BIJLAGE B BIJ METHODEBESLUIT

BIJLAGE B BIJ METHODEBESLUIT

Nummer 102135-46

Betreft zaak: Methodebesluit TenneT derde reguleringsperiode

Onderwerp: Beschrijving van de methode tot vaststelling van de x-factor en rekenvolumina

Nederlandse Mededingingsautoriteit

1 Inleiding ... 2

2 Bepalen toegestane totale inkomsten... 3

3 Bepalen gestandaardiseerde kosten ... 6

3.1 Kapitaalkosten ... 6

3.1.1 Vermogenskostenvergoeding... 7

3.1.2 Gestandaardiseerde activawaarde ... 8

3.1.3 Afschrijvingen ... 9

3.2 Operationele kosten... 10

4 Bepalen van de x-factor ... 11

5 Bepalen rekenvolumina...13

1

1. Deze bijlage bevat het berekeningsmodel waarmee de korting ter bevordering van een doelmatige bedrijfsvoering (hierna: x-factor) en het rekenvolume van elke tariefdrager waarvoor een tarief wordt vastgesteld (hierna: rekenvolumina) voor de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet TenneT TSO B.V. (hierna: TenneT) worden berekend. Bijlage A bij onderhavig methodebesluit beschrijft de hier gehanteerde methode.

2. De x-factor heeft betrekking op de inkomsten die TenneT behaalt met taken zoals bedoeld in artikel 16, eerste lid van de Elektriciteitswet 1998 (hierna: E-wet).

3. De rekenvolumina hebben betrekking op de tarieven die op grond van artikel 41c, eerste lid en artikel 41e, eerste lid E-wet, voor de uitvoering van de taken genoemd in artikel 16, eerste en tweede lid E-wet, worden vastgesteld.

4. De methode in dit besluit geldt voor de derde reguleringsperiode die loopt vanaf het jaar 2007 tot en met het jaar 2010.

5. De x-factor en het consumentenprijsindexcijfer (hierna: cpi) zijn in de formules in deze bijlage percentages. Hiermee verbetert de leesbaarheid van de formules. Dit wijkt af van de notatie in artikel 41b E-wet waar beide een factor zijn. Waar in de wet staat

x

/ 100, staat hier

x

, en waar in de wet staat

cpi

/ 100 staat hier

cpi

.

6. Hieronder wordt met ‘kosten’ steeds ‘gestandaardiseerde economische kosten’ bedoeld. Dat wil zeggen de kosten inclusief een vermogenskostenvergoeding en een

samenhangen met commerciële activiteiten en met activiteiten die buiten de reikwijdte vallen van artikel 16, eerste lid E-wet.

7. De bedragen die betrekking hebben op een specifiek jaar zijn allemaal nominaal. Dat wil zeggen dat het bedrag is uitgedrukt in prijzen van het desbetreffende jaar.

2

8. De Raad stelt ieder jaar

t

de tarieven (

p

r

_t) vast die TenneT ten hoogste in rekening mag brengen. De toegestane totale inkomsten (

TI

_t) zijn gedefinieerd als de maximale inkomsten die TenneT in het jaar

t

op basis van de vastgestelde tarieven en de

rekenvolumina (

v

r

_t) in het jaar

t

mag behalen voor alle taken waarop het methodebesluit van toepassing is. Zie voor een beschrijving van

TI

_t Bijlage A. De rekenvolumina representeren de afzet die standaard in een jaar te verwachten is. Zie voor de bepaling van

v

r

_tparagraaf 5. Het teken

→

geeft aan dat het om een vector gaat. Het teken Tgeeft aan dat de vector wordt getransponeerd.

t t T t

v

TI

p

r

≤

r

(1)

9. Ieder jaar

t

worden de toegestane totale inkomsten met

cpi

_t verhoogd en met de x-factor voor de reguleringsperiode

P

(

x

_P) verlaagd.

)

1

(

1 _{t P} t t

TI

cpi

x

TI

=

−

⋅

+

−

(2)

t

, en van deze prijsindex, gepubliceerd in de zestiende maand voorafgaande aan het jaar

t

, zoals deze maandelijks wordt vastgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek (hierna: CBS)1_.

11. De x-factor is mede gebaseerd op parameters die vooraf alleen geschat kunnen worden, zoals bijvoorbeeld het gemiddelde van de tarieven voor vennootschapsbelasting (hierna: vpb-tarief) en de

cpi

in de periode

P

. De toegestane totale inkomsten worden derhalve vooraf bepaald met een x-factor voor de reguleringsperiode

P

die op schattingen is gebaseerd. Ieder jaar worden de toegestane totale inkomsten met de

cpi

verhoogd en met de x-factor

x

_Pverlaagd. Het teken

∧

geeft aan dat de toegestane totale inkomsten op schattingen zijn gebaseerd.

)

1

(

1 _{t P} t t

TI

cpi

x

TI

=

−

⋅

+

−

∧ ∧ (3)

12. Op basis van realisaties van de geschatte parameters (zoals het werkelijke gemiddelde van de tarieven voor vennootschapsbelasting en de werkelijke

cpi

) kan de Raad besluiten een nacalculatie uit te voeren op de parameters die ten grondslag liggen aan de x-factor. Zie Bijlage A voor een toelichting op deze mogelijkheid. De nacalculatie kan leiden tot (definitieve) toegestane totale inkomsten (

TI

_t) die kunnen afwijken van de vooraf geschatte toegestane totale inkomsten. Daarom wordt een correctie op de tarieven (

s

_P) berekend op basis van het verschil tussen de geschatte toegestane totale inkomsten (

TI

t

∧

) en de definitieve toegestane totale inkomsten. De correctie kan op zijn vroegst pas gedurende het laatste jaar van een reguleringsperiode worden bepaald. Daarom wordt de correctie verwerkt in de tarieven van het eerste jaar in de volgende reguleringsperiode. Indien de correctie omvangrijk is kan de Raad er ook voor kiezen de verrekening te verwerken in de tarieven van meerdere jaren om zo grote fluctuaties in de tarieven te voorkomen. Op deze verrekening is tevens een correctie voor heffingsrente van

toepassing volgens artikel 30f, zesde lid van de Algemene Wet inzake de Rijksbelastingen (hierna: AWR).

∑

_∈ ∧

⎟

⎠

⎞

⎜

⎝

⎛ −

=

P t t t P

TI

TI

s

(4)

13. Met betrekking tot de rekenvolumina zoals bedoeld in randnummer 40 kan voor een toekomstig jaar vooraf slechts een verwachting worden uitgesproken. Met de

vastgestelde tarieven kunnen daarom meer of minder inkomsten worden gerealiseerd dan de (vooraf geschatte) toegestane totale inkomsten. Aangezien op de totale toegestane inkomsten van TenneT omzetregulering van toepassing is wordt na afloop van een jaar

t

een correctie op de tarieven (

d

_t) berekend op basis van het verschil tussen de rekenvolumina (

v

r

_t) en de werkelijk gerealiseerde afzet (

w

r

_t) voor alle taken in het voorgaande jaar, vermenigvuldigd met de vastgestelde tarieven. De correctie kan pas gedurende het jaar

t

+1 worden bepaald. Daarom wordt deze verwerkt in de tarieven voor het jaar

t

+2. Indien de correctie omvangrijk is kan de Raad er ook voor kiezen de verrekening te verwerken in de tarieven van meerdere jaren om zo grote fluctuaties in de tarieven te voorkomen. Op deze verrekening is ook een correctie voor heffingsrente van toepassing volgens artikel 30f, zesde lid AWR.

)

(

t t T t t

p

w

v

d

=

r

r

−

r

(5)

14. In de praktijk wordt aan de formules in de voorgaande randnummers als volgt uitvoering gegeven2_:

2 _{Bij het opstellen van deze formules gaat de Raad er van uit dat de correcties d}

t en sP in de tarieven van één kalenderjaar

• Jaar 2007:

)

1

(

_{2007 2007,...,2010} 2006 2007

TI

cpi

x

TI

∧

=

⋅

+

−

(6) 2006 ,..., 2004 2005 2007 2007 2007

v

TI

d

s

p

T

r

≤

∧

+

+

r

(7) • Jaar 2008:

)

1

(

2008 2007,...,2010 2007 2008

TI

cpi

x

TI

∧

=

∧

⋅

+

−

(8) 2006 2008 2008 2008

v

TI

d

p

r

T

r

≤

∧

+

(9) • Jaar 2009:

)

1

(

_{2009 2007,...,2010} 2008 2009

TI

cpi

x

TI

∧

=

∧

⋅

+

−

(10) 2007 2009 2009 2009

v

TI

d

p

r

T

r

≤

∧

+

(11) • Jaar 2010:

)

1

(

2010 2007,...,2010 2009 2010

TI

cpi

x

TI

∧

=

∧

⋅

+

−

(12) 2008 2010 2010 2010

v

TI

d

p

r

T

r

≤

∧

+

(13)

15. De correcties op de tarieven

d

2009,

d

2010 en

s

2007,…,2010 worden verwerkt in de tarieven in

de vierde reguleringsperiode, die begint in het jaar 2011.

3

16. Voor het jaar 2010 worden de kapitaalkosten geschat aan de hand van onderstaande formules. De kapitaalkosten bestaan uit de verwachte vermogenskostenvergoeding (

WACC

reëel

∧

) over de geïnfleerde gestandaardiseerde activawaarde aan het eind van het jaar 2005 (

GAW

₂₀₀₅ultimototaal) en uit de geïnfleerde afschrijvingslast voor het jaar 2005 (

Afs

2005totaal). Om deze waardes uit 2005 in prijzen van het jaar 2010 uit te drukken worden

het jaar 2010 (

c

p

ˆ i

_{2006,...,2010}). Zie voor een verdere behandeling van de diverse parameters en variabelen onderstaande paragrafen.

5 2010 ,..., 2006 2005 2005

2010

(

GAW

WACC

Afs

)

(

1

c

p

ˆ

i

)

KK

oud

=

ultimooud

⋅

reëel

+

oud

⋅

+

∧ ∧ (14) 5 2010 ,..., 2006 2005 2005

2010

(

GAW

WACC

Afs

)

(

1

c

p

ˆ

i

)

KK

nieuw reëel nieuw ultimo nieuw

=

⋅

∧

+

⋅

+

∧ (15)

17. Over de

GAW

wordt een reële WACC vóór belastingen vergoed. Om de reële WACC te berekenen wordt de nominale WACC als volgt gecorrigeerd voor het (geschatte)

consumentenprijsindexcijfer per jaar (

c

p

ˆ i

_{2007,...,2010}) voor de reguleringsperiode 2007 tot en met 2010. De uitkomsten van deze formule staan tevens weergegeven. Een

uitgebreide toelichting en een volledig overzicht van de parameters en de uitkomsten van de onderliggende formules staan in Bijlage C van het methodebesluit.

1

ˆ

1

1

2010 ,..., 2007 min

−

+

+

=

∧ ∧

i

p

c

WACC

WACC

reëel no aal (16)

%

4

,

5

1

%

25

,

1

1

%

71

,

6

1

=

−

+

+

=

∧ reëel

WACC

(17)

18. De parameter

c

p

ˆi

_{2007,...,2010} is voorafgaand aan de reguleringsperiode geschat, zie Bijlage C.

19. De

WACC

nominaal ∧

vóór belasting wordt berekend volgens het Capital Asset Pricing Model. Hierbij is de gearing (

g

) het aandeel vreemd vermogen (hierna:

VV

) in het totaal aan vreemd en eigen vermogen (hierna:

EV

). Voor aanvang van de

reguleringsperiode wordt

WACC

nominaal ∧

geschat aan de hand van het verwachte gemiddelde van de tarieven voor vennootschapsbelasting ( 2007,...,2010

∧

))

ˆ

1

/(

ˆ

)

1

((

g

k

T

k

g

WACC

nominaal

=

⋅

_VV

+

−

⋅

_EV

−

∧

(18)

20. De parameter

k

_VV is de kostenvoet voor vreemd vermogen. Dit is de som van de risicovrije rente (

r

_f ) en een rente-opslag (

r

_o), zie Bijlage C.

o f VV

r

r

k

=

+

(19)

21. In de formule uit randnummer 19 is

kˆ

_EV de geschatte kostenvoet voor eigen vermogen. Deze wordt bepaald aan de hand van onderstaande formule, waarin

β

ˆ

_e de geschatte equity bèta is en

r

_m het rendement op de marktportefeuille. Het verschil in rendement op de marktportefeuille en de risicovrije rente heet doorgaans de marktrisicopremie (

mrp

=

r

_m

−

r

_f).

)

(

ˆ

ˆ

f m e f EV

r

r

r

k

=

+

β

⋅

−

(20)

22. In Bijlage C staat hoe de geschatte equity bèta

β

ˆ

_e van TenneT wordt bepaald.

23. Om tot de GAW 2005 te komen, wordt deze opgedeeld in twee delen.

nieuw ultimo oud ultimo totaal ultimo

GAW

GAW

GAW

2005

=

2005

+

2005 (21)

24. Het oude deel

GAW

2005ultimooud is gebaseerd op

totaal ultimo

GAW

2000 en jaarlijkse

afschrijvingen, beide inclusief een inflatiecorrectie voor de tussenliggende jaren. De

totaal ultimo

GAW

2000 is voor TenneT vastgesteld op EUR 806.923.325. Op de

totaal ultimo

GAW

2000

wordt jaarlijks lineair 1_{25 deel afgeschreven (jaarlijks opgehoogd met inflatie). Het oude}

(

)

_∏

(

)

= −

_⋅

₊

−

⋅

=

2005 2001 25 2000 2005 2000 2005

1

1

t t totaal ultimo oud

cpi

GAW

GAW

(22)

25. Het nieuwe deel van

GAW

₂₀₀₅ultimototaal is gebaseerd op de investeringen in de jaren 2001 tot en met 2005 (

Inv

_t). In ieder jaar

t

wordt de

GAW

_tnieuw gecorrigeerd voor inflatie en vervolgens opgehoogd met de aanschafwaarde van nieuwe investeringen en verlaagd met de cumulatieve afschrijvingen op de gerealiseerde investeringen vanaf het jaar 2001. De investeringen die in de periode 2001 tot en met 2005 zijn gerealiseerd worden dus in de

GAW

₂₀₀₅nieuw opgenomen. De jaarlijkse afschrijving wordt geïnfleerd naar prijzen van het jaar 2005. Het nieuwe deel van de

GAW

₂₀₀₅ultimototaal wordt als volgt berekend.

(

) (

) (

2005 2005

)

2004

2001

2005

1

2005

Inv

Afs

1

cpi

Inv

Afs

GAW

t s t s t t nieuw

+

−

⎥⎦

⎤

⎢⎣

⎡

₋

_⋅

₊

=

∑

∏

= =+ (23)

26. Hierin zijn

Afs

_t de gecumuleerde afschrijvingen op de gerealiseerde investeringen vanaf het jaar 2001 in prijzen van het jaar

t

.

27. De afschrijvingen in 2005 (

Afs

₂₀₀₅) bestaan uit een oud en een nieuw deel.

nieuw oud totaal

Afs

Afs

Afs

₂₀₀₅

=

₂₀₀₅

+

₂₀₀₅ (24)

28. Het oude deel van de afschrijvingen voor 2005 wordt bepaald door 1_{25 deel van de} totaal

ultimo

GAW

2000 gecorrigeerd voor inflatie. Deze wordt als volgt berekend:

29. Het nieuwe deel van de afschrijvingen wordt bepaald aan de hand van de cumulatieve afschrijvingen op de gerealiseerde investeringen vanaf het jaar 2001 in prijzen 2005. Dit wordt als volgt berekend:

(

)

2005,2005 2004 2001 2005 1 2005 ,

2005

Afs

1

cpi

Afs

Afs

t s t s t nieuw

+

⎥⎦

⎤

⎢⎣

⎡

_⋅

₊

=

∑

∏

= =+ (26)

30. Hierin zijn

Afs

_t,2005 de lineaire (niet geïnfleerde) afschrijvingen in het jaar

t

op investeringen die zijn aangeschaft in het jaar

i

. Deze afschrijvingen dienen opgesteld te zijn op grond van de Regulatorische Accounting Regels en de afschrijftermijnen zoals is vastgelegd in bijlage A.

31. Voor het jaar 2010 worden de operationele kosten vooraf bepaald aan de hand van onderstaande formules. Om deze waardes uit 2005 in prijzen van het jaar 2010 uit te drukken worden ze geinfleerd aan de hand van de verwachte

cpi

per jaar over de periode 2006 tot en met het jaar 2010 (

c

p

ˆi

_{2006,...,2010}). De operationele kosten worden

onderverdeeld in twee delen. Deel I representeert de operationele kosten voor zover die betrekking hebben op het schilderen van hoogspanningsmasten en administratieve kosten en deel II representeert de overige operationele kosten.

4

32. De toegestane totale kosten voor het jaar 2010 voor TenneT bestaan uit kapitaalkosten en operationele kosten.

33. De gestandaardiseerde kapitaalkosten

∧ oud

KK

2010 van investeringen die zijn gedaan tot en

met het jaar 2000 zijn bepaald door het kostenniveau 2005 naar prijzen 2010 te corrigeren met de verwachte inflatie. De investeringen tot en met het jaar 2000 en de daaruit voortvloeiende kapitaalkosten worden reeds als efficiënt beschouwd. De parameter

θ

_KKoudis derhalve op 1 gesteld, zie Bijlage A voor een toelichting. 34. De gestandaardiseerde kapitaalkosten

∧ nieuw

KK

2010 van investeringen die zijn gedaan na

het jaar 2000 zijn bepaald door het kostenniveau 2005 naar prijzen 2010 te corrigeren met de verwachte inflatie. Op deze kapitaalkosten wordt een correctie toegepast met de parameter

θ

_KKnieuw. De parameter

θ

_KKnieuw geeft de mate van efficiëntie aan en is op 0,80 gesteld, zie Bijlage A. Daarnaast wordt op deze kosten een frontier shift (

f

) toegepast.

35. De operationele kosten

∧ I deel

OK

2010 voor zover die betrekking hebben op het schilderen

van hoogspanningsmasten en administratieve kosten zijn van het kostenniveau 2005 naar prijzen 2010 gecorrigeerd voor inflatie. De efficiëntie van deze kosten is niet onderzocht, zie Bijlage A. De parameter

θ

_OKdeelIis derhalve op 1 gesteld. Op de kosten voor zover die betrekking hebben op het schilderen van hoogspanningsmasten en administratieve kosten wordt een frontier shift (

f

) toegepast.

36. De overige operationele kosten

∧ II deel

OK

₂₀₁₀ voor zover die geen betrekking hebben op het schilderen van hoogspanningsmasten en administratieve kosten zijn van het

geeft de mate van inefficiëntie aan en is op 0,80 gesteld, zie Bijlage A. Daarnaast wordt op deze kosten een frontier shift (

f

) toegepast.

37. De parameter

f

is de jaarlijkse gemiddelde frontier shift in de periode 2006 tot en met 2010. Deze is geschat op 2,0% per jaar. Zie Bijlage A voor een toelichting.

38. De toegestane totale kosten voor het jaar 2010 worden op grond van bovenstaande als volgt bepaald: 5 2010 5 2010 5 2010 2010 2010

)

1

(

)

1

(

)

1

(

f

OK

f

OK

f

KK

KK

TK

II deel OK II deel I deel OK I deel nieuw KK nieuw oud KK oud

−

⋅

⋅

+

+

−

⋅

⋅

+

+

−

⋅

⋅

+

+

⋅

=

∧ ∧ ∧ ∧ ∧

θ

θ

θ

θ

(29)

39. De x-factor (

x

_{2007,...,2010}) wordt bepaald op basis van de toegestane totale inkomsten voor het jaar 2006 en de geschatte toegestane totale kosten voor het jaar 2010 ( 2010

∧

5

40. De rekenvolumina

v

r

_t representeren de afzet die standaard in een jaar te verwachten is. De rekenvolumina worden derhalve gebaseerd op de daadwerkelijk gefactureerde volumina in eerdere jaren. De trendmatige ontwikkeling in de daadwerkelijk

gefactureerde volumina in eerdere jaren wordt hierbij geëxtrapoleerd naar het jaar 2007.

6

∧

aanduiding dat het gaat om een schatting;

→

aanduiding dat het om een vector gaat;

totaal t

Afs

totale afschrijvingslast in jaar

t

;

oud t

Afs

afschrijvingslast in jaar

t

van investeringen die gedaan zijn tot en met 2000;

nieuw t

Afs

afschrijvingslast in jaar

t

van investeringen die gedaan zijn na 2000;

t i

Afs

, afschrijvingslast in jaar

t

van investeringen die gedaan zijn in jaar i; e

β

equity bèta;

cpi

t consumentenprijsindexcijfer in het jaar

t

;

cpi

P consumentenprijsindexcijfer per jaar voor de periode

P

;

d

t correctie op de tarieven voor jaar

t

;

EV

eigen vermogen;

f

jaarlijkse gemiddelde frontier shift;

g

aandeel vreemd vermogen in totaal van eigen en vreemd vermogen;

totaal ultimo t

GAW

Totale Gestandaardiseerde Activa Waarde ultimo jaar

t

;

oud ultimo t

GAW

Gestandaardiseerde Activa Waarde ultimo jaar

t

van investeringen tot en met 2000;

nieuw ultimo t

GAW

Gestandaardiseerde Activa Waarde ultimo jaar

t

van investeringen na 2000;

Inv

_t totaal aan investeringen in jaar

t

;

k

VV kostenvoet voor vreemd vermogen;

oud t

KK

gestandaardiseerde kapitaalkosten in jaar

t

van investeringen tot en met 2000;

nieuw t

KK

gestandaardiseerde kapitaalkosten in jaar

t

van investeringen na 2000;

mrp

marktrisicopremie;

I deel t

OK

operationele kosten voor voor zover die betrekking hebben op het schilderen van hoogspanningsmasten en administratieve kosten in jaar

t

(zie toelichting bijlage A);

II deel t

OK

overige operationele kosten in jaar

t

(zie toelichting bijlage A);

P

periode van een aantal jaren;

t

p

r

vastgestelde tarieven in jaar

t

;

r

_f risicovrije rente;

r

_m marktrente;

r

_o rente-opslag;

s

kalenderjaar;

s

_P correctie op de tarieven voor periode

P

als gevolg van het verschil tussen de vooraf geschatte en door het Centraal Bureau voor de Statistiek gepubliceerde

cpi

en het verschil tussen het vooraf geschatte gemiddelde en het gemiddelde van de door het Ministerie van Financiën vastgestelde definitieve tarieven voor vennootschapsbelasting;

oud KK

θ

efficiëntieparameter met betrekking tot de kapitaalskosten voor de investeringen tot en met het jaar 2000;

nieuw KK

θ

efficiëntieparameter met betrekking tot de kapitaalskosten voor de investeringen na het jaar 2000;

I deel OK

θ

efficiëntieparameter met betrekking tot de operationele kosten voor het schilderen van hoogspanningsmasten en administratieve kosten;

II deel OK

θ

efficiëntieparameter met betrekking tot de overige operationele kosten;

t

kalenderjaar;

t

T

tarief vennootschapsbelasting in jaar

t

(in procenten);

P

TI

t de toegestane totale inkomsten die TenneT in jaar

t

op basis van de

vastgestelde tarieven en de werkelijke afzet mag behalen voor alle taken waarop het methodebesluit van toepassing is;

TK

t de totale toegestane kosten voor TenneT in jaar

t

voor alle taken waarop het

methodebesluit van toepassing is;

t

v

r

afzet uitgedrukt in hoeveelheid tariefdragers in jaar

t

;

VV

vreemd vermogen;

WACC

_nominaal nominale vermogenskostenvergoeding vòòr belastingen;

WACC

_reëel reële vermogenskostenvergoeding vòòr belastingen;