Raad van de Europese Unie
Brussel, 11 december 2020 (OR. en)
13694/20
AGRI 464 DENLEG 85 FOOD 27 SAN 450 CONSOM 210
NOTA
van: het secretariaat-generaal van de Raad
aan: Raad
Betreft: Conclusies over voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, voedingsprofielen en oorsprongsetikettering
- Goedkeuring
Inleiding
1. Op 20 mei 2020 kondigde de Commissie in haar mededeling 'Een "van boer tot bord"- strategie voor een eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem'1 aan dat zij eind 2021 en 2022 een voorstel zou doen voor geharmoniseerde verplichte voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking van levensmiddelen, voedingsprofielen zou opstellen om het aanprijzen van levensmiddelen met een hoog vet-, suiker- en zoutgehalte aan banden te leggen en een voorstel voor de uitbreiding van verplichte oorsprongs- of herkomst-
aanduidingen voor bepaalde producten zou overwegen.
Werkzaamheden in de Raad en zijn voorbereidende instanties
2. In dit verband legde het Duitse voorzitterschap de delegaties een vragenlijst voor over de ontwikkeling van een EU-breed geharmoniseerd voedingswaarde-etiket, alsook twee vragenlijsten over het opstellen van voedingsprofielen en de uitbreiding van de
verplichte oorsprongs- of herkomstaanduiding, en organiseerde het daarover twee informele videoconferenties met de leden van de Groep levensmiddelen (etikettering) op 11 en
16 september 2020.
1 Doc. 8280/20.
3. In navolging op de bovengenoemde vragenlijsten en uitwisselingen organiseerde het Duitse voorzitterschap een diepgaande bespreking over voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, voedingsprofielen en oorsprongsetikettering tijdens een conferentie van directeuren levensmiddelen op 12 en 13 oktober 2020.
4. Op basis van het resultaat van de vragenlijsten en besprekingen tijdens de informele videoconferenties en de conferentie diende het voorzitterschap op 6 november 2020 ontwerpconclusies van de Raad in, die tijdens de informele videoconferenties van de leden van de Groep levensmiddelen (attachés) van 10, 20 en 26 november 2020 werden besproken.
5. Het Comité van permanente vertegenwoordigers heeft op 4 december 2020 van gedachten gewisseld over de ontwerpconclusies van de Raad. Het voorzitterschap heeft nota genomen van de uiteenlopende standpunten over verscheidene kwesties en heeft meegedeeld dat het een herziene versie van de tekst zal opstellen, die ter verdere bespreking en goedkeuring aan de Raad zal worden voorgelegd.
Openstaande vraagstukken
6. De meeste openstaande kwesties betreffen de voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking. Het meest omstreden waren de aspecten en criteria die de Commissie in aanmerking moet nemen bij het opstellen van haar voorstel voor een geharmoniseerde regeling voor voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking en bij de uitvoering van de bijbehorende effectbeoordeling.
7. De delegaties waren met name verdeeld in voorstanders van een verplichte regeling voor voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking met kleurcodes waarbij de voedingswaarde van een levensmiddel in zijn geheel wordt beoordeeld en die voor alle consumenten in een oogopslag begrijpelijk is, en voorstanders van een vrijwillige, niet discriminerende regeling zonder kleurcodes, waarbij slechts het energie- en nutriëntengehalte van een voedingsmiddel wordt beschreven door de verplichte voedingswaardevermelding op de achterzijde van de verpakking te herhalen in andere uitdrukkings- en presentatievormen.
8. Een ander belangrijke kwestie had betrekking op de noodzaak van specifieke toepassings- voorwaarden of vrijstellingen voor bepaalde producten. Verscheidene delegaties pleitten voor de vrijstelling van levensmiddelencategorieën zoals beschermde oorsprongsbenamingen, beschermde geografische aanduidingen, gegarandeerde traditionele specialiteiten en producten die uit één ingrediënt bestaan, andere drongen aan op een beperkt aantal wetenschappelijk onderbouwde vrijstellingen.
9. De delegaties verschilden voorts van mening over de vraag of de voedingsprofielen die de Commissie van plan is op te stellen om het aanprijzen van levensmiddelen met een hoog gehalte aan vet, suikers en zout, aan banden te leggen, ook moeten worden gebruikt als basis voor de voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking.
10. Tot slot waren de delegaties verdeeld over de aspecten waarmee de Commissie rekening moet houden bij haar effectbeoordeling inzake de uitbreiding tot andere producten van de verplichte vermelding van oorsprong of herkomst. Verschillende delegaties waren van mening dat de tekst te negatief was over de mogelijke gevolgen van zo'n uitbreiding.
11. Toevoegingen ten opzichte van de vorige versie (doc. 13348/20) zijn vetgedrukt en onderstreept; schrappingen zijn met [...] aangegeven.
Conclusie
12. Gezien het bovenstaande wordt de Raad verzocht:
- een oplossing te vinden voor de bovengenoemde openstaande vraagstukken, en
- de ontwerpconclusies van de Raad in de bijlage, zoals herzien tijdens de zitting van 15 december 2020, goed te keuren.
BIJLAGE
Ontwerpconclusies van de Raad over voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, voedingsprofielen en oorsprongsetikettering
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,
HERINNEREND AAN het bepaalde in bestaande wetgeving inzake voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, voedingsprofielen en oorsprongsetikettering, met name
Verordening (EU) nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan
consumenten2 en Verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen3;
HERINNEREND AAN het verslag van de Commissie betreffende het gebruik van extra
uitdrukkings- en presentatievormen voor de voedingswaardevermelding4 en de evaluatie door de Commissie van Verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen vanuit het oogpunt van voedingsprofielen5;
HERINNEREND AAN de conclusies van de Raad van 19 oktober 2020 over de "van boer tot bord"-strategie6 ("Farm to Fork" - "de F2F-strategie"), waarin hij:
2 Verordening (EU) nr. 1169/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten, tot wijziging van
Verordeningen (EG) nr. 1924/2006 en (EG) nr. 1925/2006 van het Europees Parlement en de Raad en tot intrekking van Richtlijn 87/250/EEG van de Commissie, Richtlijn 90/496/EEG van de Raad, Richtlijn 1999/10/EG van de Commissie, Richtlijn 2000/13/EG van het Europees Parlement en de Raad, Richtlijnen 2002/67/EG en 2008/5/EG van de Commissie, en Verordening (EG) nr. 608/2004 van de Commissie (PB L 304 van 22.11.2011, blz. 18).
3 Verordening (EG) nr. 1924/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen (PB L 404 van 30.12.2006, blz. 9).
4 Werkdocument van de Commissiediensten, "Evaluation of the Regulation (EC) No 1924/2006 on nutrition and health claims made on foods with regard to nutrient profiles and health claims made on plants and their preparations and of the general regulatory framework for their use in foods (SWD(2020) 95 final - 20.5.2020).
5 Verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad betreffende het gebruik van extra uitdrukkings- en presentatievormen voor de voedingswaardevermelding
(COM(2020) 207 final - 20.5.2020).
6 Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's: Een "van boer tot bord"-
strategie voor een eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem (COM(2020) 381 final - 20.5.2020).
a) ZICH VERHEUGD TOONT dat de Commissie streeft naar een geharmoniseerde,
wetenschappelijk onderbouwde regeling voor voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, rekening houdend met de bestaande nationale ervaringen;
b) de Commissie STEUNT in haar streven naar gezondere en duurzame voeding; WIJST OP het belang om het wijzigen van de samenstelling van levensmiddelen te bevorderen in overeenstemming met richtsnoeren voor een gezonde en duurzame voeding (bijvoorbeeld voor zout, suiker en verzadigde vetten); MET BELANGSTELLING KIJKT NAAR de hervatting van de besprekingen voor het opstellen van voedingsprofielen ter beperking van het gebruik van voedings- of gezondheidsclaims voor levensmiddelen met een hoog vet-, suiker- of zoutgehalte, overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims;
c) ZICH VERHEUGD TOONT OVER het initiatief van de Commissie om voor bepaalde producten een verbeterde oorsprongs- of herkomstetikettering na te streven, EN
BENADRUKT dat er een effectbeoordeling moet komen van bijvoorbeeld de voordelen voor consumenten en producenten en de gevolgen voor de eengemaakte markt van een geharmoniseerde aanpak van verplichte oorsprongs- of herkomstvermeldingen;
HERINNEREND AAN de gedachtewisselingen tijdens de zittingen van de Raad Landbouw en Visserij van 16 en 17 december 20197, 27 januari 20208, 20 juli 20209 en 21 september 202010, en aan de informele besprekingen over voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, voedingsprofielen en oorsprongsetikettering tijdens de door het voorzitterschap georganiseerde conferentie van directeuren voedsel van 12 en 13 oktober 2020;
HERINNEREND AAN de lopende internationale besprekingen over deze kwesties binnen de Codex Alimentarius-Commissie en haar ondersteunende organen11;
7 Doc. 15189/19.
8 Doc. 5556/20.
9 Doc. 9824/20 + ADD 1.
10 Doc. 11006/1/20 REV 1 + 11006/20 ADD 1.
11 Het Codex-comité voor etikettering van levensmiddelen (CCFL) en het Codex-comité voor dieetvoeding en -producten (CCNFSDU).
A. VOEDINGSWAARDE-ETIKETTERING OP DE VOORZIJDE VAN DE VERPAKKING
I. Doelstellingen van voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking
1) IS VERHEUGD over de aankondiging door de Commissie van een voorstel voor een geharmoniseerde voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking, opdat de consumenten gezondere keuzen kunnen maken gelet op de toenemende problematiek van overgewicht en obesitas, en voedingsgerelateerde niet-overdraagbare ziekten als diabetes mellitus type 2, hart- en vaatziekten en kanker.
2) WIJST EROP dat verschillende internationale organisaties (zoals de WHO12 en de OESO13) het gebruik van dergelijke etikettering eveneens beschouwen als een belangrijke maatregel om deze ziekten te voorkomen door betere voedingsgewoonten van de bevolking.
3) BESCHOUWT deze vorm van etikettering als een middel om keuzen voor gezondere en evenwichtigere voeding te bevorderen.
4) IS VAN MENING dat dergelijke voedingswaarde-etikettering exploitanten van
levensmiddelenbedrijven ook kan aanmoedigen om hun producten zo mogelijk anders samen te stellen om de voedingswaarde ervan te verbeteren.
5) WIJST OP de noodzaak van algemene samenhang tussen voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking en gemeenschappelijke voedingsrichtsnoeren, met
inaanmerkingneming van specifieke nationale omstandigheden, vanuit de gedachte dat het hierbij gaat om twee afzonderlijke instrumenten met verwante volksgezondheidsdoelen, en dat zij daarom als complementair moeten worden beschouwd.
12 Wereldgezondheidsorganisatie, Health Evidence Network synthesis report 61, 2018.
13 Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, The Heavy Burden of Obesity, 2019.
II. Harmonisatie van voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking
6) ACHT de invoering van een op EU-niveau geharmoniseerde regeling hiervoor nuttig, aangezien dit de consumenten zou helpen om gefundeerde en gezonde voedingskeuzen te maken, en exploitanten van levensmiddelenbedrijven om hun kosten te drukken, beperkingen van het vrije verkeer van goederen zou voorkomen en voordelen zou opleveren voor de monitoring en controle door de bevoegde autoriteiten.
7) CONSTATEERT tegelijkertijd dat er in sommige lidstaten reeds door de bevoegde autoriteiten goedgekeurde en bij de Commissie aangemelde vrijwillige regelingen inzake voedingswaarde-etikettering op de voorzijde van de verpakking bestaan, EN IS VAN MENING dat de Commissie in haar effectbeoordeling moet onderzoeken of, naast een geharmoniseerde EU-regeling, deze lidstaten het gebruik van hun regelingen mogen blijven aanbevelen.
8) ROEPT de Commissie OP om in haar wetgevingsvoorstel voor een geharmoniseerde regeling rekening te houden met het feit dat[...]
[...] de regeling:
a) wetenschappelijk en empirisch onderbouwd moet zijn, niet mag leiden tot
ongerechtvaardigd onderscheid tussen levensmiddelen en de consument niet mag misleiden wat betreft hun voedingswaarde en gezondheidseffect,
b) moet worden opgesteld in overleg met de betrokken belangengroepen (bevoegde autoriteiten, exploitanten van levensmiddelenbedrijven, consumenten- en
gezondheidsbeschermingsorganisaties, de wetenschappelijke wereld, enz.);
c) gemakkelijk zichtbaar en begrijpelijk en eenduidig moet zijn voor alle groepen consumenten, en geen grondige voedingskennis van de consumenten moet vereisen, zodat sociale ongelijkheden op het gebied van gezondheid effectief worden tegengegaan;
d) transparant moet zijn voor het publiek doordat alle nodige informatie over de gegevens en methode voor deze vorm van voedingswaarde-etikettering gevonden kan worden;
e) technisch haalbaar moet zijn, met name voor kleine en middelgrote ondernemingen, mede gelet op de administratieve lasten;
f) gemakkelijk te controleren moet zijn door de bevoegde autoriteiten;
g) algemene samenhang moet vertonen met gemeenschappelijke voedingsrichtsnoeren, rekening houdend met nationale specifieke omstandigheden, en complementair zijn met die richtsnoeren [...];
[...] en VERZOEKT de Commissie het [...]voorstel te baseren op een empirisch en wetenschappelijk onderbouwde effectbeoordeling vooraf [...],
[...]
en na te gaan of er, naargelang het geval, specifieke voorwaarden en vrijstellingen moeten worden toegepast voor bepaalde levensmiddelencategorieën of levensmiddelen, zoals die welke onder de beschermde oorsprongsbenamingen, beschermde geografische aanduidingen [...] of gegarandeerde traditionele specialiteiten vallen, alsmede voor producten die uit één ingrediënt bestaan.
9[...]) ONDERSTREEPT het belang van informatie- en voorlichtingscampagnes voor consumenten bij de invoering en de toepassing van de geharmoniseerde voedingswaarde-
etiketteringsregeling in de lidstaten om voor een goed begrip hiervan bij de consument te zorgen, en ROEPT de Commissie OP te voorzien in de nodige financiering van dergelijke campagnes.
10[...]) BENADRUKT de noodzaak van passende maatregelen om exploitanten van
levensmiddelenbedrijven te ondersteunen bij de uitvoering van deze geharmoniseerde regeling en VRAAGT in dit verband bijzondere aandacht te besteden aan kleine en middelgrote ondernemingen.
11[...]) IS VAN MENING dat de geharmoniseerde regeling, zodra zij is ingevoerd, volgens een geharmoniseerde methodiek moet worden gemonitord en moet worden geëvalueerd om de effecten ervan op onder meer het consumentengedrag te bepalen en te beoordelen.
B. HET OPSTELLEN VAN VOEDINGSPROFIELEN
12[...]) BESCHOUWT het gebruik van voedingsprofielen overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen als een geschikt instrument om te voorkomen dat voedings- en gezondheidsclaims de algemene voedingsstatus van een levensmiddel maskeren en zo consumenten misleiden wanneer zij gezonde voedingskeuzen voor een evenwichtig dieet willen maken.
13[...]) IS HET EENS met de Commissie dat de specifieke doelstelling voor het opstellen van voedingsprofielen nog steeds relevant en noodzakelijk is voor het bereiken van het doel van Verordening (EG) nr. 1924/2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims, namelijk een hoge consumentenbescherming14.
14[...]) IS VERHEUGD over het voornemen van de Commissie om de complexe besprekingen over het opstellen van voedingsprofielen in het kader van de F2F-strategie te hervatten [...].
15[...]) ONDERSTREEPT dat het van belang is voedingsprofielen op een zo breed mogelijk gamma levensmiddelen toe te passen; vrijstellingen moeten empirisch worden
onderbouwd.
14 Werkdocument van de Commissiediensten, over de "Evaluation of the Regulation (EC) No 1924/2006 on nutrition and health claims made on foods with regard to nutrient profiles and health claims made on plants and their preparations and of the general regulatory framework for their use in foods". 20.5.2020, SWD(2020) 95 final.
16[...]) ONDERSTREEPT dat het van belang is het voorstel inzake voedingsprofielen te baseren op wetenschappelijke en empirische onderbouwing alsmede een grondige effectbeoordeling, en ROEPT de Commissie OP het effect van verschillende modellen voor voedingsprofilering en de noodzaak van vrijstellingen te onderzoeken.
17[...]) VERZOEKT de Commissie in haar effectbeoordeling na te gaan of één model voor voedingsprofilering volstaat om samenhang te garanderen en de consument inzicht bij te brengen en de toepasbaarheid ervan voor exploitanten van levensmiddelenbedrijven en de handhaving ervan door de bevoegde autoriteiten te bevorderen, dan wel of er meer dan één model moet worden ontwikkeld.
C. OORSPRONGSETIKETTERING
18[...]) HERINNERT ERAAN dat er op EU-niveau reeds bepalingen inzake verplichte oorsprongsetikettering bestaan voor verschillende producten, zoals visserij- en
aquacultuurproducten, vers, gekoeld en bevroren vlees (rund-, varkens-, schapen-, geiten- en pluimveevlees), eieren, honing, olijfolie, vers fruit en verse groenten en wijn15.
15 Verordening (EU) nr. 1379/2013 van het Europees Parlement en de Raad van
11 december 2013 houdende een gemeenschappelijke marktordening voor visserijproducten en aquacultuurproducten, tot wijziging van Verordeningen (EG) nr. 1184/2006 en (EG) nr. 1224/2009 van de Raad en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 104/2000 van de Raad (PB L 354 van 28.12.2013, blz. 1). Verordening (EG) nr. 1760/2000 inzake de etikettering van rundvlees en rundvleesproducten (PB L 204 van 11.8.2000, blz. 1).
Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1337/2013 van de Commissie betreffende vers, gekoeld of bevroren vlees van varkens, schapen, geiten en pluimvee. (PB L 335 van 14.12.2013, blz. 19).
Verordening (EG) nr. 589/2008 van de Commissie van 23 juni 2008 tot vaststelling van bepalingen ter uitvoering van Verordening (EG) nr. 1234/2007 van de Raad, wat betreft de handelsnormen voor eieren (PB L 163 van 24.6.2008, blz. 6). Richtlijn 2001/110/EG van 20 december 2001 inzake honing (PB L 10 van 12.1.2002, blz. 47). Uitvoeringsverordening (EU) nr. 29/2012 van de Commissie van 13 januari 2012 betreffende de handelsnormen voor olijfolie (PB L 12 van 14.1.2012, blz. 14). Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011 van de Commissie van 7 juni 2011 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van Verordening (EG) nr. 1234/2007 van de Raad, wat de sectoren groenten en fruit en verwerkte groenten en fruit betreft (PB L 157 van 15.6.2011, blz. 1). Verordening (EU) nr. 1308/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 17 december 2013 tot vaststelling van een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten en tot intrekking van de Verordeningen (EEG) nr. 922/72, (EEG) nr. 234/79, (EG) nr. 1037/2001 en (EG) nr. 1234/2007 van de Raad (PB L 347 van 20.12.2013, blz. 671).
19[...]) BENADRUKT het belang van vermelding van de oorsprong of herkomst op het etiket van levensmiddelen voor zowel consumenten als veel producenten.
20[...]) BEKLEMTOONT dat oorsprongs- of herkomstetikettering van levensmiddelen:
a) niet mag leiden tot handelsbelemmeringen binnen de interne markt;
b) conform de internationale verplichtingen moet zijn;
c) duidelijk en gemakkelijk te begrijpen moet zijn om te voorkomen dat consumenten worden misleid;
d) gemakkelijk controleerbaar en traceerbaar moet zijn.
21[...]) WIJST EROP dat bij een uitbreiding van de verplichte aanduiding van oorsprong of herkomst tot andere producten, geharmoniseerde regels op EU-niveau de voorkeur verdienen boven nationale maatregelen.
22[...]) ONDERSTREEPT dat de kosten en baten, met inbegrip van de duurzaamheidsaspecten, van een uitbreiding van de verplichte aanduiding van oorsprong of herkomst tot andere producten moeten worden beoordeeld, en VERWELKOMT derhalve het besluit van de Commissie om een effectbeoordeling te verrichten.
23[...]) VERZOEKT de Commissie in haar effectbeoordeling rekening te houden met de
evaluaties door de lidstaten van hun nationale maatregelen voor bepaalde levensmiddelen en ingrediënten en met name met de volgende aspecten:
a) het effect op de eengemaakte markt, onder meer de gevolgen voor de relaties tussen leveranciers en voor de aankoop van grondstoffen;
b) de voordelen voor de consument, de prijsaspecten en het daarmee samenhangende gedrag en de bereidheid van de consument om te betalen [...];
c) milieu- en sociale gevolgen.
24[...]) WIJST EROP dat bij een uitbreiding van de verplichte oorsprongs- of herkomst-
aanduiding tot bepaalde producten, melk, melk die als ingrediënt in zuivelproducten wordt gebruikt, vlees en vlees dat als ingrediënt wordt gebruikt, als eerste prioriteit worden beschouwd.
25[...]) VERWIJST NAAR het verzoek van lidstaten in de Raad Landbouw en Visserij om herziening van Richtlijn 2001/110/EG van de Raad inzake honing, teneinde de landen van oorsprong van de in honingmengsels gebruikte honing te vermelden, en VERZOEKT de Commissie aan de opstelling van een wetgevingsvoorstel te beginnen om de richtlijn dienovereenkomstig te wijzigen.
