelmatig gestegen loonkosten. Maar terugkijken heeft weinig zin, nu er voor de naaste toekomst moet worden ingegrepen.

Als de meerderheid van de Kamer de voor- stellen van de WD zou hebben overgenomen, was de uitgangsstelling bij de loononderhan- delingen gunstiger geweest. Het standpunt van de werkgevers onderschrijven zou voor hen die in CAO-loondienst zijn, een verminde- ring inhouden van het besteedbare inkomen.

Maar dat verlies zou de regering kunnen com- penseren door middel van een belastingverla- g;ng. De WD heeft daar altijd vurig voor gepleit en in haar tegenbegroting ook de ruimte daarvoor duidelijk aangegeven. Het is te hopen dat de partijen elkaar in november, als de werkelijke onderhandelingen worden gevoerd, alsnog zullen kunnen vinden. Anders koersen we weer· af op een machtigingswet die nu meer op haar plaats zou zijn dan tijdens de energiecrisis, maar die we toch als het uiterste redmiddel blijven beschouwen.

•

V.H.

.,ad interim"

.. Het eerste jaar beleefden we de intocht van de gladiatoren.

Het tweede jaar hadden we felle agressieve discussies. Nu was het màt, moedeloos. De fut is er uit. De helden zijn vermoeid."

Zo typeerde fra.ctievoorzitter Hans Wiegel de manier waar-.

op premier Den Uyl tijdens de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer het kabi- netsbeleid had verdedigd.

Wederom was het de VVD- leider niet gelukt in de kamer een breuk te forceren tussen de regeringspartijen. Maar de verstandhouding tussen de coalitiepartners is nog nooit zo slecht geweest als bij deze politieke debatten.

Tussen PvdA-fractievoorzitter Van Thijn en KVP-fractie- voorzitter Andriessen kwam het tot een openlijke botsing die zelfs Den Uyl aan het schrikken bracht.

Hatelijk

Al direkt in de eerste termijn van de beide heren was het raak. Andriessen veroorloofde zich enige hatelijke opmerkin- gen over de PvdA-delegatie die de Berlijnse muur had verheerlijkt. Van Thijn rea- geerde hierop buitengewoon geïrriteerd en dat was begrij- pelijk want de Oost-Duitstand- gangers waren na hun terug- keer op de vingers getikt en hadden hun vergoelijkende woorden over de Muur daar- op afgezwakt.

Maar deze aanvaring tussen Andriessen en Van Thijn druk- te zijn stempel op de verdere verstandhouding tussen de beide fractieleiders ... De KVP roept bewust spanningen op rondom vitale onderdelen van het kabinetsbeleid," zei Van Thijn op de laatste dag van het debat. .. Als zelfs be- scheiden voorstellen in deze l<"lmer worden geblokkeerd zoals de KVP doet, dan is Andriessen hard bezig ook de meest redelijken onder ons

van zich te vervreemden."

Andriessen ontkende dit maar beet overigens zijn PvdA- collega wel toe dat de KVP · niet bereid is om alles te slik- ken naar de snit van de so- cialisten.

Hard

Veel minder geladen, maar misschien nog wel harder, was de wijze waarop de ARP zich opstelde tegenover het kabinet en de PvdA. Het ging om de afschaffing van de Neptune, het vliegtuig dat zo'n belangrijke steunpilaar is voor de marine.

Onder druk van de WD en de ARP deed het kabinet de toe- zegging dat dit vliegtuig niet al op 1 januari buiten dienst wordt gesteld. Die toezege ging ging niet ver genoeg, omdat het kabinet de daar- mee gemoeide bezuiniging niet ongedaan wou maken.

Een motie-Wiegel/Ploeg om op dit punt de afspraken van de defensienota na te komen werd op het nippertje ver- worpen. Maar de VVD-motie kreeg wel de steun van de ARP, de CHU en ook van enige KVP-ers. Een duidelijk bewijs dat het kraakt in het regeringskamp. ·

·Barstjes

Er was nog een WO-motie die çJe barstjes in de samen- werking voor iedereen zicht- paar maakte. Dat was een motie Van Aardenne om de land- en tuinbouw in de Rand- stad wat meer tegemoet te komen (vervroegde afschrij- ving voor bedrijfsgebouwen).

Die motie werd verworpen, dat wel, maar kreeg de VVD steun uit het christen-de- mocratische. kamp: van de CHU en een handvol KVP- ers. De gevaarlijkste tijdbom onder het voortbestaan van het kabinet werd geplaatst door Andriessen.

door onze parlementaire redacteur

Algeme.ne Beschouwingen in de Tweede Kamer

De ^helden~

ijll vermoeid

Tijdens de algemene beschouwingen was het voltallige kabinet in de Tweede Kamer aanwezig.

In een motie eist de KVP dat minister Duisenberg uiterlijk in februari van het volgend jaar aangeeft welke bezuini- gingen volgend jaar nog kun- nen worden aangebracht.

Duisenberg kon er niet onder uit komen om met zo'n nota te komen maar hij maakte de kamer wel duidelijk dat hij er weinig brood in ziet.

De WD had in een motie ook om flinke bezuinigingen ge- vraagd maar die werd verwor- pen. De motie-Andriessen haalde het wel, met dank aan de steun van de WD die de doorslag gaf.

Terugblikkend zei Wiegel:

.. KVP en ARP opereren steeds meer langs dezelfde lijnen als wij. De positie van het kabi- net is duidelijk verzwakt."

Tegenbegroting

Bij de Algemene Beschou- wingen had de financiële

woordvoerder van de WO- fractie, Van Aardenne, een tegenbegroting op tafel ge- legd, waarin voor ruim twee miljard gulden aan beleidsom- buigingen was opgenomen.

Het belangrijkste van die tegenvoorstellen was volgens Van Aardenne dat deze twee miljard minder lastènverho- ging en besnoeiing op de overheidsuitgaven geen on- gunstige uitwerking zou heb- ben op de bestrijding van de werkloosheid. Ook zou uit- voering van de WO-voorstel- len leiden tot twee procent minder loonkostenstijging, zonder dat dit ten koste van de inkomens van de werk- nemers zou gaan.

KVP-Ieider Andriessen had ook een voorstel gedaan om de Iconkosten te drukken, maar dan via een lagere prijs- compensatie. Dat zou voor

vrijwel alle werknemers bete- kenen dat ze er op. achteruit zouden gaan. Zijn voorstel werd van tafel geveegd.

Twee procent

In de tegenbegroting werd globaal op alle begrotingen twee procent bezuinigd. Van -Aardenne: .,Op alle depar-

tementen kan de efficiency nog wel iets worden opge- voerd." De accenten van de door de WD voorgestelde bezuinigingen lagen op CRM, op een voor de overheid goed-' kopere opzet van de ontwik- kelingshulp (via staatsgaran- ties), op de sociale voorzienin- gen (strakkere toepassing), op enkele onderdelen van het onderwijs, op de omroep, en op het volkshuisvestings- beleid. Voor defensie bete- kenden de WO-voorstellen een opvoering van de inves- teringen met 300 - miljoen

gulden: Na toepassing van de twee procent efficiencybe-

;winiging zou er per saldo 1 50 miljoen gulden bijkomen vergeleken met de regerings- voorstellen.

Lucht

Van Aardenne:· .. Het kabinet wil tachtig procent van de verwachte groei van onze economie in de eigen porte- monnee stoppen, en slechts twintig procent naar de parti- culiere sector laten vloeien.

Zo'n beleid is onvoldoende om het bedrijfsleven de lucht te geven die nodig is in het belang van de werkgelegen- heid. Als we zo doorgaan is over twintig jaar driekwart van ons nationaal inkomen in handen van de overheid. De socialistische maatschappij is dan gerealiseerd, en dat wil- len wij niet."

Voor de volledigheid: de tegenbegroting is door het kabinet en de regeringspar- tijen van de hand gewezen.

Maar de strekking van de tegenbegroting had op tal van punten raakvlakken met de opvattingen die de finan- ciële woordvoerder van de KVP-fractie, Notenboom, in zijn bijdrage aan het debat verkondigde. Dat biedt goede vooruitzichten op betere tijden.

Vernuftig

Veelbetekenend in dit verband is een citaat uit een nabe- schouwing van het katholieke Brabants Dagbli:~d: .. Wiegel kwam met het beste verhaal dat hij sedert zijn optreden als oppositieleider heeft ge- houden. Weinig overtrokken kreten, veel' duidelijke alter- natieven en een aantal op zich zelf vernuftige moties."

•

Het paradepaardje van de VVD-top wordt Amstelveen, ooit de snelst groeiende ge- meente van Nederland, wel eens genoemd. De stad die comfortabel tegen Amster- dam aanleunt, heeft een per- centage VVD-kiezers dat de laatste jaren constant rond de dertig schommelt. Twaalf van de 35 zetels in de Amstel- veense raad worden door WD-ers bezet en dat is des te opmerkelijker in een gemeen- te, waar zes procent van de stemmen wordt geleverd door de studentengemeenschap in Uilenstede. (Van de 2514 studenten die daar bij de ge- meenteraadsverkiezingen van 197 4 hun stem uitbrachten, kozen er 1 900 voor een min of meer linkse partij.)

Amstelveen verdubbelde haar inwonertal in de periode van 1957 tot nu. "Toen ik in 1957 hier kwam wonen, telde het 37.000 inwoners, bij mijn entree in de gemeenteraad in 1962 waren het er al bijna 52.000 en toen ik in 1962 in het college van b en w kwam 61.000. Nu hebben we er in- middels 72.000," zegt wet-· houder Henk Maaten, die als WD-er de portefeuilles cul- tuur, economische zaken en bedrijven beheert in een breed samengesteld college met verder één PvdA-er en één CDA-er. De dynamiek van Amstelveen spreekt hem als Rotterdam-van-origine wel aan. "We hebben hier een stad met een vlottende en vlotte bevolking. Met positie- ve mensen, met en voor wie het prettig werk~n is," zegt hij.

T jr JQQ draaid

Amstelveen heeft lange tijd gemikt op zo'n 100.000 in- woners. Maar zoals alle prog- noses wat betreft toekomstig bevolkingstal moesten wor- den teruggedraaid, ziet ook Amstelveen dat niet meer zit-

Ainstelveen.,

paradepaardje

de heer H. Maaten .... verzettot het uiterste ....

ten. "Het is zelfs de vraag of we nu de 80.000 nog halen,"

zegt Maaten. "De gezinsver- dunning heeft veel prognoses in het ongelijk gesteld. 3000 nieuwe huizen betekent nu 900à inwoners. Dan is er hier de vergrijzing van de bevol- king. Het aantal leerlingen op de basisscholen is sterk terug- gelopen, tot de helft in een paar jaar tijd".

Amstelveen heeft nog twee uitbreidingsplannen: Waard- huizen en Middenhoven die allebei in de zuidlob van de gemeente liggen. Met Waard- huizen wordt al een begin ge- maakt.

Beide wijken zullen het moe- ten stellen met geluidshinder, VP.roorzaakt door kleine vlieg- tuigen. Een handicap die het gemeentebestuur vrijlijk heeft

ingecalculeerd. Uiteraard zijn de bezwaren tegen die plan- nen voornamelijk op de te verwachten geluidsoverlast .gebaseerd. Maar de Kroon heeft uiteindelij~ haar toe- stemming gegeven. En voegt wethouderMaatener aan toe:

,.Wie in de Randstad woont, zal uiteindelijk toch met wat lawaai moeten leren leven".

Amstelveen heeft verder nog

uitbreidingsmogelijkheden in zuidwestelijke richting dicht tegen Schiphol aan ... Het was wel de bedoeling dat we daar ook woningen zouden neer- zetten. maar of dat nog wel verantwoord is, staat nog te bezien," zegt hij.

Gelwdshmder

Het vliegtuiglawaai heeft actiegroepen in Amstelveen en naaste omgeving geïnspi- reerd tot protesten en demon- straties. waaruit duidelijk de wens naar voren kwam Schip- hol in zijn groei te remmen.

Dat de actiegroepen ernaar streven zoveel mogelijk de ge- luidshinder te bestrijden, vindt Maaten lofwaardig. ..Maar"

zegt hij .. geen inkrimping van activiteiten van de luchthaven.

Daar zal ik me tot het uiterste tegen blijven verzetten".

Alle geluidshinder ten spijt is Amstelveen toch altijd een slaapgemeente gebleven met een duidelijke ochtend- en avondspits, veroorzaakt door Amstelveners die hun werk elders hebben. Dat slaapstad- karakter is overigens de laatste jaren duidelijk vermin- derd. Maaten: .. We hebben doelbewust gemikt op werk- gelegenheid binnen onze gemeentegrenzen. Nu zitten we met de gelukkige situatie dat we maar 0.4 procent werklozen tellen. In de wijk Kronenburg hebben we een groot zakencentrum neerge- zet. Tegen de aanwezigheid daarvan wordt vanuit bijvoor- beeld PPR-kring nogal geop- poneerd. Maar al die kritiek vind ik ongerechtvaardigd.

Indertijd-waren we té sterk afhankelijk van de luchtvaart.

De KLM moest wel eens mensen ontslaan en dan kwam de klap in onze ge~

meente altijd flink aan. Van- daar dat we die eenzijdige afhankelijkheid van werkgele- genheid op Schiphol wilden doorbreken en hebben ge- streefd naar meer gedifferen-

tieerde activiteiten. Er zijn in Amstelveen veel jongeren die de hogere beroepsopleidingen hebben kunnen volgen. En je moet ervoor zorgen dat ook die in hun eigen omgeving terecht kunnen".

Dorp kern

Amstelveen kampt als nieuwe stad niet met de sanerings- problemen die oudere steden grote zorgen baren. Wel zal de oude dorpskern in de revisie moeten. Het Amstel- veense gemeentebestuur buigt zich over een plan dat er onder meer in voorziet dat de oude kern tot wandelgebied wordt omgevormd. Het oude raadhuis zal moeten worden vervangen door een nieuw dat ongeveer 30 miljoen gulden gaat kosten. · .. Tegen zo'n be- drag zitten we wel erg aan te kijken, want het is verschrik- kelijk veel geld" zegt hij.

Overigens verkeert de ge- meente in de benijdenswaar- dige positie dat zij een saldo- reserve heeft van een miljoen of tien. Toen wethouder Maaten in 1966 bestuurs- verantwoordelijkheid kreeg, was er een geaccumuleerd tekort van circa vijf miljoen.

De verfijningsregeling (extra

In onze serie interviews met vooraanstaande

WO-ers buiten het parlement dit keer een

vraaggesprek van redacteur V. G. A. M.

Hafkamp met de heer Henk Maaten, wethouder te Amstelveen

steun) voor de snelst groeien- de gemeente heeft Amstel- veen in totaal zo'n vier tot vijf miljoen opgeleverd (op een jaarbudget van ruim 1 00 miljoen). Maaten beschouwt een grote bestedingsruimte als erg gemakkelijk, hoewel hij het niet juist vindt om overschotten te kweken.

.. Overschotten zijn er om te besteden", zegt hij.

Geld is er onder meer gesto- ken in het culturele centrum dat begin dit jaar werd geopend, dé gebeurtenis voor Amstelveen sinds jaren. Een groot succes, naar is geble- ken ... Doordat we doelbewust een breed scala aan pro- gramma's brengen en alles voor korte tijd, krijg je een enorm breed publiek. Ik kan rustig stellen dat de VVD- fractie (toen nog onder aan- voering van acteur Rob Ge- raerdts) een belangrijke stoot tot de bouw heeft gegeven.

Ik moet er niet aan terug- denken hoeveel kopzorgen ons de bouw heeft gekost, maar nu het centrum er eenmaal staat, kunnen we er allemaal maar trots op en blij mee zijn".

Topdertig

Maaten die zich gesteund weet door .,een kwalitatief goede fractie" wijst op de plezierige verhoudingen zowel in het college als binnen het ambtenarenkorps, waar ,de bereidheid bestaat iets voor de burgerij te doen. Hoewel zijn gemeente in grootte tot de top dertig in Nederland hoort, is het naar zijn menins;J een goede bestuurlijke een- heid, waar nog overzicht bestaat over de problematiek.

Anc;Jers wordt dat in een gro- tere eenheid ... Wil het contact met de bevolking goed verlo- pen, dan moet een gemeente niet veel groter zijn". Hij noemt Amsterdam als voor- beeld van een gemeente waar de coördinatie van de proble- men zó groot is dat er voor contacten met de bevolking maar weinig tijd is ... Er be- staat behoefte aan coördi- natie van planning en vandaar ook aan de pré-gewesten.

Daar moet dan voor worden gezorgd, maar de nieuwe provinciale indeling gaat ons veel te ver. Wij zouden als grote gemeente met Zaanstad zo maar in de provincie

Am~e~am wo~en ge~o~.

De dienst Publieke Werken in Amsterdam is staat in de staat geworden, omdat het stadsbestuur niet alles kan overzien. Wij ervaren dat ook vaak in onze contacten met Amsterdam. Als je problemen wilt scheppen, dan moet je de mini-provincie instellen".

•

' ~~.r.::·· ^·~· t.'' . . - - -" -~ .

'

.

·._. ;.~.Nt ~: . "·~:

.r,-. . . . ' .

< ~--~'\~ ^{- · ...} ~' o \ I ' o

Kopij voor deze rubriek z.ende~ aan: mevr. E. de Roock-Bedding, Stadhoudersplantsoen 212, Den Haag.

Regio Zeeland

De Regio Zeeland van de Vrouwen in de WD zal haar jaarvergadering houden op maandagavond 1 0 november a.s., aanvang 20 uur in Hotel de Post te Terneuzen. Op deze vergadering zijn me- vrouw Mol-De Jager voorzit- ster en mevrouw Korbee-Ar- nold, secretaresse, aan de beurt van aftreden. Namen van kandidé!ten voor deze functies kunnen bij voorkeur schriftelijk worden ingediend tot 30 oktober a.s. bil de secretaresse. Oasterputten 1 0 te Terneuzen.

Na het huishoudelijke gedeel- te der vergadering zal de centrale-vertegenwoordigster mevrouw H.C. Spaanderman- Van Ringelesteyn spreken over: .. De Structuur van de WD."

Het bestuur hoopt op een grote opkomst voor deze belangrijke vergadering. Met de pontverbindingen zal reke- ning worden gehouden.

Jaarverslag

Aan de centrale-vertegen- woordigster zal binnenkort een aantal exemplaren van het jaarverslag 1974/75 van onze organisatie worden toe- gezonden ter doorzending aan vrouwengroepen.

Er zijn nog enkele exemplaren beschikbaar voor degenen die hiervoor belangstelling heb- ben; aan te vragen bij de secretaresse mevrouw E. de Roock-Bedding, Stadhouders- plantsoen 212 Den Haag .

is Dléérdan 't

geweest ^is

daarzal De Telegraafwel weerachterzitten

Inderdaad. En we zijn er trots op. Want er is nu speciaal voor u een plezierig, uiterst léésbaar opinieweekblad.

Accent, vernieuwde Accent. Uit 't zelfde huis waar ook De T elegraaf/D.e Courant Nieuws van de Dag wordt gemaakt. Accent, 'n léésbaar opinieweekblad.

Als u nu de bon invult zit u voortaan elke week vooraan bij alles wat er om ons heen gebeurt.

,.-

^-~

J

I .

1

Ik neem:

I

I

o een halfjaarabonnement à f 35,- JHokje van uw

· o een kwartaalabonnement à f 19,-keuze zwart maken.

I .

1

Naam ---~---

Adres

Plaats _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Prov. _ _ _

Datum Even!. Giro ·---,----,---

Ik betaal nog niet. Ik wacht op uw acceptgirokaart.

I

I 1

I

\..

Bon opsturen In open envelop zonder postzegel aan:

Accent, antwoordnummer 627, ~m~terdam. v.v.o. 23_10.75

J

________ ^{" ,}

Accent is ~eer dan 't geweest is.

Want Accent is nu, speciaal voor u.

bekijk~ maar

Meneer Wieldraaijer houdt ervan om elk weekend op z'n sportfiets een paar uur flink door te trappen. Hij gebruikt z'n tien versnellingen wel niet allemaal - maar zo doet hij z'n best om gezond te blijven.

Voor zichzelf, zijn gezin, maar óók voor, een gezonde bankrekening ...

Want Wieldraaijer heeft gekozen voor de Ziektekosten Verzekering van de Zwolscha Algemeene mèt een eigen risiko!

Dat scheelt enorm in de premiekosten.

Kijk maar.

Bij een 3e klasse verzekering bijvoorbeeld, met een eigen risiko van f 1000.-, betaalt u per jaar als alleenstaande f 335.-, als echtpaar f 720.-, als echtpaar+ 1 kind f 980.- en als echtpaar + 2 kinderen f 1350.-. Vergelijk dat maar eens met andere premies ...

Dat grote bedrag premievoordeel kunt u in eigen zak steken door een beetje risiko zèlf te dragen. Niet zo gek in deze dure tijd.

De gróte risiko's dragen wij voor u: alle kosten van huisarts, apotheker, specialist, vroedvrouw, ziekenhuis, sanatorium, vervoer. Daarnaast óók poliklinische beval- ling, preventief onderzoek, sterilisatie en abortus.

Wilt u het haarfijn weten.

Vraag uw assurantie-adviseur naar de Ziektekosten Verzekering van de

ZWOLSCHE ALGEMEENE, of schrijf ons (zonder postzegel). Antwoordnr. 4000 te Utrecht, of bel even 030-330257.

Dan sturen wij u vrijblijvend alle gegevens.

N.V. Zwolsche Algemeene Verzekering Maatschappij

8 . . . .

Maak de

VVD nóg sterker

Op 1 november gaat de partij onder het motto .. Maak uw WD nog sterker" van start met plaatselijke ledenwerfac- ties. Evenals vorig jaar heeft het hoofdbestuur alle afde- lingen opgeroepen hieraan medewerking te verlenen.

Ruim 1 50 afdelingen hebben zich toen intensief ingezet om na het aangeboden draaiboek of via een eigen plan nieuwe leden te werven.

"Vergeleken met een jaar gele- den is het ledental van de WD dan ook weer met 5000 gestegen. Dat is een presta- tie op zich. Het ledental van de meeste politieke patijen heeft de neiging na een ver- kiezingsjaar (in dit geval 1974) achteruit te gaan. Zo niet bij de WD. De leden- werfacties van de genoemde 1 50 afdelingen hebben zeer tot dit positieve resultaat voor de WD bijgedragen. We moeten op deze weg door- gaan. Al was het alleen al om ons ledental voortdurend bo- ven het niveau van

so:ooo

tot 85.000 te houden. Door natuurlijk verloop (verhuizin- gen naar het buitenland, over- lijden) vallen zo'n 1500 le- den per jaar af. Daarenboven zijn we helaàs genoodzaakt nogal wat leden af te voeren wegens het in gebreke blijven bij de betaling van contributie.

Nieuwe leden blijven nodig om dit gat op te vullen.

Maar ook om de WD als tweede partij een zo breed mogelijk samengesteld kader te geven, de vele organisa- torische taken van de partij te helpen uitvoeren en de par- tij de financiële armslag te verschaffen om een krach- tige structuur te onderhouden.

Ruggesteuntie

Aan de hand van enquêtes onder de nieuwe leden blijkt dat een van de twee zich via de plaatselijke afdelingen aan- meldt. Dat is ook best te be- grijpen. Lid worden van een

politieke partij doen de mees- ten niet zomaar. Het rugge- steuntje, de aanbeveling, de mondelinge boodschap van WO-ers uit de naaste omge- ving helpen potentiële VVD- ers over de drempel. Zo ver- ging het u zelf wellicht ook!

De landelijke pr,opaganda- commissie heeft, evenals vorig jaar, een draaiboek ont- worpen. In dat draaiboek ko- men in de eerste plaats de propagandacommissies van de afdelingen voor. De mees- te afdelingen hebben nu goedlopende propaganda-

commissies die zich in niet- verkiezingsjaren kunnen toe- leggen op ledenwerving. Het draaiboek bestaat uit vier fasen: de persoonlijke bena- dering van afdelingsleden OIJ}

namen op te geven van kan- didaat-leden, het controleren

dr.R.'!'f.deKorte ... sterker ....

van de opgegeven namen, het versturen van een brief aan deze kandidaat-leden en het persoonlijk benaderen van hen die niet reageerden.

In november en december

Afdeling Den Haag: 5000 leden l

De traditionele najaarsvergadering van de afdeling Den

i

Haag had 16 oktober een ongebruikelijk feestelijk 11\

tintje: de verwelkoming van het 5000ste lid van de

I

afdeling. Dit lid werd al eind september ingeschreven · ~ op de stand die de afdeling - als enige politieke partij - ii·

op de Haagse Damesbeurs heeft neergezet. Dankzij ~ de medewerking van veel leden, niet alleen uit Den fflî.:

Haag, maar ook uit de omringende gemeenten en van

I

gemeenteraads-en staten leden, was een goede bezet-

I

ting gedurende die tien dagen verzekerd.

I,

Vele tientallen bezoekers gaven zich meteen bij de

i

stand als lid van de VVD op. En na de sluiting van d~ ~ beurs kwamen nog tientallen daar uitgereikte aanmel- !;;i dingskaarten bij het algemeen secretariaat binnen. Niet ~ alleén van inwoners van Den Haag en aangrenzende ~ gemeenten, maar zelfs van buiten de provincie Zuid- ~

Holland. ₄

f

~ . . . ~.5~~~~~~~~~~i~®~~;

zullen de propagandacom- missies u als leden -vooral als u veel mensen kent - eerst telefonisch en daarna per- soonlijk benaderen. Doel is het verkrijgen van namen van mensen die al langer als sym- pathisanten van de WD be- kend staan. Het gaat om men- sen uit uw directe omgeving.

U kunt een belangrijke steun in dit draaiboek zijn. En we hopen van harte dat u mee wilt werken, als u door een van de propagandisten van uw afdeling benaderd wordt.

Eind december worden de binnengekomen namen zorg- vuldig door de afdelingsbe- sturen gecontroleerd.

Begin januari verstuurt de af- deling een door de voorzitter ondertekende brief aan de kandidaat-leden met de uitno- diging lid te worden. Hoort de afdeling na drie weken. niets, dan zoekt een lid van de pro- pagandacommissie telefo- nisch contact met het kan- didaat-lid. Maakt een afspraak voor een persoonlijk bezoek.

Neemt informatie-materiaal mee. En de mondelinge bood- schap moet de rest doen.

Steun

We hopen dat deze ledenwerf- actie de daadwerkelijke steun van de afdelingen krijgt. En vooral van die afdelingen die vorig jaar nog niet meededen.

Deze actie is geen werk voor enkelingen. Veelleden komen in het draaiboek voor. De medewerking van vele leden is nodig. Het is de meest zekere weg om verder . te groeien, uw afdeling nog ster- ker te maken, de WD lan- delijk een zo krachtig moge- lijke partijstructuur te geven en een steeds geduchter al- ternatief te zijn voor de huidi- ge regeringscombinatie.

Dr. R.W. DE KORTE, secretaris voorlichting.

•

Bistro

"MOUTON"

VOOR UW LUNCH EN DINER Geopend van 12.00 tot 14.00 uur en 18.00 tot 01.00 uur.

Reserveringen

Haarlem

TELEFOON 070 - 644257 DEN HAAG HOUTWEG 5

Internationaal S~eciallteiten Restaurant Maître grillarctin des rotisseurs Dame maître de tabla

L. F. Berloth & M. C. Berloth-Smidt Kneuterdijk 16, 's-Gravenhage

Telefoon 070-600522; b.g.g. 079-164967

~obutrlb ~=

Svenska Restaurangen BOLWERK

Tel. 023-320668 Kennemerplein 5 Specialité Smörgàsbord. Gerenom- meerde keuken. Zalen voor recep- ties en diners. Eigen parkeerterrein.

Lid Horecaf. C. H. EKMAN, Eig.

Waar het weer spelmaker is

Comfortabele vakantie-appartementen, vlak aan het strand met vrij uitzicht op zee. Reeds voor f 37,50 p.p., incl. ontbijt, bij gebruik door 4 personen. Inlichtingen: 02507-2144.

HOfEL- BOlMES PAlACE

Zandvoort, tegenover NS-station, met een zee van parkeerruimte.

RESTAURANT

'T WAPEN VAN ODIJK Gerenommeerde keuken.

Vergaderzalen van 10 tot 40 personen.

2 km v.a. E 36 afrit Bunnik Telef. 03405-1618

Het unielt gelegen Café Resta~rant "UNICUM ..

HOEK VAN HOLLAND - Strandweg 82 -Telefoon 01747-2612-3361

• Aan de monding van 's-wererds grootste haven, biedt u een prachirQ panorama van de Interessante en levendige sGheepvaart

• Onze uitstekende keuken en bedienmg s.taan garant voo. r een prettige sfeer. Uitgebrelde v1s en vlees speclatite.ten. Onze poffertjes zijn een delicatesse

re,.ens complete verzorging van bruiloften. recept1es. vergaderingen •. partles enz.

~-""""'* • Uw gastvrouw en gastheer Fam. Moerman

•uba Jlaagbfjk 26

tteL o 1600-40535

Kamer

De Tweede Kamer rijdt op topsnelheid om alle begro- tingen voor het eind van dit jaar af te handelen. Als deze opzet slaagt is dat prettig voor voorzitter Vondeling die hier al jaren naar streeft. Maar voor het korte bestek waarin binnen het Kamerjournaal allerlei onderwerpen de revu plegen te passeren geeft het enige problemen.

In ons streven om in deze rubriek die onderwerpen op te pakken die niet elders in dit

mr. H.W. van Doorn

( Leesheffing I

geen verandering. Wel zal enige misdeling onvermijde- lijk zijn, waarvoor hopelijk begrip bestaat.

Koning

Allereerst een gelukwens aan het TI(Veede Kamerlid Koning.

Zijn initiatiefwet om een ver- geten groep verzetsstrijders alsnog recht te doen is nu ook door de Eerste Kamer aangenomen. Namens de gehele Senaat heeft WO- fractievoorzitter Van Riel zijn waardering voor dit initiatief uitgesproken. Het wachten is nu op het moment waarop zijn initiatiefwet in het Staats- blad verschijnt.

Wijze mannen

Een commissie van wijze mannen uit de Sociaal-econo- mische Raad heeft een advies uitgebracht over de loonpoli- tiek, vooral met het oog op de bestrijding van .de werkloos- heid en de geldontwaarding in de komende jaren. Kenmer- ken van dit advies zijn dat de prijsstijging over de eerste helft van volgend jaar niet in de lonen wordt gecompen- seerd, een flinke inkomens- matiging via een vast bedrag

(Justitie) voor iedereen, en een niet- doorgaan van de BTW-verho- ging op 1 juli.

Het Tweede Kamerlid Riet- kerk hierover: "Het advies ligt wel in onze lijn omdat het bedoelt is om de te grote loonkostenstijging terug te dringen. Alleen kiezen wij voor een andere uitwerking.

Wij zeggen: als je hier wat aan wilt doen dan moet de over- heid zelf meer ruimte schep- pen, bijvoorbeeld via de inkomstenbelasting. De Ser- deskundigen laten zich er niet over uit of de overheid zelf ook een evenredig aandeel moet leveren via uitgavenver- laging. Voor het overige vinden wij dat een politieke partij terughoudend moet zijn bij het doen van uitspraken over loononderhandelingen die nog maar net begonnen zijn".

t op topsnelheid

Just· ·e

Minister Van Agt {justitie) heeft bij de begrotingsbehan- deling weer zijn jaarlijkse onvoldoende geïncasseerd.

Zijn wetgeving is te traag, dat is de kern van de kritiek. Zijn grootste opponent, het WO- kamerlid Geurtsen, deed wegens verplichtingen in het buitenland deze keer niet aan het debat mee. Mevrouw Kappeyne van de Coppello verving hem. Zij vergeleek de herhaalde aankondiging van

drs. M.P.A. van Dam

(Alleenstaanden)

wetsvoorstellen en wetswijzi- gingen met Peyton Place.

Van Agt wees zoals gebrui- kelijk de kritiek van de hand, maar daarmee wordt de wet- geving niet versneld.

Politie

Bij het politiedebat heeft Ko- ning namens de WO-fractie uitbreiding van de recherche bepleit en versterking van de surveillance. Trouwens, vrij- wel de hele Tweede Kamer wil dat de zware misdaad doelmatiger en scherper wordt bestreden. Van Agt zei dat hij versterking op korte ter- mijn niet uitvoerbaar achtte maar kondigde wel de vor- ming van centrale politie-een- heden aan, met name tegen de handel in drugs.

Leesheffing

Een meerderheid van de Kamer lijkt de leesheffing op de dagbladen (één van die leuke uitvindingen van mi- nister Van Doorn) niet te accepteren. De leesheffing is bedoeld om de abonnees van grote kranten te laten befalen voor het in leven houden van kranten die te weinig abon- nees hebben om het hoofd boven water te houden. Keja, de woordvoerder van de WD in het mediabeleid deed een

l.M. de Beer

(Alleenstaanden) dringend beroep op de minis- ter om zijn medianota in te trekken. ..Anti-parlementair, onwetenschappelijk en con- servatief", zo typeerde Keja de medianota. Hij bestreed de opvatting van de minister dat de vrije meningsuiting in gevaar zou zijn.

Ploeg

Ploeg, de defensiespecialist van de VVD, heeft aan den lijve ondervonden wat het beleid van de Nos is. In de eerste aflevering van het te- levisieprogramma Frontaal be- haalde hij een klinkende over- winning. De zaal was eerst niet op zijn hand, maar na zijn overtuigende verdedi- ging van de stelling dat de WDM de gevechtskracht en geloofwaardigheid van het

leger verzwakt, steunde een meerderheid van het publiek in de studio hem. De Nos besloot echter zeer tot teleur- stelling van Ploeg om een reeks technische redenen dit programma niet uit te zenden.

Ploeg: ,.Ik krijg er een vieze smaak van in mijn mond".

Alleenstaanden

De nota over de huisvesting van alleenstaanden en twee- persoonshuishoudens van

Oppositieleider Lachmon

(Suriname) staatssecretaris Van Dam kan in grote trekken op de steun van de WD rekenen. Het kamerlid De Beer maakte dit duidelijk bij de openbare commissiebehandeling van deze nota. De confessionele partijen hebben het er moei- lijk mee. Maar voor sommige zaken is het wel prettig dat WD en Pvda elkaar weten te vinden.

Suriname

Het koninkrijksparlement be- sliste deze week over de onaf- hankelijkheid van Suriname.

Lachmon, de oppositie-leider, kwam toch naar het kamer- debat in Den Haag. Volgende week komen wij hier uitvoerig op terug.

•

Kamerjournaal

Europese

VeiHgheid in discussie

Bij de be~udering van de mogelijkheden om tot een nauwere samenwerking in Europa te komen speelden twee aspecten een belangrij- ke rol: de ciyiele aspecteQ en de veiligheidsaspecten. De Commissie Spierenburg heeft de regering ter zake van het eerste aspect van advies ge- diend en we zijn op het rap- port van deze commissie in de afgelopen maanden uitvoerig ingegaan. Aan de Adviescom- missie inzake Vraagstukken van Ontwapening en Interna- tionale Veiligheid en Vrede is gevraagd zijn licht te laten schijnen over het tweede as- pect. (De Commissie Spieren- burg heeft hieraan slechts zij- delings aandacht besteed).

Aan deze adviesaanvrage werd door verschillende leden van de Adviescommissie een verschillende interpretatie en uitwerking gegeven. Mede in verband met deze verschillen in opvatting betreffende vei- ligheidsaspecten en de daar- mee samenhangende gewen-

J'! ^{rb A}

Bij Agon Elsevier verscheen het Sociaal-EconomischJaar- boek 1974-1975 met feiten, cijfers, samenhangen en ach- tergronden, meningen en maatregelen uit twaalf maan- den sociaal-econom sche ge- schiedenis in Nederland, samengesteld door Nic van Rossum. Documentatie en research werd verzorgd door lngrid Stork. Van Rossum, hoofdredacteur van het soci- aal-economische opinieweek- blad Elseviers Weekblad, heeft een groot aantal gege- vens bij elkaar gehaald die te-

ste maatregelen op politiek en militair terrein, bleek het niet mogelijk voor de Commissie om tot een consensus te ko- men. Er werden derhalve twee rapporten aangeboden:

1. Het veiligheidsbeleid van een civiel Europa, onderschre- ven door de leden Bos, Van Dishoeck, Van Es, Heldring, Neuman en Penders en 2.

Rapport over de invloed van Europese veiligheidsproble- matiek op een Europese Unie, onderschreven door de leden Baehr, Boskma, Everts, Van Leeuwen, Leurdijk, Richters-Wolvius, Röling en Teunissen.

Het eerste rapport neemt de eenwording van Europa als gegeven aan en gaat na welke positie een civiel Europa zal innemen ten opzichte van de wereld en, meer in het bijzon- der, welke rol het zal spelen in Europa zelf. Een verenigd Europa zal aantrekkingskracht uitoefenen in Oost-Europa waardoor het een bron van spanning zal zijn, ook zonder dat er sprake is van een be-

samen het economische kli- maat in dit land bepalen zoals de Nijmeegse rede van pre- mier Den Uyl, de Inkomens- nota van minister Lubbers e.d.

en de kritieken daarop van de zijde van werkgevers en -ne- mers. Statistische gegevens over b.v. werkloosheid, lonen, prijzen en belastingen com- plementeren het beeld.

Prijs

f

n<J ,

Dr. W. Verkade heeft een uit- gebreide studie gewijd aan de .,architect van de Nederlandse staat", de liberaal Johan Ru-

wust en doelgericht beleid ten opzichte van het oosten. De Russen zullen hierin een ge- vaar zien voor hun eigen stel- sel en dat zou betekenen dat West-Europa een minimum aan militaire afschrikkings- macht zal dienen te handha- ven.

Daarbij dient het kernwapen- . gevaar te worden terugge- drongen. Algehele denuclea- risatie verdient overweging op voorwaarde dat ze alleen betrekking heeft op de tac- tische kernwapens en dat overeenstemming tussen Oost- en West-Europa is bereikt over de conventionele krachtsverhoudingen in ge- heel Europa; de opstellers van het eerste rapport menen dat

denu~earisatle van een ge- deelte van Europa op mili- tair-technische bezwaren zal stuiten, maar dat aan zo'n algehele denu~earisatie mo- gelijk een proces van vermin- dering van het tac~isch nu- cleaire arsenaal vooraf kan gaan.

dolf Thorbecke. Niet alleen wordt deze boeiende figuur in deze uitputtende maar zeer leesbare verhandeling van alle zijden belicht, maar ook ko- men zijn tijdgenoten en de vaderlandse politiek in de 19e eeuw in het algemeen ruim- schoots ·aan bod. De strijd tussen de conservatieven en de liberalen, vooral uit de oos- telijke en zuidelijke provincies (Thorbecke kwam zelf uit Zwolle), werd vooral gestre- den in de tijd tussen Thor- becke's Aantekening op de Grondwet, daterend uit 1839 en de herziening van de grond- wet in 1848. Tenslotte

Het Westen dient geen ver- klaring af te leggen waarin het zegt nooit als eerste kern- wapens te zullen inzetten, omdat zo'n verklaring onge- loofwaardig en ondeugdelijk zou zijn en de Westel;jke op:

stelling al defensief is. Zelf dient Europa niet naar het bezit van een kernmacht te streven. De huidige stand van zaken1 waarbij de beide nu- cleaire componenten - strate- gische en tactische kernwa- pens. - door de VS beschik- baar worden gesteld, ver- dient de voorkeur boven het verlenen van steuR aan ·een of meer Europese kernmachten, hetgeen zou kurinen leiden tot de verzwakking van de Atlan- tische betrekkingen.

we J rapp rt

De opstellers van het tweede rapport menen dat de vraag is welke invloed overwegin- gen van vrede en veiligheid hebben op de houding ten aanzien van de vorming, het bereik, de aard en intensiteit van een Europese Unie en dat

zwichtte koning Willem 11 onder druk van de gebeurte- nissen elders in Europa voor de eisen voor een meer libe- rale constitutie en liet hij Thorbecke een nieuwe rege- ring vormen. Dit werd de roemrijkste periode van Thor- becke, die later nog enige malen het ambt van minister- president zou bekleden. In deze eerste periode bracht hij de gemeentewet, de provin- ciewet, de kieswet en de ont- eigeningswet tot stand. Zijn voortvarendheid met name ten aanzien van de gelijkbe- rechtiging van achter geble- ven groepen, ging zelfs vele

het antwoord op die vraag afhankelijk is van de functie die men toekent aan de Euro- pese bewapening. Vóór de totstandkoming van een Euro- pese Unie die de benaming van .. civiel Europa" verdient, is een drastische verandering van uitgangspunt met betrek- king tot het veiligheidsbeleid vereist. Uitgegaan wordt daarbij van het voortbestaan van de NAVO, maar dan aller- eerst als instrument voor een constructieve vredespolitiek.

Om de risico's van conflicten die uit lokale crisis kunnen ontstaan te verkleinen pleiten zij voor een verandering van strategische conceptie en voor een daarop gebaseerd veiligheidsbeleid. Die veran- dering zou moeten gaan in de richting van defensieve af- schrikking en crisisbeheer- sing. Onder defensieve af- schrikking wordt verstaan een wapenmacht die offensief niet te vrezen valt en defensief ef'- fectief is omdat ze de aanval- ler confronteert met voor hem onoverkomenlijke verliezen in relatie tot de belangen die voor hem op het spel staan.

Dit zou tot consequentie heb- ben dat afgezien wordt van offensieve capaciteit en de wapenfunctie tot verzekering van territoriàle onafhankelijk- heid en onschendbaarheid wordt gereduceerd; afgezien wordt van mogelijke militaire beïnvloeding van situaties en

van zijn vrienden te ver. Zijn principes bleven echter over- eind: algemeen staatsburger- lijke rechten voor allen. Wan- neer hij meende dat dit zich wat het kiesrecht betreft slechts stap voor stap liet verwezenlijken, dan was dat omdat hij inzag dat de armen en ongeschoolden sociaal af- hankelijk waren van werkge-

~ers, verpachters en kerkelijke weldadigheid. Uitg. De Wal- burg Pers Zutphen. 328 pag.

n ver

Inkomen en Welzijn, ethische kanten van de verdeling is

conflicten buiten Europa; en afgezien wordt van militaire presentie in de wereld als middel om politieke doeleh te verwezenlijken.

ns sbei" i

Terzake van ongewilde lokale conflicten (b.v. voortgekomen uit burgeroorlog of revolutie) is een militaire activ.iteit ge-·

richt op crisisbeheersing nodig, waarvoor de verwijde- ring van de tactische kern- wapens uit Centraal-Europa - zo mogelijk tweezijdig, zo-

nodig alvast eenzijdig aan te vangen - voorwaarde is. Het doel van crisisbeheersing moet niet een militaire over- winning, maar een politieke regeling van het conflict zijn.

Dit vereist een militaire orga- nisatie waarbij mobiele, para- te eenheden, zo dicht moge- lijk bij de haarden van onrust een lokaal treffen kunnen be- vriezen. Onder een construc- tieve vredespolitiek wordt ver- staan een beleid ten aanzien van wapenopbouw en wapen- beheersing dat de verwerke- lijking van deze doeleinden dient.

Uit deze conceptie vloeit voort dat de NAVO desnoods een- zijdig verklaart nooit als eerste van kernwapens gebruik te zullen maken. Constructieve vredesp.olitiek vereist boven- dien dat men rekening houdt met redelijke belangen van

de titel van het boekje van prof. dr. A. Kraal, hoogleraar in de bedrijfseconomie in Lei- den. Hierin beantwoordt hij vragen als: Op wier welzijn moet het beleid gericht zijn;

waardoor wordt welzijn be- paald; welke ethische normen dient de overheid bij haar beleid in acht te nemen en in hoeverre zijn genomen Èm te nemen maatregelen doeltref- fend te achten? Voorop staat de vraag wat welzijn eigenlijk inhoudt. Bij gebrek aan beter kan het huidige welzijnsbeleid in het gezin, in het bedrijf, op nationaal niveau of van inter- nationale organisaties nog

anderen het zoeken naar nieuwe vormen van interna- tionale samenwerking, met name over de grenzen van de huidige blokken in Europa.

Zo'n vredespolitiek krijgt eindelijk kansen als de angst- factor niet meer dominerend is in de relatie tussen staten en blokken.

Over een aantal maatregelen zijn de opstellers van beide rapporten het eens:

1. vermindering of uitduFl- ning van het tactische kern- wapenarsenaal;

2. afschaffing van de nucleai- re munitie voor het geschut {waarbij de opstellers vari rap- port I wél als vborwaarde stellen dat de artillerie anders- zins verbeterd wordt);

3. het overwegen van de be- perking of beëindiging van de .. Quick Reaction Alert"-rege- ling voor gevechtsvliegtuigen met atoomtaken;

4. geen invoering van kern- wapens met een lager explo- sief vermogen dan thans be- schikbaar zijn.

a r1

Drs. J.H. Leurdijk, weten- schappelijk hoofdmedewerker voor internationale betrek- kingen aan de Universiteit van Amsterdam, tekent in zijn artikel in de Internationale Spectator van september 1975 (Nederland en de Euro-

slechts op vermoedens geba- seerd zijn. En dan de uitwer- king: .. Met anderen· meen ik dat het huidige overheidsbe- leid in Nederland dat naar welzijnsegalisatie streeft bin- nen het kader van een ruilver- keermaatschappiL die in het teken staat van de belangen

der ·ruilpartijen, grote kans

loopt desintegrerende maat- schappijontwikkelingen op te roepen . . . . Niet in aard en mate. der sociale voorzienin- gen ligt het verschil tussen de ideologieën, maar in .. het laatste waarom" daarvan."

Daarbij blijkt .. dat het doel ..rechtvaardige inkomensver-

door onze redacteur buitenland

pese veiligheid: het cfviele Europa in discussie) bij het verschijnen van de twee rap- porten aan, dat hun waarde ligt in het feit dat ze de regering confronteren met de consequenties van beide ge- dachtengangen op korte ter- mijn en ook dat ze het kader vormj'!n van de meningsver- schillen over concrete beleids- problemen. Beide rapporten gaan uit van de concrete vei- ligheidssituatie in Europa, waarbij de samenwerking be- perkt blijft tot wat nodig is om de positieve aspecten van wat tot nog toe bereikt is te hand- haven. En dat is volgens Leurdijk wat waarschijnlijk het meest strookt met de visie die wij in Nederland hebben op het Europese en wereldge- beuren, een visie waarin het streven naar Europese een- heid eigenlijk niet past. Im- mers, een verenigd en onaf- hankelijk Europa zou praktisch onmogelijk en in politiek op- zicht onwenselijk zijn.

••

deling" steeds meer geïnter- preteerd wordt als .. welzijns- egalisatie" en een groeiend . gewicht krijgt." Hierbij wordt onvoldoende rekening gehou- den met .. 1. versluierende inkomensoverdrachten; 2. de rechtvaardigheid van inko- mensverschillen als gevolg van vroegere inspanningen, ontberingen, risico's en spaar- zaamheid; 3. het welzijns- verminderd· effect van het stigmatiseren van .. de laatste risico's dragende onderne- mers". Uitg. Kluwer;

f

1 o"3 pag.

•

Op 1 november zal de partij- raad van de WO discussiëren over onderwijszaken, aan de hánd van zeven stellingen, die woj in ons vorige nummer af- drukten.

Dat is voor ons aanleiding ga- weest aandacht te schenken aan de contourennota van mi- nister Van Kemenade, waarin een totaal-visie wordt gegeven op de inrichting van ons onder- wijs in het jaar 2000. Onze hoofdredacteur had een gasprak met mevrouw drs. N. J. Ginjaar- Maas, sinds 1973 voor de VVD lid van de Tweede Kamer. Zij behandelt in de Kamer o.a. het voortgezet onderwijs. Voordien was zij twaalf jaar lang docente scheikunde.

Goed onderwijs vormt de basis voor verdere ontplooiingskan- sen en is daarom voor ons libe- ralen ván uitermate grote bete- kenis. Het artikel op deze pagi- na's gaat voor een belangrijk deel over de middenschool, die Van Kamanada wil instellen en die door velen in de VVD wordt afgewezen.

Maar misschien nog belangrijker dan dia middenschool is het milieu thuis. De ongelijke start on de maatschappij begint dilár.

Je kunt ouders niets opleggen.

maar we moeten wel prob11ren hen ervan te overtuigen dat hun contact met de school, hun op- vang van de kinderen thuis, hun reactie op de dingen dia op school geleerd worden van fun- damentele betekenis is.

De ongelijkheid, die wij krach- tens ons beginsel niet wensen, begint aan de basis. Het is daar- om dat de WO er bij voortelu- rong op hamert dat vooral het kleuter- en basisonderwijs van het grootste l?elang is en abso- lute prioriteit eist. Dat wij daar- naastonze belangstelling richten op het verdere onderwijs. zoals on dit artikel gebeurt, spreekt vanzelf.

De .contouren va Van Kemenade

·Je kunt je afvragen wat er aan ons vroegere onderwijs eigen- lijk zo slecht was. Eerst hebben wij Cals gehad, .die met zijn mammoet de hele zaak op z'n kop "zette, nu hebben wij Van Kemenade, die met zijn contourennota ook het nodige overhoop haalt. Is dat riu allemaal zo nodig, of hebben we te maken met een hobby van bewinds- lieden die zichzelf waar moe- ten maken? Met de praktijk van het mammoet-systeem zijn ·maar weinigen gelukkig en de contouren, die Van Kemenade heeft geschetst doen menigeen bij voorbaat huiveren. Vanwaar toch die deining aan het onderwijs- front, na lange jaren van rust waarin generaties zijn groot gebracht met het vertrouwde patroon van schooltypen?

Het oude onderwijssysteem met zijn kleuterschool, lagere school, Mulo, HBS en gymna- sium, ambachtsschool en huishoudschool was zeker niet slecht. Het had ecb.ter één alles-overheersend na- deel, namelijk dat doorstro- ming van het ene naar het andere schooltype niet of nauwelijks mogelijk was. Wie bijvoorbeeld een keer op de Mulo terecht gekomen was, bleef daar zitten - ook als zou blijken dat hij best naar HBS of gymnasium had gekund. Dat was althans de wijd verbreide praktijk. Het betekende dat menigeen kansen in het leven miste door een verkeerde keuze na de lagere school. Het systeem bood te weinig ontplooiings- mogelijkheden.

Doorstroming

Dat zou de mammoet met zijn brugklas doorbreken. Het mogelijk maken van de door- stroming, een streven dat liberalen natuurlijk van harte steunen, was één van de belangrijkste doelstellingen

van de wet van Cals. Andere uitgangspunten - op zichzelf ook door ons graag aanvaard- waren een beperking van het aantal examenvakken en een vrije keuze voor de leerling om binnen zekere grenzen zijn eigen pakket samen te stellen.

Niet persé Frans, Duits en Engels, maar een keuze met enkele alternatieve mogelijk-

minister Van Kemanade

heden, bijvoorbeeld' Spaans.

Dat zou de diversiteit van het onderwijs ten goede komen en de leerling meer mogelijk- heden biedèn om zich naar aard en aanleg te ontwikkelen.

Op papier allemaal erg mooi en principieel zeker niet ver- werpelijk. Integendeel: het zijn uitgangspunten, die zeer wel in onze liberale visie passen,_ dat iedereen optimale ontplooiingskansen dienf te hebben. Maar de praktijk is _anders gebleken. Van de zo

gewenste doorstroming komt weinig of niets terecht. De vrije keuze is een farce: de leerling kijkt niet naar de vakken die hij graag zou doen, maar naar de eisen die voor toelating tot een hogere oplei- ding worden · gesteld. De mammoet heeft geleid tot zeer grote scholen (dat kan ook niet anders, als men die diversiteit wenst), waarin de leerling verloren ronddwaalt.

En wat mevrouw Van Some- ren als eerste en enige bij de invoe~ing van de wet heeft gezegd is uitgekomen: het systeem is onbetaalbaar duur.

Wil zo'n systeem goed wer- ken dan heeft men (weer wegens die diversiteit) veel meer leerkrachten nodig dan vroeger - om maar één voor- beeld te noemen.

Fouten

De mammoet is in de praktijk mislukt, om meer dan één reden. Men heeft de fout gemaakt om zonder experi- menten de wet in te voeren.

Het was verkeerd om bij de invoering niet te beginnen bij het kleuter- en lager onder- wijs, maar bij het secondaire onderwijs. Onvoldoende is beseft wat de financiële ge- volgen zouden zijn, zodat de wet slechts zeer gedeeltelijk kan worden uitgevoerd. En men heeft van de gelegenheid gebruik gemaakt om niet alleen het systeem te wijzigen (al een' enorme ingreep op zichzelf). maar óók nog de leerstof. Bovendien moest er een ander soort leraar komen.

Het is duidelijk dat dh alles bij elkaar de zaak zó geweldig op z'n kop heeft gezet, dat er wel brokken van moesten komen. Zo is een in theorie goede wet de mist in gegaan.

Er moet iets gebeuren, daar- over is iedereen het wel eens.

Terug naar het oude systeem wil niemand, handhaving van het tegenwo9rdige kan ook

niet. Daarom is Van Keme- nade met een aantal nota's gekomen, die hun afronding vinden in de contourennota.

De minister heeft kans gezien om in twee jaar tijds een totaal-visie op het hele onder- wijs op tafel te leggen - en dat is geen geringe prestatie.

Hij kon dat doen omdat hij onderwijs-socioloog geweest is en dus goed thuis in de materie. Bij alle kritiek, die wij op zijn nota hebben, past het om te erkennen dat Van

mevr. drs. N.J. Ginjaar-Maas

Kemenade met een werkstuk is gekomen om u tegen te zeggen. Samen met de staats~

secretarissen Klein en Veer- man heeft hij een plan ont- wikkeld voor het onderwijs- stelsel in het jaar 2000. Het stuk is uitdrukkelijk bedoeld als een eerste voorstel voor discussie en de bewindslieden hebben duidelijk verklaard dat de verwezenlijking van hun ideeën nog volstrekt open is.

Dat is maar goed ook, want er valt wel wat op te zeggen.

Het is hier niet de plaats 9m de hele nota (242 pagina's) te citeren. We zullen moeten volstaan met enkele hoofd- lijnen, zowel wat de nota als wat onze kritiek betreft.

Basisschool

In de visie van Van Kemenade gaan de kleuterschool en de lagere school verdwijnen om plaats te maken voor een basisschool voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Op deze school

zal een vreemde taal voor alle leerlingen verplicht worden.

Op zichzelf hebben wij daar niet zoveel problemen mee.

Het feit dat de overgang van het kleuteronderwijs naar het gewoon lager onderwijs be- paald wordt door de kalender- leeftijd is inderdaad een belemmering voor de con- tinue ontwikkeling van de leerlingen. Wel dient ervoor gewaakt te worden dat het jonge kind, dat juist nog veel behoefte heeft aan geborgen- heid, zijn eigen klas of groep blijft houden en zijn eigen vaste leerkracht. De nota en de uitlatingen van Van Keme- nade geven aanleiding tot twijfel op dat punt.

Middenschool

Na de basisschool volgt de middenschool. Het ligt in de bedoeling dat alle jongens en meisjes van 12 tot 16 jaar dit onderwijs volgen.

Hier ligt één van de kern- punten van onze kritiek. In de Tweede Kamerfractie van de WD is dit het terrein van mevrouw Ginjaar. Zij zegt over die middenschool:

.. Het is als met de mammoet.

Op papier mooi. Maar je moet je wel kritisch afvragen wat er .in de praktijk van terecht zou komen en waar die middenschool toe leidt. De bedoeling is, dat kun je in de nota lezen, dat in de midden- school alle leerlingen, welke hun capaciteiten ook zijn en uit welk milieu ze ook komen, bijeen blijven in niet voorge- selecteerde leeftijdsgroepen.

Van daaruit kunnen de leer- lingen zich in wisselende groepen van bezigheid en studieniveau naar. hun aanleg en belangstelling bekwamen en oriënteren. Aan het eind van de middenschool zal van elke individuele leerling een .. ontwikkelingsprofiel" wor- den vastgesteld. Hierin zullen nieuwe vaardigheden, be- gaafdheden en belangstelling

' ^{·· ·• ··}

.

'

''',.,~ ~ J

.,)11

van de leerling tot uiting komen".

.. Er zijn dus in de visie van Van Kemenade geen selectie- drempels in de middenschool, zelfs niet aan het eind. Een soort eindexamen zou zowel voor leerlingen als leraren een aansporing zijn om althans ergens naar toe te werken.

Die aansporing ontbreekt. Als je 1 6 jaar bent krijg je een ontwikkelingsprotiel mee naar huis, dat is alles. Dat houdt een groot gevaar van nivelle- ring in. Ik vind die midden- school alleen dáárom al op z'n minst geweldig riskant".

.,Een zeer principieel bezwaar

VRIJSTAAND LANDHUIS

is dat met de invoering van de door Van Kemenade voorge- stelde middenschool de vrij- heid van onderwijs in het geding is. Hij heeft verklaard dat de middenschool de enige school zal zijn waar men na de basisschool niet naar toe kan, maar naar toe moet. In Enge- land kent men de midden- school en daarnaast de parti- culiere scholen, die daar groeien en bloeien. Daar wordt onderwijs op de indi-

viduel~ manier geg·even. Van Kemenade heeft gezegd dat hij dergelijke particuliere scholen in Nederland wil ver- hinderen".

.. Met de invoering van de middenschool zou de vrijheid van onderwijs ook nog op een

andere wijze aangetast wor- den. De middenschool leidt tot zeer grote scholen, omdat het mogelijk moet zijn er heel .veel vakken te doceren. In Amerika bijvoorbeeld bebben de middenscholen zo'n 4000 leerlingen per school. Ik zou dat zeer bezwaarlijk vinden omdat het een ongewenste schaalvergroting is waarbij de school een onderwijsfabriek wordt (nog veel erger dan nu al onder de mammoet) en omdat het de ontscholil)g van het platteland betekent.

Bovendien is het ontstellend kostbaar. Maar het principiële bezwaar is, dat het bij een dergelijke schaalvergroting ondenkbaar is scholen van verschillende richting te heb- ben. Je mag al blij zijn als je in een middelgrote plaats één middenschool hebt. Laat staan dat er mogelijkheden zouden zijn voor bijvoorbeeld katholieke, protestantse en anders gerichte scholen. Dat is een aantasting van de vrijheid, die ik niet acceptabel vind" .

's Gravenweg 160 Capelle a / d IJssel

met ca. 4000 m² eigen grond.

verzorgingsflat

U bent nü op de leeftijd om te genieten. In uw eigen huiselijke sfeer' en bijzonder goed, tot in de puntjes verzorgd.

Gr-ote woon/eetkamer, ruime keuken en bijkeuken, studeerkamer, grote garage.

1 e verdieping:

4 zeer ruime slaapkamers en een badkamer.

2e verdieping:

2 slaapkamers Prijs

f

V i nek makelaardij b.v.

D

In de

Beeckestein-verzorgingsflat

te Deventer verhoogt u de kwaliteit van uw bestaan. U kunt nu wel lezen, dat deze 2- of 4-kamerflats te koop en te huur zijn, dat er een kapper, pedicure, winkel, konversatiezaal, een excellente kok, een biljart en vele andere gemakken en I1Jxe is, maar dan heeft u nog niets gezien, u heeft het woon komfort, de goede stand, de privacy, de mooie én gezellige omgeving niet bewonderd, u heeft dan de sfeer nog niet geproefd.

En wat denkt u van een verpleegster intern?

Komt u eens een dagje genoeglijk onze modelflat bekijken, een maaltijd meegenieten, een praatje met de andere bewoners maken. Maar wees op uw hoede:

u zult zich er meteen thuisvoelen, u zult eraan verknocht raken!

Modelflat: Deventer, Laan van Bargele 40.

Tel. 05700-15288. Geopend maandag tlm zaterdag van 13:30-16.30 uur.

Russische systeem .,De ervaringen in andere lan- den (ook bijvoorbeeld in Duitsland) is nu eenmaal dat de middenschool geweldig groot wordt en zeer kostbaar is. Wil je die schaalvergroting niet en heb je de financiële middelen niet, térwijl je toch een middenschool wenst, dan kom je bij het Russische systeem terecht. Daar zitten op de middenschool alle intel- ligenties bij elkaar en wordt onderwijs gegeven op één niveau (wat natuurlijk nivelle- rend werkt). De jeugdbewe- ging van de communistische partij geeft daar dan aan de meer begaafden extra cur- sussen. Maar dàt zie ik in Nederland nou nog niet met- een zitten".

Van Kemenade zegt dat hij de eenheidsschool onomwonden van de hand wijst. Maar zoals uit de opmerkingen van me- vrouw Ginjaar duidelijk ge- worden zal zijn is het de vraag of daaraan in de prak- tijk te ontkomen valt.

Koopsommen: vanaft 112.000,-v.o.n.

geen makelaarskosten 65% hypotheek tegen 9% rente aanw.

Huurprijzen:

· vanaf f 1430,-per maand inclusief service kosten.

Torenho[2 Capelle afd J,Jssel

Tel. (010) 50 01 55

Beeckestein Deventer

b.gg 14 73 22 of ( 1807) 1 64 04