Chyluslekkage dieetadvies

(1)

VOEDING & DIEET

Dieetadvies bij een chyluslekkage

het MCT-dieet

ADVIES

(2)

Wat is chyluslekkage?

Het voedsel dat u eet, wordt verteerd. De voedingsstoffen worden door de darmwand opgenomen en komen in het bloed terecht.

Zo worden ze door het hele lichaam vervoerd en komen ze overal terecht waar ze nodig zijn.

Bij de vetten gaat de overgang van darm naar bloedbaan via een tussenstap: de chylus. Chylus is een vloeistof (lymfevocht) die in de darmwand wordt gevormd, en die veel vetten bevat. Met de chylus wordt het vet vanuit de darm naar de bloedbaan vervoerd.

Als iemand geopereerd wordt in de buik- of borstholte, kan een gaatje ontstaan in een chylusvat. Door dit gaatje kan chylus weglekken. Hierdoor verliest u veel calorieën (energie) en belangrijke voedingsstoffen.

Een lek in een chylusvat geneest vaak van- zelf. Maar het gaat sneller als er zo min mogelijk chylusvocht door het gaatje stroomt.

Waarom een dieet?

Eigenlijk is de oplossing simpel: als u weinig chylus maakt, kan er weinig weglekken. En

als u weinig vet eet, maakt u weinig chylus.

Dus mag u bij dit dieet zo min mogelijk vet eten.

Maar dit heeft ook een groot nadeel. Vet is namelijk een belangrijk onderdeel van de voeding en als u er te weinig van binnen- krijgt, krijgt u te weinig energie binnen. U kunt ook een tekort krijgen aan vitamines en mineralen die samen met vet in de voeding voorkomen, zoals de vitamines A, D, E en K.

Het vet zomaar uit de voeding weglaten, is dus geen goede oplossing. Wat wél werkt, is het gewone vet vervangen door MCT- vetten.

Wat is MCT-vet?

De vetten in onze voeding bestaan voor het grootste deel uit lange ketens van vetzuren, Long Chain Triglyceriden, afgekort tot LCT.

Deze LCT’s worden via de lymfe (chylus) in het lichaam opgenomen.

Er zijn ook kortere ‘vetketens’, de Medium Chain Triglyceriden of MCT’s. Deze wor- den na de vertering rechtstreeks door de darmwand opgenomen en naar het bloed

U hebt het advies gekregen om het MCT-dieet te volgen. Dit dieet is speciaal bedoeld voor mensen met een chyluslekkage.

In deze folder leest u wat een chyluslekkage is en wat het dieet inhoudt.

Dieetadvies bij een chyluslekkage

(3)

vervoerd. Een voeding met voornamelijk MCT-vetten zorgt dus dat er weinig chylus aangemaakt wordt.

Hoe ziet het MCT-dieet eruit?

Bij het MCT-dieet zijn twee zaken heel belangrijk:

• U mag maar héél weinig ‘gewone vetten’ (LCT’s) nemen (u gebruikt dus een vetbeperkte voeding).

• U moet voldoende MCT-vetten gebruiken.

MCT-vetten

In plaats van gewone boter, margarine, halvarine, olie en/of producten om in te bakken en te braden moet u MCT-margarine en/of MCT-olie gebruiken. MCT-vetten smaken anders dan gewone vetten. Ook bederven ze sneller, en buiten de koelkast worden ze vloeibaar. MCT-vetten moeten dus altijd in de koelkast worden bewaard.

U kunt MCT-producten kopen bij gespeci-

aliseerde bedrijven. U vindt de gegevens verderop in deze folder.

Het dieet in de praktijk

In het ziekenhuis wordt uw maaltijdkeuze- formulier aangepast aan de richtlijnen. Dat wil zeggen: er wordt alleen gebruik gemaakt van magere producten en de maaltijden worden bereid met MCT-vet.

Als u zelf met het dieet aan de slag gaat, is het belangrijk dat u weet welke producten in het dieet passen en welke u moet vermij- den. Deze informatie vindt u in de variatielijst verderop in deze folder.

Waar kunt u MCT- producten kopen?

Margarine en olie met MCT-vetten vindt u niet in de gewone supermarkt. U kunt deze producten bestellen bij Kopra Trading en bij Tefa.

Chylusvocht bevat veel eiwit. Als u veel chylusvocht verliest, kan het nodig zijn dat u voeding gebruikt met meer eiwit. Uw diëtist zal u hierover informeren.

Om de darmen aan de MCT-

vetten te laten wennen,

moet de hoeveelheid van

dit vet langzaam worden

opgebouwd. Begin met

25 gram MCT-margarine

per dag en voer deze

hoeveelheid op in overleg

met uw diëtist.

(4)

Kopra Trading Postbus 200

6932 AD Westervoort T 0478 – 53 13 11 I www.kopra-trading.com

Tefa

Antwoordnummer 473 3500 SJ Utrecht T 030 – 282 12 22 I www.tefa.nl

Wat hebt u dagelijks nodig?

Een gezonde voeding bevat alle voedingsstoffen die uw lichaam dagelijks nodig heeft. Dat wil zeggen: voldoende energie om te kunnen functioneren en voldoende eiwitten om het lichaam te kunnen onder- houden. Ook bevat zo’n voeding voldoende vitamines en mineralen om deze processen te ondersteunen.

Er bestaat geen enkel voedingsmiddel dat alle stoffen precies in de juiste hoeveel- heden bevat. Daarom is het belangrijk om gevarieerd te eten.

Onderstaande tabel kan een hulpmiddel zijn bij het samenstellen van een gezonde voeding. Deze tabel gaat uit van een gemiddelde volwassene onder ‘normale’ omstan- digheden en met gemiddelde activiteiten.

Volwassenen (vanaf 20 jaar)

Brood 5 - 7 sneetjes

Aardappelen 3 - 5 stuks (rijst, pasta, (150-250

peulvruchten) gram)

Groente 4 groentelepels

(200 gram)

Fruit 2 stuks

Melk en melkproducten 3 - 4 glazen (450-500 ml)

Kaas 1,5 plak

Vlees(waren), vis, kip, 100 - 125 gram vegetarische vlees-

vervanger (rauw gewicht)

Halvarine 25 - 35 g

(5 g per sneetje) Margarine, olie en bak& 15 g braadproducten (1 eetlepel)

Vocht 1,5 - 2 liter

MCT-producten worden niet vergoed door de zorgverzekeraar. U kunt wel een bedrag voor dieetkosten aftrekken van de inkomstenbelasting.

Voor exacte gegevens

kunt u terecht bij de

Belastingdienst.

(5)

Let op:

De tabel op de vorige

bladzijde vertelt u alleen

wat u op een dag (ongeveer)

nodig hebt. Welke producten

u bij een MCT-dieet wel en

niet mag gebruiken, vindt

u in de variatielijst op de

volgende bladzijden! U

moet bijvoorbeeld magere

vleeswaren en MCT-vetten

gebruiken in plaats van

vette vleeswaren en gewone

bak&braadproducten.

(6)

Variatielijst voor het MCT-dieet

Met behulp van onderstaande lijst kunt u afwisseling aanbrengen in uw eetpatroon en toch verantwoorde keuzes maken.

Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Brood Bruinbrood, volkorenbrood, Melkbrood, luxe broodjes,

roggebrood, wit waterbrood, krentenbrood, rozijnenbrood, knäckebröd, beschuit, ontbijtkoek, suikerbrood, mueslibrood, matze, rijstwafel, cornflakes, notenbrood, croissants, cream muesli zonder noten crackers, brood met spijs,

saucijzenbroodje, kaasbroodje, muesli met noten

Vetten MCT-margarine Alle soorten halvarine,

MCT-olie margarine, roomboter, olie, bak-

en braadvet, frituurvet en frituurolie

Kaas Alle soorten 20+ kaas en 20+ Alle soorten kaas met een vet- smeerkaas, hüttenkäse, Zwitserse gehalte boven 20+, roomkaas

strooikaas (bijvoorbeeld Monchou,

Boursin), buitenlandse kaas, schapenkaas, geitenkaas Vleeswaren Magere vleeswaren, zoals Vettere vleeswaren, zoals alle

casselerrib, magere fricandeau, worstsoorten, schouderham, magere ham, magere kalfs- en bacon, spek, paté, corned beef, runderrollade, rookvlees, rosbief, leverkaas

kipfilet/rollade, ongelardeerde lever, gekookte tong, kalkoenham/

filet/rollade

Ei Wit van ei, desgewenst gebakken Eidooier in MCT-margarine of MCT-olie

Overig broodbeleg Rauwkost, jam, marmelade, Chocoladehagelslag, -vlokken vruchtenhagel, appelstroop, en –pasta, hazelnootpasta, stroop, (basterd)suiker, gestampte notenpasta, kokosbrood, muisjes, honing, fruit pindakaas, sandwichspread

(7)

Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Melkproducten Magere melk, karnemelk, magere Halfvolle en volle melk, halfvolle

yoghurt (eventueel met vruchten), en volle chocolademelk, half- magere drinkyoghurt, magere volle en volle yoghurt, koffie chocolademelk, magere kwark room, koffiewitmaker (poeder (eventueel met vruchten), magere zoals Completa), halfvolle en vla, magere koffiemelk volle koffiemelk, slagroom,

pudding, bavarois, (chocolade) mousse, zure room/crème fraîche

Soep Ontvette bouillon van mager vlees, Niet ontvette bouillon van vlees, kip, vis, bouillontabletten, bouillon- kip of vis, soep uit glas, blik of korrels, bouillon van groente, diepvries, gebonden soep uit heldere soep uit een pakje een pakje

Vlees Mager rundvlees, zoals bieflappen, Vetter rundvlees, zoals hachee- biefstuk, ossenhaas, magere vlees , hamburger, gehakt, rib- runderlappen, tartaar, runderlever lappen, doorregen lappen, run- Mager varkensvlees, zoals haas- dervink, runderworst, sukade- karbonade, fricandeau, hamlap- lappen

pen, varkensoester, schnitzel, Vetter varkensvlees, zoals half- filetlapjes, varkenslever om-half- en varkensgehakt, Mager kalfs- en paardenvlees karbonade, saucijzen, krabbe-

tjes, rollade, slavink, speklappen Wild en gevogelte Kip- en kalkoenfilet, kip- en Kip en kalkoen met vel, gans,

kalkoenrollade, kippenlevers, tamme eend, tam konijn, vette magere gedeelten van wilde eend, delen van de hiernaast fazant, haas, wild konijn, ree genoemde soorten

Vis, schaal- en Magere vissoorten zoals schelvis, Vettere vissoorten zoals haring, schelpdieren kabeljauw, koolvis, wijting, rode bokking, zalm, makreel, kaviaar, poon, schar, tong, schol, tarbot, schelvislever, hom, kuit, paling, baars forel, rog, zeelt, tonijn op ansjovis, sardines, visconserven, water, magere vis gebakken in vis gebakken in gewoon vet MCT-vet

Schaal- en schelpdieren zoals krab, kreeft, mosselen, oesters, garnalen

Vegetarische Tahoe, tempeh bereid in MCT-vet Andere vleesvervangers zoals

vleesvervangers vegetarische schnitzel, burgers,

balletjes, worstjes

(8)

Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Jus en sauzen Jus of saus bereid met MCT- Fritessaus, halvanaise, mayo-

margarine of MCT-olie, sauzen op naise, yoghonaise, jus en saus tomatenbasis (ketchup, curry, bereid met gewone boter, olie barbecuesaus), dressing zonder of margarine

olie, piccalilly, jus van juspoeder bereid met water, ketjap

Groente Alle soorten naturel, vers, uit Groente à la crème, avocado, pot/blik of diepvries, eventueel (diepvries)groente met krui- afgemaakt met MCT-margarine denboter, kant- en klare salades

of MCT-olie met saus

Peulvruchten Alle soorten

Aardappelen, rijst Gekookte aardappelen, aardappel- Aardappelgerechten, bereid en pasta puree gemaakt met magere melk met gewone vetsoorten, alle en MCT-margarine, in MCT- soorten frites, chips, kant-en- margarine of MCT-olie gebakken klaarmaaltijden zoals nasi, bami, aardappelgerechten, rijst, macaroni, stamppot, lasagne

spaghetti, vermicelli, mie, mihoen Kruiden, specerijen Alle verse en gedroogde kruiden en en smaakstoffen specerijen, kruidenmengsels,

citroensap, gistextract, kappertjes, sambal, ketjap, soeparoma, strooi- aroma, tomatenpuree, gember, krenten, rozijnen, zout, mosterd Fruit Alle soorten vers en gedroogd fruit

en fruit uit blik of pot

IJs Waterijs, sorbetijs Roomijs, yoghurtijs, consump-

tieijs gemaakt van halfvolle of volle melk

Bindmiddelen All bran, gerst-, gierst- en haver- Kant-en-klare deegmengsels vlokken, Brinta, Bambix, Nutrigran, met boter of margarine, ei, tarwekiemen, zemelen, bloem, chocolade, kokos, cakemix, maïzena, aardappelmeel, gelatine, korstmix, (diepvries)bladerdeeg agar-agar

Dranken Koffie, eventueel met magere Koffie en thee met halfvolle/

koffiemelk, thee, (mineraal)water, volle melk of koffiemelk of tomatensap, vruchtensap, limonade koffiecreamer, advocaat van siroop, frisdrank Overige alcoholhoudende

dranken in overleg met uw arts

(9)

Past in het MCT-dieet Past niet in het MCT-dieet Zoete Zuurtjes, drop, pepermunt, vruch- Alle ‘gewone’ koekjes en gebak, versnaperingen tenkoekjes, kauwgom, hopjes, toffees, bonbons, alle soorten

spekkies, winegums, schuimpjes, chocolade, candybars zoals ontbijtkoek, kaneelbeschuit, lange Mars, Nuts en Snickers vinger, taai-taai, eierkoek, vlaai,

zelfgebakken koekjes en gebak, bereid met MCT-vet

Hartige Soepstengels, zoute stengels, Noten, pinda’s, studentenhaver, versnaperingen Japanse mix zonder pinda’s, rauwe olijven, chips, zoutjes, snacks als

groente, augurk, zilverui kroket, loempia, bitterbal, frikandel, slaatje

Tips

• Gebruik altijd de met u afgesproken hoeveelheid MCT-vet per dag.

• Van MCT-margarine kunt u kruidenboter maken, bijvoorbeeld voor op toost of stokbrood.

• Alle soorten kaas en vleeswaren, ook de magere, bevatten vet. Beleg uw brood dus dun.

• Als u in een restaurant gaat eten, kies dan vlees of vis van de grill of barbecue.

Hierbij is weinig of geen vet nodig.

Vragen?

Hebt u vragen over dit dieet?

Neem dan gerust contact op met de diëtist.

Het telefonisch spreekuur is elke werkdag van 09.00 tot 09.30 uur. U vindt het telefoonnummer in het grijze adreskader achterin deze folder.

Telefonisch spreekuur diëtiste 088 - 320 78 05

(10)

St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00

E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl www.antoniusziekenhuis.nl

Notities:

_________________________________________________________________________________________________________________________

(11)

Meer weten?

Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl Dit is een uitgave

van St. Antonius Ziekenhuis

DIE 33/03-’11