HET KRUIS

(1)

HET KRUIS

DOELSTELLING:

Het kruis is het teken van de christenen. We tekenen ons als christen door het maken van een kruisteken. In onze woonkamers en gebedsruimten hangen kruisbeelden. We willen stilstaan bij het waarom van dit symbool. Het lijkt evident, maar is het niet. Het kruis staat symbool voor het gegeven leven van Jezus en is voor ons een uitnodiging om ook ons leven te delen en te geven met en voor anderen.

Niet alles moet aan bod komen in de samenkomst. Naargelang de beschikbare tijd of het aanvoelen van de catechist kunnen bepaalde delen uitgekozen worden en andere weggelaten worden.

INLEIDING

We staan vandaag stil bij het kruis. In onze woonkamer, in onze kerken en gebedsruimten hangen kruisbeelden. We maken een kruisteken als we willen bidden. Sommige sportlui maken een kruisteken voor ze aan een wedstrijd beginnen of wanneer ze scoren. We staan er vaak niet bij stil. En toch… waar komt dat beeld vandaan? Wat betekent het voor een christen?

Waar kom jij het kruisbeeld tegen in je leven?

Hangt er thuis een kruisbeeld? In de klas?

Wat vind je daarvan?

Het kruis is het teken van de Christenen.

Is dat niet vreemd?

Het kruis is het marteltuig waar Jezus mee gedood is. Kruisdood was bij de Romeinen de straf voor oproerkraaiers en misdadigers. Jezus was niet de enige die gekruisigd werd. Het was een gangbare straf. Jezus paste echter niet in het rijtje van misdadigers die deze straf kregen.

Hij was in tegendeel een integer man met een groot hart. Hij werd verraden en gedood. Het ging allemaal heel snel. Het was een schande. Het riep bij velen vragen op. Kon dat wel? De Zoon van God die zomaar aan een kruis stierf? Waarom willen we daaraan herinnerd worden? Waarom werd dat beeld het meest herkenbare beeld van Jezus terwijl Hij zoveel goede dingen deed?

Als we Jezus willen herdenken zouden we ook een beeldje van een goede herder kunnen zetten of Jezus met kinderen. Toch gebruiken wij het kruisbeeld, maken een kruisteken. De eerste christenen gebruikten geen kruisbeeld. Het was een schande zoals de man die zij de Zoon van God noemden aan zijn eind was gekomen. Voor sommigen misschien ook een

(2)

herinnering aan hun eigen verraad. Ze geloofden wel dat Hij verrezen was. De leerlingen hadden hem ontmoet. Ze vertelden de verhalen van zijn leven. Ze deelden brood en wijn en baden samen. Maar het kruisbeeld, neen dat hoefde toen niet.

Door over Jezus te vertellen en door na te denken over zijn leven en de betekenis daarvan, gingen ze inzien dat het kruis afschuwelijk was, maar ook een heel sterk symbool voor Jezus leven. Vanaf toen werd het kruis stilaan het teken van de christenen. Het kruis als teken van ons geloof in de Vader, de Zoon en de heilige Geest. Het kruis als teken van liefde en verbondenheid.

(3)

KRUISKWIS

We gaan even testen wat we over het kruis, over kruistekens en beelden weten…

We verdelen ons in vier groepjes.

Vragen op blad in bijlag: kruiskwis.doc

1. Wanneer we gaan bidden, maken we een kruisteken. Wat zeggen we daarbij?

In de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest 2. Welke gebaren maken wij daarbij? Zet cijfers op de tekening.

1. Voorhoofd 2. Borst

3. Linker schouder 4. Rechter schouder

3. Ouders geven hun kind soms een kruisje bij het slapengaan of weggaan. Ze zeggen daar iets bij. Weet je ook wat ze zeggen?

‘God zegene en beware je’

4. Wat bedoelen ze daarmee?

 vergeet niet te bidden!

 God denkt aan jou. Ik wil dat je dat weet.

 Ik moet je even loslaten. Ik kan niet overal en altijd voor je zorgen, maar ik geloof dat God dat wel zal doen, dat Hij je zal beschermen.

Ik vertrouw je toe aan Gods goede zorgen 5. Jezus werd aan het kruis genageld. Was hij de enige?

 ja

 neen

Neen, er werden samen met hem nog twee misdadigers gekruisigd.

6. Wanneer de priester het evangelie gaat lezen, maken wij drie kruisjes. Waar? Wat betekenen ze?

 op het voorhoofd, op de borst, op de linkerschouder

 op het voorhoofd, op de mond, op het oor

 op het voorhoofd, op de mond, op de borst

(4)

Een kruisje op het voorhoofd: Jezus ik denk aan je Een kruisje op de mond: Jezus is wil over je spreken Een kruisje op de borst: Jezus ik houd van je

7. Jezus zei: Wie mij wil volgen, moet zijn kruis opnemen. Wat bedoelde Hij daarmee?

 Het is niet gemakkelijk mij te volgen

 Je moet mij helpen als je mij volgt

 Je moet pijn lijden als je Jezus wil volgen

Jezus volgen is niet altijd gemakkelijk. Iedereen wil goed zijn, maar als je meer dan gewoon goed probeert te zijn, zoals Jezus dat was, dan begrijpen mensen het niet meer. Ze noemen je naïef, ze lachen met je, ze mijden je. Meer delen dan iets van je overschot weggeven, wordt dwaas genoemd… Als je Jezus wilt volgen, moet je alles net iets meer doen dan gewoon: vriendelijk zijn voor wie haten, geven ook al weet je dat ze het niet verdienen en dat het niet zal helpen, vergeven, iedereen graag zien, ook wie eigenlijk vervelend is,… Je kruis opnemen is het lijden, pijn van uitgelachen worden, erbij nemen en toch moedig verder gaan.

8. Wat bedoelen we als we zeggen ‘ieder huisje heeft zijn kruisje’?

 in elk huis van christenen hangt een kruisbeeld

 elk huis heeft zijn gebedsplekje

 elk huis heeft zijn zorgen

In elk gezin zijn er dingen die fout gaan. In het ene gezin is iemand ziek. Elders heeft men geldzorgen. Nog elders een kind met leerproblemen. Nog elders sterft iemand veel te jong…. Een familie waar alles perfect is, voor altijd, bestaat niet.

9. Men zegt dat ook Petrus gekruisigd is, maar anders dan Jezus. Hoe?

 met zijn gezicht naar het kruis

 onderste boven

 met touwen vastgebonden i.p.v. vastgenageld Onderste boven

10. Als we de kerk betreden, maken we een kruisteken met wijwater. Waarom?

 Als verwijzing naar ons doopsel.

 Het is een vorm van je handen wassen

Als verwijzing naar ons doopsel. Met wijwater zijn we gedoopt, in de Naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

11. Herken je volgende kruisen?

(5)

1 2 3

4 5 6

Kiezen uit: Maltees kruis, Taukruisje, Kruis van Jeruzalem, Taizékruisje, Kruis paus Johannes Paulus II, Benedictuskruis

1. Taukruisje; 2. Taizékruisje; 3.Benedictuskruis; 4. Kruis Johannes Paulus II; 5. Kruis van Jeruzalem; 6. Maltees kruis

(6)

HET KRUIS ALS TEKEN VAN JEZUS’ LEVEN

Jezus kwam in de wereld om de mensen een beeld te geven van God’s liefde. God wil het goede voor de mens. Elk mens is geliefd bij God. God nodigt mensen uit om in te gaan op zijn vriendschapsverzoek. Hij wil ons gelukkig maken. Hij ziet ons zo graag dat Hij ons daarbij vrij laat. Enkel uit vrije wil mogen we zijn vriendschap aanvaarden. Als we vriendschap sluiten (een verbond) belooft Hij ons trouw voor altijd. Het is een verbond, geen contract dat Hij wil sluiten. Een verbond sluit je met wederzijdse toestemming, zonder speciale voorwaarden voor de een en de ander voor het geval een partij het verbreekt en zonder tijdsbeperking.

God belooft ons alles enkel en alleen voor ons ja-woord aan Hem.

Wat betekent het voor jou dat God elk mens graag ziet, zonder voorwaarden?

Hoe zit dat dan met criminelen?

Waar ligt de grens om crimineel te zijn of niet?

Lang geleden merkte God dat mensen moeite hadden om steeds weer het goede te doen, om de ander te behandelen zoals ze zelf behandeld willen worden. Ze hadden meer vertrouwen in zichzelf dan in Gods verbond en deden dan domme dingen die uiteindelijk uitdraaiden op ruzie, oorlog, rampen.

God stuurde wijze mannen om zijn volk te waarschuwen, richtlijnen te geven. Het hielp niet.

Ken je verhalen over die wijze mannen? Profeten?

Een verhaal over de profeet Elia…

Elia leefde in de tijd van koning Achab. De koning en het volk hadden het goed. De leefregels die God zijn volk lang geleden had gegeven, waren al lang vergeten. Door contact met andere volken hadden ze ook andere goden leren kennen. Ze beloofden een goede oogst, rijkdom, winst, … daar zag veel mensen wel wat in. Deze goden vroegen niet dat je eerlijk was, anderen behandelde zoals je zelf behandeld wilde worden. De tijd verstreek, maar het ging niet goed met het volk. Sommigen leden honger, sommigen werkten zich dood. Mensen werden gebruikt om oorlog te voeren, om anderen rijkdom te leveren. De armen hadden steeds minder. De rijken

veroorloofden zich steeds meer. Een mensenleven was niets waard.

Elia waarschuwde in de naam van God dat dit hun ondergang zou worden. Hij riep de koning en het volk op om weer voor hun eigen God te kiezen.

Ze lachten hem uit. Ze zetten een prijs op zijn hoofd. Hij moest vluchten, leefde afgezonderd, maar God beschermde hem. Hij kreeg gelijk. De koning werd gruwelijk gedood. Het ging van kwaad naar erger tot hun land bij een oorlog overwonnen werd

(7)

en mensen in ballingschap werden weggevoerd. Alles waren ze verloren. Maar God liet hen niet los. Na vele jaren bracht hij hen weer thuis.

Ongeveer 2000 jaar geleden besloot God zijn eigen Zoon naar de mensen te sturen. Hij zou mens zijn, maar zoals God de mens bedoelde bij de schepping, een mens vol liefde en rechtvaardigheid zoals Hij een en al liefde en rechtvaardigheid was.

Jezus was de liefde zelf. Hij sloot niemand uit. Hij dwong niemand om naar Hem te luisteren.

Hij verweet niemand zijn domheid of slechtheid. Hij gaf iedereen telkens weer een nieuwe kans, een nieuwe kans om te leven. Hij ging om met mensen waar niemand nog mee te maken wilde hebben. Hij was kritisch voor mensen die alleen op status en eigen belang belust waren. Dat kwam hem duur te staan. De overheid, de Schriftgeleerden en Farizeeën hadden een hekel aan Hem. Ze wilden hem weg en beraamden een plan om hem echt uit de weg te ruimen.

Ken je verhalen die vertellen over Jezus die mensen nieuwe kansen geeft?

(de overspelige vrouw, de genezing van blinden, de lamme, melaatsen,…)

Jezus had misschien zijn macht kunnen gebruiken en hen straffen. Hij had een beetje met hen mee kunnen lachen en de zaken minimaliseren. Hij had kunnen weggaan en elders een nieuw leven opbouwen. Hij kon zichzelf trouw blijven en volhouden, blijven liefhebben, blijven mensen redden uit onrechtvaardige situaties.

Wat zou jij doen als je voelt dat anderen je haten om je principes, om wie je bent, omdat je goed probeert te zijn?

Jezus bleef zichzelf en zijn Vader trouw. Hij zou niemand dwingen het met Hem eens te zijn.

Hij was niet laf. Hij was niet hypocriet. Hij bleef zichzelf: een en al liefde.

Hij ging daarin tot het uiterste. Het werd zijn dood. Dood aan het kruis. Hij gaf alles op, zelfs zijn leven om mensen te tonen dat God enkel liefde is en het beste met hen voorhad. Hij riep zijn vrienden op om hetzelfde te doen: trouw zijn aan de liefde, aan vriendschap, ook als het je veel, alles kost.

Onze liefde kent voorwaarden. Wij zijn goed tenzij… Wij delen onze spullen, maar niet met… Ken je voorbeelden? Durven wij het kruis opnemen? Wat houdt ons tegen?

(8)

Ook voor Jezus was het lastig. Ook Hij was bang voor de pijn, de schande, de dood.

Ken je het verhaal van Jezus in de tuin van Olijven na het laatste avondmaal?

Wanneer ben jij bang? Wat maakt jou bang?

Wat doe je als je bang bent? Bij wie zoek je steun?

God liet Hem niet in de steek. Hij liet de mensen hun vrijheid zelfs als ze zijn Zoon wilden doden en Hem dus afwezen. Hij zou ook nu laten zien dat Hij trouw is en het beste voorheeft met wie ja zegt op zijn vriendschap. Hij liet Jezus uit de dood opstaan.

Zo werd het kruis een heel sterk teken van Gods liefde en Jezus liefde tot het uiterste.

In God geloven, Jezus navolgen is durven volhouden ook al wordt het moeilijk en geloven dat God je eens weer doet opstaan, nieuw leven geeft en gelukkig zal maken. Liefde is sterker dan haat, dan dood, dan kwaad.

Het kruis… een verticale en een horizontale balk. De verticale staat symbool voor de band tussen God en mensen. God is bekommerd om mensen. Hij laat hen niet in de steek. De horizontale staat symbool voor de band tussen mensen onderling. Wie God een plaats geeft in zijn leven en Jezus probeert na te volgen, kan niet anders dan goed zijn voor zijn medemens.

(9)

HET KRUIS VAN SAN DAMIANO

Een mogelijke bezinning aan het eind van deze samenkomst.

In de dertiende eeuw leefde Franciscus van Assisi. Hij was jong, rijk en ambitieus. Hij wou ridder worden want dan had je aanzien, dan vielen de mooie vrouwen voor je. Het liep anders in zijn leven. Hij werd gevangen genomen in de oorlog. Het verblijf in de gevangenis, de kou, de honger, veranderde hem. Ridder worden, populair zijn bij de vrouwen, rijkdom,…

ten koste van wat? Werd je daar echt gelukkig van? Hij wist niet meer wat hij moest doen met zijn leven en zwierf wat rond in de heuvels in zijn omgeving.

Op een dag zat hij in een vervallen kerkje in San Damiano, niet ver van Assisi. Er hing een groot kruisbeeld. Hij keek er lange tijd naar. Het raakte hem. Hij kon zijn ogen niet meer afwenden en had het gevoel dat God tegen hem sprak. Daar besloot hij om Jezus na te volgen, arm te zijn in termen van mensen, maar rijk voor God. Rijk in liefde, rijk in eenvoud en dankbaarheid voor alles wat iedereen zomaar gratis krijgt in het leven: de zon, de vogeltjes die fluiten, de bloemen in het veld, …

We kijken naar het kruis waar Franciscus 800 jaar geleden naar keek.

Het is een bijzonder kruis, een icoon, een schildering. Eigenlijk staat het hele lijdensverhaal van Jezus afgebeeld op het kruis van San Damiano. Het lijdensverhaal en tegelijk het overwinningsverhaal. Jezus sterft, maar staat ook op uit de dood.

Jezus hangt aan het kruis.

Of… is Hij gewoon op het kruis?

Ze hebben hem aan het kruis gehangen, maar eigenlijk heeft Hij het toegelaten.

Hij is daar omdat Hij het zelf ook wil. Als Hij dat wou, had Hij hen kunnen

tegenhouden met de hulp van God.

Hij is bijna naakt, enkel een lendendoek.

Ze hebben Hem alles afgenomen, zijn vrijheid, zijn waardigheid, zijn vrienden,

… Hij hangt daar met zijn armen open.

Vastgenageld. Hij kan zijn armen zelfs niet meer voor zijn lichaam houden om zichzelf te beschermen.

De lendendoek is wit met goud afgeboord. Het lijkt wel een koningsgewaad. Jezus dood aan het kruis, maar overwinnaar van de dood, verrezen op de derde dag.

Er staan mensen onder het kruis: zijn moeder, zijn leerling Johannes, zijn volgeling Maria Magdalena, de vrouw van Kleopas, de honderdman.

(10)

In het klein staan er nog twee figuurtjes. De spotter die Jezus uitlacht en roept: anderen heeft hij gered, laat hij nu zichzelf redden, en de soldaat die zijn zijde doorprikt om zeker te zijn dat hij dood was. Er komt bloed en water uit.

Ter hoogte van Jezus knieën staat een haan: de haan van het verraad. ‘Voor de haan kraait zal je mij drie keer verloochenen’, zegt Jezus tegen Petrus. Judas heeft Jezus verraden voor geld. Alle leerlingen gingen op de vlucht. Hij is verraden door bijna iedereen.

De haan kondigt ook de nieuwe morgen aan: Jezus staat op uit de dood op paasmorgen.

De dwarsbalk heeft iets van een graftombe. Dood.

Aan zijn handen zie je mensen en engelen.

In het graf zag Maria Magdalena en enkele leerlingen engelen die beweerden dat hij leeft.

Geen boodschap van dood, maar van leven.

Aan de andere zijde mensen. De mensen die Hem volgen. De kerk, wij,… de mensen die zijn verhaal doen verder leven.

Bovenaan zie je Jezus als verrezen Heer die opstijgt naar zijn Vader in de hemel. De Vader, God is weergegeven met een gevende hand. De Geest die Jezus aan zijn vrienden gaf om verder te werken en te leven herkennen we in de duif.

Heel het kruis is omgeven door gouden schelpjes. Deze schelpjes staan symbool voor het Rijk van God. Alles wat binnen de schelpjes staat behoort tot het Rijk van God. Dus ook de spotter, de soldaat,… Wat we ook fout doen. We kunnen Gods liefde niet verliezen.

Het leven kan soms pijn doen. We dragen allemaal wel eens een kruis, klein of groot. Jezus weet wat we dan doormaken. Hij heeft het ook meegemaakt. Hij wil ons helpen. Hij wil ons laten weten dat Hij ons niet alleen laat en dat eens alles goed zal komen.

(11)