We stonden te popelen om weer aan de slag te gaan. Salland. najaar 2020 BEELD: ILSE DE VRIES

We stonden te popelen om weer aan de slag te gaan

BEELD: ILSE DE VRIES

Salland

w w w .ra b oe nc o.n l

najaar 2020

‘Energie besparen en opwekken, bewuster eten, droogte voorkomen, voedselverspilling tegengaan.

Veel mensen doen het als individu en dat is prachtig.

Zeker als je bedenkt dat we nóg meer kunnen be- reiken als we al die krachten en goede wil bundelen.

Daarom verbindt natuur- en milieu-educatiecentrum en kinderboerderij De Ulebelt mensen op duurzame wijze met elkaar. Want we willen van Deventer een duurzame en veerkrachtige stad maken’, vertelt Estella Franssen, projectmanager zakelijke markt bij De Ulebelt.

‘Daarom helpen we met allerlei opdrachten organi- saties en overheden bij het realiseren van beleids- doelstellingen op het gebied van duurzaamheid. Bij- voorbeeld als het gaat om het omgaan met enorme hoosbuien. Omdat de stad zo veel verhard oppervlak heeft, zorgt dat voor wateroverlast, die we vervolgens niet goed opslaan om droge periodes te overbrug- gen. Met partijen als de gemeente en het waterschap kijken we hoe we inwoners kunnen motiveren om daar in hun eigen tuin mee aan de slag te gaan.

Een ander voorbeeld is het voedseleducatieproject voor het voortgezet onderwijs, dat we al vier jaar met Rabobank Salland uitvoeren. Daarin doen leerlingen bij boeren en telers onderzoek naar hoe voedsel wordt geproduceerd. Met de verse producten van boeren uit de buurt maken ze een lekkere maaltijd die ze samen opeten. Een project dat erg wordt gewaardeerd en bovendien heel leerzaam is. Maar we gaan als De Ulebelt ook rechtstreeks met actieve burgers aan de slag om de stad groener en blauwer te maken. We informeren, adviseren en helpen bij samenwerkingsprocessen. Onder andere vanuit het Duurzaamheidscentrum. Met als doel dat mensen zelf iets moois kunnen realiseren. Niet alleen goed voor de aarde, maar ook voor de betrokkenen. Want het is enorm bevredigend om in echte verbinding met elkaar iets duurzaams te bereiken.’

Estella Franssen Projectmanager zakelijke markt bij De Ulebelt

Duurzaam in verbinding

met elkaar

De Ulebelt helpt organisaties en overheden bij het realiseren van beleidsdoelstellingen op he gebied van duurzaamheid.

Rabobank Salland doet mee.

TEKST: PINK COMMUNICATIE BEELD: ILSE DE VRIES

Rabo &Co

Rabo &Co is een uitgave van de lokale banken van Rabobank Groepsorganisatie en wordt kosteloos verspreid onder leden en relaties van de bank en op verschillende openbare gelegenheden. Rabo &Co wordt gedrukt op duurzaam gerecycled papier en verschijnt in 87 verschillende lokale edities.

Het magazine geeft een inkijk in wat er speelt in de lokale en regionale gemeenschappen en op welke manier de Rabobank hier vanuit haar missie Growing a better world together bij betrokken is. Het magazine verschijnt drie keer per jaar. Concept en realisatie: Coöperatieve Rabobank U.A., Altavia Sumis, MPG, Pop Up Press. Mailadres redactie: communicatie.salland@rabobank.nl. Lithografie en drukwerkcoördinatie: Altavia Sumis.

Lokale teksten: Pink Communicatie. Lokale fotografie: Ilse de Vries.

Rabo &Co is een uitgave van Rabobank. Niets uit deze Rabo &Co mag worden overgenomen, opgeslagen, en/of verspreid op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Rabobank. De Rabobank, Altavia Sumis en andere informatieleveranciers zijn niet aansprakelijk voor schade van welke aard ook als gevolg van onjuistheden in deze uitgave of in verband met het gebruik van deze uitgave.

4

Sterk Salland

Directievoorzitter Marco Dirksen blikt terug én vooruit.

6

Koop lokaal

Een globaal voedselsysteem maakt ons kwetsbaar. Betekent corona de doorbraak van de korte keten?

8

Interview

Maar liefst 22 gemeenten hebben zich aangesloten bij Expeditie Regio Zwolle, die de regio wil versterken.

12

Familiebanden

Door corona konden veel groot­

ouders hun kleinkinderen niet bezoeken. Hoe loste een hechte familie dat op?

15

Startende ondernemers Hoe gaat het met de startende ondernemers uit de vorige editie?

16

Coöperatief

Deze tijd leert ons dat we afhankelijk zijn van elkaar. Dat vergt een coöperatieve houding.

18

Rabo ClubSupport

Verenigingen bieden een waardevol netwerk. En soms helpen ze bij het realiseren van een droom.

20

Ik werk mee

Amber en Yannick kregen online les en moeder Mellanie werkte thuis. Amber: ‘Ik vond het niet erg, alleen anders’.

21

Kansrijk project

Tennisvereniging Heino kreeg een bijdrage van Rabobank Salland en investeerde in een groot zonne­

scherm.

22

Voorloper

Bij zorginstelling Oranjeborg wordt in mogelijkheden gedacht in plaats van in beperkingen.

24

Ik blik terug

Jan van Holstein (1932) klom op van jongste bediende tot directeur Rabobank Hengelo. Hij zag veel veranderen.

26

Interview

Mailstreet is de beste in maatwerk.

Lammert: ‘Zo voelt de Rabobank voor ons ook.’

28

Hier & Daar

De coronacrisis is ook in deze regio voelbaar. Maar er zijn nog sectoren die groeien.

32

Rabo Samen Online

Erik sloot bij Rabobank Salland zijn hy­

potheek af. Snel en makkelijk online.

34

De vrijwilliger

Kledingbank Deventer zorgt dat kle­

ding terechtkomt bij Deventenaren die dat nodig hebben.

36

Huisje-Boompje-Beestje Wouter Leuven zag zijn tentenver­

huurbedrijf instorten toen feesten werden verboden. Hij bedacht een oplossing.

Hoe maak je het?

38

Egels hebben het moeilijk in de winter. Bouw een hotel voor deze beestjes.

De Kwestie

40

Ligt de toekomst van ons voedsel in hoogproductieve landbouw of juist in natuurinclusieve, agro­

ecologische technieken?

Kunst

42

Kunstenaar Alicia Framis vertelt over het levende sculptuur dat ze in 1997 op de Dam maakte.

Kansrijk project

43

‘Je kunt hier echt iets voor je buurt­

genoten betekenen’, zegt Jantina, beheerder van Gemeenschapshuis De Kuip in Colmschate.

3

inhoudsopgave

TEKST: PINK COMMUNICATIE BEELD: ROB KELDERMAN

‘Groei, groei, groei. Zo was het de afgelopen jaren. Natuurlijk waren er

risicomodellen en natuurlijk stond een pandemie daarin, maar ik hield er

nooit echt serieus rekening mee. Jij wel?’ Directievoorzitter Marco Dirksen

blikt terug én vooruit.

STE RK SA LL AN D

4 Rabo &Co

Hopelijk brengt deze vervelende tijd ook iets goeds

‘De eerste berichten uit China waren letterlijk en figuurlijk ver van ons bed.

De intelligente lockdown was er voor ons gevoel dan ook heel opeens.

Onwerkelijk, maar al snel realiteit. Ook in ons gezin. Twee kinderen op het voortgezet onderwijs, twee op de basisschool en twee werkende ouders:

opeens allemaal thuis. Hoe pakt dat uit? Goed, gelukkig. Maar het vergde wel aanpassingsvermogen. Voor iedereen. Ik heb dan ook respect voor mijn collega’s, die direct klaar stonden voor onze klanten. Ondanks zorgen om serieuze coronagevallen binnen de bank en klanten en de hoge werkdruk.

Want onze klanten hadden vragen. Hoe zit het met mijn hypotheek? Kan ik als ondernemer mijn personeel en rekeningen blijven betalen? Is uitstel van betaling mogelijk? De crisis is groot, maar toch kregen we minder aanvragen voor liquiditeitssteun dan verwacht. Vanwege de overheidsmaatregelen, maar ook omdat veel ondernemers reserves hebben opgebouwd. Een goede basis, die we nodig hebben. Want het is lastig om in de toekomst te kijken. Zonder passende medicijnen of goed vaccin, hangt Covid-19 als een zwaard van Damocles boven ons hoofd.

Tegelijkertijd heeft het ons ook aan het denken gezet. Moet groei er wel altijd zijn? Toen ik in de coronaperiode langs de stortplaats reed, stond er steevast een file. We ontdekten dat ons huis volstaat met dingen die we nooit gebruiken. Consuminderen: hoe mooi zou het zijn als we dat samen vasthouden? Want dan brengt deze bijzonder vervelende en moeilijke tijd ook iets goeds. Dat zien we nu al. Wat te denken van de vele innovaties die als gevolg van de crisis versnellen? Ook in Salland staan ondernemers op die anticiperen op de crisis en zo de bedreigingen weten om te buigen naar kansen. Het is onze taak om ondernemers hierbij te helpen. Dit kan door ons netwerk en kennis, maar ook door bijvoorbeeld onze innovatielening.

Ook de mix van thuis en op kantoor werken biedt voordelen. Het werkte prima bij de Rabobank, want we hebben veel tijd en geld geïnvesteerd in digitale kanalen als videobellen. Klanten waarderen dat en het is inmiddels onmisbaar. Het zal het fysieke contact alleen nooit helemaal vervangen, want bijna iedereen vindt het fijn om mensen te ontmoeten. Elkaar aankijken, spontaan bijpraten, met een groep brainstormen: dat gaat echt beter als je bij elkaar bent. Dat merken we bijvoorbeeld tijdens onze actieve rol in de netwerken, nu op veilige afstand. Zo zitten we in het crisisoverleg met de belangrijke stakeholders uit de gemeente Deventer. We kennen elkaar, wisselen ervaringen uit en proberen met elkaar zo goed mogelijk door deze periode heen te komen. Daarbij zijn we ons als Rabobank sterk bewust van onze verantwoordelijkheid naar al onze klanten. Het gaat ook om ieders spaarcenten en daar passen wij op als coöperatieve bank. Vandaar ook onze rol in de samenleving, daar kunnen we voor zo veel mogelijk mensen het verschil maken. Dat wat we investeren in de leefbaarheid blijft hard nodig, want ook daarvan weten we misschien beter dan ooit hoe belangrijk dat is.

Lekker tennissen bij je club, muziek maken bij de harmonie, een kopje koffie drinken op een terras. Met je gezin, een vriend, je collega. Het is ‘gewoon’, maar niet voor iedereen. Als voorzitter van de Moedige Dialoog Salland weet ik dat 15% van onze inwoners al voor de coronacrisis serieuze schulden had.

Het belangrijkste doel van de stichting is ervoor zorgen dat mensen die in de schulden komen zo snel mogelijk hulp hierbij krijgen. Ik zou het mooi vinden als dat nog een positieve uitkomst is van de crisis: dat de zorg die we voor elkaar in coronatijd hadden, ook ver daarna voelbaar blijft. Voor iedereen die het nodig heeft. Kijk om je heen wat je voor je naasten en de omgeving kunt betekenen. Op elkaar passen: daar ligt de echte kracht van de Nederlandse samenleving. Zo blijft Salland sterk, wat de toekomst ook brengt.’

Aanpassen en op elkaar passen

toekomst 5

De voedselsector kan veel meer doen om consumenten te helpen om meer lokaal te kopen

6 Rabo &Co

TEKST: REDACTIE RABO &CO BEELD: BAS LOSEKOOT

De coronacrisis heeft de aandacht voor lokaal geproduceerd voedsel ver- groot. Er mogen zich in Nederland dan wel geen echte voedselproblemen hebben voorgedaan, het virus liet wel zien dat het volledig vertrouwen op een globaal voedselsysteem ons kwetsbaar maakt als grenzen plots worden gesloten. De vraag is of we voortaan niet veel beter al ons voedsel lokaal kunnen gaan produceren? En moeten we nog wel zoveel willen produceren voor de export?

‘Soms wordt export tegenover alles-moet-lokaal gezet, maar we moeten vooral op zoek naar een betere balans’, zegt Joris Lohman, oprichter van FoodHub. Met zijn bedrijf is Lohman op zoek naar nieuwe, duurzamere verbindingen in het gepolariseerde landbouwdebat. ‘Lokale consumptie en im- en export kunnen, én moeten, naast elkaar bestaan. Als er één wegvalt door welke oorzaak dan ook, dan vangt het andere dat op.’ Om beide systemen meer met elkaar in balans te brengen, moeten we meer lokaal gaan consumeren, zegt Lohman. ‘Op dit moment is vooral de korte keten in Nederland onderontwikkeld.’

Geen doel, maar middel

Kortere voedselketens moeten nooit een doel op zich worden, zegt directeur Food & Agri Nederland Carin van Huet van Rabobank. ‘Korte ketens kunnen wel een goed middel zijn om andere doelen te realiseren.’ Bij het verpakken, vervoeren en verhandelen van voedsel is een groot aantal bedrijven betrok- ken die allemaal iets willen verdienen. Van Huet: ‘In een keten met minder schakels kunnen we een betere opbrengst voor de boer realiseren.’

Het inkorten van de voedselketen zal de ervaren afstand tussen de stad en het platteland bovendien verkleinen. Als consumenten weer weten waar hun voedsel vandaan komt, hebben ze mogelijk ook meer begrip voor de mensen die hun voedsel produceren. ‘Als samenleving stellen we heel veel eisen aan boeren, bijvoorbeeld qua duurzaamheid’, zegt Van Huet. ‘Maar we moeten dan ook wel samen bereid zijn om hiervoor te betalen, je kunt de rekening niet eenzijdig bij de boeren neerleggen.’

Eten met de seizoenen

Consumenten zullen hun eetpatroon wel moeten aanpassen, als we meer lokaal willen eten. Asperges behoren tot de laatste producten waarvan de meeste stedelingen nog weten wanneer ze groeien. De meeste andere gewassen liggen het hele jaar door in de schappen. Sperziebonen bijvoor- beeld, die alleen ’s zomers uit eigen bodem voorhanden zijn. De rest van het jaar worden ze ingevlogen uit landen als Kenia.

‘In de drukte van alledag is het lastig om de aandacht van de consument te vragen voor lokaal en seizoensgebonden voedsel’, zegt lector Voedsel en Gezond Leven Sigrid Wertheim-Heck van de Aeres Hogeschool in Almere.

De voedselsector zou veel meer kunnen doen om de consument te helpen.

‘Supermarkten kunnen bijvoorbeeld een schap inrichten met uitsluitend regionale seizoensgroenten.’ De consument wil dit ook, denkt Wertheim:

‘We zien in de bierwereld dat seizoensgerelateerde producten het heel goed doen. Denk bijvoorbeeld aan Herfstbock.’

Balans

Conclusie? Het is goed om onze boeren te steunen door meer lokaal te ko- pen, maar we moeten onze mondiale ketens evengoed koesteren. Lohman:

‘Je moet voedsel verbouwen op de plek die zich hier het beste voor leent.

Koffie, thee en bananen blijven we importeren.’ Van Huet: ‘85 procent van onze export blijft binnen Noordwest-Europa. Op wereldschaal is dit eigenlijk gewoon regionale afzet.’

Verbouw voedsel vooral op de plek waar dit het beste groeit

koop lokaal 7

8 Rabo &Co

Maar liefst 22 gemeenten in Midden Oost Nederland hebben zich aangesloten bij Expeditie Regio Zwolle, een stichting die initiatieven steunt die de regio versterken.

Voorzitter Willianne van Boven vertelt hoe zij samen met een werkgroep overheid, inwoners, maatschappelijk ondernemers en onderwijs aan elkaar verbindt en hoe iedereen samen aan oplossingen werkt voor een vitale en aantrekkelijke regio.

W ILLI AN NE VA N B OV EN

TEKST: SUUS RUIS BEELD: FRANK RUITER

9

interview

D

Willianne van Boven

Wie

Strategisch

Wat

regiopartner Rabobank en voorzitter van Expeditie Regio

Zwolle In 22 gemeenten in

Waar

Regio Zwolle

Waarom

Rabobank wil graag met partners bouwen

aan een sterke en sociaal krachtige regio

Gedetineerden

schreven kaarten aan eenzame ouderen

rie jaar geleden riep Rabobank IJsseldelta Expeditie Regio Zwolle in het leven in aanvulling op de jaarlijkse Regio Zwolle Monitor, waarin sociaal- en ruimtelijk-economische ontwikkelingen in beeld worden gebracht.

Waarom was Expeditie Regio Zwolle nodig?

Het jaarlijkse congres rond de Monitor was leuk en goed georganiseerd, maar ook statisch. We vroegen ons af hoe we aan de slag konden met de cijfers, dus van praten en lezen naar dóen. Bovendien was de Mo- nitor toch wel erg gericht op het economische aspect.

We wilden er graag meer inwoners bij betrekken in plaats van vooral ondernemers en bestuurders. Zo is de Expeditie begonnen. Het is een soort ontdekkings- reis, op zoek naar oplossingen die de leefbaarheid van de regio Zwolle vergroten.’

Er doen 22 gemeenten mee.

Dat is een flink gebied.

‘Zeker. Naast Zwolle strekt het gebied zich uit tot onder andere Urk, Meppel, Dronten, Raalte en Hardenberg. Een flink deel van Midden-Oost-Ne- derland dus.’

Hoe is besloten met welke thema’s jullie aan de gang gingen?

‘Op basis van de data en de dialogen die uit de Monitor rolden, konden we drie thema’s benoe- men waarmee we aan de slag wilden: ‘Vitale leefomgeving’, ‘Technische Innovatie’ en ‘Een Leven Lang Leren’. Elke expeditie heeft zijn eigen kalender met bijeenkomsten. Vanuit die drie thema’s zijn er prachtige initiatieven ontstaan.

Zo is het project “3D-Kanjers” enorm succesvol.

Hierbij levert een bedrijf uit de regio 3D-printers aan basisscholen. De kinderen moeten de printer zelfs nog bouwen, waardoor het echt een instrument van en voor de leerlingen wordt. Ze krijgen lesmateriaal en een coach die hen helpt.

In deze regio is een grote behoefte aan technisch personeel, dus het is slim om kinderen al jong enthousiast te maken voor techniek en de school te koppelen aan een onderneming die ze als klas ook kunnen bezoeken. Zo kiezen ze later wellicht makkelijker voor een technische carrière. Met Ex- peditie Regio Zwolle willen we verbinding leggen tussen inwoners, overheid, onderwijs, maatschap- pelijke organisaties en het bedrijfsleven.’

Klopt het dat jullie je vooral op jongeren richten?

‘Nee, zeker niet alleen maar. De initiatieven die we steunen, zijn voor iedereen. Maar in 2019 zijn we wel meer aan de slag gegaan met de vraag hoe we jongeren in de regio kunnen houden.

Onze wens is dat ze nooit uit deze regio weg willen. Vorig jaar hebben we dus een bijeenkomst georganiseerd met 250 jongeren uit alle 22 ge- meenten die aangesloten zijn bij Expeditie Regio Zwolle, om te ontdekken wat zij nodig hebben om te blijven.’

10 Rabo &Co

We willen dat iedereen in deze regio mee kan doen

En wat kwam daar uit?

‘Er waren heel duidelijk drie pijlers: hoe zorgen we voor genoeg betaalbare woningen, hoe kunnen we de arbeidsmarkt en het onderwijs beter op elkaar laten aansluiten en hoe maken we de regio bruisender? Uiteraard wilden we ook daadwerkelijk iets doen met die uitkomst en hebben we een paar maanden later een zogenaamde hackathon - een evenement waarbij deelnemers met elkaar innovatieve oplossingen bedenken - georganiseerd met meer dan honderd mensen: jong en oud, ervaren en onervaren. Met zo’n hackathon stap je veel sneller uit de brainstormfase. De coaches die erbij zijn, zijn ervaren in het begeleiden van hackathons.

Zij helpen de teams in 24 uur van brainstorm naar pilot. Tijdens het evenement hielpen ze teams om de pilot te toetsen bij eindgebruikers en het verder te ontwikkelen tot een uitvoerbaar plan.’

Welke initiatieven kwamen er uit die hackathon?

‘Inmiddels is het Data Science Platform live: dit brengt bedrijven, data science-studenten en professionals binnen Oost-Nederland bij elkaar.

Zo kunnen we elkaar inspireren, helpen bij data science-vraagstukken en houden we deze men- sen binnen onze regio. Data scientists, die waarde creëren uit data en daarmee bedrijfsmatige voorspellingen kunnen doen, zijn steeds belang- rijker in een data gedreven economie, maar ze vertrekken vaak voor leuke banen in de Randstad.

Een ander bijzonder initiatief is Houseone. Hierbij worden zeecontainers omgebouwd tot tiny houses voor starters en studenten.’

Een nieuw thema stond in de startblokken toen de coronacrisis uitbrak. Wat hebben jullie toen gedaan?

‘Het thema “Ben jij klaar voor de toekomst?”

hebben we moeten uitstellen, maar het project heeft zeker niet stilgelegen. We hebben Expeditie Corona in het leven geroepen. Er werden vanuit regiobewoners meer dan dertig initiatieven op- gezet om anderen door de crisis heen te helpen.

Zo schreven gedetineerden kaarten aan eenzame ouderen, werd er gezond voedsel gebracht naar mensen die geen boodschappen konden doen en werden er cadeautassen samengesteld voor ouderen die niet buiten kwamen. Wij stelden ons netwerk open, dachten mee en verwezen ze naar mogelijke subsidies, fondsen of keken binnen ons netwerk wie dit initiatief zou willen ondersteunen.’

Wat wil je in de toekomst nog voor de Expeditie?

‘Op dit moment leggen de 22 gemeenten zich als lerend partner nog telkens vast voor één jaar.

Het zou mooi zijn als dat vijf jaar zou worden. Er mogen nog meer ondernemers aanhaken; zij vinden bottom-up, waarbij niet de overheid of instellingen maar de eindgebruikers een project initiëren, soms nog wat vaag. Gelukkig komen ze vaak vanzelf als er actie is, dat zag je bij de hackathon.’

‘We willen voor elkaar krijgen dat iedereen in de regio mee kan doen. Maar hoe dat precies gaat verlopen, dat weten we niet. Het is een expeditie, dus het blijft een ontdekkingsreis.’

11

interview

Door het coronavirus konden veel grootouders hun kleinkinderen een poosje niet bezoeken. Hoe ging een hechte familie daar mee om?

En hoe belangrijk zijn sterke familiebanden eigenlijk?

‘Onze Zoom- party voelde

vertrouwd’

Toen haar kinderen twee en vier jaar oud waren, nam Tirzah Tetelepta hen mee naar de Molukken, naar het geboortedorp van haar ouders. Tirzah is geboren in Winterswijk, haar man is een geboren Groninger, maar de Molukse cultuur zit in de familie. Haar kinderen moeten wat leren over de afkomst van hun familie. Dat is immers ook een deel van hun identiteit, meent Tirzah. ‘Familie vind ik erg belangrijk. Je deelt een onverwoest­

bare band met elkaar.’

Tirzah Tetelepta (1976) werkt bij de Rabobank Groepsorganisatie in Utrecht als projectmanager cyber security. Ze is tevens voorzitter van het Kleurrijk Rabo­netwerk. Het begrip ‘familie’ neemt ze ruimer dan anderen: alle generaties, aftakkingen en partners horen erbij. Tirzahs dochter Amy is vernoemd naar haar vader, haar zoon Ruben naar haar lievelingsoom. Familieverjaardagen zijn áltijd druk bezocht. Oma en opa sturen vrijwel dagelijks appjes naar hun kleinkinderen: ‘Hoe gaat het met onze kindjes?’ Regelmatig logeren Tirzahs kinde­

ren bij hun grootouders, waar alles kan en mag.

En toen was daar het coronavirus.

Tirzah: ‘Omdat mijn ouders tot de risicogroep behoren – vanwege hun leeftijd, maar ook omdat mijn moeder een aangezichtsverlamming heeft – konden we elkaar niet meer bezoeken. Dat vond ik vervelend, ook voor mijn kinderen, maar ik merkte dat met name mijn ouders het er moeilijk mee hadden.’

Steun aan elkaar

We houden misschien niet allemaal van familie­

bezoeken, maar vanuit sociologisch perspectief is familie uiterst belangrijk.

Katya Ivanova is universitair docent sociologie aan Tilburg University, gespecialiseerd in interge­

nerationele saamhorigheid in complexe families.

‘Alle familieleden hebben profijt bij sterke familie­

banden — daar is tal van wetenschappelijk bewijs voor. In zo’n familie voelen mensen zich minder eenzaam en hebben ze steun aan elkaar.

Men zorgt ook voor elkaar. Je kunt ook aan heel praktische voordelen denken: goede kans dat opa en oma regelmatig op de kleinkinderen passen of dat ouders hun kind financieel kunnen steunen bij het kopen van een huis.

Kinderen op hun beurt kunnen ouderen leren omgaan met WhatsApp, om maar wat te noemen, en ze kunnen voor hen zorgen wanneer dat nodig is. Voordat we de verzorgingsstaat hadden, was de familie ons veiligheidsnet. Nog altijd is familie ons belangrijkste netwerk.’

Ivanova vervolgt: ‘Familieleden die regelmatig op de een of andere manier contact met elkaar hou­

den, plukken de vruchten van een familieband — die correlatie is aangetoond. Maar dat hoeft niet per se lijfelijk contact te zijn.’ Dat is goed nieuws, in tijden van corona. Met elkaar bellen of video­

bellen kan dus een goed alternatief zijn.

Op een kluitje

Ook in Tirzahs familie werd bij gebrek aan bezoeken van en aan opa en oma uitgeweken naar videobellen. Pardon: ‘Zoom­parties’, met de hele familie (zie fotobijschrift). ‘Rommelige gesprekken, maar daar staat onze familie om bekend. Het voelde dus heel vertrouwd’, lacht Tirzah. Natuurlijk, videobellen is niet hetzelfde als elkaar in het echt zien. Knuffelen.

Maar de familie bleef er nuchter onder: wat niet kan, kan niet. Maar de opluchting was groot en duidelijk zichtbaar toen Tirzah en haar ouders het weer aandurfden om elkaar te bezoeken.

‘We hadden afgesproken anderhalve meter afstand van elkaar te houden. Maar zowel de kinderen als mijn ouders konden zich niet bedwingen: ze omhelsden elkaar gauw.’ In juni was er ‘eindelijk weer’ een familieverjaardag en werd het nog eens duidelijk hoezeer ook de ande­

re familieleden fysiek contact hadden gemist.

‘De halve woonkamer bleef leeg. Op de andere helft zat iedereen op een kluitje. Heerlijk.’

TEKST: RENS LIEMAN BEELD: MARCO VAN DUYVENDIJK

Rabo &Co

12

Agnes (1950) en Joseph (1948) Tetelepta, met hun dochter Tirzah (1976) en hun kleinkinderen Ruben (2013) en Amy (2014). Tijdens de lockdown konden ze alleen online met elkaar praten, via Zoom. Het was de eerste keer voor iedereen even wennen, maar opa en oma zijn blij wanneer hun (klein)kinderen in beeld verschijnen. ‘Kunnen we al die smoeltjes niet ook in een raster zien?’, vraagt Joseph bij hun eerste Zoom-party. Na wat drukken op de knoppen krijgt hij het voor elkaar.

Kijk, daar zijn de kleinkinderen, Ruben en Amy hangen over Tirzah heen. Ze trekken gekke bekken.

‘Hallo lievelingen! Hoe is het daar?’ Agnes ziet Ruben antwoorden, maar ze hoort alleen haar beide zonen, die druk met elkaar in gesprek zijn. Joseph mengt zich erin, wil ook het woord. Agnes trekt zich juist terug. Laat ze hun gang maar gaan. Het wordt steeds rumoeriger, drukker, luider — net zoals op verjaardagen hier in huis. ‘Fijn, zeg.’

Kleinkinderen in tijden van corona

portretten 13

Tirzah vertelt hoe haar kinderen het online contact met haar ouders tijdens de lockdown hebben beleefd. ‘Ze weten hoe videobellen werkt, dat het nu even wachten is totdat de anderen ook ingelogd zijn.’ Pling: oma en opa. Ruben:

‘Oma, we zien alleen je voorhoofd, haha!’ Tirzah zegt tegen haar moeder dat ze de telefoon iets moet kantelen. ‘Heeee, oma!’ roept Amy blij. Terwijl de rest van de familie inlogt, trekken de twee gekke bekken. Amy drukt haar neus bijna tegen het telefoonscherm, het is reuze interessant om iedereen te zien en te horen praten. Ook hun ooms melden zich en die beginnen met elkaar te praten. Weet de rest wel dat zij er ook nog zijn? Zo is er niets meer aan. De twee springen van de bank. ‘Doei allemaal, wij gaan buiten spelen’, roepen ze nog. En weg zijn ze.

Dochter in tijden van corona

portretten

14

HOE GAAT HET NU MET...?

In de voorjaarseditie van de Rabo &Co lieten we vier startende ondernemers aan het woord. Hoe verging het hen in en

na de intelligente lockdown?

startende ondernemers

Het mooiste compliment

‘Deze onderneming starten was een langgekoesterde droom’, vertelt Kel- vin Lubbers van Italiaans Restaurant Mio Sogno. ‘Vooraf hield ik rekening met veel scenario's, maar een virus dat de gehele wereld abrupt stillegt hoorde daar niet bij. Gelukkig heb ik van een aantal regelingen gebruik kunnen maken om de coronatijd door te komen. En ik had nog geen voorraden ingekocht, dat scheelde ook. Verder hebben wij de extra tijd gebruikt om de puntjes op de i te zetten en het personeel goed in te werken. Mijn werknemers stonden dan ook te popelen om eindelijk aan de slag te mogen. Vol energie en enthousiasme komen ze nu iede- re dag naar het werk. En omdat we veel mensen nieuwsgierig wisten te maken naar ons verrassende con- cept, hebben wij al veel gasten mo- gen ontvangen. Een aantal gasten heeft hier zelfs al voor de vijfde keer gedineerd en dat is het mooiste compliment. Restaurant Mio Sogno is dan ook geen doorsnee Italiaans restaurant: we serveren authentieke Italiaanse gerechten met een twist naar andere landen’. Kijk maar eens op restaurantmiosogno.nl en mis de aanbieding op pagina 35 niet!

Wij geloven in ons concept

‘Opengaan midden in coronatijd.

“Moet je dat wel doen?” “Oh, wat dapper!” Tja, ik zag dat niet zozeer als een keuze. Ik wilde eindelijk ge- woon open!’, zegt Cynthia van der Giessen van RUBIA patisserie. ‘We hadden geluk dat de winkel open kon, maar het was natuurlijk erg jammer dat de horeca dicht moest blijven. Het winkelend publiek was heel beperkt, maar iedereen die binnenkwam was meteen erg enthousiast. We hebben nu al veel vaste gasten en dat doet ons goed.

De reacties van klanten zorgen er voor dat we de spirit erin kunnen houden. Om de omzet te vergroten en minder afhankelijk te zijn van winkelende mensen, hebben we sterk ingezet op samenwerking en levering aan bedrijven. Nu leveren we aan een aantal horecazaken custom producten en dat is top. Zo maken we ons doel nog meer waar:

mensen laten zien hoe mooi dit vak is en wat er allemaal kan. Wat er met corona nog gaat gebeuren weet niemand. En ja, dat is spannend.

Maar wij geloven in ons concept en we weten nu zeker dat de animo er voor is. We gaan het zien, wij blijven doorgaan!’ Kom ook proeven met de aanbieding in deze editie.

Heerlijk om weer aan de slag te gaan!

‘Moederdagpakketten samenge- steld en geleverd, klusjes gedaan, de zaak geverfd en heel veel brownies bezorgd.’ Zo bracht Brow- nies&downieS in Deventer de peri- ode van de coronalockdown door, vertelt eigenaresse Anoeska Mantje.

‘Het leverde iets van inkomsten op, maar de periode kostte veel geld.

Gelukkig was er de geweldige hulp van familie, vrienden en mijn vaste team. We hielden onze medewer- kers nauw betrokken door te bellen en te Facetimen en regelmatig op afstand een persoonlijk gesprekje.

En ik had door twee fantastische jaren al een buffer opgebouwd.

Dat zorgde er samen voor dat we vanaf 1 juni verder konden. Best even spannend, vooral ook voor de kwetsbare mensen in het team.

Want hoe hou je 1,5 meter afstand?

Doe je het allemaal wel goed en veilig? Maar ik ben super trots: het ging vanaf de eerste dag goed. En onze gasten wisten ons meteen weer te vinden. Het is zó heerlijk dat we weer aan de slag zijn.’

Wij blijven vechten voor onze droom

‘Zondagmiddag horen we ge- ruchten dat de horeca dicht moet vanwege het Covid-19 virus. Om 17.30 uur is het definitief. Onze eer- ste reactie: dat kán toch niet! Maar al snel gingen we ondernemen, want dat zit in ons bloed.’ Jolien en David van Brasserie Zonnig maken met het vaste team een overlevingsplan. ‘Al snel wisten we:

we gaan warme maaltijden laten afhalen of bezorgen. In samen- werking met Keurslager Harmsen en later met Aspergeboerderij De Boerkamp maakten we heerlijke plaatselijke gerechten.’ Via social media, het ouderwetste stoepbord en mond-op-mondreclame weet Diepenveen binnen no-time van de plannen. ‘De warmte van het dorp en de omgeving gaf ons de energie om te blijven vechten voor onze droom. Samen met de overheids- steun lijkt het erop dat het afhalen en bezorgen van de maaltijden ons heeft gered. Sinds 1 juni zijn we weer open, met een uitgebreid terras waar alle tafels buiten op 1,5 meter staan. Binnen hebben wij een derde van de zitplaatsen moeten inleveren, dus we hopen op een lang nazomerseizoen. Maar hoe dan ook: we willen iedereen bedanken die ons heeft gesteund. We ver- welkomen je graag weer in goede gezondheid in onze brasserie.’

15

Corona houdt de wereld in haar greep. Maar behalve de negatieve gevolgen die we ervan ondervinden, kunnen we er ook iets van leren: terwijl we elkaar fysiek op afstand houden, groeit het besef dat we in geestelijk opzicht juist naar elkaar toe moeten bewegen.

De coöperatie is springlevend

TEKST: ROLAND VAN DER VORST BEELD: BAS LOSEKOOT

heeft op het waterniveau in Bangladesh. Dat de brandende regenwouden in Brazilië wel eens zouden kunnen bijdragen aan de noodzaak tot ophoging van onze dijken. Ook de oplossingen voor deze uitdagingen beginnen bij het besef van onderlinge afhankelijkheid.

Je zou denken dat technologie ons daarbij kan helpen. Maar achteraf bekeken is de hele global village vooral een praatclub gebleken. Iedereen kan online naar hartelust communiceren, spelle- tjes spelen en zaken doen met de hele wereld.

Maar om nou te zeggen dat dit heeft geleid tot een diepgaand besef dat we elkaar nodig hebben, valt nog maar te bezien.

Digitale ecosystemen

Toch komt daar verandering in. Er komt steeds meer ‘coöperatieve technologie’. Zoals systemen die de onderlinge afhankelijkheden tussen meerdere partijen op een goede manier regelen.

De meeste platforms – zoals e-commercebedrijven, dating platforms en marktplaatsen – stimuleren nu nog de economische uitwisseling tussen twee partijen. Maar er komen steeds meer digitale ecosystemen die verschillende spelers met elkaar verbinden op een manier waar iedereen beter van wordt. Denk aan de digitale platforms in bijvoorbeeld Afrika en India die boeren gemakke- lijker verbinden met financiers, zadenleveranciers en afzetmarkten. Goed voor boeren en alle bedrijven in die keten. Deze digitale systemen stemmen de onderlinge afhankelijkheden zorg- vuldig op elkaar af. De spelers staan zo niet meer tegenover, maar tussen elkaar. We zijn vanuit

innovatie bij Rabobank actief aan het investeren in dergelijke platforms in de wereld.

Op de tweede plaats zijn er platforms die expli- ciet het algemene belang behartigen. Een klein voorbeeld dat bedoeld is om voedselverspilling tegen te gaan is Olio, een gratis app die buurtge- noten met elkaar verbindt die eten hebben dat ze zelf niet kunnen opeten. De app werkt eenvoudig:

je maakt een foto van je eten en mensen die zijn aangesloten ontvangen een alert. Inmiddels hebben een miljoen mensen in 49 landen zich hierbij aangesloten. Olio zorgt ervoor dat mensen niet tegenover, maar naast elkaar staan.

Hier zie ik traditioneel een belangrijke rol voor ons in Nederland. Het platform Support Your Locals, dat Rabobank actief heeft helpen bouwen, is zo’n voorbeeld hiervan.

Dit zijn nieuwe coöperatieve systemen die mensen bijeenbrengen op basis van wederzijdse afhankelijkheid. Dat is misschien wel een van de meest hoopgevende ontwikkelingen: het blijft niet meer bij praten alleen. Deze nieuwe syste- men maken het verbinden van mensen minder vrijblijvend.

Bouwer van coalities

Maar er is een derde manier waarop we het individuele belang kunnen helpen overstijgen:

een fysieke plek inrichten waar mensen onder elkaar zijn. Zo is de voetbalkantine voor veel ondernemers in het Westland een plek waar geschillen worden beslecht en oplossingen bedacht. De kantine is een neutrale, derde ruimte, waar men elkaar vertrouwt. Onder het voetbal ontstaat er tijd om het eens te worden.

De kantine is juist zo effectief omdat hij niet bedoeld is voor overleg. Langzamerhand kunnen we elkaar weer gaan ontmoeten. Laten we die mogelijkheid gebruiken om mensen uit ons netwerk bij elkaar te brengen. Van elkaar te laten leren. Hoe zij met de crisis zijn omgegaan.

Kunnen we samen misschien een buurt vooruit helpen?

Zelf ben ik onder andere betrokken bij een initiatief waarbij Rabobank kijkt hoe we boeren wereldwijd kunnen laten profiteren van de opslag van CO₂ in hun land. Ik zie een belangrijke rol weggelegd voor de bank als bouwer van coalities. Op lokaal niveau en op wereldschaal.

Daarmee helpen we de wereld vooruit.

En het is goed voor zaken, want nieuwe initiatieven moeten ook gefinancierd worden.

Twintig jaar geleden klonk de coöperatie voor veel mensen misschien ouderwets.

Tegenwoordig is zij springlevend. Rabobank is bij uitstek de organisatie om te laten zien dat de coöperatie kan werken. Let’s grow a better world together!

Roland van der Vorst Head of Innovation, Rabobank Nederland Meer dan ooit wordt duidelijk dat we alleen door samenwerking problemen kunnen oplossen.

De schade van deze crisis was veel kleiner geweest als landen een gezamenlijke strategie tegen Covid-19 hadden gekozen. Als er goede afspraken waren gemaakt over het delen van kennis, medicijnen en de mobiliteit van mensen.

De schade was minder groot geweest als we gekeken hadden naar de samenhang van de ver- schillende elementen (zoals gezondheidssymp- tomen, ziekenhuiscapaciteit, mobiliteitspatronen en culturele context) en hun systeemdynamische effecten. Als deze crisis íets duidelijk maakt, is het dat we de wereld als geheel moeten beschouwen.

Dat geldt niet alleen voor het bestrijden van Covid-19. De uitdagingen van deze tijd overschrij- den de grenzen van onze eigen haard. Ze vragen om een coöperatieve grondhouding. Eén waarbij we ons realiseren dat we afhankelijk zijn van elkaar. Dat het gebruik van fossiele brandstoffen in New York, Shanghai en Amsterdam invloed

16 Rabo &Co

Meer dan ooit wordt duidelijk dat we alleen door samenwerking de problemen van deze tijd kunnen oplossen

17

coöperatief

Hockey-international Terrance Pieters en kunstenaar Klaskie kunnen excelleren dankzij alle vrijwilligers die het verenigingsleven dragen. ‘De club voelt als mijn tweede huis.’

Onze

TEKST: SABINE SLUIJTERS BEELD: STUDIO POLAT

club

Maar we zaten ook jankend in de kleedkamer na een verloren finale.’

ClubSupport

Het verenigingsleven is een van de steunpilaren onder de Nederlandse samenleving. Naar schat- ting telt ons land 28.000 sportclubs en een kleine 40.000 culturele verenigingen. Hier komen jong en oud samen om te ontspannen, te leren of zichzelf uit te dagen. Verenigingen verbinden mensen en bieden een waardevol netwerk. En soms helpen ze jongeren bij het realiseren van hun ultieme droom.

Met ClubSupport ondersteunt Rabobank het Nederlandse verenigingsleven.

errance Pieters is zes jaar als hij begint met hockeyen in de F5 van Almere.

‘Ik was eigenlijk altijd op de club.’

Als hij terugdenkt aan die tijd verschijnt er een grote grijns op het gezicht van de 23-jarige aanvaller van het Nederlands elftal. ‘Op woensdag en vrijdag had ik training. Maar op dinsdag en donderdag organiseerde de vereniging instuif- trainingen voor wie zin had. Daar was ik altijd bij.’

Voor Pieters voelt zijn club als een tweede thuis.

Zijn ouders zijn actief als vrijwilliger. ‘Mijn vader coördineerde de zaalhockey en mijn moeder zat in de communicatie-commissie.’ Hij leert er al zijn beste vrienden kennen. ‘We speelden jarenlang in hetzelfde team. Dan breng je veel tijd met elkaar door en deel je heftige emoties. Intense blijdschap als we een belangrijke wedstrijd wonnen.

Ik wil mee naar de Olympische Spelen in Tokio

T

Stem op jouw favoriete clubs

Met Rabo ClubSupport helpen we verenigingen en stichtingen bij het vervullen van hun belangrijke rol in de samenleving. Dit jaar stelt Rabobank Salland daarvoor € 160.000 beschikbaar. Als lid van onze bank kun je mee beslissen over hoe dat bedrag wordt verdeeld.

Van 5 t/m 25 oktober kun je via de Rabo App vijf stemmen uitbrengen op de clubs van je keuze. Doe je mee? Niet vergeten, je club heeft je stem hard nodig!

Rabo &Co

18

Ik mag

mijn collectie showen in New York

Code

Pieters wordt zes jaar achtereen gecoacht door de vader van zijn beste vriend Manuel Verga.

Van hem leert hij ‘de code’: ongeschreven omgangsregels die hem vormen, ook buiten het hockeyveld. ‘Dat je altijd eerlijk moet zijn.

En iemand moet aanspreken als je het ergens niet mee eens bent.’ Maar wanneer hij gecon­

fronteerd wordt met racistische opmerkingen in en om het veld spreekt hij zich niet uit. ‘Ik vond dat ik ermee moest leren omgaan.’ De grappen die gemaakt worden – ook door teamgenoten – lijken onschuldig, maar raken hem wel degelijk.

‘Mensen realiseren zich gewoon niet wat woorden als ‘zwarte’ en ‘neger’ met je doen.’

Inmiddels hockeyt Pieters vier jaar in de hoofd­

klasse, het hoogste niveau in de hockeysport en maakt hij deel uit van de selectie van het Nederlands elftal. Vorig jaar stapte hij met pijn in zijn hart over van Almere naar Kampong.

‘Dat was een hele moeilijke beslissing, maar ik wilde hogerop. Mijn doel is meegaan naar de Olympische Spelen in 2021 en bij Kampong kan ik beter laten zien wat ik kan.’

Toch biedt een club een sporter niet alleen een platform om te leren en te excelleren, vindt Pieters. ‘De meerwaarde zit ook in het netwerk.

Ik ken genoeg jongens die stageplekken of werk hebben gekregen dankzij de vereniging.’

Zelf vond hij via een bestuurslid van Almere een huis in Amsterdam. Een notaris binnen Kampong hielp hem met het oprichten van een eigen bv.

‘Als ik iets nodig heb, kijk ik eerst even binnen de vereniging of er iemand is die me kan helpen of advies kan geven.’

Kunstbende

Hockey is een teamsport en dus bij uitstek een verenigingssport. Maar ook in de kunst en cultuur spelen verenigingen een belangrijke rol.

Uit recent onderzoek blijkt dat zo’n 1,5 miljoen Nederlanders een creatieve activiteit beoefenen bij een culturele of kunstzinnige vereniging.

Voor de 16­jarige Klaske Duin – of Klaskie zoals haar artiestennaam luidt – is dat Kunstbende, een jaarlijkse wedstrijd voor jong creatief talent, die eerder grote artiesten als Duncan Laurence en Martin Garrix voortbracht. Deelnemers komen uit in diverse categorieën uiteenlopend van fashion en theater tot dj, taal en influencer.

Met gratis workshops bereiden ze zich voor en wie de regionale voorronde wint, mag mee naar het finalistenweekend. ‘Dat is zo leuk. Je ontmoet daar zoveel nieuwe creatieve mensen.’

Met haar kledingcollectie won Klaskie de finale

van 2019 in de categorie fashion. ‘Daardoor mocht ik naar de Fashion Clash in Maastricht en Lowlands. Ik heb daar zoveel geleerd over het organiseren van een modeshow.’ Ook krijgt ze coaching in social media, waardoor ze beter vindbaar is op Instagram. ‘Daardoor ben ik gevonden door NY Fashion Week en mocht ik naar New York om mijn collectie te showen.’

Kunstbende geeft jonge talenten een podium en de kans om te ontdekken of ze echt verder willen in een bepaalde discipline. Naast de workshops en masterclasses zit de meerwaarde vooral in het enorme netwerk dat de vereniging biedt.

Maar liefst 85 procent van de deelnemers krijgt later werk in de cultuursector. Ook Klaskie weet zeker dat ze hierin verder wil. ‘Ik ben interdiscipli­

nair verteller. Ik vertel verhalen en gebruik daar­

voor alle kunstvormen die er zijn. Bij Kunstbende kan ik dat uitproberen. Tot ik achttien ben, ga ik elk jaar meedoen.’

Rabo ClubSupport 19

‘NIET ERG, ALLEEN ANDERS’

Met z’n allen achter de laptop, druk aan de slag. Mellanie de Negro – accountmanager Bedrijven bij Rabobank Salland – werkte afgelopen voorjaar vanuit huis, net als haar kinderen Amber (13) en Yannick (10). ‘Ik vond het niet erg, alleen anders’, vertelt Amber. Ze zit op de middelbare school. ‘Mijn vriendinnen zag ik minder, maar het uitslapen was fijn. De online lessen waren even wennen, maar dat ging best snel. En gelukkig kon ik blijven paardrijden.’

Yannick vond het vooral minder dat hij niet kon voetballen: ‘Dat miste ik. De online school vond ik wel leuk en ik ging gewoon over naar groep 7. Mijn moeder hielp me in de ochtenden en vaak was ik daarna al klaar.’ Voor Mellanie voelde het in de beginweken dubbel zo druk. ‘Er kwamen veel vragen van klanten dus het was op mijn werk drukker dan normaal. Daar kwam het schoolwerk van de kinderen bij.

Maar na een weekje of wat waren we gewend en merkte ik dat er ook rust kwam. Geen gehaast in de ochtend, niet zo veel verplichtingen.

Thuiswerken blijft normaal, denk ik. Natuurlijk blijven we onze relaties gewoon op locatie bezoeken, maar ik denk dat we alleen nog naar kantoor gaan voor overleg of gesprekken met klanten. Dus ik hoop dat we een beetje van die rust en flexibiliteit kunnen vasthouden.’ En er blijft nog iets behouden. ‘Yannick is onze opruimer, die zorgt dat zijn kamer altijd netjes is. Amber wil kok worden en daar hadden we veel plezier van.’ Amber beaamt het: ‘Toen mama zo druk was heb ik best vaak gekookt.

Dat wil ik graag blijven doen, want ik vind het hartstikke leuk.’

TEKST: PINK COMMUNICATIE BEELD: ILSE DE VRIES

ik werk mee

20

CLUB VAN EN VOOR HET DORP

Er wordt behoorlijk fanatiek getennist op de vijf banen van Tennisvereniging Heino.

Maar het is er vooral heel gezellig. Een hechte club van en voor het dorp, met 150 senioren en 25 jeugdleden. ‘Iedereen is hier welkom’, vertelt penningmeester Ronald Tammens. ‘Maar we hebben vooral leden uit Heino, want het is prettig om in je eigen dorp te kunnen tennissen.

Lekker sportief op de fiets ernaartoe, na afloop met vrienden en bekenden bijpraten.’ Jammer genoeg is dat laatste nu niet vanzelfsprekend.

‘We hebben op dit moment geen clubhuis en onze partytent is dit voorjaar afgebrand. Die was verzekerd gelukkig en is dus vervangen.

Bovendien hebben we een kantine-unit gratis in bruikleen en mogen we al langere tijd het clubhuis van de tafeltennisvereniging gebruiken. Maar het is natuurlijk niet ideaal en dat scheelt behoorlijk wat kantine-inkomsten.

Daar kwam de coronaperiode nog bij. We konden geen activiteiten organiseren en de

voorjaarscompetitie werd verschoven naar het najaar. Veel leden spelen dan al in de zaal. Het is dus een behoorlijke uitdaging om onze club levensvatbaar te houden. Ook al omdat het niet eenvoudig is om nieuwe leden te krijgen.

We werken daarom samen met scholen, zodat kinderen hier proeflessen kunnen volgen. En we willen graag weer contact met de voetbalclub in de hoop dat meer voetballers tijdens de zomerstop hun conditie met tennis op peil willen houden. Ze stromen over het algemeen makkelijk in, balgevoel hebben ze al. Alleen samen kunnen we als clubs onze verbindende rol in de samenleving blijven vervullen en daarbij is elke hulp welkom. We waren dan ook heel blij met de financiële bijdrage van Rabobank Salland. Daarmee investeerden we in een groot zonnescherm op het terras, dat hopelijk meehelpt aan meer hoognodige omzet.’

TEKST: PINK COMMUNICATIE BEELD: ILSE DE VRIES

kansrijk project 21

Veel mensen met een verstandelijke beperking zaten op plekken waar ze niet hoorden, vonden Henk Stokvis en Frank Fagel in 2008. Met hun zorginstelling Oranjeborg besloten ze voortaan in mogelijkheden te denken in plaats van in beperkingen.

en ingewikkeld voor hen zijn. Ze moeten een uitkering aanvragen, werk zoeken en met geld omgaan – veel verantwoordelijkheden. Ze komen vaak in een negatieve spiraal terecht: ze hebben geen geld, komen met de verkeerde mensen in aanraking en vaak ook met alcohol en drugs. Wij zien hen echter niet als probleemgevallen, maar als cliënten met potentie.’

Dat doen ze bij Oranjeborg inmiddels twaalf jaar, vooral door veel verantwoordelijkheden van de mannen over te nemen. ‘Wij gaan weer voor hen zorgen’, zegt Stokvis. ‘Een bewindvoerder regelt hun financiën en we gaan met hen naar de huisarts of pedicure. We bemiddelen zelfs als de band met de familie verstoord is. We betuttelen niemand, maar halen dingen waar ze moeite mee hebben, bij hen weg. Soms kunnen ze die met onze hulp alsnog leren, maar zo niet: ook oké.’

et is een drukte van belang op de bosrijke locatie van zorgin- stelling Oranjeborg in Havelte.

Vandaag wordt er onder an- dere hout bewerkt en gelast.

‘Mannendingen’, zoals Henk Stokvis, een van de twee oprichters van Oranjeborg, het noemt. Bij het zorgbedrijf wonen alleen maar mannen.

Henk Stokvis en Frank Fagel leerden elkaar kennen toen ze allebei werkzaam waren in de zorg voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsstoornis. Ze spraken regelmatig over hun idee dat mensen met een verstandelijke beperking vaak op plekken belan- den waar ze niet horen. ‘Je kunt ze wel opsluiten in een instelling, maar daar leren ze niets van’, zegt Stokvis. ‘En als ze dan weer in een gewoon huis terechtkomen, kan de wereld onbegrijpelijk

TEKST: SUUS RUIS BEELD: ANNABEL OOSTEWEEGHEL

Honderd- twintig

succes- verhalen

H

22 Rabo &Co

Strakke regels

Inmiddels wonen er zo’n 120 mannen, van 21 tot 72 jaar, in de instelling, die vijf vestigingen heeft: in Loenen, Biddinghuizen, Epe, De Wijk en Havelte. De locaties hebben gemeen dat ze rust uitstralen en midden in de natuur liggen, op een afstandje van de bewoonde wereld – minimaal tien minuten fietsen. ‘Je mag bij ons wonen, maar er gelden strakke regels. Geen alcohol en drugs, zelfs energiedrankjes komen er niet in.

Afspraak is afspraak. Als iets niet mag, is de ver- leiding ook niet groot. De dagindeling ligt vast, dat geeft houvast. Na een goed (gezamenlijk) ontbijt gaan ze in en om het huis aan het werk, pauzes zijn op gezette tijden. Als ik kijk naar al die honderdtwintig cliënten is het moeilijk om er één succesverhaal uit te pikken. Het zijn namelijk honderdtwintig succesverhalen. Als iemand door onze hulp op den duur weer zelfstandig kan wo- nen, is dat natuurlijk fantastisch. Maar als ze hier blijven en simpelweg weer rustig kunnen slapen en niet meer achterom hoeven te kijken, zien we dat ook als een groot succes.’

Naast de dagelijkse bezigheden op de locaties zelf zetten de bewoners van Oranjeborg zich ook in voor de maatschappij. De mannen ruimen bijvoorbeeld de kleedkamers van de plaatselijke voetbalvereniging op en maaien het gras bij het openbare zwembad.

Ze proberen zoveel mogelijk zelfvoorzienend te leven. Op elke locatie van Oranjeborg is een kas waarin groenten en fruit worden verbouwd en openhaardhout komt van het eigen terrein. Voed- seloverschotten worden naar de Voedselbank gebracht. Stokvis: ‘We doen alles belangeloos, rekenen geen cent aan reiskosten. Het enige wat wij vragen is dat onze mannen ook eens worden uitgenodigd als er iets leuks te doen is. We willen dat ze weer worden geaccepteerd en gewaar- deerd. Dat mensen zeggen: ‘Goh, dat is eigenlijk een heel aardige vent.’

Vorig jaar was er in een kerk in Meppel de expo- sitie ‘Kom ’ns dichterbij’, waar prachtige zwart-wit portretten van de bewoners van Oranjeborg hingen, tezamen met hun verhaal. ‘In vier dagen tijd trok die expositie 1.200 bezoekers’, vertelt een trotse Henk Stokvis. ‘Voor ons was het vooral bijzonder om die verstopte mannen een gezicht te geven, met als boodschap: “Je bent heel waardevol.”’

Zelfs

energiedrankjes

komen er niet in

^OranjeborgDe zorg van Oranjeborg is gericht

op mannen met een lichte verstandelijke beperking, veelal in combinatie met psychische problemen

en/of een verslaving.

Zij zijn vastgelopen en aan de rand van de maatschappij beland. Oranjeborg heeft vijf vestigingen,

waar in totaal 120 mannen wonen. De werknemers worden multifunctioneel ingezet om zo veel

mogelijk dezelfde gezichten op de locaties te hebben.

23

voorlopers

Jan van Holstein (1932) is van jongste bediende bij de Boerenleenbank opgeklommen tot kassier. Bijna een halve eeuw later gaat hij in 1992 als directeur van Rabobank Hengelo met pensioen. In al die jaren zag hij het bankwezen enorm veranderen.

jongste Van bediende tot kassier

TEKST: RENS LIEMAN BEELD: JITSKE SCHOLS

beetje aan persoonlijk contact, bij de alledaagse bankzaken althans. Maar dat is logisch, we leven in een andere tijd.’ Bovendien is het persoonlijk contact met de klant bij Rabobank zeker niet verdwenen, zegt Van Holstein: ‘Als een klant in mijn tijd een lening aanvroeg, dan bekeek ik zijn track record en controleerde ik de cijfers.

Toch was vertrouwen de basis. Dan helpt het als je elkaar een beetje kent. Dat is, denk ik, onveranderd gebleven bij Rabobank. De direc- teuren van de lokale Rabobank kennen de bedrijven en de ondernemers uit de buurt.’

e schrijven 1948. Jan van Holstein - dan 16 jaar oud, nu 88 - komt op voordracht van zijn vader bij de Naaldwijker Boerenleenbank te werken. Hoewel hij later naar Twente zou verhuizen, bleef hij de bank altijd trouw. Hij maakte de fusie tussen de Boeren leenbank en de Raiffeisenbank mee en zag bovenal van dichtbij hoe het bankieren én zijn clientèle veranderden. Een van die belangrijke veranderingen was automatisering en digitali- sering. Als jongste bediende zette Van Holstein zelf de eerste stapjes in die richting. ‘Mijn werk bestond aanvankelijk vooral uit het uittypen van dagafschrijvingen. Dat deed ik op een typemachine in een achterkamertje van de bank.’

Als de eerste boekhoudmachines op de markt komen, wordt Van Holstein op cursus gestuurd.

‘Toen ik terugkwam, was ik een hele pief: ik wist als enige hoe je die machine moest bedienen.’

Na de ‘giralisering van het loonzakje’ in de jaren zestig kreeg de bank steeds meer particuliere klanten. Het contact met klanten is dan nog heel persoonlijk. ‘Ik had een medewerker die kon zien als er een vaste klant aan kwam fietsen en dan alvast het juiste formulier en geldbedrag klaar- legde. ‘Honderd gulden weer, meneer Jansen?’

Als een boer voor een lening de bank binnenliep, dan hoefde hij maar te vragen: ‘Is Van Holstein er?’’ De grote vlucht van de digitalisering kwam pas later, nadat Van Holstein in 1992 pensioneer- de als directeur van Rabobank Hengelo. ‘In de banken van tegenwoordig ontbreekt het wel een

Vertrouwen was de basis. Dan helpt het als je elkaar

een beetje kent

W

ik blik terug

24

WERKEN AAN DE TOEKOMST

Het Duurzaamheidscentrum in Deventer, een energieneutrale gemeente, samen lokaal inkopen en verenigingen laten groeien. Het zijn

allemaal investeringen in de toekomst van regio Salland.

doe mee

Wil jij je huis verduurzamen?

Hier ontdek je hoe!

Hoe kun je je huis energiezuiniger maken? Welke leningen en sub- sidies zijn er? Maar ook: hoe ga je duurzaam om met je voedsel en je spullen? Hoe kunnen we samen de stad vergroenen? En wat daarvan past bij jouw situatie? In het Duurzaamheidscentrum Deventer vind je heel veel voorbeelden van wat je zelf kunt doen, voor allerlei duurzame thema’s. Er staat altijd een duurzaamheidscoach voor je klaar die je helpt bij het zetten van eerste of volgende stappen. Hij of zij kan je ook doorverwijzen naar betrouwbare partijen die je helpen bij het realiseren van je wensen en ideeën. Een onderdeel van de expositie gaat over vijf Deventer helden die je inspireren met wat zij al hebben bereikt. Tot slot worden er regelmatig in en rondom het centrum activiteiten georganiseerd.

Bijvoorbeeld lezingen over 'Van het gas af', een workshop over het doen van duurzame boodschappen of een tijdelijke expositie georga- niseerd door scholieren. Je vindt het duurzaamheidscentrum in de stadsetalage van het stadhuis aan de Grote Kerkhof 1 in Deventer.

Groen waterstofsysteem in Deventer

De ambitie van de gemeente Deventer is flink: in 2030 energie- neutraal zijn. De snelle toename van lokaal opgewekte duurzame ener- gie door zonnepanelen en wind- molens is veelbelovend. Maar: het reguliere elektriciteitsnetwerk kan deze toename moeilijk verwerken.

Daarom heeft een tiental bedrijven en instellingen in Deventer het initiatief genomen een schaalbaar waterstofsysteem in Deventer te ontwikkelen. Ze zien waterstof als een onmiskenbare schakel in de energietransitie naar zero-emissie.

Het initiatief richt zich op de tech- nische en economische mogelijk- heden voor de opwekking, opslag en distributie van groene waterstof, zuurstof en restwarmte. De naam?

GROHW: GReen Oxygen, Hydrogen and Wasteheat. Rabobank Salland toont haar betrokkenheid door haar kennis ter beschikking te stellen en een deel van de projectkosten voor haar rekening te nemen. Je leest er alles over op growh.nl.

Samen vers inkopen met Voedselcoöperaties

Lekker vers voedsel, rechtstreeks van de boer. Veel mensen willen dat wel kopen bij lokale boeren, maar vaak ontbreekt de tijd. Met Voedselcoöperaties is De Ulebelt een succesvol programma gestart om mensen samen klant te laten worden in de korte keten. In de voedselcoöperatie kopen burgers uit een wijk of buurt samen in. Ieder doet een eigen bestelling en betaalt daar ook voor, maar het ophalen en distribueren doen de deelnemers bij toerbeurt. Het idee slaat enorm aan en er is inmiddels een uitste- kende bestel- en betaalsite aan dit project gekoppeld. Dus woon je in Overijssel en wil je met een groep mensen meedoen? Neem dan contact op voor begeleiding vanuit ulebelt.nl/voedselcoops.

Verenigingsonder- steuning 2.0

“We willen groeien om toekomstbe- stendig te zijn”. Dat was kort gezegd de vraag waarmee DDTV vereni- gingsondersteuning aanvroeg bij Rabobank Salland. ‘Als een van de zes regionale verenigingen’, vertelt procesbegeleider van het NOC*NSF Wilco van Vosse. ‘Allemaal kregen ze vanuit de Rabobank professio- nele begeleiding bij hun specifieke uitdaging. Met als doel om van binnenuit clubs in de regio te versterken. Bij DDTV - de dynamic- tennis- en tafeltennisvereniging uit Wijhe – was het een groot succes.

Het ledenaantal groeide zo sterk dat er op de bestaande locatie ruim- tegebrek ontstond. Nu bieden we een vervolgtraject met praktische begeleiding voor een mogelijke aanbouw. Bovendien kijken we met de club hoe ze ook in de samenwer- king met andere verenigingen kan groeien. Bij Heeten Sport kwam het eerste traject minder goed uit de verf, waardoor de bank besloot een tweede ronde in te zetten. Verder geeft ze met de nieuwe Masterclass Verenigingsmanagement ook on- dersteuning aan acht andere clubs.

De eerste bijeenkomst was in het voorjaar en we hopen het dit najaar weer op te kunnen pakken.’

25

De kunst om op afstand toch een dichtbij-gevoel te geven. Mailstreet beheerst het tot in de puntjes. Alles wat uit hun printers rolt is uniek. Net als elk concept dat ze voor en met

hun klanten bedenken.

OP M AAT DIC HTB IJ

TEKST: PINK COMMUNICATIE BEELD: ILSE DE VRIES

en mailing waar jouw naam op staat. Het is niets nieuws. Sterker nog: het leidde 28 jaar geleden al tot de start van het Deventerse Mailstreet. ‘Op de ICT-afdeling van een regionaal ziekenfonds werden polissen op naam geprint. De oprichters van Mailstreet zagen de kans. Nu nog is het onze kracht om van data persoonlijke communicatie te maken. Voor Salland Verzekeringen bijvoorbeeld, een van onze eerste klanten. Maar inmiddels ook voor nationale verzekeringsmaatschappijen, banken en bijvoorbeeld bungalowparken. We onderscheiden ons bovendien met complexe multichannel campagnes, waarmee onze klanten effectief, persoonlijk én onderscheidend communiceren.’ Aan het woord is Lammert van Keulen. Hij geeft met zijn compagnons Jan-Willem Roelofs en Thejo de Boer leiding aan het Mailstreet- team.

E

26 Rabo &Co

Alles op maat

Mailstreet is een van de bedrijven die in en na de Coronacrisis floreren. ‘De crisis versnelde voor veel bedrijven het proces om te zoeken naar aanvullende manieren om klanten persoonlijke aandacht te geven. Dat is precies waar wij goed in zijn. Tegelijkertijd beleefde een van onze klanten, HelloFresh, een stormachtige groei:

mensen bleven thuis en gaven hun geld uit aan maaltijdboxen.’ Twee jaar geleden werd het internationale bedrijf klant van Mailstreet.

‘Wij printen on-demand en op naam van de consument de menu’s, recepten en folders die HelloFresh dagelijks in hun maaltijdboxen doen. Binnen twaalf uur gaat het van data naar ingepakt in de box. Dat is onze kracht: we zorgen dat ons proces precies aansluit op de bij de productieprocessen van onze klanten. We denken niet alleen mee in marketingconcepten, maar hebben ook de productiecapaciteiten én de benodigde kennis en software op datagebied.

Daarbij komt nog onze werkmentaliteit.

Op zondagmiddag communiceren in de WhatsAppgroep van onze klant? Geen probleem.’

Trots

Die aanpakkersmentaliteit was de afgelopen periode harder nodig dan ooit. ‘De toegenomen vraag leidde tot de versnelde lease van een nieuwe inktjetprinter. Die moest er snel komen, inclusief alle technische voorbereidingen en de financiering. Ik ben er echt trots op dat we dat voor elkaar hebben gekregen. Niet alleen binnen ons bedrijf, maar ook in samenwerking met onze partners. Zoals Rabobank Salland.’ Na wat omzwervingen werd Mailstreet een aantal jaren geleden weer klant bij de Rabobank.

‘Waarom? Misschien cliché, maar toch vanwege het persoonlijke contact en het gevoel dat deze bank dichterbij staat. Ze zijn echt betrokken bij hun klanten en bij de Sallandse samenleving. Bij gelijke voorwaarden gun je het hen, zo werkt het.

Overigens bood de Rabobank voor de lease van de printer echt een goede deal. En ook nog eens erg snel. Daarvoor verdienen ze complimenten, het was binnen een week geregeld. We zijn misschien niet altijd de goedkoopste, maar wel de beste in maatwerk. Zo voelt voor ons de Rabobank ook.’

Zonnige toekomst

Door de innovatieve oplossing voor HelloFresh Benelux, kon Mailstreet dit jaar ook HelloFresh DACH als klant verwelkomen. En de toekomst van Mailstreet ziet er om nog meer redenen zonnig uit. Sinds vorig jaar is het grote grafische bedrijf Koninklijke Van der Most mede-aandeelhouder.

‘Het zorgt voor de financiële stabiliteit om verdere groei te realiseren. Verder begonnen we dit jaar een tweede businesstak: Mbridge. Een digitaal communicatiebedrijf waarmee we voor klanten e-mailings, webportals en apps inzetten. Ook al zo’n groeimarkt nu. Het is een vak apart, vandaar het nieuwe bedrijf. Maar er blijft natuurlijk synergie met het printbedrijf. Want ook die houdt in onze ogen een gezonde toekomst.’

Klantcontact

op zondagmiddag?

Geen probleem

Lammert van

Wie

Keulen

Geeft samen met

Wat

compagnons Willem en Thejo leiding aan

Mailstreet-team

Waar

Deventer

Waarom

Persoonlijke aandacht voor de klant: dat is waar zij goed in zijn

27

interview

Richard van der Zwet (50) verhuisde vier jaar gele- den samen met zijn vrouw en hun twee kinderen van Utrecht naar Zwolle. Hij was werkzaam bij de omroep in Hilversum, een branche die hij in de loop der jaren steeds harder en minder leuk was gaan vinden. ‘Mijn schoonouders wonen in Dren- the en we wilden dichter bij hen wonen’, vertelt hij. ‘Mijn vrouw werkt in de zorg, dus zij kan overal aan de slag, ook in Zwolle. Ikzelf reisde een tijdje heen en weer, en dat was op zich prima te doen met de trein, maar uiteindelijk besloot ik me te la- ten omscholen: ik wilde het onderwijs in. Toen ik met mijn eigen kind naar scholen ging kijken, had ik gezien hoe leuk pubers en middelbare scholen eigenlijk zijn. Ik heb ooit Nederlands gestudeerd en ben nu bezig met de masteropleiding leraar voortgezet onderwijs aan de Universiteit van Utrecht. Ergens in mijn achterhoofd heb ik altijd wel deze wens gehad, maar dat de werkgelegen- heid in deze sector zo groot is, is absoluut een overweging geweest om het uiteindelijk te doen.

Ik sta momenteel als stagiair voor een havo-4- klas. Het is ontzettend leuk en dankbaar werk.

Het gaat me zeker lukken om een baan te vinden als ik klaar ben met mijn opleiding. In de wijde omgeving is Zwolle de grootste stad en er zijn hier in de regio veel middelbare scholen.’

Gunstige ligging

Richard en zijn vrouw hebben er zeker niet slecht aan gedaan om voor Zwolle te kiezen, vindt Marieke Schramm, arbeidsmarktadviseur bij uitkeringsinstantie UWV Friesland & Regio Zwolle.

‘Zwolle profiteert van een zeer gunstige ligging’, legt ze uit. ‘Toen na de coronacrisis logistiek en transport weer langzaam op gang kwamen, zag je dat meteen terug in de werkgelegenheid.

Daarnaast zijn er in deze regio bepaalde beroeps- groepen waarin je onverminderd goede kansen hebt, zoals de techniek – monteurs en operators – en de groensector. In deze regio heeft de bouw ook nog altijd mensen nodig en is er heel veel behoefte aan werknemers in de zorg, en dan met name vanaf niveau mbo 4. In die laatste sector zie je zelfs groei in de werkgelegenheid, ondanks de crisis. Dit geldt trouwens ook voor banen in het openbaar bestuur, voor postmedewerkers en koeriers.’ Dat in die sectoren volop kansen zijn voor werkzoekenden, geldt overigens ook voor de rest van het land.

Cijfers van Rabo Research onderschrijven dat de regio Noord-Overijssel (Zwolle e.o.) in de jaren 1996-2017 in tegenstelling tot veel andere regio’s in het land een positieve ontwikkeling in werkgelegenheid heeft doorgemaakt. Samen met de noordvleugel van de Randstad (ruwweg Utrecht en Amsterdam), Brainport (Eindhoven) en Foodvalley (Ede-Wageningen) is Noord-Overijssel in die periode een belangrijke motor voor de Nederlandse economie geworden.

Grote klappen

Die economie krijgt dit jaar echter grote klappen door de coronacrisis en volgens Rabo Research zal geen enkele regio hierbij de dans ontspringen.

Volgens de onderzoekers verschilt de omvang

De werkgelegenheid in Midden Oost Nederland is minder hard getroffen dan die in sommige andere regio’s, maar de

effecten van de coronacrisis zijn ook hier voelbaar. Toch zijn er gelukkig nog diverse sectoren die groeien, mede dankzij de zeer gunstige ligging van de regio. En ook omscholing biedt vaak een goede kans op nieuw werk.

Op zoek naar werk?

Ga terug naar school!

TEKST: SUUS RUIS ILLUSTRATIE: GEMMA PAUWELS

28 Rabo &Co

29

hier en daar