2
Al is de leugen
nog zo snel ...
... de waarheid achterhaalt hem wel. Dat geldt ook voor de paarse praatjes over hoe goed het in ons land gaat. De paarse profe -ten vertellen dat het beter gaat dan ooit: iedereen heeft werk, de inkomens stijgen en aan alle maatschappelijke noden wordt steeds meer geld besteed. Dus: stop met zeuren, tel je zegeningen en vraag je alleen nog af wie als dank je stem het meeste verdient volgend jaar; PvdA of VVD. Zo luidt samengevat de blijde boodschap van Paars. Twee recente onderzoeken maken erg dui -delijk hoe leugenachtig die boodschap is. Terwijl we samen rijker zijn dan ooit, woe -kert de sociale tweedeling door en vreet zo het fundament aan van een beschaafde samenleving.Volgens onderzoek van de Volkskrant zijn de topinkomens er afgelopen jaar 14 procent op vooruit gegaan, 3,5 keer de gemiddelde CAO-stijging. En dat is nog zonder winsten uit opties. Alle mooie woorden van Kok ten spijt over het tegengaan van 'exhibitionisti -sche zelfverrijking' blijft de duivel met in -stemming van de regering ongestoord op dezelfde hoop schijten. Maar als verpleeg -kundigen en verzorgers in actie komen voor alleszins redelijke salariseisen staan de Paarsen in de rij om ach en wee te roepen en de actievoerders van het in gang zetten van een verderfelijke loon- en prijsspiraal te beschuldigen. Wat een schijnheiligen! Volgens een tweede recent onderzoek, afkomstig van het Sociaal en Cultureel Plan -bureau, heeft de fors toegenomen werkge-legenheid ('werk, werk, werk') in de afgelo-pen jaren nauwelijks de armoede in ons land teruggedrongen. Ook zijn de inkomens -verschillen er niet door afgenomen. De banengroei is vooral gegaan naar jongeren en herintredende vrouwen. Heel graag ge -gund -maar aan mensen die al zonder werk en in de armoe zaten, gaat de welvaart van de 21ste eeuw domweg voorbij.
In de komende maanden moeten we men -sen oproepen af te rekenen met paars. Wat is je beloofd, en wat wordt er waargemaakt? Dat kan landelijk maar zeker ook lokaal. In tegenstelling tot Paars de mensen niks wijs te maken. We hoeven ze alleen de feiten onder ogen te brengen.
Kamerleden en andere SP'ers schrijven regelmatig interessante opinie artikelen in dag- en vakbladen. Spanning geeft in elke uitg a-ve een oa-verzicht van de recente opinies. De artikelen zelf kun je vinden op Internet (http:/ jwww.sp.nljpartij/theoriejopinies) Je kunt ze ook telefonisch bestellen bij Jolanda Bottse en Marga Berendse (010 243 55 55). Noem dan wel het codenummer van het artikel dat je wilt hebben.
Partijraad
23 juni, Amersfoort 8 september, Amersfoort (gewijzigde datum!)ROODmeeting
24 juni Zwolle (info en aan-melden: 010 243 55 57)
Zomerschool
30 juli - 3 augustus, ApeldoornFestival Tomaal
16 september, Heeswijk-DintherOpen Kamerdag
15 december, Den HaagSpanning
Spanning verschijnt 12 keer per jaar en is bestemd voor actieve SP-leden. De afdelingen van de SP beslissen wie het blad toegestuurd krijgen. Aan- en afmelden van abonnees:schriftelijk bij de SP-administratie: Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam.
Fax (010) 243 55 66. e-mail: administratie@sp.nl Spanning wordt uitgegeven onder
verantwoor-delijkheid van het Partijbestuur van de SP. Eindredactie: Peter Verschuren. Redactie-adres: Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam
telefoon (010) 243 55 31 fax (010) 243 55 65, e-mail: spanning@sp.nl
Spanning • 14 juni 2001
Geen geDonner met de WAO!
Jan de Wit, 9 mei: Friesch Dagblad, 16 mei 2001:
Rotterdams Dagblad
De belangrijkste aanbeveling van de commissie-Donner, de commissie die in opdracht van de regering de WAO-problematiek analyseert, ligt reeds op straat. Als het aan Donner ligt krijgen gedeeltelijk en tijdelijk
arbeidsongeschikten geen WAO meer. DNi[JI!Kfl
Hulsarts staakt voor verantwoorde zorg Henk van Gerven, 4 mei, Eindhovens Dagblad
De economie draait als een lier, er is geld zat, maar in de zorg kan er steeds minder. Het is daarom niet vreemd dat er grote onvrede heerst onder huisartsen en ze
massaal gehoor geven aan de stakingsoproep.
Openbaar vervoer kan beter van overheld blijven
Erik Meijer, 22 mei 2001, Trouw
Als de Europese Commissie vasthoudt aan haar plannen om over te gaan tot verdergaande liberalisering van het openbaar vervoer, is het niet ondenkbaar dat bedrijven uit Polen of Roemenië straks ons stads- en streekvervoer overnemen. Volgens Erik Meijer staan we aan de vooravond van een van de meest
1•111111
aangrijpende dwangmaatregelen van de EU. DNi[JIIfiS!WVG: zeven magere jaren
Jan de Wit, 23mei 2001, verschillende GPD-dagbladen
De Wet Voorzieningen Gehandicapten viert zijn zevende verjaardag. Officieel hebben gemeenten sinds 1994 de zorgplicht voor gehandicapten en ouderen, om belemm e-ringen voor maatschappelijke participatie op te heffen. In de praktijk betekent de WVG nu echter al
zeven magere jaren voor betrokkenen.
''i!irJ
1JKt1 Brand de voorstellen van Donner meteen afJan de Wit, Trouw, 1 juni 2001
De Tweede Kamer moet zich nu uitspreken over het WAO-plan van de commissie-Donner. Uitstel van het politieke debat betekent dat partijen er een verkiezin gs-item van maken en het op een akkoordje gooien met de coalitiepartner. De arbeidsongeschikte is dan
echt de dupe. l'ili[JI!Jif'
Maak einde aan zakkenvuilerij top bedrijfsleven Jan Marijnissen, Financieele Dagblad 6 juni 2001
Al lang dringt de SP erop aan dat Kok zijn belofte in de verkiezingscampagne van 1998 waarmaakt: 'De overheid heeft de taak hier normstellend op te treden.' Het enige wat het kabinet heeft willen doen is zorgen dat met ingang van volgend jaar de salarissen openbaar zijn en er een zwaarder belastingregime kwam met
Alkmaar koppelt
parkeervisie aan
actuele problemen
Parkeren In en rond het
cen-trum is een bekend probleem in vrijwel elke grote en mid-delgrote stad. Dus ook in Alkmaar. Mensen klagen er steen en been over hoge tarieven, volgeparkeerde woonwijken en peperdure parkeervergunningen voor bewoners. Als reactie daarop presenteerde de SP een eigen visie, met een plan
at onder meer een autovrije binnenstad bepleit, gratis parkeren voor bewoners in 'de schil' en grote parkeer-voorzieningen buiten de ring. Een folder waarin de visie toegelicht werd, kreeg veel positieve reacties. Toch draaide een recente
discus-Ieavond volgens de
plaatse-lijke pers vooral uit op een 'klaagavondje'. Wiltem de Vroomen kan zich dat wel voorstellen. 'Onze oplossing is vooral een visie op lange
termijn. De mensen willen
het begrijpelijkerwijs in de eerste plaats over de proble-men die zij nu ervaren. Wij gaan nu ons plan verder uit-werken, waarbij we de men-sen nauw betrekken. We zullen bij de deuren langs-gaan en er beter op letten dat we ook een antwoord hebben op de actuele proble-men. Maar natuurlijk blijven we ook wijzen op de maatre-gelen die uiteindelijk nodig zijn.'
Info: Willem de Vroomen (072) 561.. 64 62
Historische films
trekker op bijeenkomst
Leids ouderenplatform
Ptachtige oude beelden van Leiden stonden cen-nraal op 'Ouderen Nu'-filmmiddag. Naast leden ttrok de filmmiddag ook de nodige niet-SP'ers; in Hotaal zo'n 25 man. 'We zijn druk doende om het <0Uderenplatform lokaal vorm te geven,' vertelt or-'"'anisator Riek van Haastrecht 'We willen hier-voor zoveel mogelijk mensen aantrekken, en tij-ens het 'brainstormen' vertelde een SP-lid dat hij roog mooie videofilms had over oud-Leiden. Het I teek ons leuk om ouderen zich te laten herinneren .m~n hoe het vroeger was en zo kwamen we op het ·wee voor de filmmiddag. Het was een succes en \We hebben er leuke nieuwe contacten aan
overge-ouden.'
I/ufo: Riek van Haastregt (10252) 223 982
Nieuwe omstandigheden laten
ziekenhuisactie Alphen herleven
Trekken aan een dood paard, heet het als je je inzet voor iets dat toch niet te realiseren is. In Alphen aan den Rijn zal een aantal mensen dat idee gehad hebben toen de SP opnieuw in de bres sprong voor een ziekenhuis. Vanaf begin jaren negentig is dat vaker gebeurd, onder meer voor het behoud van de kraamafdeling en de terugkeer van de EHBO. Nu wordt de draad opgepikt met de oprichting van het actiecomité 'Alphen moet EHBO met spoed'. Gerard Harmes legt uit waar-om. 'De ziekenhuisdiscussie begon opnieuw, toen de gemeente de kabel verkocht. Daarbij werd tien miljoen gereserveerd voor 'aardige projecten', waarbij het ziekenhuis bij voorbaat afviel. Wij twijfelden lang of we in actie zouden komen, omdat onze vorige acties niet het ge-wenste doel hadden bereikt. We vroegen ons af, of de mensen de acties misschien zat waren. Maar uit de spontane reacties bleek het tegen-deel. De kranten stonden bijvoorbeeld vol met boze ingezonden brieven. Toen hakten we de knoop door.' Er werd een vijftig man sterk actie-comité opgericht voor een volwaardige zieken-huisvoorziening in Alphen (meer dan 70.000 inwoners). Voor de naam van het comité werd een prijsvraag uitgeschreven die meer dan hon-derd reacties opleverde. Het comité beraadt zich momenteel over acties en denkt onder andere aan een forum met mensen uit de zorg en de politiek. Info: Gerard Harmes (0172) 444 085
Draaiboek voor
een succesvolle
bijeenkomsten
Hoe maak je van een openba-re bijeenkomst een succes? De afdeling Boxmeer heeft er een draaiboek voor gemaakt dat ze graag ter beschikking stelt aan andere afdelingen. En Boxmeer heeft recht van spreken: op vrijdagmiddag 1 juni organiseerde ze een bij-eenkomst over wantoestan-den in de zorg. Uitgenodigd waren de Boxmeerse ouderen
en gehandicapten, en die kwamen massaal opzetten voor een bijzonder levendig debat. In totaal woonden ruim 130 mensen de discus-sie bij tussen onder andere Agnes Kant, wethouder Hen-driks en verpleeghuisdirec-teur Fransen.
Info en toemailen draaiboek:
Emi/e Roemer: (0485) 577 057
•
Ook hoge energieafrekeningen
zijn een dankbaar actiedoelwit
Wat doe je als SP-afdeling tegenhoge energierekeningen? Kun je daar eigenlijk iets tegen doen? De afdeling Zoetermeer bewijst dat je ze niet zo maar voor lief hoeft te nemen. Toen bij een aantal mensen in één wijk onverklaarbaar hoge energierekeningen op de mat vielen, belegde de afdeling een zeer druk bezochte bewoners-bijeenkomst. 'Mensen moesten om totaal onduidelijke redenen
plotseling ontzettend bijbeta-len,' vertelt Olga Jonas. 'Wij hebben toen het comité 'Spaar-lamp en Co' gevormd dat de energierekeningen bestudeerde. Het werd steeds onduidelijker: sommige mensen betaalden minder naarmate het verbruik steeg.' Intussen steeg ook de steun voor het comité en werd opnieuw een bijeenkomst be-legd. Eneco werd met de bevin-dingen geconfronteerd en kreeg
een aantal eisen voorgelegd. Te-gelijkertijd werd een bezwaar-schriftenprocedure opgestart. Jonas: 'We hebben toen overleg gehad met Eneco, maar dat ver-liep moeizaam. Onze onderhan-delingspositie was niet erg sterk en bovendien ligt de verant-woordelijkheid over de boilers bij de woningcorporatie. Het is dus allemaal erg ondoorzichtig.' Een nieuwe stap in de actie was een energiedebat, waaraan een Eneco-woordvoerder, een onaf-hankelijk econoom en SP-Ka-merlid Jan de Wit deelnamen. Centraal stond de liberalisering van de energiemarkt, maar Ene-co zegde tijdens het debat toe de 'Zoetermeerse kwestie' te gaan
onderzoeken. Jonas: 'Het debat heeft veel mensen duidelijk ge-maakt dat zij moeten opdraaien voor de liberalisering van de energiemarkt. Verder laten we het er niet bij zitten en beraden we ons op verdere stappen. Een massaal landelijk protest zou mooi zijn.'
Eerder dit jaar haalden SP' ers in Zeeland duizenden handteke-ningen op tegen de prijsverho-gingen van energiebedrijf Delta Nuts. De SP'ers in Zoetermeer en Zeeland roepen andere afde-lingen op in de toekomst samen één vuist richting Den Haag te maken.
Info: Olga Jonas (079) 331 15 52
Een persoonlijke keuze van het Afdelings-team uit de vele tips, trucs en te volgen voor-beelden in de maandelijkse afdelingsversla-gen.
Veel respons op bliksemactie
rond sloopplannen
4
Op vijf de afdeling BOXMEER die met posters
actie voert tegen het plan om het nieuwe gemeentehuis in een park te bouwen. Op vier EMMEN met een actie in een wijk waar de huizen te kleine ramen hebben om door te vluchten bij brand.
De derde plaats is voor SCHIJNDEL vanwege een speciaal T-biljetten spreekuur voor met name oudere alleenstaanden.
GRONINGEN staat op twee omdat ze Uncle
Sam inhuurde om donuts uit te delen op de laatste dag dat energiebedrijf Essent zijn
klantenbalie open had. Door de ludieke actie kreeg de afdeling alle ruimte om haar bezwa-ren tegen de privatisering van de nutsbedrij-ven uit te leggen.
Op de eerste plaats de afdeling AMSTER-DAM, die voor haar actie 'maak de school schoon' gemeenteraadsleden van bijna alle partijen zover kreeg dat ze een dag basis-scholen gaan schoonmaken.
Vlak voor de raadsvergadering over herstructureringsplannen trokken Tilburgse SP' ers de betreffende wijken in. De be-woners werd gevraagd wat zij van de plannen vinden, en opgeroepen de raadsvergade-ring te bezoeken. Over de SP-visie werd een folder uitge-deeld en in twee buurthuizen belegde de afdeling een spe-ciaal spreekuur. De sloopplan-nen zijn niet tegengehouden, maar Paul Huijgen is tevreden over de actie. 'We hebben veel met de mensen kunnen praten en meer dan de helft stuurde het strookje in waarop hun mening gevraagd werd. Boven-dien was negentig procent het eens met onze voorstellen en zaten er tijdens de vergadering
Spanninge14juni 2001
35 man op de publieke tribune. Wij hebben laten zien wat échte inspraak is en aangetoond dat we concrete alternatieven aan-dragen.' Maar waarom zijn jullie pas enkele dagen voor de beslissende vergadering in actie gekomen? Huijgen: 'Er is wat voor te zeggen om vroegti)di.g, zo'n actie op te starten. Alleen, woningcorporaties smeden vaak jaren van tevoren hun plannen. De vraag is dan: wan-neer is het tijd voor actie? In
•
•
Reserveer lij stverb in ding
voor linkse machtsvorming
Een gezellige borrel met de rest van de raad vertroebelt al snel de politieke blik, is kort samen-gevat de visie die Paul Jonas in de vorige Spanning uiteenzette. Daarop is slechts één reactie binnengekomen, die je nu aan-treft. Verder vind je nog eim nagekomen reactie op de opinie van maart, die ging over het streven naar lijstverbindingen bij plaatselijke verkiezingen.
In Frankrijk, Italië en in zekere mate ook de Scandinavische landen is het normaal dat bij verkiezingen de keuze gaat tussen een linkse en een rechtse coalitie. De coalitie die de zetelmeerderheid behaalt regeert, ook in de gemeenten. Tussen de partijen van één blok kan overigens een zeer scherpe
erkiezingsstrijd plaatsvinden. lBinnen links gaat het er dan om of de radicale dan wel de gematigde stroming er de meeste invloed heeft. Een partij die zich durft te onttrekken aan
,afspraken met de meest
ver-lwante concurrenten wordt aan
t!le kaak gesteld als handlanger
wan de vijand en vervolgens llloor de kiezers uitgekotst
wegens een gebrek aan linkse
c rechtse solidariteit. En met
<een partij uit het andere blok maak je geen afspraken, want dht geldt als verraad.
1\.ls je dat principe op
Neder-IJand zou toepassen draaien alle
\ l'erkiezingen om de vraag:
\ worden we bestuurd door
'VVD-CDA of door PvdA-GroenLinks-SP. Ik laat daarbij ID66, SGP, ChristenUnie en plaatselijke partijen maar even buiten beschouwing; zulke moeilijk plaatsbare partijen zullen achteraf vanuit een wip-1\)Qsitie kiezen welke coalitie ze
· lsnog aan een meerderheid
lilelpen. In Nederland is met dat
ss.ysteem in de jaren '70 in be-werkte mate geëxperimenteerd.
liD plaats van de voordien in
UJns land gebruikelijke
'afspiegeling', waarbij de grootste partijen samen de macht delen en hun menings-verschillen vergeten, kwam er 'polarisatie' tussen botsende opvattingen. Steden als Amster-dam, RotterAmster-dam, Zaanstad, Leiden, Groningen en Ensche-de werEnsche-den bestuurd door een linkse coalitie. Voor de meest linkse partijen was dat aantrekkelijk omdat ze einde-lijk de kans kregen om hun plannen door te zetten. Maar de PvdA voelde zich hun
'gevangene' en werd door rechts in veel andere gemeen-ten 'voor straf' in een opposi-tierol gedrongen.
De wettelijke mogelijkheid tot lijstverbinding is destijds in-gevoerd als middel om dat streven naar polarisatie beter mogelijk te maken. Het garan-deert een coalitie die 50,1 procent van de stemmen behaalt dat ze niet alsnog in de minderheid komt doordat die stemmen over verschillende lijsten verdeeld zijn. Door links is het weinig meer ge-bruikt sinds de naar rechts opschuivende PvdA ervoor koos om weer zaken te gaan doen met VVD en CDA in plaats van met haar toenmalige linkse concurrenten PSP, CPN en PPR. Voor ons als SP kan die mogelijkheid tot lijst-verbinding een zeer geschikt middel zijn om PvdA en GroenLinks overal uit te dagen tot linkse coalitievorming op grondslag van een
regeer-program dat bescherming van de laagstbetaalden, collectieve voorzieningen, milieu en democratische zeggenschap voorop stelt en compromissen met rechts afwijst. Het lijkt me nuttig dat we ons goed voor-bereiden op zo'n offensief in de aanloop naar de
raadsver-kiezingen van 2006. Maar in zo'n strategie past dan heel slecht dat we in 2002 op de door Ger Th on en voorgestelde manier ons kruit verschieten aan lijstverbindingen met onvoorspelbare plaatselijke lijsten of Leefbaar Nederland.
Erik Meijer, Rotterdam
Oppassen voor
verkrampt gedrag
Onlangs ben ik niet mee geweest toen andere fractievoorzitters uit de Staten van Overijssel een bezoek van enkele dagen aan Letland brachten. De provincie Overijssel heeft een jumelage met deze voormalige Sovjetrepubliek.
Een paar dagen gelden vond de jaarlijkse Staten-excursie plaats. In klei oe groepjes werden door de Statenleden leerzame bezoeken gebracht aan een aantal vrijwilligersprojecten. Ter afsluiting was er een bijeenkomst met alle Statenleden en na afloop daarvan heb ik gretig gebruik gemaakt van het warm en koud buffet en heb ik ook de nodige drankjes genuttigd.
Na de laatste Statenvergadering voor het zomer-reces zal ik zeker een paar borrels achterover slaan. Als raadslid van de gemeente Enschede heb ik mij er indertijd met succes voor beijverd dat het diner in een chique restaurant na afloop van de begrotingsbehandeling werd vervangen door een stamppotbuffet, verzorgd door de eigen catering. Ik ken dus mijn grenzen wat betreft borreltjes, eten-tjes en snoepreisjes, maar behoor niet tot de 'ver-krampten' à la Paul Jonas. SP' ers in vertegenwoor-digende lichamen dienen zich mijns inziens te onderscheiden door hun inhoudelijke inbreng en niet door de lachlust opwekkend verkrampt gedrag. Jammer dat de rubriek 'De Opinie' niet voor be-langrijker zaken wordt gebruikt.
Gijs Stavinga, Enschede
De aanloop naar de
moment om een
ke~
Druk, druk, druk,
klagen de afdelingen - en dan is de aanloop naar
verkie-zingsjaar 2002 nog pas net begonnen. De vele activiteiten die we graag
zouden bedenken, uitwerken en uitvoeren vragen om
kader. Om mensen die willen meedenken over
wat er moet gebeuren endie-de één wat
meer dan de ander - ook de handen uit de
mouwen willen steken. Een gebrek aan
leden hebben we in de meeste
plaat-sen niet. Wel een gebrek aan
be-trokken leden: mensen die méér
doen dan hun contributie betalen
en af en toe wat folders uitdelen.
Als middel om daar wat aan te
doen, kennen we al enkele jaren
het fenomeen
kerngroep.
De
broodnodige schakel tussen
leden en bestuur die de
SP-politiek boeiend moet maken,
maar die nog steeds niet door
iedere afdeling op zijn juiste
waarde wordt geschat. Daarom
nu Spanningaandacht voor de
kerngroep. 'Heb je een beetje
een stevige afdeling, dan doe je
jezelf en je leden tekort als je er
geen opricht.'
Sinds begin dit jaar heeft de afdeling Leeuwarden een kerngroep. De groep
bestaat uit een man of
vijf-tien, en voorzitter Hanny
Leh-mann is er tevreden over. 'Aan de hand van de ledenlijst en op basis van ledenbezoeken stel-den wij de groep samen,' vertelt ze. 'We polsten diegenen waar-van wij dachten dat ze geschikt
Spanning • 14 juni 2001
zouden zijn. Kijk, formeel mag
iedereen natuurlijk aanschui· ven, maar de selectie deden we
zelf. Na afloop van elke kern·
groepbijeenkomst gaan we met
z'n allen wat drinken, zodat de leden elkaar ook als persoon
goed leren kennen. Zo kristalli· seert zich zo'n groep vanzelfuit en mocht na een tijdje toch
rk· ezingen is hét
oep
op te zetten
'Helft afdelingen kan
persoon tussen zit, dan wordt hij of zij direct door de groep op zijn of haar plaats gewezen.'
Toen de kerngroep gevormd
was, werd de leden een aantal
tdingen voorgelegd. Lehmann:
We begonnen met de vraag:
boe pakken we het met het oog op de verkiezingen aan? Ook
3egden we een aantal cases voor
uit de praktijk van het
raads-werk. Verkeersproblematiek en
drugsbeleid bijvoorbeeld: wat
moet onze insteek daarin zijn?
Daar kwamen soms heel
verras-ende dingen uit. Vooral toen we
p een van die bijeenkomsten .een gastspreker hadden van het
Thorbecke-instituut.'
"Het voordeel van een kern-_groep is, dat je beter zicht krijgt
op mensen die een toegevoegde waarde voor de afdeling kunnen !hebben. Je ontdekt bijvoorbeeld
wie de analyserende en wie de <.ereatieve talenten zijn. Een
pro-bleem is, dat de kerngroep toch vooral geneigd is om te consu-meren. Meestal komen tactiek
1ln strategie, het signaleren waar
J.ie actie op kunt voeren, toch eer op twee of drie mensen meer.'
Bij de kerngroep hoort een zekere mate van
vrijblijvendheid
"Wij kunnen niet buiten de kern-groep,' zegt voorzitter Ed Aal -al van de afdeling Lelystad.
Lelystad heeft een kleine kern-groep van zo'n zeven man.
Min-der leuke ervaringen in het ver-leden bracht de afdeling ertoe om de kerngroepleden vrij streng te selecteren. Aalpol: 'Een kerngroep moet een vrien-dengroep zijn: mensen die voor elkaar opkomen als het moet. Er mag best pittig gediscussieerd worden, maar regelrechte twist-gesprekken zijn niet de bedoe-ling. In het verleden hebben we problemen gehad met mensen die te veel hun eigen weg gin-gen, waardoor er ruzies ontston-den. Nu praten we eerst uitge-breid met de kandidaten voor de kerngroep.' En als het dan toch fout gaat? 'Tja, dan moet je na goed overleg in het bestuur toch naar die persoon toe. Je zegt bij-voorbeeld: 'Zeg, je ligt niet zo
prettig in de groep. Wil je dat
zelf veranderen, of wil je zo
doorgaan? Zoiets.' De
kern-groep van Lelystad komt eens per maand bij elkaar. 'We heb-ben het over de aanpak van ac-ties. Of hoe de folders verspreid
gaan worden. En noe we
bij-voorbeeld met het
Ouderenplat-form aan de slag moeten. In onze kerngroep zit iemand die veel verstand heeft van oude-renzaken. Met hem spreken we
dan af dat hij een kerngroep-vergadering voorbereidt.' Is het
verschil tussen kerngroep en
be-stuur wel duidelijk genoeg? Een
kerngroep is er toch niet om or-ganisatorische zaken te bespre-ken? Aalpol: 'Organisatorische
zaken zijn niet helemaal uit te
sluiten op de kerngroepvergade
-;
er zo mee
ringen. We hebben maar een
kleine kerngroep en het bestuur zit overal bij. Toch doen we wel
ons best de mensen niet meteen
schrik aan te jagen met een hoop werk. Een kerngroep heeft
im-mers een bepaalde mate van
vrijblijvendheid.'
'Het verwijdert je oogkleppen'
'Het doel van de oprichting van
onze kerngroep was verbreding van het kader om de ontwikke-ling van de partij te stimuleren,' stelt Jules Jding van de SP in Oss. De afdeling heeft een kern-groep van ruim 40 man, waar-van er per bijeenkomst ge-middeld zo'n 25 komen opdagen. Iding: 'We stellen geen al te hoge eisen en we benaderden voor onze kerngroep actieve en ge-schikte leden.
Het moet een vrijblijvend
ka-.rakter hebben.
Tijdens
bijeen-komsten
bespre-ken we ideeën
voor acties en
bij-voorbeeld het
Meerjaren-perspectief voor de
stad. Ook dragen de
kerngroepleden zelf
gespreksonderwerpen
aan. Ik ben er best tevre
-den over. Je ziet op een
ge-Spanning • 14 juni 2001
beginnen'
geven moment dat de mensen
niet alleen komen om te praten,
maar ook hun handen uit de
mouwen willen steken.
Boven-dien komen er vanuit de
kern-groep vaak verrassende en ver-frissende dingen naar voren.
Nieuw bloed, andere ideeën,
noem maar op. Het verwijdert je
moet als afdeling aan de toe-komst denken en je vleugels uitslaan. Hoe meer betrokken leden, hoe meer resultaat je in de toekomst kunt boeken.'
'We werken al langer met een
kerngroep,' laat Peter Verschu-8
'
H
e
I
f
t
a f d e l
i
ni
re n uit Gro-ningen we-ten, 'en we merken dat hij steeds beter gaat draaien naarmate we nadrukkelijker de bestuursperikelen weghouden van de vergaderingen. Met een klein bestuur en een aantal en-thousiaste mensen in de kern-groep is de verleiding groot om allerlei organisatorische kwes-ties aan de orde te stellen. Dat is jammer. Dan komt er iets gefor-ceerds over de vergadering, ter-wijl het juist een inspirerendeavond moet zijn die helemaal toegesneden is op de wensen
van de kerngroepleden.' Groningen werkt met
een vaste opzet.
Ver-schuren: 'Eerst een
klein uur verslag
van de activiteiten in de afgelopen maand en een royale rond-vraag, en dan een discussie-thema met als het even kan een
gastspre-ker. Die kan
van binnen de partij komen, bij-voorbeeld de Statenfractie, de voorzitter van ROOD of milieuman Harry Voss, maar ook van een plaatselijke orga-nisatie waarmee de kerngroepleden graag in een discussie nader kennis willen maken. Een gastspreker maakt de bijeenkomst net wat spannender, en dus aantrekkelijker om bij te wo-nen.'
'Scholingsgroep prima kweekvijver
voor kerngroep'
De afdeling Hengelo heeft (nog) geen echte kerngroep, maar wil de huidige scholingsgroep uit laten groeien tot een kerngroep.
'Die scholingsgroep is nu zo'n twee jaar bij elkaar,' vertelt af-delingsvoorzitter Vincent Mul-der. 'We proberen de mensen bij elkaar te houden en steeds meer bij de afdelingsactiviteiten te betrekken. Gaandeweg komen er steeds meer plaatselijke on-derwerpen ter sprake, ook zaken
die in een kerngroep horen. Het voordeel van het werken vanuit
de scholingsgroep, is dat de
Spanning • 14 juni 2001
mensen bij de start van de
kern-groep al geschoold zijn. Ze heb-ben 'Heel de mens' onder de knie en weten het nodige over
de geschiedenis van de SP. De
scholingsgroep is een prima
kweekvijver voor de kern-groep.'
'Een frisse wind kun Je ook laten waaien zonder kerngroep'
Dongen en Heerlen, twee oude en ervaren afdelingen, werken vooralsnog zonder 'echte' kern-groep. 'Wij brengen niet zo'n strikte scheiding aan tussen
be-stuursvergaderingen en bijeen-komsten van actieve leden,' zegt René Roovers uit Dongen. 'Het loopt allemaal een beetje door elkaar. We hebben een groep van een man of tien die mee-draait met de afdeling en ook met onderwerpen en ideeën komt aanzetten voor de fractie. Bovendien hebben we redelijk veel ervaring om dingen op touw te zetten en over het alge-meen slagen wij er goed in om mensen op te trommelen voor activiteiten. Natuurlijk is door-stroming belangrijk, maar ik denk datje vreselijk moet uitkij-ken dat zo'n kerngroep niet een soort hulpgroepje van het be-stuur wordt. Als je een kern-groep hebt, dan moeten die mensen ook hun eigen verant-woording kunnen nemen. Want anders blijven toch de oude rot-ten in het bestuur de dienst uit-maken.' De afdeling Heerlen had een kerngroep die dood-bloedde. Riet de Wit: 'Die groep
hield zich onder meer bezig met zaken als de hulpdienst en het vouwen van folders. Ik vond
niet dat hij veel toevoegde. Ook werd na een tijdje duidelijk, dat de mensen een bestuursfunctie niet erg zagen zitten. We hebben nu een wisselende groep
men-sen die in feite doen wat ze leuk vinden. Dat kan zijn de straat op gaan en actievoeren, maar ook
jaar-n
n
k a n
e r
z
ó
mee
beginn
e
n
'
1 feest 'Spassemix' waar
afgelo-pen jaarzo'n veertig mensen ac-tief aan meewerkten. Die men -sen zijn ontzettend enthousiast in wat ze doen, en wij kunnen heel gemakkelijk een beroep op hen doen. Natuurlijk, ook wij
hebben een frisse wind hard no-dig. Maar volgens mij hoeft dat niet per definitie met een kern-groep. Als je lange tijd met
el-kaar samenwerkt, leer je je men-en goed kennen en heb je door wie er zou kunnen doorstromen en wie niet. Er zijn wel duizend manieren om mensen te stimu-leren; de vorm is totaal
onbe-I'angrijk. Ik denk dat het pro-leem 'm in de binding zit.
ensen langere tijd vasthou-den, en met name in een
be-~tuursfunctie, is niet zo gemak-kelijk gebleken.'
'Wij moeten concurreren met alle
andere dingen die Iemand in zijn vrije tijd
kan doen'
Binnen het Afdelingsteam is vooral Hans van Hooft jr een warm pleitbezorger van het op-zetten van een kerngroep. Met hem namen we een aantal zaken door die in de rondgang door het land aan de orde kwamen. Aller-eerst de vraag of een kemgroep
weJ zinvol is voor een afdeling vaar de scholingen goed be-wcht worden.
·Een scholingsgroep en een kerngroep hebben allebei de functie om meer SP' ers bij de partij en de afdeling te betrek-ken. Als het goed is, gaat het bij allebei om interessante discus-sies waar je wat van opsteekt. Een verschil is, dat het bij de kerngroep veelal om de lokale politiek zal gaan, en dat daar
-door de stap kleiner zal zijn om •de vraag te stellen en wat gaan 1re er nu aan doen? Je zult daar-ltloor binnen de kerngroep
ge-makkelijker een groepje vinden
dat zich aanmeldt om actief te orden. Een goed draaiende
kerngroep of goed draaiende scholingsgroep is mooi, maar
afdelingen zouden er naar moe-ten streven dat ze allebef goed draaien. Waar wij voor moeten zorgen, is dat we avonden orga-niseren die zo boeiend zijn voor onze leden dat ze er graag naar toe gaan. Voor de één zal dat meer de algemene politiek zijn, voor de ander plaatselijke on-derwerpen. In afdelingen waar zowel kerngroep als scholing goed draaien, zie je ook duide-lijk overlap. Mensen die echt geïnteresseerd zijn, komen naar allebei. Wij moeten een breed pakket interessante avonden aanbieden. Interessant, voor de mensen die komen. Nfet voor het afdelingsbestuur. Je moet dus niet halverwege de pakket-ten folders onder de tafel van-daan halen. Je kunt het wel heb-ben over hoe je acties aanpakt. Maar behalve als je de kern-groep erg klein wilt houden, zou ik de kostbare tijd niet besteden aan het organiseren van wie wanneer waar is, om wat te doen. Je moet beseffen dat we moeten concurreren met alle an-dere zaken die iemand in zijn vrije tijd kan doen: thuis voor de buis zitten, naar de bioscoop gaan, naar de kroeg. Wij moeten ze een avond bieden die het daarvan wint, zodat de volgende keer weer komen. Je moet de kerngroepleden daarom ook duidelijk maken dat het belang -rijk is dat ze op de vergaderin-gen komen. Dus ruim van tevo-ren de vergaderingen plannen. Een week voor de datum nog een herinnering sturen en daar-bij daar-bijvoorbeeld knipsels of an-der informatiemateriaal bijvoe-gen.'
'Als je· ooit
wilt beginnen met een kerngroep, doe
het dan nu'
Hoe kom je aan goede leden voor je kerngroep?
'Het bestuur moet de ledenlijst
pakken, nagaan welke mensen kwaliteit hebben en die per-soonlijk uitnodigen. Daarbij moet je denken aan mensen met een politieke visie, mensen die willen meedenken en meepraten over waar het met de afdeling heen moet. Zo moet je ze ook benaderen: vragen of ze willen meedenken hoe de SP het in hun stad nog beter kan doen. In de kerngroep komen de men-sen bovendrijven die ook in de fractie kunnen meedraaien of in het bestuur. Dat zal overigens niet de meerderheid van de kerngroepleden zijn. Maar ook bij de anderen zal het lidmaat-schap van de kerngroep de be-trokkenheid bij de SP bevorde-ren. Ze zullen veel eerder bereid zijn mee te helpen in drukke tijden, zoals verkiezingen. De naderende raadsverkiezingen zorgen er overigens voor dat het moment nu ideaal is om een kerngroep op te zetten, als je die nog niet hebt. De betrokkenheid van mensen groeit naarmate de verkiezingen in zicht komen, je kunt uitstekend nu al met de kerngroepleden de discussie starten over de verkiezingen: welke thema's kiezen we, wat zijn de sterke en zwakke punten van de afdeling, wat is de positie van andere partijen, hoe stellen we ons imago nog bij. Je haalt er mensen uit die belangrijk zijn in de campagne, en - als je snel bent - wellicht ook nog nieuwe raadsleden uit. Als je ooit wilt beginnen met een kerngroep, doe het dan nu.'
Hoe zie je de relatie kerngroep-bestuur?
'Volgens mij moet het hele afde-lingsbestuur deel uitmaken van de kerngroep. Maar het bestuur moet wel een bescheiden rol spelen; alle ruimte geven aan nieuwe mensen. Bestuursleden hebben nogal eens de neiging elk geluid dat niet helemaal met hun opvatting strookt, meteen de kop in te drukken. Dat moe-ten ze dus niet doen. De sleutel
Spanning • 14 juni 2001
voor succesvolle kerngroepver-gaderingen is volgens mij dat je selecteert op mensen die een fatsoenlijke redenatie kunnen opzetten, en dat het bestuur niet de betweter uithangt.'
'Om met een kerngroep te kunnen beginnen,
heb je een bestuur nodig met
enig overwicht' Raad je iedere afdeling aan een kerngroep op te zetten?
'Een kerngroep is natuurlijk geen doel, maar een middel. Een middel om meer mensen structureel bij de afdeling te betrekken. Ik ruil de kerngroep graag in voor een beter middel, maar ik ken het niet. Toch zou ik niet overal zomaar met een kerngroep durven beginnen. Je moet wel een politiek bewust bestuur hebben, dat goed weet wat het wil. Het bestuur moet enige omvang hebben en enig overwicht. Anders wordt het een speelbal van de kerngroep en dreigt het risico dat degene die het hardste roept, de koers
van de afdeling gaat bepalen. Maar heb je een beetje een ste-vige afdeling met een bestuur dat functioneert, dan doe je je leden en jezelf tekort als je geen kerngroep opzet. Je sluit leden buiten die betrokken willen zijn bij de afdeling en je ontneemt jezelf de mogelijkheden om het kader uit te breiden. Natuurlijk, het kan zijn dat je te weinig leden hebt om een behoorlijke kerngroep uit te rekruteren
-aan een man of tien, vijftien naast het bestuur moet je daarbij al gauw denken. Dan kun je be-ter eerst een goede ledenwerf
-campagne opzetten. En heb je niet de mensen in huis om een kerngroepbijeenkomst goed te leiden, dan kun je het beste eerst contact opnemen met het Afde-lingsteam. Maar ik ben ervan overtuigd dat de helft van de af-delingen zó met een kerngroep kan beginnen.' •
Paars gooit
voor detailhan
Het grote
3U
Bu
u
rt
w
i
n
kelcen
tra he
bbe
n
grote v
o
or
delen
v
oo
r
d
e
s
amenlevin
g.
Toch wil Paar
s z
e opofferen aan de belan
-gen van de grote supermarkten
.
En dus ligt er een taak
voorraads-en Statenleden om tegengas te geven
.
Nederland heeft traditioneel een fijnmazig winkelapparaat, be-staande uit historische stads- en dorpcentra, aangevuld met een netwerk van wijk- en buurtwin-kelcentra op fietsafstand. Dat heeft grote voordelen. De dage-lijkse inkopen kunnen om de hoek gedaan worden, je hebt er niet persé een auto voor nodig. En hoewel het autobezit de laat-ste jaren laat-sterk gegroeid is, heeft nog steeds een kwart van alle huishoudens geen auto. Dat zijn vooral studenten, ouderen, werklozen en bijstandsgerech-tigden. Categorieën die krap bij kas zitten en deels ook slecht ter been zijn, en die desondanks hun boodschappen kunnen doen. Een tweede voordeel is de bijdrage die de buurtwinkelcen-tra leveren aan de sociale struc-tuur: ze vormen een populaire ontmoetingsplek in wijken die voor de rest alleen bestaan uit woningen. Tenslotte is er sprake van een positief effect op het milieu en de leefbaarheid, om-dat de klanten van buurtwinkel-centra grotendeels - gemiddeld voor tweederde - te voet of met de fiets komen.
Deze situatie is niet vanzelf ont-staan. Rond 1970 begon een aantal grootwinkelbedrijven grote supermarkten te vestigen buiten het bestaande stedelijk gebied. Meestal aan de rand van
10
de stad, soms ook op een bedrij-venterrein of in het weiland. Toen duidelijk werd dat deze weidesupers een bedreiging vormen voor de kleinere win-kelcentra, heeft de Tweede Ka-mer de mogelijkheden voor der-gelijke megawinkels aan ban-den gelegd. Zo mag op dit mo-ment alleen detailhandel in vo-lumineuze goederen aan de rand van de stad gevestigd worden. In de praktijk worden hieronder gerekend de meubelhandel- en woninginrichtingzaken, doe-het-zelf-winkels, tuincentra en de autohandel. Inmiddels zijn deze branches in de (middel)-grote steden voor meer dan 80 procent verhuisd naar de stads-rand. Door branchevervaging en gebrekkige gemeentelijke hand-having zijn daar ook wel andere branches vertegenwoordigd, maar met een zeer beperkt
vo-lume. Het PDV-beleid heeft dus redelijk gewerkt. Volgens onderzoek van het ministerie van VROM hoorde in 1997 12 procent van de winkels op
PDV-Iocaties daar feitelijk niet thuis. Een tweede rijksregel die roega-winkels aan de stadsrand tegen-hield, had betrekking op Groot-schalige Detailhandels Vestigin-gen (GDV). Hieronder wordt verstaan winkels met een vloer-oppervlak van meer dan 1500
m2
. Deze winkels mogen alleen
gevestigd worden op B-locaties (=goed te bereiken per auto én OV) in één van de 13 stedelijke centra in ons land. Ook dit be-leid is ingegeven door de ge-dachte dat mensen zo dicht mo-gelijk in de buurt moeten kun-nen winkelen. Winkels met een groot vloeroppervlak in een dunbevolkt gebied hebben im-mers een verzorgingsgebied dat klanten dwingt om met de auto te komen. Dit GD V-beleid heeft in de praktijk veel minder ge-werkt, omdat veel kleinere ste-den er alles voor over hebben om megawinkels binnen te ha-len. Dus zijn trucs ontwikkeld als het splitsen van een bouw-vergunning in twee of drie por-ties, of het bouwen op een niet-detailhandelsbestemming (bij-voorbeeld groothandel), waarna de bestemming later alsnog wordt gewijzigd.
Sinds zijn aantreden verlegt Paars de koers van het detail-handelsbeleid echter in liberale richting. Minister Wijers (EZ, D66) startte in 1995 een MDW-project 'perifere en grootschali-ge detailhandel'. MDW staat voor Markwerking, Deregule-ring en Wetgeving, een paars geloofsartikel dat tot doel heeft meer ruimte te creëren voor 'economische dynamiek'. De
Spanning • 14 juni 2001
grootwinkelbedrijven, die al ja-ren lobbyen voor schaalvergro-ting en betere auto-ontsluischaalvergro-ting van winkelconcentraties, roken hun kans. Minister Jorritsma (EZ, VVD) heeft nu de Tweede Kamer voorgesteld om de branchebeperkingen en de 1500 m2-grens af te schaffen. In plaats daarvan moeten provin-cies een detailhandelsnota vast-stellen, waarin de uitgangspun-ten voor de vestiging van detail-handel worden omschreven. Via streek- en bestemmingsplannen moeten deze uitgangspunten vervolgens juridisch verankerd worden. Het is duidelijk dat de mogelijkheden voor de winkel-ketens hiermee sterk verruimd zullen worden. Bij het debat over de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening in december zal de Kamer zich definitief moeten uitspreken over deze koers-wijziging.
90-95 procent van de klanten
per auto komt, tegen 35 procent
b1} de buurtsuper. Dat zijn zo'n
1000 autobewegingen per uur
extra ten opzichte van de
huidi-_ge situatie. De investeringen in
extra infrastructuur die
daar-voor nodig zijn, komen
uiter-aard voor rekening van de
verheid.
Voorbeeld 2: de shopping-mali
Speelt de nieuwe AH-formule in
<Op de run-shoppers, een andere
11rend mikt meer op de fun-shop-;pers. De afgelopen jaren zijn in
Rotterdam (Alexandrium), Den
Haag (Laakhaven) en
Amster-dam (Villa Arena)
shopping-maJJs verrezen die hun
klanten-kring werven in een straal van
minstens 100 kilometer omtrek.
!De formule is ontwikkeld in de
VS. Doel is om door een
uitge-'kiende routing, een combinatie
van winkels en recreatieve
voorzieningen de bezoekers zo lang mogelijk vast te houden.
Voorbeeld 3: het Factory Outlet Center Komend najaar zullen de eerste
:rwee Nederlandse Factory
Out-let Centers hun poorten openen
1m Lelystad en Roermond. Een
FOC is een concentratie van
winkels waar fabrikanten hun
restantpartijen rechtstreeks aan
e consument verkopen,
aange-vuld met voorzieningen om de
potentiële kopers langer vast te
!houden: horeca, kinderopvang,
bioscopen, enz. Het product-aanbod bestaat vooral uit
mode-gevoelige artikelen als kleding, schoeisel en accessoires. Vol-gens de sitemanager van FOC Bataviastad in Lelystad is het
verzorgingsgebied een uur tot vijf kwartier autorijden groot.
Hoewel projectontwikkelaars
beweren dat de FOC's gunstig zijn voor de consument, is dit zeer twijfelachtig. De restvoor-raden van de merkfabrikanten worden nu ook al via andere kanalen afgezet, zoals de uit-verkoop, de ramsjwinkels en de markten. De formule FOC lijkt
juist tot doel te hebben om een prijsverbetering voor de fabri-kant te bewerkstelligen.
Conclusies
Het lijkt erop dat het grootwin-kelbedrijf een nieuw offensief is gestart om via schaalvergroting
een groter deel van de kapitaal-krachtige klantengroepen naar zich toe te trekken. Dit vormt een ernstige bedreiging van de buurtwinkelcentra in de steden en de verspreide winkels in de dorpen. Bovendien zal deze ontwikkeling tot hoge gevolg-kosten leiden voor de overheid (extra infrastructuur, extra
in-vesteringen in
stadsvernieu-wing), die niet door de veroor-zakers, maar door de bela
sting-betaler worden opgehoest. Op grond van buitenlandse ervaringen blijkt dat schaal-vergroting niet gunstig is voor de prijs-kwaliteitverhouding. In Frankrijk en Groot-Brittannië
ligt het prijsniveau voor de da-gelijkse boodschappen 25-30 procent boven het Nederlandse. Het marktaandeel van hyper-markten was in 1997 in Frank-rijk, Groot-Brittannië en
Neder-land respectievelijk 49, 42 en 5 procent. De verklaring voor het hogere prijsniveau is
vermoede-lijk het gebrek aan concurrentie op lokaal niveau, zodra één of twee megasupers samen de markt verdelen. Overigens zijn in Frankrijk en Groot-Brittannië de regels rond weidewinkels de
laatste jaren weer aanzienlijk
aangescherpt. Ook dat voor ons een reden moeten zijn voor gro-te gro-terughoudendheid.
De dreigende deregulering biedt wel mogelijkheden voor onze staten- en gemeenteraadsfrac-ties. De provincies zouden zo snel mogelijk een structuurvisie
detailhandel moeten vaststellen, waarin ze paal en perk stellen aan de dreigende wildgroei. En de gemeenten zouden op korte
termijn hun
bestemmingsplan-nen moeten actualiseren, zodat deze 'AH-proof' worden. •
Pompwinkels
Een andere bedreigende ontwikkeling in de detailhandel is de pompsuper. Enkele jaren geleden heeft de Tweede Kamer bij de wijzi-ging van de Winkeltijdenwet besloten dat de beperkingen voor het productassortiment van benzinepompen worden opgeheven. Het enige criterium is nog dat de pomp hoogstens de helft van zijn omzet uit de winkel mag halen. In de praktijk Is dat geen enkele belemmering voor de uitbouw van de pompshop tot een pompsuper, waar de klant 7 dagen per week, 24 uur per dag terechtkan voor zijn dagelijkse boodschappen. Nu nog voor een beperkt pak-ket, maar als de formule aanslaat kun je wachten op de pleidooien om ook het 50-procentcriterium te laten vallen.Gemeenten kunnen de uitbreiding van pomp-shops tot supermarkten alleen tegenhouden via begrenzing van het verkoopoppervlak in het bestemmingsplan. Een aantal gemeenten
heeft gekozen voor een limiet van 40m2
ver-koopoppervlak voor pompen binnen de be-bouwde kom, die een concurrent kunnen vor-men voor het aanwezige winkelapparaat.
•
Peiling verloskundigen bevestigt noodkreet kraamzorg
Uit een peiling, op initiatief van Agnes Kant, gehouden onder dertien verloskundige praktijken in Den Haag, Rotter
-dam en Amster-dam blijkt dat alle praktijken tegen een groot tekort van kraamverzorgenden aanlopen. Bijna alle gezinnen krijgen minder hulp en soms zelfs totaal geen hulp. De problemen in de kraamzorg worden mede veroorzaakt door marktwerking. Die leidt tot lage tarieven, wat weer ten koste gaat van het opleiden van nieuwe kraamverzorgen-den. Volgens Kant moet de marktwerking in de kraamzorg worden teruggedraaid, net als eerder bij de thuiszorg is ge
-beurd. In het op handen zijnde debat over de kraamzorg zal ze ook voorstellen een oplei
-dingsfonds in te voeren om in elk geval de gelden voor de opleiding veilig te stellen.
Info: lneke Palm (070) 318 38 06 Kant: ontruim het erectieplein
I
SP-Kamerlid Kant wil dat minister Borst maatregelen neemt tegen de campagne die verwijst naar www.erectie
-plein.nl en tegen de
campag-12
ne rond teennagel-schimmel die mensen naar de huisarts stuurt.
Volgens Kant gaat het hierbij om zogenaamde 'symptoom
-reclame', een nieuwe manier van de farmaceutische indus
-trie om publieksreclame - die wettelijk verboden is -te om
-zeilen.
Www.erectieplein.nl wordt gesponsord door Pfizer, de producent van Viagra. Kant vermoedt dat Pfizer ook achter de reclamecampagne zit waar
-bij naar de site wordt verwe
-zen. Op de site kun je uiter
-aard lezen over de zegeningen van Viagra. De campagne over teennagelschimmel wordt betaald door Novartis, de fabrikant van een geneesmid-del hiertegen. Kant: 'Het gaat hen niet zozeer om het ziekte-beeld voor het voetlicht te brengen als wel de bijbehoren
-de pil.'
Info: lneke Palm (070) 318 38 06
Nu
politieke discussieover voorstellen Donner
Volgens Jan de Wit moet de Tweede Kamer zich nu uitspre
-ken over het WAO-plan van de commissie-Donner. 'Uitstel van het politieke debat bete
-kent dat partijen er een verkie
-zingsitem van maken en het op een akkoordje gooien met de coalitiepartner. De volgen
-de coalitie zal dan in het nieu
-we regeerakkoord een WAO
-wijziging volkomen vastspijke-ren, zodat elk politiek debat op dat moment bij voorbaat zinloos is. Net als destijds bij de privatisering van de
Ziekte-wet door Paars I en het belas-tingplan van Paars 11.' Volgens De Wit is het ook vreemd als de politiek nu zwijgt, terwijl de hele samenleving over Donner discussieert.
Info: Tuur Elzinga (070) 4318 38 07 Zie ook Opinieservice
'Stop zakkenvuilerij top bedrijfsleven'
De SP wil dat ook de salaris-sen van de top voortaan on-derdeel uitmaken van de CAO-onderhandelingen. Dan kun
-nen de vakbonden er toezicht op houden, en bepleiten dat het percentage van de loonstij-ging voor iedereen van hoog tot laag gelijk is.
Onderzoeken van de Volks
-krant en het Financieele Dag
-blad tonen aan dat de gemid-delde loonstijging van de top in 2000 op zo'n 14 procent ligt. Werknemers moesten genoegen nemen met zo'n 4 procent. Al jarenlang dringt de SP erop aan dat Kok zijn belofte in de verkiezingscam-pagne van 1998 waarmaakt: 'De overheid heeft de taak hier normstellend op te tre
-den.' Vele malen heeft Marij
-nissen hierover de minister
-president ondervraagd. Het enige wat het kabinet heeft willen doen, is zorgen dat met ingang van volgend jaar de salarissen openbaar zijn en er een zwaarder belastingregime kwam voor de opties.
De SP wil graag de herinvoe-ring van een 72 procent tarief
Spanninge14juni 2001
voor inkomens boven een kwart miljoen. Dat tarief is afgeschaft toen Kok minister van Financiën was.
Onlangs noemde Kok in het vragenuur de loonstijging van de topmanagers 'een buiten-sporige ontwikkeling die niet verantwoord is'. Toch is hij niet bereid maatregelen te nemen, want, 'we hebben de top van het bedrijfsleven niet aan een touwtje'. Ook meldde de ex-vakbondsman dat 'de tijd dat iedereen in Nederland gelijk opgaat voorbij is'.
Zie ook Opinieservice Rem op werving Surinaamse en Afrikaanse
verpleegkundigen
Minister Vermeend van Socia
-le Zaken zal geen werkvergun
-ningen meer afgeven aan Surinaamse verpleegkundigen. Dat lieten hij en minister Borst van Volksgezondheid aan de Kamer weten. Al een jaar geleden vroeg Agnes Kant om maatregelen tegen het aan-trekken van verpleegkundigen uit Suriname. 'Het wegkapen van verpleegkundigen die met pijn en moeite en veel geld goed zijn opgeleid, en zo hard nodig zijn in de zorg in hun land, is ethisch niet verant
-woord,' was daarvoor haar motivering. Minister Borst antwoordde toen dat ze niets kon doen tegen de werving van Surinaams personeel. Dit blijkt nu anders te zitten.
Borst heeft tevens beloofd er werk van te maken dat ook verpleegend personeel uit Zuid-Afrika geen vergunning krijgt om in Nederland te wer
-ken.
Waarom Huisinga weg moet
en de verzelfstandiging
van de NS teruggedraaid
'Deze man moet weg,
'
luidde de boodschap op de
protestkaarten die de SP in de eerste week van
juni op de stations verspreidde. De foto van NS
-president-directeur Huisinga maakte duidelijk wie
bedoeld werd. Tot de enthousiaste ondertekenaars
behoorde in ieder geval Kamerlid Harry van
Bom-mel
-
blijkt uit een opinieverhaal waarvan je hier
een samenvatting vindt.
De NS-top zit gevangen in haardnoombeeld van een groeiend
C€lncern, voor wie het om het even is waar en hoe omzet en
winst worden behaald. De di-recteuren komen niet uit een
cultuur van dienst verlenen aan
reizigers -de dagelijkse wereld
van conducteurs, machinisten
zn \okettisten - maar hoppen als
theroepsbestuurders van bedrijf
1maar bedrijf. Het taalgebruik, preken over klanten in plaats
van over reizigers, spreekt al
oekdelen. Het is evenmin
toe-vallig dat het goederenvervoer
1100rrang krijgt boven het
perso-nnenvervoer. Dit onzalige
con-tract met belanghebbenden in de
grootindustrie is de oorzaak van
veel vertragingen voor
duizen-d ~\\ 'l'e\z.i.gers.
DJ)e oriëntatie op marktwerking
~.:rn privatisering heeft er ook toe
}Jeleid dat de verschillende
dien-snen van de NS, waarin het
be-ttlrijf werd opgeknipt, langs
el-kkaar heen werken. De directie
lneeft er weinig oog voor, horen
we regelmatig van personeelsle
-den. Zo kon de chaos op Konin-ginnedag ontstaan. Het doel, meer marktwerking, dus los-knippen en eventueel verkoop van onderdelen, heiligt de wan-boel. Reizigers worden steeds vaker geconfronteerd met ver-tragingen en uitval van treinen. In de treinen is het vaak een troep, op de stations wordt be-zuinigd op het loketpersoneel,
en beperkt het groeiend aantal winkels de loopruimte. Ernsti-ger is het dat het gevaar groeit dat er ongelukken gebeuren door de vele storingen in het materieel en de uitputting van
het personeel.
Als zaken en taken zo gigan-tisch fout lopen, dienen mensen op hun verantwoordelijkheid
. te worden aangesproken. SP, GroenLinks en de PvdA bepl ei-ten dat Huisinga moet opstap-pen. Minister Netelenbos schrikt daar nog voor terug en zegt dat ze geen bevoegdheid
heeft. Dat is een heel vreemde zaak. De staat is voor 100 pro-cent eigenaar van de NS-groep,
en zou geen zeggenschap heb-ben over het bestuur? In ieder particulier bedrijf heeft een groot-aandeelhouder de nodige invloed, vaak zelfs al met 5 pro-cent van de aandelen. De vraag is niet of Netelenbos daadwer-kelijke veranderingen kán door-voeren, de vraag is of ze het wû. Wat de minister ten onrechte probeert te doen, is zich ver-schuilen achter de Raad van Commissarissen. Die zeven man sterke raad heeft steeds voluit achter het wanbeleid sinds 1995 gestaan- van hen is moeilijk iets goeds te verwach-ten. En dat is ook logisch als je bekijkt wie erin zitten. Presi-dent-commissaris Timmer heeft banden met Shell, die belangen heeft in het goederenvervoer, en was betrokken bij Europese Ronde Tafel van industriëlen, de lobbygroep die al heel lang pleit voor liberalisering van het
Spanning • 14 juni 2001
spoor. Bouw zit er voor de KLM, die belangen heeft bij de verbindingen van Schiphol met Brussel, Parijs en Düsseldorff. Kalff en Jacobs zitten er voor ABN-AMRO en ING, die de projectontwikkeling op NS-locaties financieren. De Graaf was als secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken (1994-97) de rechterhand van Kok in de tijd dat tot ver-zelfstandiging van de NS werd besloten. En Castricum heeft, als PvdA-woordvoerder in de Tweede Kamer voor verkeer in 1994, eveneens de koers naar liberalisering ondersteund. Van dit gezelschap is niet te ver-wachten dat zij over haar eigen schaduw springt. De overheid moet dus als eigenaar het voor-touw nemen. Om te beginnen moet de directie duidelijk ge-maakt worden dat ze beter op kan stappen. Vervolgens dient het verstand weer de overhand te krijgen in transportland en de onzalige verzelfstandiging van de NS teruggedraaid te worden. Een Kamermeerderheid is ja-renlang wat dubbel in zijn hou-ding ten opzichte van de NS. Aan de ene kant lag er de eis dat het spoor moet functioneren als een zelfstandig bedrijf, maar aan de andere kant gaat de po-litiek toch steeds weer op de directeursstoel zitten als er problemen zijn. Dat laatste is volkomen terecht. Maar dat gaat niet samen met die eerste eis: verzelfstandiging en privatise-ring. Voor mij is duidelijk dat er een ingrijpende structuurveran-dering nodig is, waardoor de overheid steviger grip op het be-drijf krijgt.
e
%
Naarmate het tijdstip van de intocht van de euro
dichterbij komt, groeit de nervositeit. Er is
bij-voorbeeld veel gekrakeel rond europrijsverhogin-gen. De Consumentenbond volgt nu voor de rege-ring de prijsopdrijving, nadat bleek dat bedrijven vooruitlopend op de invoering van de Euro de prijzen al flink hadden verhoogd. De overheid zelf gaf het foute voorbeeld, met het plan de verkeers-boetes fors naar boven af te ronden. Alom werd dit bekritiseerd als een fikse psychologische blunder die extra voeding gaf aan het toenemend wantrou-wen tegenover de euro. Ook eerdere ervaringen hielpen de euro al niet aan een goede reputatie. De euro, zo zei men aanvankelijk, zou een sterke, internationaal gerespecteerde munt worden. Het tegendeel gebeurde. De euro verloor in de eerste twintig maanden van het bestaan een kwart van zijn waarde ten opzichte van andere grote valuta. De euro zou een echte rivaal aan de dollar worden - maar de dollar bleef rustig op zijn troon. De euro zou ook snellere groei teweegbrengen. Dat is inderdaad gebeurd, maar alleen omdat de waarde -helemaal tegen de bedoelingen van de Europese Centrale Bank in- zo laag is geworden.
Snoeien op overheidsuitgaven eist zware tol
De eurozone met zijn relatief hoge productiekos-ten blijkt voor investeerders onaantrekkelijker dan gedacht. De kosten kUnnen gedrukt worden door
14
Bijna hulpeloos keek staatssecretaris Hoogervorst
in de tv-camera toen hij na een pittig verhoor over de
Europese pensioenen moest toegeven dat
Neder-land nauwelijks enige invloed kan uitoefenen op
an-dere landen als zij onvoldoende inspanningen
ver-richten om hun pensioenen op peil te brengen.
Daar-door dreigen we straks geconfronteerd te worden
met een hogere rente, een hogere inflatie en een
zwakkere euro dan beloofd. Tegenmaatregelen wil
de regering niet nemen. Aan een noodplan voor
her-invoering van de gulden als het helemaal mis
mocht
lopen wil hij niet eens denken. Dat is meer dan een
beetje dom- het is onverantwoord.
de lonen te verlagen. Maar dat stuit op fel verzet, en maakt bovendien de euro niet bepaald populair-der. Daarom wordt ervoor gekozen de zogenaam-de niet loon-afhankelijke kosten te verminzogenaam-deren. De indruk wordt gewekt dat niemand van deze be-zuiniging schade hoeft te lijden. Maar wat het in de praktijk betekent, weten we inmiddels. Allerlei zaken die van belang zijn voor de bevolking zoals goede werkomstandigheden, een uitgebreid zeker-heidsstelsel, fatsoenlijke pensioenen, goede
scho-len, openbaar vervoer, ziekenhuizen en culturele diversiteit zijn op de tocht gezet door de jarenlau
Voorbeelden van euroflatie (prijsverhogingen die te maken hebben met de omprijzing van guldens in euro's)? Meld ze op www.sp.nljeuroflatie.
• ge budgettaire anorexia waartoe onze regering ons
veroordeelde toen ze het Stabiliteitspact
onderte-k kende dat de basis is onder de gemeenschappelijke 1 munt.
De eerste munt zonder regering oms kunnen regeringen de kiezers ervan
overtui-, gen dat impopulaire maatregelen noodzakelijk
117,ijn. Lukt ze dat niet, dan kan de bevolking bij de
\ verkiezingen op een partij stemmen die een ander
b beleid voorstaat. Dat is de kern van de democratie.
"Maar in het geval van de euro ligt er een wezenlijk \erschil. Impopulaire maatregelen worden niet
opgelegd door gekozen politici of ministers die
lrun beslissingen tegenover de kiezers en het
par-ftement moeten verantwoorden. Loonsverlagingen
of bezuinigen op collectieve voorzieningen
kun-I en verplicht worden opgelegd door niet-gekozen
urobankiers en Europese commissarissen. De
euro wordt de eerste munt zonder regering. Het
labiliteitpact achter de euro geeft de overheden
van de afzonderlijke lidstaten weinig ruimte voor c~ten eigen economische politiek. Door de
'onaf-fumk:elijkheid' van de Europese Bank kunnen de
regeringen nauwelijks invloed uitoefenen op
be-langrijke zaken als de rentevoet en de
wisselkoer-sen. En door het Europese systeem van stemmen ltii gekwalificeerde meerderheid kan ons land een
p1politiek opgelegd worden die helemaal indruist
te-l!l(en de wens van regering, het parlement en volk.
!Het hoeft dan ook geen verbazing te wekken dat
velen zich ondanks de massieve europropaganda wan de afgelopen jaren ('hij wordt van ons
álle-111/iJa//') grote zorgen beginnen te maken over de
ll ekomst nu het tijdstip van invoering van de euro
etcht in zicht komt. Zeker als de kans op
tegensla-~en groeit door een mogelijke recessie. Ons
rusti-',!e. Europagezinde Nederland zal natuurlijk niet
Htet allereerste land zijn om een crisissfeer te
ver-worzaken. Maar dat betekent niet dat wij
gevrij-11/aard zijn van onrust rond inflatie, Joonverlaging,
rrotere werkloosheid en massale ontslagen nu de
ctuforie rond de economische groei aan het
tempe-rcm is.
Zonder noodrem een onduidelijke toekomst in
e SP is nooit een voorstander geweest van de
lrenheidsmunt. Hij kost ons op democratisch en
sociaal gebied immers veel te veel. Toch gaan we geen cynici die nu gaan zitten hopen op De Grote
Euro-Flop. Daarvoor zullen de gevolgen te ernstig zijn voor veel van de mensen voor wie wij
opko-men. Maar voor het geval dit ongekende en
risico-volle project onverhoopt geen succes zal worden, is het volstrekt onverantwoordelijk van de rege-ring om geen noodplan achter de hand te hebben. Het heeft iets engs: de regering wfl geen noodplan,
omdat mensen anders wellicht nog meer gaan
twijfelen aan de effectiviteit van het grootste mo-netaire experiment uit onze geschiedenis. Een
noodplan wordt beschouwd als het verzoeken van de Goden. Precies daarom lijkt er ook een paranoï-de drang om de ingezamelde gulden-munten en -bankbiljetten na 1 januari 2002 zo snel mogelijk te vernietigen.
Zonder noodrem koersen we onbeschermd een onduidelijke monetaire toekomst in. Als het fout gaat zullen de mensen die er het slachtoffer van worden zoveel naïviteit volstrekt verwerpelijk vinden. Het is dus absoluut niet teveel gevraagd aan de regering en Nederlandse Centrale Bank
om, na overleg met alle partijen in de Tweede
Ka-mer, een helder noodplan op te stellen. Gaat alles goed in de ogen van de regering, dan kan het rustig
op de plank blijven liggen. Maar ik ben ervan overtuigd dat de wetenschap dat bij een mogelijke
calamiteit de overheid een duidelijke strategie
heeft, bijvoorbeeld in de vorm van handhaving of
herstel van de gulden, de komende tijd heel wat
mensen een stuk geruster zou stellen!
Geld genoeg voor
europropaganda
Dat de euro van ons allemaal is, wordt er de komende maan-den ingeramd. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft on-langs ruim 200 miljoen gulden beschikbaar gesteld voor een reclamecampagne rond de slogan 'de euro, ons geld' die kort na de vakantieperiode van start gaat. Daarnaast heeft minis-ter Zalm 30 miljoen uitgetrokken voor de landelijke campag-ne die al loopt. Volgens de Eurobarometer, een halfjaarlijks onderzoek van de Europese Commissie, zijn in Europa alleen de Denen beter op de hoogte van de overgang naar de nieu-we munt dan de Nederlanders. Toch zegt nog altijd 55 pro-cent van de Nederlanders dat ze er onvoldoende over weet.
16
Bijzondere
landelijke
bijeenkomsten
in aantocht
Goed georganiseerde, interessante landelijke bijeenkomsten
vormen een prettige gelegenheid om je eigen contacten met de
rest van de SP te onderhouden, en ze zijn bij uitstek geschikt om
nieuwe leden nader kennis te laten maken met de partij - en ze
daar enthousiast over te laten worden. Maak daarom ruimschoots
op tijd werk van het uitnodigen van mensen voor de bijzondere
bijeenkomsten die de komende tijd georganiseerd worden.
Open Kamerdag
Zaterdag 15 december houdt de Tweede Ka-mer een open dag speciaal voor alle SP-leden uit het hele land. De gebouwen en zalen kunnen dan bezichtigd worden en uiteraard zijn dan al onze Kamerleden en P-teammedewerkers
aan-De Kamergebouwen kunnen heel veel SP'ers bergen en de ontmoeting met de landelijke poli-tiek zal door veel mensen bijzonder op prijs gesteld worden. Geef er dus op ruime schaal bekendheid aan in de afdeling en regel als het even kan ook een gezamenlijke reis.
wezig om alle ins en outs te vertellen van het
Festival Tomaat
Kamerwerk, met je in debat te gaan en jevra-gen te beantwoorden.
Marianne Langkamp van het Haagse politiek team legt uit wat de gedachte is achter de open dag: 'Op allerlei manieren wordt verslag gedaan van de SP-activiteiten in de landelijke volksvertegenwoordiging en van de standpun-ten die we daar innemen. Om de leden van de afdelingen nog meer te betrekken bij het Kamerwerk hebben vanaf het moment dat we in de Kamer kwamen rondleidingen voor afde-lingen georganiseerd. Dat was een groot suc-ces, maar ongeschikt voor mensen die er geen werkdag vrij kunnen maken. Daarom nu het experiment op zaterdag en op een grotere schaal.'
Nog even een herinnering: Festival Tomaat brengt een keur aan groepen, optreden en artiesten die zorgen voor verrassende cultuur-uitingen in een politiek kader. Zorg dat je erbij bent, met veel leden van je afdeling. Zondag 16 september in natuurtheater De Kersouwe in Heeswijk-Dinther.
Verkiezi ngscongres
Voor het verkiezingscongres geldt natuurlijk niet dat iedereen welkom is. Hiervoor krijg je ruim op tijd te horen hoeveel afgevaardigden jouw afdeling mag sturen. Maar reserveer al-vast de datum: zaterdag 19 januari 2002. De locatie is De Parade in Den Bosch.
