Borstvoeding bij een
randpremature of dysmature baby
Borstvoeding bij een randpremature of dysmature baby
Informatie over het geven van borstvoeding is vaak gericht op de baby die op tijd geboren is. Gaat borstvoeding geven aan een randpremature of dysmature baby net zo als wanneer de baby met 40 weken geboren wordt? Of wanneer de baby 3500 gram weegt? Nee,
meestal niet. Hiermee willen we u informeren over borstvoeding aan de randpremature en/of dysmature baby. Onderaan deze pagina wordt het voedingsplan geschreven voor u en uw baby. Ook staan hier een aantal punten van voorlichting die we u graag mondeling toelichten, voor u met ontslag gaat. Voor algemene informatie over borstvoeding raden we u aan om Borstvoeding, een goed begin door te nemen.
Randprematuur/dysmatuur
Een randpremature baby is een baby die geboren is tussen de 35 en 37 weken
zwangerschap. Een dysmature baby is een baby die, voor het aantal zwangerschapsweken, een te laag geboortegewicht heeft. Er zijn grote verschillen te zien bij deze baby’s. Een baby van 35 weken met een goed gewicht kan soms meer, zoals effectiever of langer drinken, dan een baby van 38 weken met een laag geboortegewicht, en omgekeerd. De ene baby kan op de kraamafdeling blijven terwijl de andere meer medische zorg nodig heeft en toch een tijdje op de couveuseafdeling moet doorbrengen.
Wat is anders?
Een aantal zaken kunnen bij een randpremature en/of een dysmature baby anders gaan.
Bijvoorbeeld het voeden, slapen, ademen of het behouden van een goede temperatuur. In sommige gevallen is er sprake van een medische situatie. Denk aan een baby met te lage bloedsuikers, een infectie of een baby die geel ziet. Voor het tot stand komen van de
borstvoeding is het positief als moeder en baby samen zijn.
Voeden
Het is bijna altijd mogelijk om direct te starten met aanleggen, we streven ernaar dit binnen 1 uur na de bevalling te doen. Een dysmature baby heeft hier vaak in het begin de kracht wel voor. Een randpremature baby laat hierbij vaak wat meer aanloopproblemen zien. Omdat deze groep baby’s nog wat onrijp is en een geringe energievoorraad hebben is het goed om ze alleen aan te leggen als ze goed wakker zijn. In de praktijk betekent dit vaak maximaal drie keer per dag de eerste week. Het is belangrijk om te weten wat effectief drinkgedrag is, zodat de baby geen energie verspilt met alleen zuigen of sabbelen aan de borst. Randpremature baby’s laten kortere zuigreeksen zien dan een volgroeide baby. Ze willen dus vaker pauzeren of moeten wat meer actief gehouden worden. Er zijn ook
dysmature en/of randpremature baby’s die na enkele dagen meer problemen laten zien. Ze gaan steeds meer slapen en slechter drinken. Om deze groep baby’s zo goed mogelijk te ondersteunen adviseren wij het volgende:
Om de borstvoeding zo snel en goed mogelijk op gang te brengen adviseren wij om binnen 6 uur na de bevalling te starten met afkolven. Er zijn verschillende manieren van afkolven waarbij wij adviseren een combinatie van handkolven en dubbel
elektrisch kolven toe te passen. Zie Kolfboek en kolfdagboek.
Aanleggen alleen als de baby goed wakker is, letten op effectief drinkgedrag en de voedingstijd beperken tot maximaal 30 minuten. Vanaf dag twee is vóór en na de voeding wegen zinvol, om zo de voedingsintake in de gaten te houden.
Om de baby te ondersteunen adviseren wij om de baby bijvoeding te geven tot hij/zij genoeg uit te borst haalt en een goede groei laat zien.
Zodra de borstvoeding goed op gang is, de baby effectief aan de borst drinkt en goed groeit, kan het wegen vóór en na de voeding verminderd en uiteindelijk gestaakt worden. Het is voor de eerste weken dus fijn om eventueel een weegschaal te huren.
Uiteindelijk leer je als ouder naar je kind en de plas- en poepluiers te kijken, dan is wegen overbodig.
Ademen
Randpremature baby’s hebben in sommige gevallen moeite met de ademhaling. Ze hebben een verminderde spierspanning en daardoor meer moeite met zuigen. Als baby’s
stresssignalen laten zien tijdens een voeding, zal deze voeding onderbroken moeten worden. Stresssignalen zijn fronsen, wenkbrauwen optrekken, neusvleugelen, snelle ademhaling, knoeien of opvallende geluiden maken tijdens het drinken.
Slapen
Randpremature en/of dysmature baby’s hebben een ander slaappatroon als een volgroeide baby. Zij hebben meer slaap nodig en zullen zich vaak niet 8 keer per 24 uur melden voor een voeding. Zij moeten dus wakker worden gemaakt.
Temperatuur
Vooral de dysmature baby heeft moeite zichzelf op temperatuur te houden, omdat hij minder lichaamsvet heeft. Huid-op-huidcontact bij moeder is hierbij van grote waarde, daarnaast is het gebruik van kruiken en omslagdoeken waardevol.
Bijzonderheden waar je rekening mee kunt houden
Randpremature en/of dysmature baby’s hebben een grotere kans op geel zien,
onderkoeling, gewichtsverlies, lage bloedsuikers, infecties, scheiding van moeder en baby en heropname in het ziekenhuis. Als mogelijk gevolg daarvan, kan de borstvoeding niet slagen.
Aandachtspunten direct na de bevalling en de eerste dagen
Zorg voor extra veel huid-op-huidcontact na de bevalling. Veel huid-op-huidcontact zorgt voor: een hoger hartritme, hogere lichaamstemperatuur, hogere bloedsuikers, hogere zuurstof voorziening van het bloed en meer kans op een goede poging op de eerste keer aanleggen.
Moet de baby wakker worden gemaakt? Geef dan alleen bijvoeding.
Houd de baby, indien mogelijk, bij u op de kamer.
Geef extra aandacht aan de lichamelijke conditie zoals: vaker temperaturen, alert zijn op geel zien, slaperigheid of sufheid van de baby.
Maak de baby wakker voor de voedingen, 8 keer per 24 uur.
Is uw baby wakker en alert probeer hem/haar aan de borst te leggen (maximaal 3 keer per 24 uur en maximaal 30 minuten) en geef daarna bijvoeding indien nodig.
Geef extra aandacht aan het op gang komen van de melkproductie. Start zo nodig 6 uur na de bevalling met hand kolven en elektrisch kolven. (Profesionele huurkolf)
De lactatiekundige
Vanwege de specifieke behoeften van randpremature en/of dysmature baby’s is de lactatiekundige betrokken tijdens de opname van u en uw baby. Wij streven ernaar dat uiterlijk de eerstvolgende werkdag na geboorte de lactatiekundige langskomt.
Wat kan de moeder nog meer doen?
Borstcompressie toepassen. Dit betekent mee masseren en druk geven in de borst tijdens de voeding. Bijvoeding wordt in Tergooi de eerste dagen meestal gegeven door middel van
‘vingervoeden’. In een aantal gevallen kan het nodig zijn dat de baby de voeding per fles of sonde krijgt. Dit is het geval als de baby te slaperig is en het teveel moeite moet doen om te eten en te groeien.
Bijvoeding geven met de fles
Als na enkele dagen blijkt dat de baby direct aan de borst nog niet voldoende melk tot zich kan nemen en/of dat de voedingen te lang duren, dan kan het voeden met behulp van een
fles een tijdelijke oplossing zijn. Hiermee wordt bedoeld dat een deel van de voedingen aan de borst gegeven worden en een deel met een fles. Als u uw baby voedt met een fles, blijf hiermee dan zo dicht mogelijk bij de borst. Geef uw baby bij voorkeur de fles in zijligging.
Dit is dezelfde houding als aan de borst. Klap de speen eerst dubbel en draai dan de fles om. Hierdoor loopt de melk niet uit de fles.
Zorg ervoor dat u de fles net zoals de borst aanbiedt, dat wil zeggen: eerst de zoekreflex uitlokken en daarna de speen aanbieden. Houd de fles bijna horizontaal, zodat de baby wat meer moeite moet doen om de fles te drinken. De voorkant van de speen moet wel met melk gevuld zijn en blijven. Er zijn veel verschillende soorten spenen. Een lange rechte speen met een langzame flow wordt door veel logopedisten aangeraden.
Het ontslag uit het ziekenhuis
Het ontslag wordt afgesproken door de kinderarts. Vaak gaat dit om de lactatiekundige. Bij ontslag uit het ziekenhuis zorgen wij voor een duidelijke overdracht naar de kraamzorg en de verloskundige die het kraambed verzorgt. U ontvangt een plan van aanpak, zodat u weet hoe u verder kunt gaan na het ziekenhuisverblijf. Omdat bij een premature of dysmature baby het plan per dag kan veranderen is het fijn als er kraamzorg is die u hierbij kan adviseren. Neem zo nodig thuis contact op met een lactatiekundige. U kunt ook altijd contact opnemen met een vrijwilliger van VBN (Vereniging Borstvoeding Natuurlijk) of LLL (La Leche Leaque).
Weer thuis
Eenmaal thuis kijkt de kraamverzorgende naar de volgend aspecten:
Hoe is de melkproductie van de moeder?
Hoe reageert de baby op de nieuwe omgeving?
Hoe gaat het aanleggen en drinken aan de borst thuis verder?
Hoe is het slaapritme van de baby?
Groeit de baby goed?
Drinkt het effectief aan de borst?
Kan er al gestopt worden met kunstvoeding bij voldoende melkproductie van moeder?
De dysmature baby heeft soms vooral meer grammen nodig. Ook na enkele weken oefenen kan het nog prima lukken om moeder en kind van volledige borstvoeding te laten genieten.
Of het geven van borstvoeding lukt heeft met meerdere zaken te maken. Bent u als ouders goed begeleid? Dit is ook afhankelijk van het doorzettingsvermogen van de ouders, de melkproductie en de invloed van de omgeving. Er is vooral geduld nodig. De
randpremature baby heeft soms enkele weken nodig voordat hij de kracht heeft en de techniek van het drinken aan de borst voldoende onder de knie heeft.
Vragen?
Mocht u nog vragen hebben, bel of mail dan met een van onze Lactatiekundigen via
Tergooi. Geja Klaassen en Liesbeth Gresel T 088 753 35 37.
Meer informatie
Vereniging Borstvoeding Natuurlijk Postbus 119, 3960 BC Wijk bij Duurstede
T 0343 57 66 26 en www.borstvoedingnatuurlijk.nl La Lèche League Nederland
Postbus 212, 4300 AE Zierikzee
T 0111 41 31 89 en www.lalecheleague.nl
Nuttige adressen
Internetadressenwww.borstvoeding.com
www.borstvoeding.startpagina.nl
www.zorgvoorborstvoeding.nl (Stichting Zorg voor Borstvoeding)
www.nvlborstvoeding.nl (Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen) www.borstvoedingverdientijd.nl (filmpje)
www.borstvoedingscentrumhetgooi.nl
Patiëntenverenigingen Postbus 1024, 2260 BA Leidschendam www.couveuseouders.nl
www.borstvoedingscentrumhetgooi.nl
Het Vrouw Moeder Kind Centrum van Tergooi biedt u deze informatie aan. Bij vragen en/of opmerkingen kunt u contact opnemen met de lactatiekundigen e-mail:
lactatiekundigen@tergooi.nl
Voedingsplan
Voedingsplan:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Aanleggen:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Kolven:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Methode bijvoeden:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Soort bijvoeding:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Hoeveelheid bijvoeding:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Weegbeleid:
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
______________________________________________________________
________
Kolfdagboek
Dag 1:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee Dag 2:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee Dag 3:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee Dag 4:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven
Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee Dag 5:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee Dag 6:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee Dag 7:
Aantal keer
kolven 1 2 3 4 5 6 7 8
Start tijd kolven Stoptijd kolven Hoeveelheid gekolfde melk Voeden ja/nee
Voorlichting
Buiten de standaard voorlichting die jullie als ouders krijgen, over borstvoeding, de manieren en houdingen om aan te leggen en de standaard observatiepunten, is er een aantal specifieke punten van toepassing op jullie baby. Hiervoor moet er wat extra voorlichting gegeven worden over:
Voorlichting geven over: Voorlichting gegeven door:
Temperatuurregulatie bij een randprematuur en/of dysmature baby
Slaapwaak-ritme van een randprematuur en/of dysmature baby
Effectief drinkgedrag aan de borst bewerkstelligen en herkennen
Weegbeleid hoe en waarom Groeien van baby, ook na ontslag
Opbouw hoeveelheid melk komende periode
Contact
Couveuse-unit T 088 753 22 23 24 uur per dag
Verpleegafdeling - Kraam/Verloskunde B20 T 088 753 11 30
