s
KLIMAATADAPTIEVE MAATREGELEN
Rondom perceel met woning of gebouw
Jurjen Guichelaar
Datum: 05-04-2021 Studentnummer: 4921143
Inhoud
Een analyse van de wateroverlast voor het betreffende perceel gevolgd door een onderbouwde keuze welke maatregel zou moeten worden toegepast op het perceel.
1
Klimaatadaptieve maatregelen rondom perceel met woning of gebouw
De afgelopen jaren zijn de effecten van klimaatverandering steeds meer zichtbaarder geworden en met name de overlast die hierbij wordt veroorzaakt. Nederland heeft steeds meer te maken met wateroverlast, hittestress, droogte en zeespiegelstijging. Met name wateroverlast en hittestress is steeds vaker waarneembaar in steden in Nederland door hele intensieve buien en het hitte- eilandeffect.
Wateroverlast in steden of dorpen kan ontstaan in de openbare ruimte maar is ook mogelijk op perceelniveau. Om de betreffende wateroverlast tegen te gaan zijn er op perceelniveau verschillende maatregelen mogelijk. In dit onderzoek zullen de effecten van maatregelen op perceelniveau tegen wateroverlast worden geanalyseerd, hierbij gaat het vooral over de effecten rondom een gebouw of woning.
Eerst zal het betreffende perceel met woning of gebouw met de benodigde basisgegevens voor het onderzoek worden vastgesteld. Aan de hand van het programma Raintools zal worden gerekend met extreme buien en langdurige neerslagreeksen om vervolgens de wateroverlast van het betreffende perceel vast te stellen.
Uiteindelijk zullen de betreffende mogelijkheden voor het vertragen en/of infiltreren van regenwater worden geanalyseerd en zullen deze mogelijkheden reken-technisch door middel van Raintools worden onderbouwd. Wat leidt tot een goed onderbouwde maatregel voor het betreffende perceel met woning of gebouw.
Het betreffende perceel met woning of gebouw
Hieronder ziet u het betreffende perceel met de bijbehorende woning. Het perceel is gevestigd aan de Briljantstraat 377 in Groningen. De woning is een tussenwoning, bestaande uit een blok rijtjeshuizen.
De voortuin bestaat vooral uit bestrating (tegels), grind, een boom en een struik. Tevens is in de voortuin een afdakje bij de voordeur die afstroomt op de voortuin. Het afdakje heeft een dakbedekking van bitumen. De voortuin stroomt schuin af op de straat, er is geen invloed van de buren gezien de grote helling van de voortuin.
Het dak van de tussenwoning is van dakpannen en de dakgoot in de voortuin stroomt af op het riool in de tussenstraat. De dakgoot in de achtertuin stroomt af op het riool in de steeg.
De achtertuin bestaat uit bestrating (tegels), en meerdere stukken groen. Tevens is in de achtertuin een schuurtje te vinden, het dak van het schuurtje bestaat uit bitumen dakbedekking en het water stroomt af op de achtertuin. De achtertuin stroomt af op de steeg achter de tuin, gezien hier een redelijke helling is, is er hier ook geen sprake van invloed van de buren.
Op de volgende pagina ziet u de foto’s van het betreffende perceel.
2 Voortuin:
3 Achtertuin:
4
Basisgegevens perceel en (extreme) buien
Om te bepalen hoeveel wateroverlast er op het perceel ontstaat is het eerst belangrijk om de basisgegevens van het perceel te bepalen en om te bepalen met welke buien er gerekend kan worden.
Daarna kan de betreffende wateroverlast worden bepaald op het huidige perceel aan de hand van deze basisgegevens.
Basisgegevens voortuin:
• Oppervlakte bestrating: 8,5 m2 -> terras
• Oppervlakte grind: 17,85 m2 -> terras
• Oppervlakte groen: 0,3 m2 -> grasveld
• Tuin stroomt af op de tussenstraat gezien de helling hiervan, straatoppervlak voor de woning:
12m2
• Geen invloed van de buren, gezien er sprake is van een grote helling.
Basisgegevens dak:
• Oppervlakte afdakje voortuin: 1,2 m2
• Afdakje stroom af op de voortuin.
• Dakoppervlak: 51 m2 (25,5 m2 per kant)
• Dakgoot voortuin stroomt af op het riool in de tussenstraat.
• Dakgoot achtertuin stroomt af op het riool in de steeg.
Basisgegevens achtertuin:
• Oppervlakte bestrating: 25,5 m2 -> terras
• Oppervlakte groen: 19,1 m2 -> grasveld
• Oppervlakte schuurtje: 10 m2
• Schuurtje stroomt af op de achtertuin.
• Achtertuin stroomt af op de steeg gezien de helling hiervan, steegoppervlak: 6 m2.
• Geen invloed van de buren gezien er sprake is van een redelijke helling.
Basisgegevens ondergrond:
• De grondwaterstand is -1.5 m NAP en het maaiveld ligt op + 1.0 m NAP, de woonwijk is opgehoogd met een zandlaag.
• Eerst een zandlaag met een hoogte 1.0 m.
• Onder de zandlaag zit een grote kleilaag.
Basisgegevens bui:
Aan de hand van Raintools zullen de basisgegevens worden verwerkt tot een model waarna er meerdere buien op worden gesimuleerd. Deze buien zijn onder andere, bui 8 waarbij normaliter nauwelijks wateroverlast is, bui 10 waarbij water op straat staat en het net niet de huizen instroomt, de Herwijnen bui waarbij extreme wateroverlast is en als laatste de Kopenhagen bui wat de meest extreme bui tot nu toe in Europa is.
Gezien de huidige toestand van de klimaatverandering en het steeds extremer worden van buien heeft de opdrachtgever gekozen dat hij zijn perceel wil dimensioneren op de Herwijnen bui, de kans is groot dat dit soort buien in de toekomst steeds meer zullen optreden en daarvan zou de opdrachtgever het liefst geen overlast van willen.
5 De opdrachtgever heeft gekozen om niet te gaan dimensioneren op de Kopenhagen bui gezien dit een hele erge extreme bui is en hij vindt dat hiervoor de gemeente Groningen juist de omgeving hierop klimaatadaptief moet gaan inrichten. Toch wil hij graag wel zijn huis klimaatadaptief inrichten en heeft hij hier geld voor beschikbaar om zo weinig mogelijk overlast te hebben van extreme buien.
Op de volgende pagina ziet u een overzicht van de simulaties van bui 8, bui 10 en de Herwijnen bui op het model waar de basisgegevens van het huidige perceel zijn in verwerkt.
Simulatie huidige situatie
Voordat er een duidelijk beeld van de mogelijk maatregelen op het perceel zal er eerst een duidelijk beeld moeten worden gekregen van de huidige situatie. Hiervoor zullen de basisgegevens van het perceel en de buien in Raintools moeten worden ingevoerd. De gegevens van de uitkomst van de simulatie dienen dan als startpunt voor het onderzoeken van dergelijke maatregelen tegen wateroverlast. Vooraf aan het simuleren is ervoor gekozen om 2 modellen te maken in Raintools, één model van de voortuin en één model van de achtertuin.
Gezien de tuinen een helling hebben naar de straat en steeg stroomt er dus veel af hier naartoe, maar eigenlijk zou de opdrachtgever graag willen dat zoveel mogelijk water op eigen perceel wordt opgevangen. Dus is ervoor gekozen om de afvoer naar de straat en de steeg zo laag mogelijk te houden en is er van een vlakke tuin uitgegaan in het model. Dus zal de helling niet worden meegerekend (wat ook niet mogelijk was in Raintools). Het straat/steegoppervlak en het riool worden nog wel meegerekend uiteraard, maar dan bij een vlakke tuin en alleen het gedeelte voor en achter de woning.
Zie de volgende pagina’s voor de resultaten van de simulaties.
6 Simulatie huidige situatie bui 8 (Voortuin):
Na het simuleren van een bui 8, waarvan wordt gezegd dat deze bui niet voor overlast moet zorgen, zijn de volgende gegevens als uitkomst van de simulatie berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er verder geen overlast gemeten in de simulatie. Uiteindelijk is er van het ingelopen water het grootste gedeelte geledigd of geborgen. Een gedeelte van het water is overgelopen naar het terras en het grasveld. Dit heeft geleidt tot totaal 0.43 m3 water op straat (in dit geval de tegels, grind en beplanting).
7 Simulatie huidige situatie bui 8 (Achtertuin):
Na het simuleren van een bui 8, waarvan wordt gezegd dat deze bui niet voor overlast moet zorgen, zijn de volgende gegevens als uitkomst van de simulatie berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er verder geen overlast gemeten in de simulatie. Uiteindelijk is er van het ingelopen water het grootste gedeelte geledigd of geborgen. Een gedeelte van het water is overgelopen naar het terras en het grasveld. Dit heeft geleidt tot totaal 0.90 m3 water op straat (in dit geval de tegels, het grasveld en de beplanting).
8 Simulatie huidige situatie bui 10 (Voortuin):
Na het simuleren van een bui 10, waarvan wordt gezegd dat dit een extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst van de simulatie berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er verder geen overlast gemeten in de simulatie. Uiteindelijk is er van het ingelopen water het grootste gedeelte geledigd of geborgen. Toch is er ook een gedeelte overgelopen wat heeft geleidt tot redelijk wat water op straat (in dit geval de tegels, grind en beplanting). Ondanks dat er geen overlast is gemeten is het ter discussie of zoveel water op straat gewenst is. Gezien het betekent dat als de heling wel wordt meegerekend, die normaal gesproken wel in de tuin aanwezig is, dit water allemaal zou afstromen naar de tussenstraat. Dit kan wel voor overlast zorgen in de tussenstraat.
9 Simulatie huidige situatie bui 10 (Achtertuin):
Na het simuleren van een bui 10, waarvan wordt gezegd dat dit een extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst van de simulatie berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er verder geen overlast gemeten in de simulatie. Uiteindelijk is er van het ingelopen water het grootste gedeelte geledigd of geborgen. Toch is er ook een gedeelte overgelopen wat heeft geleidt tot redelijk wat water op straat (in dit geval de tegels, het grasveld en de beplanting). Ondanks dat er geen overlast is gemeten is het ter discussie of zoveel water op straat gewenst is. Gezien het betekent dat als de heling wel wordt meegerekend, die normaal gesproken wel in de tuin aanwezig is, dit water allemaal zou afstromen naar de steeg. Dit kan wel voor overlast zorgen in de steeg.
10 Simulatie huidige situatie Herwijnen bui (Voortuin):
Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor het berekenen van de benodigde maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui wel overlast gemeten op het perceel. Dit is overlast op het dak (0.01 m3), op het terras (1.40 m3) en op het grasveld (0.02 m3). Daarnaast is er water op straat (in dit geval de tegels, grind en beplanting) van de grote hoeveelheid water wat is overgelopen van het dak, straatoppervlak en riool. Daarnaast is er nog een gedeelte geledigd of geborgen van het ingelopen water. Totaal is er 1.43 m3 wateroverlast en is er 2.79 m3 water op straat (in dit geval de tegels, grind en beplanting).
11 Simulatie huidige situatie Herwijnen bui (Achtertuin):
Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor het berekenen van de benodigde maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui wel overlast gemeten op het perceel. Dit is overlast op het dak (0.01 m3), op het terras (0.61 m3) en op het grasveld (0.46 m3). Daarnaast is er water op straat (in dit geval de tegels, het grasveld en de beplanting) van de grote hoeveelheid water wat is overgelopen van het dak, straatoppervlak en riool. Daarnaast is er nog een gedeelte geledigd of geborgen van het ingelopen water. Totaal is er 1.08 m3 wateroverlast en is er 5.42 m3 water op straat (in dit geval de tegels, het grasveld en de beplanting).
In de voortuin is er dus meer sprake van wateroverlast dan in de achtertuin, dit komt waarschijnlijk doordat de voortuin kleiner is en groot en deels van tegels en grind is en de achtertuin een grasveld heeft waardoor het beter infiltreert. In de achtertuin is er dan juist weer meer water op straat, dit komt waarschijnlijk doordat de achtertuin groter is en er dus meer water op straat kan worden geborgen.
12
Mogelijke maatregelen tegen wateroverlast op perceel
Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om een perceel klimaatadaptief te maken. Dit kunnen simpele oplossingen zoals bijvoorbeeld een regenton zijn, maar ook een combinatie tegen zowel wateroverlast als hittestress, namelijk een groen dak. Hieronder een opsomming van alle mogelijke klimaatadaptieve oplossingen voor een perceel:
• Regenton
• Geveltuin
• Meer groen, minder grijs
• Infiltratie-element
• Groenblauw dak
• Groene gevel
• Wadi
• Waterplein
• Waterdoorlatende verharding
• Lichte gevels/daken
• Waterberging onder huis
• Vijver
Dit zijn zowel maatregelen tegen hittestress als wateroverlast en kunnen zowel voor grote als kleine percelen worden toegepast. Het perceel aan de Briljantstraat 377 is een tussenwoning met een kleine voortuin en redelijk groene achtertuin. Er vallen dus al enkele opties af. Na discussie met de opdrachtgever is er gebleken dat de opdrachtgever een regenton of geveltuin te weinig nut vindt hebben. Ook is gebleken dat qua ruimte en kosten een wadi, waterplein of waterberging onder huis geen optie zijn voor het huidige perceel.
Uiteindelijk is er gekozen om 3 maatregelen te gaan doorrekenen in Raintools, dit zijn de maatregelen:
meer groen, minder grijs / infiltratie-element / groenblauw dak. Voor het huidige perceel zijn dit potentieel goede oplossingen om de gesimuleerde overlast te verhelpen en het perceel in de toekomst klimaatadaptief te maken.
Analyse maatregelen aan de hand van Raintools
Nu na onderzoek naar de mogelijke maatregelen voor het betreffende perceel en discussie met de opdrachtgever de maatregelen voor een klimaatadaptief perceel bekend zijn, zullen deze worden doorgerekend aan de hand van Raintools. De nadruk van deze maatregelen ligt op wateroverlast toch zullen enkele maatregelen ook tegen hittestress helpen, dit kan worden meegenomen in het besluit voor de uiteindelijke maatregelen voor het perceel.
Gezien er zowel in de voortuin als in de achtertuin wateroverlast ontstaat bij de Herwijnen bui zullen voor beide tuinen maatregelen worden doorgerekend, waaruit uiteindelijk per tuin minstens één maatregel zal worden toegepast. Als het nodig is kunnen er ook meerdere maatregelen worden toegepast, de opdrachtgever heeft wel aangegeven dat als er een groen dak moet komen hij dit over het gehele dak wil hebben gezien de uitstraling van het huis. Dit zal moeten worden meegenomen in het besluit voor de uiteindelijke maatregelen. Zie op de volgende pagina’s de uitkomsten van de simulaties van de betreffende maatregelen.
13 Meer groen, minder grijs (Voortuin):
In de voortuin is er gekozen om het oppervlakte aan grind (17,85 m2) te gaan vervangen naar oppervlakte aan groen (Na maatregel totaal 18.15 m2), oftewel gras. Dit zorgt ervoor dat het water sneller infiltreert in de grond. Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor de onderbouwde keuze van maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui nog steeds sprake van veel water op straat, toch is de overlast vergeleken met de huidige situatie al erg afgenomen maar is de maatregel alleen nog niet genoeg om al het water te bergen of te ledigen.
14 Meer groen, minder grijs (Achtertuin):
In de achtertuin is er na overleg met de opdrachtgever en nogmaals het opmeten van enkele oppervlaktes gekozen om een oppervlakte aan tegels (6 m2) te gaan vervangen naar oppervlakte aan groen (Na maatregel totaal 25.10 m2), oftewel gras. Dit zorgt ervoor dat het water sneller infiltreert in de grond. Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor de onderbouwde keuze van maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui iets minder overlast gemeten, maar is er nog steeds veel water op straat. Het water op straat heeft zich enigszins verplaatst van het terras naar het grasveld. Toch is deze maatregel alleen nog niet de oplossing om al het water wat in de achtertuin is gevallen op te vangen. Hiervoor is een combinatie van maatregelen of een andere maatregel voor nodig.
15 Infiltratie-element (Voortuin):
In de voortuin is er bij deze maatregel gekozen om een inflitratie-element te plaatsen onder het grind- oppervlak. Het element ligt 0.5 m onder maaiveld. Het element heeft een lengte van 2.5 m en een breedte van 2.5 m. Het zandcunet om het element heen heeft een dikte van 0.5 m.
Er is voor gekozen om het regenwater op het dak en het regenwater op het terras te ledigen in het element met als overstort het terras. Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor de onderbouwde keuze van maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui groot en deels al het water op straat geborgen in het element doordat het element zowel het water geledigd van het dak als het water op het terras geborgen heeft. Er is geen sprake meer van overlast, toch is nog niet al het water opgevangen, wellicht dat een combinatie van het infiltratie-element en meer groen, minder grijs een oplossing is.
16 Infiltratie-element (Achtertuin):
In de achtertuin is er bij deze maatregel gekozen om een inflitratie-element te plaatsen onder het tegel oppervlak. Het element ligt 0.5 m onder maaiveld. Het element heeft een lengte van 2.5 m en een breedte van 2.5 m. Het zandcunet om het element heen heeft een dikte van 0.5 m.
Er is voor gekozen om het regenwater op het dak en het regenwater op het terras te ledigen in het element met als overstort het grasveld. Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor de onderbouwde keuze van maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui groot en deels al het water op straat geborgen in het element doordat het element zowel het water geledigd van het dak als het water op het terras geborgen heeft. Er is geen sprake meer van overlast, toch is nog niet al het water opgevangen, wellicht dat een combinatie van het infiltratie-element en meer groen, minder grijs een oplossing is.
17 Groenblauw dak (Voortuin):
Voor het groenblauwe dak heeft de opdrachtgever aangegeven dat als hij een groenblauw dak wilt hij dit over het gehele dak wil aanleggen gezien de uitstraling van de woning. Voor het groenblauwe dak is er een vochtberging van 50 mm aangelegd en een waterberging van 50 mm. Tevens heeft het groenblauwe dak een lineaire vertraagde lediging naar het riool. Deze waardes voor het dak zijn na trail and error van simulaties tot stand gekomen om bijna al het water wat op het dak valt te bergen.
Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor de onderbouwde keuze van maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui geen wateroverlast waargenomen en is bijna al het water wat op het dak valt geborgen en is de rest geledigd naar het riool. Toch is er nog wel veel water op straat gevallen gezien er ook water op het terras en op het grasveld valt en niet alleen op het dak.
Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat een groenblauw dak in combinatie moet met andere maatregelen om al het water op het perceel op te vangen. Tevens is het zo dat al het water wat vertraagd wordt geledigd alsnog geledigd wordt op het riool terwijl de opdrachtgever het liefst op eigen perceel al het water wil bergen.
18 Groenblauw dak (Achtertuin):
Voor het groenblauwe dak heeft de opdrachtgever aangegeven dat als hij een groenblauw dak wilt hij dit over het gehele dak wil aanleggen gezien de uitstraling van de woning. Voor het groenblauwe dak is er een vochtberging van 50 mm aangelegd en een waterberging van 50 mm. Tevens heeft het groenblauwe dak een lineaire vertraagde lediging naar het riool. Deze waardes voor het dak zijn na trail and error van simulaties tot stand gekomen om bijna al het water wat op het dak valt te bergen.
Na het simuleren van de Herwijnen bui, waarvan wordt gezegd dat die een zeer extreme bui is, zijn de volgende gegevens als uitkomst voor de onderbouwde keuze van maatregelen berekend.
Zoals te zien valt in de tabel is er tijdens de Herwijnen bui geen wateroverlast waargenomen en is bijna al het water wat op het dak valt geborgen en is de rest geledigd naar het riool. Toch is er nog wel veel water op straat gevallen gezien er ook water op het terras en op het grasveld valt en niet alleen op het dak.
Hieruit kan de conclusie worden getrokken dat een groenblauw dak in combinatie moet met andere maatregelen om al het water op het perceel op te vangen. Tevens is het zo dat al het water wat vertraagd wordt geledigd alsnog geledigd wordt op het riool terwijl de opdrachtgever het liefst op eigen perceel al het water wil bergen.
19
Onderbouwde keuze maatregelen voor perceel met woning of gebouw
Na het analyseren van de mogelijke maatregelen tegen wateroverlast op het perceel kunnen er verschillende conclusies worden getrokken. Ten eerste is een groenblauw dak een interessante en nuttige klimaatadaptieve maatregel, maar is het niet geschikt voor dit perceel. Dit gezien de opdrachtgever een geheel groenblauw dak wilt en gezien alleen het water op het dak wordt geborgen en het tenslotte alsnog wordt geledigd op het riool.
De opdrachtgever zou het liefst gezien de helling van zijn voor- en achtertuin al het water op het perceel willen opvangen om zo het riool in de straat te ontlasten. Een groenblauw dak voldoet helaas niet aan deze eisen, ook niet in combinatie met andere maatregelen en ledigt uiteindelijk alsnog regenwater op het riool wat de opdrachtgever juist niet wil.
Meer groen, minder grijs en infiltratie-element (Voortuin):
De uiteindelijke maatregelen tegen wateroverlast in de voortuin is een combinatie van de maatregelen meer groen, minder grijs en het infiltratie-element geworden. Deze maatregelen vullen elkaar eigenlijk perfect aan gezien het water vanaf het dak en het terras worden opgevangen in het infiltratie-element en het overige water kan infiltreren in het extra stuk aangelegd groen in de voortuin.
20 Meer groen, minder grijs en infiltratie-element (Achtertuin):
De uiteindelijke maatregelen tegen wateroverlast in de achtertuin is een combinatie van de maatregelen meer groen, minder grijs en het infiltratie-element geworden. Deze maatregelen vullen elkaar eigenlijk perfect aan gezien het water vanaf het dak en het terras worden opgevangen in het infiltratie-element en het overige water kan infiltreren in het extra stuk aangelegd groen in de achtertuin.
Zoals te zien valt wordt er zowel in de voortuin als in de achtertuin totaal 0.02 m3 wateroverlast gemeten. Daarnaast is er ondanks alle maatregelen zowel in de voortuin als in de achtertuin totaal 2.30 m3 water op straat gemeten. Dit komt onder andere doordat er alsnog water overloopt naar het terras, dit kan worden opgelost door de ledigingscapaciteit van de afvoer van het dak te vergrootten.
Oftewel door een grotere regenwaterafvoerbuis (of meerdere buizen) op het infiltratie-element aan te sluiten.
De restwaarde aan water op straat die nog overblijft kan gezien de intensiteit van de bui en de verschrikkelijk lage waarde voor de doorlatendheid van de ondergrond als acceptabel worden beschouwd. Deze hoeveelheid water is acceptabel voor het huidige rioolstelsel gezien er verder geen regenwater wordt geledigd op het rioolstelsel bij de toegepaste maatregelen.
21 Deze maatregelen zijn gebaseerd op de Herwijnen bui, dit is een bui die nu nog weinig voorkomt, maar in de toekomst vaker kan voorkomen. Het is dan ook aan de opdrachtgever zelf of hij hierin extra wil investeren om uiteindelijk zo’n hevige bui te kunnen opvangen. Als de opdrachtgever wel hierin wil investeren is dit de uiteindelijke aanbeveling. Als de opdrachtgever minder wil investeren kan hij ook genoegen nemen met minder, maar is er dan de kans dat toekomstige hevige buien zoals de Herwijnen bui niet kunnen worden opgevangen en er alsnog water op straat of overlast ontstaat.
