1
FESTIVAL VAN VLAANDEREN MECHELEN PRESENTEERT
ZINDERING
DO 09.12 – 18:00 DO 09.12 – 19:30
Fluisterende gewelven
Dorine Mortelmans &
Peter Van de Velde
LOCATIE
Onze-Lieve-Vrouw-over-de- Dijlekerk
BEZETTING
Dorine Mortelmans – sopraan
& meditatie
Peter Van de Velde – orgel
Programma
Korte meditatie
door Dorine Mortelmans
Henryk Mikolaj Górecki (1933-2010)
O Domina Nostra (opus 55, 1985) voor sopraan en orgel
Henryk Mikołaj Górecki (1933-2010) schreef dit werk voor de viering van de 600ste verjaardag van de Zwarte Madonna van Czestochowa in het Jasna Góra (= Lichte Berg) Klooster in Polen. Origineel a capella (1982), daarna twee keer (1985, 1990) herwerkt voor orgel en sopraan. Het kreeg als ondertitel Meditaties over Onze Lieve Vrouw van Jasna Góra.
In 1382 werd het klooster op de 300 meter hoge heuvel van Jasna Gora aan de rand van Czestochowa gesticht. Het icoon van de Zwarte Madonna kreeg een pro- minente plaats in het klooster. Het is een afbeelding van de Heilige Maagd Maria met het kind Christus op de arm. Opvallend zijn de littekens op Maria’s rechterwang en in haar nek en de relatief donkere huidskleur van de figuren. Meestal zijn alleen de gezichten en handen van het icoon te zien vermits het vaak bekleed wordt met verschillende “jurken” uit de mooiste stoffen met de duurste edelstenen.
Volgens de legende is het icoon geschilderd door de evangelist Lucas, maar kunst- historici beweren dat het tussen 500-800 zou zijn geschilderd. Er bestaan nog ver- schillende andere legendes over dit kunstwerk.
In 1384 bracht graaf Ladislaus van Opole, adviseur van de koning, de icoon mee uit Bełz, nadat deze stad op de Oekraïeners was veroverd. Volgens een legende stopte het paard van de graaf bij Czestochowa en weigerde verder te gaan. In een droom werd Ladislaus verteld de icoon bij het klooster van Jasna Góra achter te laten.
Twee jaar daarvoor was zojuist de Pauliner Orde begonnen met het stichten van hun kloostergemeenschap op de heuvel.
In 1430, tijdens een van de vele veldslagen in de middeleeuwen, werd de icoon door hussieten uit het altaar gerukt en ontvreemd. De paarden weigerden de kar echter te trekken, waarop een der hussieten het schilderij op de grond gooide en er met zijn zwaard op begon in te hakken. Hij sloeg twee krassen op de wang van Maria. Bij zijn derde poging viel hij op de grond neer in pijn, waarop hij stierf. Er zijn verhalen dat de icoon uit de littekens heeft gebloed. Men heeft meermaals getracht het schilderij te restaureren, maar de littekens hebben ze nooit kunnen herstellen.
3 In 1655 viel Zweden Polen binnen. In korte tijd was Polen veroverd, voor zover het nog niet door Rusland was ingelijfd. De Zweden wilden ook het klooster op Jasna Góra veroveren. 40 dagen lang probeerden 4000 Zweedse soldaten het klooster te overmeesteren, maar het als fort gebouwde klooster werd succesvol verdedigd door slechts 70 monniken en 180 vrijwilligers, voornamelijk uit de Szlachta (Poolse land- adel). Deze overwinning wordt nog steeds toegeschreven aan de Zwarte Madonna en inspireerde de Polen om terug te vechten. Een jaar later besloot de verdreven koning Jan II Casimir de strijd weer aan te gaan en deed op 1 april 1656 in de kathe- draal van Lemberg (Pools: Lwów) de belofte om Polen te bevrijden en kroonde de Zwarte Madonna van Jasna Góra tot koningin van Polen.
Het icoon is in de loop der jaren een populair pelgrimsoord geworden.
Henryk Mikołaj Górecki werd geboren in Polen in 1933. Hij begon zijn muziekstudies relatief laat in Bybnik, waarna hij in 1955 aan het conservatorium van Katowice stu- deerde en uiteindelijk rond 1960 in Parijs terecht kwam om zijn studies te vervolma- ken. Rond deze tijd begon hij ook internationale erkenning te krijgen en hij ontving verschillende prijzen waaronder de Eerste Prijs bij de Jeugd Biennale van Parijs voor zijn 1ste Symfonie en de Eerste Prijs van Het Unesco Internationale Componisten Podium in Parijs voor het werk Ad Matrem.
Hij schreef zeer uiteenlopende werken, met de 3de Symfonie als het meest bekende.
De rode draad is zijn communicatie op een diepe, oprechte en eenvoudige manier.
Voorafgaand aan deze zeer meditatieve muziek van Górecki verzorgt Dorine een korte begeleide meditatie om helemaal in de sfeer te komen.
Meditatie, wat is dat eigenlijk? Er bestaan heel veel vormen van meditatie, maar het komt er altijd op neer dat je gaat oefenen om je te concentreren op iets bepaald.
Aandachtstraining dus. Meditatie is voor de hersenen wat sport voor het lichaam is.
Meditatie houdt je hersenen fit. Met een moeilijk woord heet dat neuroplasticiteit, wat er op neerkomt dat door regelmatig te mediteren nieuwe verbindingen in je hersenen ontstaan.
In deze meditatie gaan we oefenen om ons te concentreren op het hier en nu. Je hoeft niets te doen en je kan je gewoon laten leiden door haar stem. Soms zal je afgeleid zijn. Dat is normaal, dat hoort bij de oefening. Op het moment dat je dat beseft, glimlach dan naar jezelf, want op dat moment ben je namelijk terug in het hier en nu!
Zoek een plekje waar je rustig en ontspannen kan zitten of liggen en geniet ervan!
Dorine Mortelmans
Biografieën
Dorine Mortelmans
De sopraan Dorine Mortelmans is regelmatig als solist te horen in gerenommeerde operahuizen en concertzalen. Daarnaast maakt ze haar eigen artistieke projecten.
Ze werkte mee aan verschillende opera- en muziektheaterproducties.
Tijdens de seizoenen ’16-‘19 zong Dorine in Theater Bielefeld o.a. Gretel (Hänsel und Gretel), Ygraine (Ariane et Barbe-bleue, Dukas), Coriphée (Amadis, J.C. Bach), Giannetta (L’Elisir d’amore), Tebaldo en Voce dal Cielo (Don Carlo), Amore en Da- migella (L’incoronazione di Poppea), Anne (Anne & Zef, M. Krus), Lissy (Benzin, von Reznicek) en Papagena.
Ze vertolkte al meerdere malen de rol van Blondchen o.a. in het Midsummer Mozar- tiade Festival en in de Zomeropera Alden-Biesen. Andere rollen op haar repertoire zijn Euridice (Orfeo ed Euridice, Gluck), Belinda (Dido and Aeneas, Opera Zuid en Opéra de Wallonie), Serpina (La Serva Padrona), La Musica (Orfeo, Monteverdi, in een regie van Pierre Audi), Adele (Die Fledermaus), Frasquita (Carmen).
In de Munt was ze te horen als één van de zes nonnen in De Vuurengel (Proko- vief) onder leiding van Kazushi Ono. In hetzelfde operahuis zong ze later Noémie in Cendrillon (Massenet), Haydn Amore, Little England, en cover voor Jano in Jenufa (Janacek) en Amour in Orphée et Euridice (Gluck/Berlioz).
In de Vlaamse Opera zong ze Stimme des Falken en Hüter der Schwelle (Die Frau Ohne Schatten), Amore (Il ritorno d’Ulisse in Patria), Daughter (Akhnaten, Philip Glass) en middagconcerten met Händels Agrippina Condotta a Morire.
Daarnaast verzorgde ze als soliste ook concerten met verscheidene orkesten en ko- ren onder leiding van Patrick Davin, Christian Arming, Koen Kessels, Leo Hussain, Alexander Kalajdzic, Gregor Rot, Guy Van Waas, Frank Agsteribbe, ... Zo vertolkte ze onder meer het Gloria van Vivaldi, Judas Maccabaeus, Dixit Dominus en Messiah van Händel, verschillende cantates van J.S. Bach en het Magnificat van Vic Nees.
Dorine heeft meerdere concerten met het Orchestre Philharmonique Royal de Liège gezongen, waaronder de sopraansolo in Carmina Burana.
Ook als liedzangeres en in kamermuziek is ze regelmatig te horen. Ze vormt een vast liedduo met Barbara Baltussen. In het samenstellen van haar programma’s en het maken van eigen projecten streeft Dorine ernaar voorbij een “gewoon” concert te gaan. Ze creëerde Angelus Domini (meditatief concert met orgel), De Diva’s van Händel (voorstelling met barokkostuums en gestiek), Pierrot (voorstelling met een mimespeler rond liederen), Teresa (barokconcert met een vertelster), …
5 Dorine behaalde haar diploma Meester in Muziek aan het conservatorium van Ant- werpen. Ze vervolgde daarna haar opleiding aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth te Waterloo en ze was verbonden aan Opera Studio Nederland.
Ze is eveneens yogalerares, gespecialiseerd in zangers. (Yoga Verdiepingscursus Mind in Motion, Teachers Training Studio Hida, MBSR, Breath is life, The science behind Pranayama, …)
www.dorinemortelmans.com www.takeabreath.com
Peter Van de Velde
Peter Van de Velde groeide op in Doel. Hij begon er op negenjarige leeftijd als autodidact met orgelstudies en op zijn twaalfde was hij actief als organist in de plaat- selijke kerk. In de Antwerpse kunsthumaniora kreeg hij op zijn zestiende zijn eerste muziekonderricht. Hij studeerde er af met grootste onderscheiding en vervolgde zijn studies aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium. Daar behaalde hij in 1996 het Meesterdiploma als laatste leerling van Stanislas Deriemaeker. Tijdens en na zijn studie volgde hij meestercursussen voor orgel, uitvoeringspraktijk en improvisatie.
Begin 2002 werd Peter Van de Velde benoemd tot organist-titularis van de Ant- werpse kathedraal waar hij sinds 2020 ook muziekdirecteur is. Hij is als organist ook verbonden aan de Antwerpse Sint-Michielskerk. Hij geniet grote faam als be- geleider van koren en solisten en treedt geregeld op met onder andere het Vlaams Radiokoor, violiste Nadja Nevolovitsch en met het Antwerp Symphony Orchestra en dirigenten als Edo De Waart, Martin Brabyns, Philippe Herreweghe, Karel De- seure en Peter Biloen. Niet zelden resulteren deze samenwerkingen in cd-producties en radio- en televisieopnames. Hij is als artistiek adviseur verantwoordelijk voor de muzikale programmatie van verschillende orgelcycli (Antwerpse kathedraal, Orgel- proms Antwerpen Zuid, Orgelcyclus Melsele).
Als concertorganist is Peter Van de Velde regelmatig te gast op gerenommeerde orgelfestivals in binnen- en buitenland. Hij concerteerde al in de meeste Europese landen en ook in Rusland, Japan, Egypte, Canada, de Verenigde Staten en op de Filipijnen. Zijn repertoire omvat alle stijlen, maar hij is vooral bekend als ambassa- deur van de Belgische muziek, die hij vaak op het programma zet en vastlegt op cd.
Zijn muziekopnames kregen veel positieve recensies en waardering in de binnen- en buitenlandse media (o.a. radio Klara, WDR 3, Diapason, Orgelvriend, Orgelnieuws, Luister, Orgelkunst, Musique 3, Choir & Organ). Hij maakte ook live-opnames voor o.a. de Bayerische Rundfunk en Radio Vaticaan.
www.petervandevelde.org
Onze-Lieve-Vrouw-over-de- Dijlekerk
De Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk is gebouwd op de linkeroever van de Dijle op de plaats waar vermoedelijk de eerste parochiekerk van Mechelen stond.
De imposante kerk werd gedurende de 14de, 15de en 16de eeuw gebouwd in Brabantse gotiek. Een driebeukig schip van zeven traveeën sluit aan op vijfzijdige koorsluiting, kooromgang en transkapellen. Na de zware schade van de Tweede Wereldoorlog werd de huidige lantaarnspits toegevoegd en kreeg de kerk de prachtige nieuwe glasramen, beiden ontworpen door Jan Lauwers. De kerk her- bergt ‘De wonderbare visvangst’ (1618-1619) van Pieter Paul Rubens.
7
Klara. Blijf verwonderd.
EXPERIMENT/BEELDENDE KUNST/THEATER/JAZZ/ACTU KLASSIEKE MUZIEK/POËZIE/
KUNST/THEATER/JAZZ/ACTU KLASSIEKE MUZIEK/POËZIE/
KUNST/THEATER/JAZZ/ACTU DESIGN/FOTOGRAFIE/DANS/
OUDE MUZIEK/LITERATUUR/
OPERA/ARCHITECTUUR/A FILOSOFIE/FILMMUZIEK/I GESCHIEDENIS/ERFGOED/GRA HEDENDAAGSE MUZIEK/FESTI POLITIEK/ECONOMIE/WORLD
PERFORMANCE/SOCIOLOGIE/
CHANSONS/ SOUNDSCAPE
Together everyone achieves more.
Op momenten dat er niets fout mag gaan, moet u blindelings kunnen vertrouwen op uw audiovisuele partner. Ervaren professionals die uw wensen en verwachtingen omzetten in een excellente service, waar en wanneer u dat wilt. Auvicom Group verkoopt en verhuurt audiovisueel en presentatiemateriaal om van uw event een onvervalst succes te maken. Koppel daar de flexibele assistentie van onze gespecialiseerde technici aan en slaap vanaf nu op beide oren.
Dacht u dat de perfecte AV-partner niet bestond?
Iedereen kan zich natuurlijk vergissen...
suikerkaai 40d /// Industriezone 3a 1500 halle /// +32 2 380 10 44 info@auvicom.be /// www.auvicom.be
check out our new
website!
9
ARCO IS UW GDPR PARTNER
Arco streeft de GDPR richtlijnen na binnen onze Document Management en Workflow Management oplossingen bij al onze klanten.
Wij kunnen de bestaande situatie m.b.t. het in regel zijn met de GDPR- wetgeving beoordelen en de gewenste situatie vastleggen samen met de klant.
Een stappenplan naar de gewenste situatie met concrete acties is het resultaat van deze dienstverlening.
Hiervoor worden de volgende elementen binnen de GDPR-wetgeving nagestreefd:
• Rechtmatige, behoorlijke en transparante verwerking van de gegevens
• Juistheid van verwerking
• Integriteit en vertrouwelijkheid
• Welbepaald doeleinde bepalen
• Minimale gegevensverwerking verzekeren
• Beperkte bewaartermijn instellen
• Recht om vergeten te worden aantonen
• …
Interesse?
www.arco.be
COLOFON
ORGANISATIE Dr. Jelle Dierickx directeur
Michaela Defever marketing & PR Sara Seddouk
productie & zakelijk medewerker PROGRAMMABOEK
Jelle Dierickx Michaela Defever Sara Seddouk RAAD VAN BESTUUR Marc De Geyter voorzitter Kris Vreys ondervoorzitter Ludo Kools secretaris Greet De Clerck Liana Davtyan François Mylle Annemarie Peeters Jerry Aerts Bart Van Reyn Annick Schramme Björn Siffer
ALGEMENE VERGADERING
Michel Vanholder (voorzitter), Rogier Chorus, Heidi De Nijn, Bart De Nijn, Frank Nobels, Tom Van den Eynde, Raymond Vanderwaeren, Nicole Van Dessel
GRAFISCH ONTWERP EN CAMPAGNEBEELDEN www.emilielauwers.be
WETTELIJK DEPOT: D/2016/0180/37 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/
of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestem- ming van de uitgever. Programma onder voorbehoud van wijzigingen. Het is niet toegelaten beeld-of geluidsop- namen te maken tijdens de concerten zonder expliciete toelating van de directie van het Festival van Vlaanderen Mechelen/Kempen.
CONTACT
Festival van Vlaanderen Mechelen Onder-den-Toren 12
2800 Mechelen mechelen@festival.be www.zinderingfestival.be
11 SUBSIDIENTEN
SPONSORS
PARTNERS
EUROPEAN FESTIVAL ASSOCIATION Het Festival van Vlaanderen Mechelen maakt deel uit van de koepel Festival van Vlaanderen en is lid van de European Festival Association en de International Society for Contemporary Music.
