EUROPESE COMMISSIE
Brussel, 4.5.2015 COM(2015) 193 final 2015/0100 (NLE)
Voorstel voor een
BESLUIT VAN DE RAAD
betreffende de sluiting namens de Europese Unie van het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging, voor wat betreft de bepalingen van het protocol die onder titel V van deel III van het Verdrag betreffende
de werking van de Europese Unie vallen
TOELICHTING
1. ACHTERGRONDVANHETVOORSTEL
De Wereldgezondheidsvergadering nam in 2003 het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (FCTC) aan, dat tot doel heeft wereldwijd het aantal tabaksgerelateerde sterf- en ziektegevallen op grote schaal te verminderen. Voor de EU is het FCTC gesloten bij Besluit 2004/513/EG van 2 juni 2004(1).
Bij artikel 15 FCTC wordt erkend dat de uitbanning van alle vormen van illegale handel in tabaksproducten, waaronder smokkel, illegale productie en imitatie, een essentieel onderdeel van het tabaksontmoedigingsbeleid is, en zijn de partijen ertoe gehouden doeltreffende maatregelen aan te nemen en uit te voeren om de illegale handel aan banden te leggen.
Overeenkomstig artikel 33 FCTC kan de Conferentie van de Partijen protocollen bij het verdrag aannemen. Op grond van voornoemde artikelen besliste de Conferentie van de Partijen (COP) bij het FCTC op haar tweede bijeenkomst in juni-juli 2007 een intergouvernementeel onderhandelingsorgaan (Intergovernmental Negotiating Body - INB) op te richten om een ontwerp op te stellen van en te onderhandelen over een protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten (hierna "het FCTC-protocol" of "het protocol" genoemd). Het INB heeft zijn werkzaamheden met succes afgerond, en de Conferentie van de partijen bij het FCTC heeft tijdens haar vijfde vergadering van 12 november 2012 te Seoul, Republiek Korea, het protocol aangenomen.
Illegale handel in tabaksproducten en met name sigarettensmokkel in de EU en binnen de EU is een criminele activiteit waardoor de EU en de lidstaten enorme inkomsten mislopen in de vorm van gederfde belastingen en douanerechten. Volgens ramingen gaat het voor de EU en de lidstaten jaarlijks om meer dan 10 miljard EUR. De illegale handel in tabak treft de meeste lidstaten van de EU, hetzij als plaats van binnenkomst of doorvoer of als land van bestemming. Aangezien de illegale producten meestal afkomstig zijn uit landen buiten de EU, is internationale samenwerking, gebaseerd met name op duidelijke wettelijke procedures, van cruciaal belang om van het probleem van de illegale handel aan te pakken. Het FCTC- protocol is een internationale overeenkomst die voortbouwt op en een aanvulling vormt op artikel 15 van het FCTC, en is momenteel het enige multilaterale regelgevende initiatief op dit gebied. De Commissie heeft namens de Europese Unie deelgenomen aan de onderhandelingen over het FCTC-protocol.
De EU heeft het FCTC-protocol ondertekend op 20 december 20132. Bijgaand voorstel heeft betrekking op de tweede stap, waarmee de EU op internationaal niveau haar instemming ermee betuigt volledig gebonden te zijn door het FCTC-protocol.
Het protocol bevat kernbepalingen inzake de bewaking van de toeleveringsketen van tabaksproducten en apparatuur voor het vervaardigen van dergelijke producten (deel III:
Bewaking van de toeleveringsketen). In het bijzonder vereist het protocol de invoering door een bevoegde autoriteit van een vergunnings- of gelijkwaardig goedkeurings- of bewakingssysteem voor elke natuurlijke of rechtspersoon die betrokken is bij de vervaardiging en bij de in- en uitvoer van tabaksproducten en productieapparatuur (artikel 6 – Vergunnings- of gelijkwaardig goedkeurings- of bewakingssysteem). Het protocol verplicht alle natuurlijke en rechtspersonen die betrokken zijn in de toeleveringsketen voor tabak, tabaksproducten en productieapparatuur ertoe de nodige zorgvuldigheid aan de dag te leggen wat betreft hun afnemers (artikel 7 – Zorgvuldigheid). Het protocol voorziet in de
1 PB L 213 van 15.6.2004, blz. 8.
2 De ondertekening is goedgekeurd bij de Besluiten 2013/744/EU en 2013/745/EU van de Raad,
totstandbrenging van een wereldwijd volg- en traceersysteem binnen de vijf jaar na de inwerkingtreding van het protocol, bestaande uit door de partijen beheerde nationale en/of regionale volg- en traceersystemen voor alle tabaksproducten die worden vervaardigd of binnengebracht op hun grondgebied (artikel 8 – Volgen en traceren).
Daarnaast bevat het protocol voorschriften betreffende het bijhouden van registers, veiligheid en voorzorgsmaatregelen, onder andere om witwassen van geld tegen te gaan, en het melden van verdachte transacties (artikelen 9 en 10). Tevens zijn voorschriften opgenomen betreffende de verkoop via internet, telecommunicatie of andere nieuwe technologieën (artikel 11), de rechtenvrije verkoop van tabaksproducten en de uitvoering van effectieve controles op tabak en tabaksproducten in de vrije zones, met inbegrip van een verbod op het vermengen van tabaksproducten met niet-tabaksproducten bij het verwijderen uit een vrije zone (artikel 12).
Deel IV van het protocol bepaalt welke gedragingen in de wetgeving van de partijen als onwettig worden gekwalificeerd (artikel 14) en verplicht de partijen ertoe natuurlijke en rechtspersonen aansprakelijk te stellen voor dergelijke gedragingen, met inbegrip van strafbare feiten (artikelen 15 en 16). Daarnaast bevat dit deel bepalingen betreffende betalingen bij inbeslagneming (artikel 17), de behandeling van in beslag genomen tabak (artikel 18) en speciale opsporingstechnieken (artikel 19). Deel V van het protocol bevat voorschriften voor de uitwisseling van informatie tussen de partijen (artikelen 20 tot en met 22), samenwerking en wederzijdse bijstand (zowel administratieve als juridische, in strafzaken – artikelen 23-24 en 27-29), de bevoegde rechtsmacht (artikel 26) en uitlevering (artikelen 30 en 31).
2. JURIDISCHEELEMENTENVANHETVOORSTEL
Het protocol bevat een complex stel maatregelen, voorschriften en beleid aangaande de bestrijding van de illegale handel in tabaksproducten dat in punt 1 is samengevat. De belangrijkste verplichtingen die zouden moeten worden toegepast of uitgevoerd in de EU en/of de lidstaten vanaf de inwerkingtreding van het protocol of, in een later stadium, in de perioden die zijn vermeld in het protocol, zijn neergelegd in de artikelen 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 18 en 27 van het protocol. De artikelen 7, 14 en 27 van het protocol vallen gedeeltelijk of volledig binnen de gebieden van justitiële samenwerking in strafzaken, de definitie van strafbare feiten en politiële samenwerking die onder de artikelen 83 en 87 VWEU vallen.
Het protocol bevat bepalingen over de definitie van onwettige gedragingen die door de partijen als strafrechtelijk of als niet-strafrechtelijk vervolgbaar feit worden aangemerkt, en over de aansprakelijkheid van natuurlijke en rechtspersonen. Op grond van artikel 83 VWEU heeft de EU bevoegdheid waar het gaat om strafbare feiten. De lijst van onwettige gedragingen omvat ook het witwassen van de opbrengsten van onwettig gedrag dat als een strafbaar feit is aangemerkt. Overeenkomstig Kaderbesluit 2001/500/JBZ van de Raad3 van 26 juni 2001 inzake het witwassen van geld, de identificatie, opsporing, bevriezing, inbeslagneming en confiscatie van hulpmiddelen en van opbrengsten van misdrijven zorgen de lidstaten ervoor dat bepaalde witwasdelicten strafrechtelijk bestraft worden.
Het protocol bevat bepalingen betreffende de justitiële samenwerking in strafzaken (wederzijdse rechtshulp en uitlevering). De EU is op grond van artikel 82, lid 1, VWEU bevoegd op dit gebied, waarvoor de EU reeds een aantal maatregelen heeft genomen die de tenuitvoerlegging van de bepalingen van het protocol zullen vergemakkelijken.
3
Het protocol voorziet in maatregelen inzake politie- en douanesamenwerking in strafzaken waarvoor de EU op grond van artikel 87, lid 2, VWEU bevoegd is en waarvoor zij reeds een aantal maatregelen heeft genomen die de tenuitvoerlegging van de bepalingen van het protocol zullen vergemakkelijken.
De rechtsgrondslag voor de ondertekening van het protocol door de EU overeenkomstig titel V van deel III van het VWEU wordt bijgevolg gevormd door artikel 82, lid 1, artikel 83 en artikel 87, lid 2.
2015/0100 (NLE)
Voorstel voor een
BESLUIT VAN DE RAAD
betreffende de sluiting namens de Europese Unie van het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging, voor wat betreft de bepalingen van het protocol die onder titel V van deel III van het Verdrag betreffende
de werking van de Europese Unie vallen
DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,
Gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name artikel 82, lid 1, artikel 83 en artikel 87, lid 2, in samenhang met artikel 218, lid 6,
Gezien het voorstel van de Europese Commissie, Gezien de goedkeuring van het Europees Parlement, Overwegende hetgeen volgt:
(1) De sluiting van de Kaderovereenkomst voor de bestrijding van tabaksgebruik (FCTC) is namens de Gemeenschap goedgekeurd bij Besluit 2004/513/EG van de Raad betreffende de sluiting van de kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de bestrijding van tabaksgebruik4.
(2) Overeenkomstig Besluit 2013/744/EU van de Raad5 en Besluit 2013/745/EU van de Raad6, is het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging op 20 december 2013 ondertekend, onder voorbehoud van sluiting op een later tijdstip.
(3) Het protocol levert een belangrijke bijdrage tot de internationale inspanningen om alle vormen van illegale handel in tabaksproducten uit te bannen en zodoende de ontduiking van belasting en douanerechten tegen te gaan en het aanbod van tabaksproducten te verminderen in overeenstemming met artikel 15 van het FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het protocol draagt ook bij tot het goed functioneren van de interne markt voor tabaksproducten en het waarborgen van een hoog niveau van bescherming van de volksgezondheid.
4 Besluit van de Raad van 2 juni 2004 betreffende de sluiting van de Kaderovereenkomst van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de bestrijding van tabaksgebruik (PB L 213 van 15.6.2004, blz. 8).
5 Besluit 2013/744/EU van de Raad van 9 december 2013 betreffende de ondertekening namens de Europese Unie van het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging, wat betreft de bepalingen ervan inzake verplichtingen in verband met justitiële samenwerking in strafzaken, de definitie van strafbare feiten, en politiële samenwerking (PB L 333 van 12.12.2013, blz. 73).
6 Besluit 2013/745/EU van de Raad van 9 december 2013 betreffende de ondertekening namens de Europese Unie van het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten met uitzondering van de bepalingen ervan inzake verplichtingen in verband met justitiële samenwerking in strafzaken, de definitie van strafbare feiten, en politiële samenwerking (PB L 333 van 12.12.2013,
(4) Het protocol moet namens de Europese Unie worden goedgekeurd.
(5) Overeenkomstig de artikelen 1 en 2 van het Protocol (nr. 21) betreffende de positie van het Verenigd Koninkrijk en Ierland ten aanzien van de ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en aan het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en onverminderd artikel 4 van dat protocol, nemen het Verenigd Koninkrijk en Ierland niet deel aan de vaststelling van dit besluit, dat derhalve niet bindend is voor, noch van toepassing is in die lidstaten.
(6) Overeenkomstig de artikelen 1 en 2 van het Protocol (nr. 22) betreffende de positie van Denemarken, gehecht aan het Verdrag betreffende de Europese Unie en aan het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, neemt Denemarken niet deel aan de vaststelling van dit besluit, dat derhalve niet bindend is voor, noch van toepassing is deze lidstaat.
(7) Besluit.../.../EU7 van de Raad [betreffende de sluiting van het Protocol ... betreft de bepalingen die niet onder titel V van deel III VWEU vallen] heeft betrekking op de sluiting van het protocol voor wat betreft de bepalingen van het protocol die onder titel V van deel III van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie vallen,
HEEFT HET VOLGENDE BESLUIT VASTGESTELD:
Artikel 1
Het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie wordt namens de Europese Unie goedgekeurd.
De tekst van het protocol is aan dit besluit gehecht.
Artikel 2
Dit besluit is van toepassing op de bepalingen van het protocol die onder titel V van deel III van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie vallen.
Artikel 3
De voorzitter van de Raad wijst de persoon (personen) aan die gemachtigd wordt (worden) om namens de Europese Unie formele bevestiging van het protocol te geven overeenkomstig artikel 44, lid 1, van het protocol, teneinde kenbaar te maken dat de Europese Unie ermee instemt door het protocol gebonden te zijn.
7 Besluit .../.../EU van de Raad betreffende de sluiting namens de Europese Unie van het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging, voor wat betreft de bepalingen van het protocol die niet onder titel V van deel III van het Verdrag betreffende de werking van de Europese
Artikel 4
Dit besluit treedt in werking op de dag van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.
Gedaan te Brussel,
Voor de Raad De voorzitter
