WAT IS GOED EN RECHTVAARDIG?
Posted on 21. November 2019
Een standpunt van Sean Henschel.
Wat betekent de term rechtvaardigheid? Hoe kunt u deze vraag het beste beantwoorden? Na een intellectuele inspanning zou het natuurlijk heel goed mogelijk zijn om een "aanvaardbaar"
antwoord te geven, wat men graag een "aanvaardbaar" antwoord noemt. Met een beetje rechtstaat en rechtsstaat, verzorgingsstaat en democratie, recht en wetgeving, wettigheid en grondwettigheid, gelijkheid en gelijke rechten, juridisch voorbehoud en behandeling van individuele gevallen,
proportionaliteit en rechtsbeschermingsgarantie.... met een beetje inventiviteit, improvisatie en gebluf kan men met een combinatie van concepten een overtuigende, goed klinkende en
indrukwekkende definitie geven van wat rechtvaardigheid inhoudt, en een raadpleging van geselecteerde ervaringsrapporten om te illustreren wat er is gezegd.
Sommigen buigen voor de legitieme autoriteit (Pierre Bourdieu (1)) van de bestudeerde jurist,
terwijl anderen, die er mogelijk een "Winkeladvokaten" van maken, je dan misschien kunnen doden!
Oh, verschrikking....
Toegegeven, dit klinkt een beetje overdreven. De complexiteit van de problemen waar de moderne mens dagelijks mee te maken heeft, is aanzienlijk. Des te opmerkelijker is het onvermogen om zeer eenvoudige vragen te beantwoorden of in ieder geval tot het wezenlijke te beperken.
Laten we beginnen met een eenvoudige verduidelijking. Er wordt een fundamenteel onderscheid gemaakt tussen recht, rechtvaardigheid en recht. Daarnaast zijn er nog vele andere concepten zoals formele en materiële wetten, echte, absolute, relatieve rechten, burgerrechten en sociale rechten, om er maar een paar te noemen. Ondanks de diversiteit van deze kenmerken is het vooralsnog niet nodig om ze allemaal uit te leggen.
Laten we ons beperken tot het essentiële.
Bij het zoeken naar een geschikte inleiding herinnerde ik me de juridische formule van Gustav Radbruch, een van de meest invloedrijke rechtsfilosofen van de 20e eeuw, die over recht en
rechtvaardigheid spreekt. Er zijn verschillende varianten van zijn formule, maar ik beschouw die als de eenvoudigste en tegelijkertijd meest begrijpelijke. Volgens Gustav Radbruch is het recht "de realiteit die de betekenis heeft om gerechtigheid te dienen". Onder rechtvaardigheid verstaat men een begrip waarbij het gaat om de juistheid van de verdeling en het evenwicht en waarbij het gelijkheidsbeginsel een belangrijke rol speelt. Dezelfde feiten moeten dezelfde en verschillende feiten verschillend worden behandeld. Daarnaast gaat het om rechtszekerheid, alsmede om macht
in de vorm van besluitvorming en dwang. Hoewel Gustav Radbruchs theorie van het recht veel gecompliceerder is en veel elementen in een uniform rechtssysteem combineert, slaat deze ene zin de spijker op de kop. Er is een juridische realiteit, een opportuniteit en een idee van verdeling en evenwicht.
Dit zijn concepten die lang kunnen worden bedacht en op verschillende manieren kunnen worden geïnterpreteerd. Het nut kan ook heel anders zijn. Zijn het individualistische doeleinden? Sociale doeleinden? Bovenmenselijke doeleinden?
Academische discussies hebben hun rechtvaardiging. Het lijkt er echter op dat er zich steeds vaker twee verschillende kampen vormen. Enerzijds een groep mensen met een anti-intellectuele
houding, gekoppeld aan een apathische houding, ten opzichte van het denken op zich en vooral over abstracte ideeën en systemen. De tijd is voorbij! Deze gedachten en ideeën kunnen niet zo duidelijk in geld worden omgezet. Alles wat niet direct ten dienste staat van de economische ontwikkeling wordt zorgvuldig uitgezeefd. Aan de andere kant is er een groep deskundigen die in hun achterkamertjes veel gecompliceerde teksten schrijven, die slechts bedoeld zijn voor een kleine kring en slechts door een kleine kring gelezen worden. Sommige lopen achter geld aan en andere na felbegeerde titels. In principe zijn de twee groepen niet al te verschillend. Culturele hoofdstad kan net zo goed op de markt worden gebracht als de nieuwe trendy auto of het nieuwe horloge.
Vandaag zijn het de voertuigen met de vier cirkels en de horloges die schitteren. Er zullen zeker maar weinig mensen zijn die iets volledig onbaatzuchtigs doen. Elke actie heeft ergens een doel.
Zelfs L'art pour l'art pour l'art is niet zonder doel, zoals mensen graag veronderstellen.
Ik kan niet met zekerheid zeggen waarom dit het geval is. Een van de redenen zou de neoliberale doctrine kunnen zijn die steeds dieper doordringt in de huidige samenleving, een doctrine die er verrassend genoeg in is geslaagd om sociaal Darwinisme en financieel kapitalisme na de financiële crisis zodanig te verenigen dat er alleen nog maar een ontworteld individu overblijft dat zich wil terugtrekken en zich wil vastklampen.
Interessant is dat beide groepen veel missen.
Verdeling en evenwicht. In juridische zin betekent dit de oppervlakkige verdeling van materiële en immateriële goederen met een bepaalde meetbare economische waarde. Een distributie van publieke en private goederen. Iedereen kan op een bankje in het park zitten en iedereen die de auto van een ander beschadigt, moet een vergoeding betalen. De parkbank maakt deel uit van de overheidsdienst, vorderingen tot schadevergoeding zijn een kwestie van verfijnde civielrechtelijke
paragrafen van de BGB in combinatie met de huidige jurisprudentie. Waarde van het voertuig voor en na de schade, commerciële waardevermindering en aan het einde opnieuw een mogelijke nalatigheid....
Maar hoe zit het met de niet "legale" rechtvaardigheid? Waarom denken we er niet vaker over na? Is het eerlijk, bijvoorbeeld, dat de ouders van de familie P. de dochter A. toestaan een mobiele
telefoon te bezitten en de zoon B. niet? Zou het eerlijk zijn als de dochter meer genegenheid krijgt van haar ouders dan de zoon? Hoe zit het met het natuurlijke verschil in seksuele reactiecycli tussen mannen en vrouwen? Is de verschillende behandeling van mensen door persoonlijke voorkeuren eerlijk? Het geschreven recht veronderstelt een vooraf bepaalde juistheid van verdeling en
evenwicht. Iedereen die opzettelijk schade toebrengt aan eigendommen van een ander, moet een schadevergoeding betalen. Wie een doodslag pleegt, moet rekenen op minstens vijf jaar
gevangenisstraf.
In het dagelijks leven buiten een staatsdrukkend apparaat bepaalt iedereen hoe de verdeling en compensatie eruit moet zien. Deze morele gewoonte wordt echter net zo zelden in twijfel getrokken als de wetten die men uit angst of conformiteit aanvaardt.
Dit is geen pleidooi voor een leven ver weg van het bos à la Henry David Thoreau, maar misschien wel een pleidooi voor het in twijfel trekken van zeer eenvoudige wetten zoals de onlangs
ingevoerde vingerafdrukvereiste voor identiteitskaarten of de eenvoudige "regels" van het dagelijks leven.
Hoe zijn deze verenigbaar met het begrip rechtvaardigheid? Bij vingerafdrukken gaat het enerzijds om de informatieverstrekking aan het individu en anderzijds om het gemakkelijker ophelderen van mogelijke strafbare feiten door de staat. Vrijheid versus veiligheid.
Er zijn verschillende implicaties voor het concept van rechtvaardigheid en rechtvaardigheid. Dat is een goede zaak. Maar in principe gaat het altijd om distributie en evenwicht. Alles wat we doen heeft er mee te maken.
Beste lezers, ik wil hier graag een interessante vraag met u delen. Een kwestie die controversieel blijft en vaak tot verhitte debatten heeft geleid.
Is het gerechtvaardigd om een andere persoon of een massa mensen te doden voor een zogenaamd "hoger doel"?
Het is precies deze kwestie die werd besproken in de toetsing van de grondwettigheid van § 14, lid
3, van de wet op de luchtvaartveiligheid (2 ) door het Federaal Constitutioneel Hof en die Rodion Raskolnikov gek maakte. De Aviation Security Act moet het wettelijk kader scheppen om een vliegtuig dat in een noodsituatie door terroristen is gekaapt, neer te schieten en zo verdere
dodelijke slachtoffers als gevolg van een mogelijke val op de grond te voorkomen. Tellen 100 levens meer dan 10? Is het toegestaan om het ene mensenleven tegen het andere af te wegen? Zou dat eerlijk zijn?
Bronnen:
https://de.wikipedia.org/wiki/Die_feinen_Unterschiede
https://www.bundesverfassungsgericht.de/SharedDocs/Entscheidungen/DE/2006/02/rs20060215_1 bvr035705.html
+++
Met dank aan de auteur voor het recht om het artikel te publiceren.
+++
Beeldbron: Alexander Kirch / Shutterstock +++
KenFM streeft naar een breed spectrum aan meningen. Opinieartikelen en gastbijdragen hoeven het redactionele standpunt niet weer te geven.
+++
Vind je ons programma leuk? Informatie over de ondersteuningsopties vindt u hier:
https://kenfm.de/support/kenfm-unterstuetzen/
+++
Nu kunt u ons ook ondersteunen met Bitcoins.
BitCoin Adres: 18FpEnH1Dh83GXXGpRNqSoW5TL1z1z1PZgZgZK
