Gemeentebestuur
Dordrecht
Aan
de Gemeenteraad
Nr. SBC/2008/523 Datum 26 mei 2008 Onderwerp toekomstvisie Drechtwerk
Begrotingsprogramma Werk en Scholing en thema Arbeidsmarkttoeleiding
Bij schrijven van 28 maart 2008 heeft het Algemeen Bestuur van Drechtwerk aan de raden van de deelnemende gemeenten de volgende documenten aangeboden met het verzoek om een reactie:
1. de toekomstvisie Drechtwerk;
2. de gewijzigde begroting 2008;
3. de ontwerp begroting 2009 en bijbehorende meerjarenraming 2010-2012.
Het bestuur van Drechtwerk verzoekt de gemeenteraden om uiterlijk 4 juli a.s. de gevoelens te doen blijken met betrekking tot de toekomstvisie en de daaruit voortvloeiende bestuursopdracht.
Met betrekking tot de begrotingen 2008 en 2009 is de reactietermijn twee maanden (dus uiterlijk 28 mei 2008) in verband met de wettelijke termijnen voor indiening van de begroting 2009 bij de provincie (1 juli). Naar alle waarschijnlijkheid zal behandeling binnen deze termijn niet plaatsvinden als gevolg van de meivakantie. Het bestuur van Drechtwerk is hierover door de portefeuillehouder reeds op de hoogte gesteld en er is dus uitstel gevraagd.
LEESWIJZER
Hieronder geeft het college aan hoe zij tegen de voorstellen zoals die nu voorliggen aankijkt. De notitie begint met een korte historie van dit dossier. We maken vervolgens onderscheid tussen de inhoudelijke ontwikkelrichting, de structuur waarin dat zou moeten gebeuren en de voorstellen rondom de financiën. Bij elk van deze onderdelen zullen we ook de uitkomsten van de second opinion bespreken. Tot slot komen we tot een voorstel voor een besluit.
KORTE HISTORIE
In het najaar van vorig jaar heeft het bestuur van Drechtwerk aan de deelnemende gemeenten verzocht een extra bijdrage van € 6 miljoen te leveren als gevolg van een negatieve exploitatie en als gevolg van een aantal lasten uit het verleden. Deze stukken zijn in uw raad besproken en u heeft op voorstel van ons college het volgende besloten:
a. kennis te nemen van de gewijzigde gemeenschappelijke regeling sociale werkvoorziening Drechtsteden (vooruitlopend op een verzoek om toestemming later dit jaar).
b. in te stemmen met gevraagde extra bijdrage in de exploitatie en de bijzondere lasten onder de volgende voorwaarden:
• op de voorstellen en uitgangspunten voor het toekomstperspectief wordt een second opinion uitgevoerd waartoe de gemeente Dordrecht, het initiatief neemt, indien mogelijk gezamenlijk met andere gemeenten;
* het voorstel betreffende de afwaardering van het pand Kamerlingh Onnesweg wordt door het bestuur van Drechtwerk nader toegelicht;
• ons college wil bij elke marap van Drechtwerk een verantwoording van de directie zien over de voortgang van de beweging naar 1/3, 1/3/, 1/3 en over het overbrengen van onderdelen van beschermd buiten en detachering/begeleid werken naar de markt;
• op 1 januari 2010 dient het overbrengen van onderdelen beschut buiten en
detacheren/begeleid werken naar de markt te zijn afgerond. Dit betekent dat voor elk (sub)bedrijf tenminste een samenwerkingsverband met een partij in de markt is gesloten en bij voorkeur reeds de overdracht is gerealiseerd;
• het ontwerpen van één keten dient op 1 januari 2009 implementatieklaar te zijn en daarbij dient maximaal gebruik te worden gemaakt van de mogelijkheden die de te verwachten wetswijzigingen bieden. De implementatie van deze keten dient gelijk op te lopen met het overbrengen van onderdelen naar de markt en dus op 1 januari 2010 te zijn afgerond;
• deze voorwaarden dienen in de vorm van prestatieafspraken te worden opgenomen in een nader uitgewerkte bestuursopdracht van het college aan de nieuwe directie. Naar het oordeel van de gemeente Dordrecht dient bij de vaststelling van de bestuursopdracht door de
gemeenten die niet tot de GR-Drechtsteden behoren te worden aangegeven of zij wel of niet hun eigenaarschap van de GR-Drechtwerk voortzetten;
c. ons college de opdracht te geven deze besluiten aan het bestuur van Drechtwerk kenbaar te maken.
In het vervolg daarop is door het bestuur van Drechtwerk gewerkt aan beantwoording van deze vragen. Het resultaat daarvan ziet u in achterliggende stukken {de toekomstvisie en de begroting 2008 en 2009 met aanbiedingsbrieven) terug. Daarnaast heeft de gemeente Dordrecht het voortouw genomen (met betrokkenheid van enkele andere gemeenten) in het uitvoeren van een second opinion op het totaal van de eerdere en huidige voorstellen. Ook deze is bijgevoegd. Tot het uitvoeren van de second opinion is op instigatie van het college en mede op verzoek van uw raad besloten om meer zekerheid te verkrijgen over de hardheid van de veranderplannen en daarmee het inhoudelijk en financieel perspectief van Drechtwerk.
INHOUD toekomstvisie
In de toekomstvisie wordt een analyse gegeven van de problemen en opgaven van de sociale werkvoorziening in het algemeen en Drechtwerk in het bijzonder. Vervolgens worden daaraan concrete doelen en oplossingsrichtingen verbonden. Voor een samenvatting van het rapport verwijzen we naar de heldere aanbiedingsbrief. Wij onderschrijven de probleemanalyse en de gestelde doelen.
Over de oplossingsrichtingen het volgende. De wijze waarop het bestuur het vraagstuk van de Sociale Werkvoorziening in een breder perspectief zet spreekt ons aan. We zijn een groot voorstander van het ontwerpen van een keten waar het gaat om het arbeidsmarktbeleid. Het is noodzakelijk om dit ketenontwerp nu te maken met de sociale dienst, CWI en UWV. We onderschrijven dit deel van het rapport dus voluit.
Waar het gaat om de ontwikkeling in de kengetallen (zoals de wachtlijst, de ontwikkeling van de toegevoegde waarde en de gemeentelijke bijdrage, de transparantie van de bedrijfsvoering en de verdeling van werknemers over beschut binnen, beschut buiten en detacheren/begeleid werken) zien we een goede aansluiting bij de door ons eerder afgegeven wensen. Zoals eerder aangegeven verwachten we in elke rapportage in het kader van de PenC-cyclus een verantwoording van het bedrijf over de ontwikkeling van deze indicatoren. Transparantie is voor ons dus essentieel.
Second opinion
In dit document worden een aantal opmerkingen gemaakt met betrekking tot de toekomstvisie.
- Dat in de second opinion wordt gestipuleerd, dat eerst het bedrijf op orde zou moeten worden gebracht voordat deze slag wordt gemaakt, vinden wij onverstandig. Een voorbeeld daarvan kan
- 3 - Nr. SBC/2008/523
gevonden worden in het feit dat de sociale diensten (via de re-integratiebedrijven) en Drechtwerk nu feitelijk concurreren om arbeidsplaatsen omdat hun doelgroepen deels overlappen. Als we deze weeffout in ons systeem niet oplossen, zal de verandering van Drechtwerk niet tot resultaat leiden of tot minder goede positie van de sociale diensten leiden. Wij zijn met het bestuur van Drechtwerk van mening dat een toekomstvaste oplossing alleen te vinden is buiten de kaders van WSW wetgeving en het bedrijf in de huidige opzet. Het lijkt wel verstandig dat in het bedrijfsplan dat de directie eind september zal aanbieden door de directie expliciet aandacht zal worden besteed aan de manier waarop zij aan deze doelstellingen gaat werken en welke capaciteit daarvoor nodig is. Datzelfde geldt voor de formatie en sterkte van het regiebureau.
- Waar het gaat om de ontwikkeling van het bedrijf en het vergroten van de marktgerelateerdheid ondersteunen we de weg die wordt voorgesteld in de toekomstvisie. In de second opinion wordt een aantal opmerkingen gemaakt rondom de onderbouwing van de beweging naar de markt en het aannemen van een accountmanager daarvoor. Wij verwachten van de directie dat zij in hun bedrijfsplan uitgebreider ingaan op de wijze waarop deze beweging vormgegeven kan worden (inclusief marktverkenning en mogelijke organisatievormen uit bijlage 1). Dit laatste wordt ook in de second opinion aanbevolen.
- PWC adviseert na te denken over het loslaten van het First in-First out criterium. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat de wachtlijst sneller daalt omdat je meer kan matchen tussen vraag en aanbod. Wij zijn het hiermee eens en verwachten van het regiebureau dat zij hiervoor beleid ontwikkelen.
STRUCTUUR toekomstvisie
Waar het gaat om de structuur is het voorstel zoals dat is beschreven in de toekomstvisie voor de korte termijn helder. Voor de komende twee jaar wordt om verschillende plausibele redenen gekozen voor het ongewijzigd in stand houden van de huidige structuur. Wel worden er binnen de gemeenschappelijke regeling een aantal wijzigingen voorgesteld:
- door de taakverdeling tussen DB en AB te verscherpen - een controllersoverleg in te stellen;
- opwaardering van de kwaliteitszetels door een externe toezichtscommissie;
- het versterken van de contramal in de gemeenten;
- het outputgericht maken van de PenC-cyclus.
Wij zijn voorstander van deze maatregelen en roepen het bestuur op deze per direct te
implementeren en met snelheid ook te kiezen voor de toezichtscommissie met externe leden in plaats van de huidige kwaliteitszetels.
Voor de lange termijn zijn de voorstellen echter nog onbevredigend. Hoewel het uitgangspunt van structuur volgt inhoud goed is, hadden wij verdergaande voorstellen verwacht van het bestuur op twee punten:
- Begin juli kan zich immers de door ons gewenste situatie voordoen dat alleen de
Drechtstedengemeenten nog in de gemeenschappelijke regeling blijven deelnemen. Deze situatie wordt door ons gewenst (zie eerdere reacties van de gemeente Dordrecht) vanwege de
mogelijkheden die dit biedt om versneld tot de keten te komen omdat dan de partijen in de keten op dezelfde schaal werken. Wat de gemeente Dordrecht betreft zouden de twee genoemde opties die zich dan voordoen (te weten: onderbrengen bij de GR Drechtsteden of samen met de SDD in een aparte gemeenschappelijke regeling) nu al moeten worden uitgewerkt.
- Waar het gaat om de arrangementen die door de directie van Drechtwerk kunnen worden gekozen bij het kiezen van samenwerking met de markt, zou een scherpere keuze aan de
voorkant voor een privaatrechtelijke holding (optie 2a uit bijlage 1) meer richting hebben gegeven aan de ontwikkeling van Drechtwerk naar de markt.
Second opinion
In dit document worden een aantal opmerkingen gemaakt met betrekking tot de toekomstvisie:
- Ten onrechte wordt in de second opinion aangegeven dat een splitsing van het bedrijf in drie delen wordt voorgesteld. Een dergelijke splitsing is in de meest recente voorstellen (de toekomstvisie) van Drechtwerk niet aan de orde noch wenselijk.
- Verder wordt door PWC in overweging gegeven of uitplaatsing van onderdelen van Drechtwerk wenselijk is en te realiseren valt en onder welke constructie dit kan plaatsvinden. Wij zijn van mening dat met de opdracht om marktonderzoeken uit te voeren gecombineerd met het
afwegingskader dat in bijlage 1 van de toekomstvisie is opgenomen voldoende is voor het maken van de afweging van wel of geen uitplaatsing. Wij verwachten van de directie dat zij bij het doen van voorstellen expliciet gebruik maakt van dit afwegingskader.
FINANCIEN
begrotingswijziging 2008, begroting 2009 en meerjarenraming 2010-2012
De begrotingen die nu worden aangeboden zijn een 1 op 1 vertaling van de toekomstvisie. Wij beoordelen het zeer positief dat er tussen de inhoudelijke richting en de financiële vertaling daarvan geen licht zit dat de basis voor de begroting is gelegen in de daadwerkelijke ontwikkeling van de bedrijven. Daarnaast zijn er enkele financiële bespreekpunten die we hieronder zullen bespreken.
Zoals in de begeleidende brief van het bestuur van Drechtwerk is aangegeven borduurt de
gewijzigde begroting 2008 voort op de besluitvorming die eind 2007 genomen is met betrekking tot de "schoon schip operatie" en de modernisering van Drechtwerk. Dit betekent dat de
afwaarderingen (Kamerlingh Onnesweg, kassencomplex en materiële activa} en de instelling van een voorziening voor FPU-regelingen verwerkt zijn. De begroting 2009 en de meerjarenraming 2010-201 2 is op dezelfde grondslagen gebaseerd.
De nu gepresenteerde gewijzigde begroting 2008 sluit met een tekort van € 3,8 miljoen. Ten opzichte van de eerdere begroting is dat een nadelig verschil van € 1,3 miljoen dat als volgt verklaard wordt:
o Een toenemend tekort op het subsidieresultaat van € 0,5 miljoen. Het subsidieresultaat is het verschil tussen de loonkosten van de WSW'ers ten opzichte van de rijksvergoeding.
o In tegenstelling tot de eerdere begroting is nog een afschrijving opgenomen voor het pand aan de Kammerlingh Onnesweg (€ 0,4 miljoen) omdat de verkoop nu voorzien is in 2009 in plaats van 2008.
o Een correctie op de raming voor indirect personeel ten behoeve van de arbeidsbemiddeling en begeleiding van WSW'ers.
in de begroting 2009 en de meerjarenraming zijn de verbeteringen die moeten optreden als gevolg van de beweging van binnen naar buiten e.d. verwerkt. Dit leidt er toe dat het exploitatietekort daalt van € 3,8 miljoen in 2008 naar € 2,5 miljoen in 2012.
De gemeentelijke bijdrage
In de gemeentelijke begroting is de volgende bijdrage aan Drechtwerk voorzien: € 2,1 miljoen in 2008 en € 1 miljoen vanaf 2009. De begrotingen van Drechtwerk gaan nu uit van een bijdrage van de gemeente Dordrecht van € 2,2 miljoen in 2008 aflopend naar € l,4 miljoen in 201 2. Het nadeel ten opzichte van de gemeentelijke begroting is:
- € 1,2 miljoen in 2009;
- € 0,8 miljoen in 2010;
- € 0,6 miljoen in 2011;
- € 0,5 miljoen in 2012.
In de begrotingen 2008 en 2009 heeft Drechtwerk nog geen rekening gehouden met de uitkomsten van de second opinion. Gezien het vereiste tijdpad voor de begroting 2009 was dat ook niet
- 5 - Nr. SBC/2008/523
mogelijk. Het bestuur van Drechtwerk geeft daarom aan dat als de second opinion daartoe aanleiding geeft de begroting op een later moment nog aangepast kan worden.
De second opinion
Naar aanleiding van de second opinion hebben wij PWC een aanvullende vraag gesteld om een helder oordeel over de mate van realiteit van de omzetstijging die in de begroting is verwerkt te krijgen. Naar aanleiding daarvan heeft PWC aangegeven dat zij de exploitatieontwikkeling van 3%
(bestaande uit 2% indexering en 1% omzetstijging) reëel acht om een aantal redenen. Voor alle duidelijkheid moet wel vastgesteld worden dat de risico's rondom achterblijvende rijksfinanciering daarmee niet ondervangen kunnen worden.
De second opinion behandelt naast dit algemene oordeel over de begroting ook de voorstellen die eerder in het kader van schoon schip zijn gedaan. Deze worden door PWC onderschreven. Op onderdelen worden beperkt afwijkende bedragen geadviseerd (kassencomplex en materiële activa).
Deze afwijkingen leiden tot andere bedragen en dienen - soms na enig nader onderzoek - verwerkt te worden in de begroting 2008 en volgende jaren. Een vraagstuk moet nader toegelicht worden en dat betreft de grond en panden van het complex op de KamerlinglvOnnesweg.
In de operatie schoon schip zijn door Drechtwerk voorstellen gedaan om tot afwaardering van de panden te komen. Daarnaast was er sprake van het voornemen van Drechtwerk om een deel van het complex te verlaten en lag er een verzoek aan de gemeente Dordrecht om mee te werken aan verkoop van de grond (die van de gemeente Dordrecht is ) en de panden. In de second opinion van PWC wordt een hogere afwaardering berekend dan door Drechtwerk is opgenomen in de begroting 2008 en 2009. Het verschil wordt in belangrijke mate veroorzaakt door het moment van verkoop.
Drechtwerk heeft nog een reguliere afschrijving in 2008 opgenomen omdat een eventuele verkoop pas later zal plaatsvinden. PWC ging in haar berekeningen nog uit van een afwaardering in 2008.
Met betrekking tot de eventuele verkoop van de grond is een belangrijk aandachtspunt voor de gemeente Dordrecht de grondwaarde van de locatie Kamerlingh Onnesweg. De grond is in eigendom van de gemeente Dordrecht. Uit de second opinion blijkt echter dat de waarde van de grond zeer verschillend getaxeerd wordt. De hoogte van een acceptabele verkoopprijs is daarmee onzeker. Onduidelijkheid over de grondwaarde heeft ook tot gevolg dat de redelijkheid van de bieding van een derde partij op de grond plus opstallen niet met zekerheid beoordeeld kan worden (zie eerder). Wij achten het daarom wenselijk om een nieuwe taxatie te laten plaatsvinden naar de waarde van de grond. Deze taxatie is bepalend voor de gevraagde verkoopprijs. De directie
heroverweegt in het licht van de toekomstvisie een vertrek van de huidige locatie. Wij stellen voor het uitvoeren van de taxatie van het resultaat van de heroverweging afhankelijk te maken.
Samenvattend stellen wij u voor:
Inhoud:
1. in te stemmen met de toekomstvisie en daarmee:
2. in te stemmen met alle doelstellingen:
a. een verdeling van 40-30-30 in percentages over respectievelijk beschut binnen, beschut buiten en detacheren/begeleid werken eind 2009 en zo mogelijk 1/3,1/3,1/3 eind 2010;
b. verkorting wachttijden tot op het landelijk gemiddelde (en daarbij op basis van de second opinion het regiebureau vragen te komen tot beleid waarin het FIFO-criterium niet leidend is maar match tussen vraag en aanbod);
c. verbetering van de toegevoegde waarde van Drechtwerk waardoor de gemeentelijke bijdrage op het landelijk gemiddelde komt;
3. de wijze van operationalisering vast te stellen:
a. het vormen van een keten aan de onderkant van de arbeidsmarkt;
b. meer marktgerelateerd maken van het bedrijf (daarbij op basis van de second opinion de aanvullende opdracht geven aan het bestuur van Drechtwerk om door middel van
marktverkenningen voor elk bedrijf af et wegen welke organisatievorm het meest geschikt is en welke marktkansen zich voordoen);
Structuur:
1. de diverse voorstellen voor aanpassingen binnen de bestaande bestuursstructuur vast te stellen;
2. Drechtwerk kenbaar te maken dat reeds nu gewerkt moet worden aan de beide structuur- varianten in het geval dat alleen de Drechtsteden deel uitmaken van de gemeenschappelijke regeling;
3. Drechtwerk kenbaar te maken dat de uiteindelijke voorkeur van Dordrecht is gelegen in optie 2a en dat een heldere keuze daarvoor op dit moment meer richting geeft dan de nu gekozen richting;
Financiën:
1. in te stemmen met de gewijzigde begroting 2008, de begroting 2009 en de meerjarenraming 2010-2012 en Drechtwerk opdracht te geven de wijzigingen die uit de second opinion op de operatie schoon schip voortvloeien te verwerken in dit meerjarenperspectief (met uitzondering van het verhogen van de afwaardering van de panden van Kamerlingh Onnesweg};
2. de gemeentelijke bijdrage aan Drechtwerk op te nemen in het financiële perspectief van de Kadernota 2009. Dit betekent tot een nadeel van € 1,2 miljoen op de gemeentelijke bijdrage in 2009 aflopend tot € 0,5 miljoen in 2012. Dit betekent dus een plus bovenop de jaarlijkse bijdrage van € 1 miljoen in het exploitatietekort zoals die nu in de meerjarenbegroting staat;
3. in te stemmen met een nieuwe taxatie van de grond mits Drechtwerk besluit te willen verhuizen.
Het college van Burgemeester en Wethouders van Dordrecht secretaris de burgemeester
sseling R.J.G. Bandell
- ontwerp besluit
