31 197

,I

Te koop Wijchen Weideweg Het landhuis ,,'t HOOG BROEK" is een, uit het einde van de negentiende eeuw stammend, boerderijcomplex dat in zijn geheel op unieke Wijze is verbouwd.

' Het woonhuis is 200 vierkante meter prak-tisch ingedeelde Woonruimte, de inhoud is ongeveer 900 kubieke meter. Het woonhuis is als volgt ingedeeld:

- woonkamer (54 m2 ) met open haard. Aan-sluitend een terras op het Zuid-Oosten en een Jeeftuin.

- eetkamer met oude balken. - vier slaapkamers die alle voorzien zijn van

badkamer of doucheruimte. - ruime boerenkeuken met kleine kelder en

aangrenzende kruidentuin. Entreeruimte met ;piltrap, toilet, garderobekast en e.v. ruimte.

Voorts behoort tot het complex een 'ruime garage voor 4 tot 6 auto's; twee loodsen van resp. 200 en 350 m1 ; enkele kippenhokken, een bakhuisje a~sme~e een verwarmd en

prachtig afgewerkt kantoor van ca. 50m2 • De aanliggende terreinen hebben een op-pervlakte van ca. 1,4 ha.

Bijzondere voorzieningen

- verwarmd zwe"llbad (2e jaar in gebruik). Oppervtakte 5 x 10 meter. Het zwembad is voorzien van een zuiveringsinstallatie en diverse technische apparaten. - moderne nieuwe C.V.-instaJiatie met

bui-tenthermostaten.

-- moestuin (in voorjaar· e'\ zomer eigen groenten).

- bomentuin (kersen,, bessen, perziken, druiven etc.).

- kippenhokken (het gehele jaar \'erse scharreleieren).

- grasland als u van paarden houdt. - riante bomenbegrenzingen. - gezellige tuinaanleg. - buitenterras met open haard. - goede situering t.o.v. grote·steden (vlakbij

autoweg Nijmegen, Arnhem, Den Bosch, Venlo, Utrecht).

Aanvaarding: direkJ

Prijs: nog nader over een te komen. Op aanvraag is een folder beschikbaar.

rtr«J

mah•laardlj mark

w~~

ihlel

[~)

o\8.

~~ touwslagersbaan 19, wychen. tel. 08894-7014. UdNIIM

. ..! ' i (

2

Hilariteit in de Tweede Ka-mer, ook bij de fractie van de VVD. Een opname van voor het zomerrecès, waar-van de parlementariërs 'deze week terugkeerden. De start voor een mogelijk moeilijk parlementair jaar. (Zie ook commentaar pag. 3). Verder in dit nummer': Stadsvernieuwing leidt tot energiebesparing door ir. B. P. Rauwerda. Pag. 5.

Kaderwet Welzijn, een weg uit de chaos door mevrouw VonhoiT-Luyendijk. Pag. 7. De VVD in de Arnhemse gemeenteraad en de Spelen voor Gehandicapten. Pag. 8. Interview met mr. baron van Hemert tot 'Dingshof door. A. v.d. Burgt.

Vrouwen in de VVD.Pag. 10. Interview met burgemec;ster Van Blommestein van Ter-schelling. Pag. I I.

Congres in Utrecht. Pag. 13., Schijventarief voot energie-beperking. Pag. 14, 15 en .J6. Mijn opinie is ...

Pag. 17, 18, 19 VVD van A totZ. Pag. 21. Verschijningsdata: De eerstvolgende nummers van "Vrijheid en Democra-tie" verschijnen op 14 en 28 september.

De kopij voor deze num-mers mpet uiterlijk op resp. 4 en 18 september binnen zijn op het adr~s van de een-' trale redactie: Bijenmeent

135, 1218GK Hilversum.

i

doormr.J. G.RIETKERK voorzitter van de Tweede-Kamer-fractie

• van de VVD

Herstel van evenwicht nodig

Nu de meeste vakanties achter de rug zijn en het poli-tieke bedrijf weer op volle toeren gaat draaien; lijkt het nuttig te bezien wat de belangrijkste problemen zijn waarvoor wij in de komende weken komen te staan. En hoewel er natuurlijk ook op v~l andere terreinen hard gewerkt zal moeten worden om onze 'liberale idea-len te verwezenlijken, laat het zich toch aanzien dat de sociaal-economische situatie de meeste aandacht zal 'vragen.

Dat er op dat gebied grote problemen liggen zal zo lang-zamerhand een ieder wel duidelijk zijn. Na vele jaren van vooruitgang dreigtonze economische groei zo af~

zwakken dat er ingrijpende aanpassingen nodig zijn. Wij kunnen niet meer doorgaan met een 1

steeds stijgend beslag van de coUectieve sector op ons nationale inko-men, samen met een blijvende stijging van pnze indivi-duele inkomens èn een voldoende . rendementsposine voor de ondernemiitgen om ook in de toekomst van de nodige investeringen verzekerd te blijven.

Daar is gewoon geen ruimte voor. Toenemende werk-loosheid en inflatie, achteruitgang van inkomen en uit-hoDing van het bedrijfsleven zijn d8arvan het gevolg in een zichzelf versterkend proces. Dat was onder het vorige kabinet al op gang gekomen.

Daarom hebben wij in het regeeraccoord · afgesproken dat dit kabinet een beleid zou uitzetten dat erop ge-richt zou zijn de werkloosheid en inflatie te bestrijden . dooro.m.:

a. de collectieve lastendruk zoveel mogelijk te stabili-seren,

b. het begrotingstekort binnen ·aanvaardbare grenzen te houden,

c. de koopkracht zoveel mogelijk te handhaven, d. de rendementspositie van de ondernemingen te

ver-beteren.

Afgesproken werd met name de te snel gestegen over-drachtsoitgaven en de knelpunten op de arbeidsmarkt daarbij aan te pakken. Met Bestek '81 heeft het kabinet in de achter ons liggende periode deze doeleinden ge-probeerd te verwezenlijken. En het zou in niet onbelang-rijke mate daarin zijn geslaagd, ware het niet dat een àantal onvoorziene van buiten komende ontwikkelingen, waaronder de olieprijsstijging wel. de belangrijkste is, roet in het eten heeft gegooid.

Daardoor zal o13s kostenpeil over de gehele linie zoda-nig stijgen, dat de 10 miljard ombuiging van Bestek '81 onvoldoende zal zijn om tot de gestelde doeleinden te komen.

Wat betekent dit?, .

Allereerst het volgende. Zoals bekend heeft de Tweede Kamer vóór het reces zijn ftat gegeven aan dit Bestek-plan, ondanks alle misbaar. <Jaarover van de oppositie. Als ik het goed gelezen heb wil Den Uyl het nu gaan doen voorkomen alsof het Bestek-beleid failliet zou zijn. De heer Hoogendijk suggereert dat ook. Dat is natuurlijk klinkklare o~n.

Volgens de Bestek-prognose!I.ZOu,er ip1980 al een

dui-del~jke verbetering van onze economie en

werkgelegen-beid zijn opgetreden. Als dat niet gebeurt tengevolge van. onvoorziene ontwikkelingen zoals de olieprij511tijging dan is daarmee dat beleid nog niet veroordeeld. Integen-deel. Aangenomen mag worden dat zonder Bestek '81

de vooruitzichten nog veel somberder zouden zijn. Bestek '81 was dus niet overbodig, is dus niet failliet, maar blijkt gewoon nog niet voldoende te zijn om on-der de inmiddels gewijzigde omstandigheden onze economie weer op het spoor te krijgen.·Dat als eerste

punt. '

Het tweede volgt hier logisch uit voort.

Het kabinet zal het Bestek-plan zo snel en zo voUedis mogèlijk moeten uitvoeren. Dat betekent dat nu eçht concrete maatregelen genomen moeten worden om de knelpunten op de arbeidsmarkt te verbeteren én om het zogenaamde volume-beleid voor de sociale voorzieningen effectief te maken.

-En tenslotte zal het kabinet de onvoorziene tegenval-lende ontwikkeling het hoofd moeten bieden met een aanvullend pakket van misschien'wel ingrijpende maat-regelen. Dat is een uiterst moeilijke opgave, maar lijkt niet onmogelijk. De inflatie is fors teruggelopen. De olieprijsstijging zal de overheid ook extra aardgasgeld in het laatje brengen. De export trekt weer aan. De vak-beweging lijkt tot matiging bereid en naast de veel te hoge werkloosheid zijn er nog tienduizenden onver~

vulde vacatures. De SER komt met een aantal adviezen.

Er kan heel watgedaan worden. ·

Wij hebben het kabinet in zijn Bestek-beleid in de afg~

loJ)en anderhalf jaar graag gesteund. Wij zijn van mé-ning dat de doeleinden van het regeeraccoord nog steeds. ₁ onverkort moeten blijven worden nagestreefd, terwiUe van de werkgelegenheid, terwille van het behoud v~

onze sociale voorzieningen, terwiUe van het welzijn van heel ons land.

Op Prinsjesdag zullen wij kunnen oordelen of het kabi-net in die opdracht is geslaagd. 1980 is het d~e begro-tingsjaar. Dan moet een kabinet tot uitvoering kunnen brengen wat het zich heeft voorgenomen. Daarbij kun-nen tegenvallers de realisering vertragen. Maar wij gaan er vanuit dat het kabinet de overeengekomen doeleinden niet· uit het oog zal verliezen.

Dat wij allen zullen moeten matigen staat buiten kijf. Dit zal grote zelfbeheersing van alle partijen vragen. Ook van de particuliere sector. Want als van de werqevers-zijde terecht gevraagd w~rdt te komen tot een ev.en-wichtiger verhouding tussen de, groei van de coUectieve en d,e particuliere sector, dan gaat het natuurlijk niet

aan, zoals in de vleeswarenindustrie is gebeurd, dat· de

werkgevers zelfbij de eerste de beste eis om meer loons-verhoging tussentijds door de

knieën

gaan. Dergelijk~

praktijken ondermijnen in ernstige mate de bereidheid, die van alle partijen vandaag in ons land gevraagd mag en moet worden om doo.[ middel van een gezamenlijke

mat~ing het verstoorde evenwicht in ons sociaal-econo-misch bestel te herstellen.

•

--~--~----~~~~-­

3

' 'i \ . doormr.F. KORTHALS-ALTES, voorzitter van de VVD

Geen functie

Het hoofdbestuur van de VVD heeft van de afdeling 's-Gravenhage een brief ontvangen van de navolgende inhoud:

.. Het dagelijks bestuur van de VVD-afdeling Den Haag heeft met verbijstering de persberichten ge-volgd over de ontwikkeling rond de affaire-Aantjes. Eens te meer zijn wij geschokt kennis te moeten ne-men van suggesties, die reeds nu worden gedaan, om te komen tot een politieke rehabilitatie.

Dit streven tot reclassering is thans reeds, zo ver strekkend dat zelfs de. functie van Commissaris van de Koningin van de provincie Utrecht schaamteloos aan het Nederlandse volk wordt gepresenteerd. Wij begrijpen er niks van dat noch vanuit CDA-kringen, noch vanuit andere politieke groeperingen hiertegen in het geweer wordt gekomen.

Ongetwijfeld bent u !{let ons van oordeel dat voor benoeming·en in openbare functies de grootst mö"ge-lijke zorgvuldigheid in acht moet worden genomen, en dat deze zorgvuldigheid al begint bp het moment' dat namen voor politieke functies zelfs maar worden

genoemd. ,

Het is naa"r onze mening schrijnend voor. alle goede Nederlanders, dat wij nu in een stadium geraken dat een gewezen· lid van de Germaanse S.S. als kandi-daat genoemd wordt voor hoge openbare functies. Wij verzoeken u met klem tegen deze gang van za-ken in verzet te komen, door het innemen en uitdra-gen van een voor alle principiële Nederlanders duide-lijk herkenbaar standpunt."

Goed functioneren

Met het naderen van Prinsjesdag nemen de geruchten over tegenvallende cijfers door de oliecrisis, lastenverzwaring en verdere ombuigingen toe. De energiecrisis -minder abrupt maar vermoedelijk door de onafzien-baarbeid veel ernstiger dan in 1973 - stelt het kabinet voor vrijwel onoplosbare problemen.

Als de collectieve overdrachtsuitgaven niet werkelijk worden omgebogen, zal elke andere maatregel het do~! van Bestek '81 doorkruisen. Dat doel is niet het gen van de overheidsuitgaven ter .wille van die ombui-ging zelf, maar ter wille van verbetering van de werkge-legenheid. Het kabinet vergaderde in het begin van de vakantieperiode en vergadert nu, aan het eind daarvan, over de noodzakelijke maatregelen. De minister-presi-dent Van Agt geeft daaraan de noodzakelijke leiding. Een goede leiding: bewindslieden rollen niet vechtend over straat, zoals Marcus Bakker het gedrag van minis-ters in het kabinet-Den Uyl tekenend omschreef. Ook de vice-minister-president leidt van tijd tot tijd de

vergade-4

' Aangezien de door Den Haag aangeroerde zaak velen in onze kring bezighoudt en verontrust en de Haagse brief is gepubliceerd in de Telegraaf, waarbij de betrokken columnist zijn belangstelling toonde voor het antwoord, geef ik hieronder ook het antwoord dat de afdeling . 's-Gravenhage heeft ontvangen:

r

.. Naar aanleiding van uw brie-f van 3.juli j.l. kan ik u mededelen goede gronden te hebben voor de over-tuiging dat er geen sprake van zal zijn dat enige openbare functie als door u bedoeld zal worden aan-· geboden. ,

Er is geen enkele reden tegen enige gang van zaken in verzet te komen, omdat wat in sommige kranten inderdaad is gesuggereerd, in het geheel niet dreigt. Zoy die dreiging er wel zijn, dan zoudt u van scherp 1

en principieel verzet van de liberale bewindslieden, liberale kamerfracties en het hoofdbestuur verzekerd kunnen zijn."

Inmiddels zal, nadat deze regels geschreven zijn, het debat in de Tweede Kamer naar aanleiding van de ver- ' slagen van de bijzondere kamercommissie onder voor- · zitterschap van mr. S. Patijn en van de cómmissie- · Enschede zijn gehouden. Het zou een goede zaak zijn wanneer daarmede definitief een streep wordt gezet onder een slechte zaak. Het telkens weer oprakelen daarvan veroorzaakt nodeloos onrust bij velen en leed

bij de betrokkene. ·

•

ringen over begroting en dekkingsplan. Het mag wel eens geconstateerd worden dat de VVD met Hans Wie-gel een uitstekende bewindsman heeft Wie-geleverd.

Hij toont dat niet alleen op zijn eigen departement, maar ook als hij optreedt als waarnemend minister-president. De geluiden dat Hans Wiegel als oppositie-, leider wel stemmen kon winnen maar nog onvoldoende

bekwaam zou zijn voor het ministerschap, zijn terecht verstomd. De problemen waarvoor ons land staat, zijn de zwaarste sedert de Tweede Wereldoorlog en alleen de zeer goeden zijn dan in staat op de juiste wijze aan die problemen het hoofd te bieden. Het kabinet-Van Agt/Wiegel - volgens velen niet spectaculair als het op de presentatie van het beleid aankomt - weet paniek-voetbal, zoals bij de benzinedistributie van he.t kabinet-Den Uyl, te voorkomen. Uit de ontwerp-begroting zal blijken hoe het meent dat ons land de moeilijkheden het · hoofd mol!t bieden. Dat daarbij offers gevraagd zullen

doorir.

B. P. RA UWERDA,

voorzitter VVD-fractie in de gemeenteraad van Delft en lid van de energiecommissie van de VVD.

Met stadsverwarming

op

weg

naar energiebesparing

In de afgelopen maanden is voor de tweede maal in zes jaar gebleken hoe afbankelijk het Westen is van inge-voerde olie. In 1973 werd de prijs van olie met een factor vier verhoogd. Nu is er een tekort: de prijs stijgt weder-om. Binnen Europa zit Nederland vooreerst nog relatief gunstig. Onze energievoorziening is voor ongeveer de helft afhankelijk van ingevoerde olie. In het overige deel wordt voorzien door middel van aardgas uit eigen bo-dem. Die voorraad is echter beperkt. Het jaarlijks ver-bruik is nu groter dan de elk jaar ontdekte nieuwe

voor-raden. ,

Het ligt voor de hand bij de huidige hoge prijs van ener-gie tot nu toe onrendabele enerener-giebronnen aan te spre-ken. De afbankelijkheid blijft dan echter bestaan. Besparingen op het energieverbruik bepérken daaren-tegen zowel de afbankelijkheid als (op den duur) de totale energiekosten. De hoge prijs opent hier een moge-lijkheid die bestaat uit. de toepassing van nieuwe tech-nieken en systemen. Stadsverwarming is zo'n systeem. Bij lage energieprijzen wordt stadsverwarming alleen in de meest gunstige omstandigheden toegepast. De mo-gelijkheid tot.-hwoering groeit snel met de stijgende energieprijs.

Stadsverwarming

De produktie van warmte en van electriciteit vindt nu veelal gescheiden plaats. Warmte wordt vaak ter plaatse geproduçeerd en verbruikt. Electriciteit wordt centraal opgewekt en via een distributienet aan de consument geleverd. Electriciteit wordt op grote schaal door middel van olie, gas, kolen of uraan geproduceerd. Van de aanvankelijk aanwezige energie gaat ongeveer 60 %

mische vervuiling).

Deze afvalwarmte kan na aanpassing van elektriciteits-centrales door een buizennet voor warm water aan hui-zen, kantoren en tUinbouwkassen worden geleverd. Stadsverwarming is vooral aantrekkelijk in nieuwbouw-wijken van enig~:: omvang, doOI: de relatief lage kosten van het warmwaternet ten opzichte van aanleg in be-staande bebouwing. Ook is stadsverwarming geschikt voor stadswijken met oude en nieuwe hoogbouw. Stads-verwarming spaart energie en heeft bovendien voor-delen voor het milieu. De afvalwarmte wordt gebruikt v()ordat zij in het milieu terecht komt. Zo wordt de opl-geving niet of vrijwel niet thermisch belast.

Stadsverwarming gekoppeld aan een elektriciteitscen-trale heeft nog enkele andere voordelen. Juist in grote installaties is het mogelijk de uitstoot van stikstof- en zwaveloxyden te beperken. Dit vermindert de milieu-belasting. Een strategisch voordeel is dat zowel olie en gas als kole~ kunnen worden gestookt.

Rendement

In wijken met stadsverwarming is het niet rendabel ook nog een gasdistributienet aan te leggen. Warm water komt -dan uit het stadsverwarmingsnet. Er moet dus elektrisch, worden gekook~. Uit energetische

overwe-gingen is dit minder aantrekkelijk dan koken op gas. Wel worden verliezen gecompenseerd door de energie-winst van het gecombineerd opwekken van warmte en elektriciteit. De individuele verantwoordelijkheid blijft gehandhaafd door bemetering van de -afgenomen warm-te per woning.

Naast stadsverwarming kan in de industrie en in som-mige grote gebouwen door wQ.rmte-krachtkoppeling (wat het zelfde is als 'Total energy') energie worden be- i

spaard. V oorwaarde is dat de vtaag naar warmte en kracht samenvalt.

In ziekenhuizen, grote warenhuizen en sommige indus-trieën is dit het geval. Hier kan worden overwogen 'om alle gevraagde energie ter plaatse op te wekken. De ver-houding warmte-kracht en de benodigde capaciteit zijn bepalend voór het type van de installatie. Essentieel voor de toepassing van warmte-krachtkoppeling zijn afspraken met de elektriciteitsmaatschappijen voor onderling inpassen van tekorten en overschotten. On-langs is een eerste aanzet daartoe gedaan- en nu wordt over de prijzen van onderlinge leveranties onderhandeld~ De investeringen voor stadsverwarmingsinstallaties met distributienet en voor warmte-~achtinstallaties zijn over het algemeen hoger dan die voor individuele installaties met bijbehorende gasdistributienet De lagere kosten van energie maken de hogere investeringskosten echter goed; De teru~verdientijd is evenwel langer dan bij it;t-. dividuele gasverwarmingsinstallatiesit;t-. Overheid~steun i~

dan ook noodzakelijk voor het tot stand komen van stadsverwarmingsprojecten. In de volgende steden wordt stadsverwarming aangelegd: Almere, Breda, Den Haag en Rotterdam- Capelle aan de IJssel. In eéngroot aantal steden wordt de rentabiliteit door de Nederlandse i

.Energie Ontwikkelingsmaatschappij (NEOM} onder-zocht. ,

Stadsverwarming spaart energie. Voor het tot stand ko-men van stadsverwarmingsprojecten is een ,goede sa-menwerking - nodig tussen centrale overheid, lagere overheden, de electriciteitsproducenten en de industrie De taak van de overh_eid betreft de financiering van de projecten. De taak van de electriciteitsproducenten _omvat het beheer van de stadsverwarmingsinsfallaties.-De industrie heeft tot taak het ontwikkelen van goed-kope en doelmatige transport- en distribQtiesystemen. ' Zo klinnen alle betrokkenen hun bijdrage leveren aan het besparen van energie en daarmee onze afhankelijk-heid van het buitenland verminderen;

•

I

' I ',' r.l ,jij

Openbare partijraadsvergadering

22 september in Utrecht

Voor de openbare partijraadsvergadering op zaterdag 22 septembe(" in het Jaarbeurs Cóngrescentrum te Utrecht luidt b'et programma luidt als volgt:

10.00 uur- 10.30 uur:

opening door de voorzitter, mr. F. Korthals Altes.

10.30 uur- 10.50 uur:

-verslag van een van de Nederlandse leden van de Libe-raal-Democratische fractie in, het Europese parlement. 10.50 uur- 11.00 uur:

aanwijzing-van leden van de delegatie naar het congres van de federatie van liberale en democratische partijen van de Europese gemeenschap (ELD) (dit congres wordt waarschijnlijk in februari 1980 gehouden). 11.00 uur - 12.00 uur:

inleiding'door mr. W. J. Geertsema over het inmiddels versebenen ontwerp voor een nieuwe beginselverklaring van de partij: aansluitend mogelijkheid tot discussie. Het betreffende ontwerp zal zo spoedig mogelijk in dit blad worden gepubliceerd.

12.oo'uur-14.00uur:

lunchp~uze (in deze lunchpauze zullen vergaderingen van de koepelcommissies worden belegd ter voorberei-ding van de discussie over Troonrede en Miljoenen-nota).

14.00uur-15.30uur:

bespreking door mr. J. G. R.ietkerk, voorzitter van de Tweede-Kamerfractie, van de politieke toestand naar aanleiding van Troonrede en Miljoenennota (aansluitend mogelijkheid tot discussie).

15.30uur-16.00uur: rondvraag.

16.00uur:

sluiting door de voorzitter.

F. Korthals Altes, voorzitter W. J. A. van den Berg, algemeen secretaris

•

Vacatures dagelijks bestuur

In aansluiting op de aan afdelingen en centrales gezon-den metledelingen nrs. 174 en 17 5, tevens gepubliceerd in Vrijheid en. Democratie, nr. 1213, van 29 juni 1979, met betrekking tot het voorzien in de vacatures van on-dervoorzitter en secretaris voor de voorlichting tijdens de buitengewone algemene vergadering van 17 novem-ber 1979 door het tussentijds aftreden van drs. H. Toxopeus te Hoenderloo en mevrouw drs. N. Rempt-Halmmans de Jongh te Wassenaar kan thans worden medegedeeld dat het hoofdbestuur in zijn vergadering van 27 augustus j.l. voor de functie van ondervoorzitter kandidaat stelt de heer J. Kamming a te Groningen en voor de functie van secretaris voor de_ voorlicnting de heer J .P. van der Me1,1len te Leiderdorp. Korte levensbe-schrijving van beide kandidaten worden hierbij gepubli-ceerd.

Nogmaals wordt de aandacht gevestigd op het feit dat de ledenvergaderingen van de afdelingen bevoegd zijn voor 13 oktober a.s. een kandidaat te stellen voor elke in het dagelijks bestuur openvallende pla-ats (art. 42.5 huishoudelijk reglement).

Van een door _een ledenvergadering van een afdèling ge-, stelde kandidaat dienen naamge-, woonplaatsge-, afdelingge-, een

korte levensbeschrijving, en een schriftelijke ~ereidver-' klaring de kandidatuur te aanvaarden uiterlijk 13 okto-ber a.s. te zijn ingediend bij de algemeen secretaris (art. 42.2 htüshoud_elijk reglem_ent).

In de aanvulling op de beschrijvingsbrief voor de buiten-gewone algemene vergadering van 17 november a.s. zul-len deze door de afdelingen gestelde kandidaten in alfa-betische volgorde worden vermeld, onder toevoeging van een korte levensbeschrijving. '

6 /

Curriculum vitae: J. Kamminga, Ter Braaklaan 9, Gro-ningen.

Geboren: 3 januari 1947: gehuwd: twee kinderen. Oplei-ding: HBS-a.

Functie: in 1969 beedigd als makelaar in onroerende goederen en sindsdien firmant van een makelaarskan-toor.

neven-activiteiten:

- sinds 1974lid van de gemeenteraad van Groningen - sinds 1976lid van het hoofdbestuur van de VVD - sinds 1978 voorzitervan de kamercentrale Groningen van de VVD

- sinds 1978lid van de commissie woningbouw en huur-beleid van de VVD.

- sinds 1977 adviserend lid van het hoofdbestuur van de Nederlandse Bond van Milkeiaars NBM.

Curriculum vitae: J .P. van der Meulen te Leiderdorp. Geboren 23)anuari 194 7: gehuwd drie kinderen. Opleiding: HBS; hogere zeevaartsch. Amsterdam; rang 3de stuurman grote handelsvaart behaald: opleiding of-ficier koninklijke marine.

Functies: lid propaganda-commissie afdeling Gouda: se-cretaris afdeling Leiderdorp: lid propaganda-commissie kamercentrale Leiden: bestuurslid kamercentrale Lei-den, belast met propaganda en vorming en scholing, en als zodanig lid van de LPC en de LCV: voorzitter afde-ling Leiderdorp: lid dagelijks bestuur Liberale Interna-tionalegroep Nederlan,d.

•

door Loes Vonhoff Luyendijk,lid van de Eerste Kamer en lid harmonisatieraad '

welzijnsbeleid.

Kaderwet W.elzijn: een weg

uit de chaos?

·

In Nederland besteden veel departementen, provinciale en gemeentebesturen, particuliere organisaties en indivi-duen grote aandacht aan het welzijn. Vele bladzijden worden over welzijn volgeschreven, vele woorden eraan gewijd. Dat is niet onbegrijpelijk. Het welzijn omvat heel veel belangrijke en verschillende zaken. Goed onderwijs, sociale voorzieningen, maatschappelijk werk, sociaalcul-turele activiteiten, gezondheidszorg, recreatie en milieu behoren ertoe en deze opsomming is nog lang niet volle-dig. Daarbij zal het duidelijk zijn dat naar liberaal in-zicht overheden op dit gebied wel voorwaarden kunnen scheppen maar het welzijn zelf voor de individuele mens niet in vervulling kunnen doen gaan, dat moet elk mens voor zichzelf bereiken.

Toch is het duidelijk dat ook met die beperking voor ogen, het terrein van de welzijnspolitiek erg uitgebreid is en zeer uitec;nlopende activiteiten omvat. Daardoor zijn er op dit terrein in de loop der jaren talrijke uiteenlopen-de regelingen ontstaan niet in het laatst veroorzaakt doordat de regelingen worden ontworpen door de diver-se departementen die ieder voor zich met welzijnsvoor-zieningen bemoeienis hadden.

Zowel wat betreft de arbeidsvoorwaarden, de subsidie-regelingen, de eisen van deskundigheid, de planning en de bestuurlijke verantwoordelijkheden, ontstond een grillige lappendeken die niemand meer kon overzien en die ook het onbehagelijke gevoel opriep dat er op dit ter-rein bij verwante zaken zoveel onderlinge afwijkingen waren dat de rechtszekerheid voor de burger erdoor in het gedrang kwam.

overeenstemming !net de inhoud van de motie Artdries-sen te komen tot een systeem waaraan de besluitvor-ming, de planning, de financiering, de arbeidsvoorwaar-den moeten voldoen bij het tot stand brengen van wel-zijnsvoorzieningen. Daarbij is er vanuit gegaan dat de beslissingen zo dicht mogelijk bij de burger genomen moet wordep en daarom wordt bij de uitvoering a~ de gemeenten een belangrijke taak toegedacht. Men be-grijpt dat dat geen eenvoudige zaak is. Ten dele is het zelfs innerlijk tegenstrijdig als men zowel een grotere ge-lijkvormigheid poogt na te streven en te zelfder tijd de gemeenten een belangrijke stem in het kapittel wil geven. Dattlaatste leidt immers weer tot onderlinge afwijkingen. Een ander groot probleem is dat niet precies wordt aan-gegeven wat er allemaal onder de werking van de kader-wet zal worden gebracht. Zelfs wordt gesuggereerd dat de opzet van de wet nog gewijzigd zal worden. Daar-door wordt het kader voor mijn gevoel op losse schroe-ven gezet en verliest de structuur d!! broodnodige vast-heid. Dat is de omgekeerde wereld, deelwetgeving zou volgens de motie Artdriessen aan de kaderwet moetc:n worden aangepast en niet de kaderwet aan deelwetf ge ving.

Uitvoerig advies

Het ligt voor de hand dat de door het kabinet den Uyl ingestelde Harmonisatieraad zich intensief met dit wets-ontwerp heeft bezig gehouden en daarmede doorgaat. Toen het wetsontwerp werd ingediend is daarover een uitvoerig interim-advies uitgebracht, dat ondanks de on-zekere politieke situatie van dat ogenblik (de uiteindelijk .

Bij herhaling

zo gunstig afgelopen kabinetsformatie 1977) veel aan-Achtereenvolgende kabinetten hebben zich met dat dacht heeft gekregen. Ook van de zijde van de VVD-vraagstuk bezig gehouden en· ook in de beide Kamers · fractie is dit interimadvies medegehanteerd voor dè op-der Staten Generaal werd bij herhaling uitgesproken dat bouw van de liberale bijdrage aan -het Voorlopig Ver-hier orde op zaken zou moeten worden gesteld. Door de slag. Het was daarom verheugend dat minister Garde-VVD-fractie werd indertijd in de Tweede Kamer steun niers voorbereidingen trof om in· een ruime mate tege-gegeven aan een motie die door de toenmalige fractie- moet te komen aan de verlangens die door de Tweede-voorzitter van de K

v

p, Apdriessen werd ingediend en Kamerfracties waren geformuleerd. Een concept van het waarin werd uitgesproken dat er voor het welzijnsbeleid regeringsantwoord werd dientengevolge door de Har-een algemene beleidslijn moest wórden ontwikkeld, monisatieraad gunstig beoordeeld . Het voortgezette ad-waaraan deelwetgeving op dit gebied zou· moeten vol- vies van de HR WB over de OntwerpKaderwet spreekt doen. Teneinde aan dit verlangen tegemoet te komen daarom b.v. de verwachting uit dat de harmonisatie tus-zijn er jnmiddels twee belangrijke stappen gezet. In de sen dit wetsvoorstel en de ontwerp wet voorzieningen eerste plaats is een officieel adviesorgaan in het leven ge- gezondheidszorg (WVG) door dat concept van de Me-roepen, de Harmonisatieraad Welzijnsbeleid (HRWB) morie van Antwoord een stap naderbij gebracht zou die tot taak heeft gekregen om na te gaan hoe maatrege- wonJ.en. Dat zou verheugend nieuws zijn geweest omdat !en die het welzijn betreffen beter op elkaar kunnen wor- het hier twee zeer omvangrijke beleidsterreinen. betreft den afgestemd. Daartoe brengt dit college, gevraagd en die allebei grote sommen gelds véreisen en waarbij doel-ongevraagd advies uit aan het Kabinet en tracht daaren- matigheid zowel terwille van de dienstverlening aan de boven ook k~elpunten op te sporen en te signaleren als burgers als vanwege het nuttige aanwenden van over-onderlinge afstemming duidelijk ontbreekt. heirlsgelden tot het uiterste nagestreefd moet worden.

Een tweede stap

Een tweede'Stap dien~ lange voorbereiding werd gezet is de indiening van het wetsontwerp Kaderwet Specifiek Welzijn. De bedoeling van dit wetsontwerp is om in

Harmonisatie kan voor die doelmatigheid een belang-rijke voorwaarde zijn. Helaas, de defmitieve versie van de Memorie van Antwoord .diè aan het Parlement is toe-gezonden is in dit opzicht voor de Harmonisatieraad een teleurstellend document geworden. Veel meer dan in het concept is men teruggekeerd tot de nadruk op het beleid • vervolg

---•~

41oppag;na

10

---1

I

VVD-fractie~

_{Arnhem: uitspraak over}

Paralympics hoort niet in raad

Een meerderheid van de Arnhemse gemeenteraad (PvdA, PPR, PSP, D'66 en een deel van het CDA) ·heeft zich begin augustus in een extra-raadsvergadering uitgesproken tegen deelneming van Zuid-Afrika aan de Olympische Spelen voor Gehandicapten die. volgend jaar in de Gelderse hoofdstad· worden gehouden. De VVD en het hele CDA willen aan dat standpunt geen verdere consequenties verbinden. Dat is gebleken uit de stemming over twee onderdelen van een verklaring van het Arnhemse college van B. eh W., overigens zonder VVD-wethouder mevrouw Laveile-De Vries die met va-kantie was.

Het college was naar de 'extra zitting gekomen met een verklaring, waarin het zei volstrekt afwijzend te staan tegenover het apartheidssysteem, zoals dat met name in de Zuidafrikaanse wetgeving is vastgelegd. Bij de. be-oefening van sport mag geèn discriminatie bestaan op grond van huidskleur. Ook al zou er in Zuid-Afrika binnen het kader van de₁ sport voor gehandicapten sprake zijn van integratie, dan nog meent het college dat het hierbij gaat om een overigens te waarderen -uitzondering die niet representatief mag worden ge_acht voor het sportgebeuren in Zuid-Afrika in het algemeen. Zolang daarin geen sprake is van volledige integratie, moet naar het oordeel van het Arnhemse college de deelname·van Zuid-Afrika aan de Olympische Spelen voor Gehandicapten ook worden afgewezen.

Geen consequenties

In het tweede deel van zijn

ve~klaring

stellen B en W van Arnhem dat er geen verdere consequenties mogen worden verbonden aan .deelname van Zuid-Afrika aan de Spe_len, als die door een beslissing van een ander. lichaam dan de raad va,n Arnhem, toch doorgang zou · vinden. (Twee leden van het~college vonden het wél nodig in dat geval te bekijken of Arnhem daaraan con-sequenties zou moeten verbinden en zo ja welke). , De verantwoordelijkheid voor de organisatie van de

Olympische Spelen voor Gehandicapten berust niet bij de Neaerlandse Invaliden Sportbond, maar bij twee in-termitionale overkoepelende organisaties voor de gehan-dicapten, de 'ISOD (International Sports Organisation for Disabled) en de ISMGF (International Stoke Man-deville Games Federation). Het lidmaatschap van een van beide organisaties geeft een land recht op deelname aan de Spelen. Van een uitnodiging is dus geen sprake. Een landelijke organisatie kan van de internationale or-ganen lid worden, als aan een aantal· "spelregels" is voldaan.

Een van die regels is dat er geen discriminatie mag wor-den toegepast naar ras, geloof, kleur en/ of politieke overtuiging. De Zuidafrikaanse sportbond voor gehan-dicapten heeft zich daaraan steeds gehouden en komt als gevolg. daarvan· al jaren met een geïntegreerde ploeg naar de Stoke Mandeville Games.

De besprekingen met de minister van buitenlandse za-ken leverden een verklaring van zijn kant op dat de

ver-8

antwoordelijkbeid voor een besluit over deelname van Zuidafrika aan de Spelen bij de Nederlandse Invaliden, Sportbond. de ISOD, de ISMGF c.q. d~ stichting Olym-. pische Spelen voor Gehandicapten ligtOlym-. De regering

stelde duidelijk haar medewerking niet te zullen onthou-den, als Zuid-Afrika zoy deelnemen met een niet op raciale basis samengesteld team. Het stichtingsbestuur heeft laten weten een niet op raciale basis samengesteld Zuidafrikaans team te zullen toelaten.

Schending

De voorzitter van de speciale commissie tegen apartheid in de sport, Clark, had in een brief aan de permanente vertegenwoordiger van Nederland bij de UNO gewezen ' op het feit dat deelname van een Zuidafrikaans team een schending zou betekenen van de internationale verklaring tegen apartheid in de sport.

Zijn organisatie sprak in die brief de hoop uit dat het Zuidafrikaanse team van de Spelen zou worden uitge-sloten, in overeenstemming met de resoluties van de UNO: Die brief werd door PvdA, PPR, PSF" en D'66 als argument tegen Zuidafrikaanse deelnemin$

aange-voerd. ·

Bij een interpellatie tijdens de raadszitting van 16 juli heeft de VVD-fractie haar afkeuring over het apart-heidssysteem in de Zuidafrikaanse wetgeving uitge-sproken, maar daarnaast gesteld dat het "nu en op deze plaats" niet mogelijk was te kiezen tegen de deelname van Zuid-Afrika - als je dat al zou willen - omdat de enige grond hiervoor in internationale afspraken ligt. De VVD-fractie was verder van mening dat zo'n uitspraak niet in een gemeenteraad moet en kan worden gedaan. ' De VVD handhaafde haar standpunt tijdens de extra-raadsvergadering be.gin augustus en diende als afsluiting van de debatten een motie in, waarin op een spoedige uitspraak van Tweede Kamer en regering werd aange-drongen. Die motie werd door de raad met 19 stemmen vóór (CDA en VVD) en 16 stemmen tegen (PvdA, PSP, PPR en D'66) aangenomen.

Teleurstellend

Deelneming

-~an

Zuid-Afrika aan de Olympische Spelen voor Gehandicapten wordt dus door een meerderheid in de Arnhemse raad (progressieven en de helft van het CDA) niet gewenst geacht. Een meerderheid wil ook aan dit standpunt geen verdere consequenties verbinden (VVD en CDA). Toch zijn er door progressieve raads-leden al verdere acties aangekondigd. "Voor hen is de-mocratie alleen van toepassing, als het eigen standpunt volledig is overgenomen. Dat is wel het meest teleurstel- 1

lende van het hele debat in Arnhem over de deelname van Zuid-Afrika aan de Olympische Spelen voor Ge-handicapten", aldus het VVD-raadslid

J.

H. van

Hens-bergen. ·

Om wat· meer bekendheid te geven aan de VVD-Eer-ste .Kamerleden en hun werkzaamheden brengt .,Vrijheid en Democratie" voortàlln wekelijks een

in-terview met een van onze vrouwelijke of mannelijke senatoren. Onze medewerker Ad van der Burgt ging de rijen van de Eerste Kamer langs en opent de reeks met een in-terview met mr. baron Van Hemert tot Dingshof.

:l

I

I

Eerste-KamerlidVan Hemert tot .

~

Dingshof: "Bij dit werk blijft je geest fit'1

_I

I

I I

1

Mr. G. A. W. C. Baron van Hemert tot Dingshof, een van het verk~r. district Zuid-Holland, standplaats ~ot­

hele mond vol als m~ dit lid van de Eerste Kamer- terdam. Van huis-uit ~chter is de heer Van Hemert astra-fractie van onze partij qua naam alle eer wil aandoen. noom. ,,Dat -heeft bijvoorbeeld het voordeel," aldus de

Zelf st!lat hij er niet op dat zijn naam volledig wordt heer Van Hemert, "dat ik destijds d~ zomertijd, toen uitgesproken, terwijl de adellijke titel in zijn vocabulaire deze zaak werd behandeld, l:lelemaal ,,uitgevlooid" heb. helemaal niet voorkomt. Als ik hem ontmoet in het ge- Er zijn namelijk in meteorologisch opzicht nadelen meentehuis van Maarn, welke gemeente hij als burge- verbonden aan het invoeren van de zomertijd." Omdat

l

meester leidt, is het gewoon: "Van Hentert". Verder hij burgemeester is, heeft de heer Van Hemert indertijd l geen poespas over titels .of functies. Want functies heeft ook de invoering van de

Zondag~·~·et

in de Eerste Kamer

:J.

de heer Van Hemert genoeg. Zo heeft het Centraal ·verdedigd. ,,Ik vindt namelijk dat de gemeentelijke auto-. Bureau voor de afgifte v~ Rijvaardigheidsbewijzen nomie moet worden geëerbiedigd. Een gemeenteràad

l

- beter bekend als het CBR - een bestuur, waarvan de moet zelf kunnen bepalen wat op een zondag in haar j

heer Van Hemert voorzitter is. Nog niet zo lang geleden gemeente wel of niet k~," aldus de heerVan H~mert. ï

heeft de minister van V er keer en Waterstaat hem voor

.j

eeD tweede periode van vijf jaar tot vóorzitt~

benoemd. Kantonrechterswerk

'l

Het vreemde is echter dàt ondariks de nevenfuncties de l

naam Van Hemert tot Dingshof in een groot deel van Dat de heer Van Hemert het werk als Eerste-Kamerlid

l

ons land niet zo bekend is. Toch maakt hij al sinds 1973 met plezier doet, is in het voorgaande wel duidelijk ge-

I

deel uit van de fractie Ül de Eerste Kamer als opvolger worden, al was het alleen maar om het feit dat hij veel :1 van de heer Witteveen. vrije tijd aan dit werk besteedt. Maar wat is nu zijn ·~ Misschien dat er een lichtje bij u opgaat als ik de "abor- eigen kijk op het lidmaatschap van de Eerste Kamer? tus-kwestie" aanroer. Het grootste deel van onze fractie ,,De Eerste Kamer is min of meer beschouwend en dat in de Eerste Kamer stemde tegen het wetsvoorstel, is voor mij - ik onderstreep dat heel duidelijk - de lol. Je waarmee het tevens van de baan was. De heer van hebt meer gelegenheid om zaken uit te zoeken. Tevens Hemèrt heeft het geweten. "De onverdfaagzaamheid heeft men mij benoemd tot voorzitter van de Commissie van velen kwam ook toèn goed naar boven. Mijn huis van Verzoekschriften. Je kunt het vergelijken met een was ondergesmeerd met verf en op een gegeven ogen- soort Kantonrechterswerk en dat geeft mij erg veel vol-blik werd ook een ruit ingegooid," aldus de heer Van doening," zegt hij. "Bovendien blijft bij dit werkje geest

Hemert. fit. Nadelen zijn er eigerilijk niet. Wel zou ik liever

heb-ben dat er meer contacten zijn tussen Eerste- en Tweedç- .:₁

Uitdaging

,,De behandeling van het wetsvoorstel over abortus," zo vervolgt de heer Van Hemert, "was.trouwens ook de enige zitting van de Eerste Kamer, waarbij alle leden (75 naar u weet) van de Kamer aanwezig waren. Ook w~ er bij die zitting veel publiek." Overigens maakt de heer Van Hemert zich nièt zo ongerust over de aan-wezigheid van de Eerste-Kamerleden bij zittingen. "Als er moet worden gestemd over een of ander onderwerp is het absentei"sme betrekkelijk gering," aldus de heer Van Hemert. En hij kan het weten, want ijs en weder dienende. slaat hij geen enkele zitting over. Hij is dan ook niet zomaar gekozen van tweede ondervoorzitter van de Eerste Kamer. Afgezien van de zittingen op de dinsdagen, besteedt de heer Van Hemert ook veel vrije tijd aan het voorbereidende werk. "Elk weekeinde ben ik bezig met het doornemen van stukken en het maken van speeches. Voor mij is het een uitdaging orn goed beslagen ten ijs te komen."

Astronoom

Tijdens en na het gesprek met het Eerste-Kamerlid Van }lemert is geen andere conclusie mogelijk dan dat hij · een zeer breed georiënteerde man is. V oordat hij in 1951 op 36~jarige leeftijd werd benoemd tot burgemees-ter Van Maarn - volgend jaar gaat hij als zodarug met pensioen - was de heer Van Hemert rijksinspecteur

Kamer-leden. Nu Haya van Someren fractievoorzitter :1 is gaat het overigens al wat beter met die contacten~" :: Met deze uitspraak wil hij niet zeggen dat dit bij de heer ' Van Riel helemaal niet het geval zou zijn geweest (de

heer Van Riel was fractievoorzitter toen de heer Van Hemert Eerste-Kamerlid werd). "Als je de naam Van Riel n~t in het artikel, dan moet je schrijven dat ene Van Hemèrt alle bewondering heeft voor Van Riel." Aan zijn wens is bij deze dan voldaan.

Eigen mening

Aan het slot van het gesprek betoogt de heer Van HC:. mert met veel nadruk dat het hebben van een eigen mening bijzonder belangrijk is. "Partijdiscipline moet er zijn en die is er dan ook in de fractie. Maar de leden van een fractie moeten wel de gelegenheid hebben hun eigen mening op welke manier dan ook naar voren· te brengen. Ook zonder overlegtevoren met wie dan ook," aldus de heer Van Hemert.

Aan het Eerste-Kamerlid Van Hemert tot Dingshof zal het niet liggen een eigen mening duidelijk uit te spreken ..

•

Kopij voor deze rubriek zenden aan: mevrouw P. G. Lázár-Schilthuis, Brusselsestraat ~33, 6211 PD Maastricht.

,Gewoon jezelf kunnen zijn'

Het is geen eenvoudige opgave het liberaal beginsel zo beknopt te verwoorden dat het anderen duidelijk wordt wat wij bedoelen. Dit wordt weer aangetoond door de leus: "Gewoon jezelfkunnen zijn". Velen zullen daar inderdaad door aangesproken worden, maar bij an-deren komt het over als egocentrisch, egoïstisch en wordt het hardnekkige misverstand bestendigd, dat de VVD niet sociaal voelend zou zijn. En hebben wij niet allemaal kanten, die zich maar beter niet vrijuit kunnen ontplooien? Voor wij de beginselverklaring weer voor enige jaren vastleggen, zullen wij die goed moeten over-denken. Het volgende is een poging daartoe een bijdrage te leveren.

waar het om gaat in de politiek, zijn de mensen. Uitgangspunt moet daarom de vraag zijn: hoe zien wij de mens? De mens is een bevoorrecht schepsel, toege-rust met vele gaven, die hem vele mogelijkheden, veel vrijheid en grote macht geven. Heerser op aarde ... Dat legt hem een enorme verantwoordelijkheid op. Hij is verantwoordelijk voor het gebruik, dat hij maakt van de natuur: met respect, of nonchalant en kortzichtig, als wegwerp-consumptie-goed. Hij is verantwoordelijk voor wat vorige generaties hem nagelaten hebben aan culture-Je verworvenheden, wat aan volgende doorgegeven moet worden.

Hij is verantwoordelijk voor de vrijheid van anderen, die hij niet meer beperkingen mag opleggen, dan er van nature reeds zijn; in één woord verdraagzaamheid. Hij is verantwoordelijk voor al wie of wat zwakker of

in afzonderlijke welzijnssectoren. Over de hiervoor ge-noemde afstemming Kaderwet en Wet Voorzieningen Gezondheidszorg bestaat onderzekerheid. De koppeling is naar een onbekende toekomst verschoven. Het is zelfs mogelijk dat belangrijke en uiterst kostbare voorzienin-gen zoals de ziekenhuizen geheel buiten de werking van de WVG gehouden zullen worden en daarmede ook in de toekomst ongrijpbal!X blijven voor de Kaderwet Wel-zijn.

Dit alles is duidelijk in strijd met de behoefte aan meer afstemming· op het welzijnsterrein. De wat chaotische lappendeken blijft op die manier in stand. Dit perspectief heeft de HR WB ertoe genoopt om een ongebruikelijke stap te zetten. De opstelling en publicatie van een (onge-vraagd) aanvullend derde advies. Bij de beschouwingen dje aan d~ Kaderwet gewijd zulle!) worden in de betrok-ken Kamercommissie n.a.v. de Memorie van Antwoord zal men dunkt mij aan deze ontwikkeling grote aandacht ·

moeten geven.

Het lijkt mij niet goed mogelijk dat de Kamercommissie erin zal slagen om in het Kader Voorlopig Verslag al tot zo'n afronding te komen dat daardoor de weg naar de openbare mondelinge behandeling in het Parlement is vrij gemaakt. Vanuit tijdsoverwegingen is dat geen ple-zierige constatering. De belangrijke zaak waar het hier-om gaat lijkt me echter een nieuwe schriftelijke ronde

van voorbereiding ten volle waard.

e

10

minder begaafd is m.a.w. sociale rechtvaardigheid. Kortom: hij is verantwoordelijk voor alles wat hij met zijn gaven, zijn vrijheid en zijn macht doet, verantwoor-delijk voor al zijn doen en laten.

Verantwoordelijkheid en vrijheid hangen samen. Vrijheid-heeft beperkingen, er zijn grenzen aan onze gaven en mogelijkheden; er zijn grenzen die onze ver-antwoordelijkheid ons oplegt, er is de vrijheid van anderen. Het liberalisme wordt bijna altijd samengevat in dat ene woord: vrijheid. Maar vrijheid is geen doel zichzelf, het is gevolg en middel.

Zoals democratie evenmin doel op zichzelf is, maar middel voor vrijheid. Wat willen wij met die vrijheid en die' democratie? Daar gaat het om. Wat wij willen is het welzijn van de mensen en zorgvuldig beheer van wat ons is toevertrouwd. En omdat dit niet bereikt kan worden als wij onszelf niet verantwoordelijk voelen, daarom moet dat verantwoordelijkheidsbesef voorop gesteld

worden. ·

Het lijkt aantrekkelijker de mensen vrijheid en andere aangename dingen te beloven, dan hen te belasten met verantwoordelijkheidsbesef. Leven is een ernstige zaak; volwassen mensen moeten zich mondig gedragen en verder kijken dan zichzelf.

Wie zijn verantwoordelijkheid beseft en er naar streeft daarnaar te handelen, is een waardevol, waardig mens. Wie er alleen naar streeft zichzelf te zijn, is dat niet. Verantwoordelijkheidsbesef als leidraad inspireert en brengt het menselijk bestaan op een hoger plan. J .H.S.

e

Blauwe boekjes

Dit jaar startte het bestuur van de Vrouwen in de VVD met de uitgave van een eigen bulletin voor de vrouwe-lijke VVD-leden. Velen van u hebben inmiddels kennis gemaakt met deze blauwe boekjes en van vele zijden werd waardering voor dit initiatief geuit.

Uiteraard is het bestuur daar erg blij mee, maar ... ook de Liberale Vrouw kan slechts dàn blijven verschijnen, als er een groot aantal vaste abonneès als basis aanwe-zig is.

V oor 1979 betaalt u voor de komende nummers slechts

f

7.50 minimaal; dit bedrag kunt u overmaken op rek. nr. 33 83 57 135 van de Rabobank te Krimpen aan de Lek, t.n.v. De Liberale Vrouw. Giro van de bank: 381 839. Onderstaande strook zenden aan: mevrouw W. Pols-van der Spruit, van Ostadestraat 19, Krimpen aan de Lek.

Ondergetekende: ... . Adres: ... . Postcode: ... Plaatsnaam: ... . stelt· prijs op regelmatige toezending van De Liberale Vrouw en maakte voor 1979 een bedrag van

f

over.

,Gelukkig schrijft Thorbeckehuis niet voor wat er

op Terschelling moet gebeuren'

Op deze bladzijde het

vijfde gesprek met een

liberale burgemeester. Onze medewerker Hans de Bie vervolgt de serie .,Burgemeesters van Nu"

met een gesprek met de

heer mr. J. H. J. van Blommestein van Terschelling. Eerder in

Vrijheid en Democratie

verschenen gesprekken

met de h~er J. de Widt

van Bennebroek, mevrouw

mr.J.M. Corver-Van

Haaften van Soest, de heer

H.J. L. Vonhoffvan

Utrecht en de heer

H. Machielsen van

Zandvoort.

Burgemeester mr. J.H.J. van Blommestein van Terschel-ling heeft er nogal moeite mee, dat rond gemeenteraads-verkiezingen radio en televisie de landelijke politieke prominenten zo veel ruimte geven. Ministers en

fractie-voorzitters, die dan vertellen, dat, in het licht van de ko-mende formatie van nieuwe gemeenteraden, hun partij de enige beste is. Terschellings burgemeester hierover;

"Dit teevee-optreden is helaas vaak tè bepalend voor de uitslag van lokale verkiezingen. Ik heb toch meermalen gehoord, dat men bij gemeenteraadsverkiezingen bij-voorbeeld op een CDA'er stemt, omdat Van Agt het wel goed doet. In dit verband is het, volgens mij, veel belang-rijker hoe plaatselijke kranten aandacht aan de gemeen-telijke verkiezingsstrijd besteden. Daarin kunnen wet-houders en gemeenteraadsleden zich, in de richting van

de inwoners, verantwoorden over het door hen gevoerde beleid". Of het misschien komt doordat mr. Van Blom-mestein in feite een Nederlandse gemeente leidt in een landelijke uithoek, het lijkt duidelijk, dat hij het centra-lisatie niet begrepen heeft Hij zegt: "De Partij van de Arbeid centraliseert, de VVD gelukkig niet. De vrijheid

van de burger is een vaststaand liberaal beginsel. Het zou griezelig zijn, als vanuit het Thorbeckehuis in Den

·Haag zou .worden aangegeven wat er op Terschelling moet gebeuren. Gelukkig merk je het keer op keer, dat het juist de VVD is, die in zijn propaganda de basis de nodige aandacht geeft".

Belangrijk goed

De rust op zijn eiland is voor burgemeester Van Blom-mestein een belangrijk goed. Nog niet zo lang geleden gaf hij geen toestemming voor een geluictsrijke muziek-happening op Terschelling, omdat daarmee vakantie-gangers zouden kunnen worden weggejaagd worden. Hij weet zich in dit standpunt gesteund door zijn college. Als voormalige directie-secretaris bij de KLM is Terschel-lings eerste burger geen man om lang stil te zitten. Bur-gemeester Van Blommestein vindt het dan ook een juis-te zaak als ook de burgemeesjuis-ter meedoet in de porjuis-te- porte-feuille-verdeling. Hij vindt dat een burgemeester niet al-lèèn lintjes moet doorknippen en eerste ballen moet af-trappen. Hij zegt: "Ik vind het geen goede ontwikkeling om over een college-standpunt te praten zonder de bur-gemeester er in te kennen. Zoals dat in Zaandam ge-beurde". Daar werd de burgemeester, notabene door zijn eigen partijgenoten, vrijwel buiten spel gezet. Burgemees-ter Van Blommestein constateert met tevredenheid, dat in meer dan de helft van de Nederlandse gemeentèn de burgemeester een portefeuille heeft. Over zijn optreden als VVD'er tijdens de uitoefening van zijn openbare functie zegt mr. Van Blommestein: "Ik streef er natuur-lijk naar om niet een al te duidenatuur-lijk politiek stempel te krijgen. Zoals burgemeester Polak van Amsterdam. Ik zou dan ook nooit bij gemeenteraadsverkiezingen op het eigen eiland het woord voeren op een politieke bijeen-komst. En zelfs al zou ik dat wel een keer doen, ergens op het vasteland, dan moet ik nog voorzichtig te werk gaan. Eén niet geheel doordachte uitspraak en ook de

plaatse-lijke pers op Terschelling. weet het te melden". Een burgemeester is dus politiek niet aanspreekbaar, maar in hoeverre is zijn optreden toch van invloed op het stem-gedrag van de kiezer? Mr. Van Blommestein vindt dit een uitermate interessante materie, die volgens hem nog nooit uitvoerig is bestudeerd. Vragen als: kan een bur-gemeester nu zo maar zijn gang gaan, kan hij, als bijvoorbeeld 'herkenbare liberaal, optreden, zonder dat zijn handelwijze van invloed is op het stemgedrag, inte-resseren mr. Van Blommestein uitermate. "Zou toch eens gepeild moeten worden", meent hij.

Goede maatjes

Hoewel dé burgemeester van Terschelling er voortdurend naar streeft liberaal te zijn, gaat het hem toch primair om zijn eiland. De belangen van de Terschellingse bevolking wegen voor mr. Van Blommestein zwaarder dan goede maatjes te blijven met zijn politieke partij. Als dat ooit eens onverhoopt aan de orde zou komen. Mr. Van Blommestein: "Ik zou ook bij politiek-verwante bewinds-lieden protesteren als belangen van Terschelling in het gedrang zouden komen". Toen onlangs een gezelschap onderwijsjournalisten Terschelling bezocht, namen mr. Van Bloinmestein en zijn wethouders gretig de kans waar om de onderwijsproblematiek van het eiland op tafel te gooien. Voor de burgemeester maakte het toen niet uit of er nu wel of geen VVD-minister aan het hoofd van het desbetreffende departement staat.

Moet een burgemeester alleen burgemeester zijn of mag hij ook in zijn partij nog een aEere functie bekleden? Burgemeester Van Blommestei is daar duidelijk over. Hij zegt: "Het zou een verar · g betekenen als het niet mogelijk zou zijn op verschillende bestuursniveaus een functie te hebben. Vergeet niet, dat de beide

be-stuursniveaus dan van elkaars kennis kunnen profite-ren. Zoals dat met burgemeester Machielsen van Zand-voort het geval is, die in de Staten van Noord-Holland zit". Mr. Van Blommestein is een groot voorstander van een afspiegelingscollege of liever gezegd: een college, steunend op de grootst mogelijke meerderheid. Hij zegt:

"Een programcollege is dwangmatig, eenzijdig en onver-draagzaam. Een programcollege is duidelijk voor een bepaald deel van de bevolking. En dat druist tegen elk li-beraal beginsel in".

Over zijn eigen functioneren als burgemeester, hetgeen hij nog niet zo erg lang doet na zijn overgang van de KLM naar Terschelling, zegt mr. Van Blommestein: "Ik voer het beleid van de gemeenteraad loyaal uit. Al zou het niet helemaal boteren met de beginselen van de VVD. Ik probeer strijdbaar te zijn in de ric~ting van Den Haag.

als het om Terschelling gaat. Ik zou er niet tegen opzien de kat daar de bel aan te binden als het belang van mijn eiland dat zou vragen. Ik pretendeer boven, of noem het liever, tussen de partijen te staan. Een burgemeester mag hoogstens indirect politiek herkenbaar zijn". Over zijn partij tenslotte: "Ik vind het een groot goed, dat de VVD :

niet zo partij-bonzerig handelt".

e

'

---~~·41_

'•·

doordrs.F. vander Schtlar, voorzitter van de werkgroep profijt voor de patient,lid van de sociaal-ecoriomisdie commissie van de VVD.

. \

VVD-werkgroep positief

over profJjtbeginsel bij tandheelkunde

In Vrijheid en Democratie van 29 juni 1979 houdt de Utrecht~e tandarts Bos een pleidooi voor de denk-beelden van zijn collega Hupkes. Hupkes, het zij hier alleen maar ·.gememoreerd, bepleit al vele lange jaren, zoals collega tandartsen uit talrijke publicaties bekend · . zal zijn, een geheel andere opzet van de

Gezondheids-zorg.

Aangezien onze werkgroep tijdens de relatief korte pe-riode van zijn bestaan inmiddels van vele kanten verzoe-ken en suggesties als die van· Bos heeft ontvangen om iets te doen aan de problematiek, laat ik hieronder een kort overzicht volgen van enkele van onze bevindingen. Tandarts Bos zal dan ook kunnen vaststellen dat wij in wezen grotendeels al bezig zijn uit te voeren, hetgeen hij aan het slot van zijn artikel suggereert: "Hupkes' plan" zou door deskundigen van verschillende richtingen ver-der moeten worden uitgewerkt." De werkgroep bestaat

dan ook slechts voor een deel uit tandartsen. Alle ove-rige door Bos gesuggereerde disciplines zijn in de werk-· groep vertegenwoordigd. Daarenboven hebben daarin voorlichtingsdeskundigen en nuchtere rekenaars zitting. Een vooraanstaand lid van de partijcommissie Volksge-zondheid maakt deel uit van onze werkgroep. Dat schept de mogelijkheid van voortdurende coördinatie met de officiële partijinstantie die verantwoordelijkheid &aagt voor de meningsvorming over het gebeuren in de Volksgezondheid;

Begin van dit jaar werd de problematiek behandeld in een vergadering van de VVD-belastingcommissie. In principe staat men daar niet afwijzend tegenover een "eigen bijdrage naar draagkracht" voor de tandheeld-kunde. De VVD-belastingcommissie houdt het onder-,werp op haar agenda en heeft specifieke gegevens over het gebeuren in de tandheelkundige sector nodig voor een concrete stellingname.· Volgens de gebruikcilijke gang van zaken zal een eventueel officieel standpunt van de belastingcommissie over (uitsluitend) de fiscale en af-drachtaspecten ook nog door de Sociaal-Economisch koepel worden getoetst. Daar zal ook wel reden voor zijn. Een eigen bijdrage naar draagkracht heeft immers in zoverre iets te maken met ons progressieve belasting-systeem, dat de hoogte van het inkomen maatstaf is voor de tegenprestatie die ieder individu moet leveren, indien deze een beroep moet doen op een collectief geor-ganiseerde "dienst"~-Het spreekt ·voor zich d~~ot toepas-sing van het draagkrachtbeginsel op een veelheid van be-talingen voor overheidsdiensten, een gedeeltelijke her-overweging van ons huidige progressieve belastingsy-steem nodig zou kunnen maken. Persoonlijk ben ik overigens voorstander van een nieuwe opzet van ons systeem van loon- en inkomensbelasting evenals van di-recte betaling (naar- draagkracht) van (overheids)dien-sten door de gebruikers daarvan.

Kenmerken

Onlangs is een delegatie van onze werkgroep, bestaande uit het Utrechtse Hoofdbestuurslid van de. VVD, tand-arts H. Lauwers (hij behandelde Hupkes' voorstellen

12

Congres in Utrecht over

binnengemeentelijke

decentr~lisatie

Op 29 september a.s. org~seert de .afdeling Utrecht afgewezen, vanwege het risico van een vierde bestuurs-met steun van de Vereniging van Staten- en Raadsle- laag en omdat zij het bestuur slechts schijnbaar dichter den een symposium over binnengemeentelijke decentra- bij de burgers zou brengen. · · , lisatie. Het symposium. wordt voorbereid door de Mde-,- Inmiddels bestaan echter in een aantal met näme grotere lingscommissie voor algemene, bestuurlijke en juridische gemeenten al bepaalde vormen van'territoriale decentra-zaken en zal worden voorgezeten door

rru:

D. H. Kok. · lisatie of wordt daarmee geëxperimenteerd (Rotterdl!in De bijeenkomst zal worden gehouden in het Jaar- Zaanstad, Apeldoorn, Amersfoort etc.). In een aantal beurscongrescentrum te Utrecht. beginnen om 10.15 uur andere gemeenten zijn plannen bekengemaakt of di~s~ · en wordim beëndigdom ca. 16.00uur. sicnota's gepubliceerd (bv. Amsterdam, Gouda, 's-Gra-Mr. J. G. C. Wiebenga, lid van de Eerste Kamer der venhage, Utrecht). Daarnaast. wordt (vaak

al

lange

tijb)

Staten-Generaal en burgemeester van Eelde zal in een ip zeer vele gemeenten gewerkt met een andere vorm algemene .inleiding 4e verschillende aspecten van dit on- ,van decentralisatie, nl. via functionele commissies. derwerp belichten, o.m. aan de hand van de rapporten · Bij het kiezen voor decentralisatie speelt niet alleen de ',,Binnengemeentelijke decentralisatie" van het Ministerie. keuze tussen functionele en/ of territoriale decentralisatie

van Binnenlandse Zaken (verkrijgbaar bij de afdeling . een rol, maar komen verscheidene fundamentele vragen. i

V oorlichting van dat Ministerie) en ,,Functionele decen- aan de orde. Op welke terreinen kunnen commissies en/ trl!lisatie binnen de gemeente" van de Vereniging v.an of wijkraden werkzaam zijn, wat zijn hun bevoegdheden, Nederlandse Gemeenten. hoe is dé verhouding tot de gemeenteraad, beschikken Een in 1975 door de Vereniging van Staten- en R!Ulds- zij over een eigen budget. wat is hun omvang en hoe

leden ingestelde commissie die zich met territoriale de- worden zij samengesteld, hebben zij ambtelijke bijstand, centralisatie heeft beziggehouden, kwam tot de conclusie hoe is de openbaarheid ·geregeld etc. etc. Bij gekozen dat die decentralisatie-vorm (wijkraden) moest worden wijkraden komen dan ook nog problemen met

betrek-, Jdng tot de gebiedsomvangbetrek-, het actie( en passief kies-recht, de wijze van kandidaatstelling, samenhang met ambtelijke deconcentratie etc.

·zich wel verzekeren tegen ongevallen - hoewel een ze-kere nalatigheid hier ook vaak een rol speelt. Maar de schade die het gevolg is van een kapotte motor is niet te verzekeren; zelfs de fabrieksgarantie vervalt als blijkt dat het oliecarter gevuld werd met water i.p.v. met olie. Het voorbeeld is niet overdreven.

Solidariteit

In de komende jaren zal steeds dUidelijker worden dat de hierboven genoemde factoren van betekenis voor

de

bepaling van individuele of collectieve verantwoordelijk-heid, niet alleen van toepassing is op tandziekten; maar · ook op andere kwa4ln. Toetsing van meerdere elementen verbonden aan het voor verzekeringen - en in toenemen-de ,mate ook in toenemen-de politiek - zo belangrijke begrip "Soli-dariteit" lijkt een kernopgave voor de denkers in onze partij over liberale politiek, gebaseerd op de individuele verantwoordelijkheid. Die verantwpordelijkheid kan overigens nimmer worden aanvaard, als de burgers niet geïnformeerd worden over de samenhangen in ons be-stel. In het geval van de tandheelkunde tussen de ver-zorging en voeding (individuele verantwoordelijkheid) enerzijds en de kosten van handhaving

van

de kwa-liteit van het gebit anderzijds. Dat kan alleen door di-recte betaling (naar draagkracht) van de kosten.

Directe zeggenschap voor een ieder individueel op het gebeuren is daaraan onlosmakelijk verbonden. Omdat de tandheelkunde een relatief zelfstandig geheel vormt binnen de gezondheidszorg is het ook ,een &~'SChikt ge-bied om te trachten daar met aanzetten voor een geheel

andere aanpak te komen. .

e

Om een beter inzicht te krijgen in de ervaringen die in

verschillende gemeenten zijn opgedaan met decentralisa-tievormen wordt dit symposium georganiseerd. Het is · speciaal bestemd voor raadsleden en VVD-afdelingsbe- 1

stuursleden van grotere gemeenten die met dit onder-werp te maken hebben of daarmee mogelijk nog gecon-fronteerd zullen worden. leder VVD-lid is echter welkom.

Aanmelding.kan geschieden door het inzendfn van

on-derstaande bon. ·

•

Naam: adres: ...•...• : ...•...•..•...•••• woonplaats: ...•... ~ ...•.•...•.•••.•...•••• politieke functie: ... .

,-wenst deel te nemen aan het symposium "Biruiengemeen- i

telijke decentralisatie" te Utrecht. De kosten (f 25,-) zijn heden overgemaakt op postrekening 2815545 t.n.v. de penningmeester van de VVD-afdeling Utrecht.

Datum: Handtekening:

\

Zenden naar VVD-afdeling Utrecht. Postbus 448, 3500 AL Utrecht.

L

----~---.~~--

13

I

---~---~1

- !

De energieproblematiek staat momenteel in het centrum van de belangstelling.

' Mensen uit de meest

uiteenlopende politieke richtingen zijn het erover eens dat bezuinigd moet worden op het energieverbruik. Hiernaast in onze gastkolom een artikel met een voorstel voor een wettelijk kader van zo'n energiebeperking geschreven doqr dr.J. WiJting, wetenschappelijk hoofdmedewerker Farmacie aan de - Rijksuniversiteit van Utrecht: /

Schijventarief voor energiebeperking

De conventionele energiebronnen dreigen uitgeput te ra-ken.

Andere bronnen zijn niet tijdig beschikbaar. Beperking van het energieverbruik is daarom n9Qdzakelijk. Het schijventarief op energieverbruik biedt daarvoor

aan-trekk~jke mogelijkheden.

Onrustbarende toename

De toename van het energieverbruik per hoofd van de bevolking in de westerse wereld neemt onrustbarende vormen aan.

Jarenlang bedroeg de stijging in dit verbruik meer dan 7% per jaar. Weliswaar zijn deze stijgingspercentages sinds de oliecrisis' in 1973/1974 verminderd, maar zelfs deze stijging in het energieverbruik ial er toe leiden, dat de wereld over enige decennia zomier fossiele brandstof zal zitten. Deze periode zal nog aanzienlijk bekort wor-den, indien het verbruik van energie in de ontwikkelings-landen zal stijgen naar het niveau van het verbruik in de westerse wereld. Voorts zal het niemand verbazing wekken, dat een snelle ontwikkeling van·China tot een tweede Japan in economisch opzicht, de stijging van het wereldenergieverbruik een zeer sterke . imJ!uls zal geven.·

Consequ~nties

Men heeft zich te laat gerealiseerd dat de voorraden fos-siele brandstof eindig zijn. In elk geval zijn niet tijdig ge-eigende maatregelen genomen. Zo is de ontwikkeling

van alternatieve energiebronnen te laat op gang geko-men. Zoals thans te voorzien is, zal 'het nog zeker enige tientallen jaren duren voordat dergelijke bronnen in een toepasbaar stadium op grote schaal zijn gebracht. Bo-vendien zal het daarna nog eens, vele jaren duren, voor--dat het gehele maatschappelijke bestel voldoende inge-speeld zal zijn op deze nieuwe situatie. Weliswaar is de kernenergie als alternatieve energiebron in een toepas-baar stadium gekomen, maar aan het gebruik hiervan op grote schaal zijn nog moeilijk in te schatten risico's verbonden, terwijl bovendien de wereldvoorraad kern-brandstof niet oneindig is. •

Vermindering

'

Het zal duidelijk zijn, d~t bij een niet tijdige en vol- . doende beperking van het energieverbruik een invoering van het gebruik van kernenergie op reeds korte termijn onafwendbaar is, daar het beschikbaar komen van ande-re energiebronnen te lang op zich zallaten wachten. Daar dit vanwege de grote risico's ongewenst

iS,

zal het energieverbruik op wereldniveau niet langer moeten toenemen, ook niet met geringere stijgingspercentages, maar in absolute zin zelfs moeten dalen.

Een ander zeker reëel gevaàr bij uitblijven van energie-beperking is het ontstaan van een grote economische crisis, voortvloeiend uit de steeds maar verder stijgende olieprijzen.

14

Sinds de oliecrisis in 1973/1974 zijn door diverse rege-ringen verschillende pogingen ondernomen het energie-verbruik af te remmen, echter slechts met mager resul-1aat .. Dat de jaarlijkse stijging van het energieverbruik

sindsdien relatief minder is geworden, is hoo(dzakelijk te danken aan een afgenomen economische activiteit De onlangs gedane oproep door de Nederlandse regering tot een vrijwillige matiging van het energieverbruik in hét kader van de zgn. "5 %-operatie" lijkt vrijwel op .niets uit te lopen. Dringende maatregelen lijken wat dit be-treft de enige uitkomst te bieden. Gedacht wordt reeds aan het weer invoeren van de autoloze zondag en het nemen van snelheidsbepalende maatregelen.

dag en het nemen van snelheidsbepalende maatregelen. Ook is geopperd om per categorie van autobezitters de auto een dag per week thuis te laten staan. In Joegosla-. vië zijn de auto's op basis van hun kentekenbewijzen

ingedeeld in bepaalde categorieën, die op verschillende

zondagen niet mogen rijden. ·

Betutteling

In de meeste gevallen gaan maatregelen met als doel een beperking van het energieverbruik gepaard met- een inge-wikkeld systeem van wetten, waardoor een uitgebreid controle-apparaat in het leven geroepen zal moeten wor-den. Daardoor zullen de burgers zich steeds meer en meer direct geconfronteerd voelen met èen steeds verder gaande bureaucratie van wetten en regels, waardoor steeds minder een beroep wordt gedaan op de eigen '

verantwoordelij~eid van de burger ta.v. het energiever-bruik.

De overheid regelt immers ·alles al voor hem. De bur-ger zal daardoor meer onverschillig gaan staan t.o.v. het energieverbruik en zal zich zo mogelijk aan de wettelijke maatregelen proberen te onttrekken. ~ Een ander nadelig gevolg van de maatregelen is, dat in 1

vrijwel alle gevallen willekeurig bepaalde bevolkings-groepen onevenredig zwaar worden getroffen, juist doordat bestedingsvrijheid van de beschikbare hoeveel-heid brandstof door de burg~r ontbreekt Zo zullen bij invoering van een autoloze zondag de horeca en vaiçan-tiecentra zwaar getroffen worden, terwijt de flatbewoner in de Bijlmermeer, die zondags eens wat groen op de V

e-luwe wil zien z'n auto niet kan gebruiken, in weerwil van . het feit, dat hij de andere dagen van de week de auto . heeft laten staan.

Het effect van een te sterke betutteling door de over-heid zou zelfs wel eens tegengesteld aan het beoogde ef-fect kunnen zijn. De flatbewoner in de Bijlmermeer zou als reactie op de autoloze zondag wel eens de auto naar z'n werk kunnen gaan gebruiken. Ook in andere geval- . Jen zal de burger zich dermate door allerlei regels "om-strengeld" voelen, dat hij er behagen in zal scheppen zich hieraan zoveel mogelijk te onttrekken. ·

Eenvoudig