Eigen bijdrage in detentie verergert schuldenproblematiek

Aan de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie Tweede Kamer der Staten Generaal

Per email: cie.vj@tweedekamer.nl

Amersfoort, 13 januari 2015

Betreft: inbreng verslag (wetsvoorstel) eigen bijdrage in detentie, nr. 34068

Geachte leden van de Tweede Kamer,

Op 15 januari 2015 is de schriftelijke inbreng voor het wetsvoorstel Wijziging van de Penitentiaire beginselenwet, de Beginselenwet verpleging ter beschikking gestelden, de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen en enige andere wetten in verband met de eigen bijdrage voor verblijf in een justitiële inrichting.

De Federatie Opvang maakt zich grote zorgen over de gevolgen van de eventuele

invoering van eigen bijdragen voor verblijf in detentie (daaronder begrepen verblijf in het kader van TBS en elektronische detentie). De Raad van State heeft in zijn advies over het wetsvoorstel helder op een rij gezet welke maatschappelijke en financiële gevolgen te verwachten zijn. De Federatie Opvang wil de juistheid en correcte inschatting van de Raad van State vanuit de praktijk onderstrepen. Jaarlijks melden zich substantiële groepen mensen die na detentie dakloos zijn, geen inkomen hebben en meestal grote schulden hebben. De instellingen voor maatschappelijke opvang willen een bijdrage leveren aan het voorkomen van recidive en het resocialiseren van deze mensen. Daar zijn goede werkwijzen voor ontwikkeld en de recidive is dalend. Schulden zijn voor deze groep één van de belangrijkste hindernissen om weer een gewoon bestaan op te bouwen.

Na detentie krijg je pas een uitkering als je een vaste verblijfplaats hebt. Maar om een huis te huren moet je een uitkering hebben. In deze vicieuze cirkel zijn

woningcorporaties dan ook nog geneigd om mensen met schulden überhaupt geen huurcontract aan te bieden. In het recente rapport Gevangen in Schuld

is deze dynamiek door de Hogeschool Utrecht uitgebreid uitgewerkt. Recidive lijkt wel haast onvermijdelijk voor ex-gedetineerde dakloze mensen.

Tijdens het Rondetafelgesprek op 18 december 2014 hebt u van alle partijen gehoord welke negatieve effecten de invoering van dit wetsvoorstel zal hebben op recidive en

1

Jungmann, N. Menger, A. Anderson, M. Stam, D. (2014) Gevangen in schuld. Hogeschool

Utrecht, Utrecht

maatschappelijke kosten. De Federatie Opvang sluit zich bij het pleidooi van deze partijen aan. In de bijlage bij deze brief hebben wij enkele vragen opgenomen die mogelijk voor u aanleiding zijn om te benutten bij de inbreng voor het verslag.

Bij vragen over deze brief kunt u zich wenden tot Rina Beers, senior beleidsmedewerker, 06-13846484.

Met vriendelijke groet,

J. Laurier

Voorzitter

Bijlage: Vragen wetsvoorstel eigen bijdragen in detentie

1. Kan de staatssecretaris aangeven of onderzoek is gedaan naar het effect van het invoeren van de eigen bijdrage regeling op de mate van recidive van ex-

gedetineerden? Hoe groot is dat effect?

2. Heeft de staatssecretaris onderzocht welke extra kosten gemeenten zullen moeten maken voor schuldhulp in het kader van het afbetalen van eigen bijdragen

vanwege detentie? Hoe hoog zijn die extra kosten?

3. Geldt de eigen bijdrage ook voor gedetineerden die gegijzeld worden vanwege schulden die zij niet kunnen afbetalen, bijvoorbeeld dakloze mensen die hun boetes voor buitenslapen of urineren in het openbaar niet aan het CJIB kunnen betalen vanwege het ontbreken van inkomsten?

4. Heeft de staatssecretaris onderzocht hoeveel mensen vanwege de eigen bijdrage in detentie een beroep zullen gaan doen op de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen en welke kosten daarmee gemoeid zijn? Zo ja, om hoeveel mensen en kosten gaat het?

5. Heeft de staatssecretaris onderzocht hoeveel mensen vanwege de eigen bijdrage in detentie een beroep zullen gaan doen op beschermingsbewind en welke kosten daarmee gemoeid zijn? Zo ja, wat was daarvan de uitkomst?

6. Ex-gedetineerden die vanwege dakloosheid een beroep doen op maatschappelijke opvang zijn verplicht voor die opvang een eigen bijdragen aan de gemeente te betalen (geregeld in de Wmo2015). Het na afloop van detentie betalen van een eigen bijdrage voor detentie cumuleert met de eigen bijdrage voor

maatschappelijke opvang. Vindt de staatssecretaris deze cumulatie wenselijk en is die beoogd? Zo nee, hoe gaat de staatssecretaris dit dan oplossen? Heeft de staatssecretaris hierover overlegd met de gemeenten?

7. Heeft de staatssecretaris overleg gehad met de gemeenten (die de uitvoerder zijn van de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening) over de effecten van de invoering van de eigen bijdrage in detentie?

8. Gaat de afbetaling van de eigen bijdrage voor op een eventuele al bestaande minnelijke schuldenregeling en ondervinden overige schuldeisers nadeel van deze preferentie?

9. Vervallen bestaande schuldenregelingen doordat de gedetineerde als het ware

‘een nieuwe schuld’ aan gaat? Is de eigen bijdrage in detentie saneerbaar ofwel kan een schuld vanuit de eigen bijdrage in detentie onderdeel uitmaken van een sanering in het kader van de WSNP?

10. Is de eigen bijdrage vanwege detentie aftrekbaar van de belasting? Geldt dit ook voor ouders van een minderjarig kind die in een penitentiaire inrichting verblijft?

11. Wat is de omvang van de uitvoeringskosten die gemoeid zijn met het heffen en innen van eigen bijdragen in detentie?

12. Is er voorzien in een hardheidsclausule voor het betalen van een eigen bijdrage in

detentie? Zo ja, hoe komt deze te luiden? Zo nee, waarom niet?