Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016

(1)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn

Omgevingslawaai 2016

Gemeente Enschede

(2)

Geluidsbelastingkaarten

EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016

Datum 19 juni 2017

Kenmerk AML008/Hcj/0021.04

Eerste versie 10 mei 2017

(3)

Documentatiepagina

Opdrachtgever(s) Gemeente Enschede

Titel rapport Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016

Kenmerk AML008/Hcj/0021.01

Datum publicatie 19 juni 2017

Projectteam opdrachtgever(s)

mevrouw K. van Eck en de heren J. van der Steege en M. van der Vegt

Projectteam DAT.Mobility de heer J.B. Henckel

Projectomschrijving Rapportage achtergrondinformatie EU-geluidsbelastingkaarten Enschede 2016.

Trefwoorden verkeersmodel, verkeersmilieukaart, ProRail, RWS, Enschede

(4)

Inhoudsopgave

Inleiding 1

1.1 Aanleiding 1

Achtergrond en wettelijk kader 3

2.1 Voorgeschiedenis 3

2.2 De Europese Richtlijn Omgevingslawaai 3

2.3 Wetgeving in Nederland 4

Inventarisatie gegevens en rekenmodellen 6

3.1 Technisch ambitieniveau 6

3.2 Verkeersgegevens 6

3.2.1 Wegverkeer 6

3.2.2 Railverkeer 7

3.3 Topografische gegevens 7

3.4 Gegevens voor industrielawaai 8

Resultaten 10

4.1 Wegverkeer 10

4.2 Railverkeer 11

4.3 Industrielawaai 12

4.4 Vergelijking resultaten met vorige EU-geluidsbelastingkaart 12

4.4.1 Herberekening 2011 12

4.4.2 Vergelijking 2011 en 2016 - wegverkeer 14

4.4.3 Vergelijking 2011 en 2016 – Railverkeer 15

Vervolgprocedure 16

5.1 Publicatie geluidsbelastingkaarten 16

5.2 Actieplannen 16

Bijlagen

1 Lijst van afbeeldingen

2 Dosis-effectrelaties - peiljaar 2016

(5)

1.1 Aanleiding

De Europese Richtlijn Omgevingslawaai is gericht op de evaluatie en beheersing van omgevingslawaai. In Nederland is deze richtlijn in 2004 ingevoerd in de Wet geluidhinder (nu Wet milieubeheer). De richtlijn is van toepassing op omgevingslawaai, waaraan mensen worden blootgesteld.

Het toepassingsgebied beperkt zich tot weg-, railverkeer, luchtvaart en specifieke vastgelegde industriële activiteiten.

Het doel van de richtlijn is de hinder en schadelijke gevolgen van blootstelling aan omgevingslawaai te vermijden, te voorkomen of te verminderen. Hinder is het meest bekende effect van geluid. Naast hinder kan geluid ook leiden tot slaapverstoring, en hart- en vaatziekten. Om de schadelijke gevolgen van omgevingslawaai te bestrijden, worden volgens de Europese Richtlijn Omgevingslawaai de hiernavolgende instrumenten toegepast:

■ Inventariseren van de blootstelling aan omgevingslawaai door middel van geluidsbelastingen verschilkaarten.

■ Vaststellen van actieplannen om omgevingslawaai te voorkomen en/of te beperken. De plannen moeten vooral gericht zijn op plaatsen waar hoge blootstellingniveaus schadelijke effecten kunnen hebben voor de gezondheid van de mens. Ook moeten ze een goede geluidskwaliteit handhaven.

■ Voorlichten van het publiek over omgevingslawaai en de effecten daarvan. Daarbij hoort het publiceren van de geluidsbelastingkaarten en het houden van inspraak over de actieplannen.

Het opstellen van geluidsbelastingkaarten en actieplannen wordt om de vijf jaar herhaald.

Onlangs is de derde tranche van het project ‘Implementatie EU-richtlijn Omgevingslawaai’ door het ministerie van I&M gestart. Ook de gemeente Enschede is samen met de gemeenten Almelo en Hengelo opgenomen in de lijst van de ‘derde tranche’-gemeenten. Daarmee heeft Enschede voor de tweede keer de verplichting gekregen tot het opstellen van EU-geluidsbelastingkaarten en het hierbij behorende actieplan.

De geluidsbelastingkaarten voor agglomeratiegemeenten moeten betrekking hebben op weg- verkeers-, railverkeers-, industrie- en luchtvaartlawaai (voor zover aanwezig).

Inleiding

(6)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 2 Voor het wegen railverkeerslawaai heeft de gemeente rekenmodellen laten maken die gebaseerd zijn op de meest recente inzichten tot en met het peiljaar 2016, en die voldoen aan de rekenvoor- schriften die horen bij de EU-geluidsbelastingkaarten. Voor het industrielawaai zijn de wettelijke geluidszones rond de gezoneerde bedrijventerreinen gepresenteerd.

Op 1 maart 2017 hebben Provinciale Staten van Overijssel het Luchthavenbesluit Twente Airport vastgesteld. Met het onderhavige besluit wordt geregeld dat met ingang van 30 maart 2017 de militaire aanwijzing en de bijbehorende geluidszone worden ingetrokken, zodat op diezelfde datum het luchthavenbesluit in werking kan treden. In de samenvatting van de ontwerp-gebiedsvisie is aangegeven dat de geluidsbelasting van 56 dB(A) Lden volledig binnen het luchthavengebied ligt.

Daarmee kan het onderdeel luchtvaartlawaai binnen deze rapportage buiten beschouwing worden gelaten.

De geluidsbelastingkaarten beperken zich daarmee dus tot het weg-, railverkeer en industriegeluid.

Geluid van horeca, buren, bromfietsen, evenementen en bouwlawaai wordt buiten beschouwing gelaten. Bij het opstellen van het actieplan kunnen deze aspecten wel worden meegenomen.

Leeswijzer

In hoofdstuk 2 van deze rapportage wordt eerst de voorgeschiedenis en het wettelijke kader beschreven, waarbinnen deze studie is uitgevoerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 omschreven op welke manier de verschillende rekenmodellen tot stand zijn gekomen. In hoofdstuk 4 wordt inzicht gegeven in de rekenresultaten, waarna de vervolgprocedure wordt weergegeven in hoofdstuk 5.

(7)

2.1 Voorgeschiedenis

In 1993 heeft de Europese Commissie onderzoek laten uitvoeren naar de omvang van en de mate waarin mensen binnen de Europese Unie (EU) aan omgevingslawaai werden blootgesteld. Hieruit bleek dat ten tijde van dit onderzoek ongeveer 45 miljoen mensen blootstonden aan te veel omgevingslawaai. Het geluidsniveau was op sommige plaatsen zo hoog, dat het de kwaliteit van het leefmilieu nadelig beïnvloedde en tot gevaar voor de volksgezondheid leidde. Bijna 10 miljoen mensen ondervonden zelfs een onacceptabel hoge geluidsbelasting.

Gelet op de resultaten van deze studie en andere signalen uit de lidstaten kondigde de EU een koerswijziging aan in haar geluidsbeleid. Dit mondde uit in een in 1996 verschenen beleidsnota, in het Brusselse jargon ’Groenboek geluid’ geheten. Hierin werd in grote lijnen het tot dan toe gevoerde geluidsbeleid binnen de EU geschetst en werd geconstateerd dat dit beleid versnipperd en ondoelmatig was. Als vervolg op de resultaten van twee conferenties (Scheveningen, 1997 en Kopenhagen, 1998) ontwikkelde de Commissie een nieuw raamwerk voor geluidsbeleid.

2.2 De Europese Richtlijn Omgevingslawaai

Met de publicatie op 18 juli 2002 door het Europese Parlement van de Richtlijn 2002/49/EG, inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai (kortweg de richtlijn), werd ook in Nederland aanvullend geluidsbeleid van kracht. De richtlijn is van toepassing op omgevingslawaai, waaraan mensen worden blootgesteld. In het bijzonder geldt deze voor:

■ woningen;

■ openbare parken en andere stille gebieden in bebouwde gebieden;

■ stille gebieden op het platteland;

■ scholen, ziekenhuizen en andere voor lawaai gevoelige gebouwen en terreinen.

De richtlijn richt zich vooral op het vaststellen, beheersen en zo mogelijk het verlagen van geluidsniveaus in de leefomgeving, en het voorlichten van de inwoners over hun situatie en over de plannen die de gemeente daarmee heeft. Het toepassingsgebied beperkt zich tot een aantal gedefinieerde brontypen, te weten schadelijke en hinderlijke effecten door weg-, railverkeer, luchtvaart en specifieke vastgelegde industriële activiteiten.

Achtergrond en wettelijk

kader

(8)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 4 Daarnaast stimuleert de richtlijn het ontwikkelen van gezamenlijke maatregelen (bijvoorbeeld typekeuringseisen) binnen Europa, om lawaai van belangrijke bronnen te verminderen. Dit geldt vooral voor wegen railvoertuigen en vliegtuigen, materieel voor gebruik buitenshuis, industrie en verplaatsbare machines, maar ook voor maatregelen aan weg- of railinfrastructuur.

totaal

2.3 Wetgeving in Nederland

Nederland loopt in de Europese Unie voorop waar het gaat om de gedachten achter de Richtlijn Omgevingslawaai. Immers, reeds in 1981 begon Nederland met het voeren van geluidsbeleid voor het verminderen en voorkomen van knelpunten inzake geluidshinder. Daartoe werd de Wet geluidhinder geïntroduceerd.

Conform de EU-richtlijn Omgevingslawaai is in hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer een systeem van geluidsbelastingkaarten en actieplannen geïntroduceerd voor belangrijke geluidsbronnen (wegen, spoorwegen en burgerluchthavens) en daartoe aangewezen gemeenten (zogeheten ‘agglomeraties’).

Overeenkomstig de richtlijn vindt de inwerkingtreding in twee tranches plaats (zie figuur 2.1).

Figuur 2.1: EU-geluidsbelastingkaart onderverdeeld in twee tranches

De eerste tranche betreft het vervaardigen van geluidsbelastingkaarten in 2007 en actieplannen in 2008. Dit is van toepassing voor agglomeraties met een bevolking van meer dan 250.000

personen en voor wegen waarop jaarlijks meer dan 6.000.000 voertuigen passeren.

(9)

De tweede tranche betreft het vervaardigen van geluidsbelastingkaarten in 2012 en actieplannen in 2013. Dit is van toepassing voor agglomeraties met een bevolking van meer dan 100.000 personen, zoals Almelo, Enschede en Hengelo, en voor wegen waarop jaarlijks meer dan 3.000.000 voertuigen passeren. In de derde tranche moeten alle gemeenten die in het verleden geluidsbelastingkaarten hebben opgesteld, deze actualiseren naar het nieuwe basisjaar 2016 en deze rappor- teren in 2017. In het vervolg van deze rapportage wordt inzicht gegeven in deze geactualiseerde geluidsbelastingen en worden deze vergeleken met de resultaten van het jaar 2011.

De geluidsbelastingkaarten moeten om de vijf jaar worden opgesteld. Het Rijk heeft Enschede eenmalig subsidie gegeven voor het opstellen van de geluidsbelastingkaarten en het actieplan over 2011. Het Rijk geeft voor de jaren 2016 en later geen subsidie meer. De gemeente Enschede moet vanaf het jaar 2016 de kaarten en plannen zelf financieren.

Bij de kaarten gaat het om de hiernavolgende bronnen die liggen binnen de gemeente of hun invloedssfeer, en die een geluidsbelasting veroorzaken van 55 dB Lden of 50 dB Lnight of meer:

■ wegverkeer;

■ railverkeer (spoor en tram/metro);

■ luchtvaartterreinen;

■ bedrijven:

- gezoneerde industrieterreinen, - individuele bedrijven,

- als zodanig aangewezen horecaconcentratiegebieden,

- als zodanig aangewezen concentratiegebieden voor detailhandel en ambachtsbedrijven.

Formeel zijn op dit moment in Enschede geen horecaconcentratiegebieden aangewezen. Ook zijn geen concentratiegebieden voor detailhandel en ambachtsbedrijven aangewezen. Wel is in het geluidsbeleid van de gemeente Enschede het gebiedstype ‘ongezoneerd’ bedrijventerrein opgenomen. Hier geldt een richtwaarde van 55 dB(A) op de geluidsgevoelige objecten of als deze er niet zijn, een afstand van 50 meter van de inrichting. Deze voorwaarden worden opgenomen in de vergunning of het maatwerkvoorschrift.

(10)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 6

3.1 Technisch ambitieniveau

Voor het inzichtelijk maken van de geluidssituatie voor het wegen railverkeer wordt gebruik gemaakt van rekenmodellen. De gemeente heeft hierbij de keuze om gebruik te maken van een relatief eenvoudige rekenmethode (SKM-I/SRM-I) of een meer geavanceerde rekenmethode (SKM-II/SRM-II). Door gebruik te maken van de geavanceerde rekenmethode kan een betere berekening worden gemaakt van de daadwerkelijke geluidsbelasting in complexe situaties (bijvoorbeeld de geluidsbelasting op de tweede lijn of bij geluidsschermen).

De gemeente Enschede heeft ervoor gekozen om de geluidsbelastingkaarten op te stellen met behulp van de SRM-II-methode wat betreft het wegen railverkeerslawaai. Voor het industrielawaai is de 50 dB(A)-contour van de vastgestelde zone gepresenteerd. Het gebruikte reken- programma voor het modelleren van de geluidsbelastingen voor het wegen railverkeer is GeoMilieu versie 4.10 van adviesbureau DGMR.

Voor het vullen van de rekenmodellen voor wegen railverkeer zijn twee soorten informatie nodig.

Verkeersgegevens (verkeersintensiteit, snelheid, verkeerssamenstellingen, type wegdek, en dergelijke) en topografische gegevens (ligging en hoogte van wegen, geluidsschermen, gebouwen, woningen en dergelijke).

3.2 Verkeersgegevens

3.2.1 Wegverkeer

Verkeersintensiteiten en voertuigsamenstelling

De verkeersintensiteiten voor de huidige situatie (peiljaar 2016) zijn tot stand gekomen op basis van het verkeersmodel dat beschikbaar is voor alle gemeenten in de regio Twente. In dit verkeersmodel zijn nog geen gegevens beschikbaar voor het jaar 2016. Er is voor gekozen om de beschik- bare gegevens voor het jaar 2014 ook te gebruiken voor het jaar 2016. In de afgelopen jaren zijn er geen grootschalige veranderingen geweest in de infrastructuur binnen Enschede, waardoor de intensiteiten voor het jaar 2014 ook nog representatief zijn voor het jaar 2016.

Inventarisatie gegevens en

rekenmodellen

(11)

Voor milieuberekeningen (waaronder de EU-geluidsbelastingkaart) worden deze verkeersintensiteiten omgerekend naar een gemiddelde weekdag. Daarnaast worden de verkeersintensiteiten opgedeeld over de dagdelen (dag, avond en nacht) en over de voertuigsoorten (personenauto, middelzwaar en zwaar vrachtverkeer) die relevant zijn voor de berekening van de geluidshinder.

Deze opdeling is hierbij afhankelijk gesteld van de wegtypering en gebaseerd op uitgevoerde verkeerstellingen uit het verleden.

De verkeersintensiteiten op de rijkswegen zijn overgenomen uit het databestand dat aangeleverd is door Rijkswaterstaat. De gegevens van de provinciale wegen zijn overgenomen uit het bestand dat aangeleverd is door de provincie Overijssel.

Maximumsnelheid en wegdekverharding

Informatie over de wettelijk toegestane snelheid en de wegdekverharding is voor de gemeentelijke en provinciale wegen overgenomen uit het milieumodel van de gemeente. Voor de rijkswegen is deze informatie direct overgenomen uit het databestand dat Rijkswaterstaat hiervoor beschikbaar heeft gesteld.

Kruispunttype

De locatie van rotondes en verkeersregelinstallaties is ontleend aan de vorige EU-geluidsbelastingkaart en aangevuld op basis van informatie die door de gemeente beschikbaar is gesteld.

3.2.2 Railverkeer

De intensiteiten snelheidsgegevens voor het railverkeer voor het jaar 2016 zijn aangeleverd door ProRail in de vorm van een GIS-bestand (geografisch informatiesysteem GIS)¹.

3.3 Topografische gegevens

Gebouwen en adressen

Alle gemeenten in Nederland hebben de verplichting om een gebouwen- en adressenbestand op te bouwen volgens de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG). In dit bestand zijn de gebouwen opgenomen als vlakken en de adressen als punten.

Per adres worden verschillende gegevens vastgelegd, waaronder de functie van het adres.

Inmiddels zijn alle gemeenten in Nederland opgenomen in de BAG. Bij het opstellen van de EU-geluidsbelastingkaarten voor Enschede is gebruik gemaakt van dit gebouwen- en adressenbestand. Hierbij is ervoor gekozen om te werken met de versie van de BAG van november 2016.

Hoogte van gebouwen

Voor geluidsberekeningen is het belangrijk om de hoogte van de gebouwen te kennen. De hoogte van de gebouwen is vastgesteld op basis van het Actueel Hoogtebestand Nederland dat sinds maart 2014 als open data beschikbaar is gesteld.

1 De gemeente Enschede is niet verantwoordelijk voor de juistheid van de door ProRail aangeleverde gegevens. Het geluidsmodel voor het railverkeer is volledig gebaseerd op de baanbelastingen en de gereden snelheden, zoals die door ProRail zijn verstrekt.

(12)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 8 Hoogtelijnen

Bij het berekenen van de geluidsbelasting moet rekening worden gehouden met zowel de natuur- lijke als onnatuurlijke hoogteverschillen in het landschap. Hiervoor wordt in de rekenmodellen gebruik gemaakt van hoogtelijnen. De hoogtelijnen zijn gebaseerd op informatie die de gemeente Enschede heeft aangekocht bij de firma iDelft en op informatie uit het Digitaal Terrein Bestand (DTB) van Rijkswaterstaat. Deze data is weliswaar enigszins verouderd, maar in de afgelopen jaren hebben zich geen grote veranderingen voorgedaan in de hoogteverschillen binnen de gemeente. Hierdoor kan dit bestand nog goed worden gebruikt om realistisch te modelleren.

Geluidsschermen en -wallen

Om de geluidsbelasting aan gebouwen te verminderen, zijn in het verleden op een aantal locaties geluidsschermen en/of -wallen aangelegd. De plaats en de hoogte van de geluidsschermen langs het autowegennet zijn afkomstig uit het milieumodel van de gemeente Enschede. De plaats en de hoogte van de geluidswallen zijn gemodelleerd met behulp van de hoogtelijnen.

Uit een analyse is gebleken dat op basis van de aangeleverde schermen door ProRail niet in alle gevallen de schermen met een juiste hoogte konden worden gemodelleerd. Daarom is ervoor gekozen om gebruik te maken van de schermgegevens van de EU-geluidsbelastingkaart uit 2011 en deze aan te vullen met nieuwe schermen die de afgelopen jaren zijn gerealiseerd.

Bodemtypen

Voor het bepalen van de geluidsbelasting is het belangrijk om te weten hoeveel meter hard opper- vlak aanwezig is tussen de wegas en het ontvangerpunt (gevel). Dit gegeven is vastgesteld met behulp van een gedetailleerd wegvlakkenbestand van de gemeente. Vervolgens is hieraan informatie toegevoegd vanuit de TOP10-NL en het DTB wat betreft de provinciale en rijkswegen.

Stille gebieden

De grenzen van stille gebieden binnen een gemeente moeten worden aangegeven op de geluidsbelastingkaarten. Met stille gebieden wordt gedoeld op de gebieden die als zodanig bij gemeentelijke verordening zijn aangewezen. De gemeente Enschede heeft geen stille gebieden in een verordening vastgelegd, zodat stille gebieden niet zijn beschouwd in de geluidsbelastingkaarten.

3.4 Gegevens voor industrielawaai

Voor industrielawaai moeten drie soorten objecten in beeld worden gebracht:

■ Gezoneerde industrieterreinen met in de zone woningen waarvoor een ten hoogste toelaatbare geluidsbelasting geldt van 55 dB(A) of meer.

■ Concentratiegebieden die bij gemeentelijke verordening zijn aangewezen en waarbinnen zich inrichtingen bevinden die een geluidsniveau van 55 dB(A) of meer mogen produceren op de nabijgelegen woningen.

■ Losse inrichtingen die volgens hun vergunning 55 dB(A) of meer mogen produceren op nabijgelegen woningen. Met losse inrichtingen wordt hier bedoeld inrichtingen die niet op een gezoneerd industrieterrein liggen.

(13)

De liggingen van de gezoneerde bedrijventerreinen zijn aangeleverd door de gemeente. Hierbij zijn de volgende terreinen aangeleverd:

■ terrein De Grote Plooy;

■ terrein Marssteden;

■ terrein Havengebied/Usselerhalte;

■ terrein Euregio;

■ terrein Twentekanaal.

Woningen op de gezoneerde industrieterreinen zijn conform de richtlijn niet in beeld gebracht.

Daarnaast is binnen de gemeente een beperkt aantal bedrijven en instellingen aanwezig die bij vergunning of maatwerkvoorschrift 55 dB(A) of meer mogen produceren op nabijgelegen woningen. Deze hogere geluidsbelasting is toegestaan op de adressen, zoals weergegeven in tabel 3.1.

Deze verhoogde geluidsbelasting is het gevolg van de aanwezigheid van FC Twente '65 BV, Zwarts, Hoffman, Huuskes Versprodukt, Emplacement Enschede, Ree & Wosting, Maaltijdspecia- list Hertong, Buro & Zo, Jardin Netherlands BV, Ecology Group Enschede en Bouwbedrijf Timmerman.

straatnaam huisnummer opmerking

Drienerbeeklaan 21, 29 en 37

Bruggenmorsweg 55 t/m95, 99 t/m 125, 131 t/m 157 oneven

Jupiterstraat 148 t/m 162 even

Jupiterstraat 187 t/m 191 oneven

Sterrenstraat 58 t/m 62 even

Antaresstraat 39 t/m 65, 71 t/m 97 oneven

Winterweg 13

De Sleutelkamp 3

Tubantiasingel 12

Stadsmatenstraat 1 (105 t/m 505 en 106 t/m 506)

Stationsplein 19A, 22A, 25A, 28A, 31A

Hengelosestraat 55 en subnummers

De Plooij 12, 14, 18, 24 en 28

Windmolenweg 84 en 90

Borstelweg 4 t/m 26, 34 t/m 64 (inclusief subnummers) even

Parkweg 83 t/m 91, 97 t/m 103, 109 t/m 111 oneven

Goolkatenweg 70,85,87 en 99

De Reulver 63 en 67

Tabel 3.1: Adressen waarop een geluidsbelasting van 55 dB(A) of meer is toegestaan als gevolg van nabijgelegen bedrijven en instellingen

(14)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 10 Met behulp van de rekenmodellen voor het wegen railverkeer is de geluidshinder inzichtelijk gemaakt voor de huidige situatie (2016). De resultaten zijn hierbij zowel in de vorm van afbeeldingen (zie bijlage 1) als tabellen beschikbaar en ook benaderbaar via www.icinity.nl.

Bij de afbeeldingen is ervoor gekozen om in afzonderlijke kaartbeelden de geluidscontouren en de geluidsbelastingklasse per pand te tonen.

Bij de tabellen zijn het aantal gehinderden en ernstig gehinderden in de etmaalperiode en het aantal slaapgestoorden in de nachtperiode bepaald aan de hand van zogenaamde dosis-effectrelaties (zie bijlage 2). Dit begrip geeft de relatie weer tussen de waarde van een geluidsbelasting en het schadelijke effect op de gezondheid. Voor het bepalen van de hinder is de Lden bepalend, voor slaapverstoring de Lnight.

Daarnaast wordt in de tabellen ook inzicht gegeven in het aantal woningen waar in de afgelopen jaren een sanering heeft plaatsgevonden. Door de sanering is de geluidskwaliteit voor deze woningen beduidend beter dan op basis van de berekeningen wordt aangegeven. Voor veel van deze woningen zijn zogenaamde gevelmaatregelen toegepast. Hierdoor is de geluidsbelasting op de buitenkant van de gevel nog steeds hoog, maar is het geluidsniveau in de woning sterk geredu- ceerd.

4.1 Wegverkeer

De geluidssituatie voor het wegverkeer wordt weergegeven op de afbeeldingen 1 tot en met 4. De woningen die in de afgelopen jaren al zijn gesaneerd, zijn weergegeven op afbeelding 9. In de tabellen 4.1 en 4.2 worden per geluidsbelastingklasse het aantal woningen, bewoners, gehinderden en andere geluidsgevoelige bebouwing weergegeven voor zowel de etmaal- als nachtperiode.

Resultaten

(15)

klasse 55-60 60-65 65-70 70-75 > 75 totaal

woningen 10.550 7.252 3.496 47 0 21.345

personen 23.210 15.954 7.691 103 0 46.959

gehinderde personen 4874 4786 3153 56 0 12.870

ernstig gehinderde personen 1857 2074 1538 31 0 5.500

andere geluidsgevoelige gebouwen 71 57 16 0 0 144

woningen voorzien van extra geluidswering 35 243 984 15 0 1.277

Tabel 4.1: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder)

klasse 50-55 55-60 60-65 65-70 > 70 totaal

woningen 6.888 3.182 52 0 0 10.122

personen 15.154 7.000 114 0 0 22.268

slaapgestoorde personen 1061 700 15 0 0 1.776

andere geluidgevoelige gebouwen 54 16 0 0 0 70

woningen voorzien van extra geluidwering 271 948 14 0 0 1.233

Tabel 4.2: Aantal woningen/personen met een geluidbelasting >= 50 dB Lnight ten gevolge van wegverkeer (slaapverstoring)

4.2 Railverkeer

De geluidssituatie voor het railverkeer wordt weergegeven op de afbeeldingen 5 tot en met 8. De woningen die in de afgelopen jaren al zijn gesaneerd, zijn weergegeven op afbeelding 9. In de tabellen 4.3 en 4.4 worden per geluidsklasse het aantal woningen, bewoners, gehinderden en andere geluidsgevoelige bebouwing weergegeven voor zowel de etmaal- als nachtperiode.

klasse 55-60 60-65 65-70 70-75 > 75 totaal

woningen 517 232 0 0 0 749

personen 1.137 510 0 0 0 1.648

gehinderde personen 136 97 0 0 0 233

ernstig gehinderde personen 34 31 0 0 0 65

woningen voorzien van extra geluidswering 57 0 0 0 0 57

Tabel 4.3: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van railverkeer (hinder)

(16)

klasse 50-55 55-60 60-65 65-70 > 70 totaal

woningen 321 0 0 0 0 321

personen 706 0 0 0 0 706

slaapgestoorde personen 21 0 0 0 0 21

woningen voorzien van extra geluidwering 0 0 0 0 0 0

Tabel 4.4: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 50 dB Lnight ten gevolge van railverkeer (slaapverstoring)

4.3 Industrielawaai

De geluidssituatie voor het industrielawaai wordt weergegeven op de afbeeldingen 11 tot en met 18. In de tabellen 4.5 en 4.6 worden per geluidsklasse het aantal woningen, bewoners, gehinderden en andere geluidsgevoelige bebouwing weergegeven voor zowel de etmaal- als nachtperiode.

klasse 55-60 60-65 65-70 70-75 > 75 totaal

woningen 298 0 0 0 0 298

personen 685 0 0 0 0 685

gehinderde personen 178 0 0 0 0 178

ernstig gehinderde personen 75 0 0 0 0 75

Tabel 4.5: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van industrielawaai (hinder)

klasse 50-55 55-60 60-65 65-70 > 70 totaal

woningen 0 0 0 0 0 0

personen 0 0 0 0 0 0

slaapgestoorde personen 0 0 0 0 0 0

Tabel 4.6: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 50 dB Lnight ten gevolge van industrielawaai (slaapverstoring)

4.4 Vergelijking resultaten met vorige EU-geluidsbelastingkaart

4.4.1 Herberekening 2011

Nu de gemeente voor de tweede keer een EU-geluidsbelastingkaart moet opstellen, is het ook mogelijk om te beoordelen hoe de geluidsbelastingen voor het jaar 2016 zich verhouden tot die uit 2011.

(17)

In 2012 is het nieuwe rekenen meetvoorschrift van kracht geworden. Ten opzichte van de vorige rekenmethode zijn hierdoor andere rekenresultaten ontstaan. Om een zuivere vergelijking te kunnen uitvoeren tussen 2011 en 2016, is er daarom voor gekozen om het geluidsmodel van 2011 eerst door te rekenen met behulp van de rekenmethode uit 2012. Daarnaast is er bij het opstellen van 2016 voor gekozen om de manier voor het vaststellen van de onderverdeling van het verkeer over de voertuigcategorieën aan te passen. Om de vergelijkbaarheid tussen 2011 en 2016 te vergroten, is ook deze aanpassing nog doorgevoerd in het rekenmodel voor het jaar 2011 met het nieuwe rekenen meetvoorschrift. Verder is ten opzichte van 2011 voor een aantal wegen met een elementenverharding in halfsteensverband voor de situatie 2016 gewijzigd in een elementenverharding in keperverband.

In de tabellen 4.7 en 4.8 wordt inzicht gegeven in de rekenresultaten van 2011 van zowel de oude als nieuwe rekenmethode.

jaar methode 55-60 60-65 65-70 70-75 > 75 totaal

2011 RMW2006 11.246 7.089 2.840 38 0 21.213

2011 RMW2012 11.086 6.400 3.028 16 0 20.530

Tabel 4.7: Aantal woningen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) voor het jaar 2011 op basis van RMW2006 en RMW2012

jaar methode 55-60 60-65 65-70 70-75 > 75 totaal

2011 RMR2006 713 419 17 0 0 1.149

2011 RMR2012 705 416 17 0 0 1.138

Tabel 4.8: Aantal woningen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van railverkeer (hinder) voor het jaar 2011 op basis van RMR2006 en RMR2012

Op basis van de nieuwe rekenmethode zijn er ongeveer 3 en 1% minder woningen met een geluidsbelasting hoger dan 55 dB als gevolg van respectievelijk het wegen railverkeer.

(18)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 14 4.4.2 Vergelijking 2011 en 2016 - wegverkeer

In de tabellen 4.9 en 4.10 wordt het aantal woningen weergegeven in de verschillende geluids- belastingklassen voor de jaren 2011 en 2016².

jaar klasse 55-60 60-65 65-70 70-75 > 75 totaal

2011 woningen 11.086 6.400 3.028 16 0 20.530

2011 personen 24.389 14.080 6.662 35 0 45.166

2011 gehinderde personen 5122 4224 2731 19 0 12.096

2011 ernstig gehinderde personen 1951 1830 1332 11 0 5.124

2011 andere geluidsgevoelige gebouwen

62 47 21 0 0 130

2011 woningen voorzien van extra geluidswering

43 278 675 10 0 1.006

Tabel 4.9: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) - 2011

2016 woningen 10.550 7.252 3.496 47 0 21.345

2016 personen 23.210 15.954 7.691 103 0 46.959

2016 gehinderde personen 4874 4786 3153 56 0 12.870

2016 ernstig gehinderde personen 1857 2074 1538 31 0 5.500

71 57 16 0 0 144

35 243 984 15 0 1.277

Tabel 4.10: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van wegverkeer (hinder) - 2016

Uit een vergelijking van de resultaten van 2011 en 2016 van het wegverkeer komt het volgende naar voren:

■ het totale aantal gehinderde personen is toegenomen met 6% en het aantal ernstig gehinderde personen met 7%;

■ het aantal woningen waarvoor geluidswerende voorzieningen zijn aangebracht en die een geluidsbelasting hebben hoger dan 55 dB, is toegenomen met 27%.

Een vergelijkbaar beeld komt ook naar voren als de resultaten van de nachtperiode van beide jaren met elkaar worden vergeleken.

2 In de tabellen in deze paragraaf is voor de vergelijkbaarheid voor zowel het jaar 2011 als 2016 gerekend met een gemiddelde woningbezetting van 2,2. In de EU-richtlijn is aangegeven dat voor het jaar 2011 moet worden uitgegaan van een waarde van 2,3.

(19)

4.4.3 Vergelijking 2011 en 2016 – Railverkeer

In de tabellen 4.11 en 4.12 wordt het aantal woningen weergegeven in de verschillende geluids- belastingklassen voor de jaren 2011 en 2016.

2011 woningen 705 416 17 0 0 1.138

2011 personen 1.551 915 37 0 0 2.504

2011 gehinderde personen 186 174 10 0 0 370

2011 ernstig gehinderde personen 47 55 4 0 0 106

1 0 0 0 0 1

7 52 0 0 0 59

Tabel 4.11: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van railverkeer (hinder) - 2011

2016 woningen 517 232 0 0 0 749

2016 personen 1.137 510 0 0 0 1.648

2016 gehinderde personen 136 97 0 0 0 233

2016 ernstig gehinderde personen 34 31 0 0 0 65

1 0 0 0 0 1

57 0 0 0 0 57

Tabel 4.12: Aantal woningen/personen met een geluidsbelasting >= 55 dB Lden ten gevolge van railverkeer (hinder) - 2016

Uit een vergelijking van de resultaten van 2011 en 2016 van het railverkeer komt het volgende naar voren:

■ het totale aantal gehinderde personen is afgenomen met 38% en het aantal ernstig gehinderde personen met 39%;

■ het aantal woningen waarvoor geluidswerende voorzieningen zijn aangebracht en die een geluidsbelasting hebben hoger dan 55 dB, is afgenomen met 3%.

Een vergelijkbaar beeld komt ook naar voren als de resultaten van de nachtperiode van beide jaren met elkaar worden vergeleken.

(20)

5.1 Publicatie geluidsbelastingkaarten

Een van de functies van de geluidsbelastingkaarten is het informeren van het publiek over de plaatselijke geluidssituatie. Hiervoor moet de kaart uiterlijk 30 juni 2017 worden vastgesteld.

Binnen één kalendermaand na de vaststelling van een geluidsbelastingkaart geeft het college van Burgemeester en Wethouders van deze vaststelling kennis in één of meer dag-, nieuws-, of huis- aan-huisbladen, of op een andere geschikte manier. Hierbij wordt aangegeven hoe burgers kennis kunnen nemen van de inhoud van de geluidsbelastingkaarten. Via www.enschede.nl zullen onder andere de gegevens met een viewer worden ontsloten of kan direct gebruik worden gemaakt van het webadres www.icinity.nl.

5.2 Actieplannen

Op basis van de geluidsbelastingkaarten moeten volgens de Wet geluidhinder, vóór 18 juli 2018 actieplannen worden vastgesteld. Het actieplan is een beleidsdocument dat het beleid beschrijft ter beperking van de geluidsbelasting en de voorgenomen maatregelen voor de komende vijf jaar.

Het opstellen van actieplannen kan worden gestructureerd in de hiernavolgende zes project- stappen.

Figuur 5.1: Totstandkoming actieplan

Vervolgprocedure

Vaststellen plandrempel

Inventarisatie van maatregelen

Kosten-baten analyse

Ontwerp van actieplan

Inspraak en publicatie

Vaststelling actieplan Vaststellen

plandrempel

Inventarisatie van maatregelen

Kosten-baten analyse

Ontwerp van actieplan

Inspraak en publicatie

Vaststelling actieplan

(21)

Een van de belangrijkste fasen bij het opstellen van het actieplan is het vastleggen van de zogenaamde plandrempel. Deze plandrempel geeft aan boven welke geluidswaarde de gemeente onderzoek gaat doen naar mogelijke maatregelen. De gemeente Enschede stelt zelf de plandrempel vast.

Het actieplan biedt inzicht in de voorgenomen maatregelen in de komende vijf jaar, inclusief het te verwachten effect. Dat wil zeggen de vermindering van het aantal gehinderden, ernstig gehinderden en slaapgestoorden.

Op het actieplan is de openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Een ieder kan tijdens de inspraaktermijn een zienswijze naar voren brengen. Het actieplan is in het algemeen geen voor beroep vatbaar besluit, omdat het alleen beleidsvoornemens en voorgenomen maatregelen bevat en niet is gericht op direct rechtsgevolg.

(22)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 B1-1 Wegverkeerslawaai

1. Geluidscontouren wegverkeer - etmaalperiode 2. Geluidscontouren wegverkeer - nachtperiode 3. Geluidsbelaste panden wegverkeer - etmaalperiode 4. Geluidsbelaste panden wegverkeer - nachtperiode

Railverkeerslawaai

5. Geluidscontouren railverkeer - etmaalperiode 6. Geluidscontouren railverkeer - nachtperiode 7. Geluidsbelaste panden railverkeer - etmaalperiode 8. Geluidsbelaste panden railverkeer - nachtperiode

Sanering

9. Overzicht gebouwen die in de afgelopen jaren zijn gesaneerd

Industrielawaai

10. Overzichtskaart ligging industrieterreinen

11. Geluidsbelasting industrielawaai - etmaalperiode terrein De Grote Plooy 12. Geluidsbelasting industrielawaai - etmaalperiode terrein Marssteden

13. Geluidsbelasting industrielawaai - etmaalperiode terrein Havengebied/Usselerhalte 14. Geluidsbelasting industrielawaai - etmaalperiode terrein Euregio

15. Geluidsbelasting industrielawaai - etmaalperiode terrein Twentekanaal 16. Geluidsbelasting industrielawaai - nachtperiode terrein De Grote Plooy 17. Geluidsbelasting industrielawaai - nachtperiode terrein Marssteden

18. Geluidsbelasting industrielawaai - nachtperiode terrein Havengebied/Usselerhalte 19. Geluidsbelasting industrielawaai - nachtperiode terrein Eurregio

20. Geluidsbelasting industrielawaai - nachtperiode terrein Twentekanaal

Bijlage 1 Lijst van

afbeeldingen

(23)

Op basis van onderzoek is vastgesteld dat er een min of meer vaste relatie is tussen de hoogte van de geluidsbelasting en de mate van hinder die hiervan wordt ervaren. Dit is vastgelegd is de zogenaamde dosis-effectrelatie. De hoogten van het percentage gehinderen en ernstig gehinderden zijn hierbij verschillend voor de verschillende geluidsbronnen.

Dosis-effectrelaties voor verkeerslawaai (in procenten)

geluidsbelastingklasse gehinderden ernstig gehinderden

55-60 dB 21 8

60-65 dB 30 13

65-70 dB 41 20

70-75 dB 54 30

75 dB of hoger 61 37

geluidsbelastingklasse slaapgestoorden

50-55 dB 7

55-60 dB 10

60-65 dB 13

64-70 dB 18

70 dB of hoger 20

Dosis-effectrelaties voor spoorweglawaai (in procenten)

55-60 dB 12 3

60-65 dB 19 6

65-70 dB 28 11

70-75 dB 40 18

Bijlage 2 Dosis-effectrelaties -

peiljaar 2016

(24)

Geluidsbelastingkaarten EU-richtlijn Omgevingslawaai 2016 B2-2 geluidsbelastingklasse slaapgestoorden

50-55 dB 3

55-60 dB 5

60-65 dB 7

64-70 dB 9

70 dB of hoger 10

Dosis-effectrelaties voor industrielawaai (in procenten)

55-60 dB 26 11

60-65 dB 35 17

50-55 dB 7

55-60 dB 10

60-65 dB 13

64-70 dB 18

70 dB of hoger 20

Dosis-effectrelaties voor luchtvaartlawaai (in procenten)

55-60 dB 33 14

60-65 dB 43 22

65-70 dB 54 32

70-75 dB 66 43

50-55 dB 14

55-60 dB 19

60-65 dB 24

64-70 dB 30

70 dB of hoger 33

(25)