VOOR.
BIJ.DE.
BUI.
Verkenning naar een waarschuwingsapp voor extreme buien voor bewoners.
Marjolein Pijnappels, Studio Lakmoes marjolein@studiolakmoes.nl
Verkenning in het kader van CoCliServ / ERA4CS Maart 2021
Inhoudsopgave .
Introductie.
Een onverwachte stortbui en het water staat tot in de woonkamer. Vloerbedekking
geruïneerd, muren vol vocht. Water komt uit de toiletten naar boven. Extreme buien zorgen voor flinke schade voor bewoners, terwijl simpele maatregelen dat kan vorkomen.
Hevige buien, die maximaal enkele keren per jaar voorkomen, kunnen toch enorme schade veroorzaken, zo ondervinden steeds meer mensen. Door klimaatverandering wordt het weer extremer en kunnen we in de zomer vaker extreme regenbuien verwachten. Een waarschuwing enkele uren vóór de stortbui stelt bewoners in staat eenvoudige maatregelen te nemen, die waterschade voorkomen.
In deze verkenning kijken we of een dergelijk waarschuwingssysteem haalbaar is. Is het eigenlijk wel mogelijk om extreme buien te voorspellen? Hoe bereik je bewoners met deze waarschuwing en hoe weten ze wat ze moeten doen?
Deze verkenning komt voort uit een internationaal onderzoek naar klimaatdiensten (CoCliServ) waar de Vogelbuurt in Dordrecht een van de case study gebieden was. Partners in dit onderzoek waren Universiteit Utrecht (Copernicus Institute of Sustainable Development), Studio Lakmoes, Climate Adaptation Services (CAS) en het KNMI.
De vraag om een lokaal waarschuwingssysteem voor hevige buien komt rechtstreeks van de bewoners van deze Dordtse buurt – en is eigenlijk relevant voor álle bewoners van wijken met een wateroverlastprobleem bij piekbuien.
Hoewel de Vogelbuurt ook in deze verkenning als case study, denken we dat een waarschuwingssysteem alleen haalbaar is als het op een hoger niveau (landelijk of zelfs internationaal) uitgerold wordt. De Vogelbuurt is een zeer interessant pilotgebied om een dergelijk systeem te testen.
Maar hiermee nemen we een voorschot op de verkenning. Wat kun je verwachten in dit document?
We starten deze verkenning met een situatieschets van de Dordtse Vogelbuurt, omdat deze buurt een interessante pilot is voor de ontwikkeling van een waarschuwingssysteem. We geven tevens een analyse van de beoogde gebruikers, wederom gebaseerd op inwoners van de Vogelbuurt. Hiervoor hebben we persona’s (fictieve gebruikers) ontwikkeld.
We bieden vervolgens een kader voor een succesvol waarschuwingssysteem met de criteria waar zo’n systeem aan moet voldoen.
Vervolgens vind je een overzicht van best practices op het gebied van waarschuwings- en communicaties- applicaties onderzocht, zowel alert-systemen gericht op bewoners, alerts specifiek voor extreme buien en applicaties voor buurtcommunicatie.
We hebben onderzocht wat de mogelijkheden zijn om een betrouwbare, lokale voorspelling van extreme buien te doen op basis van de nu beschikbare data en doen suggesties hoe dit nog aangevuld kan worden.
Tenslotte pitchen we onze visie op een lokaal waarschuwingssysteem voor extreme buien onder de werktitel VOOR.BIJ.DE.BUI. Hierin komt alle informatie die we hebben verzameld samen in een conceptidee dat de kick- off vormt voor doorontwikkeling door marktpartijen.
VOOR.BIJ.DE.BUI
is een open oproep
aan marktpartijen
om gehoor te geven
aan de steeds luidere roep
om een passend
waarschuwingssysteem
voor hevige piekbuien.
1. Case study Dordrecht.
Dordrecht is als eiland gevoelig voor weer, water en klimaat. Ook in de Vogelbuurt is dit het geval, al is het niet de enige uitdaging in de wijk. De Gemeente Dordrecht heeft als ambitie dat haar ‘eiland’ water- en klimaatbestendig is in 2040. Dit wil de Gemeente samen met de Dordtenaren realiseren.
De Vogelbuurt in Dordrecht is een van de case study locaties van het internationale onderzoeksproject CoCliServ1. Hierin werd onderzocht hoe klimaatdiensten in cocreatie met bewoners ontwikkeld kunnen worden.
De huidige bewoners van de Vogelbuurt zijn een mix van arbeidsmigranten en ‘oorspronkelijke’ bewoners. Er zijn voornamelijk sociale huurwoningen, maar wordt nu meer gemixt met nieuwbouwwoningen. Er is toenemende vergrijzing in de buurt. Broedplaats Het Vogelnest biedt een plek waar buren samenkomen en fungeert als verbinder voor lokale initiatieven. Er is een wat ambivalente houding ten opzichte van gemeente, de bewoners voelen zich niet altijd gezien en gehoord.
Workshop Een veerkrachtige Vogelbuurt in een toekomstig klimaat
Tijdens deze workshop in oktober 2019 in het kader van het Europese CoCliServ project, dachten bewoners, onderzoekers en lokale beleidsmakers na over hoe een klimaatbestendige Vogelbuurt vorm kon krijgen. Er werd nagedacht over slimme inzet van sociale netwerken en communicatie, maar ook oplossingen zoals gedeelde moestuinen en voetbalvelden die tevens als piekwateropvang fungeren kwamen voorbij. Een van de ideeën was het gebruik van apps voor buurtcommunicatie.
In deze workshop kwam o.a. naar boven dat bewoners graag gewaarschuwd willen worden voor extreme piekbuien, die waterschade kunnen veroorzaken.
1 http://www.cocliserv.cearc.fr/
2. Gebruikerspersona’s.
Een persona is een fictieve gebruiker of stakeholder. We maakten deze persona’s om ons in te leven in de gebruiker en om tijdens de ontwikkelfase van een waarschuwingssysteem te testen of het nog aansluit bij de wensen van de gebruikers.
We hebben drie persona’s uitgewerkt. Zij representeren de groep bewoners in breedste zin van het woord:
een ondernemer van Turkse afkomst, een geïnteresseerde architect en een oudere heer.
Zoals je ziet is extreme regenval niet ‘top of mind’ bij deze bewoners. De schade door regenval wordt vaak pas urgent, en het risico gevoelt, als het al te laat is. Dit is belangrijk om te realiseren bij het ontwikkelen van een waarschuwingssysteem. De communicatie vooraf – en achteraf – is cruciaal voor het laten slagen van een waarschuwingssysteem. Er is met andere woorden nog veel grondwerk te doen.
Naam Elif Arslan
Leeftijd 34
Functie Ondernemer
---
Omschrijving
Elif is een drukke vrouw, ze runt de Turkse supermarkt in de Vogelbuurt samen met haar man en heeft twee zoons.
Drijfveren en doelen
De familieonderneming succesvol runnen, gezelligheid met familie en leuk kunnen leven. Ze is ook betrokken bij de buurt en zet zich in haar vrije tijd in om boodschappen te doen voor de oudere buren in haar straat.
Frustraties en zorgen
Elif is een positief ingesteld mens, meer van het aanpakken dan van het zeuren. Maar het frustreerde haar wel dat haar zaak onlangs onderliep na een hevige bui en ze net te laat waren met zandzakken en andere maatregelen. Ze moesten twee dagen dicht, en dat is toch gemiste omzet.
Vragen
Kan ik eerder gewaarschuwd worden bij hevige regen? Is de schade wel gedekt?
Naam Sjaak Visser Leeftijd 89
Functie Gepensioneerd
---
Omschrijving
Sjaak Visser woont zijn hele leven al in de Vogelbuurt in Dordrecht. Hij is getrouwd en hij en zijn vrouw wonen nog steeds zelfstandig in hun kleine tussenwoning, met wat hulp van de kinderen, die verderop wonen.
Drijfveren en doelen
Zijn kleinkinderen zijn zijn lust en zijn leven, hij is enorm trots. Lekker genieten van zijn familie en hun huisje zo lang zijn gezondheid het toe laat.
Frustraties en zorgen
Verloedering van de buurt, veranderingen. Losliggende stoeptegels waar hij over struikelt. Hij maakt zich ook zorgen over overstroming: hij heeft al een keer meegemaakt dat de hele woonkamer onder water liep na hevige regen. Hij is oud, en zijn vrouw is niet goed ter been. Zijn dochter heeft een keer wat kunststof zandzakken gebracht, maar hij is eigenlijk te oud om die dingen snel op hun plek te leggen.
Vragen
Wie kan mij helpen als er een overstroming is? Wat moet ik doen?
Naam Tanja Korenmarkt
Leeftijd 44 Functie Architect ---
Omschrijving
Tanja werkt bij een groot architectenbureau en is betrokken bij veel vernieuwingsprojecten en lokale initiatieven in Dordrecht. Ze heeft een groot netwerk en krijgt veel voor elkaar. In haar directe omgeving in de Vogelbuurt zet ze zich actief in voor initiatieven rondom duurzaamheid in de openbare ruimte.
Drijfveren en doelen
Ze heeft duurzaamheid scherp op het netvlies en wil de openbare ruimte in Dordrecht verder verduurzamen op innovatieve wijze. Meekoppelen is hierbij belangrijk. Ze wil kansen omzetten in concrete actie.
Frustraties en zorgen
Ze is soms gefrustreerd als vernieuwende initiatieven rondom bijvoorbeeld klimaatadaptatie niet van de grond komen.
Vragen
Wat is het probleem en hoe lossen we dat op?
3. Criteria voor waarschuwingsapp.
Bewoners in Dordrecht vragen om een waarschuwingsapp voor hevige piekbuien. Aan welke criteria moet een dergelijke app voldoen?
Een waarschuwingsapp voor hevige piekbuien kent nogal wat haken en ogen. Zo is de data die nodig is om een voorspelling te kunnen doen nog niet allemaal aanwezig. Ook is er een grote mate van onzekerheid in de data:
de buien zijn moeilijk lang van tevoren voorspelbaar.
Een waarschuwingsapp opereert bovendien niet in isolatie. Bij een dergelijke ‘kleine ramp’ is het nodig dat mensen al voorbereid zijn met informatie: hoe moeten zij een waarschuwing interpreteren en welke maatregelen moeten ze nemen? En hoe ga je om met deze zogenaamde ‘valse’ waarschuwingen? Hiermee bedoelen we dat door de grote onzekerheid in piekbuien, de kans groot is dat wordt gewaarschuwd voor een bui, die toch een wijk of gemeente verderop valt. De waarschuwing was wel juist, maar de onzekerheid groot, waardoor aan de bui geen exacte voorspelling qua locatie gehangen kan worden. Of de waarschuwing komt te laat, omdat de buien slechts kort van tevoren voorspeld kunnen worden. Hoe zorg je dat mensen niet
‘waarschuwingsmoe’ worden na enkele ‘valse’ waarschuwingen?
Een waarschuwingssyteem moet dus ingebed worden in een groter gehele, een systeem ingericht om te reageren op last minute waarschuwingen.
Een waarschuwingsapp voor hevige piekbuien is alleen succesvol als het onderdeel is van een doordacht
‘Early Warning System’ (EWS).
Een EWS is niet een eenvoudige applicatie, het omvat eigenlijk de hele keten van
informatiecommunicatiesystemen en ook de doelgroep (de ‘risicogemeenschap’) zelf. Ze werken allen samen om verstoringen te voorspellen en geven de risicogemeenschap de kans zich voor te bereiden op de verstoring en de impact te minimaliseren.
Om effectief te zijn, moet een EWS actief de risicogemeenschappen betrekken, openbare voorlichting geven om bewustwording van risico’s te vergroten, en waarschuwingen effectief verspreiden.
Vier kern onderdelen van EWS
Een Early Warning System (EWS) kent vier belangrijke kernonderdelen. Elk onderdeel moet efficiënt functioneren om het systeem succesvol te laten zijn.
1. Risico-kennis omvat de basiskennis over de risico's, gevaren en kwetsbaarheden, en geeft hierin een prioritering aan. In het geval van een waarschuwingssysteem voor hevige buien gaat het enerzijds om het identificeren van de kans op een hevige bui, anderzijds om de specifieke locaties of bewoners die kans op schade of gevaar lopen tijdens een hevige bui.
2. Monitoring is een logische vervolgactiviteit om op de hoogte te blijven van hoe die risico's en kwetsbaarheden in de loop van de tijd veranderen. Het weer moet continue gemonitord worden om uitspraken te kunnen doen over de kans op een hevige bui op elk moment in de tijd. Ook informatie over kwetsbare locaties of personen zal up-to-date moeten zijn.
3. Het reactievermogen is de snelheid waarmee het risico vermindert kan worden zodra het is
opgemerkt. Het omvat dus ook de voorbereiding op mogelijke handelingen, dat mensen weten wat zij moeten doen en dat de materialen en oplossingen om schade te voorkomen aanwezig zijn.
4. Waarschuwingscommunicatie verpakt de monitoringinformatie in bruikbare berichten die worden begrepen door degenen die ze nodig hebben en bereid zijn om ze te horen.
Zeer lokaal, en zeer onzeker
Extreme piekbuien zijn berucht omdat ze slechts kort van tevoren opgemerkt. Vanaf het moment dat
meteorologen zien dat er een significante kans is op een extreme bui, is er vaak slechts maximaal enkele uren tijd tot de bui daadwerkelijk neerdaalt. Ze komen niet vaak voor, mogelijk een of enkele keren per jaar, maar de schade voor bewoners is enorm.
Daarnaast is een ‘voorspelling’ niet helemaal betrouwbaar. Zelfs al weten we dat een bui er aan komt (en dat is vaak maar kort van tevoren), dan weten we niet precies waar deze bui neerkomt.
Hevige piekbuien zijns een lokaal en ook aan periode gebonden probleem: het doet zich met name voor in mei-oktober, de bekende ‘zomerse buien’. Het kan zijn dat in Purmerend een hevig front aankomt, dat je Purmerend waarschuwt, maar dat de hevige bui uiteindelijk in Marken valt - waar de mensen niet gewaarschuwd zijn.
De periode dat je met grote zekerheid iets kan voorpellen is kort, maar toch is het wel degelijk mogelijk. Het is belangrijk af te wegen wie je wanneer waarschuwt.
Omgaan met ‘waarschuwingsfouten’
Uit gesprekken met experts komt steeds hetzelfde naar voren: the ‘Fear of getting it wrong'. Oftewel de angst om het fout te doen.
Er bestaat een gezegde in de Engelse taal: Don’t Cry Wolf. Als je te vaak voor niets waarschuwt, luisteren mensen niet meer.
In de praktijk van een waarschuwingsapp zou dat betekenen dat bewoners die vaak ‘valse’ waarschuwingen (de bui valt niet, later, of op een andere locatie, inherent aan het lastig voorspelbare karakter van de hevige buien waar het hier om gaat) krijgen, geen gehoor meer geven aan de waarschuwing, waarmee een waarschuwingssysteem niet meer effectief is.
Een valse waarschuwing is een soort waarschuwingsfout. Er zijn twee soorten waarschuwingsfouten: 1) wanneer er een waarschuwing wordt gegeven, maar de ramp niet werkelijkheid wordt; 2) wanneer er geen waarschuwing wordt afgegeven maar de ramp zich wél voordoet. Het is overigens de vraag of je bij hevige piekbuien kunt spreken van een waarschuwingsfout. De buien kunnen slechts kort van te voren voorspeld worden, dus soms is er onvoldoende tijd om te waarschuwen. En zelfs als de bui wel valt, kan door de
onzekerheid de locatie afwijken. Er zit dus altijd een marge in de voorspellingen, die echter voor bewoners zelf kan voelen als waarschuwingsfout. Hiermee moet je dus iets mee in de communicatie in het Early Warning System (EWS).
Helder communiceren
De angst bestaat dat na enkele van deze waarschuwingsfouten de actiebereidheid om maatregelen te nemen bij bewoners drastisch afneemt, en de waarschuwing nutteloos wordt.
Onderzoek onderstreept echter dat de doeltreffendheid van maatregelen en de actiebereidheid bij de ontvanger niet afneemt, wanneer je hier maar helder over communiceert2.
Hoe persoonlijker de manier waarop een waarschuwing wordt afgeleverd, hoe groter de geloofwaardigheid ervan. In principe kunnen persoonsgebonden waarschuwingen aanleiding geven tot meer urgente reacties dan op het grote publiek gerichte communicatie.
Bewustwording bewoners
Bewoners moeten voordat ze zich aanmelden voor een waarschuwingssysteem bewust zijn van de gevaren, en ook bereid zijn die te erkennen. In het Verenigd Koninkrijk kunnen mensen in overstromingsrisicozones zich aanmelden om waarschuwingen te ontvangen per telefoon, sms of e-mail, maar de acceptatie is niet hoog. Dit komt deels doordat veel mensen niet willen erkennen dat ze zich in een overstromingsrisicogebied bevinden uit angst voor verlaagde huizenprijzen of het onvermogen om een verzekering af te sluiten.
Sleutelfactoren van succesvolle overstromingswaarschuwing
Sleutelfactoren voor het succes van overstromingswaarschuwing zijn3:
• de geloofwaardigheid van de bron (die kan variëren afhankelijk van de ontvanger van het bericht);
• de bereikbaarheid van het gekozen communicatiekanaal;
• het nut van de informatie;
Alleen informatie is niet genoeg
Alleen informeren is niet voldoende. Het moet minimaal voorafgegaan worden aan bewustwording van het probleem en maatregelijken die genomen kunnen worden. Vanwege de ultrakorte reactietijd (een half uur tot maximaal enkele uren) moet de urgentie en de te nemen acties al bij mensen tussen de oren zitten, anders komt de waarschuwing alsnog te laat.
Piekbuiwaarschuwingen moeten dus meer informatie bevatten dan alleen de waarschuwing voor een op handen zijnde extreme bui en ingebed worden in een Early Warning System.
Beheer en borging
2 IFRC-CEWS Guiding Principles
3 Late lessons from early warnings: science, precaution, innovation
Hoe zorg je ervoor dat de applicatie gebruikt wordt? Wie is verantwoordelijk voor onderhoud en financiering?
Wie richt de applicatie in? Het is belangrijk om al voor ontwikkeling van een waarschuwingssysteem na te denken over beheer en borging van de applicatie.
We kennen het allemaal wel: discussieforums waar na een jaar weer de stekker wordt uitgetrokken. Online idee-voorstellen zonder enige reactie. Een ‘meetingpoint’ waar een half jaar al niets meer wordt uitgewisseld:
voorbeelden van teleurstellende gemeentelijke online tools zijn er te over, blijkt uit een rondje langs de digitale velden.
Een gebrek aan animo onder bewoners om deel te nemen aan digitale participatietools is onder gemeenten een bekend probleem.
De gemeente Dordrecht stopte onlangs met Argu, een online platform waar bewoners kunnen meedenken met de gemeenteraad. In totaal had Argu Dordrecht 216 gebruikers die zestig ideeën indienden, maar de meeste ervan leverden geen of amper reacties op. Hellendoorn legde 4.000 euro neer voor
Hellendoorningesprek.nl, waarvan de jaarlijkse kosten 2.700 euro bedragen. Sinds de oprichting in april 2017 is er één gespreksonderwerp geplaatst, over hondenpoep. Drimmelen kent dezelfde situatie. De gemeente betaalde 1.000 euro voor het platform ‘Wijzijn-drimmelen.nl’. Ondanks de vele geplaatste onderwerpen wordt er niet of nauwelijks gereageerd door bewoners.4
Wie heeft belang bij een dergelijke app, wie zijn de stakeholders? Dat zijn uiteraard de bewoners, maar hiervan zijn zij zelf nog niet altijd op de hoogte. Beheer en borging kan ook bij de lokale overheid (gemeente) komen te liggen, maar ook dan moet goed nagedacht worden over borging en beheer op de lagere termijn.
Ook valt na te denken over een commercieel product. Hoe kun je een verdienmodel koppelen aan een dergelijke applicatie? Is dat wenselijk?
laten ontwikkelen. Hierbij moet je dan dus ook aan een verdienmodel denken. Wat zou een verdienmodel kunnen zijn? Door breder in te zetten en bijvoorbeeld mee te koppelen met data over overstromingen en wateroverlast vanuit rivieren wordt interessant voor een heel scala aan partijen.
4 Bron: Binnenlands Bestuur 8 februari 2018
4. Inventarisatie best practices.
Wat zijn best practices op het gebied van waarschuwings- en communicaties-applicaties voor bewoners en/of op het gebied van extreem weer? Deze best practices vormen een verkenning naar interessante partijen die een waarschuwingsapp zouden kunnen
ontwikkelen en inspiratie voor hoe een dergelijke app er uit zou kunnen zien. We hebben gekeken naar alerts gericht op bewoners, waarschuwingssystemen voor extreme neerslag en andere extreme events (vaak voor organisaties en overheden) en initiatieven voor lokale (buurt) communicatie.
Alerts voor bewoners
We starten hieronder met een inventarisatie van waarschuwingssystemen specifiek gericht op bewoners.
Dit omdat de ontwikkeling van een alert voor bewoners specifieke uitdagingen kent op het gebied van beheer, bereik en borging, dan applicaties voor overheden en organisaties.
OnSolve Cloud based warning system
Een Amerikaans bedrijf dat waarschuwingssystemen voor bedrijven ontwikkeld, om mensen te waarschuwen voor 'critical events' zoals onweer en andere weer events. Ze hebben meerdere applicaties ontwikkeld, zoals CoreRED, Send Word Now, en MIR3.
Het draait allemaal om informatie snel verspreiden: naar een grote groep, of kleinere target groep, via verschillende platforms/apparaten, lokale informatie op basis van postcode. Er is een two-way response mogelijk met hogere responsactiviteit. Met een follow-up plan en 'nazorg'. Communicatie voor, tijdens en na het event.
website
CodeRED app
Buren Alert
Buren Alert is een gratis alarmsysteem (ontwikkeld door Dordtse ondernemers) waarmee buurtbewoners elkaar realtime kunnen waarschuwen. Aanmelden kan met de MisNixx-app. Bijvoorbeeld bij een diefstal, gaslek, een verdwaalde oudere of als een buurtbewoner zijn kindje kwijt is. Hoe werkt het? Een buurtbewoner die iets wilt melden pakt de telefoon, spreekt een bericht in en verbreekt de verbinding. Direct hierna gaat bij de deelnemende buren in een straal van 500 meter de telefoon over en horen het ingesproken bericht. Zo is iedereen direct alert. In de Vogelbuurt van Dordrecht doen al tientallen mensen mee. Het is een efficient en laagdrempelig alternatief voor de 'buurt-app' (whatsapp). Je wordt automatisch aan de juiste groep gekoppeld (op basis van locatie) en hoeft niet toegevoegd te worden door beheerder. Je persoonlijke (telefoon-)
gegevens zijn niet zichtbaar voor andere deelnemers. Je gebruikt spraak in plaats van tekstberichten en berichten kunnen zowel naar vaste als mobiele telefoon gestuurd worden. Iedereen kan dus meedoen. Er is geen actieve beheerder nodig.
website Buren Alert
Alerts in combinatie met hevige neerslag (en andere extreme events)
Hevige buien ‘voorspellen’ is geen gemakkelijke materie. Daarom hebben we een aantal
waarschuwingssystemen geidentificeerd die zich al richten op het voorspellen van hevige neerslag en/of extreme piekbuien. We hebben ook een tweetal alertsystemen toevoegd voor wild fires.
Buienradar
Buienradar is een online alertsysteem voor weer. Je kunt op basis van jouw locatie de neerslagverwachting op ee nkaart zien van -1 tot +3 uur op een kaartje, maar ook de verwachtingen voor temperatuur,
gevoelstemperatuur, windkracht en -richting, hoeveelheid neerslag en zonpercentage van de komende 5 of 14 dagen, inclusief zonsopgang en zonsondergang. Er is ook een motregenradar. Radarbeelden/server updates elke paar minuten.
website Buienradar
Buienalarm
Buienalarm is een app voor de smartphone die je op tijd kan waarschuwen voor buien op jouw locatie. Dat doet de app door op de achtergrond je actuele locatie bij te houden en met regelmaat de neerslagverwachting voor die locatie te controleren. Gebruikers zien gedetailleerde radarbeelden waarom ze kunnen inzoomen.
Daarnaast zijn er extra functies zoals het KNMI-weer en weerfilmpjes.
website Buienalarm
Weerslag
De oprichters van Buienradar (The Meteo Company), richten zich nu met Weerslag.nl op actueel weer en het weer van de komende 2-3 uur. Focust op actuele weerdata. Ze gebruiken 40 radarstations en satellietdata om weermodellen te maken en voeren een experiment uit met neerslagdata van Nederland per minuut.
Radarbeelden worden elke seconde ververst (eerst per vijf minuten) tot op je exacte locatie. De app kent een buienalarm. Data is openbaar en voor iedereen te gebruiken.
website Weerslag
website Meteo Company
Waarschuwingssysteem voor waterschappen ism KNMI
Een early-warning-systeem van het KNMI en het bedrijf Weather Impact moet waterschappen beter voorbereiden op zomerse piekbuien, zodat zij ernstige wateroverlast kunnen beperken. Vijf waterschappen doen mee aan een pilot. Het early-warning-systeem moet waterschappen, maar ook bijvoorbeeld gemeenten en veiligheidsregio’s, tijdig waarschuwen op welke plek en op welk tijdstip een extreme bui verwacht wordt.
Het KNMI is sowieso druk bezig om de weersverwachting lokaler en preciezer te maken.
Regenmeter app
Mobiele app voor boeren van Bayer CropScience SA-NV. De Regenmeter app is een hulpmiddel om de hoeveelheid neerslag die er op locatie is gevallen binnen een bepaalde tijdseenheid (3/6/12/24u) te bepalen
(en potentieel neerslagoverschot). Data komt van Buienradar.nl. Data wordt tussen 30 min - 3u bijgewerkt.
Locatie op niveau van perceel/adres.
Dhr J. van de Voort 0297 280 666 / info@bayercropscience.nl / nl.cropscience@bayer.com
website
Overstroom ik
De website overstroomik.nl laat zien hoe hoog het water in de straat komt bij overstroming. Het gaat hierbij om overstroming bij hoogwater. Eenvoudige, fraai vormgegeven interface met een eenvoudige zoekfunctie (zoek op postcode). Heldere taal, duidelijke informatie en ‘call to action’ (tab ‘Wat kan ik doen’?), plus toegankelijke achtergrondinformatie.
website
FIRMS - Fire Information for Resource Management System
De Webfire Mapper is geen applicatie voor hevige neerslag, maar voor wildvuren. We hebben hem
toegevoegd omdat hij mogelijk interessante inzichten geeft in een hevige bui-waarschuwingsapplicatie. FIRMS is een wereldwijde applicatie die (vrijwel in real time) de locatie van branden (wildfires) op een kaart laat zien met als doel gebruikers (natural resource managers) supersnel te informeren. De oude versie (2008) is niet meer beschikbaar. Databronnen: Aqua- en Terra-satellieten en MODIS (Moderate, Resolution Imaging Spectroradiometers) observaties. Actieve brandlocaties worden gelocaliseerd per 1km pixel en worden 'gevlagd' als gevaarlijk volgens een algoritme.
app versie 1
app versie 2
about
Sentinal Hotspots Australia
Een applicatie voor het visualiseren van bush fires in Australie. Ook nadrukkelijk niet bedoeld als waarschuwingssysteem voor bewoners.
website
Lokale (buurt)communicatie
Tenslotte hebben we ingezoomd op een aantal best practices voor lokale buurtcommunicatie en burgerparticipatie, deels ook vanuit ons case study gebied Dordrecht.
Fixi Dordrecht
Fixi is een mobiele app van ontwikkelaar Decos, waar bewoners hun gemeente kunnen attenderen op zwerfvuil en losse stoeptegels. Met Fixi maken inwoners eenvoudig meldingen die gemeenten gemakkelijk toewijzen en afhandelen. Binnengekomen meldingen zijn gemakkelijk (automatisch) toe te wijzen aan het juiste team. De melder wordt op de hoogte gehouden van de status van de melding.
website met kaart
Nextdoor
Nextdoor is een app voor buurtcommunicatie. Als gebruiker plaats je steeds een kort bericht dat in een tijdlijn te lezen is. Nextdoor heeft alle basisfunctionaliteiten, maar is alleen via een smartphone te gebruiken. Je kunt besloten groepen aanmaken. Met de stemfunctie kunnen bewoners stemmen over ideeën, wensen of projecten. Er zijn push-notificaties bij Dringende Waarschuwingen. Verdienmodel is het doorverkopen van gebruikersdata.
website
Buurtapp
Het doel van Buurtapp is het vergroten van meer binding en vertrouwen in buurten door mensen meer en makkelijker met elkaar in contact te laten komen.
De BuurtApp richt zich op de individuele bewoner en biedt alleen het digitale platform, dus geen
ondersteuning aan trekkers in de buurt. BuurtApp is onderdeel van BV Buurtcontact.nl, komt uit Utrecht en bestaat sinds 2015.
BuurtApp lijkt op Nextdoor, maar is toch anders. Je kunt als gebruiker zelf 5 afstandsniveau’s instellen en zelf de omtrek van je buurt aangeven. Het verdienmodel is een advertentiemodel: wijkorganisaties, gemeenten en buurtwinkels betalen voor berichten die op wijk- en gemeenteniveau geplaatst worden.
website
Buurt.Watch
Alert systeem van beveiligingsbedrijf Jablotron. Het koppelt het eigen alarmsysteem aan Buurt.Watch,
hierdoor wordt een alarmmelding direct doorgezet naar alle aangesloten Buurt.Watch gebruikers en zal in veel gevallen hulp voor u al binnen 1 minuut ter plekke aanwezig zijn. Buurt.Watch meld medische noodoproepen door, brandalarm, inbraakalarm, overvalalarm en paniekalarm.
verkoopwebsite
5. Data voor een tijdige waarschuwing.
Een waarschuwingsapp valt of staat met betrouwbare data. Er zijn in Nederland alleen al diverse partijen die meteorologische data verzamelen die input kan geven aan een waarschuwingsapp.
Een combinatie van meteorolgische modeleln met lokale raders is het meest kansrijk voor het uitgeven van een zo betrouwbaar en tijdig mogelijke waarschuwing.
Meteo Company
Het huidige netwerk van radars is eigenlijk gebouwd voor de luchtvaart en niet per definitie ingericht voor weersvoorspellingen, laat staan lokale, hevige buien. Wijnand Rijkaart van Capellen, oprichter van Meteo Company stelt dat we verwend geraakt zijn door apps als buienradar en zien wat er mogelijk is. Dat smaakt naar meer. Maar dan moet je ook wel kijken naar de radars.
De oprichters van Buienradar (The Meteo Company), richten zich nu met Weerslag.nl op actueel weer en het weer van de komende 2-3 uur, dus op zeer actuele weerdata. Ze gebruiken 40 radarstations en satellietdata in heel Europa om weermodellen te maken en voeren een experiment uit met neerslagdata van Nederland per minuut. Radarbeelden worden elke seconde ververst (eerst per vijf minuten) tot op je exacte locatie. De app kent een buienalarm.
Uit gesprek met Rijkaart van Cappellen bijkt dat Meteo Company zich richt zich op Europese data en
voorspellingen, en het maken van een (zeer) lokale waarschuwingsapp is niet hun core business. Maar de data van Weerslag is open data dus vrij te gebruiken.
Contact > info@themeteocompany.com
website Weerslag
Website The Meteo Company
KNMI
Data op straatniveau is vooralsnog niet beschikbaar. Er is radardata beschikbaar met een resolutie van 2,5 x 2,5 kilometer. Dit betekent niet dat data nauwkeurig is op deze resolutie. Om betrouwbaarder uitspraken te kunnen doen gebruikt KNMI meestal 3 pixels. KNMI is samen met Weather Impact bezig met een
waarschuwingssysteem voor waterschappen. Dit biedt mogelijk interessante aanknopingspunten.
KNMI database
Internationale samenwerking
De radars in Nederland, Engeland en Duitsland zijn neusje van de zalm, maar in Noord-Italie en Frankrijk nog niet. Toch kennen ze daar ook (en vaak met meer schade) overstromingsproblematiek tgv hevige neerslag. Een internationale samenwerking is het overwegen waard, hierbij komen ook meer databronnen beschikbaar.
Lokale radars
Aanvullend op de weermodellen is het aan te raden lokale radars te gebruiken om op zeer korte termijn betrouwbare voorspellingen te kunnen doen.
Kijk naar de Formule 1: daar hebben ze op enkele kilometers radars staan om heel nauwkeurig
weersomstandigheden te voorspellen, zodat de coureurs de juiste banden onder hun wagens leggen en sneller kunnen racen. Je moet dus zeer lokaal meten.
Er staan 40 radars in Europa waar we data van kunnen gebruiken. Als je iets wil doen voor mensen in de Vogelbuurt in Dordrecht zul je daar in de straat misschien wel een radar neer moeten zetten. Die houdt de huidige weersomstandigheden minutieus in de gaten. Op basis hiervan kun je met wiskundige projectie toekomstmodellen maken, in combinatie met satellietdata van de wolken. Dit is uiteraard niet zonder uitdaging: je moet nadenken over de juiste plaatsing (te dicht bij een hoog gebouw kan de metingen verstoren), en nadenken over onderhoud en dataverwerking.
6. Concept: VOOR.BIJ.DE.BUI.
VOORBIJ.DE.BUI. is een Early Warning System, bestaand uit een doorlopende
informatiecampagne, een algoritme dat op basis van weermodellen en zeer lokale data
waarschuwingen uitgeeft en bewoners informeert voor en tijdens de bui - maar ook als de
bui voorbij is, bijvoorbeeld om zogenaamde ‘waarschuwingsfouten’ toe te lichten.
Toelichting VOOR.BIJ.DE.BUI onderdelen Weerdata
Dataverzameling, monitoring en uitgaven waarschuwingen door betrouwbare partij.
Data komt van een combinatie van weermodellen en zeer lokale radars, op locaties die kwetsbaar zijn voor wateroverlast na extreme buien.
Doorlopende campagne
Doorlopende informatiecampagne vanuit overheid over extreme buien, gevolgen en maatregelen. Onderdeel van campagne aanmelding voor het EWS met adres + telefoonnummer (of automatisch bij inschrijving gemeente).
VOOR.BIJ.DE.BUI. informatiecentrum, bijv. app, website en/of fysiek loket met achtergrondinformatie en terugkoppeling naderhand.
Voorbereiding
Maatregelen om schade te verminderen, zowel op niveau van gemeente (riolering op orde, overloopgebieden, herindeling infrastructuur) als bewoner (hoge drempels, terugslagkleppen, regenbestendige tuin, afkoppelen regenpijp, sociale controle).
Alert
- Alerttype (matig, hevig, extreem, zeer extreem) evt. in combinatie met waarschijnlijkheidsvoorspelling.
- Gebied waar waarschuwing op van toepassing is - Dingen om nu te doen
- Achtergrondinformatie en duiding
Waarschuwingen ontsloten via diverse modi Interactieve app
(geautomatiseerd) telefoontje/sms met heldere instructie
fysieke waarschuwing buurt (evt. via sleutelfiguren/wijkagent/buurtverenigingen)
Nazorg
Waarschuwing terecht: nazorg en repareren schade
Waarschuwingsfout: kans om bewoners te informeren en betrekken
Bijlage: Interviews
Wijnand Rijkaart van Cappellen, Meteo Company Telefonisch gesprek 18 januari
06 51541474
Lastig, maar niet onoplosbaar
Het is een lokaal en ook aan periode gebonden probleem: het doet zich met name voor in mei-oktober, de zomerse buien. Het kan zijn dat in Purmerend en Marken een hevig front aankomt, dat je zowel Purmerend als Marken waarschuwt, maar dat de hevige bui alleen in Marken valt. Echter, wanneer een gewaarschuwd mens, vervolgens niets merkt van die bui waarvoor deze was gewaarschuwd, zal die persoon de volgende keer onverschilliger gaan worden denkend dat de waarschuwing niet zo'n vaart zal lopen of er naast zit. Veel waarschuwingen, veel alarmcodes als geel, oranje, rood en uiteindelijk gebeurt er weinig: creëert scepsis bij de burgers. Gelukkig laten de weerpartijen sinds een aantal jaar slechts 1 partij (KNMI) een officieel weeralarm uitgeven.
Wat wordt je verdienmodel of partner?
wij zijn als Meteo Company gericht op de actualiteit, de neerslag van nú, op dit moment of de komende 1 of 2 max 24 uren. Niet zo zeer op meerdaagse voorspellingen. Zeker bij buien op zeer lokaal niveau is met de huidige beschikbare radars een meerdaagse voorspelling niet te doen omdat de data ontbreekt en de buien daarvoor te weerbarstig zijn. Dat is ook het mooie waarschijnlijk aan het zomerse weer: het laat zich niet zomaar in 1 weerkaartje of alert verpakken.
Weerslag.nl is begonnen als een soort geintje, maar de data is wel open beschikbaar via api's. Dat is niet heel standaard in de 'Weermarkt', veel partijen houden de data voor zichzelf. Ze denken meteen na over het verdienmodel. Een systeem voor bewoners, is daar aan te verdienen? Of moet dit vanuit de gemeenten komen. Je zou het kunnen koppelen met data over overstromingen en wateroverlast vanuit rivieren. Dan wordt het echt spannend.
Waar haal je data vandaan?
Het huidige netwerk van radars is gebouwd voor de luchtvaart. We zijn verwend geraakt door apps als buienradar en zien wat er mogelijk is. Dat smaakt naar meer. Maar dan moet je ook wel kijken naar de radars.
Kijk naar de Formule 1: daar hebben ze op enkele kilometers radars staan om heel nauwkeurig
weersomstandigheden te voorspellen, zodat de coureurs de juiste banden onder hun wagens leggen en sneller kunnen racen. Je moet dus zeer lokaal meten.
Wij hebben 40 radars staan in Europa (waarvan drie in Nederland) waar we data van kunnen gebruiken. Als je iets wil doen voor mensen in de Vogelbuurt in Dordrecht zul je daar in de straat misschien wel een radar neer moeten zetten. Die houdt de huidige weersomstandigheden minutieus in de gaten. Hieruit kun je dan wel met wiskundige projectie toekomstmodellen maken, maar je moet dat doen in combinatie met voorspelling uit de wolken. De wolken die zich volzuigen, daar dreigt een hevige neerslag te volgen. Dat zie je nog niet meteen terug in de radardata op de grond. Je moet dat dus combineren met satellietdata van de wolken, uit Europese satellieten. Wat is dan het detailniveau en hoe combineer je dat? Ik denk dat het wel kan.
Internationale samenwerking
De radars in Nederland, Engeland en Duitsland zijn neusje van de zalm, maar in Noord-Italie en Frankrijk niet.
Toch kennen ze daar ook (en vaak met meer schade) overstromingsproblematiek tgv hevige neerslag. Je zou een internationale samenwerking kunnen overwegen.
Cees Leenders, ondernemer in Dordrecht en oprichter BurenAlert
Telefonisch gesprek 18 januari 06 53169191
Zo werkt een waarschuwing van Buren Alert
Buren Alert is een efficiënt en laagdrempelig waarschuwingssysteem. Het werkt een beetje zoals een ‘buren- appgroep’. Maar waar een buren-appgroep nogal eens verzandt in een kletsgroep, waarbij sommige gebruikers misschien de alerts uitzetten, is Buren Alert echt alleen bedoeld voor serieuze meldingen.
Wie de buren wil waarschuwen spreekt een bericht in, dat vervolgens als voice-bericht naar alle mensen in een straal van 300m wordt gestuurd.
Eenvoudig aanmelden
Bewoners melden zich aan met hun telefoonnummer (vast of mobiel) en adres, en Buren Alert. Anders dan in Whatsapp hoeven mensen niet toegevoegd te worden aan een bepaalde groep. Alerts gaan automatisch naar een straal van 300m rondom het adres van diegene die waarschuwt.
Actiebereidheid nav telefoontje
Mensen zijn eerder geneigd om een overgaande telefoon op te pakken, dan te reageren op een whatsapp- trilling of alert. De telefoon heeft in deze tijd een hogere urgentie. Je bereikt er mensen sneller mee.
Bovendien kunnen ook mensen zonder mobiele telefoon een waarschuwing krijgen, dus ook de groep ouderen zonder mobiele telefoon, of zonder smartphone, kan gemakkelijk bereikt worden.
Noodknop
Er is ook een Noodknopyssteem. Hiermee kun je snel hulp inroepen door een knop in te stellen. Hiermee gaat het nog sneller en is meer ‘fool proof’. Door een druk op de knop gaat een voorgeprogrammeerde boodschap (voice of sms) naar de mensen in de omgeving.
MisNixx
Buren Alert is een spin-off van MisNixx, een door Dordtse ondernemers ontwikkelde app waarin waarin lokale horeca, winkeliers, de cultuursector en buurtorganisaties samenwerken om hun doelgroep te bereiken.
Janette Bessembinder, KNMI
Diverse telefonische gesprekken 18 januari – 2 februari (0)30 - 22 06 853
KNMI data
Data op straatniveau is niet beschikbaar. Er is radardata beschikbaar met een resolutie van 2,5 x 2,5 kilometer.
Dit betekent niet dat data nauwkeurig is op deze resolutie. Om betrouwbaarder uitspraken te kunnen doen gebruiken we meestal 3 pixels.
Early-warning-systeem van het KNMI en Weather Impact
Voor de waterschappen zijn KNMI en Weather Impact (het bedrijf van weerpresentator Gerrit Hiemstra) bezig met een alert voor de kans op overstroming afhankelijk van de rivierstand. moet waterschappen beter voorbereiden op zomerse piekbuien, zodat zij ernstige wateroverlast kunnen beperken. Vijf waterschappen doen mee aan een pilot. Ongeveer een half uur vantevoren kan het systeem een waarschuwing afgeven over mogelijk ‘gunstige omstandigheden’ voor een overstroming.
Overwegingen
Belangrijke overwegingen blijven altijd, dat je nooit met 100% zekerheid kunt voorspellen dat een hevige bui op een bepaalde plek gaat vallen. Je kunt vrij zeker zijn dát hij gaat vallen, maar dat kan ook een wijk of plaats verderop zijn. Hoe ga je om met het feit dat mensen vaak worden gewaarschuwd, voor niks, en hoe blijven mensen bereid om elke keer actie te ondernemen. Daar moet je goed over communiceren. Het gebeurt misschien 1x in de tien, twintig, dertig keer. En vaak nét niet in jouw straat.
