fG
lt ie it m- ik et lt, Df ie ce
!n
;:R.
le n,
tlS in
ar [n
:!tl
ds en
!le
in
::Ie u- n.
in in le- ::Ie h- le- ::Ie ,at in Je
G.
i i
>:
DE l1MEISTERSINGER" I) VAN DE ANTICHRIST
DOOR
LÁSZLÓ Cs. SZABÓ 2)
De wereld bezit wederom een religieuze poëzie. De volkeren hebben een nieuwe hymne-litteratuur. De gezangen stijgen wederom, als door een toverfluit in het leven geroepen, op naar een almachtige "Heer". Deze religieuze toverklank is afkomstig van de Communistische Partij, want deze religieuze poëzie bloeit achter het IJzeren Gordijn van Boedapest en Praag tot aan Korea.
De drie-, vier-, vijfjarenplannen kondigen o.a. een meedogenlozen strijd aan tegen het verlies door afvalstoffen in de fabrieken. Er moet zo weinig, mogelijk afval zijn. Degene, die hierin het beste slaagt, is het meest gezien bij de Partij. Er is echter een strijd, die nog feller is dan deze, n.l. de strijd die gevoerd wordt niet tegen afval maar juist tegen de kwaliteit, n.l. tegen echte poëzie en vóór "afval". Na consequente zuiveringen blijft alléén het ware, betrouwbare geb 0 ren afval als officieel schrijver over.
De schrijvers van dit soort zijn de "Meistersinger" van de nieuwe religi- euze poëzie. Zij zijn de nieuwe profeten en psalm-dichters in de erfenis van de koningen David en Salomo. Hun god is onlangs zeventig jaar geworden. Zijn grijze haren worden door een soldatenpet bedekt (want een god wordt nooit oud), hij is klein van gestalte, ongeveer zo groot als Hitler was. Zijn aardse naam is Joseph Djoegasjwili. Later heeft hij zichzelve den naam Stal in gegeven, hetgeen "Stalenmens" betekent. Maar ook deze naam is reeds in de gedichten van elk aards karakter ontbloot.
De nieuwe religieuze litteratuur biedt niet alleen een prachtige aesthe- tische belevenis, maar is eveneens een belangrijke historische studie- bron. Want in deze gedichten doen de dichters van de verschillende groe- peringen: arbeidersdichters, boeren-dichters, kinderdichters, Stachanovist- dichters, Hongaarse, Roemeense, Tsjechische, Oost-Duitse, Russische en Koreaanse dichters belijdenis van de nieuwe wereld die, uit de genade van den nieuwen god, achter het Ijzeren Gordijn is ontstaan. En het wezen- lijke van deze wereld is, volgens de gedichten, dat de volkeren in de volks- democratieën een nieuwen Russischen god hebben.
In den spiegel van de nieuwe poëzie betekent de volksdemocratie ver- goddelijking van Stalin. Het is geweldig, dat deze historische betekenis
1) Meistersinger waren de meesters der oude Duitse zangers-gilden. Men herinnere zich den titel van Wagner's opera: Die Meistersinger von Nürnberg.
2) Szabó is een uitgeweken bekend Hongaars calvinistisch publicist. Onderstaand artikel, dat zeer goed aansluit bij dat van den heer H. Algra in A.R.S. XX (1950), blzz.
105-122, is met Nederlandse hulp vertaald door enige de Nederlandse taal machtig zijnde Hongaarse calvinisten.
A. S. XXII 6
voor ons ontsluierd is, maar het is nu eenmaal de taak van de dichters de waarheid bekend te maken.
De "Meistersinger" dichten niet alleen zelf maar verzamelen ook lof- gezangen aan Stalin. Dit blijkt in ieder geval uit de bezielde belijdenis van 1. Polgar:
Hoe veel liederen prijzen niet uw naam?
Hoe veel gedichten en in hoe vele talen?!
Enkele onder hen heb ik opgespoord Opgespoord en opgeschreven.
Zij gonzen nu in mijn hart Als bijen in een rozentuin.
Wij hebben dit voorbeeld gevolgd en zijn de gonzende bijenkorf van de nieuwe poëzie met het masker en de handschoenen van het gezond verstand binnengedrongen. De blijde bij van L. Benjamin hebben wij als eerste ontmoet:
De blijdschap van het leven begroet ons In de voetsporen van het Rode Leger Onze jongens en meisjes leren
De gelukkige vrijheid kennen.
Arbeid en liederen prijzen De scharen van volkeren en hun leidsman, de grote Stalin.
Deze hoogte heeft ook Hitler bereikt. Hij is ook "Führer" geweest.
Maar geduld: wij staan nog slechts op den drempel van de inwijding. Uit een ander gedicht van Benjamin komen wij te weten, dat het Stalin was, die van den Hongaar een "man" maakte.
Vele grote daden van ons hebben reeds geschiedenis gemaakt Sinds wij de handen van moordenaars hebben gebonden, Want ons volk is een natie van helden geworden, Nadat Stalin ons heeft bevrijd.
Inderdaad, die daden zijn geschiedenis geworden. Denk maar aan de executies, deportaties enz., waarmede de handen der moordenaars niet gebonden, doch veeleer ontbonden werden.
Benjamin werd door het aardse gezicht van het goddelijk wezen aan- gegrepen, door den geschiedenis makenden, bovenmenselijken mens! Met kameraad L. Konya dringen wij dieper door tot de geheimen en met huiver vermoeden wij onder de oppervlakte de aanwezigheid van het goddelijk wezen.
"Stalenmens", Stalin, u breng ik hulde!
Oud en jong leeft slechts voor u.
Wijzen volgen u alléén
D, die de gedachten van de smeden vormt.
D w wij s, rustig woord is ons tot kracht en vlede, Het is als het tarweveld, dat rijke oogst belooft, Als vurige Eger-wijn verwarmt het onze lippen En heerlijk is het als de nacht van Groezia.
.BÓ
ers of-
UlS
'an IUd wij
!st.
Jit as,
de liet m- iet net het
DE "MEISTERSINGER" VAN DE ANTICHRIST
Het is nu al vijf jaren, dat gij ook mij onderwijst.
Dat uw woord een lamp voor mijn voet is.
Lang leefde ik in het donker en er was geen troost voor mij.
N u leiden mij uw woorden als sterren in den nacht.
Uw Woord snijdt als een scherp, lang zwaard, Het licht als de dageraad van de Krim.
Sterke wapenen geeft gij mij in mijn zwakke handen.
Ik vlieg met u mee als valken en arenden.
163
Het is typerend voor de leerkracht van Stalin, dat de Hongaarse dich- ter om aan zijn enthousiasme uitdrukking te kunnen geven, alleen Rus- sische beelden vindt. De dageraad van de Krim en de nacht van Groezia.
Benjamin en Konya zijn bezield: Zij worden door het geloof gerecht- vaardigd. G. Devecseri bezit behalve geloof ook kennis. In zijn vroegere leven, d. w. z. in zijn "gestorven" burgerlijk leven, was hij met archeo- logie bezig en hij heeft toen een Latijns dichter, namelijk Vergilius, ont- moet, die - volgens het geloof der Middeleeuwen - de geboorte van Christus heeft voorspeld. Devecseri ontdekt echter de vergissing van de Latijnse dichter. Hij weet nu, dat de ware verlosser niet op 24 December, maar drie dagen vroeger is geboren:
Stalin is op den een en twintigsten December geboren Op den dag, dat de nachten beginnen te korten En het licht toeneemt.
Oude dichters hebben vaak
Vage voorspellingen aan deze dagen verbonden, Hij bracht echter de toekomst
Door het opheffen van het donkere verleden.
Hij is de wereldhistorische leider, bovenmenselijk mens, zoon des lichts.
Op weg naar het goddelijk wezen zijn wij van den drempel in het bin- nenste van het heiligdom aangekomen. Het is geen wonder meer dat zelfs de standbeelden Stal in prijzen. Georgij Leonidze, een Russisch dichter, was n.l. getuige van het volgende wonder ter gelegenheid van zijn bezoek aan Boedapest:
In den nacht zag ik Petöfi staan op het voetstuk van zijn standbeeld Zijn stem klonk mij in de oren, samen met die van het volk:
Hij leve hoog, de grote Stalin, hij leve hoog!
Natuurlijk is niet alleen Hongarije in deze vergoddelijking gelijkge- schakeld. Niet alleen dáár staat de volksdemocratie gelijk met den cultus van Stalin. L. Konya heeft het volgende in Oost-Duitsland gezien:
Ik zag zijn jeugd
De ogen gericht op Stalin En met rappe handen De brug van vrede bouwend.
Dit geschiedt, in het proza vertaald, zó, dat die jeugd vlieger wordt in de luchtpolitie, onder Russisch opperbevel.
Ljoedmill Stojanoff, Boelgaars dichter zingt op deze wijze tot de hei- lige ikon:
Het is ochtend. De motor is aangeslagen Blauwe rogge buigt voor den wind.
"Stalin is er, die den oogst voor mij gaat beginnen I"
Denkt de bruine tractorbestuurder.
Mensdom, de morgen breekt aan 1 Onze duizendjarige nacht is voorbij 1
Adelaarsvleugels heeft kameraad Stalin ons gegeven, Onze Leider, Rechter en Meester 1
En bovendien natuurlijk nog al het overige: taalkundige, scheikundige, ijzergieter, tacticus, vlieger enz. - Dit kon echter al geen plaats meer in het gedicht krijgen. Maar de zielen die hem aanbidden, weten het zeer goed.
In Byzantium schreef men met ter aarde gebogen hoofd de lofgedichten aan den goddelijken keizer. Hij was echter slechts stadhouder van den waren, onzienlijken God, die in de menselijke ziel woont en in de hemelen zetelt.
Oldric Adamec, een Tjsechisch dichter, weet echter al, dat het slechts de ene
"natuur" van Stalin is, die in het Kremlin zit: zijn andere verschijnings- vorm is de hemel. - "Als gij den sterrenhemel aanschouwt", schrijft hij in zijn prozaïsch gedicht, "dan hebt gij het gevoel, alsof de ogen van Stalin, vol met liefde, goedertierenheid en waarheid tot u zouden glim- lachen. De gehele hemel is vol met Stalin's ogen, gedachten, daden en woorden. Wij hebben u zó lief, 0 hemel van Stalin! Wij hebben u onmete- lijk lief. Gij straalt eeuwig boven ons. Wij ademen u in als wij willen leven, want gij zijt onze zon, onze warmte en ons bloed I"
Een nieuwe Roemeense kinderhymne in proza spreekt zo over hem:
"Gij leeft sedert zeventigmilliarden sterrenjaren. Gij hebt noch begin noch einde. De atomen zijn zonder u onbegrijpelijk. Uw Macht verandert de ijspolen tot warme rivieren. Uw Wijsheid verzet bergen. Gij maakt de aarde vruchtbaar en Gij schenkt den mens eeuwig geluk I"
Hoe ver kan deze vergoddelijking gaan? Of - noemen wij het maar bij den naam - hoe ver deze godslastering in den naam van den Antichrist?
Zeer ver, zoals wij uit het volgende gedicht van Polgar kunnen zien:
Kameraad Stalin, ik heb u zó lief, Dat ik voor u nogmaals kind zou worden.
Dan zou ik rondom uw huis wandelen En als ik u zou zien thuiskomen,
Zou ik naar u toelopen, uw hand grijpen ...
Het rhythme van mijn voetstappen zou een blij lied zijn 1
Stalin wordt al met sterrenjaren gemeten. Hij ziet met sterrenogen van den hemel neer. Kijkt in millioenen hutten. Zijn geboorte werd al door de dichters van de oudheid voorspeld. De ene dichter zou graag een
BESCHERMING BURGERBEVOLKING EN BURGERLIJKE VERDEDIGING 165 kind worden, voor hem alléén, en de andere begint op zijn bronzen voet- stuk zijn naam te declameren. Binnenkort zullen wij lezen: "Gij baarde ons, .Gij zijt de moederschoot!" En uiteindelijk komt misschien een dichter, in Europa of in China, die zal ontdekken, dat Stalin het heelal is, waarin wij allen leven. In dit geval zullen natuurlijk ook Truman en Churchill een nietig klein element van Stalin worden. Op dit punt wordt misschien de derwiseh-dans toch onderbroken en vallen de dichters op den grond, welke - vanzelfsprekend eveneens Statin is.
*
· DE BESCHERMING BURGERBEVOLKING EN BURGERLIJKE VERDEDIGING IN HET KADER VAN DE
NATIONALE VERDEDIGING*)
DOOR MR A. POT
Kapitein van den Milit. htr·id. Dienst Gedurende de laatste jaren staat de bescherming van de burgerbevol- ldng in geval van een gewapend conflict in het centrum van de belang- stelling.
De bescherming van de burgerbevolking tegen de gevolgen van een öorlog is eigenlijk niet een onderwerp dat geheel nieuw is ; ook in vroegere oorlogen is dit vraagstuk aan de orde gekomen. Doch door de ontwikke- ling van de wijze van oorlogvoeren is het vraagstuk acuut geworden.
Vooral de luchtbombardementen, zoals deze gedurende den laatsten oorlog zijn toegepast, en die in een toekomstigen oorlog door de ontwikkeling van den atoombom nog ernstiger gevolgen zullen hebben, doen de nood- zaak dringender worden in vredestijd naast de militaire voorbereiding, ook op het gebied der bescherming van de burgerbevolking en van de burgerlijke verdediging de nodige voorbereidingen te treffen.
Hoe moeten we nu deze voorbereiding in vredestijd zien in het kader van de nationale verdediging, en hoe is de verhouding tot de andere voor- bereidingen op het gebied der nationale verdediging?
'vVe zullen hieronder enkele beginselen aangeven, die naar onze mening bij een beantwoording van deze vraag niet veronachtzaamd mogen worden.
Wanneer we zien naar de voorbereidingen die thans o.a. plaats vinden op het gebied der bescherming van de burgerbevolking, welke onder meer haar neerslag hebben gevonden in het opzetten van een bepaalde organi-
*) De redactie ontving dit artikel vóór de openbare behandeling van het wetsont-
\verp betreffende de bescherming van de bevolking in de Tweede Kamer der Staten- Generaal. De schrijver deelde - desgevraagd - mede, dat het bij deze behandeling naar voren gebrachte heus geen aanleiding gaf tot het aanbrengen van wijzigingen of aanvullingen.
satie, dan is duidelijk dat met deze voorbereidingen in vredestijd wordt beoogd bepaalde resultaten te bereiken in oorlogstijd (afgezien van het voor ons onderwerp niet van belang zijnde punt, dat de bescherming van de burgerbevolking ook in vredestijd, b.v. bij natuurrampen als over- stromingen, aan de orde kan komen).
Dit geldt voor de voorbereidingen inzake de bescherming van de burger- bevolking evenzeer als voor militaire inspanning in vredestijd.
Hieruit vloeit voort dat het weinig zin heeft een betoog te houden over b.v. de organisatie van de bescherming van de burgerbevolking in vredes- tijd, terwijl niet als uitgangspunt wordt genomen de organisatie in oor- logstijd.
De organisatie en de plaats welke deze organisatie in vredestijd in- neemt, moeten zodanig zijn, dat in oorlogstijd snel kan worden over- gegaan tot een doeltreffende oorlogsorganisatie ; deze laatste organisatie is derhalve primair. Wij komen daarop nog terug.
Daar zowel de bescherming van de burgerbevolking als de overige tot de burgerlijke verdediging behorende activiteiten en uiterst belangrijke rol vervullen in het kader van den modernen totalen oorlog, is het nood- zakelijk allereerst hieraan enige aandacht te wijden.
Karakter van den totalen oorlog en daaruit voortvloeiende consequenties.
Een toekomstige oorlog zal meer nog dan de laatste wereldoorlog een totaal karakter dragen, niet alleen in dien zin dat de gehele bevolking aan den lijve ondervindt dat er een oorlog woedt, doch ook in meer actie- ven zin. Een toekomstige oorlog zal ook totaal zijn in dien zin dat de gehele bevolking actief moet meewerken om de overwinning te kunnen behalen.
Dit vereist allereerst dat de geestelijke instelling van de bevolking zo- danig is, dat aan de grote gevaren en ontberingen het hoofd kan worden geboden. Niet alleen de gevaren, die een gevolg zijn van de voortschrij- dende techniek, zullen in een toekomstigen oorlog dreigen, doch ook ge- varen van een andere orde.
Een toekomstige oorlog zal meer nog dan de laatste het karakter dragen van een strijd om levens- en wereldbeschouwingen, waardoor men ook geestelijk sterk moet staan om weerstand te kunnen bieden aan valse ideologieën.
De bevolking moet een besef hebben van de zaken die op het spel staan bij een toekomstig conflict.
Een juiste instelling ten aanzien van deze zaken is een noodzakelijke voorwaarde voor het kunnen voeren van een modernen totalen oorlog.
Eerst als aan deze voorwaarde is voldaan, zal de organisatie, welke nu eenmaal nodig is om een totalen oorlog te kunnen voeren, met kans van slagen kunnen functionneren.
Het belangrijkste onderdeel van deze organisatie is ongetwijfeld de krijgsmacht. Immers deze alleen kan de beslis.sing in een oorlog brengen.
Het heeft weinig zin b.v. een prachtige organisatie voor de bescherming van de burgerbevolking op te bouwen, indien er geen redelijke kans be- staat den vijand tegen te houden.
Doch men kan ook stellen, dat in een modernen oorlog de krijgsmacht de strijd met de wapenen niet meer kan voeren, indien er een ineenstor-
OT :dt let ng
~r-
~r-
Ter
Jr-
lll-
~r
tie tot ke ld-
es.
:en ng le- de len w- len 'ij-
~e-
:en
10k
lse Lan jke nu 'an de en.
ing be- eht or-
BESCHERMING BURGERBEVOLKING EN BURGERLIJKE VERDEDIGING 167 ting van haar zgn. achterland plaats heeft. Dit zgn. achterland speelt een zeer belangrijke rol in een modernen oorlog, omdat een strijdend leger niet een min of meer self supporting zijnde eenheid is.
De tijden dat legers zich in de streek waar ze opereerden, van vrijwel al het nodige konden voorzien, zijn reeds lang voorbij. De krijgsmacht is nu in elk opzicht op het zgn. achterland aangewezen. Doch welke voor- waarden moeten nu in dit zgn. achterland vervuld zijn, teneinde de krijgs- macht in staat te stellen haar taak op de juiste wijze te volbrengen?
Allereerst dient de Overheid zorg te dragen voor het handhaven van de openbare orde. Sabotage door een zgn. vijfde colonne moet worden tegengegaan.
Als een zgn. vijfde colonne er in zou slagen den gang van zaken in de war te sturen door sabotage of door meer actief optreden, zou zulks na- delige consequenties hebben voor de troepen, die den strijd met de wape- nen moeten voeren, zowel in psychologisch opzicht als voor wat betreft de voorziening in de krijgs behoeften.
Verbindingslijnen, havens, vliegvelden en andere belangrijke objecten moeten worden beveiligd. Hier ligt een taak voor de krijgsmacht, doch ook voor de politie en voor de bevolking zelve, in verband met een even- tueel optreden van de zgn. vijfde colonne. Voorts moet worden zorgge- dragen voor instandhouding van het maatschappelijk leven: de voedsel- voorziening moet worden gewaarborgd; de energievoorziening (electrici- teit, kolen, olie, benzine, gas) eveneens, niet alleen in het directe belang van de bevolking, doch ook in het belang; van de (oorlogs)productie 1); de waterstaatkundige toestand moet worden gehandhaafd enz.
Ook zal de oorlogsproductie op volle toeren moeten draaien, teneinde de krijgsmacht van het nodige te kunnen voorzien. Moderne legers welke in een strijd gewikkeld zijn, hebben een onnoemelijk aantal goederen nodig. Als het zgn. achterland niet in staat is deze te produceren, is de uitslag van den strijd in een modernen oorlog niet twijfelachtig.
Dat wil dus zeggen dat de oorlogsproductie moet worden geregeld en dat een orgaan hiertoe zekere bevoegdheden zal moeten bezitten. Deze bevoegdheden zullen ingrijpen in het economische leven, doch zulks is onvermijdelijk in een oorlog, evenals ook aan bepaalde militaire autori- teiten (militair gezag) te dien aanzien bevoegdheden zullen moeten worden verleend, zal de krijgsmacht de haar opgedragen taak kunnen uit- voeren.
Een bijzondere plaats nemen de havens in. Deze havens zijn van zeer groot belang, omdat goederen van overzee, zowel voor de burgerbevolking als voor de krijgsmacht, hier aankomen en op snelle en efficiënte wijze van deze havens uit naar de plaats van bestemming moeten worden gebracht.
Dit brengt met zich mede dat in een havengebied een organisatie aan- wezig moet zijn, welke belast is met het treffen van maatregelen teneinde te waarborgen dat binnenkomende schepen snel de havens weer kunnen verlaten en dat geloste goederen zo spoedig mogelijk de plaats van be- stemming bereiken; doch eveneens dienen in een havengebied, nog afge- zien van de militaire verdediging, organen te zijn belast met de beveiliging
1) Men rangschikt deze onderwerpen veelal onder de zgn. economische verdediging.
van belangrijke installaties en de bescherming van de burgerbevolking.
Havens zijn knooppunten, waar organen welke belast zijn met de mili- taire en met de burgerlijke verdediging, alsmede havenorganen, zekere bevoegdheden zullen moeten bezitten; een behoorlijke competentierege- ling tussen deze organen onderling zal niet mogen ontbreken.
Behalve bovengenoemde taken in het kader van de algehele oorlog- voering zullen maatregelen moeten worden getroffen op het gebied van het vervoer (rail-, water- en wegvervoer).
Speciale aandacht vragen vervolgens de bijzonder voor ons land gel- dende en van vele andere landen afwijkende toestanden, die bij een be- schouwing van het karakter en de gevolgen van een modernen oorlog zeker niet uit het oog mogen worden verloren.
In dit verband zij gewezen op de bijzondere gesteldheid van het terrein in Nederland, welke noodzakelijk maakt dat maatregelen worden genomen om den waterstaatkundigen toestand in ons land in de hand te houden.
Ons land is op dit punt bijzonder kwetsbaar en betrekkelijk geringe ge- beurtenissen kunnen hier ernstige gevolgen met zich medebrengen.
Voorts is de dichtheid van de bevolking, vooral in het Westen van ons land, een element dat een rol moet spelen bij het overwegen van de even- tueel te nemen maatregelen en de op te zetten organisaties in het kader van den algehelen oorlog.
Ook dient aandacht te worden besteed aan de beveiliging van verbin- dingen (telefoon, telegraaf enz.), die in een modernen oorlog zulk een belangrijke rol spelen.
Maatregelen zullen verder moeten worden beraamd, teneinde de voor- ziening met drinkwater veilig te stellen.
Ten slotte is een ander doch belangrijk onderdeel van de totale oorlog- voering de bescherming van de burgerbevolking: het treffen van maat- regelen zodat het leed van de bevolking bij bombardementen e.d. tot zo gering mogelijke proporties wordt teruggebracht.
Hieronder vallen o. m. een organisatie van de brandbestrijding en het formeren van Rode-Kruiscolonnes teneinde snel geneeskundige hulp te kunnen bieden. Ook zal er een organisatie moeten zijn die in staat is een evacuatie te leiden.
Een verwaarlozing van dit terrein van een modernen oorlog zou het leed van de bevolking vermoedelijk zeer vergroten en de geestkracht der bevolking verminderen.
Het zal duidelijk zijn dat alle bovengenoemde onderwerpen niet op zichzelf staan, doch zeer nauw samenhangen. Het uitvallen van de elec- triciteitsvoorziening kan b.v. ernstige consequenties hebben voor de pro- ductie, voor den waterstaatkundigen toestand (gemalen), voor de drink- watervoorziening, voor de verbindingen (telefoon, telegraaf).
En het uitvallen van de electriciteitsvoorziening kan weer een gevolg zijn van verschillende oorzaken, b.v. van een verstoring van de openbare orde, van een gebrek aan kolen in ons land, of van het niet goed function- neren van het vervoer. En zo kunnen we doorgaan.
Alle in het kader van een modernen totalen oorlog te treffen voorzie- ningen hangen zó nauw met elkaar samen, dat regeling van slechts enkele onderdelen, zelfs als die zeer goed is, toch het gevaar doet ontstaan dat deze regelingen van weinig waarde zullen blijken, door het uitvallen van
POT
ng.
lili- ere ge- og- ,an
~el
be- log em len en.
ge- ms en- :Ier
or- )g- at-
zo net te
!en net Ier op ec- re- lk- )lg lre
)il-
le- ele lat an
BESCHERMING BURGERBEVOLKING EN BURGERLIJKE VERDEDIGING 169 kwetsbare zgn. sleutelpunten waarvoor niet de nodige voorzieningen zijn getroffen.
Deze stand van zaken in een modernen totalen oorlog heeft ten gevolge, dat de verschillende voorbereidingen in vredestijd een harmonisch karak- ter dienen te dragen.
Bttrgerlijke verdediging in ruimen en engen zin.
Het merendeel van de vorengeschetste taken rekent men, afgezien van de militaire, tot de burgerlijke verdediging in ruimen zin, terwijl men met de burgerlijke verdediging in engen zin speciaal op het oog heeft de bescherming van de burgerbevolking. Wet Bescherming bevolking is dan ook een betere benaming voor de regeling van de in deze wet aan de orde gestelde materie dan Wet op de Burgerlijke Verdediging, omdat deze laatste benaming den indruk zou kunnen vestigen, dat een regeling wordt gegeven voor het gehele terrein der burgerlijke verdediging in ruimen zin, terwijl slechts geregeld wordt de bescherming van de burger- bevolking tegen bepaalde rampen.
Momenteel wordt de in deze paragraaf bedoelde onderscheiding, die verwarrend kan werken, niet veel meer gebruikt. Men spreekt nu veelal van burgerlijke verdediging, waarmede hetzelfde wordt bedoeld als met het oude begrip burgerlijke verdediging in ruimen zin, en van bescher- ming van de burgerbevolking, waarmede men hetzelfde op het oog heeft als met het begrip burgerlijke verdediging in engen zin.
Verschil in niveau waarop regelingen tot stand moeten komen.
Wanneer dus vaststaat, dat de verschillende onderdelen der totale oor- logvoering een harmonisch geheel moeten vormen, is het goed te letten op de verschillen in onderlinge geaardheid en op de consequenties die daaruit bij de verwezenlijking van de practische organisatie moeten voort- vloeien.
De taak van de verschillende met elkaar verbonden krijgsmachten voor- al van de operatieve strijdmacht moet in oorlogstijd centraal en op inter- nationaal niveau worden geleid, omdat alleen op deze wijze het nuttigste effect van de operaties kan worden verwacht.
Voor een optreden van de gewapende macht ter handhaving van de openbare orde spreekt dit niet zo sterk, vooral niet wanneer het gaat om een optreden tegen plaatselijke inbreuken.
Voor een aantal onderdelen van de burgerlijke verdediging (in ruimen zin) moeten regelingen in internationaal verband worden gemaakt (b.v.
betreffende het grondstoffen probleem, de energie- en voedselvoorziening, het gebruik van havens, het vervoer), omdat een regeling uitsluitend op nationaal niveau niet mogelijk is (grondstoffenprobleem), dan wel niet wenselijk (gebruik van havens en vervoer), in verband met de eisen der oorlogvoering.
Doch daarnaast dienen inzake deze onderwerpen regelingen te worden getroffen op nationaal niveau, welke aansluiten op de in internationaal verband tot stand gekomen regelingen en afspraken. Wanneer men echter let op de bescherming van de burgerbevolking dan springt in het oog het meer plaatselijk karakter dat aan de regeling betreffende de bescherming van de burgerbevolking ten grondslag moet liggen.
In het Amerikaanse boekje United States Civil Defence, een uitgave van het Executive Office of the president N ational Security resources board (United States government printing office 1950) blz. 4, wordt ge- steld 2): "The basic operating responsibility for civil defence 3) is the indi- vidual and his local government. The individual given all training possible, does what he can for himself in an emergency. The family unit, sirriilarly trained, attacks its own problems while also contributing to the organized community effort." En op blz. 5: "The Federal Government cannot and should not operate the State and local civil defence systems with Federal employes. The States are established with inherent powers and accom- panying responsibility, and have c1ear qualifications to coordinate civil defence operations within their boundaries, and in emergency to direct them. Similarly, the cities, counties and towns are best qualified to handle their own operating functions."
Het beginsel dat de bescherming van de burgerbevolking in eerster instantie een zaak is van plaatselijke zelfwerkzaamheid geldt evenzeer te onzent, zij het dan aangepast aan de alhier heersende omstandigheden.
Dit verschil in geaardheid tussen de taken van de krijgsmacht, de taken op het gebied van de bescherming van de burgerbevolking en die op het overige terrein van de burgerlijke verdediging, heeft consequenties inzake de samenwerking tussen de staten op deze terreinen in vredestijd.
Een integratie op het gebied der bescherming van de burgerbevolking is niet zo zeer nodig, gezien het plaatselijk karakter dat de regelingen op dit punt moeten bezitten.
Scheiding tussen militaire en burgerlijke verdediging is niet a priori vast te leggen.
De bescherming van de burgerbevolking is in hoofdzaak een burger- lijke taak. Zij zal door de burgers en de burgerlijke organen zelve moeten worden geregeld. Dit neemt echter niet weg dat het voor de uitvoering van de taak der krijgsmacht niet geheel onverschillig kan zijn, hoe deze zaak wordt geregeld. Een scherpe scheiding tussen de taak der krijgs- macht en die der organisatie van de bescherming van de burgerbevolking is niet juist en het ontwerp Wet Bescherming bevolking opent dan ook de mogelijkheid van een ingrijpen van het militair gezag wanneer dit nodig is in verband met de taak van de krijgsmacht. Daarenboven zal ook door de krijgsmacht actief worden deelgenomen aan de bescherming
2) "De fundamentele verantwoordelijkheid voor het functionneren van de burger- lijke verdediging berust bij het individu en zijn plaatselijk bestuur. Het individu, daartoe op alle mogelijke manieren opgeleid, moet in geval van nood ten eigen be- hoeve doen wat hij kan. De ge zins-eenheid, eveneens daartoe opgeleid, moet haar eigen problemen aanvatten, daarbij tegelijkertijd een bijdrage leverend tot de georganiseerde inspanning van de gemeenschap." "De federale regering kan en mag de burgerlijke verdediging van de verschillende staten en plaatsen niet doen bewerkstelligen door federale ambtenaren. De staten bezitten haar eigen bevoegdheden en een daarbij be- horende verantwoordelijkheid, en zijn uitgesproken geschikt om de aangelegenheden der burgerlijke verdediging binnen hun grenzen te co-ordineren, en in geval van een noodtoestand te leiden. Zo zijn ook de gemeenten en de districten het meest er toe aangewezen om hun eigen werkzaamheden te regelen."
3) Dit begrip is ruimer dan ons begrip van bescherming van de burgerbevolking, doch enger dan ons begrip van burgerlijke verdediging.
T
!- [-
:r :e n
!t :e g n
n g :e
;-
g n :r II g
r- L!, e- :n le 'e lr e- :n 'n Ie
g,
BESCHERMING BURGERBEVOLKING EN BURGERLIJKE VERDEDIGING 171 van de bevolking, b,v. door de luchtdoelartillerie en door de voor de lucht- verdediging bestemde jagers.
Voor wat betreft het overige gebied van de burgerlijke verdediging, waaronder dan behalve de bescherming van de burgerbevolking zoals we reeds zagen een groot aantal andere taken vallen, ligt de zaak moeilijker, omdat de militaire en burgerlijke verdediging elkaar op dit terrein veelal nog meer raken. Een scheiding tussen militaire en burgerlijke verdediging is hier nog minder te maken.
De bescherming van bedrijven - om een voorbeeld te noemen - tegen sabotagepogingen van in deze bedrijven werkzame arbeiders is allereerst een zaak van de bedrijfsgenoten, die zich hiertoe zullen moeten organiseren. Voor dit doel is het niet noodzakelijk, dat het personeel of een gedeelte hiervan tot een militair verband wordt georganiseerd.
Doch wanneer op dit bedrijf een aanval van buiten af wordt gedaan door min of meer goed georganiseerde leden van de vijfde colonne, is niet a priori te zeggen wanneer de zgn. burgerlijke verdediging moet over- gaan in een militaire. Daarbij komt dan nog dat het ene bedrijf of ob- ject uit militair oogpunt van groter belang is dan het andere. De oplossing zal moeten worden gezocht in het geschikt maken van een zo groot mo- gelijk aantal burgers om activiteit van de vijfde colonne te onderkennen en er tegen op te treden en door een dislocatie en bewegelijkheid van een- heden bestemd voor de territoriale verdediging op een zodanige wijze dat ook snel opgetreden kan worden tegen activiteiten van de vijfde co- lonne, wanneer de betrokken burgers daartoe niet op een afdoende wijze in staat zijn.
Consequenties van den totalen oorlog voor vredestijd.
Slaan we na bovenstaande uiteenzettingen, welke in hoofdzaak betrek- king hebben op de omstandigheden in tijd van oorlog, acht op de gevolgen welke hieruit moeten voortvloeien voor vredestijd, dan valt het vol- gende op.
Allereerst is - we zagen dit reeds - voor vele onderwerpen een rege- ling op internationaal niveau gewenst. Op het gebied van de krijgsmachten wordt reeds een vèrgaande integratie in vredestijd voorbereid (Europese Verdedigings Gemeenschap). Deze integratie heeft gezien den aard van de krijgsmacht noodzakelijkerwijze een integratie op vele andere niet specifiek militaire terreinen tengevolge, doch hierop zullen we in dit verband niet nader ingaan. Daarnaast moet een regeling op nationaal niveau tot stand komen. Voor enkele onderwerpen zijn bij de Staten-Generaal wetsont- werpen in behandeling (b.v. bescherming van de burgerbevolking, eva- cuatie).
Voorts zagen we reeds dat, gelet op den nauwen samenhang van alle in het kader van den totalen oorlog te vervullen activiteiten, een harmo- nische opbouw in vredestijd noodzakelijk is.
Voor wat betreft de organisatie van de bescherming der burgerbevolking mogen wij nog het volgende opmerken. Voor vredestijd moet men, wat de organisatie betreft, onderscheid maken tussen de zgn.opbouwperiode en de periode van het instandhouden van die organisatie. Gedurende de opbouwperiode zal het benodigde materieel moeten worden aangeschaft en het personeel moeten worden geoefend, waarvoor een vredesorganisatie
nodig is. Na de opbouwperiode komt de periode van het instandhouden van de organisatie op een zodanig peil dat, indien een oorlog zou uitbreken, deze organisatie snel kan worden uitgebreid en aangevuld met het in de opbouwperiode geoefende personeel.
Hoe lang moet nu deze opbouwperiode duren?
Het zal duidelijk zijn dat deze vraag afhankelijk is van de beantwoor- ding van een andere, nl. die naar het tijdstip waarop een harmonische ont- wikkeling van de overige onderdelen der totale oorlogvoering voltooid zal zijn, met name wanneer de opbouw van de krijgsmacht zal zijn vol- tooid.
Aangezien er op dit laatste punt in internationaal verband bindende afspraken zijn gemaakt, zullen de overige onderdelen der totale oorlog- voering zodanig moeten worden opgebouwd dat deze gereed zijn wan- neer de opbouw der krijgsmacht zal zijn voltooid.
Overzien we tenslotte nog eens ons onderwerp dan zijn de voornaamste conclusies die we mogen trekken de volgende.
De moderne oorlogvoering eist den volledigen inzet van de gehele be- volking. Daartoe is allereerst nodig dat de bevolking over een groten geestelijken weerstand beschikt en in staat is de gevaren die dreigen te onderkennen. Voorlichting op dit gebied is reeds in vredestijd nodig.
Vervolgens moet onze totale defensie-voorbereiding harmonisch zijn in dien zin dat geen onderdeel mag worden verwaarloosd. Een verwaar- lozing van een of meer onderdelen doet zwakke plekken ontstaan die het voor een vijand aanlokkelijk kunnen doen worden op juist deze zwakke punten toe te slaan, eventueel zonder nog direct een openlijken oorlog te beginnen.
Wij zullen ons derhalve, teneinde een ondermijning van het Westen te voorkomen, reeds thans in elk opzicht sterk moeten maken, door een eventuelen aggressor te tonen dat hij staat voor een muur van geestelijken en materiëlen weerstand, waardoor de aantrekkelijkheid van een aanval zal afnemen. Ons in elk opzicht sterk te maken is ook nodig om - wan- neer het onverhoopt tot een totalen oorlog mocht komen - aan de situ- atie het hoofd te kunnen bieden en den vijand door een actief optreden onschadelijk te kunnen maken. Zo zal b.v. de kans dat atoombommen tegen doelen in ons land worden gebruikt afnemen, naarmate de geeste- lijke weerstand van ons volk groter is en de organisatie van de gehele burgerlijke verdediging beter functionneert, omdat dan het resultaat van de uitwerking van een atoombom voor een vijand niet meer opweegt tegen den inzet van een kostbaren en nog altijd schaarsen atoombom.
En laten we de ogen niet sluiten voor deze realiteit: ook de kans dat Nederland militair afdoende wordt verdedigd in een toekomstigen oorlog neemt toe, naarmate de organisatie van de gehele burgerlijke verdediging beter functionneert.
*
IT
~n
n, ie
r- t- id 11- ie
D"-
"
n-
te e-
~n
te g.
In ,r- ,et ke te en en en ral n- u- en en :e-
~le
an en lat og ng
BINNENLANDS OVERZICHT 173
BINNENLANDS OVERZICHT
DOOR
Dr E. DIEMER
1 April 1952! We plegen op dezen datum geen brillen meer te verliezen.
Maar iets ging toch wel verloren. Het r.k. dagblad De Tijd verloor zijn hoofdredacteur. Aanleiding daartoe was ... een 1 April-mop. Een krant mag nu eenmaal velerlei genres beoefenen, maar niet het vervelende, en zo kon het gebeuren, dat men ook dit jaar op 31 Maart in tal van kranten min of meer onheilspellende aankondigingen zag voor den volgenden dag.
Er zijn altijd nog wel lezers, die de redactie den dienst willen bewijzen er in te vliegen. Ook De Tijd had haar mop, en nog wel een verdien- stelijke. Er werd namelijk medegedeeld, dat er den volgenden dag (dus op 1 April) aan de postkantoren uitbetaling zou zijn van de belastingpen- ningen, welke minister Lieftinck, als een moderne Alva, zó rijkelijk had geïnd, dat de ramingen ver waren overschreden. We willen hier niet al te zeer in de détails van het verhaal afdalen en volstaan met de bijzon- derheid, dat bezitters van gashaarden en koekoeksklokken voor uitkering niet in aanmerking kwamen ...
Deze mop was het begin van veel beweging in de journalistieke wereld.
Want de directie van het blad ontsloeg den hoofdredacteur, Jan Derks, op staanden voet. Mocht zij evenwel gemeend hebben, hiermede verstandig te hebben gehandeld, dan bleek wel spoedig, hoezeer zij zich had vergist. De ontslagen hoofdredacteur sprak zijn directie in rechten aan en zij koos eieren voor haar geld door het plotseling ontslag door een eervol ontslag te vervangen. De heer Derks zou dezen post toch reeds verlaten.
Waarom we dat hier vertellen? Om twee redenen. De eerste is, dat naar veler mening het r.k. blad mèt het ontslag van dezen hoofdredacteur een wijziging van richting zou ondergaan. De Tijd is nu reeds jarenlang de spreekbuis geweest van diegenen in de K.V.P., die een smalle basis van K.V.P. en P.v.d.A. voorstaan. Het heette, dat dit verscheidenen, ook in de leiding van het blad, niet naar den zin was. Het ontslag van de hoofdredactie zou dan diepere motieven hebben.
De tweede reden is, dat minister Lieftinck, die met deze mop nogal in het ootje was genomen, die mop zeer wel bleek te kunnen waarderen.
Anders dan eens Alva, was hij niet van zins, Derks op te hangen aan den deurpost, noch van het Tijd-gebouw noch van het departement. Integen- deel, hij zond een dankbaar briefje aan den ontslagen hoofdredacteur, met een afschrift aan ... de directie van De Tijd. Daarmede leverde hij het bewijs, dat een minister van Financiën toch ook wel zijn genoegens kan hebben.
N aast genoegens de zorgen ! Want het was bepaald geen Aprilmop, toen op 8 Mei minister Lieftinck in heftig conflict kwam met de Tweede Kamer. Aan de orde was daarbij een herziening van de omzetbelasting, bitter nodig ter verruiming van de werkgelegenheid. De Kamer wilde de herziening ook betrekken op de tijdschriften. De minister betoogde,
dat dit niet paste in het kader van de wet, maar de Kamer dacht hier anders over. Geen van beide partijen wilde van wijken weten, met het pijnlijke gevolg, dat heel de herziening van de agenda werd afgevoerd. Ook aan zulke voorvallen kan men zien, dat de verkiezingen naderen.
Dat de werkgelegenheid verruiming zou ondergaan - het mocht geen weelde heten. Nog niet zolang geleden had de Regering de verwachting uitgesproken, dat het cijfer van 166.000 werklozen van eind Februari van dit jaar tegen 1 Mei kon worden teruggebracht op 100.000, welk cijfer toch nog altijd tamelijk hoog mocht worden genoemd. Helaas is deze verwachting niet bewaarheid: Op 30 April waren er nog 127.000.
Kwam minister Lieftinck in botsing met de Tweede Kamer, minister Beel moest in denzelfden tijd ervaren, dat ook de Eerste Kamer zich nog wel kan doen gelden. Dat was, toen hier de Grondwetsvoorstellen aan de orde waren. Zoals Prof. Anema opmerkte: de Tweede Kamer had die voor- stellen reeds een geduchte vermageringskuur doen ondergaan, en de Eer- ste Kamer leek het zich nu aan haar naam Hogerhuis verplicht, onder het gedunde restant nog eens behoorlijk "huis te houden". Zes voorstellen werden aan haar voorgelegd, maar slechts drie konden er in haar ogen genade vinden; en van een dezer drie voorstellen was de inhoud dan nog, dat de minimum-leeftijd van de Eerste-Kamerleden zou blijven wat ze al was ...
Alleen het wetsvoorstel, dat betrekking heeft op de buitenlandse politiek, haalde van de beide andere een ruime meerderheid. Bij het voorstel tot uitbreiding van het aantal Tweede-Kamerleden was die meerderheid een povere en daardoor kwam aan de onzekerheid op dit toch wel belangrijke punt nog geen einde. Wel merkwaardig, dat het op dit punt nog altijd niet bekend is, of de Tweede Kamer straks honderd dan wel honderd- vijftig leden zal gaan tellen. Nog merkwaardiger is, dat er voor deze uit- breiding op zichzelf, naar onzen indruk, wel een voldoend gunstige ge- zindheid aanwezig is, maar dat de meerderheid der Tweede Kamer het danig bedorven heeft door aan het oorspronkelijk voorstel een uitbreiding toe te voegen ter verlaging van het quorum (het aantal leden dat ten minste aanwezig moet zijn om wettig te kunnen vergaderen en besluiten) en tot mogelijkheid van stemoverdracht. Dat was geschied door middel van een amendement, dat de heer Andriessen van de K.V.P., blijkbaar op aansporing van zijn fractievoorzitter Romme, had ingediend. Had men van de heren niet wat meer verstand mogen verwachten? Dat de gevol- gen niet uit konden blijven - de Eerste Kamer is niet in gebreke ge- bleven, het duidelijk te doen gevoelen. We vermoeden zo, dat minister Beel het allang best vindt, dat de Eerste Kamer maar vijftig leden telt.
Ze hebben hem met hun vijftigen allang verdriet genoeg bezorgd.
We noemden reeds Prof. Romme. Dat moest wel onvermijdelijk heten.
Zal hij straks ook als kabinetsformateur te vermijden zijn? Wij hebben het gevoel, dat hij reeds weer aan het "aankleden" is geslagen. Ditmaal in de eerste plaats zichzelf. Hij heeft zich zo voor het oog reeds de kledij van den formateur aangemeten en begint zich in zijn rol al aardig in te leven. In zijn kolom in De Volkskrant, van welk blad hij de politieke hoofdredactie voert, uit hij zijn vaderlijke waardering en spuit hij zijn milde critiek, al naar gelang het pas geeft. Mr Donker als de voor- naamste woordvoerder op het congres van de P.v.d.A. en Mr Oud
ER
er .et )k
~n
19
in
er ze
~el in
:Ie r- r- er
!n
!n
g, al k, ot
!n
ce jd :I- t- e- et tg
~n
1) el lr
e- t.
n.
~n
al ij
te
BINNENLANDS OVERZICHT 175
als de dito op dat van de V.V.D. hebben het mogen ondervinden.
Vooral met betrekking tot de rede van Mr Donker was dat nogal op- merkelijk. De socialistische spreker had doen blijken, dat er in de eigen gelederen van de P.v.d.A. wel enig meningsverschil was over de vraag, of zijn partij steun zou moeten verlenen aan een kabinet op brede basis.
Prof. Romme was er nu haastig bij om te concluderen, dat de P.v.d.A.
"dus" een linkervleugel heeft. Men begrijpt den dieperen zin. De heer Romme zelf - het is bekend - geeft de voorkeur aan een kabinet op brede basis. Blijkt hij straks bij de P.v.d.A. niet te kunnen slagen, dan heeft de heer Donker al aangegeven, waar de verantwoorlijkheid ligt: in de eigen gelederen der socialistische partij.
Geen wonder, dat de socialistische pers hier een beetje venijnig op af gesprongen is. Wij zijn in beginsel tot medewerking bereid, aldus het partijblad der P.v.d.A., maar dat moet men ons dan ook mogelijk maken.
Met andere woorden: het ligt geheel aan u, heer Romme, of wij straks nog mee doen dan wel niet. Zoals men ziet, heeft het er veel van, of de kabinetsformatie reeds danig wordt voorbereid. Dat het niet in volle pais- ende-vree geschiedt, wie, die geen vreemde is in het politieke Jeruzalem, zal zich daarover verbazen?
De A.R. partij hield op 9 April haar deputatenvergadering met een ge- degen, stijlvolle rede van Dr Schouten over het belangrijke onderwerp van de vrijheid, met een toespitsing op datgene, waarover het straks bij de verkiezingen van 25 Juni in het bijzonder gaan zal. Men kan zeggen:
een typisch anti-revolutionaire gebeurtenis, zulk een deputatenvergadering met een deputatenrede: geheel de voortzetting van een rijke traditie. Nu en dan wordt gepleit voor een wijziging van den opzet dezer vergade- ringen. Ook in dit opzicht zij men voorzichtig. Maar iets nieuws was er ditmaal toch wel, en zelfs in tweeërlei opzicht. Er waren buitenlandse gasten en die voor hen het woord voerde was ... een vrouw. De partij bleek sterk genoeg om ook dit te overleven.
En voorts: April en Mei waren maanden van veel afwisseling. April heeft de reputatie van een grillige maand te zijn bevestigd. Eind Maart viel er een flink pak sneeuw, maar veertien dagen later genoten we, ook wat het weer aangaat, de heerlijkste Paasdagen, die men zich denken kon.
Wat dat aangaat troffen wij het hier in ons oude gesmade landje van mest en mist blijkbaar beter dan onze Koningin en Prins het tezelfder tijd soms deden in Amerika. Daar vielen enkele demonstraties in het water. Of dit het koninklijk bezoek kon deren? Toch niet! Deze reis, op 1 April aangevangen en op 28 April beëindigd, werd een uitnemend geslaagde.
Niet het minst stellig door de koninklijke redevoeringen voor het Ameri- kaanse Congres en bij zovele gelegenheden elders. De Koninginnedag, zo kort na de thuiskomst op Soestdijk, had ditmaal wel een bijzonderen glans.
Wij willen hier geen tegenstelling maken met den 1 Mei-dag, die den volgenden dag werd gevierd. Volstaan doen we met de opmerking, dat deze dag te onzent toch wel veel van zijn oude strijdvuur verloren heeft;
het is op zijn best een door-en-door burgerlijke aangelegenheid geworden, zoiets als een traditie-omwille-van-de-traditie. Enige socialistische leuzen, aan de eisen des tijds aangepast, zijn niet in staat, het verstilde vuur wat op te rakelen. Zij waren al even weinig indrukwekkend als de eisen, welke
zo tegen dezen eersten Mei de socialistische pers voor de komende ver- kiezingen publiceerde.
April en Mei: Het waren weer maanden van belangrijke samenkomsten en vergaderingen. Wij denken aan die der Generale Synode van de Ned.
Herv. Kerk van 4 April. Er was een klemmend appèl op de Synode ge- daan om te spreken en in dat spreken veler ongerustheid weg te nemen.
De uitspraken, waartoe de Synode met betrekking tot het onderwijs kwam, heeft voor velen die ongerustheid zeker niet weggenomen. Die uitspraken gaven aanleiding tot tal van nabeschouwingen, met name op de bijeenkomsten van de onderwijsorganisaties, welke ook ditmaal dadelijk na Pasen werden gehouden.
Samenkomsten en herdenkingen: op Zaterdagavond 3 Mei, toen de klank der klokken verstorven was en de stilte gevallen was over stad en dorp, hebben wij hen herdacht, die voor de bevrijding van land en volk hun leven gegeven hadden. Op 5 Mei volgde weer de nationale feestdag.
Openbaarde zich ook in het nationale leven van deze maanden weer op zo velerlei wijze Gods goede gunst - dat Hij in Zijn Zoon deze wereld wil blijven aanzien, mocht ons in het bijzonder in de gedachten komen op de christelijke feestdagen, welke we vierden: Goeden Vrijdag, Pasen, Hemelvaart, straks ook Pinksteren. Die feestdagen vormen geen tegenstelling tot onzen politieken strijd. Zij accentueren wel den hogen inzet van dien strijd en zij maken hem tot een strijd, welke verdient gestreden te worden.
In de Juni-maand vallen de verkiezingen. Naar het woord van Kuyper werpen zij haar schaduwen reeds vooruit. Voor de A.R. partij lijken de vooruitzichten niet ongunstig. Een opinie-onderzoek noteerde onlangs winst voor haar. Dat moge dan den a.r. burger moed geven. Er valt aan waakzaamheid en werkzaamheid overigens nog genoeg te doen. Land en volk zijn het waard.
12 Mei 1952.
*
VRAAG EN ANTWOORD VRAAG:
In onze gemeente wordt overwogen, een huurkoopsysteem in te voeren voor het betrekken van gascomforen, -fornuizen, -geijsers e. d. van het gemeentelijk energiebedrijf. Gaarne verneem ik hierover uw oordeel.
ANTWOORD:
Ik moge enige opmerkingen maken over het politieke aspect van het ter hand nemen van den verkoop van apparaten door van overheidswege geëxploiteerde energiebedrijven.
Als antirevolutionairen zijn wij geen doctrinaire tegenstanders van overheidsexploitatie van bedrijven. De aan de Overheid onder het gezichts- punt van de bediening der openbare gerechtigheid opgedragen behartiging
