WEEKBLAD VAN

Vrijheid ^e11_

den1ocr·a tie

WEEKBLAD VAN

VOOR VRIJHEID

NUMMER 923

DE

EN

VOL-KSPARTIJ DEMOCRATIE

VRIJDAG 21 JULI 1967

Moordende, studerende

en ontsnappende veroordeelden

Drie zalren met justitiële en psychia- trische aspecten hebben de laatste we- ken in het middelpunt van de belangstel·

ling gestaan :

e

de moord op Riekje FÎori,jn door een verpleegde uit het psychopatenasiel "De.

Kruisberg" bij Doetinchem;

e

het feit . dat Boudewijn H., veroor- deeld tot gevangenisstraf en terbeschilr- kingstelling van de regering wegens zijn aandeel in de Baarnse moordzaak, gele- genheid heeft gekregen om aan een uni·

versiteit te studeren en een zeilvakantie te genieten en ten slotte:

• de ontsnapping van vier gedetineer- den uit het selectie· en oriëntatiecen·

Vrag~n over Boudewijn H.

Het Tweede Kamerlid voor de VVD, de heer H. Wiegel, heeft woensdag de volgende schriftelijke vragen gesteld aan de minister van justitle: .

1. Is het waar dat Boudewijn H., nog geen jaar nadat hij-in de Van der Hoe- venlrliniek werd geplaatst, aan een zeil- kamp in Wolvega heeft deelgenomen?

2. Is het waar dat BoudewiJn H. bin- nenkort wederom aan een zeillramp deel·

neemt? .

3. Is het waar dat Boudewijn H. regel- matig speciaal verlof geniet en o.a. zon- der geleide 's avonds studiegenoten in Utrecht kan bezoeken'!

4. Was de minister van deze feit.en op de hoogte'!

5. Werd voor het aanvragen van speci- ale gunsten en dergelijke van de proce- dure welke in de Van der Hoeven-kliniek normaliter geldt, in het geval van Bou- dewijn H. afgeweken'!

VAKANTIES

In verband met de vakanties zal ons weekblad in de zomer- maanden slechts om de veertien·

dagen verschijnen. Het volgende nummer van Vrijheid en Demo·

m·atie zult u daarom niet volgen·

de weelc, maar op 4 augustus in de bus vinden.

trum van het Huis van Bewaring I aal!l de Pompstationsweg in Den Haag.

Wij hebheli naar aanleiding van deze zaleen een kort gesprek gehad met mr.

A. Geurtsen, het nieuwe Tweede Kamer- lid dat voor de VVD·fractie zitting beeft gekregen in de vaste commissie <VOOr justitie.

Emotioneel

Het is heel begrijpelijk, aldus mr.

Geurtsen, dat deze drie gebeurtenissen in brede kring de aandacht hebben ge- trokken. Het behoeft zelfs allerminst verwondering te wekl,en dat sommigen geneigd zijn de zaken wat emotioneel te benaderen. Zo in de g·eest van: "Die psychiaters doen ma: · en nou zie je maar weer eens welke risico's wij daar- door lopen. "

Zaken als deze, zo vindt mr.

Geurtsen, mogen echter niet emotioneel worden beoordeeld: Als we het zeer be- treurenswaardige geval-Doetinchem be- kijken, zullen we toch moeten bedenken dat wij in ons land nu eenmaal volledig hebben aanvaard, dat de maatregelen jegens delinquenten gericht zijn op hun terugkeer in de maatschappij. Natuur- lijk zijn daaraan risico's vèrbonden. En het zijn zeker niet alleen de psychopa- ten die deze risico's ve'roorzaken. "Ik ben het geheel eens met de strekking van het hoofdartikel Humaniteit en we- tenschap in de NRC van 15 juli, waarin wordt geconstateerd dat Nederland trots kan zijn op de manier waarop de bedrijvers van strafbare feiten, ook de geestelijk gestoorde delinquenten, wor- den behandeld."

Twijfel

Wel acht mr. Geurtsen twijfel gerecht- vaardigd over de vraag of de psychia- trische wetenschap al ver genoeg is ge- vorderd om precies te kunnen beoorde- len hoe een verpleegde onder bepaalde omstandigheden zal reageren en wat hij in de toekomst zal doen. "Hierover heb- ben wij in de vaste Kamercommissie voor justitie uitvoerig van gedachten ge- wisseld. Daarbij is niet gebleken dat er in De Kruisberg iemand te kort zou zijn geschoten. In die gedachtenwisseling heb ik echter niet nagelaten er mijn verbazing over uit te spreken dat de ~

verpleegde zich vrij heeft kunnen bewe- gen nadat de toezichthoudende ambte- naar-boer naar een stafbespreking was gegaan. De minister heeft daarop ge- zegd dat dit niet abcnormaal is. Maar ik vraag mij toch wel af of een derge- lijke gang van zaJ,en juist is."

De heer Geurtsen accentueert zijn twijfel door eraan te herinneren dat wij tenslotte te maken hebben met terbe- schikkinggestelden. Hij vindt het prach- tig d.at d'ie in een open inrichting wor- den geplaatst. Niettemin zal op zulke mensen toch altijd enig toezicht nodig zijn. De verpleegde moet het gevoel heb- ben dat er iemand is die op hem let.

Zo'n toezicht ·is van belang voor de ver- pleegde zelf, maar evenzeer voor de buitenwereld die er een geruststelling in zal vinden. In zoverre is er in De Kruisberg misschien toch wel sprake geweest van een tekortkoming;

P. R .I _• K.K.E.L.S

• Het Algemeen Handelsblad schreef In een hoofdartikel over het Nederlandse horecabedrijf onder meer: "Tegenover stevige prijzen staan, de goede uitzonderingen niet te na gesproken: onvol- doende service, onsmakel,jke· kost, surrogaat-koffie, morsige kop,jes, schotels en glazen, slordige of. norse bediening, onhygiënisch sanitair, stranden die er uit zien als een vuilnisbelt, etc. etc."

• In Rotterdam hebben ze altijd weer wat anders. Nu is Rijks- waterstaat weer van plan de Nieuwe Waterweg over de hele lengte ondieper te maken. Dit is nodig geworden, zo heeft minister Bakker meegedeeld, om het landinwaarts indringen van zout water aan.

banden te leggen.

• Minister Luns tegen z~jn Roemeense gasten, bij het koffieschen- ken: "Dat staat in mUn ctintract - een minister van buitenlandse zaken die kan koffieschenken verstaat zijn vak".

• Staatssecretaris drs. Van Son (economische zaken) staat op het standpunt dat herinvoering van de zomertijd uit een toeristisch en recreatief oogpunt wenselijk is. Er zijn volgens hem ook economische voordelen aan verbonden.

e" ...

:de ~mzinnige situatie d a t - voor zover ons bekend - Neder- land het enige EEG-lid is, waarin het roulettespel wettelijk niet is toegestaan". (Uit een hoofdartikel in het Algemeen Hamlelsblad.)

• ·De crisis in het Midden-Oosten heeft de voorzitter van de Veilig- heidsraad, de Deen Hans R. Tabor, een fanmail opgeleverd van 8500 brieven van tv-kijkers. Hij was vorige· maand dan ook ruim 50 uur in het beeld. In de brieven wordt hij geprezen om zijn tact en redelijkheid bij het lelden der vergaderingen, maar het wordt hem kwalijk genomen dat hij te veel rookt. De meeste brieven komen van vrouwen. Commentaar van Tabor: "Vrouwen hebben een speciale belangstelling voor politiek en internationale betrekkingen".

e

JPSP'er 0. Boetes in de Eerste Kamer t~t minister Luns: "Wij zullen het niet eens worden, excellentle!." Antwoord van Luns: "Dat is ook niet de bedóeling. Het zou op de Kamer een hoogst ongewone

indrul• maken". _

• Onlangs is een directe telefoonlijn geopend tussen de Verenigde Staten en China, die een paar uur per dag functioneert. Niemand in Amerika heeft nog een nummer in China aangevraagd, behalve enkele journalisten, die Mao Tse Toeng wilden spreken. De Chinese telefoniste deelde mee dat die naam niet in het telefoonboek staat.

Klasse-justitie?

Wat het studeren van Boudewijn H.

betreft: mr. Geurtsen vindt het verheu- gend dat onze straftoepassing erop ge- richt is gedetineerden in de gelegenheid te stellen zich door een studie te bel,wa- men, verondersteld althans dat zij daar- voor de bekwaamheid bezitten. Gedeti- neerden ·moeten in de gevangenis meer kunnen doen dan alleen maar vegete- ren. Natuurlijk moeten er op dit gebied gelijke Jmnsen zijn voor alle gedetineer- den. Of het daarbij dan gaa't om een uni- versitaire studie of een banketbakkers- cursus is geen principiële zaak. Wel dient men zich te hoeden-voor een voor- stelling· van zaken, waarbij gedetineer-

den, die in de vrije maatschappij nor- maliter nooi't tot studeren zouden zijn gekomen, in de gevangenis eensklaps :r.o nodig aan het studeren moeten worden gezet.

In het geval van Boudewijn H. gaat het echter niet alleen om een universi- taire studie. Het gaat ook om een hoge mate van bewegingsvrijheid die hij daarbij geniet en om zeilkampen ·waar- aan hij, samen met andere gevangenen, deelneemt. Dat dit soort "therapieën"

worden gebruikt was zeker niet alge- meen bel,end. Dit heeft er mede toe geleid dat men zich ongerust afvraagt welk beleid er nu eigenlijk wordt ge-

(Zie verder pagina ll)

2 - vriidag 21 îuli 1967

Taakverdeling VVD-fractie

Uit onderstaand schema blijkt de taakverdeling van de. Tweede-Kamerleden van de VVD.

COMMISSIE LID PLV.LID COMMISSIE LID PLV. LID

Presidium Zegering Hadders Van· Someren-

Downer Economische Joekes Geurtsen

Zaken Portheïne Rietkerk

Advles v. Perso- Geertsema

neelsaangelegenh. Handelspolitiek Tuijnman Portheïne

Schlingemann Joekes Suriname & Van Dijk Tuijnman

Ned. Antillen Vonhoff Middenstand Portheïne Geurtsen

Vonhoff Buitenlandse Berkhouwer Schlingemann

Zaken Toxopeus Koudijs Kernenergie Portheïne Koudijs

Berkhouwer subcomm, NAVO Toxopeus Ber~.to;·O&wer

+

Oost-westverh.

subcomnnssie. Schlingemann Berkhouwer ontwikkelingshulp

Landbouw& Schlingemann Zegering Hadders Visserij Tuijnman (o.v.z)

Visserij Tuijnman Schlingemann

----·

Justitie Geertsema ( v .z.) Geurtsen

Rietkerk Koning

Sociale Zaken & Veder-Smit Portheïne Volksgezondheid Rietkerk

Naturalisaties Veder-Smit Van Dijk Volksgezondheid Veder-Smit Rietkerk

Binnenlandse Geertsema Koniltg Zaken Toxopeus (voorz.) Wiegel

Bezitsvorming & Portheïne Vonhoff

P.B.O. Geurtsen

inlichtingen & Toxopeus Veiligh.diensten

Civiele Geertsema Vonhoff

Verdediging Koudijs

Ambtenaren & Koning Rietkerk

Pensioenen Geertsema

Onderwijs & Van Someren- Vontwff

Van Someren- Veder-Smit

C.R.M. Downer Vonhoff

Van Dijk

Deltazaken Zegering Hadders Schlingemann

Tuijnman Koning

Geertsema Werkwijze Kamer Toxopeus

Joekes

Wetenschappen Downer

Van Dijk Verzoekschriften Joekes Koning

Financiën Joekes Koning

Portheïne Tuijnman

Stenogr. Dienst Geertsema der Staten-Gen.

Rijksuitgaven Portheïne Joekes Defensie ^·U Berkhouwer Vonhoff

Beroep ambt. van Rietkerk de Stenogr. Dienst

der Staten-Gen.

Koudijs

subcommissie Koudijs Berkhouwer Noord-Atlantische Koudijs

Assemblée NAVO en WEU

Volkshuisvesting Tuijnman Wiegel

& RuimteL Orden. v. Dijk (onderv.z.)

· Zegering Hadders Koning

Europ. Parlement Berkhouwer Raadgevende V er- Portheïne

gad. v. d. Raad v. _.

Verkeer & (voorz.) Joekes Europa en WEU

Waterstaat Van Someren-

' Downer

Scheepvaart Koudijs (voorz.)

Kopij voor deze rubriek zen- den aan:

Job. H. Springer Alexanderstraat UI, Haarlem

Voorburg

Onder het nog niet geplaatste materi- aal voor deze rubriek is ook een kran- teknipsel over een bijeenkomst van de vrouwengroep in Voorburg. Het is wel·

een beetje laat, maar Wij willen er toch nog een paar punten uit overnemen.

Spreekster was mej. mr: J. J. Th. ten Broecke '!_:Ioekstra en zij constateerde:

"De belangstelling voor onEe bijeen- komsten is driemaal zo groot als die

Vrijheid en~

Democratie~

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties): Witte de Withstraat 78 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-11 10 0.0, abonnemen- ten toestel 249, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe Hert>ngracht 89 B te Amsterdam-C.

Raadgevende Schlingemann Wiegel [nterparlementaire

Beneluxraad Zegering Hadders

voor bijeenkomsten van andere partij-

e:ri."

Dat is eert opmerking die ons een hart onder de riem kan steken. Er waren ook veel jongeren aanwezig.

Mej. Ten Broecke Hoekstra, inmiddels afgetreden als Kamerlid; vertelde over.

haar politieke ervaringen van de laatste tijd; over de enorme invloe!l van de tv er, over de werkloosheid, die ons miljoenen per .veek kost. Verder over de wet voor zware geneeskundige risi- co's. Spreekster wenst ook een goede

rege~ing voor geestelijk gehandicapten, vooral ook voor degenen, die niet in een inrichting zijn opgenomen.

Sprekend over de vrouwen zei mej.

ten Br. H. dat bij de grote emigratie na de oorlog bleek, dat de vrouw de spil is waar . alles om draait. De emigrant mislukt, als de vrouw. zich niet. kan aanpassen. Daarom werd er een emi- gratiecommissie voor vrouwen ingesteld.

Ook in de politiek kunnen de vrouwen een belangrijk woord meespreken, als zij zich maar niet raten intimideren·.

Vrouwen zijn vaak te bescheiden en on- derschatten zichzelf.

Nog meer kwesties kwamen aan de orde. te veel om hier weer te geven.

Na de pauze werden er vragen gesteld en beantwoord. Het was verheu- gend, dat juist de jongeren blijk gaven van grote belangstelling door zeer intel- ligente vragen.

Bouwen en wonen

In Doorwerth, aan de weg van Wage- niug<:m naar Arnhem, is deze zomer tot 10 oktober het Plan Internationaal te

·zien; een door het Bouwfonds Neder- landse gemeenten opgezette openlucht- expositie van bouwen, wonen en kunst.

Voor de bezoekers is dit een unieke gelegenheid kennis te maken met wonin- gen. uit Amerika, Zweden, Canada, Oostenrijk, Finland, Frankrijk en Duitsland. Deze huizen, die voor een deel zijn ingericht in de stijl van het land van herkomst, zijn tot oktober ook binnen te bezichtigen, terwijl er uitge-

bn~~ toelichting wordt gegeven voor wie dit wenst.

Behalve deze buitenlandse woningen staat er ook een groot aantal Neder- lal,tl.Je huizen en bungalows; de:;;e zijn echter bewoond, zodat daarvan alleen het exterieur bezichtigd kan worden.

Vele helgekleurde en zeer moderne werken van Nederlandse beeldende kunstenaars geven een vrolijke, zij het vaak wonderlijke, sfeer aan deze exposi- tie, die een bezoek in uw vakantie al- leszins waard is.

C. J. Lavell-de Vries

Boeren ·en wonen

Onder het vele dat de post brengt is ook af en toe het mooie tijdschrift Visie, een tijdschrift voor bouwen en wonen in de meest uitgebreide zin Cf 4,- per jaar voor 2 nummers).

Het laatste nummer heeft een inlei·

dend artikel: "Boeren en wonen". Het gaat dan ook over boerderijen en vertelt wat over de meest voorkomende typen en hun gebruik. Maar het laat ook zien, hoe oude boerderijen tegenwoordig ge- bruikt worden: als woning of als

"tweede huis'.'.

Alles met tekeningen en foto's. (Ook bij de advertenties). Het is weer een beel- dig nummer,

Nog meer over wonen·

Andere a..;pecten van' de woningbouw lJehoren tot de plannen voor orize na- jaarsconferentie op zaterdag 14 en zon- dag 15 oktorber a.s.

Men kan zich dus dit jaar veelzijdig over de woningbouw oriënteren.

UIT DE. PARTIJ

• Moordrecht

De VVD-afdeling Moordrecht lieeft tij- dens een ledenvergadering · enige bestuursmutaties behandeld.

Het dagelijks bestuur .is thans als volgt samengesteld : J .. Rehorst, voorzit- ter; A. Vis, secretaris en A. van Meete- ren, penningmeester.

Het adres van het secretariaat is Westeinde 14, Moordrecht, telefoon 2427.

BRANDBEVEILIGING Officieel goedgekeurd Talrijke attesten SIMPLUS N.V. DORDRECHT Vissstraat 6 • 8 - Tel. 3344 (01850)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

De

-vorige •

week D

E vorige week, lezers, is het

heel moOi weer geweest. Wat

<lat met de politiek te maleen heeft? Veel, zo niet alles. Bij gro- te hitte immers piegen mensen (en dus ook de politici, want dat

?lijven mensen) zich niet op te winden. Zij zi:in veel eerder tot 'Let sluiten van compromissen ge- neigd bij stralend weer dan wrrn- neer het koud is. De vinnigste parlementaire debatten vmden plaats als de buitentemperatnre1i laag zi.in. Dan maken de Kam.erl.e-

<len zich zo druk, dat de stoleer van de Staten-Generaal de ka,.

-::hels zelfs moet temperen.

Bij de hitte van de vorige week tosten de problemen zich vanzelf wel op. Leest u er maar de kran- ten van zaterdag op na. Die schre- ven uitgebreid over het akkoora dat in het kabinet was bereikt over het in september in te die- nen ontwerp Ri.iksbegroting. Ik ei·

teer uit het Algemeen Han- delsblad:· "De leden van het kabt- net-De Jong zi.in er deze week, m verrassend snel tempo, in gestaagd ... " en verder: "Politi.e- ke kringen in ·Den Haag hadden niet verwacht dat de overeenstem- ming binnen het kabinet zo vlot zou worden bereikt".

ilfaar dan hebben die politieke kringen toch niet goed nagedacht.

Want wat doet een minister als 'tet snikheet is en hij van ZiJn ambtgenoot van Financiën te hei- ren kri:jgt dat hij moet bezuini·

gen? Dan sputtert hij pro forma nog-~een beetje tegen, denlet intus- .~en bij zichzelf "als ik nu ja zeg, kan ik morgen al naar het strand" en legt zich vervolgens met een zucht (van verlichting i bij de warme feiten neer.

Zo is het gegaan vorige week.

Alle ministers op één na deden 'Leel snel heel koel water in de

·.vijn, die de kamertemperatnur

~eeds had overschreden. Die -ene u.itzondering was de minister voor ontwikkelingshulp, want zijn de- partement is volgens de berichten in de kranten het enige dat geen Qeer heeft behoeven te laten. En ook dat is niet direct een wonder.

Ontwikkelingslanden zijn voor meer dan nege-nennegentig pro-

~ent wa.rme landen. De minister die daar verstand van heeft, zal 'lus wel tropenervaring hebben.

Zo iemand gaat niet voor dertig graden Celsius opzij. Het is duide- lijk dat juist hij vorige week ·de warme slijtageslag won, overi- geus met de doeltreffende steun van de minister-president. Want die heeft weer genoeg wereld·

<1eeë1J bevaren om het hoofd, ook als het heet toegaat, koel te hou-·

den.

Zo, nu begrijpt u alweer een beetje meer van de grote politiek.

Want dat is. heus geen hogere wiskunde. Het blijft meestal bi.i het optellen en aftrekken van wat miljoenen. Delen en vermenigvul- dige'n is er maar heel soms bij.

Ik schrijf u dit zo uitvoerig omdat in diezelfde vorige week een arti- Teel in het wetenschappelijk tijdschrift Acta Politica verscheen, dat een onderzoek naar de organisatorische struc-

~uur van de Nederlandse partijen behelsde. De· conclusie (van dr.

Lipschtts) was dat de activiteit en

<te mate van medezeggenschap aan de leden in politieke partijen - zeer gering zijn. De vergaderin-

'}en van de afdelingen zi.in maar 'Loogst zelden interessant. Op de

~amenstelling van partij- en hoofd- bestuur hebben de leden rnanr weinig, want zeer. indirecte, in- .. vloed. ·

Dat mag allemaal waar zijn,

·het is· toch ook een feit dat het gewone partijlid meent dat de

"hogere politiek" toch boven zijn vet gaat. Hij neemt voetstoots aan dat de herèn in Den Haag het wel beter zullen weten. Dat laatste is natuurlijk een misvat- ting en aan dat "onrecht" een eind te maken is één van de be- doelingen van dit regelmatig rur briekje.

Om het die Haagse heren maar even duidelijk te zeggen: wij wil-

!en mooi weer. Als de zon schijnt, blijft ook de politielee hernel onbe- I))Olkt. En omgekeerd. Daarom 1tebben wij heel veel vertrouwen in dit nieuwe kabinet. Tot nu toe

· is het 't beste van de 'laatste jaren.

WILLEM

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

e1 n v n spoorwegen nog steeds op rood

De minder ~tige positie van de Nederlandse Syaarwegen, waaraan wij in ons weekblad van 28 april jl. reeds enige aandacht besteedden, is opnieuw in het brandpunt van de belangstelling komen te staan door het jaarverslag van deze onderneming, dat aan het eind van de vorige maand werd gepubli- ceerd. Ook in politieke kringen werd er inmiddels de nodige aandacht aan besteed. Zo werd er in de Eerste Ka- mer zeer onlangs bij de regering op aangedrongen een nota inzake het spom- wegbeleid vast 1 e stellen, een suggestie van de kvp-afgevaardigde Teijssen, wel- ke zeker een ernstige overweging waard is. Konden onze spoorwegen tot 1963 no5 met een sluitende rekening werken, na- dien werd.en verliezen geleden die steeds groter werden. Het is een weinig opwekkend lijstje. In 1964 bedroeg h.:Jt verlies f 9 miljoen; in 1965: f 21 miljoen, terwijl het deficit in 1966 opliep tot niet minder dan f 19 miljoen.

In 1966 steg.en de opbrengsten slechts met 1 procent, terwijl de !rosten met liefst 11 procent toenamen. Bij de stij- ging van de ko3ten nemen die van het personeel uiteraard een belangrijke plaats in. Zij stegen in 1966 met 15 procent. Dat de stijging van de op- brengsten zo gering bleef is een ge- volg van een s~agnerende groei van het reizigersvervoer, zomede van een ver· Ie- re teruggang van het goederenvervoer.

Dit goederenv~rvoer daalde naar vo:u- me gerekend met 2,2 miljoen ton tot 25,2 miljoen ton. JI...Ileen al het kolenver- voer in 1966 liep in vergelijking met het voorgaande jaar met 1,4 miljoen ton

terug ofwel met 12,7 procent. De totale opbrengst van het goederenvervoer ver- minderde met 5,6 procent en b )droeg 268,2 miljoen gulden.

Het reizigersvervoer bleef vrijwel ge- lijk. Dank zij de i.n februari van het vorige jaar toegepaste tarief.!'verhoging, stegen de opbr-engsten uit het r "!zi- gersvervoer met -5 procent tot f 362,9 miljoen.

De ontvangsten uit deelnemingen ste- gen van f 5,1 m!ljoen tot-f 5,8 miljoe«

Dienaangaande ûjn de verwachtingen voor 1967 even''l'2l minder gunstig, aan- gezien de streekvervoeronderneming.en op het ogenblik in toenemende mate met moeilijkhejen hebben te kampen.

De exploitati"lwsten stegen van f 583 miljoen tot f 639 miljoen. Het aandeel van de person~elskosten nam toe van 52,8 tot 55,2 procent en de totalE;) loosten stegen van f 710 miljoen t'l';

f 785,9 en de totale ontvangsten v<tn f 688 miljoen tot f 706,8 miljoen. Zieda·:n enige cijfers uit het jongste jaarverslll.g.

DIEPERE OORZAKEN

Om enig inzi.::ht te krijgen in de wei- nig benijdenswaardige positie waarm on·

ze spoorwegen zich bevinden is het van- zelfsprekend onvoldoende O!ll alleeq maar stil te staan bij de cijfers, die over 1966 werden gepubliceerd. Er lájn namelijk diepere oorzaken, die reeds enige jaren spelen, waarvan een nader·.:

analyse nuttig kan zijn.

Als opmerkelljk verschijnsel kan nier worden geconsta~eerd, dat de ontwik&:P. ·

Personal Relations ·

hechter dan ooit gelegd bij I' Aigle d~'Or

Bent U nog nooit met Iemand gaan lunchen of dineren In I'Aigle d'Or? Dan mag U dat bepaald niet langer uitstellen.

In dit zo bijzonder smaakvol Ingerichte restaurant, terecht vermaard om zijn keuken en wijnkelder, gaat het leggen van goede, persoonlijke relaties als van- zelf.

TERMINUS GARAGE

Stal Uw auto In de Term.lnus garage, direct naast Grand Hotel Terminus, waar U hem desgewenst keurig gewassen terugvindt.

Overtuig U er van, dat U de besta relaties gemaakt heeft met een fijne lunch of exqui~ diner in

Restaurant I' Aigle d'Or

annex Americàn Bar_

van

GRAND HOTEL TERMINUS

Stationsweg 80 - Den Haag Tel. (070) 18 43 OO*

(ook voor tafelreserveringen)

ling van de omvang van het spoorweg·

vervoer in de onderscneiden Westeuro- pese landen een grote mate van overeen- komst vertoont. Wat het reizigersver- voer betreft ziet men vrijwel overal een constant peil, waarbij u~teraard de zeer sterke toeneming van het aantal particu- liere auto's een belang-rijke rol speelt.

Wat het goederenvervoer betreft ziet men in de meeste ia.,uitm tot 1965 een stijgende tendeils. In de jaren daarna .blijft dit vervuer of constant, of onder-

gaat het een achteruitgang. Eén van de oorzak1en, met rame in ons land, is de reeds eerder gememoreerde teruggang van het kolenvervoer.

Er is echter oen andere belangrijke factor, die de resultaten van de spoorwe- gen in ongunstige zin beïnvloedt, name- lijk de bedrijfogvreemde lasten, waar- voor zij moesten opdraaien. Be- drijfsvreemde lasten die ten nauw.stz verband houden met de -infrastructuur.

Bedrijfsvreemde lasten ook, die hat in feite onmogelijk maken zich een zuiver beeld van de financiële positi-e van de NS te vormen.

Drs. P. Boender, hoofd van de af~e­

ling economische · zaken van de NS drukte het onlangs als volgt uit: "De NS stellen .zich op het standpunt, dat in al die situaties, waarin· de onderneming bedrijfseconómisch verlies leidt o.·YJ.dat het· bedrijf de liesbetreffende activiteit niet mag staken, de spoorwegen moete•J worden gezien als uitvoerder van in op- dracht van de overheid' te verrichten

"publieke diensten". De hieruit V"AJrt- vloeiende kosten, voorzover bedrijis- vreemde lasten, zullen moeten wovden betaald door de opdrachtgever".

Wat die bedr'jfsvreemde lasten be- treft, blijkt de :>verheid nu eindelijk be- reid de spoorwe;;,en tegemoet te korren, getuige het feit, dat op de rijksbegro- ting voor 1967 een bedrag v'é\n 35 mil- joen gulden is uitgetrokken voor een vergoeding van deze lasten aan de spoorwegen.

NIET VOLDOENDE

Een dergelijk ':Jesluit van cle re&ering is principieel gezien in de genele proble- matiek rond onze spoorwegen van bij- zonder groot belang. Imm,·rs, de -:>ver- heid erkent aldus het best .tan van die bedrijfsvreemde laster,. Dit betekent on- getwijfeld een belangrijke stap vooruit op de weg naar een zuiver bedrijfs-eco- nomisch Inzicht met betrek,,in,; tot de spoorwegen. Het is evenwel de vraag of die f 35 miljoen voldoende á;in om alle bedrijfsvreemde .lasten te vergoeden.

Een belangrijke vraag, die eens ernstig _ zou moeten worden onder~•·cht en die, naar onze mening, in een mogelijke no- ta inzake het spoorwegbeleid in ons land, uitvoerig aan de orde zou moeten

worden gesteld. -

M.a.w. de bereidheid van de overheid om de bedrijfsvreemde lasten van de spoorwegen te vergoeden is een hoogst belangrijke ·zaak, waarmee de finan- Ciële zorgen van de NS weliswaar niet gilheel en al uit de wereld zouden zijn geholpen, maar die "boekhoudkundig"

gezien meer zuivere verhoudingen zou scheppen. Als er op dit punt nu eens tastbare resultaten zouden kunnen wor- den bereikt, dwz. dat alle bedrijfsvreem- de lasten aan 1e NS zouden worden vergoed, dan ;tornt de probleemstelling al heel wat eenv':>udiger te liggen.

· Zoals reeds eerder opgemerkt zijn er ook nog andere factoren, die de finaJ?-- ciële resultaten van de NS ongunstig beïnvloeden. Wij noemden ondermeer het kolenvervoer, dat als gevolg van de zich snel voltrekkende structuurveran- deringen op de energiemarkt, jaarlijk3 met 10 tot 15 procent t;erugloopt. Hoe ernstig deze structurele wij~igiX:? voor onze spoorwegen is, moge dmdell]k wor- den als men weet, dat voor kort de helft van het goederenvervoer van de NS uit vervoer van kolen bestond.

Echter niet alleen, aldus de reeds ge- citeerde drs. Boender, treedt ir:i de ko- lenmarkt stagnatie in de groei op, in alle deelmarkten van de vervoersmarlü is de concurrentie hevig, waardoor bij wijze van spreken om elke ton moet wor-

vrijdag 21 juli 1967 - 3

T E ..

Provincialisme

ProvinCJialisme is een woord dat in het algemeen geen goede klanl• heeft.

Het duidt vaag iets aan waarin een zeker achterblijven te bespeure11, valt.

Maar er valt ook een provincialisme te' signaleren dat recht . op waardering heeft, namelijk het laten vervaardigen van provincie-films door de Esse om het toeristische karakter van de verschillende Nederlandse provincies te beklemtonen en beZJienswaardigheden vast te leggen. Op deze wijze wordt, zowel voor het huidige geslacht als voor het nageslacht, veel dacumentair werk verricht, hetgeen over bijvoorbeeld vijf- tig jaar stellig van waarde zal zi.jn.

Eén op een ^{, ,}

Komt elk lid, komt elke stem er vp aan, zo hoort men vaak vragen. Daarop kan ik een duidelijk en positief ant- woord geven met een recent voorbeeld.

'Bij de tussentijds gehouden gemeente- raadsverkiezingen in Zwolle· kwam onze partij maar 50 stemmen te kort om de vierde raadszetel te behouden. Dat was niet gebeurd als het ledental in Zwolle groter was geweest en men zich door zijn lidmaatschap van de VVD méér bewust was geweest hoe ·noodzakelijk het is zijn stem uit te brengen of, als men met vakantie is, voor een vol- · macht te zorgen.

Eens te meer is m. i. hiermee het bewijs geleverd dat elk lid, dat elke stem van grote waarde is en het heeft mij gesterkt in mijn overtuiging hoe noodzakelijk het is, dat het ledental van de VVD verdubbeld wordt. Onze kern moet groter worden. Daartoe kunt u allen meewerken door· mee te helpen een nieuw lid te werven in de actie Eén op één.

D. W. DETTMEIJER

den gevochten. De oorzaak hiervan 1s naar zijn mening gelegen in het bestaan van een, hier en daar misschien zelfs ernstige, overcapaciteit.

TOEKOMST

Het zal duidelijk zijn, dat wij met net bovenstaande slechts summier zijn inge- gaan op de factoren, die de laatste ja- ren tot een nad3lige exploitatie van :m- ze spoorwegen nebben geleid. Het . kan wellicht nuttig z;.jn ook eens een blik ·~n

de toekomst te v·erpen. Wij sluiten :ms daarbij gaarne aan bij de visie van drs.

Boender. De laatste jaren blijkt het in toenemende· mate noodzakelijk in ~ns

dichtbevolkte land gebruik te make~

van vervoerstechnieken met het grootste "ruim'erendement". Uit di·

verse onderzoekiagen is inmiddels geble- ken, en in de onlangs verschenen tweede nota over de ruimtelijke ordening komt dat duidelijk naar voren, dat. de railtecih·

niek een grote plaats zal dienen in te nemen in de vervoersvoorziening van de toekomst. Ten aanzien van·het goederen- vervoer is drs. Boender evenmin pessi·

mistisch gestem~l. , ,De spoorwegen", zo zegt hij, "hebben de laatste jaren hun natuurlijke kracht als het ware heront- dekt .. Van nature is de spoorweg mèt name geschikt voor -massaal vervoer.

De afstand waarover vervoerd moe1;

worden acht hij daarbij van secundaire betekenis. ]iet vervoer in grote hoeveel- heden dat met ~en vaste regelmaat kan geschieden, zo 1s zijn oordeel, is bijzon- der goedkoop. Dit is voornamelijk P-en gevolg van het feit, dat een dergelijk vervoerspatroon rangeren overbodig maakt. Het vervoer vindt dan namelijk in zgn. gesloten treinen c.q. in meer of minder grote wagengroepen plaats. Op deze markt heeft de NS zich de laatste jaren een plaats weten te verwerven.

Ds. Boender verwacht in de toekomst op dit gebied· dan ook een zeer belang- rijke taak voor de spoorwegen.

Moge de roeltt)mst van anze spoorwe- gen aldus nog de nodige perspectieven vertonen, het zal zaak zljn haar ontwilr- kelingsmogelijkheden verder te stimule- ren en niet verder af te remmen. Een nieuwe aanpak van de budgetaire tech- niel> zal daart<Kl een dwingende eis zijn, die naar wij hopen en verwachten ook en vooral in het parlementaire vlak de nodige steun zal l{rijgen.

G. STEMPHER

4 - vrijdag 21 juli 1967 VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Een discutabel plan

E

NKELE WEKEN geleden zijn burge- meester en wethouders in de open- baarheid getreden ·met een plan om in de · Zuiderparkgordel ter hoogte van Zuidwijk een tentoonstellingscomplex met sporthal en amusementspark te stichten. Over dit plan zou het college in september of daaromtrent een be- ginseluitspraak van de raad willf'n vra- gen, reden waarom het de· wijkraden en wijkopbouworganen van Rotterdam-Zuid heeft vèrzocht advies te willen uitbren- gen. Teg~lijkettijd is het project in de

desbetreffende raadscommissies aan de orde gesteld

De manier waarop het college met het plan voor het forum van de publieke opinie is getreden, duidt erop dat het zelf terdege beseft een controversiële aangelegenheid te hebben aangesneden.

Dat is, zoals dadelijk nog wel nader zal blijken, dan ook terdege het geval. Het tentoonstellingsproject zal slechts verwe- zenlijkt kunnen worden ten koste van niet gering te achten andere belangen.

Het wordt echt een I•westie van: wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegen.

Er hoeft niet aan te worden getwijfeld dat het college hierover in een vroeg stadium een discussie heeft willen uitlok- ken.

Die discussie is aanstonds op gang gelmnien. Vooral in de volkstuinwereld' blijlü het denkbeeld van het college ver-

Secretariaat

Het see1•etariaat van de afde- üng Rotterdam is verplaatst naar Avenue O.ncordia 83, Rotterdam- U.

Wegens vakantie is het secreta- riaat van 20 juli t. m. 12 augustus gesloten.

,,

ontrusting te hebben gewekt.' Bepaald niet geheel ten onrechte. Want het jeug- dige, als permanent bedoelde volkstuin- complex De Zuiderhof zou bij de uitvoe- ring van de plannen moeten verhuizen naar gronden ten zuiden van de ha- venspoorweg, wat voor de betrokken volkstuinders begrijpelijkerwijs niet zo'n prettig vooruitzicht is.

Er is uit recreatief oogpunt nog een ander bezwaar tegen de plannen aan te voeren. Ter verkrijging van parkeer- ruimte bij het tentoonstellingsgebouw en zijn annexen zouden drie schoolsportvel- den opgeofferd moeten worden, tenzij het zou gelukken het particulier initia- tiet te interesseren voor de bouw van een torengarage met ruimte voor onge- - veer tweeduizend auto's. In dat geval zouden wellicht twee schoolsportvelden gered kunnen worden.

Verder valt te bedenken dat precies op de plaats, waar het college zich nu het tentoonstellingscomplex heeft ge- dacht, tegen het einde van dit jaar zou worden begonnen met de aanleg van het zwembad De Plompert. In· de gedachten- gang van burgemeester en wethouders kan dit project zonder veel extra kosten en zonder bijzondere technische proble- men tot uitvoering komen op de vrijko- mende gronden van het volkstuincom- plex. Er is echter in zoverre toch wel een moeilijkheid dat in Rotterdam-zuid aan dit zwembad dringend behoefte bestaat en dat daarom het college niet graag vertraging in de uitvoering zou willen laten optreden. Ook op de nieuwe plaats zou men tegen het einde van het jaar met de bouw willen laten begin- nen.

Na aldus enig inzicht te hébben gege- ven in de voornaamste bezwaren die te·gen een tentoonstellingscomplex in de

Zuiderparkgorde~ kunnen worden inge- bracht, mogen wij thans de schijnwer- pers richten op de voordelen die er on- miskenbaar ook aan verbonden zijn.

Om te beginnen is de vestigingsplaats zeer gunstig gelegen ten opzichte van

het openbaar vervoer, meer in het bij- zonder ten opzichte van het zuidelijke eindstation van de metro.

Verder zal te gelegener tijd aan het Zuidplein een groot winkelcentrum tot ontwikkeling worden gebracht. Het is duidelijk dat dit winkelcentrum 6111 het gevarieerde tentoonstellingsproject be-

vruchtend op elkaar zullen kunnen wer- ken. Voor de bevolking van de gehele linker Maasoever zou hier alles bij el- kaar een zelfstandig mmtrum van soci- aal verkeer kunnen ontstaan. Rotter- dam-Zuid is, wat dat betreft, nu maar stiefmoederlijk bedeeld. En dus zou er van een niet te loochenen winst gespro- ken kunnen worden.

Overigens valt op te merken C!at het plan van het college definitief een streep haalt door een soortgelijk plan voor het eiland Van Brienenoord. Het Zuiderpro- ject heeft voorts de bedoeling vervan- gende accommodatie te scheppen voor het Ahoy-complex dat de gemeente heeft n1.oeten afstaan in het belang van de medische faculteit.

Woordvoerders van het college heb- ben er geen twijfel aan laten bestaan dat zij pas na rijp beraad hun keus hebben bepaald op de Zuiderzeeparkgor- del als vestigingsplaats voor een groot

tentoonstellingsgebouw met daaraan ver- bonden een sporthal en een Tivoli-achtig vermaakcentrum. Zij hebben achtereen- volgens gedacht aan het voormalige Xerxesterrein, aan terreinen bij de Grindweg, het Toepad, de Stoopweg en in IJsselmonde. De mogelijkheden daar- van zijn bij nadere beschouwing steeds te licht bevonden.

Het idee om aan de tentoonstellings- en sportaccommodatie een pretpark te verbinden is oorspronkelijk gerijpt in ie boezem vru1 de Stichting bevordering volksgezondheid. De stichting had het ontspanningscentrum - dat nu al met de naam Deltapark 'Îs- getooid - willen onderbrengen in de Blijdorppolder.

Maar dit was een onvervulbare wens doordat de gekozen gronden al voor de aanleg van openbaar groen waren bestenid,

Wat. we in het plan van burgemeester en wethouders hebben gemist is een ook maat zeer globale kostenraming. Aan te nemen valt dat we dienaangaande wel zullen worden ingelicht wanneer het col- lege zich straks met een concreet voorstel tot de raad wendt. Maar wij durven nu al te voorspellen dat dit Zui·

derparkproject in de tientallen miljoe- nen Zal blijken te lopen.

Voor onmiddellijk gezocht op het kantoor van de Prof. Mr. B. M.

Te!dersstichting, het Liberaal studiecentrum;' een

STENO- TYPISTE

die afwisselend en interessant. werk vlot en nauwkeurig kan· doen.

Middelbare schoolopleidihg 'plus diploma steno-typen.

Vijf dagen van 9 tot 5.30 u. Salaris nader overeen te komen.

Brieven met gegevens aan: Koninginneweg 55a, 's-Gravenhage.

Ruimtelijke ordening

O

NLANGS hebhen we ons enige kritiek . veroorloofd ,)p het streven van de regering tot decentralisatie van rijksinstellingen, die tot nu in Den Haag zijn gevestigd. !iien en ander houdt ten riauwste verband met het vraagstul' van de ruimtelijke :>rdening. Het weekblad van de Verenig·Lr1g van Nederlandse ge- meenten, de jongste nota over ruimte- -lijl{e ordening besprekend, schreef

o.m. : "Behoudens ten .. aanzien van be- paalde bijzondere aspecten is e~·. noch rechtstreeks door het rijk zelf noch indi- rect door tussenkomst van de provin- cies, sprake geweest van contact met de gemeentelij'ke bestuurslaag. Wij vin- eren dit uit een oogpunt van bestuurlijke integratie een moeilijk aanvaardbare si- tuatie."

In een artikel 1n de Haagse Courant heeft de Ha9.gse wethouder. van volkshuisvesting en ruimtelijke orde- ning, de heer G. W. Hijlkema op deze passage in De Nederlandse Gemeente ingehaakt. Hij <:~chrijft: "Terecht legt de vereniging de vinger op een lacune, die er niet had m;"Jgen zijn. Als het Rijk meent, zoals in de nota staat (blz. 197), dat een goede wisselwerking tussen overheid en maatschappij een grote openheid van het -beleid en een duide- lijke voorlichting vereist en daarbij de gemeente als overheid "vergeet," .dan is het gevaar aanwezig, dat dé visie m de nota te beperkt is, te eenzijdig, te theoretisch we!li~ht, omdat veel van wat men voorstelt toch door de gemeen- ten zal moeten worden bevorderd of na- gekomen."

De heer Hijlkema vervolgt: "Voor wat Den Haag betreft stelt de nota, dat de ontwikkeling ·van de kantoorhouden- de diensten vooral nauwlettend aan- dacht verdient (blz. 50) daar de ruimte- lijke situatie in en om deze stad bijzon- der moeilijli is. Naast een opsomming van de groei van de bevolking in de Haagse agglomeratie (inclusief Zoeter- meer tot 770.000) wordt gesteld, dat het enige andere gebied, dat Den Haag nog in ruimtelijk op?:icht zou kunnen helpen wordt gevormd door de Zuidhollandse eilanden en Dordrecht. "De ruimtelijke problemen van het Haagse gebied zijn derhalve zeer moeilijk oplosbaar, als geen afgeleiding van de groei van de diensten naar elders plaatsvindt." Daar- om denkt de regering aan verplaatsing naar het oosten van het land etc."

De, wethouder schrijft verder: "Nog- maals, met de g.emeente is hierover geen overleg gepleegd. Wel heeft het rijk vele hectaren grond in het Bezuiden- houtkwartier , ,geclaimd," hoofdzal•elijk voor nieuwbouw van een aantal ministe- ries, zodat al direct de vraag rijst: past zulks wel in de voorgestelde planning.

Hoewel ik geneigd ben deze vraag zelf bev.estigend te beantwoorden, is het voorbeeld toch wel kenmerkend voor de noodzaak om met betrelddng tót de uit- voerbaarheid . en de gevolgen van theore- tisch opgestelde ruimtelijke ordenings- voorstellen voor~! ook met de betreffen- de gemeenten, stads- en streel,gewesten in ontwikkeling tijdig overleg te plegen.

Dan zal tevens blijken, dat de ruimte- .lijke ontwikkeling van de westelijl•e

randstad Holland en met name die van de Haagse agglomeratie, weliswaar reeds enige jaren in een stroomversnel- ling geraakt, maar bepaald niet gediend is met "afremmen," nog minder met maatregelen, die de ontwikkeling tegen- werken."

De heer Hijlkema besluit zijn beschou- wing: "Als de ruimtelij'ke ordening stralis een beleid te zien zou geven dat tegen de norm'J.le natuur!ijl{e ontwikke- ling van . de !'andstad Holland in zou gaan - wat ik overigens niet geloof - dan zou. Den Haag wel eens het eerste kind, van de rekening kunnen zijn. Een onbetaalbare rekening dan wel Ie verstaan."

Tot zover de wethouder. Wij kunn~n

het met zijn betoog volkomen eens zijn.

Voor wie ons

:n

deze kolommen gere- geld heeft gevolgd, zal dit geen verras-

sing ZIJn. De h~er Hijlkema heeft zich

!)v;erigens, naar onze mening, bijzonder voorzichtig uitgedrukt. Begrijpelijk, want hij is voor de gemeente Den Haag . de . eerst aangewezene om met het rijk te 'onderhandelen. In zo'n positie moet men zich nooit van de aanvang al te scherp opstellen, laat staan al zijn kaar- ten op tafel leggen.

We ontveinzen ons niet, dat er een dt'ingend probleem voor Den Haag is.

Hoe dringend blijM weer uit het feit, dat de Interna~ionale Octrooiraad niet in onze stad ·gaat bouwen, maar l.n Rijswijk (Plaspoelpolder). Het terrein van de oude Alexanderkazerne, aanvan- kelijk voor deze :internationale instelling bestemd, blijkt niet gesohikt! Er kan met het oog op de onmiddellijke nabij- heid van het stadhuis, niet hoog genoeg worden gebOuwd en er is onvoldoende pai·keerruimte! Strikt Haags gerede- neerd, valt deze zaak te betreuren. In agglomeratieverband is er geen man over boord. Niettemin, als dit voorbeeld door andere instellingen wordt gevolgd en het rijk bovendien verplaatsing naar elders bevordert, dreigt Den Haag leeg te lopen wat werkgelegenheid betre·ft.

Op die manier gaat men aan Den Haag als ·"natuurlijke" schrijftafel een deel van zijn karakter ontnemen. En daarte- · gen menen we, dat toch wel ernstig bezwaar moet worden gen1aakt.

Het terrein van de oude Alexanderka- zerne zal nu misschien worden ingeno- men door een nieuw gebouw voor het Institute of social studies, dat aanvanke- lijk op het terrein van de oude Fre- deril•skazerne zou worden geze'l:. Tegen

N.V. AANNEMERSBEDRUf v /h J. ST AM

KORTENAERSTRAAT 3 te ZWUNDRECHT TElEFOON (01850) 2 86 63

WONINGBOUW

dez~ ~:mwisseling behoeft, menen we, geen })ezwaar te bestaan. Te meer nie':, omdat de grond van de oude Frede- rikskazerne met naaste omgeving nu waarschijnlijk voor woningbouw zal wot'- den ,be13temd. Dat lijkt ons een gelukKi- .. ge gedachte.

Waar het ons in deze echter vooral om gaat is, dat er, zoals de heer Hijlke·

ma opmerkte, overleg tussen het rijk en de gemeente ontbreekt, en dat in h"!t bijzonder de coördinatie van allerlei plannen met betrekking tot de stedelijke vormgeving .,... zegge : stadsöntwikkelin6 - onvoldoende 's. Hier wreekt zich, dat men indertijd in feite de grootse concep·

tie van .Dudok heeft losgelaten. De , schuld daarvan ligt voor een deel onge-

twijfeld bij het gemeentebestuur, maar ook bij het rijk, dat o.i. kort na de tweede wereldoorlog te weinig oog heeft gehad voor de stedelijke ontwil{keling van, onze stad 6111 bovenal voor de nood- zaak van een nauwe samenwerking in de agglomeratie. Wat dit laatste punt betreft, schijnt er nu weer een initiatief door b. en w. van Den Haag te zijn ontwikkeld. Burgemeester Kolfschoten krijgt dus misschien toch nog tot op zekere hoogte mjn zin. Maar de nu be·

oogde samenwerking zal zich, volgens de berichten, s1echts tot een aantal utili- teitsdiensten beperken. Aan de verstede- lijking van de agglomeratie, een afbal;:e- ning, durft men blijkbaar niet te ko- men. Op dit terrein blijft het brokkel-- werk en. met de heer Hijlkema vrez.en we, dat Den Haag daarbij het kind van de rekening zal worden.

AGGLOMERATIE-COMMISSIE

Het bestuur van de Vereniging van Staten en Raadsleden van de VVD heeft een. c.ommissie ingesteld ter bestudering van het vraagstuk van de agglomeratie Groot-Den Haag. De commissie is als volgt samengesteld: voorzitter: K. H.

Brandt, directeur van het Bureau voor Gemeentepolitiek van de VVD; secreta- ris: J. Gosschalk, lid van de gemeente- raad van Voorburg; leden: mejuffrouw mr .. J. J .. Th. ten Broecke Hoekstra, lid van de gemeenteraad te 's-Gravenhage, dr .. A. P. J'. van de:r Burg, wethouder van Rijswijk, ir. A. J'. van Königslow, lid van de gemeenteraad van Delft en M. Meinsma, wethouder van Zoeter- meer.

VRUHEID EN DEMOCRATIE

. Vrijlaeid -1)

* *

De uitspraalt van de vice-presi·

*

dent van de arrondissements- rechtbank in Amsterdam, mr. Knotten- belt, in het kort geding dat twee leden van The Northern League en de voorzit·

te.r van de afdeling Amsterdam van de Boereupartij tegen het weeltblad vrij Ne- derland hadden aangespannen, heeft te- recht alom verbazing en afkeuring ge- wekt. De president heeft Vrij Nederland namelijk veroordeeld binnen twee we- ken na de uitspraak op de voorpagina opvallend de korte inhoud van zijn beslissing te publiceren onder verwij·

zing naar de volledige in hetzelfde num·

mer op te nemen inhoud van dit vonnis, een en ander zonder toevoeging, bespre- king of beschouwing.

Terecid wordt onde1·meer door de Fe·

deratie van Nederlandse journalisten gesteld, dat indien de clausule "een en ander zonder toevoeging, bespreking of beschouwing" betekent, dat Vrij Neder·

land zich in het nummer waarin de uitspraak van de president wordt gepu·

bticeerd, zou hebben te onthouden van commentaar op deze uitspraak in welke vorm ook, dit een onverdraaglijke en ongeoorloofde beperking van de persvrij, beid is, nog daargelaten de vraag of de rechter in de wet steun zou lrunnen vin·

den voor een publikatiebevel in de vorm

wru~.rin dit in casu is gegeven:

Wij willen het juridisch aspect van dit geval thans buiten beschouwing laten en verwijzen daarvoor gaarne naar een voortreffelijke uiteenzetting in de NRC die wij eiders in ons blad (pag. 6) opna- men. De enige kanttekening die wij bij dit hoofdartikel zouden willen maken is, dat na.ar onze smaak de zaak nog wel sub judice is. Dat de NRC er niet.temin over schrijft en aldus afwijkt van de betreffende journalistieke code veroorde- len wij niet, maar het blad zou er beter rond voor uit kunnen komen dat men in dit geval gegronde redenen ri1eent te hebben - terecht o.i - om anders te handelen dan gebruikelijk is.

Waar wij echter wel de nadruk op willen leggen is het feit, dat we .ons ~net

de uitspraak van mr. Knottenbelt op een bedenkelijk hellend vlak .gaan bege·

ven omdat de persvrijheid die· door de grondwet js g·ewaarborgd in gevaar komt. Nog gevaarlijker is het in deze ontwikkeling - Het Vrije Volk wees daar vorige week zeer terecht op - dat de rechterlijke uitspraken in dit ver·

band keunelijk steeds een stap,ie verder

· gaan in de verl{eerde richting;

Dat Vrij Nederland thans in hoger beroep gaat doet aan de bedenkelijke ontwikkeling met betrekking tot de persvriJheid in ons ·land niet àf. Deze ontwil{keling wordt mede · veroorzaakt door het feit dat in ons land' het i'ècll:i.t op antwoord en op rectificatie nog steeds niet zijn geregeld; Het wordt·'de hoog·ste tijd <lat dit OJ) korte termijn

g.p}teurt.

Vrijheid (11)

* *

Naar de Londense· correspondent

*

van het Algemeen ·Handelsblad weet te melden heefl de grootste Britse vakvereniging, die van de transport.ar·

beiders, waarvan ex-minister Frank Cousins secretaris-generaal is, besloten haar tegenstand tegen de loonpolitiek van de regering in het Lagerhuis 1~l

uitii1g te breng·en door de haar vel'tegen- woordigende LagerhuisledeR onder druk te zetten. Van ~le 630 Lagerhuisleden zijn er ongeveer 150, die bij verkiezin- gen -l)Olitieke en financiële steun ter waarde van f 45\10 van tnm val.verenigiu- gen · otttvaugen en per jaar gèregeld

f 3500 ·uitbetaald kl'ijgen. De ·vakbond heeft 26 van deze Lag·erhnisleden die

z~j voortaan onder "controle" z~l gaan nemen. De stok achter de deur Is ·daar- bij dat deze Lagerhuisleden steun en toelage zal worden outnonten als· zij niat de belangen van de vakbond dienen door hun actie m het padenient.

· Dit is een hoogst bedenkelijke za.ak.

Het is weer een hetreurenswaardig voor·

beeld, waaruit blijkt dat wij ons hela.'l.s niet alleen te weer moeten stellèn tegen de gevaren die'· de democratie van buiten- af bedreigen, maar eveneens tegen die

welke van binnenuit ont.-t.aan.

vrijdag· 21 juli 1967 ....; 5

Johnsons problemen:

Vietnam en ewar

T

OPPUNT van macht en last. Ziehier twee wezenlijke aspecten va,n het presidentschap der Verenigde Staten.

President Johnson schijnt zijn vele zor- gen de baas te kunnen blijve.n. Mag men het kleurige en toch wel betrouwba·

re weekblad "Time" geloven, dan be- vindt h}j zich op het ogenblik in opper- beste stemming, De reden daartoe is een opinie-peiling, die de heer Louis Harris voor een ander weekblad, en wel Newsweek, ondernomen heeft. De resul- taten daarvan, vergeleken met een ,.Gallup-poll" - gehouden vóór de ont·

moeting der "grote twee" te Glassboro - gaven een gunstig beeld voor de president. Toen, slechts een pct.

voorsprong op George Romney, de Repu- blikeinse gouverneur van de staat Michi·

gan. Thans gaf Harris hem een ruime voorsprong, zowel op gouverneur Rom- ney als op de vroegere vice-president Richard Nixon. Bovendien hadden op een bijeenkomst van Democratische gou·

verneurs 17 van de 25 Johnson hun steun toegezegd voor de presidentsver·

kiezingen van 1968. "Wat zij zeiden", aldus Johnson, ,.klonk als muzielt in mijn oren."

VIETNAM

Veel minder welluidende en zelfs zeer schrille klanken moeten de president hebben bereikt van het Vietnamese front. Daar vielen in de gedemilitari- seerde zone twee compagnieën mari·

niers in een hinderlaag van de Viet·

cong. Het doel was het óprollen van een gevechtsgroep .van ,piezelfde Vietcong.

Van de 300 manschappen die aan de Amerikaanse actie deelna,men, sneuvel- den er 83 en werden er 170 gewond. Een verbijsterend slecht resultaat in een zich eindeloos voortslepende campagne.

<. Int~~sen heeft McNamara; de Arrieri·

kaanse minister van defensie, zijn ne·

gende bezoek aan Vietnam gebracht.

Hij werd begeleid door de chef-staf ge·

neraa.l Wheeler, Aanleiding tot dit alles was ··het verzoek van <l.e opperbevelheb·

ber ter plaatse generaal Westmoreland, opnieuw de Amerikaanse troepen sterl1 uit :te breiden, Boven· de besc'1ikbare plm. 460.000 man heeft de generaal blijk·

baar een verhoging van deze troe- pen'sterlüe met een 100.000 à 150.000 gevraagd.

Het bezoek va,n McNamara heeft tot een drietal resultaten geleid. In de ko- mende maanden zullen in totaal 20.000 à . 30.000 man naar Vietnam worden gezon·

den. Ook zullen qe. voorhanden troepen

e VERKOOP

s VERHUUR

e BEHEER

• TAXATIES

van

ONROEREND GOED

makelaarskantoor

araweg 5 wassenaar tel. 01751·5675'

"doelmatiger" worden ingezet dan thans geschiedt. Of zulks, ondanks de machtsspreuk van een defensie-minis- ter, militair mogelijk zal zijn, moet

men met enige scepsis afwachten.

Ook zullen van de bondgenoten, die thans reeds contingenten te velde heb- ben - van Zuid-Korea, Australië, de Filippijnen, Thailand en Nieuw-Zee•

land - nieuwe troepenzendingen wor- den gevraagd.

Alles tezamen een ontwikkeling, die stellig niet op verminderde. spanning in het Vietnamese drama wijst.

VERONTRUSTEN 0

Los van alle opinie-peilingen achten wij het veronrustend, dat hoe men de zaait oolr keert of wendt, uitbreiding der troepensterkte blijkbaar onontbeerlijlr is. En dit ondanks het feit, dat wij steeds te horen krijgen, dat de militaire situatie voor Zuid-Vietnam en de Ameri- kanen veel beter is dan tevoren. Vóór .de eind-overwinning zullen stellig weer nieuwe versterkingen worden gevraagd.

Maar velen in Amerilm en daarbuiten vragen zich af, wanneer dat e in droo- ment eindelijk gekomen zal zijn.

Eén feit mag men niet uit het oog verliezen. Alle vroegere pogingen om tot onderhandelingen te geraken heeft Ha- noi altijd beantwoord met een botte wei·

gering, Tijdelijke stopzetting de.r Ameri·

kaanse bombardementen, aanbod tot bei- derzijdse vermindering der oor- logsinspanning, niets heeft mogen b::c·

ten. Geen wonder, dat, gezien ook de zware militaire offers, president Joluison op het vinkentouw is en blijft, om het noodlottig conflict toch door besprekingen te beëindigen.

Meri schijnt thans te denken aari on- derhandelingim, zonder tussenkomst van Ame1;ika of Rusland, door vertegenwoor·

dige1's van Noord- en van Zuid-Vietnam.

Dat zou dan· moeten geschieden na. de algemene verkiezingen in september in Zuid-Vietnam.

De tegenwoordige, premier Ky heeft zich teruggetrokken als kandidaat voor het presidentschap ten gunste van Ngoe- jen van Thieu. Hij zal zich dan "verge- noegen" met de post van vice-president.

De vraag is nu of, indien men in september tot een democratischer be- wind in Zuid-Vietnam zal komen dan de club die thans het roer in handen heeft, de kans op "Noord-Zuid"-onderhande·

lingen vergroot zou zijn. Bij iedere spe·

culatie hieromtrent belandt men zeer dicht bij koffiedik. Wachten wij dus tot september.

NEWARK

Tot de drukkende zorgen van presi- dent Johnson behoren ook de felle on- lusten in Newark. Daar, a,an de overzij- de van de Hudson, vlakbij New York is het tot ongeregeldheden gekomen, die in een formeel oproer zijn uitgemond. Aan- leiding was blijkbaar de mishandeling door de politie van ·een neger-taxichauf- feur. De rassenrel die hieruit is óntstaan herinnert aan de troebelen in Los Angeles in 1965. Bràndstichting, plundering, vooral ook van drankwin- kels, hebben tot een fors ingrijpen van de politie en later van een 4.000 man natio- nale garde geleid. Er was een avond- klok en het centrum was hermetisch af- gesloten. Het resultaat was 24 doden en 1100 gewonden. De oorzaak van het thans gedempte oproer was blijkbaar niet de mishandeling var' de taxichauf- feur. Wèl slechte woningtoestanden en onvoldoende werkgelegenheid voor de r:tegerbevolking van Newark, die 60 pct.

van het totaal uitmaakt.

Dit tragisch gebeui·en toont opnieuw aan, dat na de min of meer gewonnen fase der legale gelijkstelling in de strijd om de burgerrechten, thans de volgende etappe - grondige verbetering van dE' sociaal-economische situatie dei' negers - aan de orde is.

TROOST

Vietnam, de rassentegenstelling en in iets verder verband oók het Mid- den-Oosten. Aldus een paar hoofdzorgen vae des presidents reeds ze.er geplaagde hoofd. Het enige waarop hij met een minimum van voldoening ka,n terugzien is het feit, dat al kwam het moeizaam tot· stand - hij een topgesprek' met de Russische premier Kosygin heeft ge- houden. Men mag aannemen dat zonder de recente Chinese proef met een wa·

terstofbom, dit gehele tweemans-treffen achterwege gebleven zou zijn.

In ieder geval werd duidelijk dat zo·

wel Amerika als Rusland een.atoom-oor- log wil voorkomen. En verder? Ver- der waren zij bereid "to agree to dis- agree", het erover eens te zijn, het on-

eens te zijn.

Een misschien voor de gehele mensheid wat schrale, maar door het afwijzen van de atoom-oorlog toch

uiterst belangrijke troost.

L.M.

lindoheelft nv

gesticht in januari

1965,

omvat de volgende onder- nemingen:

EERSTE NEDERLANDSE

APPA~

RATENFABRIEK (ENAF)

N.V;:

Solex bromfietsen • elektrische huishoudelijke toestellen - elektrisch handgereedschap • ventilatoren

INDOLA N.V,;

kosmetica • interoeUtverzorging

N.V. INDUSTRIËLE ONDER-

NEMING W.

H. BRASKAMP:

ventilatoren - kappers- apparatuur • elektrische huishoudelijke toestellen

CHEMISCHE FABRIEK INDOLA COSMIETICS

N. V.:

chemische produkten VOKAP N.V.:

interieurverzorging

N.V. ELEKTROTECHNISCHE MECHANISCHE INDUSTRIE (EMI):

elektromoteren · ventila- toren • professionele motoren

N.V. PHARMACEUT. CHEMISCHE FABRIEK

v /

h E. M. BRASKAMP:

farmaceutische artikelen

INTERHEEM N.V.:

exportmaatschappij

N.V.

FABRIEK

VOOR

PLASTIEK·

PRODUKTEN

VAN

NIFTRIK:

kunststoffen .

Fabrieken in:

Den Haag, Rijswijk, Voorburg, Utrecht, Putte (N.-Br.).

'lllllllllilllllllll!IHIII!!IIIIIIII!IIIIIIIIIIIIillllll!!lllllllli!ll!iili'lllii:llllillllilillilllll!lil!lllllilllllllllllllliil!lilllillliillillilllllilll!llllllllliillllllllll!li!llll!l!lll!ll!ll!llllll!illlll!lilillllll!llllllllillllillliiiiiiiiHIII!I!IIIII!lliiiii!I!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIII\IIIIIIIIIlllllilll\lllllllllllllllllllllllllllll!l!llll!lll\l!lllllllllllllll!l!llflllllli!l!!li!lllll!llllllllll!lll!ll!llllllllll!

POLITIEK PIEKEREN