Inleiding pijnmedicatie
De ladder oplopen…
Hoe onstaat pijn?
Pijn door beschadiging van de huid Pijn door een ontsteking
Pijn met een andere oorzaak: emotie, stress
Algemene aspecten pijnmedicatie
• Opioden (opiumwet) versus niet opoiden
• Acuut vs chronisch pijnstilling
• Wel of geen specifiek anti-inflammatoir stuk (bijv reuma)?
• Zo nodig gebruik of chronisch gebruik van middelen nodig?
• Nadeel medicatie: pijn verdwijnt en persoon kan dan overbelastenà vicieuze circel
Niet opioden
• Paracetamol
• NSAID's (niet steroide anti inflammatoire drugs)
• Combinatie preparaten
Indicatie: lichte tot matige pijn
Werking: koortsdempend, +/- ontstekingsremmer
paracetamol
Sinaspril, Panadol
• Eerste keus bij pijnen
• Pijnstillend en koorstdempend (niet ontstekingsgremmend!)
• Nauwelijks bijwerkingen bij normaal gebruik
• Maar bij chronisch gebruik en overdosering: toxisch!!
• Nauwelijks interacties andere middelen
• Veilig voor kinderen en zwangeren (+ lactatie)
• Ook te gebruiken bij anti-stolling
NSAID’s
non-steroidal anti-inflammatory drugs
• Remmen aanmaak prostaglandines door remming van enzym cyclo-oxigenase (COX)
• Heten dus ook: prostaglandinen remmers
• Dat willen graag we omdat prostaglandinen:
Pijn versterken !
Ontstekingprocessen stimuleren ! Lichaamstemperatuur verhogen !
Bloedvaten gaan open staan (roodheid bij een ontsteking).
Inleiding prostaglandinen
Prostaglandinen worden continu in ons lichaam aangemaakt en hebben belangrijke en goede functies.
Onder andere onderstaande:
• stimuleren aanmaak maagslijmvlies
• openhouden bloedvaten naar de nieren
• contractie gladde spieren
• ovulatie vrouw
• zwangerschap als in weeën opwekkend
• remmen bloedstolling
• eiwitopbouw in spierweefsel
Indicatie nsaid
Lichte tot matige pijn
Anti-imflammatoir, analgetisch en anti-pyretisch Ook te gebruiken voor ontstekingen gewrichten etc
Prostaglandines
• Ooit als eerste in prostaatvocht gevonden…dusvandaar
• Meer dan 50 soorten prostaglandines bekend
- Positieve rol bij de bevalling, maagslijmvliesopbouw, stolling
NSAID’s zijn cox remmers
Cox 2 remmers
• COX 2 remmers zijn nsaid’s die niet COX 1 remmen En omdat COX 1 niet geremd wordt, blijft bijv de maagbescherming intact.
• Cox 2 selectief: meloxicam (Movicox), Nabumeton
(Mebutane), Celecobix (Celebrex), Etoricoxib (Arcoxia, Auxib)
• Niet COX selectief: naproxen en ibuprofen
Bijwerkingen NSAIDS
• Verergering psoriasis mogelijk doordat ze aanmaak van leukotrine stimuleren die in de psoriasishuid verhoogd aanwezig is.
• PG’s zijn betrokken bij opbouw maagslijmvlies:
Dus remmingCOX 1 à dun en kwetsbaar slijmvlies à inwerking maagzuurà ulcus pepticum
• Sommige NSAID's hebben een bloedstollingstijdverlengende werking. (maag)wand genezing gaat dan langzaam
• Pg vasodilateren de bloedaanvoerende arteriole naar de nier.
Dus door cox remmers krijgt de nier te weinig bloed aangeboden en gaat als reactie zout en water vasthoudenà hypertensie
Oppassen met nsaid’s
• Zeldzaam is een overgevoeligheidsreactie waardoor een asthma-aanval kan onstaan.
• Eenmaal een astma-aanval gehad op NSAID’s, altijd een asthma aanval op NSAID’s!
• Nierbeschadigingen bij chronisch gebruik! (onbekend waarom. IIG indirect door ontstaan hypertensie)
• Niet gebruiken bij gebruik anti-stollingen maagzweren
• Idem voor SSRI’sà verlengde bloedingstijden
• Geen nsaids bij diuretica voor hartziekten (doorbloedingnier minder bij nsaid-> diuretica werken niet goed-> meer
hartfalen)
NSAID
We zien dat diclofenac uit een andere basisstof wordt gemaakt dan bijv. ibuprofen. De
gemeenschappelijke werkingsmechanisme van deze bestanddelen is hun effect op de
prostaglandinesynthese.
middelen
Bekendste NSAID’s:
acetylsalicylzuur (Asperine), Carbasaatcalcium: Ascal Azijnzuren: Diclofenac, etc Propionzuren: Ibuprofen, etc
Combinatiepreparaten
• Bevatten verschillende werkzame bestanddelen
• Niet bewezen dat deze een sterker analgeticum zijn
• VB
• Paracod (paracetamol met codeine)
• Paracof (paracetamol met coffeine)
Opioden
• Sterke analgetische werking
• Alleen bij acute en hevige pijnen
• Nadeel: obstipatie, sufheid en ademhalingsdepressies (bij zeer hoge dosering).
• Nadeel: gewenning bij langdurig gebruik
• Nadeel: kan delier induceren!
opioden
• morfine, codeine, fentanyl of tramadol, Oxyxontin/Oxynorm, methadon
• Orale en rectale opname morfine sterk wisselend. Daarom niet voor acute pijn
• Bij chronische pijn daarom ook een gereguleerde afgifte
• Parenteraal toedieningmorfine het snelst
Opioden
• fentanyl (Durogesic) in pleistertoedieningbij chron. Pijn
• Fentanyl pleisters 2 keer per week plakken
• tramadol (Tramal) ideaal bij matige ernstige pijn wanneer niet-opioden niet werkzaam genoeg zijn
Overige middelen
• Flupirtine: a centrally acting, non-opioid analgesic that is
currently available in a number of European countries for the treatment of pain states.
• an indirect NDMA glutamaat receptor antagonist via its
mechanism of action by activating potassium channels and it is characterized as a selective neuronal potassium channel opener.
Overige middelen
Kalmeringsmiddelen en anti-depressiva
• Neuropatische pijn: tca’s als amitriptyline
• Diazepam bij hernia etc
