Samenvatting Geschiedenis Vietnam - dekolonisatie en Koude Oorlog
Samenvatting door een scholier 5e klas havo
3151 woorden 14 jaar geleden
6,8
12 keer beoordeeld
Vak Geschiedenis
Vietnam
Dekolonisatie en Koude Oorlog
Vietnam-oorlog: deze ontstond door de Amerikaanse betrokkenheid in de strijd tussen Noord- en Zuid- Vietnam in 1964-1965.
Na de tweede wereldoorlog waren er twee grote mogendheden die ieder hun eigen ideologische systeem verantwoordde:
· Verenigde Staten ‘Kapitalistische ideaal’, het individu staat centraal en is gebaseerd op westerse waarden als vrijheid en democratie.
· Sovjet Unie ‘Communistische ideaal’, het collectief staat centraal en gelijkheid en solidariteit zijn de hoogste waarden.
Beide mogendheden wilden hun idealen over de hele wereld verbreiden.
Koude Oorlog: de wantrouwende en vijandige houding die de VS en de SU tegenover elkaar aannamen. De Koude Oorlog ging een grote rol spelen bij de dekolonisatie omdat het communisme veel nationalistische bewegingen inspireerde. Het communisme voorspelde het einde van zowel het kapitalisme en het
kolonialisme.
Indochina: Vietnam, Laos en Cambodja
Hoofdstuk 1. Koude oorlog en dekolonisatie in Azië en in Vietnam in het bijzonder Factoren tot de Koude Oorlog:
· Toenemend wederzijds wantrouwen.
Het westen had geen begrip voor Ruslands behoefte aan veiligheid en was ervan overtuigd dat de SU de hele wereld in haar macht wilde krijgen.
De SU had geen begrip voor de westerse idealen van zelfbeschikking en democratie voor alle volken en dacht dat het Westen uit was op economische overheersing van de wereld en het terugdringen van de Russische invloed.
· Toenemend aantal conflicten. Over de politieke toekomst van Europa.
Kernwapenwedloop: beide partijen probeerden elkaar steeds te overtreffen in het perfectioneren en uitbreiden van hun arsenaal aan kernwapens en raketten. De spanningen tussen de VS en de SU werden verhevigd door deze nucleaire dreiging.
Eind jaren ’50: de VS en de SU waren in staat om elkaar wederzijds te vernietigen. Dit zorgde voor wederzijdse afschrikking waardoor er geen rechtstreekse oorlog kwam tussen beide partijen. (dit is een reden waarom in Europa de vrede bewaard bleef)
Amerikaans vijandbeeld
Communistische wereldrevolutie: hier vreesden de Amerikanen voor. Een wereldrevolutie was het einddoel van de communisten. Hierdoor werd het uitgangspunt van de Amerikaanse buitenlandse politiek de
‘containment-politiek’.
Containment-politiek: het indammen (in bedwang houden) van het communisme. Al snel werd deze politiek toegepast in de rest van de wereld, oorzaken:
· Communistische bewegingen speelden een rol bij de dekolonisatie in Azië.
· In China namen communisten onder leiding van Mao Zedong de macht over.
1960: er kwam een openlijke breuk tussen China en de SU.
· Mao zag de VS als de ‘imperialistische hoofdvijand’
· Tussen de SU en China was onenigheid ontstaan om het leiderschap van de internationale communistische beweging.
Communistisch vijandbeeld
De containment-politiek werd beschouwd als westers imperialisme.
Westers imperialisme: het streven naar macht of invloed in de hele wereld. Hierdoor werd het
uitgangspunt van de communistische politiek het verkrijgen van invloed in de gedekoloniseerde gebieden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bezette Japan steeds meer koloniën van Nederland en Frankrijk. De West-Europese landen waren oorlogsmoe waardoor ze niet in staat waren hun koloniale rijken te behouden.
Dit machtsverlies stimuleerde de sluimerende nationalisme onder de inheemse bevolking.
Nationalisme: het streven naar een onafhankelijke nationale staat.
1949: communisten namen in China de macht over van de nationalisten.
Volgens de Amerikanen zou het communisme zich kunnen gaan uitbreiden als een olievlek. Deze olievlekwerking werd door de Amerikanen onder woorden gebracht in de dominotheorie.
Dominotheorie: de Amerikaanse president, eisenhouwer, beschouwde Zuid-Oost-Azië met dominostenen, als er één land communistisch werd zou een hele reeks landen dit vervolgens ook worden. (domino-effect) Tweede helft 19e eeuw: Vietnam, Laos en Cambodja werden koloniën van Frankrijk. Het Franse bestuur wilde de economie enigszins moderniseren:
· Bescheiden verbeteringen op het gebied van infrastructuur.
· In de moerassige Mekong-delta werden dammen en dijken gebouwd, waardoor nieuwe zeer vruchtbare landbouwgrond beschikbaar kwam.
Sociale gevolgen van het Franse beleid:
· Verbeteringen in onderwijs en gezondheidszorg
· Er ontstond een kleine goed opgeleide Vietnamese elite.
· In de Mekong-delta vormden de grootgrondbezitters de elite. Er ontstond een grote afstand tussen deze elite en de pachtboeren en landarbeiders.
Ho Chi Minh: de Lichtbrenger. In 1941 richtte hij de Vietminh op. (Revolutionaire Bond voor de
Zelfstandigheid van Vietnam) dit was een partij waar alle Vietnamese nationalisten zich thuis konden voelen.
Vietminh: een gewapende organisatie waarin alle nationalistische krachten werden verenigd onder leiding van de Vietnamese communisten. De Vietminh werd officieel opgericht om het Vietnamese verzet tegen de Japanners te bundelen.
1927: de meest populaire nationalistische partij werd opgericht. Nationalistische Partij van Vietnam.
Na de Japanse capitulatie in augustus 1945 riep Ho Chi Minh als leider van de Vietminh de onafhankelijke
‘Democratische Republiek Vietnam’ uit. Het Politburu had de leiding.
Na de Tweede wereldoorlog probeerden de Fransen hun macht in Vietnam te herstellen. Ze kregen Vietnam slecht gedeeltelijk weer onder controle.
· In 1946 werd het Franse koloniale bewind in het Zuiden hersteld.
· In het Noorden raakten de Franse troepen vanaf 1946 verwikkeld in een jarenlange (guerrilla)strijd met de Vietminh. In 1954 versloeg de Vietminh de Franse troepen bij Dien Bien Phoe.
Bepalingen Geneefse Akkoorden (juli 1954):
· Vietnam werd tijdelijk verdeeld langs de 17de breedtegraad. De scheiding tussen Noord- en Zuid- Vietnam.
· Geen van beide mochten zich aansluiten bij militaire bondgenootschappen of militaire bases van andere landen op zijn grondgebied toelaten.
· In 1956 zouden nationale verkiezingen worden gehouden, waarna de twee delen zouden worden verenigd.
Gevolgen eerste bepaling Geneefse Akkoorden:
· Franse en Zuid-Vietnamese troepen die nog in het Noorden waren trokken terug naar het Zuiden.
· De gebieden die Vietminh in het Zuiden beheersten moest deze opgeven.
· In het Noorden werd een communistische staat opgebouwd.
· In het Zuiden kwam met Amerikaanse steun een regime tot stand.
De Vietminh ging toch akkoord met de bepalingen, ondanks dat het voor hen niet gunstig was. Dit deden ze omdat ze ervan uitgingen dat ze de nationale verkiezingen wel zouden winnen.
Hoofdstuk 2. Oorlog in een verdeeld Vietnam ± 1950 – 1975
Kapitaalvlucht: de vlucht van kapitaalkrachtige Noord-Vietnamezen. De Vietminh wilde dit tegengaan zolang de strijd tegen de Fransen nog niet gewonnen was.
Ho Chi Minh kon zich na de Akkoorden van Genève in Hanoi vestigen en in heel Noord-Vietnam het communisme vestigen. De eerste jaren stonden in het teken van ‘interne revolutie’.
Interne revolutie: binnenlandse revolutie: de invoering van het communisme.
In 1949 kwamen de communisten in China onder leiding van Mao Zedong. Het Noord-Vietnamese bewind ging met Chinese invloed een radicaler politiek voeren: het communisme werd nu versneld en met harde hand doorgevoerd.
Veranderingen na invoering radicaler politiek:
· Planeconomie in Noord-Vietnam. (vijfjarenplan)
· Ingrijpende landhervorming, met als doel de landbouwproductie verder te verhogen en de macht van de overgebleven (groot)grondbezitters te breken.
Campagne voor Landhervorming (1955): de communistische partij riep de arme boeren en landarbeider op tot een klassenstrijd tegen de landheren. De partijleider bepaalde dat 5% van de plattelandsbevolking gestraft moest worden omdat ze grootgrondbezitters zouden zijn.
· 8000 landheren werden geëxecuteerd.
· Tienduizenden werden opgesloten in werkkampen.
De campagne riep zoveel weerstand op dat in 1956 een Campagne tot Herstel van Fouten werd opgericht.
Ruim 12.000 gevangenen werden vrijgelaten.
Externe revolutie: het vasthouden aan het ideaal van een verenigd Vietnam onder communistische leiding.
Om deze revolutie te bereiken infiltreerden Noord-Vietnamezen vanaf 1959 in toenemende mate in het Zuiden.
Ho Chi Minh: een stelsel van voetpaden dat via een omweg, dwars door de jungle van Laos en Cambodja, naar Zuid-Vietnam leidde.
Van deze route werd gebruik gemaakt om de Noord-Vietnamezen te infiltreren in het Zuiden.
De Republiek Vietnam: deze anticommunistische staat werd opgebouwd in Zuid-Vietnam als tegenhanger van het communistische regime van Ho Chi Minh in het Noorden. Aan het hoofd kwam keizer Bao Dai en Ngo Dihn Diem werd minister-president.
Ngo Dihn Diem: deze man was anticommunistisch en antikolonialistisch.
De Verenigde Staten verleende Diem steun in zijn bewind omdat hij anticommunistisch en
antikolonialistisch was. Dit deden ze via economische steun, militaire steun en door het sturen van adviseurs.
Diem kreeg met enkele problemen te maken omdat hij een autoritair bewind voerde.
· Enkele door hem aangestelde dorpshoofden werden vermoord.
· Na het verslaan van de drie privé-legers gingen veel aanhangers van deze groepen samenwerken met de communisten in het Zuiden.
Diem krijgt geen steun meer van de plattelandsbevolking:
· Grootgrondbezitters zagen meer in de communisten omdat zij hen beloofden om de grond onder de arme boeren te verdelen.
· Hij richtte versterkte dorpen op (strategic hamlets) om ervoor te zorgen dat er een einde zou komen aan de communistische infiltraties op het platteland.
de boeren wilden niet naar deze dorpen verhuizen om de volgende redenen:
- zij konden er beter gecontroleerd worden
- de verhuizing druiste in tegen de Vietnamese cultuur van voorouderverering. De voorouders moesten vereerd worden op de plaats waar zij geleefd hadden en gestorven waren.
Diem krijgt geen steun meer van de boeddhisten:
· Hij trok bij benoemingen de katholieken voor, terwijl de grote meerderheid van de bevolking boeddhistisch was.
· De boeddhisten werden door de wetgeving in hun vrijheid van godsdienst beperkt.
Vietcong: de gewapende arm van het Nationaal Bevrijdingsfront. (Volksbevrijdingsleger). Diem verenigde zich hiermee. De leiding lag in handen van de communisten.
De Vietcong kende guerrilla-activiteiten die geleid en gesteund werden vanuit het Noorden.
De VS drong herhaaldelijk aan op minder onderdrukking en meer democratie. Maar Diem reageerde hier niet op. Hij beantwoordde niet aan de verwachtingen van de Amerikaanse regering. De VS liet Diem vallen.
1 november 1963: er kwam een einde aan het bewind van Diem. Samen met zijn broer werd hij vermoord door enkele Zuid-Vietnamese generaals. De opvolgers van Diem voerden ook een autoritair bewind, er veranderde weinig aan het beleid van Diem.
De regering van Eisenhower stuurde honderden adviseurs naar Zuid-Vietnam omdat het Zuid-Vietnamese
leger slecht functioneerde. Taken adviseurs:
· Zuid-Vietnamese commando’s trainen.
· Opleiden van piloten van bommenwerpers en helikopters.
· Het aanleren van de bediening en onderhoud van geavanceerde wapens van Amerikaanse makelij.
Ondanks de hulp die de VS verstrekte vond de regering wel dat de strijd tegen de Vietcong en de Noord- Vietnamezen door het Zuid-Vietnamese leger zelf gevoerd moest worden.
Steun aan de Noord-Vietnamezen: financieel en materieel werden ze gesteund door de SU. Na 1949 ook door de (communistische) Volksrepubliek China. Al snel breidde de SU haar hulp uit.
· Uit angst dat China na de breuk in 1960 te veel invloed zou krijgen.
· De Oost-West verhoudingen waren slechter geworden na 1964.
Noord-Vietnam maakte misbruik van het feit dat China en de SU elkaars concurrenten waren als leiders van het communisme in de wereld.
Vietnam-politiek: meer Russische steun aan Noord-Vietnam en meer Amerikaanse steun aan Zuid- Vietnam.
7 februari 1965: de eerste Amerikaanse doden vielen in Vietnam bij een aanval op een Amerikaanse luchtmachtbasis bij Pleiku. Als wraak werd deze aanval vergolden met een bombardement op Noord- Vietnam. Op deze manier escaleerde de oorlog.
Lyndon B. Johnson: de opvolger van John. F. Kennedy. Hij wilde vooral de grote binnenlandse problemen oplossen. (Great Society). Omdat dit veel zou gaan kosten moest de oorlog in Vietnam zo spoedig mogelijk gewonnen worden omdat deze oorlog veel geld kostte.
Amerika had drie mogelijkheden:
· Zich terugtrekken dit betekende gezichtsverlies
· Nucleaire wapens inzetten dit bracht het risico van een derde WO met zich mee
· Gevechtseenheden sturen
Amerika koos voor de derde mogelijkheid en had de volgende uitgangspunten:
· Zo weinig mogelijk Amerikaanse slachtoffers
· De oorlog winnen zonder nucleaire wapens zodat de oorlog niet zou escaleren
· Het oorlogsgebied beperkt houden tot Vietnam zodat de oorlog niet zou escaleren
Door de guerrilla activiteiten die de Vietcong vanuit het Noorden leidde ontwikkelde de Amerikaanse militaire leiding de volgende plannen voor de oorlogsvoering:
· Het Zuiden moest van Noord-Vietnam geïsoleerd worden.
- bevoorradingslijnen naar het Zuiden afsnijden
- blokkades bij de grens tussen Noord en Zuid (17e breedtegraad)
· Er kwamen bombardementen op Noord-Vietnamese doelen te staan. (luchtoorlog)
· Het Zuid-Vietnamese leger moest een grondoorlog voeren tegen de Noord-Vietnamese soldaten en de Vietcong.
Maart 1965: de Amerikaanse luchtmacht begon met de bombardementen op Noord-Vietnam. In deze maand werden de eerste Amerikaanse grondtroepen naar Vietnam gestuurd.
De acties van de Amerikaanse luchtmacht werden Operatie Rollin Thunder genoemd. De bombardementen werden gericht op:
· Vliegvelden
· Bruggen
· Spoorwegstations
· Olieopslagplaatsen
· Elektriciteitscentrales
De luchtoorlog mislukte omdat in het eerste jaar Noord-Vietnam tweemaal zoveel soldaten en wapens naar het Zuiden stuurden als het jaar ervoor.
De Amerikanen slaagden er niet in de Vietcong en de Noord-Vietnamese soldaten in Zuid-Vietnam uit te schakelen. Voornaamste oorzaken:
· De prestaties van de Zuid-Vietnamese soldaten bleven ver achter bij de verwachtingen van de Amerikanen.
· De Vietcong en de Noord-Vietnamese soldaten werden geleid door Giap die een guerrillaoorlog voerde.
· De Amerikanen konden niet op tegen de guerrillaoorlog.
Guerrillaoorlog: een oorlog met kleine eenheden die hinderlagen leggen of plotseling aanvallen en zich weer terugtrokken.
Veel Zuid-Vietnamese burgers werden het slachtoffer van de oorlogsvoering:
· Vietcong-leden infiltreerden in de versterkte dorpen waar zij niet te onderscheiden waren van de burgers die daar woonden. Voor de Amerikanen werkte dit verwarrend waardoor er een groot aantal burgers vermoord werden.
· De Amerikanen beheersten alleen de steden. De Vietcong beheerste het Zuid-Vietnamese platteland. De Amerikanen gebruikten ‘agent orange’ als ontbladeringsmiddel. Dit was zeer schadelijk en maakte veel burgerlijke slachtoffers.
Factoren voor het falen van het Amerikaanse leger:
· Er was geen duidelijk slagveld. Er kon geen aantoonbare terreinwinst worden geboekt.
· De Amerikaanse militairen raakten gedemoraliseerd door de vele aanvallen van de vijand en door de uitzichtloosheid van de oorlog.
· Het lage moreel tastte de gevechtskracht van het Amerikaanse leger aan.
Tet-offensief (januari 1968): een uitgedacht offensief door de Noord-Vietnamese generaal Giap. Over de bedoeling van het offensief waren de meningen verdeeld.
Richard Nixon: in 1968 werd hij tot president gekozen. Hij beloofde de oorlog met een eervolle vrede te beëindigen: een vrede waarbij hij de Amerikaanse troepen zonder gezichtverlies uit Vietnam zou kunnen terugtrekken.
· Streven naar “vietnamisering’ van de oorlog. De Zuid Vietnamezen moesten het overnemen van de Amerikanen.
· Hij liet zware bombardementen uitvoeren. Om de Noord-Vietnamese aanvoerlijnen af te snijden.
· Hij ging streven naar betere verhoudingen met de SU en China. Hij zag hierin nieuwe mogelijkheden om de onderhandelingen te vergemakkelijken. Zo kon Noord-Vietnam niet meer onvoorwaardelijk rekenen op de steun van deze bondgenoten.
1968: vredesbesprekingen in Parijs. Deze leverden geen resultaat op, waardoor het in 1969 werd hervat.
Noord-Vietnam wilde tot geen akkoorden komen zolang de bombardementen voortduurden.
Omdat Noord-Vietnam niet te bewegen was voor vredesonderhandelingen ging Nixon in 1972 over op de zwaarste bombardementen ooit: de kerstbombardementen met B-52 bommenwerpers. Na tien dagen verklaarde Noord-Vietnam zich bereid tot onderhandelingen. Op 7 januari 1973 werd de
vredesovereenkomst getekend.
Redenen voor Noord-Vietnam om de vredesovereenkomst te tekenen:
· De kerstbombardement had hun luchtverdediging zo goed als uitgeschakeld. Hierdoor kon de VS ongehinderd bombarderen.
· Hun bondgenoten (SU en China) adviseerden ertoe.
· Ze wisten dat de Amerikanen graag weg wilden en verwachtten dat de VS nooit meer opnieuw in Vietnam zouden ingrijpen.
De Amerikanen kregen zestig dagen om Vietnam te verlaten.
Hoofdstuk 3. De oorlog, de Vietnamezen en de Amerikaanse militairen Gevolgen van de oorlog:
Noord-Vietnam Zuid-Vietnam De Verenigde Staten
Ondergronds leven Een deel van de bevolking sloot zich aan bij de Vietcong De Amerikanen hadden geen idee wat hun te wachten stond
Kinderen en bejaarden moesten evacueren Ontvolking van het Zuid-Vietnamese volk: een explosieve groei ontstond er in de steden De Amerikanen waren niet voldoende voorbereid op guerrilla tactieken van de Vietcong. Er was geen front, dus ook geen grondoverwinning. De winst moest geteld worden uit het aantal doden aan weerzijden
De Noord-Vietnamese bevolking moesten schuilplaatsen aanleggen Er was geen werk voor vluchtelingen Ze waren niet voorbereid op onschuldige slachtoffers
Genoeg voedsel Er kwamen 110000 militairen om en 41500 burgerslachtoffers In Vietnam was een tropisch klimaat dat de Amerikanen niet gewend waren
Er kwamen 1,1 miljoen militairen om het leven en 2 miljoen burgerslachtoffers Er waren veel
oorlogsmisdaden 60% van de militairen was aan de drugs. Er ontstond rassenhaat, oorlogsmisdaden en desertie
Hoofdstuk 4. Het ‘thuisfront’ en de oorlog
De Amerikaanse media tijdens de Vietnam-oorlog was weinig kritisch, omdat zij dachten dat de VS alleen financiële hulp en militaire adviseurs naar Vietnam stuurden. Toen de VS betrokken raakte bij de echte strijd veranderde de houding van de journalisten.
Jongeren keerden zich tegen de oorlog:
· De ‘babyboomers’ werden de protestgeneratie genoemd. Zij waren geneigd zich tegen de ‘gevestigde orde’ te keren die voor het Amerikaanse ingrijpen in Vietnam stond.
· Door de oorlog in Vietnam werd opnieuw de dienstplicht ingevoerd, hierdoor werden jongeren direct geconfronteerd met een oorlog waar velen niet achter stonden.
De jongeren keerden zich vooral tegen de oorlog omdat zij de Tweede Wereldoorlog niet bewust hebben meegemaakt en daardoor niet het communisme als een reëel gevaar beschouwden. Dit in tegenstelling tot hun ouders, docenten en de politici.
De Amerikaanse politiek had weinig belangstelling voor de Vietnam-oorlog toen deze nog in de beginfase verkeerde. Er was nauwelijks sprake van controle op het Vietnam-beleid:
· President Johnson verleende volmachten om zelfstandig beslissingen te nemen inzake de oorlog.
Hierdoor werd het beleid bepaald door het Witte Huis, het Pentagon en het ministerie van buitenlandse zaken.
· Johnson wilde voorkomen dat er veel geld zou gaan naar de oorlog. Hij wilde debatten over de oorlog
voorkomen en Congresleden in persoonlijke gesprekken voor zijn beleid te winnen.
In de senaat vormden zich twee kampen, onder de Democraten vormden zich ook voorstanders van de oorlog:
· Voorstanders van verdergaand militair ingrijpen. (haviken)
· Voorstanders van een politieke oplossing voor Vietnam. (duiven) Een belangrijke duif: senator J.William Fulbright.
Ongunstige economische gevolgen van de oorlog:
· De overheidsuitgaven namen enorm toe en zorgden voor een daling van de dollarkoers
· De economische positie van de VS in de wereld verzwakte en een economische recessie dreigde.
Grote veranderingen in het Amerikaanse Vietnam-beleid eind 1968:
· Johnson maakte een einde aan de bombardementen en begon bespreking met Noord-Vietnam.
· Johnson stelde zich niet herkiesbaar en maakte daardoor de weg vrij voor een ander beleid.
· Nixon, de nieuwe president, beloofde de Amerikaanse militairen terug te trekken en een eervolle vrede.
De media schetste door onthullingen en onthutsend beeld van de politieke leiding in de VS.
Hoewel de dienstplicht weer was ingevoerd, werden jonge (voornamelijk zwarte) mannen uit lagere milieus meer ingezet voor het vechten in Vietnam dan jonge (blanke) mannen uit hogere milieus. Veel zwarte jongemannen gingen zich daarom meer afvragen waarom zij hun leven moesten wagen voor idealen die op hen in hun vaderland niet van toepassing waren.
Bij terugkomst uit Vietnam stelde de Amerikaanse regering studiebeurzen voor de militairen op zodat ze een carrière op konden bouwen.
Jongeren die dienst hadden geweigerd moesten de gevangenis in.
