Verslag
Pagina 1/22
Vergadering van
De Statencommissie Ruimte, Wonen en Economie
Vergaderdatum Kenmerk
25 november 2020
Status verslag Concept
Verslaglegging door Telefoonnummer
Mevrouw Walkate (Notuleerservice Nederland) 070- 441 8161
Verslag van de openbare vergadering van de Statencommissie Ruimte, Wonen en Economie, digitaal gehouden op 25 november 2020
AANWEZIG:
Voorzitter: de heer Özkaya Griffier: mevrouw Van Mulligen
VVD mevrouw Bouchtaoui
PvdA mevrouw Bedijn
PVV de heer Mooiman
CDA mevrouw Van Sandick-Sopers
SP mevrouw Van Aelst
D66 de heer Lalta
GroenLinks mevrouw Van Hunnik, de heer Van Gerven ChristenUnie en SGP de heer Van de Breevaart, de heer Witte 50PLUS de heer Haasnoot
FvD de heer Lutmers, de heer Weber PvdD mevrouw Hoogerwerf
DENK de heer Çelik
Groep GO -
AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN:
mevrouw Bom-Lemstra, mevrouw Koning, mevrouw De Zoete
TEVENS AANWEZIG: de heer Smit (CdK)
1. Opening procedurevergadering 1a. Opening en mededelingen 1b. Spreekrecht
1c. Ingekomen stukken 1d. Planning
1e. Sluiting procedurevergadering 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Sluiting
1. Opening procedurevergadering
De VOORZITTER opent de procedurevergadering om 14.00 uur en heet de commissaris van de Koning, de woordvoerders, de gedeputeerden, de
Statenleden en de webcastkijkers thuis van harte welkom. Er wordt vandaag digitaal vergaderd in verband met de huidige situatie.
1a. Mededelingen
De VOORZITTER heeft geen mededelingen te doen.
1b. Spreekrecht
Voor de procedurevergadering hebben zich geen insprekers gemeld.
1c. Ingekomen stukken
Van GS ontvangen brieven
(-) Brief van GS over dak- en thuislozen
Voorstel: betrekken bij de bespreking van het onderwerp Dak- en thuisloosheid in de aansluitende overlegvergadering (zie agendapunt 5b).
Aldus besloten.
(-) Brief van GS over behandelvoorstel motie 945 Versnellen Versnelling Woningbouw
Voorstel: bespreken in de aansluitende overlegvergadering (zie agendapunt 5c).
Aldus besloten.
(1-6) Brief van GS over behandelvoorstel motie 951 Onmenselijke woonomstandigheden arbeidsmigranten
Voorstel: PS adviseren de motie als afgehandeld te beschouwen. Zo niet, het behandelvoorstel agenderen voor de overlegvergadering van 13 januari 2021 om te bespreken wat er van GS nog verwacht wordt in het kader van de uitvoering van deze motie.
De VOORZITTER deelt mee dat de heer Weber schriftelijk een verzoek heeft gedaan om het behandelvoorstel voor de vergadering van 13 januari 2021 te agenderen.
De heer LUTMERS deelt mee dat de fractie vindt dat het rapport Roemer aanleiding geeft voor een nadere bespreking op 13 januari 2021. Roemer doet allerlei suggesties die ook voor de provincie en de gemeenten van belang zijn. De fractie wil graag het standpunt van de gedeputeerde horen over de uitkomsten en de voorstellen van het rapport Roemer.
Mevrouw VAN AELST lijkt het goed om het rapport Roemer te bespreken, omdat er nuttige uitkomsten in staan waarvan de provincie kan leren. Het is belangrijk om van het college te horen met welke punten al is gestart.
Mevrouw BOUCHTAOUI vindt het belangrijk om te volgen wat er met de landelijke aanbevelingen wordt gedaan. Zij is benieuwd naar de gemeenten die aan de pilot meedoen. Welke dertien gemeenten in Zuid-Holland hebben een bijdrage aangevraagd?
Mevrouw VAN SANDICK merkt op dat het college al met het onderwerp bezig is.
Januari lijkt haar erg vroeg, omdat het traject niet zomaar kan worden
gerealiseerd. Wanneer vindt het college het een goed moment om het onderwerp te bespreken?
Mevrouw KONING zal de derde gemeente, die meedoet aan de pilot, melden zodra die bekend is. De twee andere gemeenten zijn Westland en Noordwijk.
Voor januari kan zij geen uitgebreide brief aan de Staten sturen. Het programma Arbreidsmigranten gaat leiden tot een congres dat op 25 maart zal plaatsvinden.
Op dat moment kan worden bekeken hoe de in gang gezette acties hebben uitgepakt en of er meer acties nodig zijn.
De VOORZITTER denkt dat het punt dan voor de vergadering van 14 april kan worden geagendeerd.
Alle fractie zijn akkoord met agendering voor de vergadering van 14 april.
Aldus besloten.
(7) Brief van gedeputeerde Koning over aanjagen woningbouw, benutten kansen en inzet industriële woningbouw
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(8) Brief van gedeputeerde Koning over stand van zaken onderzoeksplan Citta Romana
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(9) Brief van gedeputeerde Koning over planning Woonbarometer 2020 Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(10-11) Brief van GS over cofinanciering Mijlpaal 20 Rijnhaven-Oost (gemeente Alphen aan den Rijn)
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(12) Brief van gedeputeerde Koning over uitspraak Raad van State naar aanleiding van de beroepen van gemeenten Schiedam en Den Haag en Decathlon inzake de geweigerde ontheffingen
Voorstel: zodra de duiding van GS op de uitspraak van de Raad van State is ontvangen, besluiten of de commissie dit onderwerp wil bespreken in een overlegvergadering. Deze brief kan dan betrokken worden bij de bespreking.
Aldus besloten.
(13) Brief van gedeputeerde Bom-Lemstra over ontwikkeling van Unmanned Valley, Monitor 2020
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(14-15) Brief van gedeputeerde Bom-Lemstra over voortgang uitvoering Nationale Tuinbouwagenda 2019-2030
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(16) Brief van gedeputeerde Bom-Lemstra over voortgang strategie Circulair Zuid-Holland: Samen versnellen
Op 2 december 2020 van 12.00-13.30 uur staat een technische sessie gepland over dit onderwerp.
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(17) Brief van gedeputeerde De Zoete over toezegging opnemen cijfers arbeidspotentieel in de Staat van Zuid-Holland
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Mevrouw VAN SANDICK heeft gevraagd om het arbeidspotentieel in de provincie op te nemen in de Staat van Zuid-Holland. Mevrouw De Zoete heeft geantwoord dat zij een link laat leggen naar de website Zuid-Hollandinzicht.nl, waarop veel staat over werken in Zuid-Holland. Het is een waardevolle site die zij iedereen kan aanraden. Het arbeidspotentieel is groter dan de mensen die in een ww- uitkering zitten. Is er ook zicht op die mensen die ook aan het werk willen maar niet in een ww-uitkering zitten maar waarschijnlijk in de bijstand zitten? Het UWV heeft daarvan cijfers die zij graag bij het arbeidspotentieel wil betrekken. Wil mevrouw De Zoete ook voor deze aanvulling zorg dragen?
Mevrouw DE ZOETE zegt dat het arbeidspotentieel breder is dan de ww-
uitkering, want er zijn ook mensen in de bijstand die zouden kunnen werken. Ook zijn er mensen die wel willen werken, maar nergens zijn geregistreerd. Het is moeilijk om daarvan cijfers boven tafel te krijgen. Het is voor de provincie van belang dat zij mensen aan het werk helpt. De provincie gebruikt de cijfers in Zuid- Hollandinzicht en de Staat van Zuid-Holland om daarin inzicht te geven. De provincie werkt eraan om iedereen die zou kunnen en willen werken aan werk te helpen.
Mevrouw VAN SANDICK begrijpt niet dat mevrouw De Zoete niet met haar verzoek instemt om mensen die in de bijstand zitten in het arbeidspotentieel op te nemen.
Mevrouw DE ZOETE antwoordt dat mensen in de bijstand niet tot het
arbeidspotentieel kunnen worden gerekend. Zij gaat erover nadenken hoe zij aan de vraag van mevrouw Van Sandick tegemoet kan komen.
(18-19) Brief van GS over subsidieregeling tegemoetkoming loonkosten onlangs gediplomeerden Zuid-Holland
Voorstel: Voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(20-21) Brief van GS over Kantorenrapport 2020 Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(22) Brief van GS over uitbreiding Samenwerkingsovereenkomst logistieke hotspot A12 corridor
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
(23) Brief van gedeputeerde Baljeu over advies Europees Comité van de Regio's over een nieuwe industriestrategie voor Europa
Voorstel: voor kennisgeving aannemen.
Aldus besloten.
Van derden ontvangen
(24) Rapport van Vrije Ondernemers Noordwijk (VON) over herstructurering in de Duin- en Bollenstreek
Voorstel: ter informatie doorgeleiden naar GS.
Aldus besloten.
(25) Emailbericht over Strandhuisjes in Kijkduin (gemeente Den Haag) Voorstel: ter afhandeling doorgeleiden naar GS en een afschrift van de reactie vragen.
Mevrouw HOOGERWERF vraagt wanneer de Staten het afschrift van de reactie kunnen verwachten.
Mevrouw KONING kan hierop geen antwoord geven.
Nagekomen stuk van GS ontvangen
(-) Brief van Commissaris van de Koning dhr. Smit, mede namens gedeputeerde Bom-Lemstra, over voortgang regionale groeiagenda
Voorstel: betrekken bij de bespreking van het onderwerp Nationaal Groeifonds in relatie tot de regionale Groeiagenda in de aansluitende overlegvergadering (zie agendapunt 5a).
Aldus besloten.
1d. Planning
De VOORZITTER deelt mee dat er geen agenderingsverzoeken zijn ontvangen.
Er zijn geen opmerkingen over de planning ontvangen. Hij stelt de planning vast.
1e. Sluiting procedurevergadering
De VOORZITTER sluit de procedurevergadering.
2. Opening overlegvergadering 2a. Mededelingen
De VOORZITTER opent de overlegvergadering. Hij heeft geen mededelingen te doen.
2b. Vaststelling van de agenda
De VOORZITTER stelt voor om de agenda vast te stellen. De agenda wordt vastgesteld.
2c. Spreekrecht
Er hebben zich geen insprekers voor de overlegvergadering gemeld.
2d. Rondvraag
Voor deze vergadering is geen rondvraag ingediend.
3. Verslag vorige vergadering
3a. Verslag vergadering van 28 oktober 2020
De VOORZITTER stelt voor om het verslag vast te stellen.
De commissie stemt hiermee in.
4. Besluitenlijst vorige vergadering
4a. Besluitenlijst vergadering van 28 oktober 2020
De VOORZITTER stelt voor om de besluitenlijst vast te stellen. De besluitenlijst wordt vastgesteld.
5. Bespreekstukken
5a. Nationaal Groeifonds in relatie tot de regionale groeiagenda
De heer WITTE geeft zijn complimenten voor het positieve traject, waarin de CdK een mooie rol speelt. Het is mooi dat er op duurzame groei wordt gefocust. Het is ook goed dat het onderzoek Effecten mkb wordt gevolgd en dat er met allerlei partners wordt samengewerkt. De rol van de commissaris zet Zuid-Holland echt op de kaart. Dat geeft de provincie zelf kansen. Daarom staat het punt op zijn verzoek op de agenda. Spreker vraagt aandacht voor cybersecurity. Hij zou graag zien om aandacht te besteden aan duurzame energie. Zijn fractie denkt ook aan de ontwikkeling van een warmterotonde. De oeververbinding bij de Gouwe om de hefbrug te ontlasten, staat al lang op de agenda. De provincie kan dit
waarschijnlijk nooit betalen, maar het biedt wel kansen voor de regio en heel Zuid-Holland. Hetzelfde geldt voor de ontsluiting van de Bollenstreek, de Krimpenerwaard, de N59, Hellegatsplein en Goeree-Overflakkee waar de rijstroken verdubbeld moeten worden. Dat zijn allemaal projecten die het investeringsniveau van de provincie te boven gaan. Ook wil hij wijzen op het omleggen van het spoor van gevaarlijke stoffen dat meer woningbouw mogelijk kan maken. Ook kan een lightrail van Hoek van Holland via het Westland naar Den Haag worden aangelegd dat al een tijd op de planning staat. Er kunnen veel meer monumenten worden opgeknapt en herbestemd, indien de provincie samen met andere provincies het Restauratiefonds monumenten een robuuste vorm geeft. Het zou mooi zijn als het college de revitalisering van bedrijventerreinen kan inbrengen.
De heer MOOIMAN zegt dat het fonds moet bijdragen aan de economische groei.
In Zuid-Holland is het idee ontstaan dat overheden, kennisinstellingen en bestuurders van grote bedrijven in de provincie gezamenlijk optrekken om voorstellen bij het fonds in te dienen. De krachten worden gebundeld en de zuidelijke Randstad komt bij het kabinet met een voorstel voor de besteding van gelden in het fonds dat door alle partijen wordt gedragen. De PVV kan dit plan ondersteunen. Het is goed dat partijen gezamenlijk optrekken om meer te bereiken. Daarbij is het van belang dat alle partners in deze samenwerking een gelijk speelveld behouden. De fractie wil dat er wordt gewerkt aan concrete verbeteringen en niet aan transformaties, die niet altijd een verbetering zijn. Het volledig circulair en CO2-neutraal maken van de industrie helpt de economische groei niet vooruit. Sinds de inzet op de energietransitie is er sprake van een daling van de banen in de industrie. De vakbond CNV waarschuwt voor de gevolgen van de nationale CO2-heffing van het kabinet. Door de strengere duurzaamheidseisen dreigen de industriële bedrijven hun productie naar het buitenland te verplaatsen, waardoor in Nederland tienduizenden banen verloren dreigen te gaan. De PVV pleit voor investeringen in zaken, waarvan de burger profiteert. Het gaat om het creëren van banen en niet om het uitfaseren ervan. De kans moet worden gegrepen om de werkgelegenheid te laten groeien, de
infrastructuur te verbeteren, voldoende woningen te bouwen en de mobiliteit te verbeteren in plaats van te investeren in de energietransitie. Voor infrastructurele verbindingen ziet spreker grote kansen om de gelden te besteden. Veel
gemeenten ontwikkelen hiervoor initiatieven. Die ondersteunt de PVV van harte.
In dit verband wijst hij op de lightrailverbinding tussen Amsterdam, Rotterdam en Den Haag via Alphen aan den Rijn en Zoetermeer. Er moet worden ingezet op
het realiseren van zoveel mogelijk Zuid-Hollandse projecten met het daarbij behorende budget.
De heer VAN GERVEN heeft kritiek op het groeifonds. De naam van het fonds wekt de suggestie dat de focus eenzijdig is gericht op economische groei. Het kan niet zo zijn dat economische groei voorrang krijgt op de gezondheid en het welzijn van mensen. Het fonds mag niet investeren in de grijze economie in plaats van de groene economie. Het groeifonds moet worden gebruikt om de transities te versnellen die het welzijn van mensen en de planeet ten goede komen. De circulaire en energietransitie zijn essentieel voor de provincie. Daarom moeten die worden versneld. Hetzelfde geldt voor de mobiliteitstransitie. De inwoners die werkeloos thuis zitten, zouden kunnen worden geholpen met omscholing, zodat zij werk kunnen doen in sectoren waar dit hard nodig is, zoals de zorg en het onderwijs. Ook in de techniek zijn mogelijkheden, waar banen door de energietransitie worden gecreëerd. De fractie is blij dat het college inzet op het openbaar vervoer, de kenniseconomie en de cofinanciering van
omscholingstrajecten. Die dienen maatschappelijke doelen. De fractie zou dit meer in de voorstellen willen zien. De fractie vraagt of het college in beeld kan brengen hoe de keuzes voor mensen en de planeet uitpakken. Kan het college toezeggen om naast het onderzoek over economische effecten ook de
maatschappelijke kosten en baten van deze investeringen in beeld te brengen?
De Staten kunnen dan beter de effecten van de investeringen zien. GroenLinks zet vraagtekens bij de rol van Shell in het bestuurlijk kernteam. Shell is een bedrijf dat baat heeft bij de vertraging van de energietransitie in plaats van het
versnellen ervan. In het verleden is gebleken dat kortetermijnwinsten het belangrijkste zijn. Die zijn belangrijker dan een goed leefklimaat op de lange termijn. De fractie steunt de inzet van GS.
Mevrouw VAN SANDICK zegt dat de lijst met projecten indrukwekkend is. Het CDA heeft er alle vertrouwen in dat het bij het college in goede handen is om Zuid-Holland bij het Nationaal Groeifonds op de kaart te krijgen. Het gaat hier om cofinanciering. Dat betekent dat de provincie een stuk moet meebetalen. De provincie moet er wel voor zorgen dat die cofinanciering wordt geregeld. Kan het college de Staten informeren of de provinciale financiën toereikend zijn? Zij roept alle fracties op om te proberen de projecten in hun verkiezingsprogramma’s voor de Tweede Kamer te krijgen.
De heer HAASNOOT vindt dat de provincie zoveel mogelijk uit de staatsruif moet proberen te halen. Spreker doet de suggestie om iets met thorium te gaan doen.
Voor de ontwikkeling zijn nog wel enige decennia nodig. Als hierin versnelling kan worden aangebracht, dan is dat een goede zaak. Dit is ook een goed moment om Unmanned Valley een extra impuls te geven. Het lijkt hem heel goed om dit via dit groeifonds te doen. De RijnlandRoute eindigt bij verkeerslichten en gaat verder op een soort karrepad. Die route moet verder worden uitgebreid om de
bereikbaarheid te versterken.
Mevrouw HOOGERWERF merkt op dat haar fractie economische groei niet als oplossing ziet maar juist als oorzaak van veel problemen, zoals stikstofuitstoot, CO2,- vervuiling door fossiele energie en verlies van biodiversiteit. Daarom wil de fractie ervoor waken dat het groeifonds geen verdienmodel wordt voor gevestigde bedrijven uit de grijze sectoren. Er moet voor worden gezorgd dat het groeifonds
wordt ingezet voor echte innovatieve projecten. Die moeten duurzaam zijn, passen binnen de energietransitie, de circulaire economie en de ontwikkeling van natuur. Spreekster sluit zich aan bij het verzoek van de heer Van Gerven van GroenLinks.
De heer LALTA vindt het belangrijk dat de provincie participeert in dergelijke initiatieven. Elke kans om de economie te verduurzamen, moet worden benut, zeker als niet alleen de welvaart maar ook het welzijn van de inwoners van de provincie omhoog gaat. Initiatieven voor investeringen in het klimaat, openbaar vervoer, scholing en omscholing om de inwoners voor te bereiden op de banen van de toekomst juicht hij toe. Spreker heeft begrepen dat de eerste ronde om aanvragen in te dienen al is gesloten en dat de eerste toekenningen bekend worden gemaakt. Voor hoeveel projecten heeft de provincie aanvragen ingediend? Hoeveel geld is daarmee gemoeid?
Mevrouw BEDIJN vindt dat de provincie een mooie verbindende rol bij dit dossier heeft aangenomen. Het is ook goed dat de nadruk niet alleen op het
verdienvermogen ligt maar ook op de werkgelegenheid. Daarover is de PvdA erg enthousiast. Zij wijst ook op mbo-leerlingen. Aan hen moet aandacht worden gegeven. Bij de mobiliteit moet de nadruk liggen op het ov. Als voorbeeld noemt zij een lightrail. Ook denkt zij aan een spoorverbinding tussen Leiden en
Dordrecht, waarlangs men veel wil bouwen en werken. Ook de spoorlijn tussen Leiden en Utrecht moet worden verbeterd.
De heer ÇELIK zegt dat er landelijk de komende vijf jaar heel veel geld beschikbaar komt, namelijk 20 miljard euro. Daarvan zou Zuid-Holland op zijn minst voor 400 à 500 miljoen euro in aanmerking moeten komen. De aanvragen hoeven niet voor nieuwe projecten aangevraagd te worden. Bestaande projecten kunnen ook met die gelden worden verbeterd en versneld. Bij het verbeteren van projecten denkt hij aan het duurzamer maken van zaken die de provincie al op het oog had. Hij denkt dan ook aan subsidie voor sloop van oude voertuigen. Dat past goed in het verduurzamen en het op gang brengen van de economie. Met de gelden kan het ov worden uitgebreid. Zaken kunnen meer dan nu publiek-privaat worden opgepakt. Human Capital kan ook worden verbreed. Spreker denkt ook aan het concreter maken van inclusiviteit. Extra nadruk kan op de inclusieve maatschappij worden gelegd. Daarbij kan arbeidsdiscriminatie onder de loep worden genomen. Aan diversiteit in cultuur- en monumentenbeleid kan aandacht worden geschonken. Ook kan iets met de verbreding van de erfgoedlijnen worden gedaan. Er moet meer werk worden gemaakt van cybercrime. Nu kan er een kans komen om dit onderwerp iets meer aandacht te geven, waarbij nagedacht moet worden welke rol de CdK hierbij kan vervullen. Ook zou het een idee zijn om internet in Zuid-Holland gratis te maken. Dit kan bewerkstelligen dat mensen meer naar elkaar toe groeien en meer met elkaar in verbinding staan.
Mevrouw BOUCHTAOUI is voor elke versnelling van werkgelegenheid en banengroei in Zuid-Holland. De VVD omarmt ook dat er zowel publiek als privaat wordt samengewerkt. De VVD heeft aandacht voor de landelijke
verkiezingsprogramma’s, omdat Zuid-Holland een belangrijke economische motor voor de rest van Nederland is. De fractie vindt het goed dat de provincie de komende jaren gaat investeren in kennis, infra en innovatie. Werk is heel erg
belangrijk voor de inwoners van Zuid-Holland. Het is ook belangrijk dat mensen op hun werk kunnen komen. Daarom is mobiliteit in de breedste zin voor de VVD belangrijk.
Mevrouw VAN AELST vraagt zich af of met deze groeiagenda er van de oude economie naar een nieuwe economie wordt overgegaan. In deze tijd kan er met heel veel geld worden gekozen om een andere, nieuwe weg te bewandelen in plaats van door te gaan met het oude. De fractie vindt dat het oude nog in het stuk doorklinkt. In het stuk viel haar ook de rol van Shell op. Shell heeft voor een groot deel bijgedragen aan de milieuvervuiling. Moet Shell een rol vervullen in de groeiagenda? Inwoners kunnen een bijdrage leveren aan de economische groei als zij meer te besteden hebben. Er kunnen ook grote investeringen in het openbaar vervoer worden gedaan, want er zijn delen in de provincie die slecht te bereiken zijn. Indien de mobiliteit voor mensen wordt verbeterd, dan kunnen zij beter participeren. De SP roept op om met met het aanleggen van bruggen te stoppen en te beginnen met het aanleggen van tunnels. De fractie merkt dat bruggen voor reisproblemen zorgen. Nu kan er door toekomstbestendige mobiliteit voor toekomstbestendige groei worden gezorgd.
De heer SMIT merkt op dat het Nationaal Groeifonds in het leven is geroepen om een stimulans te geven aan het groeivermogen van de economie in de komende decennia. Het is een fonds om innovaties, transities, infrastructuur en Human Capital centraal te stellen. Er is een commissie ingesteld die de projecten moet beoordelen. Daarin zitten onder anderen Robbert Dijkgraaf en de voorzitter van de raad van bestuur van ASML. De projecten moeten een duurzame groei stimuleren. Innovaties op dat gebied staan daarbij centraal. Zij moeten het
verdienmodel in Nederland in belangrijke mate versterken. Daarmee onderscheidt dit fonds zich van andere fondsen. Het is bedoeld om vernieuwende projecten te ondersteunen die het verdienvermogen significant en duurzaam versterken. De projecten moeten minimaal een omvang van 30 miljoen euro hebben. Vroeger stond Zuid-Holland bekend als een provincie, waarin groeperingen en
bestuurslagen langs elkaar heen werkten. In de loop van de jaren is daarin een verandering gekomen en vond men dat de krachten in Zuid-Holland moesten worden gebundeld en dat er een gezamenlijke ambitie moest worden
geformuleerd die de provincie verder zou moeten brengen. Uit die verandering is een kerngroep ontstaan die bekijkt welke toekomst het belangrijke deel van Nederland heeft. In Zuid-Holland wordt 22% van het bruto nationaal product verdiend. De partijen worden bij elkaar gebracht om gezamenlijk naar de toekomst te kijken en te bespreken wat zij gezamenlijk klaar kunnen spelen en hoe zij de investeringsgelden naar Zuid-Holland kunnen halen. De groep heeft vijf ecosystemen benoemd die passen binnen de criteria van het groeifonds. Het gaat daarbij om het bevorderen van innovatie, infrastructuur, Human Capital,
maakindustrie en energietransitie. Het gaat hierbij om projecten die niet te financieren zijn uit bestaande potten, want het gaat om vernieuwende projecten.
Het is niet de bedoeling dat de gelden worden besteed aan bestaande projecten.
Infrastructuur is een onderwerp. Ook het kennis- en innovatiecluster rondom de universiteiten moeten een kans krijgen. Cybersecurity is een onderdeel van het cluster Artificial Intelligence. Daarin moet een vooraanstaande positie worden behouden of worden ingenomen. Het havenindustrieel complex is ook een project, waarin niet alleen elektrificatie een belangrijke rol speelt maar ook de
ontwikkeling van een waterstofhub. Shell zit aan tafel, omdat die bezig is met het onderzoek naar nieuwe energiedragers. Op de Maasvlakte zijn er plannen om twee waterstoffabrieken neer te zetten die de waterstofeconomie op gang kunnen brengen.
De heer ÇELIK heeft in zijn bijdrage gezegd dat het groeifonds de provincie de kans biedt om te verbeteren, te versnellen en te verbreden. De provincie kan hierdoor met nieuwe ideeën komen in bestaande projecten.
De heer SMIT is het hiermee eens. Het fonds zal welwillend staan ten opzichte van nieuwe vormen van openbaar vervoer en transport. Hierbij valt te denken aan de verbinding tussen de drie campussen van de kennisinstellingen. Als je
samenwerking wilt versterken, dan kun je aan vernieuwende vormen van
transport denken. Hij ziet het als zijn taak als verbinder van het project om ervoor te zorgen dat die gezamenlijkheid in stand blijft. In het Catshuis wordt met bewondering gekeken hoe de krachten in Zuid-Holland worden gebundeld. De voorstellen van de heer Witte komen in het MIRT of andere verbanden aan de orde. Zij vallen niet binnen de criteria van het groeifonds. Hij denkt dat er met het bevorderen van innovatie wordt geïnvesteerd in nieuwe werkgelegenheid. Het ecosysteem Maakindustrie is er voor bedoeld om de maakindustrie te behouden, te innoveren en ervoor te zorgen dat mbo-opgeleiden daarin hun boterham kunnen verdienen. Door Covid-19 is het duidelijk geworden dat de provincie de maakindustrie overeind moet houden. Het is de bedoeling dat innovatie ook in het teken van verduurzaming staat. Het gaat erom dat er in de provincie niet meer vervuiling ontstaat, maar dat er industrie tot stand komt die dit juist tegengaat. In het groeifonds wordt de cofinanciering niet als harde voorwaarde gesteld. De vraag om projecten mee te financieren is voor de provincie niet aan de orde. Het fonds zou wel kunnen worden verleid om mee te doen, indien de deelnemende partijen met passende projecten komen. Unmanned Valley heeft groeipotentie en is een belangrijk ding. De RijnlandRoute is geen onderdeel van de plannen voor het groeifonds. Daarvoor zijn andere potten. De eerste tranche aanvragen is ingevuld door de ministeries zelf. Daaraan heeft de provincie samen met de partners in de regio ook een bijdrage geleverd. De oude lijn tussen Leiden en Dordrecht staat centraal in de groeiagenda om ervoor te zorgen dat versterking van wonen en werken daarlangs kan plaatsvinden. Daarbij hoort modernisering van dat ov-traject. De suggesties van de heer Çelik zullen worden bekeken, waarbij ze worden beoordeeld op passendheid binnen de vijf ecosystemen. Het gaat over de transitie van de oude naar een nieuwe innovatieve economie. Dat staat in het groeifonds centraal. Het gaat hierbij om de balans tussen een
gezonde economie en het welzijn van mensen in deze provincie. Uiteindelijk moet het gaan om de maatschappelijke opbrengst van de projecten die worden
bedacht.
Mevrouw BOM-LEMSTRA merkt op dat de criteria van het groeifonds gaan over duurzaamheid en de maatschappelijke effecten ervan. Die worden bij alle
ingediende voorstellen meegewogen. De provincie heeft meegedaan aan grotere nationale proposities. Als aan een A1 coalitie of een quantum propositie geld wordt toegekend, dan is het nog maar de vraag hoeveel geld er naar Zuid- Holland gaat. Zij is blij als er 4 tot 5 miljard euro aan Zuid-Holland toekomt. Alle andere suggesties van de commissie, die belangrijk zijn, proberen GS op andere
manieren van geld te voorzien. Dan is er misschien cofinanciering nodig. Daarbij gaat de samenwerking tussen partijen binnen de provincie helpen.
De heer VAN GERVEN vraagt waarom alleen de economische groei wordt gemeten in plaats van de maatschappelijke doelen.
De heer SMIT denkt dat positieve antwoorden van inwoners op vragen over de tevredenheid van hun omgeving en het prettig leven, wonen en recreëren een graadmeter is of de provincie op de goede weg is. Hij zou niet weten hoe dat in euro’s kan worden uitgedrukt. In dit dichtbevolkte gebied moet er een goede balans worden gevonden tussen het verdienvermogen en een prettige leefomgeving. Daaraan geven de politieke partijen verschillende accenten.
Uiteindelijk gaat het erom dat het een goede plek moet zijn om een bedrijf te vestigen en om voldoende goed opgeleide mensen te krijgen die een bijdrage kunnen leveren in het bedrijf. Mensen moeten in de provincie kunnen bewegen en zij moeten op verschillende manieren plezier kunnen beleven.
De heer VAN GERVEN wil dat de focus bij de start van projecten meer wordt gericht op de maatschappelijke kosten-batenanalyse. De aandacht moet niet alleen op een goed vestigingsklimaat worden gelegd, omdat dit niet het einddoel is.
Mevrouw BOM-LEMSTRA voegt toe dat de criteria van het groeifonds juist aan de wens van GroenLinks voldoen. Het Rijk zoekt naar economische groei, verduurzaming en maatschappelijke impact. Daarop worden projecten
beoordeeld. Middelen zullen worden toegekend aan projecten die daaraan een bijdrage leveren.
5b. Dak- en thuisloosheid
De heer LUTMERS wil zich richten op de opvang van de dak- en thuislozen voor deze winter. Hij wil aandacht geven aan de capaciteitsproblemen die zich kunnen voordoen, als de gemeenten de opvang niet meer aankunnen. Onder dak- en thuislozen verstaat hij mensen die op straat leven of zich op andere openbare ruimten ophouden en geen vaste verblijfplaats hebben. Zij maken kortdurend gebruik van de nachtopvang of slapen op niet-structurele basis bij familie of vrienden. Er is een gestage stijging van dak- en thuislozen. In 2018 ging het om 40.000 daklozen, waarvan ongeveer 40% zich ophoudt in de vier grote steden.
50% ervan verblijft in Rotterdam en Den Haag. Dat komt ongeveer neer op achtduizend geregistreerde daklozen exclusief de aantallen buiten de twee grote steden in Zuid-Holland. De toename van het aantal daklozen, waaronder ook gezinnen, vindt mede zijn oorzaak in het feit dat mensen steeds langer in de opvang verblijven. Zij stromen moeilijker door. Ook werkloze arbeidsmigranten doen het aantal daklozen extra stijgen. Spreker heeft een behoeftepeiling voor de komende winter gedaan. Daarbij heeft hij zich vooral op de regiogemeenten Den Haag en Rotterdam gericht, alsook op de Pauluskerk en het Leger des Heils. De gemeente Den Haag en het Leger des Heils staan positief tegenover een aanvullende opvang. In Den Haag is een wachtlijst van 160 mensen onder de geregistreerde daklozen die niet voor de reguliere opvang in aanmerking komen.
Voor 120 mensen is noodopvang. Er zijn nog 500 ongeregistreerden die op straat
leven. In Rotterdam is dankzij de coronabijdrage van het Rijk voor de
geregistreerden voldoende opvang. Voor hen is er in ieder geval nachtopvang.
Voor de ongeregistreerden is er geen opvang, want daarvoor geldt geen
wettelijke plicht. Als redenen voor de aanvullende noodopvang werd de noodzaak van winteropvang genoemd. Dat moet voorkomen dat er toch mensen op straat moeten overnachten. De coronaregels zorgen voor minder opvangcapaciteit. De huidige gemeentelijke opvang is gebaseerd op de winterkouderegeling, waarbij de buitentemperatuur bepalend is voor het openstellen van alleen nachtopvang.
Dit wordt door de Pauluskerk en het Leger des Heils als zeer onbevredigend ervaren, omdat de mensen van 18.00 uur tot 8 uur onderdak hebben en overdag weer de straat op moeten gaan. Spreker wil gedeputeerde Koning uitnodigen om op korte termijn met de regiogemeenten Den Haag en Rotterdam in contact te treden over het aanvullend plaatsen van een noodopvang in de vorm van een flexibele accommodatie. Die moet alleen worden gebruikt voor de overloop die de beschikbare capaciteit overschrijdt. De provincie heeft de wettelijke plicht om toe te zien op de huisvesting van statushouders. Er is dan ook een menselijke plicht om als provincie uit zorgvuldigheid na te gaan of de winteropvang voor dak- en thuislozen in grote gemeenten solide is geregeld. Spreker is benieuwd of andere fracties dit voorstel willen steunen en of de gedeputeerde bereid is op dit voorstel in te gaan.
De heer LALTA wil de heer Lutmers alle lof toezwaaien voor het feit dat hij dit onderwerp agendeert. Het is onverteerbaar dat er dak- en thuislozen zijn. In een rijk land als Nederland zou dit niet mogen. Wat kunnen GS bijdragen, als gemeenten zeggen dat zij deze winter voor genoeg opvangplekken kunnen zorgen?
De heer LUTMERS heeft begrepen uit de brief van de gedeputeerde dat het overleg met de gemeenten over de behoefte aan opvangplekken is gericht op de langere termijn. Daarom heeft hij het onderwerp voor de korte termijn op de agenda gezet. Hij heeft toen niet gehoord dat er al in opvangplekken was voorzien. Uit zijn contacten met de regiogemeenten heeft hij niet begrepen dat daarin al is voorzien. Er moet altijd worden afgewacht hoeveel mensen er naar de opvangplekken komen. Daarom wil hij dat er uit zorgvuldigheid wordt bekeken of er voldoende opvangplekken zijn of dat er met een noodvoorziening rekening moet worden gehouden.
De heer ÇELIK is het met de heer Lutmers eens. Het is terecht dat hij het punt op de agenda heeft laten plaatsen. De gedeputeerde heeft gedaan wat PS hebben gevraagd. Uit haar antwoord blijkt dat de inzet van de provincie niet noodzakelijk is en dat de gemeenten de problematiek onder controle hebben. Spreker vindt dat de provincie hierin een rol kan spelen. Zijn fractie heeft bij de behandeling van de bedrijvenstrategie aangegeven dat een oud bedrijfspand kan worden gebruikt als een tijdelijke opvang voor dak- en thuislozen. Dat is provinciaal beleid, aanvullend op de gemeentelijke verantwoordelijkheid, vanuit solidariteit. Daarmee voert de provincie ook beleid voor de korte termijn. Er zijn bedrijfspanden die niet worden gebruikt. Ze zijn niet allemaal geschikt voor woningen. Daarom kan er van een bedrijfspand een opvang voor dak- en thuislozen worden gerealiseerd. Dat hoeft niet voor lange tijd te zijn maar voor een paar jaar. Hij wil de gedeputeerde
vragen of zij bereid is om uit te zoeken of er tijdelijk een bedrijfspand voor de opvang voor dak- en thuislozen voorhanden is.
Mevrouw VAN SANDICK vindt het goed dat FvD voor dit onderwerp aandacht vraagt. Het CDA heeft in oktober 2019 hierover al schriftelijke vragen gesteld.
Hoe verhoudt het antwoord van de centrumgemeenten over de winteropvang zich met de opmerking van de heer Lutmers over de nood op dit moment? Kan de gedeputeerde iets zeggen over de eigen regie van de gemeenten ten opzichte van de provincie? Zij gaat ervan uit dat het provinciaal beleid en de regelgeving nog steeds het vinden van oplossingen niet belemmeren. Helpt de extra inzet voor opvang van thuisloze en dakloze jongeren in Leiden, Rotterdam en Den Haag, waarvoor een pilot in het leven is geroepen? Is hierover al iets bekend?
Kan de provincie goede cijfers voor het aantal dak- en thuislozen leveren en bijhouden, zodat het duidelijk wordt waar het aantal af- en toeneemt? Bij het onderzoek naar armoedebestrijding moet het dak- en thuisloosheid worden betrokken. Hoe gaat de Vliegende Brigade de kleinere gemeenten benaderen of komt er een uitbreiding van de brigade voor de grote steden voor deze
doelgroep? Graag hoort zij welke mogelijkheden de Vliegende Brigade heeft en wat die gaat doen.
De heer VAN DE BREEVAART zegt dat de winteropvang theoretisch op orde is maar in de praktijk blijkt dit niet zo te zijn. De beleving van de gemeente is anders dan die van de zorgpartijen. Woningcorporaties verschillen nog al eens van mening wie woningen moet verstrekken aan mensen die doorstromen vanuit de nacht- en dagopvang. Individuen spelen een belangrijke rol om de dak- en thuislozen ook onderdeel van de samenleving te laten zijn. Mensen komen in opstand, indien bekend wordt dat er een locatie voor dag- en nachtopvang komt in hun wijk. Ook zijn zij tegen plaatsing van mensen die onder begeleiding in een woning worden geplaatst. Hierdoor is er onvoldoende doorstroming van dag- en nachtopvang richting begeleid wonen. Er staan veel mensen op het Malieveld die roepen om vrijheid en inclusie maar bij thuiskomst worden de dak- en thuislozen niet getolereerd. In die mentaliteit moet iets veranderen. Is de gedeputeerde bereid om bij de gemeenten te lobbyen alle voorkeursregelingen te laten vallen?
Alle inwoners, ook de daklozen, moeten onder de urgentieregeling vallen. De gemeenten zouden de bekostiging op basis van de aantallen daklozen, die in de praktijk naar de opvang komen, moeten laten plaatsvinden. Er worden meer mensen opgenomen dan er beschikbare plaatsen voor hen zijn. Spreker vraagt de gedeputeerde bij gemeenten en woningcorporaties zorg te dragen voor beschikbare woningen voor dakloze gezinnen en alleenstaanden. Ook moet zij zich inzetten om huisuitzetting te voorkomen. Dat scheelt voor de belasting van de dag- en nachtopvang. Misschien kunnen GS in het kader van
gedragsverandering het volgende voorlezen. ‘Eenieder die zich in welk medium uitlaat als voor- of tegenstander van een inclusieve samenleving wordt een waardebon geschonken in de volgende vormen. Twee weken vrijwilligerswerk doen in een dag- of nachtopvang of in een begeleid wonen locatie of onderdak bieden aan een dakloze’.
De heer LALTA is blij dat GS dit onderzoek hebben uitgevoerd. Als de provincie iets kan doen voor dak- en thuislozen, dan moet dat met beide handen worden aangegrepen.
Mevrouw VAN AELST wil de heer Van de Breevaart bedanken voor zijn gloedvolle betoog. Hij heeft verstand van zaken en kent de doelgroep. Zij is het dan ook volkomen met hem eens. De afgelopen maanden zijn dak- en thuislozen opgevangen in hotels en op andere menswaardige plekken. Het blijkt dat mensen dan ruimte in hun hoofd krijgen om van hun situatie van dakloosheid af te komen.
Zij roept op om te streven naar een situatie zonder daklozen en de huidige situatie aan te grijpen om te bekijken of dak- en thuislozen in de lege hotels en lege cruiseschepen op een menswaardige manier kunnen worden gehuisvest.
Daarna moet worden bekeken of mensen hun leven weer op de rails kunnen krijgen. Opvang in zalen en plekken waar heel veel mensen bij elkaar zitten, lijkt dakloosheid in stand te houden.
Mevrouw VAN HUNNIK bedankt GS voor de brief en het onderzoek dat zij hebben gedaan. Vallen er ook dakloze arbeidsmigranten onder de negenduizend dak- en thuislozen? Hebben de gemeenten op dit moment voldoende ruimte om de dak- en thuislozen op te vangen? Daarin kan de provincie een sturende rol hebben. Er moet worden bekeken hoe de opvanglocaties binnen de
regiogemeenten kunnen worden gespreid om mensen dichtbij hun eigen netwerk op te vangen. Is het college bereid daarover gesprekken aan te gaan?
GroenLinks vraagt hierbij om een beetje compassie. In de bureaucratie vallen nog veel mensen buiten de boot. Dat zou niet zo mogen zijn. Er moet voldoende sociale woningbouw worden gepleegd om iedereen een dak boven zijn hoofd te geven.
Mevrouw BEDIJN vindt het terecht dat de heer Lutmers het punt heeft geagendeerd, want het is een belangrijk onderwerp. Er moet in winteropvang voorzien zijn. Het is goed dat de gemeenten alles onder controle hebben. De PvdA vindt dat de provincie geen aanvullende maatregelen hoeft te nemen. Als de provincie met iets kan helpen, dan moet zij dat ook doen.
De heer MOOIMAN vindt het treurig dat er nog altijd sprake is van acute problematiek bij de dak- en thuisloosheid. Het is goed dat dit punt wordt geagendeerd. Daarvoor bedankt hij de heer Lutmers. De centrumgemeenten schatten dat er ongeveer negenduizend dak- en thuislozen zijn. Waarom heeft het zo lang moeten duren, voordat er cijfers op tafel zijn gekomen? Kunnen de cijfers ook worden gespecificeerd? Is er voldoende zicht op schrijnende gevallen?
Is het contact tussen de gemeenten en de provincie beter geregeld? Kunnen de gemeenten eerder terecht bij de provincie en staat zij ervoor open om hen te helpen?
Mevrouw HOOGERWERF bedankt iedereen voor de mooie woorden over dit onderwerp. Ook bedankt zij GS voor het onderzoek en de brief. De heer Lutmers bedankt zij voor het agenderen van dit onderwerp. Zij vraagt GS om een
onderzoek te doen naar manieren om dak- en thuislozen weer op de rails te krijgen. Dit kan onder andere door maatschappelijke organisaties soepeler te laten werken en kritisch te kijken naar bureaucratie en verkokering die maatwerk in de zorgverlening belemmeren. Daarnaast zou zij een warm incassobeleid bij corporaties voorstaan. Er zou een ondersteuning van hypotheekverstrekkers en woningverhuurders moeten komen om een socialer incassobeleid te voeren. Ziet
de gedeputeerde hier een rol voor de provincie? Door tijdige signalering kan huisuitzetting worden voorkomen. Dit kan in samenwerking met de gemeenten waar daklozenproblematiek speelt.
Mevrouw KONING merkt op dat dit onderwerp niet alleen de Staten maar ook het college erg raakt. Het college heeft geprobeerd de vragen die in de vorige commissievergadering zijn gesteld helder te beantwoorden. Het contact met de centrumgemeenten heeft opgeleverd dat het realiseren van de winteropvang in volle gang is. Gemeenten hebben oplossingen gevonden in opvang in hotels en een verzorginghuis. Dat kan een veel betere oplossing voor deze situatie zijn, omdat mensen in hun hoofd veel meer rust hebben om andere zaken aan te pakken en hun situatie structureel te verbeteren. Het is ongelooflijk goed dat de centrumgemeenten daarmee zo actief bezig zijn.
De heer VAN DE BREEVAART wil aanvullen dat de organisaties zelf deze oplossingen realiseren. Ze moeten daarover achteraf met de gemeenten praten.
Het zijn dus niet acties van gemeenten maar het zijn de organisaties die voor opvanglocaties zorgen.
Mevrouw KONING geeft de heer Van de Breevaart gelijk. Zij had moeten zeggen dat het in de centrumgemeenten lukt om deze opvanglocaties te vinden. Vorig jaar is ook contact geweest met de gemeenten. Die hebben toen meegedeeld dat er geen belemmering in provinciale regels waren om opvang op korte of langere termijn re realiseren. De enorme woningnood, vooral in het betaalbare segment, en de groepen die daarvoor in aanmerking komen, maken het vinden van opvang steeds lastiger. Daarom voert de provincie gesprekken met de woonregio’s, omdat zij een significant deel van de huisvesting van dak- en thuislozen op zich moeten nemen. Zijzelf begint te merken dat het steeds belangrijker wordt om afspraken te maken, waaraan de gemeenten zich onderling moeten houden.
Gemeenten kunnen bepaalde huisvesting niet altijd organiseren, omdat de bewoners het niet altijd even prettig vinden dat dak- en thuislozen daar worden gehuisvest. Voor de middellange termijn wil de provincie helpen met
flexwoningen. Op dit moment staat er een vacature open voor een medewerker bij de provincie die zich speciaal op flexwonen richt.
De heer LUTMERS merkt op dat de gemeenten met heel veel zorgen de winter tegemoet gaan. Zij denken dat er onverwachte aantallen niet kunnen worden geplaatst. Daarom verzocht hij om zorgvuldig na te gaan of het zeker is dat niemand op staat hoeft te slapen.
Mevrouw KONING zegt dat haar gesprekken met de regiogemeenten over het bieden van een meer permanente plek gaan en niet over de winteropvang. Soms is het voor de regiogemeenten lastig om de wens werkelijkheid te laten worden.
GS zouden regio’s erop moeten aanspreken, indien er afspraken zijn gemaakt over de verdeling van verschillende doelgroepen. Het aantal dak- en thuislozen is niet precies bekend. De provincie gaat ervan uit dat er achtduizend à
negenduizend daklozen zijn. Dat is 20% van de inwoners van Nederland. In Zuid- Holland woont ook 21% van het totale inwoneraantal in Nederland. De cijfers worden door het Rijk verstrekt. Op dit moment is er geen informatie of de cijfers ook de dakloze arbeidsmigranten omvatten.
Mevrouw VAN SANDICK zegt dat iedere gemeente cijfers over het aantal dak- en thuislozen heeft. Het vergt extra inzet van de provincie om deze cijfers bij elkaar te krijgen en te combineren, maar het antwoord dat de provincie afhankelijk is van de informatie van het Rijk is wat mager.
Mevrouw KONING heeft daarom in de brief opgenomen dat de provincie van de acht centrumgemeenten heeft begrepen dat er ongeveer negenduizend dak- en thuislozen zijn. Binnenkort komt het Rijk weer met cijfers. De provincie wil dan ook het aantal in Zuid-Holland weten. De suggestie om de dak- en
thuislozenproblematiek bij het onderzoek naar armoedebestrijding te betrekken, zij graag meegeven aan gedeputeerde Vermeulen. De Vliegende Brigade is door GS genoemd voor de oplossingen op middellange termijn of de lange termijn. De brigade wordt ingezet voor flexwonen en permanente woonruimte. De provincie wil eraan bijdragen dat in alle gemeenten de flexwoningen worden gerealiseerd.
De gemeenten die met plannen bezig zijn, kunnen daarbij financieel worden ondersteund. De provincie wil het financiële arrangement continueren, namelijk 75% vergoeding door de provincie en 25% door de gemeenten. De provincie probeert er alles aan te doen om de situatie voor de dak- en thuislozen te verbeteren. Bedrijfspanden of verzorgingshuizen kunnen zeker worden ingezet voor opvang van dak- en thuislozen. Het college staat ervoor open om de Vliegende Brigade in te zetten voor het mede uitwerken van een plan voor tijdelijke woonruimte. De provincie ziet haar rol in het realiseren van woonruimte en nachtopvang en niet in zorg en begeleiding. Zij sluit niet uit dat een onderzoek naar armoede tot een heroriëntatie op het vraagstuk leidt. De provincie heeft op dit moment geen gestructureerd overleg met de corporaties. Het voorkomen van huisuitzetting zou een goed punt zijn voor een overleg met verhuurders. Dit is niet mogelijk omdat er geen overlegsituatie bestaat. Het is belangrijk dat alle groepen recht hebben op woonruimte. Indien zoveel huishoudens behoefte hebben aan een betaalbare woning, dan moet de voorraad maximaal worden vergroot.
Statushouders geen voorrang en minder rechten geven, gaat haar een stap te ver. Voor gedragsverandering moet iedereen blijven benadrukken dat ook dak- en thuislozen mensen zijn die tot de samenleving behoren en dat het iedereen kan overkomen. Alle gemeenten moeten een bijdrage leveren om het probleem op te lossen. De provincie voert hierover al gesprekken. De provincie moet ook doorzettingsmacht kunnen inzetten om afspraken met de gemeenten af te dwingen. In de brief staat dat de provincie contact heeft gehad met alle
centrumgemeenten, waaronder Den Haag en Rotterdam. Zij vertrouwt erop dat, indien de gemeenten zeggen dat zij de winteropvang goed kunnen organiseren, dit het geval is. Als de heer Lutmers signalen krijgt dat de gemeenten tegen bepaalde zaken aanlopen, waarbij de provincie kan helpen, dan zou hij kunnen zeggen dat zij met de provincie contact moeten opnemen.
De heer VAN DE BREEVAART wil geen motie indienen om gedragsverandering te bewerkstelligen.
De VOORZITTER concludeert dat mevrouw Koning heeft toegezegd toe de suggestie om het onderwerp dak- en thuisloosheid mee te nemen in het onderzoek naar armoedebestrijding, door te geven aan
gedeputeerde Vermeulen.
6. Behandelvoorstel motie 945 Versnellen, versnelling woningbouw
De heer LALTA wil de gedeputeerde en de ondersteunende ambtenaren
bedanken voor de voortvarendheid waarmee de uitwerking van de motie in gang is gezet. Hij bedankt de andere fracties voor de steun voor de motie. De fractie is blij dat de urgentie van het probleem in de Staten breed wordt gevoeld. Het is belangrijk voor zijn fracties dat er projecten komen voor woningbouw voor de sociale huur en middenhuur. De politie, onderwijskrachten en zorgmedewerkers moeten in aanmerking kunnen komen voor een goede woning. Hij is blij dat de subsidieregeling hieraan kan bijdragen. Hoeveel woningen kunnen er worden gebouwd voor de beschikbaar gestelde 10 miljoen euro van de provincie? Is het college bereid om extra budget ter beschikking te stellen, indien er meer
aanvragen worden ingediend dan op basis van het huidige budget kan worden toegewezen? Kan de regeling dan worden gecontinueerd? Wat wordt er bedoeld met de mate van urgentie, doelmatigheid en effectiviteit van de aangevraagde bijdrage? D66 zou willen dat er morgen met het bouwen van woningen wordt gestart. De fractie ziet dan ook graag dat hiermee bij de prioritering van de aanvragen rekening wordt gehouden. Spreker is benieuwd naar de planning voor de uitvoering van de regeling.
Mevrouw VAN SANDICK zegt dat 10 miljoen euro voor 51 gemeenten geen groot bedrag is. Het is dan ook goed dat er cofinanciering is vereist. Helpt de Vliegende Brigade gemeenten ook met de aanvragen van de subsidieregeling? Het CDA heeft de volgende aanbevelingen.
• Aandacht voor de verplichte zelfbewoning om te voorkomen dat de beleggers nieuwbouwwoningen opkopen om duur te verhuren.
• Gemeenschappelijke woonvormen moeten worden bevorderd.
• Participatie van omwonenden bij het binnenstedelijk bouwen is van belang.
Dit moet aantoonbaar goed zijn geregeld in de aanvraag.
• Verplaatsing van milieuhinderlijke bedrijven moet gegarandeerd zijn. Indien dit niet het geval is, dan moet er worden aangegeven waarom het wegvallen van deze bedrijven aanvaardbaar is.
• Bij appartementen moet goed worden gekeken naar het gebruik van de plinten.
• Er moeten goede voorzieningen zijn op het gebied van onderwijs, winkels en zorg.
Het CDA vindt het belangrijk dat de provincie haar verdere verantwoordelijkheid neemt. Hierbij moet aan omgevingslawaai worden gedacht. Indien dat door provinciale wegen wordt veroorzaakt, dan moeten er geluidsschermen worden gerealiseerd. Milieuhinderlijke bedrijven hebben ergens anders ruimte nodig. Het is aan de provincie om actief mee te werken om ruimte te zoeken voor deze bedrijven.
Mevrouw VAN AELST geeft complimenten voor zowel de indieners van de motie als GS die ruimte hebben gemaakt om versneld te bouwen. Zij is ook blij dat de zelfwoonplicht, die het SP heeft geopperd, ook bij andere partijen aanslaat en er ook voor pleiten. De fractie vraagt zich af of er voor wordt gezorgd dat de huizen na een paar jaar niet worden doorverkocht. Indien dit wel gebeurt, wordt de winst dan teruggevorderd of mogen de woningen niet worden doorverkocht? Alle woningen moeten beter gespreid worden en niet alleen sociale woningen.
Mevrouw BOUCHTAOUI merkt op dat de urgentie voor woningbouw hoog is. De woningen moeten betaalbaar zijn en de juiste woningen moeten op de juiste plek staan. Bij het uitwerken van de motie, moet de plancapaciteit van 130% voor ogen worden gehouden. Het is goed te horen dat de gelden voor de eerste tranche al volledig zijn benut. De gemeenten die niet in aanmerking komen in de eerste tranche moeten zeker in de tweede tranche worden meegenomen. Voor kleine gemeenten kan het aanvragen van een subsidie veel werk zijn, omdat het niet eenvoudig is. Zij hoopt dat GS hiermee rekening houden.
De heer VAN DE BREEVAART denkt dat het hier alleen maar gaat over woningen in de sociale sfeer en middenhuur.
De VOORZITTER deelt mee dat het hier over huurwoningen gaat.
De heer VAN DE BREEVAART vraagt of het behandelvoorstel van de motie een bespreekstuk is of is het al in kannen en kruiken? Waarom is in het stuk
goedkope koop niet meegenomen? In het voorstel ziet hij bijna niets terug van de beleidsvoorstellen in vorige stukken. Hoe kan het dat binnen een half jaar de focus zo is verlegd? Wat is de uitkomst van de verkenning naar het doelmatiger en sneller inzetten van middelen om de juiste projecten te kunnen versnellen? Is die in dit document verwerkt? Zijn fractie vindt het beter om op goedkope koop in te zetten. Dat geeft doorstroming vanuit de sociale woningbouw. De wachtlijst wordt verkort, want die mensen krijgen de kans om een koopwoning te kopen.
Waarom is er alleen op sociale huur en middenhuur ingezet? Het Rijk geeft hieraan al zoveel geld uit.
Mevrouw BEDIJN vraagt hoe de heer Van de Breevaart denkt goedkope koop te behouden.
De heer VAN DE BREEVAART vindt dat goedkope koop ook zo moet blijven. Er zijn mogelijkheden om een woning goedkoop te kopen, waarbij de gemeente de grond in eigendom houdt. Vaak moet de koper van de woning er vijf jaar blijven wonen. Is de woning bij verkoop meer waard dan een bepaald bedrag, dan moet het bedrag dat die grens overstijgt, worden afgedragen aan de gemeente. Zijn GS bereid om bedrijventerreinen om te bouwen? Dat is niet in het voorstel
meegenomen. Indien een partij grond heeft gekocht, waarbij bekend is dat er sprake is van bodemvervuiling, kan provinciaal geld hiervoor worden ingezet.
Spreker vindt het jammer dat dit gebeurt met provinciale middelen. Dit voorstel is strijdig met de insteek van driekwart jaar geleden van de knelpuntenpot, die de meerderheid van de Staten heeft gesteund.
Mevrouw HOOGERWERF is voorstander van het gebruik van duurzame materialen en natuurinclusieve bouw. Bij de afdoening van deze motie zou zij duurzame bouw als aandachtspunt willen aanvoeren. Daarnaast deelt zij de zorg van het CDA en de SP over het doorverhuren van een woning. Dit moet worden voorkomen. De bouw moet aansluiten bij de behoefte. Er moeten mensen komen wonen die een betaalbare woning nodig hebben. De fractie wil de aandacht blijven vestigen op de effecten van de bouw op de directe leefomgeving. Die moeten in de planvorming worden meegenomen.
Mevrouw BEDIJN is sceptisch over goedkope koop. Daarover moeten goede afspraken worden gemaakt die ook moeten worden gehandhaafd. De aandacht voor sociale huur en middenhuur is voor de PvdA een goede insteek. Zij vraagt of de verplichte zelfbewoning een aandachtspunt kan zijn. Ook moeten kleine gemeenten worden geholpen met het aanvragen van deze subsidie. Indien aan deze punten aandacht wordt geschonken, dan beschouwt de PvdA de motie als afgedaan.
De heer HAASNOOT vindt dat het voorliggende behandelvoorstel een prima regeling inhoudt. Daarvoor wil hij de gedeputeerde complimenteren. Een verplichte zelfbewoning klinkt hem sympathiek in de oren, maar dat wil hij niet ophangen aan deze regeling. Dat moet op een hoger niveau worden geregeld.
Spreker is ervoor om op typologie van woningen te gaan sturen in plaats van te sturen op prijsklasse, maar dat moet niet op dit moment worden geregeld.
De heer WEBER merkt op dat de overheid ervoor moet zorgen hindernissen voor het bouwen van woningen weg te nemen. Ook moet zij initiatieven faciliteren. Dat geldt ook voor de provincie. Dat is de reden geweest dat FvD voor de motie heeft gestemd. Hoeveel extra woningen levert die versnelling van woningen voor een bedrag van 10 miljoen euro op? Spreker ziet dat er in in de brief van de
gedeputeerde geen regeling is opgenomen, hoewel die vraag in de motie wordt gesteld. Kan de gedeputeerde toezeggen dat zij periodiek aan de Staten inzichtelijk maakt hoeveel betaalbare woningen als gevolg van deze regeling versneld worden opgeleverd? Wat wordt er per bouwproject met de subsidie gedaan om de versnelling te verwezenlijken? Hoeveel versnelling wordt er per project bereikt? De fractie beschouwt de motie niet als afgedaan.
De heer MOOIMAN vindt het goed als de provincie inzet op de goedkope koop, waarnaar veel vraag is. Die woningen kunnen de nodige verlichting op de woningmarkt geven. De effecten van de verstrekking van de subsidie moeten goed worden gemonitord. De fractie hoort graag of er extra budget nodig is.
Spreker wil ook graag bij het project betrokken blijven. Het voorstel wil hij van harte ondersteunen.
Mevrouw VAN HUNNIK zegt dat er in de provincie allerlei typen woningen moeten worden gebouwd, gezien het grote benodigde aantal. Het gaat dan om goedkope huur, middenhuur, goedkope koopwoningen en waarschijnlijk ook om middenkoopwoningen. Daarop moet worden ingezet om iedereen te huisvesten.
GroenLinks is blij dat er op huurwoningen wordt gefocust. Het is belangrijk om te gaan bekijken hoe de sociale woningbouw kan worden bevorderd en de
wachtlijsten kunnen worden verminderd. Heel veel mensen zijn niet in staat om meteen een woning te kopen. Zij hebben baat bij huurwoningen. Daarom moet daarop worden ingezet.
De heer VAN DE BREEVAART brengt in het midden dat de rijksoverheid 1 miljard euro besteedt aan sociale huur en middenhuur. Is mevrouw Van Hunnik het dan met zijn fractie eens dat het misschien verstandig is dat de provincie focust op goedkope koop? Daarmee kan een differentiatie worden aangebracht, waarin de rijksoverheid in mindere mate of in het geheel geheel niet voorziet?
Mevrouw VAN HUNNIK is het hiermee niet eens. Het budget van het Rijk is niet voldoende om sociale woningen te bouwen. Gemeenten gaan al differentiëren in de koopvoorraad. De provincie moet laten zien dat de sociale woningbouw belangrijk is. Niet voor niets is het de afgelopen jaren gebleken hoe moeilijk het is om ervoor te zorgen dat er in de woonregio’s voldoende sociale woningen komen.
De gemeenten bezuinigen op de sociale woningbouw. Dan is het mooi dat de provincie ervoor zorgt dat er versneld sociale woningen worden gebouwd. Zij verwacht dat GS hebben nagedacht over het feit dat er geen mensen een maximale winst op woningen mogen maken, die met gemeenschapsgeld zijn gebouwd.
De heer VAN DE BREEVAART vraagt wat mevrouw Van Hunnik van een revolverend fonds vindt om te bewaken dat niemand er met een maximale winst vandoor gaat.
Mevrouw VAN HUNNIK ziet een revolverend fonds als een optie. Hoe ziet het college dat voor zich? Bij de subsidieverlening moet ook worden getoetst of klimaatadaptief, natuurinclusief en energieneutraal bouwen wordt toegepast. Ziet het college hiervoor mogelijkheden?
Mevrouw KONING merkt op dat de tekst op de website op oude informatie stoelt.
Het antwoord op de motieafhandeling houdt in dat er op een andere manier moet worden ingezet ter versnelling van de betaalbare voorraad. Er is nog geen regeling, zodat de Staten nog over de inhoud ervan kunnen spreken. De intentie is nog steeds om de regeling per 1 april 2021 open te stellen.
De heer VAN DE BREEVAART denkt dat het gesprek over het ombouwen van kantoren naar woningen en het revitaliseren van bedrijventerreinen met
eigenaren moet worden gevoerd. De insteek om alleen maar met gemeenten te spreken, is misschien niet goed geweest om de knelpuntenpot goed te benutten.
Mevrouw KONING zegt dat er een verschil is tussen de knelpuntenpot die is voortgekomen op basis van de motie en de verbreding ervan tijdens de herschikte begroting. Projecten binnen BSD en op de 3 ha-kaart omvatten ook projecten op bedrijventerreinen. Bedrijventerreinen behoren tot BSD. De term
‘knelpuntenpot’ is de vorige periode gebruikt voor revitalisering van bedrijventerreinen. Ook toen heeft het college gesprekken gevoerd met de gemeenten en niet met de pandeigenaren. Hier gaat het over middelen die in de herschikte begroting zijn bestemd voor het versnellen van de woningbouw. De subsidie wordt toegekend aan de gemeenten en niet aan de pandeigenaar. In de brief wordt een minimumaantal woningen van vijftig genoemd wegens de
subsidieafhandeling. Bij de regeling van het Rijk is het aantal vijfhonderd. Daarom kan een aantal gemeenten geen aanvraag indienen voor de rijksregeling. De brief voor de tweede tranche van de Woningbouwimpuls komt binnenkort naar de Staten toe. De heer Lalta heeft er gelijk in dat het meten van de doelmatigheid moeilijk in een regeling kan worden opgenomen. Het college denkt eraan om in de aanvraag en de afhandeling een standaardbedrag van 5000 euro per woning toe te kennen, mits niet meer subsidie wordt gegeven dan het tekort per project.
Het is een opgave om een regeling op te stellen die helder is. Voordat de regeling wordt opengesteld, zal er een voorlichtingsbijeenkomst voor
gemeenteambtenaren worden gehouden. De Vliegende Brigade is erop gericht om te helpen bij het financieren van projecten. Veel aanbevelingen van mevrouw Van Sandick kunnen in de regeling worden opgenomen. Het is belangrijk dat er goed wordt gecommuniceerd over een bouwproject, maar of de provincie kan toetsten of dit voldoende is geregeld, is de vraag. Met dit bedrag verwacht
spreekster niet HMC-bedrijventerreinen te kunnen ontwikkelen. Daarvoor zijn veel grotere bedragen nodig. GS hechten aan het behouden van werkgelegenheid, zeker watergebonden HMC, en beschouwen het als een regionale opgave. In regio’s wordt een afspraak gemaakt over een goede verdeling van sociale woningen, maar die gaan nooit over een verdeling van woningen in het
topsegment. Het is goed dat de SP de opmerking maakt dat er over spreiding van alle woningen moet worden gesproken. GS richten de regeling op
corporatiewoningen en middenhuurwoningen, omdat die anders met hun bezit omgaan dan andere huurders. De 130% plancapaciteit is belangrijk, omdat dit kan helpen om een deel van de plannen die nu niet kunnen worden uitgevoerd, naar voren te halen. Het college vindt het circulair en duurzaam bouwen belangrijk. Het is moeilijk om in een subsidieregeling vast te leggen dat alleen mensen voor een huurwoning in aanmerking komen die daaraan echt behoefte hebben en die niet gaan gebruiken voor de verhuur ervan. Dat kan wel in afspraken met gemeenten worden meegenomen. Het debat van vandaag is van belang voor het uitwerken van de regeling. Per tranche zullen de Staten over het aantal gehonoreerde projecten en woningen worden geïnformeerd, zodat zij kunnen zien of die voldoende bijdragen aan de versnelling. Het is belangrijk dat er aandacht wordt besteed aan toekomstbestendig bouwen.
Mevrouw VAN SANDICK begrijpt dat participatie moeilijk in de regeling is op te nemen. Zij zou de gedeputeerde willen uitnodigen om een keer een gesprek te voeren over de kwaliteit van de participatie in gemeenten bij bouwprojecten.
De heer VAN DE BREEVAART wil van de gedeputeerde horen waarom deze draai is gemaakt ten opzichte van het amendement van een half jaar geleden.
Het amendement heeft om dingen gevraagd die nu aan de kant worden geschoven. Het lijkt hem niet verstandig om klimaatadaptief bouwen en participatie in de regeling op te nemen. Projecten kunnen daarop niet worden aangepast. De motie kan als afgedaan worden beschouwd. Provinciale middelen moeten niet voor bodemsanering worden ingezet. Dat moet door de eigenaren van de gronden worden betaald.
Mevrouw VAN HUNNIK wil de gedeputeerde vragen of zij energieneutraal bouwen in de regeling wil meenemen.
Mevrouw KONING zegt dat het lastig is om te zeggen dat GS weer een voorstel zullen doen om 10 miljoen euro ter beschikking te stellen, mocht het budget bij de eerste tranche worden overschreden. Zij zoekt constant naar extra middelen om de opgave voor de bouw van goede woningen op de juiste plekken te blijven bevorderen. Zij wil graag ingaan op het verzoek van mevrouw Van Sandick om een gesprek te voeren over de kwaliteit van de participatie bij bouwprojecten. Het amendement is in de vorige periode ingediend. Op basis daarvan zijn projecten toegekend in Nissewaard, Koudekerke aan den Rijn en Alphen aan den Rijn. Aan dat amendement is of wordt uitvoering gegeven. Energieneutraal bouwen kan niet
randvoorwaardelijk worden gemaakt maar kan wel extra punten opleveren bij het beoordelen van de projecten. Bodemsanering leidt tot extra kosten, waardoor er projecten komen met dure woningen in plaats van goedkope. De provincie wil deze elementen in de subsidiering meenemen, omdat er anders veel duurdere woningen worden gebouwd. Voor bodemsanering krijgt de provincie middelen van het Rijk om de bodem te verbeteren.
De heer VAN DE BREEVAART denkt niet dat er woningen in een goedkoper segment worden gebouwd, omdat de provincie bijdraagt aan de kosten voor bodemsanering. Als de knelpuntenpot goed wordt benut, dan begrijpt hij niet dat er een draai is gemaakt zonder dat de motie daarom vraagt. Hij begrijpt werkelijk niet waarom er alleen maar op huur wordt ingezet en niet op goedkope koop.
Mevrouw KONING merkt op dat zij over de opvatting van de heer Van de Breevaart haar mening heeft gegeven. Zij hoort van andere fracties dat zij begrip hebben voor de gemaakte keuze. Andere juichen de keuze juist toe. Als de provincie niet bijdraagt aan een tekort van een project, dan zal de
projectontwikkelaar duurdere woningen gaan bouwen om het project rendabel te maken. Zij is blij dat de meerderheid het college het groene licht heeft gegeven om met de uitwerking van de regeling aan de slag te gaan.
De VOORZITTER concludeert dat de commissie unaniem adviseert om de motie 945 als afgehandeld te beschouwen. Gedeputeerde Koning heeft toegezegd de commissie bij de uitvoering van de subsidieregeling per tranche te informeren over het aantal projecten en het aantal woningen per project.
6. Sluiting
De VOORZITTER sluit de vergadering om 17.50 uur. Hij bedankt de deelnemers aan de vergadering en alle kijkers thuis en wenst iedereen een fijne avond.
