Helpt het tegen populisme als we ook de kabinetsformateur mogen kiezen? Stembureau in Winterswijk.
2 november 2018 9 verder versterken. In de afrondende fase van haar
werk ontkomt de commissie er niet aan nog eens goed na te denken over de door haar bepleite balans tussen democratie en rechtsstaat.
Volkswil
Ook andere voorstellen lijken bedoeld om de rechts- staat in bescherming te nemen tegen de volkswil. Zo overweegt de commissie, uit wederom op zichzelf nobele overwegingen, de bestaande regeling van het partijverbod aan te passen, en digitale verkie- zingscampagnes te reguleren.
Maar het belangrijkste uitgangspunt van democratie zal toch moeten blijven dat opvattingen die onder de
bevolking leven tot uitdrukking kunnen komen - al dan niet via politieke partijen. Het ‘op Deltahoogte’
brengen van de dijken van de staat, zoals voorzitter Johan Remkes het noemt in zijn voorwoord, mag er niet toe leiden dat iedere voorgestane beleidswijzi- ging op voorhand een mission impossible wordt.
Onderwijs
Dat is vast niet de bedoeling van de commissie. Toch staat de sterkste suggestie ter versterking van de de- mocratische rechtsstaat helemaal aan het eind van het hoofdstuk over de weerbaarheid daarvan. Mid- delbare scholen moeten meer aandacht besteden aan democratische burgerschapsvorming, bepleit de
commissie. Dat kan door vakken als geschiedenis en staatsinrichting verplicht te stellen.
Veel van de staatkundige hervormingsvoorstellen van de commissie zijn in zekere zin symptoombestrij- ding. Als het draagvlak voor de democratische rechtsstaat gaat verkruimelen, kan een Constitutio- neel Hof of een partijverbod daar uiteindelijk weinig meer tegen beginnen. Een andere vraag is uiteraard of het onderwijs alleen in staat is dit gevaar te keren.
