Tien maal harmoniseren
De tien regionale bijeenkomsten van Sociaal Werk Nederland over de harmonisatie zorgen voor duidelijkheid bij aanbieders én gemeenten.
“Wat fijn dat het nu helder op een rijtje is gezet en dat we weten hoe het zit.” Dat was de rode draad die doorklonk in reacties van de in totaal ruim 400 deelnemers aan de serie harmonisatiebijeenkomsten van Sociaal Werk Nederland. ‘Er was veel onrust, er zoemde van alles rond over aanbestedingen, subsidies en vermeende staatssteun,’
recapituleert Eline Kolijn (adviseur peuterproject Sociaal Werk Nederland). ‘Niet alleen bij peuterspeelzalen en kinderopvang maar ook bij gemeenten. Daarom hebben we die ook uitgenodigd.’
Verplicht aanbesteden?
De tien bijeenkomsten begonnen steeds met een blok over juridische aspecten van de harmonisatie. ‘Daarover waren veel vragen. Vanaf 2018 komt er één kader voor
kinderopvang en peuterspeelzalen, maar wat betekent dat voor de rol van de gemeente?
In hoeverre heeft de gemeente nog regie op peuterwerk? En heeft de gemeentelijke jurist gelijk als hij zegt: we moeten gaan aanbesteden?’
Om dat goed uit te zoeken heeft Sociaal Werk Nederland een advocatenkantoor in de arm genomen. ‘En bij iedere bijeenkomst was ook iemand van hen aanwezig.’
Staatssteun
Het probleem is kort gezegd dit: kinderopvang is commercieel, dat mag een gemeente niet
subsidiëren, dat zou staatssteun zijn. Peuterwerk wel, dat gebeurt ook van oudsher. Maar nu schuiven die twee in elkaar. Wat nu? Eline Kolijn:
‘Als gemeente blijf je verantwoordelijk voor de niet-werkende ouders en eenverdieners. Maar tweeverdienende ouders krijgen via de
Belastingdienst Kinderopvangtoeslag, buiten de gemeente om. Peuterspeelzalen hebben met beide ‘typen’ ouders te maken. En voorschoolse educatie (vve) is dan nog weer een aparte categorie die meer bij onderwijs hoort. Zowel onze leden als gemeenten hebben daar mee te maken. De harmonisatie is een
gemeenschappelijke opgave.’
Begin met integraal jeugdbeleid
Als binnenkort ook de Eerste Kamer akkoord gaat met het wetsvoorstel is de harmonisatie per 1 januari 2018 een feit. Eline Kolijn: ‘Veel gemeenten gaan dan nieuwe subsidieafspraken maken met peuterspeelzalen.Er zijn wel verschillende manieren om peuterwerk te subsidiëren of in te kopen. Diverse vormen van aanbesteden, klassieke subsidierelaties aangaan of kindgebonden financiering. Het advocatenkantoor komt nog met een handreiking waarin een en ander op een rijtje wordt gezet. Wat kan er wettelijk, welke
keuzen zijn er en welke consequenties hebben die? Leidend daarbij zijn de vragen die tijdens de bijeenkomsten zijn gesteld en vier aanvullende interviews.’
Los daarvan hadden ze ook een overkoepelend advies voor gemeenten: ‘begin met het vaststellen van een integraal jeugdbeleid en welke plek peuterwerk daarin heeft. Dat bepaalt voor een belangrijk deel de keuzes die je vervolgens maakt.’
Geld volgt kind
Naast de subsidie voor peuterspeelzaalwerk is er trouwens een nieuwe financieringsmethode in opmars. Eline Kolijn: ‘Onder het motto “Geld volgt kind”. De gemeente subsidieert dan niet organisaties maar kinderen. Als ouder krijg je voor jouw kind geld mee, je kunt zelf een plek voor hem of haar zoeken. Daarmee zijn de staatssteun- en aanbestedingsregels niet van toepassing.’
De administratieve afhandeling daarvan ligt bij de gekozen aanbieder en die kan ook de subsidie namens de ouders ontvangen. ‘Wat daarbij wel speelt is dat je enerzijds ouders de keus wilt laten waar ze hun kind willen onderbrengen, maar je wilt als gemeente ook graag dat ze kiezen voor goed peuterwerk. Hoe garandeer je kwaliteit zonder al te sturend te zijn? Dat is een actuele discussie.’
Harmoniseren en profileren
Tijdens de tweede helft van de bijeenkomsten ging het vooral om praktische en bedrijfsmatige vragen. Daarbij hielp van de aanwezigheid van de speciale harmonisatieambassadeurs van Sociaal Werk Nederland, vergezeld van een
gemeentelijke beleidsambtenaar. Eline Kolijn: ‘Zij hebben de harmonisatie al achter de rug en konden vertellen hoe zij die hebben aangepakt. En een belangrijke boodschap van hen was ook: zie de harmonisatie niet alleen als bedreiging, maar ook als een
gelegenheid om jezelf opnieuw te positioneren en de gemeente en andere partijen te laten zien wat je doet.’
Half mei: de handreiking
Organisaties die de bijeenkomsten hebben gemist hoeven niet te wanhopen. ‘Er is een groot netwerk opgebouwd en een grote LinkedIngroep. En ook de ambassadeurs zijn bereid om vragen te beantwoorden.’
Bovendien verschijnt eind mei de eerder genoemde handreiking. Eline Kolijn: ‘We hebben het concept inmiddels besproken met de VNG, ministeries en de brancheorganisaties. Dat leverde weer veel input op. Dat helpt om te komen tot een breed gedragen en in de praktijk bruikbaar document.’
In november organiseert Sociaal Werk Nederland bovendien nog een congres over de harmonisatie.
