P A R C O U R S 12
K E R K + L E V E N - 2 1 J U N I 2 0 0 6
W
AAROM een repro-ductie van El Greco’s Sint-Maarten die zijn mantel met een arme deelt in het ruime kantoor van de RVA-directeur?
Walter Ceuppens (64) heeft zijn antwoord meteen klaar: „Als ik een bedelaar een aalmoes geef, dan deel ik niet. Mijn gebaar helpt het wegwerken van de armoede uit de wereld niet. Martinus snijdt zijn mantel in tweeën. Da’s delen.
Dat betracht de sociale zekerheid ook, en dat is geen aalmoes. Het verschil tussen ons bruto en netto inkomen bedraagt algauw veertig procent. Aldus deel je je inkomen met wie het nodig heeft. Sint- Maarten herinnert me aan wat wij hier doen, de organisatie van de werkloosheidsuitkering.”
Diezelfde Walter Ceuppens pu- bliceerde onlangs het opvallende boek Verklaar de vrede. Ethische fragmenten voor dagelijks ge- bruik. Persoonlijke herinnerin- gen worden er afgewisseld met
een diepgravende analyse van on- ze cultuur en samenleving. De korte, verhandelingen behande- len thema’s uit de armoedebestrij- ding en het volkenrecht, maar evenzeer de wereld van de mys- tieken.
„Spiritualiteit en maatschappe- lijk engagement bij elkaar bren- gen is de grondtoon van mijn le- ven”, aldus de auteur. „Al heel lang geloof ik dat wij de vrijheid, de gelijkheid en de broederlijk- heid aan het evangelie te danken hebben”, zo zegt hij ongegeneerd Frédéric Ozanam na, stichter van de Sint-Vincentiusgenootschap- pen.
Sinds 1990 is Walter Ceuppens de baas van het Brusselse werk- loosheidskantoor. Zijn curriculum is evenwel ongewoon. Hij studeer- de rechten, filosofie en theologie.
In de woelige jaren 1960 werd hij tot priester gewijd en was hij voor- bestemd om professor moraal- theologie te worden. Het pakte an- ders uit, vanwege conflicten met
zijn kerkelijke oversten. Ceup- pens brak met het priesterschap en engageerde zich voluit maat- schappelijk. „Binnenkerkelijk werk zag ik niet meer zitten, een baan in de christendemocratische structuren evenmin. De ‘CVP- staat’ had christenen lui en zelfin- genomen gemaakt. Inzet in de so- cialistische vakbond sprak me wel aan en ik schaamde me ook niet om met de eurocommunisten in zee te gaan.” We schrijven 1972.
Toch knaagde er wat. Zeven jaar lang (een symbolisch getal?) zette hij geen voet meer in de kerk. „Op een Allerheiligendag werd ik in Leuven een viering ‘binnengedre- ven’. De voorlezing van de zalig- sprekingen deed me wenen. Plot- seling werd me duidelijk dat ge- loof ook in mythen en riten moet doorgegeven, en niet tot louter toegepaste ethiek kan herleid worden.”
Een gesprek met redemptorist Walter Corneillie bracht Ceup- pens in contact met de Brusselse
Beweging Missionair Engage- ment, een groep enthousiaste priesters, religieuzen en leken die vooral het contact met armen cen- traal stellen. Daar vond hij een nieuwe stek.
Broederlijkheid?
Het ‘leren van de armen’ be- kleedt in Verklaar de vrede een be- langrijke plaats. „Uit de geschrif- ten van Ozanam leerde ik dat we de armen moeten bezoeken, om- dat dit het enige middel is om ons- zelf te veranderen. De armen zijn de iconen van God, die we niet kunnen zien. Wie zijn de honderd- duizend werklozen van Brussel?
In mijn baan zorgde ik er daarom voor dat ik persoonlijk contact hield met de cliënten van de RVA.
Moeilijke gevallen vaak, zoals de Berbervrouw met haar eigen kind als tolk of de voormalige prosti- tuee met een berg schulden... Je moet deze mensen in de ogen dur-
ven zien en dat relativeert meteen mijn positie.”
Op het gelijkvloers van het kan- toorgebouw merkten we alvast ve- le mensen van vreemde origine.
De armen van de hele wereld lij- ken wel naar hier te komen om ons uit te dagen. Ceuppens: „Deze werkelijkheid houdt me sterk be- zig. Alle armen van de wereld be- vinden zich thans op een dagreis afstand. Zijn we bereid ‘broeder- lijk’ met hen te delen? De naam van de vastenactie stuitte me al in de jaren 1960 tegen de borst. Echt broederlijk delen is heel moeilijk.
Een oplossing? Europa moet lega- le migratie reguleren. Arbeidsmi- gratie is immers een normaal ver- schijnsel. Deze migranten weige- ren, zoals tot nu wordt volgehou- den, leidt slechts tot valse (lees economische) vluchtelingen, tot mensenhandel en tot verzuring.”
In Verklaar de vrede werpt Wal- ter Ceuppens het idee op van een internationale sociale zekerheid als wapen in de wereldwijde ar- moedebestrijding. Die stellingen kan hij slechts poneren, omdat hij weldra met pensioen gaat. Als ho- ge ambtenaar was Walter Ceup- pens ertoe verbonden het beleid van de verkozen regering uit te voeren. Nu krijgt hij meer de han- den vrij.
In het spoor van de joodse den- ker Levinas meent hij bijvoor- beeld dat de godsdienstigheid van velen niet aan het wankelen werd gebracht door ‘het bedrog van de priesters’, als wel door het verglij- den van de religie naar het do- mein van het louter intieme en persoonlijke.
Onze gesprekspartner blijkt vooral getroffen te zijn door het relativisme en het nihilisme van de jongste generaties. „Het gees- telijke in Vlaanderen is ver- schraald. En misschien kan ik me de jaren die me resten daarvoor inzetten. Pas nu voel ik me geeste- lijk op punt.”
Walter Ceuppens, Verklaar de vrede. Ethi- sche fragmenten voor dagelijks gebruik, Halewijn, Antwerpen, 2006, 208 blz., ISBN 90 8528 340 X, kunt u bestellen door overschrij- ving van 16,50 euro per exemplaar (verzen- ding inbegrepen) op rekening 220-0971727- 17 van Uitgeverij Halewijn, Halewijnlaan 92, 2050 Antwerpen. Vermeld bij mededeling dui- delijk het gewenste aantal exemplaren even- als „code 235”. De auteur is altijd bereid voor groepen te spreken over de thema’s van het boek, telefoon & fax 010/84.67.38, e-mail walterjan.ceuppens@belgacom.net.
RVA-directeur schrijft spiritualiteitsboek
E r i k D e S m e t
Delen is meer dan geven
Een collega van RVA-directeur Walter Ceuppens stelde verbaasd vast dat in diens nieuwste boek meermaals het woord ‘God’ valt. Dat de grote baas van het Brusselse werkloosheidskantoor een boek schrijft waarin spiritualiteit en maatschappelijk engagement samengaan, vindt zijn oorsprong in het bonte verleden van de auteur.
RVA-directeur Walter Ceuppens genoot een bijzondere vooropleiding. In de woelige jaren 1960 studeerde hij voor priester. © Hugo Maris
