Vroegsignalering van psychosociale problemen
Wike Lijs-Spek
Inhoud richtlijn
• Inleiding (aanleiding, werkwijze etc.)
• Vroegsignalering van psychosociale problemen (definities, prevalentie, het belang van vroeg signaleren)
• De signaleringsinstrumenten
• Van signaal naar interventie
• Randvoorwaarden
• Conclusies en aanbevelingen
Gehanteerde definities:
Psychosociale problemen:
- emotionele ( internaliserend):angst,depresieve gevoelenspsychosaomatischeklachten
- gedrags- (externaliserend):agressie, onrust,delinquent - sociale: maken en onderhouden van conracten
Vroegsignalering:
Vroeg in levensloop en vroeg in ontwikkeling van probleem
Belangrijk uitgangspunt:
Een signaleringsinstrument is slechts een hulpmiddel bij vroegsignalering.
Competenties van de professionals zijn van cruciaal belang.
Conclusies
• Focus bij vroegsignalering op risicoproces.
Risicofactoren dienen in hun context te worden beoordeeld.
• Altijd gebruik maken van een signaleringsinstrument.
• Voor de leeftijdsgroep 7-12 jaar: SDQ
• Overige leeftijdsgroepen: doorgaan met instrument dat nu wordt gebruikt totdat meer onderzoeksgegevens
bekend zijn.
• Geen zelf ontwikkelde vragenlijsten meer gebruiken.
De aanbevolen
signaleringsinstrumenten
(wanneer op dit moment nog geen signaleringsinstrument wordt gebruikt)
• Prenatale fase: Moet nog worden ontwikkeld. Er komt een gestandaardiseerd landelijk overdrachtsprotocol.
• 0-4 jaar:SDQ 3 jaar, KIPPPI, DMO-protocol van samen Starten, BITSEA, ASQ, VOBO
• Groep 2: SDQ 5 jaar
• Groep 6/7: SDQ 7-12 jaar
• Klas 2: SDQ 13/14 jaar
Randvoorwaarden
• Competente professionals
• Scholing gebruik signaleringsinstrumenten
• Samenwerkingsafspraken (o.a. wat betreft verantwoordelijkheden)
• Duidelijke juridische kaders
• Kwaliteitsbeleid
Competenties professionals
• Methodisch kunnen werken
• Analytisch vermogen
• Observerend vermogen
• Gespreksvaardigheden
• Samenwerken met ketenpartners (dit betekent onder meer: voor eigen deskundigheid instaan, eigen grenzen niet overschrijden)
• Kennis (van o.a. fasegebonden
ontwikkelingskenmerken van kinderen, juridische kaders)
Vragen
• Voldoende aandacht in organisatie
• Verandering werkwijze
• Gebruik instrument ( welk)
• Ervaringen, samenwerking met andere zorgverleners
• Aanpassing nodig
• Meer aandacht implementatie
• …
