INTERNE ZAKEN IN UTRECHT

VRIJlEID EN DEMOCIATIE

VRIJDAG 14 APRIL 1950 No. 105

INTERNE ZAKEN IN UTRECHT

Pag. 4 en' 5

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR· VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Professor Telders herdacht

D

e zesde April was de sterfdag van de grote Telders. Vijf jaren was het geleden, dat hij in het concentratiekamp om het leven kwam.

Twee en veertig jaren telde deze man toen, maar een rijk leven lag achter hem. Een leven, waarin hij zich gewijd had aan de wetenschap, maar even- eens aan kunst. Daarnaast waardeerde hij de ge- noegens van het dagelijkse leven. Maar ook het lijden heeft hij niet geschuwd. Toen op de tiende Mei 1940 ons land was overweldigd, heeft Telders zijn taak begrepen. Hij heeft zich niet in de stilte van het studeervertrek teruggetrokken, maar hij is midden in de moeilijkheden van de tijd gaan staan, zijn Iamigenoten de weg wijzend, die zij moesten gaan. Fier en onbuigzaam heeft Telders stand ge-

·houden, beseffend dat hij met zijn grote kennis van voorlichting moest dienen, zich als jurist tot plicht rekenend pal te staan voor het recht, aan- klagend wanneer het werd overtreden.

Lang heeft hij zelf in de bezettingstijd de door hem verdedigde. vrijheid niet gekend. Reeds op de 18e December 1940 werd de schennershand naar hem uitgestoken en meei.· dán vier jaren heeft hij sedertdien het leed vaJi gevangenissen en kampen doorleefd, totdat hij om .het ·leven kwam. Zijn geest was echter ongebroken, waarvan zijn werken, in gevangenschap voltooid, getuigen.

* * *

·In de zevert muanden van 1940, Wa{lrin de vrij- . . beid hem was gelaten;. was Telders g,egroeid tot één van de grote leiders van het volk. · lilj was man van wetenschap, maar . hij hàd , reed~ eerder b,egrepen, dat hij in de maatschappij een taak had.

Zo had hij zich in de jaren waarin de Liberale Staatspartij in een periode van grote moeilijk- heden was, laten vinden het voorzittt!rschap der partij op zich te nemen. Hoewel hij een leven van grote drulüe had, wilde hij deze functie er nog wel bij nemen. Dit was de consequentie van zijn opvattingen, zo goed nog vertoll<t in Sep- tember 1940, toen 'I' elders schreef:

"De voornaamste fout van ons staatswezen ligt niet in zijn democratisch karakter, noch elders in onze . staatsinrichting zelve, doch in het te- kort aan publie spirit, aan "publieke geest", dat bij vele Nederlanders in de laatste decenniën te constateren is geweest. Zich met het bestuur van Rijk, Provincie en Gemeente te bemoeien anders dan als ambtenaar of als lid van een of meer onzer talloze "commissies", gold en geldt bij velen als iets minderwaardigs, iets, dat men bij voorkeur anderen overlaat. En ~p die afzij- digheid was men dan nog vaak trots ook, zodat, met een wonderlijke speling der ironie, zij, die zich voor het werk beschikbaar stelden, waar- aan a 11 en naar de mate hunner krachten be- hoorden mede te werken, daa.rvoor in de regel meer schampere critiek ci.an waardering van hunne medeburgers oogstten.

Daarna wijst Teldors er op, dat ook in de bezet- tingstijd dè meeste eritiek op de oude politieke pàrtijen kwam van de zijde van hen,. die zich te voren met de publieke zaak nooit hadden bezig gehouden. En hij houdt dan de critici voor:

"Als iets vereist is om de gebreken van ons staatsbestuur te herstellen, dan is 't die herle- ving van de publieke geest, die deelneming, ac- tief en studerend aan de publieke zaak van allen, die door hunne gaven of positie geroepen zijn, daaraan op onbaatzuchtige, persoonlijk gedes- interesseerde wijze hunne krachten te geven."

Actief en studerend, zo deed Telders het. Hij schuwde de gewone spreekbeurt niet, en zijn rede- voeringen waren steeds de moeite waard: hij gaf de mensen de vruchten van zijn ern:;tige en uitge- breide studie.

S

lechts kort heeft zijn vredesarbeid als voor- zitter van de Liberale Staatspartij geduurd.

Anderhalf jaar na zijn optreden als zodanig kwam het oorlogsgeweld over ons land. Telders mobili·

seerde onmiddellijk eigen krachten, maar poogde ook anderen tot standvastigheid aan te zetten.

Prof. mr. R. P. Cleveringa, zelf één der meest krachtigen uit de bezettingstijd, heeft hierover destijds geschreven in De 9'ids, naar aanleiding

van het verschijnen van het vierde deel van Tel- ders' Verzamelde Geschriften. Reeds op 25 Mei 1940, zo memoreert prof. Cleveringa in die door- wrochte en va1i. diepe eerbied voor Telders getui- gende studie, schrijft Telders aan de voorzitter van de secretarissen-generaal over de benoemingen van rechters en burgemeesters. Benoem geen nieuwe, zo is zijn advies; wanneer een rechterlijke betrekking openvalt, laten de collega's dan wat harder werken en valt een burgemeester uit, laat dan een wethouder de functie waarnemen. Voor- kom in ieder geval dat een nieuweling wordt be- noemd, want dat houdt de mogelijkheid van benoe- ming van foute elementen in!

Hoe heeft Telders gepoogd de Hoge Raad tot standvastigheid te brengen toen de bezetters de jodenkwestie op het tapijt brachten. Hoe heeft hij in de kring zijner ambtgenoten gewerkt om tot een gezamenlijke, afwijzende, houding ten aanzien van de invulling der "Jodenformulieren" te komen.

Welk een zorg heeft Telders ook aan de dag ge- legd om de 'ambtenaren duidelijk te maken wat de bezetter wel, en wat deze niet van hen kon vragen. En hoe heeft hij ·de bezetter zelf bij voort- during onder de neus gehouden wat deze wel en wat niet mocht .doen. Het gevaar voor eigen leven schuwde Telders daarbij niet. Hij heeft geweten waaraan hij bloot stond, maar hij g:ng voort. De voormannen van het land hield hij hun plichten voor, maar evenzo zijn studenten. Tclders groeide uit tot een leider.

H.

oe stelde Telders .zich ook te wèer tegen . hen, die "vernieuwing" wilden gaan brengen tijdens de· Duitse bezetting. Wanneer hij in Het Liberale Weekblad van 2 Augustus 1940 het pro- gram van de Nederlandse Unie bespreekt, merkt Telders vlijmscherp op: ·"De toverkracht van het woord "verniçuwing" blijkt in deze tijden 'groot te zijn. Blijkbaar heeft men daarvan willen profiteren door te spreken van vernieuwing waar bedoeld moet zijn een door allen wenselijk geoordeelde v e r s t e v i g i n g van reeds sedert eeuwen be- staande banden.'' En wanneer hij de punten van het program nader heeft onderzocht, komt Tel- rlers tot de conclusie, dat er goede gronden zijn

~~~~~~~~~0~~~~~~~~~~~~

& V .. h .d

^tl

~

~ r~J

ei

^!

8

(ter O\'erdenking voor de verlde1ingen)

i

TEN EERS'.fE: wt>et wat "Vrees of

&

· · [Vrijheid" ~

Voor een voll;: ais volk. beduidt, Als een Staat voor alle burgers

i

Alle Vrijheld buiten sluit;

Weet. wat gij als vrije menst>n

i

En als volk zult ondergaan,

Als de Vrees gaat overheersen <>

In uw leven (m bestaan. ~

TEN TWEEDE: :r.eg niet onverschillig ,,'t Zal mijn tijd wel duren, maat", Als gij - mau, het regent strá.len! - Straks niet eens ter stembus gaat;

Juist die lauwe, lome lieden

Van "het loopt nog niet zo'n vaart"

·zijn het eel'St door Vrees bevangen En hun Vrijheid- nog niet waard.

TEN DERDE: weet dat alle mensen In hun Vrijheid zijn bedreigd Als de Rauwe Rooie Rakker E r g e n s ook maar houvast krijgt!

Weer hem af! Geef hem de kans niet!

Ook in o n s land loert het Beest, Dat van huis uit steeds de vijand

Van de Vrijheid is geweest;

I

EN TENSLOTTE: weet dat Vrijheid

~~

Niet beleefd wordt naar de s c hij n!

Dáár, waar w e r k'l ij k vrije mensen Nooit meer slaven willen zijn.

BRAMMETJE ..

8

~<>~<><><><><><><>.<>~<><>.<>~<><>~~<><><><><><><>.

voor de vrees, dat de Unie zich in ct'c zelfde rich- ting zal gaan bewegen als "zekere e:~tremisti­

sche groepen". En daarom is zijn odvi<'s: af- wachten en voorlopige onthouding.

Telders zag in die tijd juist een bal: voor de politieke partijen. Die moesten geme ·clschap- pelijk strijd voeren "tegen de kwakzalver:> en spe- culateurs in buitenlandse waarden'' en gemeen- schappelijk zich beraden "omtrent de vcmieuwing van het Neder~andse bestuur en de Nedcrla:odse maatschappelijke orde in Nederlandse zin". Dat alles schreef TeldPrs onder de ogen van de be- • zetter. Hij was een groot en dapper mens.

O

^P 6 April 1945 is hij heengegaan. Op 6 April.

1950 zijn velen in het Groot Auditorium van de Rijksuniversiteit te Leiden bijeen gekomen om de onthulling bij te wonen van een gedenkteken, te zijner nagedachtenis opgericht. Bij deze gelegen- heid heeft prof. Cleveringa een magistrale rede uitgesproken over de betekenis van Telders, "een der groten van ons volk". Wij hopen in de gele- genheid te zijn deze rede te zijner tijd te kunnen publiceren, maar wij wilden nu toch reeds van onze kant over hem schrijven. Daarbij beseffend .hoe een aan n.imte gebonden artikel. nooit geven kan: wat nodig is om de grootheid van Telders te schetsen.

K.

Bedenking tegen bedenhingen

V

rij Nederland heeft als een van zijn rubrieken:

Parlementaire Bedenkingen. Dat is op zich zelf een goed ding, want hoc meer er ook in de verschillende weekbladen geschreven wordt over hetgeen er in het parlement en daaromheen ge- beurt, des te beter voor !;let begrip in brede lagen van ons volk over de betekenis van het parlement.

Nu is het echter jammer, dat deze parlementaire bedenkingen geschreven worden door de "onpar- lementaire medewerker" van Vrij Nederland, die slechts zeer sporadisch de vergaderingen van Tweede en Eerste Kamer bijwoont en die boven- . dien, wat op zich zelf natuurlijk zijn goed recht

is, overtuigd aanhanger is van de Partij van de Arbeid. Dat brengt met zich mee, dat alles, wat hij hoort en waarover hij schrijft, in dit weel{blad. ge- klem·d is door een rode bril. In een van de laatste nummers van Vrij Nederland heeft deze onparle- mentaire medewerker be~;waar gemaakt tegen de woorden, welke mr. Oud op onze algemene vcrga- dering gewijd heeft aan het wetsontwerp op de journalistieke verantwoordelijkheid. En hij schrijft, dat het toch wel brutaal is van onze partij-voorzit- ter, omdat de grootste promotors van de wet op de journalistieke verantwoordelijkheid aan de par- ticuliere liberale kant gezocht moeten worden. Deze uiting is niet slechts een bepaalde zienswijze van de "onparlementaire medewerker'' van Vrij Neder- land, maar dit is bepaald onwaar. Het is zo, dat een van degenen, die zeer gepo;·tecrd zijn voor dit wetsontwerp, mr. Rooy, voorzitter van de Neder-·

landse Journalisten Federatie en hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdamse Courant is. Maar de

"onparlementaire medewerker" van Vrij Neder- land moest weten, dat juist zeer vele vooraanstaan- de journalisten uit liberale kring tegenstanders van dit ontwerp zijn. Hij moest weten, dat de parlemerl- . taire redacteur van het~ Algemeen Handelsblad,

aangtdloten lid van de V.V.D., op het congres van de journalisten met grote kracht tegen dit ontwerp heeft geageerd, hij moest weten, dat de vorige hoofdredacteur van het Algemeen Handelsblad, lid van de V.V.D., een tegenstander van het ontwerp was, hij kon weten, dat de journalist, die secretaris vim onze redactie is, lid van Je V.V.D. en redacteur van het orgaan van de Journalisten Federatie, tegenstander van dit ontwerp is, dat de parlemen- taire redacteur van de Nieuwe Courant, lid van de V.V.D., tegenstander van het ontwerp is. En zo zouden wij door k\\nnen gaan. Maar wij l'unnen volstaan met op te merken, dat deze bedenkingen in ,.Vrij Nederland'' indm·daad "onpai'lcmcntair", . omdat. zij pnjuist zijn, waren.

\'RJJBEID EN DEMOCRATIE U: APRIL 1950 Pag. Z

itsen

DE REORGANISATIE DER SOCIALE VERZEKERING *

IN EEN SLOP GERAAKT

Een minister dient zelf te beslissen

Het vraagstuk van de organisatie van de uitvoering der sociale ver- zekering is zo oud als die verzekering zelf. Ve eerste soèiale verzeke- 1"ingswet in ons land was de Ongevallenwet 1901 en sedertdien heeft ook het onderwe1·p van de u i tv o e ring der in aantal toegenomen .wettelijke 1·egelingen op dit gebied (wij noemen nog de Invaliditeits-' wet, de Land..; en Tuinbouworigevallenwet, de Ziektewet en de Kinder- bijslagwet) de bijzondere belang6tèlling van velen gehad. Een belang- stelling, welke alleszins verklaarbam· is, omdat een onjuiste, te inge- wikkelde of te verbrokkelde uitvoering niet alleen onnodig veel geld zou kosten, maar ook tot impopulariteit dier ve1·zekeringen bij de be- langhebbenden zou kunnen leiden.

D

^e minister heeft nu een beroep gedaan óp de bedrijfsverenigin- gen, die reeds eeh eigen adhilll.istratie

aan het opbouwen zijn, om zich vrij- wlliig onder het overkoepelend orgaan te schikken en hij heeft daarbij ook de medewerking van de Stichting van de Arbeid ingeroepen. Maar wat te doen als dit vrijwillige plan niet lukt, nu de minister op het ogenblik nog de bevoegdh~id mist om dwingend in te grijpen? Het gaat hier voorname- lijk om de invoering van de wacht- geld- en werkloosheidsverzekering en in de betreffende wet is de centrale apparatuur, waar het juist om gaat,, r,iet opgenomen. Het is om deze rede- neon, dat minister Joekes thans in moeilijkheden zit en prof. Molenaar was het geheel eens met de heer De Bruyn (K.V.P.), die gezegd had, dat dit uitsluitend een gevolg is van het gcbrP.k aan inzicht of een gebrek aan vooruitziendheid, hoe men het formu- leren wil, van de rhirtister zeU.

O

^P grond van hetgeen wij hierbo- ven hebben vermeld en mede inet het oog op de aanstaande invoe- ring van de wachtgeld- en werkloos- . heictsverzekering was het geenszins

verwonderlijk, dat, zoai.s wij de vorige week reeds schreven, de reorganisa- tie van de uitvoeringsorganen dier verzekeringen de hoofdschotel vorm- de van het betoog van prof. Molenaar als woordvoerder van de V.V.b.-frac·

tie bij het debat over de begroting

Mr. JOEKES .... vo1·stenschool ....

van Sociale Zaken in de Eerste Ka- mer. In zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer had minister Joekes zich zeer positief uitgelaten over de noodzakelijkheid van een overkoepelend administratief appa- raat, met regionale vertakkingen, wilde men, in verband met de veel- heid van uitvoeringsorganen, tot een efficiënte werkwijze komen. Dat was duidelijke taal en hoewel prof. Mole- naar niet de mening deelde, dat a 11 e uitkeringen, langlopende en km·tlo- pende, bij een zelfde orgaan moeten komen, wilde hij zich bij zijn verdere betoog toch stellen op het standpunt van de minister.

N

^u schreef de minister in zijn Memorie van Antwoord aan de Eerste Kamer echter: "De ondergete- kende is van oordeel, dat de wense- lijkheid van een centrale administra- tie, welke nochtans de mogelijkheid openlaat, dat bepaalde bedrijfstak- ken de administratie in eigen hand houden, ook geldt ten aan- zien van de wachtgeld- en werkloos- heidsverzekering". In het gedeelte, dat wij vet gedrukt hebben, werd nu juist het punt aangeroerd, waarom het hier gaat. Ik kan mij voorstellen, zo zei prof. Molenaar, dat in een geloca·

liseerd bedrijf als de mijnen in Lim- burg, het Algemeen Mijnwerkersfonds daarvoor in aanmerking komt. Het was in 1913, bij de invoering van de Invaliditeitswet, al de bedoeling, het A.M.F. een aparte positie te geven.

Als de minister echtet verder gaat, dan geeft hij, naar de mening van onze woordvoerder, zijn uitgangspunt volkomen prijs en het staat vast, dat reeds op het ogenblik op grote schaal pogingen worden gedaan om tot eigen administraties te komen. Het gevaar, dat daarin schuilt, is, naar de heer Molenam· in herinnering bracht, dui- delijk in het licht gesteld door twee artikelen in het "Handelsblad" en door een artikel in het weekblad "Ar- beid".

H

et gevaa1· is dus op het ogen- blik aanwezig, dat, in verband met de naderende invoering van de wachtgeld- en werkloosheidsverzeke- ring op 1 Juli a.s., allerlei bedrijfsver- enigingen zich zullen beijveren een eigen administratie op te bouwen, en dat dan het uitgangspunt van de mi- nister, waarvoor zeker iets te zeggeh is, wordt verlaten. Ik zal - zo zei spr. - niet zo heel gauw mijn eigen opvattingen omtrent de langdurige en korte uitkeringen prijsgeven, maar ik _ ben royaal genoeg om, als de minis- ter met een afgerond voorstel komt, waarin één orgaàh voor alle uitkerin•

gen is opgenomen - en daar gaat het in hoofdzaak om - dit te aan- vaa!·den, maar dan moet het ook cen- traal gebeuren en moet de mini!\ter geen aparte uitvoering door een aan- tal beddjfsverenigingen toelaten. Bij de replieken verenigde prof. Molenaar zi•:h in dit verband ook met de door de heer Oesterhuis (Arb.) aangegeven richtlijn: de uitvoerings-organisatie kan geschieden door bedrijfsorganen, maar die uitvoering dient zich te be- perken tot de besturende en beheren- de taak. :be administratie echter wor- de centraal uitgevoerd, met verdeling in distrlctskantoren.

~ f<&eze burger

D

e fout zit hierin, dat de minister de in zijn plannen vereiste ap- pàratuur in de Werkloosheidsv•iet niet heeft opgenomen. Wat doet de minis- ter nu als zijn verzoek om de een of and{,re reden niet tot succes leidt?

BliJkens zijn nota stelt deze zich voor om bij een verzoek tot erkenning van een hedrijfsveren!ging' bepaalde voor•

waa!·den te stellen, voorwaarden, die zullen corresponderen met hetgeen in de toekomst irt een wet (de Organi- satiewet), die nota bene de Tweede Kamer nog niet eens heeft be- reikt, zal worden heergelegd. Dat is, zo zei de heer Molehaar, een be- lPid, waarmede ik onder geên om- standigheden accoord kan gaan, en hiJ kon tot geen andere conclusie ko- mt'n, c~an dat het beleid van de mi- nister in deze had gefaaid.

heeft die Jc1·eet van de Tweede Kamerleden gele- zen. Over h1m bezoldiging.

En hij was- naar een neo"' klassiek wo01·d - "paf van het prompte" waarop een paa1· schrijve1·tjes her en der daar leuk op hebben

~ '

vlam gevat; zo'n gezellig, Jait BelastingbetCLler-Strelend, stukje vCLn "non die jongens weten warentig wel voor zich zelf te zorgen". 'n Lekker mals en vet stukje dema- gogie in de krant. En gemákkelijk dat dat is . ...

• ₀

f ~

0

Wel, gelukkig hebben de meeste stukjesdraaie1·s zich niet zo dom gedmgen. Mijn goed vriendje PCLsqnino van De Telegmaf, die oveTigens een stukjes man is waar zelfs Ik-zeide-gek m'n petje voor af neem, heeft het even gezocht in de te?·ugwerkende kmcht waar die Kamer- leden als wens op wezen. Dat is althans voor een stukjes- grapje aanvaardbaa1·der, maar helemaal juist was zijn standpunt naar mijn gevoel toch óók niet.

In ieder geval geloof ik en hoop ik óók, dat het Neder- landse volk in zijn geheel een beetje ruimer armslag voor zijn hoogste en enige vertegenwoo?·dige1·s niet alleen billijken doch zelfs toejuichen zal. Een democratie die zich zelf respecteert, respecteert óók de vertegenwoordi- ging van zich zelf en ntt behoeft respect zich nooit te uiten in gouden kalveren, noch zelfs in melkkoeien, maar het is toch wakelijk niet noodzakelijk dat het zo blijft als het is, wanneer U begrijpt wat ik bedoel.

Ik ga hier geen loftrompetten steken op de ijver en de toewijding der Kameraars, noch een hnilerig tafetéel op- hangen van dezelver· kommernissen, maar wel mag (met een allergeestigste parafrase, al-zeg-ik-het-zelf, op een Churchilliaans woord) gezegd worden dat zelden zo 'U)eini•

gen voor zo velen zo veel gedaan hebben voor zo weinig als onze Kamerhèren.

En dat die honderd m·ouwen en mannen verdiend hebben wat zij niet verdiend hebben is de oprechte over- tuiging .van

DEZE BURGER.

D

eze gehele verwarring gaf prl>f.

Molenaar aanleiding de minis- ter maal' te adviseren, dè iilvoei'irig van d(' Werkloosheidswet pe1· 1 Juli op te schorten, te beginnen met de Org.misatiewet en dan de Ziektever- zekering en de KinderbijslagWet te laten volgen. Ik geloof, zo zei hij nog•

maals, dat de minister zich in 'n ver- schrikkelijk slop heeft gewerkt en hij meende, al speet 't hem, dat hij dit zeggen moest, dat de minister dit aan zich zelf te wijten had. Bij de replie- kE-n hoefde prof. Molenaar nauwelijkil meer op dit alles terug te komen, daar de minister hem in feite op alle concrete punten gelijk moest geven:

de Werkloosheidsverzekering zal in·

derdaad niet per 1 Juli kunnen wor•

den ingevoerd (zoals de opzet was ge•

we·~st;. en ook de z.g. Noodwet~Drees · zal per 1 Octóber a.s. niet door een de- finitieve wet op de ouderdomsverze- ker;n,g kunnen zijn vervangen.

;;: :::

W

^{at die} ouderdomsverzekering aangaat, keerde prof. Molenaar zich sterk tegen de aftrek voor eigen inkomsten, waar wij nochtans voor- lopig wel niet af zullen !tomen, maar hi l toonde ook aan, hoeveel geweld

oè' verzekeringsgedachte, ook en in het ·bijzonder bij de Invaliditeits- en euderdomsvoorziening, reeds is aan- gedaan. Ik heb - zo zei hij - op de- ze gronden reden om mij aan te slui·

ten bij het denkbeeld, dat verleden jaar door de heer Vixseboxse (C.H.) bij de pensioenfondsen is geuit, toen hij, zij het zonder cijfers te noemen, heeft aangetoond, dat er van de vet- - zekeringsgedachte niet zo heel veel meer over is, en gezegd heeft: begin met een bodempensioen, dat gezien wordt als een gemeenschapsdaad, en bouw daarop uw pensioenverzekering, terwijl de kleine zelfstandigen daarop hun individuele extra-voorzieningen kunnen opbouwen. Dat was het ad·

vies van iemand die in de praktijk van het leven staat. Ik heb dit 'een volkomen juiste conclusie in verband met de ontwikkeling van de feiten ge- vonden en ik zou de minister toch wel zee1· ernstig willen vragen om, nu die verzekeringsgedachte, waarop nog wel iets meer af te dingen is, zo sterk ondermijnd is, niet aan die ver- zekeringsgedachte vast te houden.

A

an het slot van zijn betoog gaf prof. Molenaar nog te kennen, van mening te zijn, dat de minister het tempo, waarin hij de zaken be- handelt, te veel laat bepalen door commissies en andere adviesinstanties.

Op een gegeven ogenblik echter moet een minister zelf een beslissing ne·

men, onder zijn leiding een ontwerp van wet laten uitwerken en onder zijn leiding de financiële gevolgen laten berekenen. Het stimuleren moet van de minister uitgaan, niet van commis- sies. Zich afvragend, of hij niet te streng was geweest in zijn oordeel over de minister, kwam onze woord·

voerder die mooie scène uit de "Vor- stenschool" voor de geest, waarin ko- ningin Louise en haar moeder te za- men zijn en waarin de koningin haar oordeel geeft over de omgeving van de koning. Dan vraagt de koningin- moeder: "Maar zijt gij niet wat streng?" Het antwoord van koningin Louise luidt dan - en daarmede be·

sloot prof. Molenaar zijn zèer uitvoe- rige rede - : ,;Ik stel aan allen niet dezelfde eis, maar doe een hoge eis

·aan een minister".

A.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VRIJliJD IN

DBMDGRATII

-EKBiAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VIIIJHEID 5J'1 OEM"€R,<.1.1t

Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.

Re9actie,-~eçr~tt~,ris: ,tvrr. E. Eli~s~ . . . . . -.dres: Viçto,ia. ÎJQtél ·.1\mSterdam, !(altJ.er 4 . ; Administratie: Postbus 4 3, A'foort, tel. 5267.

Abonnementsprijs t 1.90 p. kwartaal, f 7.50 ~,ja,ar,

Voor het zenden van a'bonnements- en q,«Jverten·

tie-gelden: l"oatgiro no. 245103, ten name· van·dè Penningmeester van de Stichting "Vrijpeid eli Democratie" te Amersfoort.

Losse nummera 15 cent.

Voor advertenties wende men zich tpt ~e admi- niStratie of tot de ho9fdverte~~woor4igèr: L.

Vlug, Geestbrugweg 69, Rijswijk (Z.-H.).

Sociaal (I)

H

et kan puttig zijn bij de komende verkiezin·

gen nog eens de nadruk te leggen op onze overtuigipg, dat er in ons land met betrekking tot de sociale voorzieningen wel het een en ander is sclleef getrokken. Was het vroeger inderd&ad zo, dat ook ons land een tekort aan sociale maatrege- len vertoonde, thans zien wij dat nie,t alleen te hoge financiële offers van ons volk worden gevraagd, doch ook dat volslagen arbeidsschuwe elementen ~n hun arbeidsschuwbeid worden ge- steund. Sommige sociale voorzieningen zijn van dien aard, dat zij velen aansporen om in ons maat- sch;lppelijk leven de weg van de geringste weer·

stand te zoeken. Men versta ons in dit opzicht goed.

Wij verdedigen allerminst uitwassen van een onge- breideld ~apitalisme dat zeer vroeger veelal waar- neembaar was. Integendeel! De V.V.D. zal juist op de bres staan een goede sociale politiek te vervol- maken. Zij heeft er evenwel een ernstir bezwaar tegl:)n, dat vele sociale maatregelen van de laatste tijd volkomen eenzijdig op bepaalde bevolkings- groepen zijn afgestemd, terwijl voor andere bevol- kingsgroepen niets maar dan ook bijna niets wordt / gedaan. Dit is een meten met twee maten, dat vol- komen onbillijk en ·ongezond moet worden geacht.

De V.V D. 'E!ist een juiste verdeling der lasten en daartegenover evenzeer een evenredige verdeling van de voordelen, die door het opbrengen van ge- noemde lasten voor ons volk in zijn geheel zijn

ontstaan.

* * *

Sociaal (ll)

W

n.ar gaan wij heen met onze sociale politiek . in Nederland? Ziedaar een belangrijke vraag, die pij de naderende verkiezingen wel eens even onder de loupe mag worden genomen. Is het ten- slotte niet zo, dat alle sociale voorzieningen uit de een of andere bron van inkomsten moeten worden gefinancierd. Men krijgt de indruk, dat deze vraag vooral van de zijde van de Partij van de Arbeid weinig nauwkeurig wordt onderzocht. Men dient zich van deze zijde maar al te gaarne aan als de

"meest progressieve partij" en als de politieke be·

weging aan wier initiatief het uitsluitend te çlanken zou zijn, dat Nederland over zulke uitstekende sociale voorzieningen beschikt. Afgezien van het feit, dat dit laatste zeer zeker niet juist is, mag er toch wel eens op worden gewezen, dat het forceren van sociale voorzieningen, waarvoor niet de nodige bronnen van inkomsten aanwezig zijn, op den duur voor land en volk zeer funest is. Immers, wat heeft men er aan, indien sociale voorzieningen met kwis- tige hand worden te voorschijn getoverd, indien al spoedig blijkt, dat het bedrijfsleven niet in staat

~ al deze op zichzelf goed bedoelde surprises te financieren. Te weinig wordt ingezien van welk een enorm nadeel het is, indien men de bron van de financiering der sociale maatregelen laat uitdrogen. Daarom worde het sociale beleid in ons land met verstand gevoerd en wel op een dusda- nige wijze, dat eventueel niet verantwoorde sociale voorzieningen zoveel geld gaan kosten, dat :dj de verantwoorde sociale maatregelen in gevaar gaan brengen. Hiertegen wenst de V.V.D. te waarschu·

wen, een waarschuwing die bij de naderende ver- kiezingsstrijd zeker niet overbodig zal blijken te zijn.

Vrije mensen (I)

S

^{oms doet het een} boek. Soms (loet het een krantenartikel. Soms doet het een radio- voordracht. En soms doet het alleen een brok- liltuk van een gesprek. Maar ineens · drln.gt het tot u door: waarheen zijn wij, vrije mensen, op we~?

Vrije me.nsep - u en ik en alle b4rgers en gurgeresseJ;l die met ep. ne-ast ons dag-eliJlt.s !Ut

leven leven. ~en lij~ leven weer, gee1;1 prettig leven, geen, bevr~ig'Cild 'le"(en, maal' noc ^lilWd

eea. v r U leven. ·

Vrijheid is een zo subtiel iets, dat men haar als regel pas waardeert, zodra men haàr ver-

~o:ren heeft - denk aan de bezettingstijd. En zelf1i toen - hoe velen hebben zich toen ingezet voof Äet herwinnen der vrijheid, hoe velen hebben de Jood geholpen en beschermd, óók met inzet van alles? ,.Ik word alleen in waa.rheid vrij door de vrijheid van anderen", heeft Baku- nin gezegd ...

Door alle eeuwen heen 113 vrijheid onverenig-

'b-.u ,g>e~est JUet zw a.k he i d - ,.wie niet voor de vttj\leid kan sterven, verdient de keten"

(BUrger). Echter: hoeveel mensen, óók om ons

M~P. ~egge~ vrijllei_d en bedoelen slechts ...

macht?

V~,jje ~ensen, in een vrije . wereld,. Lincoln's free farmer ip a free state - zij b'estaan nog, hier en· daar in de brokstukken van de Westerse .wereld en in de U.S.A.

SàJUen met de U.S.J\.. zoud·en wij immers de h e 1 e wereld bevrijden, zouden wij aan die we·

reld brengen

·Yl'ijheid van vrees, vrijheid van gebrek, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van overtuiging.

Roosevelt wees ons als een moderne GQdfried van Bouillon weg en doel van deze kruistocht.

De despotische psychopaat, zijn omgeving van misdadigers en geesteszieken en zijn .,duizend- jarig rijk" werden verni!)tigd.

Wij herstelden de vrijheid en de .,rechten van de !llens", op de brokken en het puin. Die brok·

ken en dat puin hielden natuurlijk niet. Maar er hield mé!lr niet: afspt·aken, beloften, broeder- schap en kameraadschap, verdragen en confe·

renties werden weer tot scheurpapier of over•

wonnen standpunten.

• _• •

Vrije mensen (II)

I

n een stuk- en moegeslagen wereld kreeg het communisme in de vorm van Russisch impe- rialisme naar buiten en volkomen slavernij naar binnen bijkans elke dag een nieuwe kans. Die kansen heeft het gegrepen scherpzinniger, handiger, maar overigens even meedogenloos als zijn fascistische voorganger. Dientengevolge werd een groot deel van de Oost-Europese en van de Aziatische wereld volkomen afgesloten achter een ijzeren gordijn van absoluut despotisme, van Staatsalmacht en Politiestaat. Wij, de nog vrije burgers van dat nog vrije stukje West-Europa, lezen dagelijks over de wijze, waarop eertijds vrije mensen (Tsjecho-Slowakije) thans weér in de slavernij leven. Wij lezen andermaal over alle onmenselijke verschrikkingen, over heel die beestachtige terreur, over concentratie-kampen, dwangarbeid. mishandeling en moord, welke Hit- Ier en de zijnen als grondslagen voor hun tota- litair gedreven gemeenschap behoefden.

Het opmerkelijke en het verontrustende is, dat evenals in 1938 en 1939 - het overgrote deel der vrije mensen het gevaar, dat hun vrijheid bedreigt, niet of nauwelijks onderkent. Zij leven onverschillig of moedeloos voort - zij 1 a t e n zich leven. Maar n i e t omdat zij de juistheid erkennen van Balzac's ,.Vrijheid baart anarchie, anarchie leidt tot despotisme en despotisme voert tot vrijheid terug", maar omdat z\j blijkbaar niet beseffen wat het betekent van vrij mens tot slaaf van een totalitaire politiestaat te worden.

• •

Vrije mensen (lil)

U

en· wij en alle burg·ers, die in dit deel van West-Europa met en 'naast ons leven, w\j z ~i n nog vrije mensen - zolang het duurt.

Want terwijl dit verschrikkelijke gevaar dage- lijks toeneemt, terwijl het communisme zich da- gelijks uitbr.eidt, houden die vrije mensen zich bezig met politiek, blijven eigenbaat en zelf- zucht, schotjesgeest en kleinzieligheid de drijf- ki'achten bij hun dagelijks bestek, ruziën zij met en bij en over elkaar en gunnen - ronduit ge- zegd - elkaar het licht in de ogen en de scha- mele deviezen in de schatkist niet.

·Maar het ene en dadelijk nodig·e: het zich aan- sluiten tot een sterke, onwrikbare eenheid v a n v r ~i e m e n s e n, gebeurt n i e t.

Slechts die eenheid kan de vrijheid en in die vrijheid de democratie redden - en indien wij, u e11 ik en alle vrije mensen, dit niet willen of kunnen inzien en zonder verwijl tot stand bren- gen, dan is het de grote en pijnlijke vraag of wij, als vrijgeboren volk, die vrijheid aan onze kinde- ren kunnen nalaten.

•

Onze leuze

D

e verkiezingscampagne voor de Provinciale Staten is ditmaal door de V.V.D. ingezet in het teken van een aanval op à.e belastingpolitiel\:, zoals deze tot op hede1;1 in ons land wordt gevoerd.

Als wij met onze verkiezingsleuze verlaging van de belastingen nastreven, bedoelen wij hiermede vanzelfsprekend een verlaging voor die groepen, die op het ogenblik het zwaarst door de fiscus

g~troffen worden. Vanzelfsprekenel erkent ook de v.v.p. dat qelasting moet worden betaa,ld.

Het gaat evenwel niet aan, de bevolklngs-

U APRIL 1950 - Pag. I

groepen die economisch het meest zwak staan, te grote offers op te leggen, hetgeen op het ogen·

blik op grote schaal gebeurt. Inzonderheid de mid·

denstand gaat onder zware fiscale lasten gebukt en het ergerlijke feit doet zich hierbij ·voor, dat de - sociale· voorzieningen die uit de belastinggelden moeten worden gefinancierd, wel van toepassing zijn voor de werknemers, doch niet voo1· de kleine zelfstandige zakenman, of kleine rentenier, die aldus het meest betaalt, maar het minst ontvangt.

Aan deze politiek wil de V.V.D. een einde maken en zij acht 't daarom noodzakelUk bij de komende verkiezingen het zwaartepunt op een zo belangrijk onderwerp· als de belastingpolitiek te leggen.

* (: (:

Geen tweespalt

H

^{et is} een verheugend verschijnsel d;1t (ie V.V.D. de laatste tijd in toenemende mate haar gelederen ziet versterkt dQor arbeiders, Q.ie oorspronkelijk i!l het kamp van de Partij van de Arbeid vertoefden. Dat de V.V.D. meer arbeiders onder haar aanhangers gaat tellen is niet alleen een verheugend, maar overigens ook een begrijpe·

lijk verschijnsel. Immers, tenslotte is het toch zo, dat het socialisme ook in Nederland zichzelf heeft overleefd. De tijden waarin de arbeiders volslagen rechteloos waren en volkomen afhankelijk van hun werkgever, liggen gelukkig reeds ver achter ons.

Het is inderdaad vroeger een verdienste van het socialisme geweest, dat het de arbeiders uit haar rechteloze positie heeft weten te bevrijden. Dat in die dagen de klassestrijd dan ook werd toegepast, · is zeer wel begrijpelijk. Thans is wat de positie van de arbeiders betreft zeer veel ten goede ge- wijzigd, en er zijn geen rode Dinsdagen of massa- demonstraties van de socialisten meer nodig om te getuigen wat er in Nederland met betrekking tot de rechtspositie van de arbeiders nog nodig zou zijn. De instelling der Rode Dinsdagen en de revo- tionnaire massa-demonstraties kent ons land niet meer, omdat zij geheel overbodig zijn geworden.

De verhouding tussen werkgever en werknemer is op het ogenblik van dien aa~·d, 'qat beide partijen zien dat geen tweespalt, doch ~leqi.ts ;mmenwerking tot betere economische, sociale en culturele toe- standen kan leiden. Het socialisme heeft zichzelf op dood spoor gereden. De V.V.D. is thans als een nieuwe jonge krachtige politieke beweging opge- staan, die zowel werknemerS' .ll.lii . werkgevers de weg wi)st hoe men gez'!me11Tijk eri J1iet tegen el- kaar dient op te treden. De fab1;iek; kortom het gehele productieproces is niet langer meer het belang van de ondernemer alleen, het is het belang van de ondernemer en arbeiders tezamen. Deze zienswijze van de V.V.D. wint onder de arbeiders ki:àchtig terrein en wij zijn er van overtuigd, dat dit bij de komende verkiezingen op duidelijk<! wijze tot uitdrukking zal komen.

* * ^1<

Wat geeft het

M

aar al te yaak trdt men teg'''l'\"Oc>rJig nwnsen aan, die de politieke strijd se(;;;' ·ven onder het motto: "wat geeft het". Deze lsatste uitdntk- king slaat dan op de inderdaad weinig bemoedi- gende ontwikkeling in de landen achtel' het ijzet·en gordijn. Door deze lieden wordt dan de wel zeer onjuiste en pessimistische theorie verkondigd, als zou men in West-Europa, dus ook in Nederland, een vergeefse strijd voeren tegen het communisme, omdat bij een evep.tuele oorlog al dit verzet met een slag teniet zou worden gedaan. Het kan goed zijn tegenover een dergelijke mismoedigende en deprimerende critiek een andere zienswijze te plaatsen, welke ervan moge getuigen, dat het hele- maal niet zo noodzakelijk behoeft te zijn dat Rus- land zich in een oorlog zou storten. Wij geloven aan deze mogelijkheid maar zeer weinig. Veeleer zal de mogelijkheid aamvezig zijn, dat het comml,l- nisme zal trachten in elk land afzonderlijk, dus ook in West-Europa zich een weg naar de macht te banen. Het internationale communisme zal j,n een dergelijk geval dus niet werken met het geweld van buitenaf, doch met de ondermijning en uithol- ling van binnenuit. Deze methode brengt de minste risico's, bespaart een oorlog en bloed vergieten.

Het is de methode van een geruisloze inpalming, maar juist tegen een dergelijke methode, die het meest voor de hand ligt, is politieke activiteit van de democratische partijen van de allergrootste be- tekenis. Het is inderdaad van belang, dat elk land op eigen nationaal terrein meester weet te blij~en.

Moge dit aan de Westerse landen gelukken, dan zal aan het communisme een ernstige slag zijn toe- gebracht. Men vergete niet, dat het gevaar van buitenaf geringer is dan de ondermijning van bin·

nenuit. Voor deze laatste tactiek zij men gewaar·

sehuwd en men wekkl:l daarom de slapers en de lauwen en !aksen, opdat zij op de bres staan voor de demoeratie in eigen land. Vooral de V.V.D. zal in dit verband een belangrijke rol krijgen te ver·

vullen.