Vraag nr. 152 van 7 juli 2000
van mevrouw MARIJKE DILLEN Leescultuur – Stimuli
Uit een recent rapport van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikke-ling) over de geletterdheid in twintig geïndustriali-seerde landen blijkt dat Vlaanderen zeer slecht scoort en, op Portugal na, de laatste plaats be-k l e e d t . Een goede leescultuur is nochtans bijzonder belangrijk voor de ontwikkeling en de alfabetise-ring en dient van jongsaf te worden aangeleerd en gestimuleerd.
Er zijn scholen die jaarlijks een Week van het Boek organiseren in het voorjaar, waarbij een ganse week rond dit thema wordt gewerkt, auteurs wor-den uitgenodigd en zelfs een echte boekenbeurs voor kinderen wordt georganiseerd.
1. Welke initiatieven worden vanuit het departe-ment Onderwijs genomen om het leesgedrag van kinderen en jongeren te bevorderen ? Op welke wijze worden deze initiatieven uitge-werkt ?
2. Kan de minister een overzicht geven per provin-cie van de scholen die jaarlijks een Week van het Boek organiseren ?
Heeft de minister kennis van de wijze waarop dit gebeurt ?
3. Welke financiële middelen worden ter beschik-king gesteld om de leescultuur van kinderen en jongeren te bevorderen ?
Antwoord
Allereerst moet de vermeende slechte score van Vlaanderen op het vlak van geletterdheid worden gerelativeerd.
Uit het vermelde OESO-rapport blijkt dat V l a a n-deren de voorlaatste plaats behaalde wanneer de vraag werd gesteld naar het percentage van de be-volking tussen 16 en 65 dat minstens één boek per maand las. Dergelijke cijfers zeggen echter niets over de kwaliteit of het niveau van de gelezen boe-ken en bovendien worden andere elementen, z o a l s het lezen van kranten of tijdschriften en de in onze samenleving steeds belangrijker wordende nieuwe media, buiten beschouwing gelaten.
De aangehaalde resultaten verwijzen slechts naar één aspect van het veel ruimere begrip geletterd-heid.
Recent onderzoek naar de Vlaamse geletterdheid in ruime zin in internationaal perspectief toont overigens aan dat algemeen beschouwd de functio-nele taal- en rekenvaardigheid van de Vlaamse vol-wassen bevolking de vergelijking kan doorstaan met deze van onze buurlanden en belangrijkste h a n d e l s p a r t n e r s. We bevinden ons zelfs in de bete-re groep van landen in de buurt van Nederland en Duitsland.
1. Leesbevordering is door de verplichtingen die door de eindtermen worden opgelegd een per-manent aandachtspunt gedurende het school-jaar.
Daarnaast zijn er eenmalige of jaarlijks terugke-rende initiatieven met het oog op het stimuleren van de leescultuur. Een voorbeeld van een der-gelijk jaarlijks terugkerend initiatief is de Jo n g e Gouden Uil.
onderwerp de Brusselse stationsbuurten. H e t project wil jongeren op een aangename manier laten kennismaken met poëzie en ze op directe manier betrekken in het creatieproces : n e g e n groepen van leerlingen uit verschillende scholen worden gekoppeld aan negen dichters. B e g e l e i d door een dichter maakt elke groep één gedicht. Via posters in de Brusselse stations worden de resultaten aan het grote publiek gepresenteerd. Nadien wordt alles verwerkt in een pedagogisch d o s s i e r, dat ter beschikking wordt gesteld voor elke geïnteresseerde leraar in het secundair on-derwijs.
"Heartbreak High", dat loopt van december 1999 tot december 2000, is een initiatief van Canon en het Nationaal Centrum voor Je u g d l i-teratuur dat leerlingen vanaf 14 jaar via litera-tuur wil aanzetten tot cullitera-tuurparticipatie en cul-t u u r r e f l e c cul-t i e. Aan schrijvers en grafische kunscul-te- kunste-naars werd de opdracht gegeven hun visie be-treffende scholieren en hun relatie tot cultuur weer te geven. Deze teksten worden voorzien van illustraties en op T-shirts gedrukt die scho-lieren gratis kunnen aanvragen. Met dit materi-aal worden nadien jongeren met hun eigen bele-ving geconfronteerd en aangezet om hierover te reflecteren.
Voor het schooljaar 2000-2001 zijn lees- en taal-bevorderende projecten gepland voor leerlin-gen en leerkrachten uit het kleuter- en lager on-d e r w i j s. De beon-doeling is om on-de leerkrachten een praktische methode te bieden enerzijds om hen met hun leerlingen te leren praten over litera-tuur en anderzijds om taalgevoeligheid bij leer-lingen aan te scherpen. Het project zal resulte-ren in uitgaven die ter beschikking zullen wor-den gesteld van alle leerkrachten uit het kleu-ter- en lager onderwijs.
Via de Dynamo-werking van de Canon-cultuur-cel kunnen leerkrachten in de maand maart projectondersteuning aanvragen voor initiatie-ven die zij in de loop van het volgende school-jaar op sociaal-cultureel vlak willen realiseren. Bij deze aanvragen zitten geregeld leesbevorde-rende projecten die aansluiten bij de onderwijs-plannen van de school die de aanvraag indient. Geplande samenwerkingen van het departe-ment Onderwijs met enerzijds het departedeparte-ment Cultuur en anderzijds het Ministerie van On-d e r w i j s, Cultuur en Wetenschappen in NeOn-der- Neder-land zouden in de toekomst moeten zorgen voor een verdere invulling van het leescultuur-b e l e i d . Minister Anciaux is van plan extra
mid-delen uit te trekken voor leesbevordering en heeft de oprichting van een Vlaams coördinatie-of steunpunt voor leesbevordering aangekon-d i g aangekon-d , vergelijkbaar met aangekon-de Neaangekon-derlanaangekon-dse Stich-ting Lezen. Zowel Vlaanderen als Nederland hebben als nieuwe prioriteiten aangewezen : d e leesbevordering bij jongeren en de bevordering van de competentie om met de nieuwe media om te gaan. Er zal een meerjarenplan worden uitgewerkt waarin een gemeenschappelijk be-leid met betrekking tot nieuwe aandachtsgebie-den en grootschalige leesbevorderingsprojecten zal worden geformuleerd, alsook een gezamen-lijke structuur voor onderzoek, d o c u m e n t a t i e, informatie en deskundigheidsbevordering. 2. De Week van het Boek in november en de
Jeugdboekenweek in maart zijn initiatieven van respectievelijk de Vlaamse Vereniging ter Be-vordering van het Boek en het Nationaal Cen-trum voor Jeugdliteratuur.
Deze worden direct of indirect gesubsidieerd vanuit het departement Cultuur en vallen dus buiten de bevoegdheid van het departement O n d e r w i j s. Scholen zijn vrij om hieraan deel te nemen en/of initiatieven hierrond te ontwikke-l e n . Wij hebben bijgevoontwikke-lg geen zicht op het aan-tal scholen dat hieraan deelneemt of de wijze waarop dit gebeurt.
3. Vermits leesbevordering tot de eindtermen be-h o o r t , gaat een deel van be-het onderwijsbudget sowieso indirect naar het stimuleren van lees-cultuur.
Wat de Jonge Gouden Uil betreft, draagt het departement Onderwijs voor hetzelfde bedrag bij als het departement Cultuur, o n g e v e e r 500.000 frank.
Voor het poëzieproject "Gevonden voorwer-pen" heeft de Vlaamse Gemeenschap 670.000 frank uitgetrokken.
Heartbreak High kan rekenen op een onder-steuning van 375.000 frank, aangevuld met 600.000 frank voor druk en verspreiding.
