Toepassingsmogelijkheden van herbiciden in de bloemzaadteelt Marian Vlaswinkel

(1)

Marian Vlaswinkel

Toepassingsmogelijkheden van herbiciden in de bloemzaadteelt 2013

Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR

Business Unit Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten PPO nr. 3250270400 Februari 2014

(2)

Omgeving. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DLO.

Voor nadere informatie gelieve contact op te nemen met: DLO in het bijzonder onderzoeksinstituut Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Business Unit Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten.

DLO is niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan bij gebruik van gegevens uit deze uitgave.

Dit is een vertrouwelijk document, uitsluitend bedoeld voor intern gebruik binnen PPO dan wel met toestemming door derden. Niets uit dit document mag worden gebruikt, vermenigvuldigd of verspreid voor extern gebruik.

Dit onderzoek is financieel mede mogelijk gemaakt door:

Postbus 280

2700 AG ZOETERMEER

Projectnummer: 3250270400

Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroenten

Adres : Groeneweg 3, 3273 LP Westmaas Tel. : 0186 - 57 99 30

(3)

Inhoudsopgave

pagina

1 INLEIDING ... 5

2 MATERIAAL EN METHODEN ... 7

2.1 Gewassen ... 7

2.2 Objecten ... 8

2.3 Proefopzet ... 9

2.4 Weersomstandigheden ... 9

3 RESULTATEN ... 11

4 SAMENVATTING ... 17

BIJLAGE 1. NEERSLAGGEGEVENS SCREENINGSPROEF 2013 ... 19

BIJLAGE 2. PROEFSCHEMA SCREENINGSPROEF ... 21

BIJLAGE 3. GEWASSTADIA OP NO1, NO2 EN NO3 ... 25

(4)

(5)

1 Inleiding

Eén van de grootste knelpunten in de bloemzaadteelt vormt de onkruidbestrijding. Zonder een goede onkruidbestrijding is de teelt veelal gedoemd te mislukken. Reeds gedurende een aantal jaren wordt er onderzoek verricht naar de toepassingsmogelijkheden van herbiciden in de bloemzaadteelt. In 2013 is onderzoek uitgevoerd middels een proef te St.- Annaland. In een screeningsproef zijn 59 gewassen en 30 herbiciden of combinaties hiervan bekeken. Daar de werking van de toegepaste middelen op de diverse onkruiden bekend is, is in deze proef volstaan met de beoordeling van de fytotoxiciteit voor de gewassen.

Het onderzoek heeft tot doel het verkrijgen van toelatingen van herbiciden in diverse bloemzaadgewassen.

De proef werd uitgevoerd door PPO Westmaas in samenwerking met het PPO Lelystad, Proefboerderij Rusthoeve en de studieclub voor Groente- en Bloemzaadteelt “Eiland Tholen”.

Het gaat in dit rapport om proefnemingen met veelal in de bloemzaadteelt niet toegelaten herbiciden. De ervaringen met deze objecten zijn daarbij bovendien nog erg beperkt. Dit zijn twee belangrijke redenen om de resultaten enkel en alleen ter kennis te nemen. De auteur aanvaardt dan ook geen enkele

aansprakelijkheid met betrekking tot het gebruik van gegevens uit dit verslag.

(6)

(7)

2 Materiaal en methoden

2.1 Gewassen

De te screenen gewassen waren:

1. Adonis; (familie: Ranunculaceae (boterbloemachtigenfamilie)

2. Agrostemma githago (Bolderik; familie: Caryophyllaceae (anjerfamilie))

3. Allium schoenoprasum; chives medium-leaved (bieslook; familie: Liliaceae (lookfamilie)) 4. Anthriscus cerefolium; Chervil common (kervel; familie: Apiaceae (schermbloemenfamilie)) 5. Antirrhinum majus (leeuwebek; familie: Scrophulariaceae (helmkruidfamilie))

6. Apium graveolens var. Secalinum; Leaf celery Westland (selderij; familie: Apiaceae (schermbloemenfamilie))

7. Artemisia dracunculus; Tarragon (dragon; familie: Compositae (composieten)) 8. Aubrieta (familie: Brassicaceae (kruisbloemigen))

9. Campanula medium; single mixed (klokjesbloem; familie: Campanulaceae (klokjesfamilie)) 10. Cerastium tomentosum (viltige hoornbloem: familie: Caryophyllaceae (anjerfamilie) 11. Cheiranthus allionii (Siberische) muurbloem; familie: Brassicaceae (kruisbloemigen) 12. Cheiranthus cheiri (muurbloem: familie: Brassicaceae (kruisbloemigen)

13. Chrysanthemum coccineum/Pyrethrum; Robinson’s Giants mixed (margriet; familie: Compositae) 14. Chrysanthemum leucanthemum; May Queen (margriet, familie: Compositae

(samengesteldbloemigen))

15. Cynoglossum amabile; Firmament (onschuld, Amerikaans vergeet-mij-nietje; familie: Boraginaceae (ruwbladigen))

16. Dahlia variabilis; (dahlia; familie: Compositae (samengesteldbloemigen)) HEM 17. Dahlia variabilis; (dahlia; familie: Compositae (samengesteldbloemigen)) CV

18. Dianthus barbatus; tall single standard mixture (duizendschoon; familie: Caryophyllaceae (anjerfamilie))

19. Dianthus deltoidea; (steenanjer; familie: Caryophyllaceae (anjerfamilie)) 20. Dianthus plumarius; (grasanjer; familie: Caryophyllaceae (anjerfamilie))

21. Eschscholzia californica; Mission Bells semi-dbl mixed (slaapmutsje; familie: Papaveraceae (papaverachtigen))

22. Gypsophila elegans (gipskruid; familie: Caryphyllaceae (anjerfamilie)) 23. Helianthemum (zonneroosje; famile: Cistaceae (zonneroosjesfamilie)) 24. Hesperis matronalis (damastbloem; familie: Brassicaceae (kruisbloemigen)) 25. Hyssopus officinalis; familie Labiatae (lipbloemigen))

26. Liatris kaal; familie Compositae (samengesteldbloemigen) 27. Liatris ruw; familie Compositae (samengesteldbloemigen)

28. Linaria maroccana; tall Northern Lights mixed (vlasleeuwebek; familie: Scrophulariaceae (helmkruidfamilie))

29. Linum perenne; blue (vlas, meerjarig; familie: Linaceae (lijnzaadachtigen)) 30. Linum usitatissimum (vezelvlas; familie: Linaceae (lijnzaadachtigen)) vezel 31. Linum usitatissimum (vezelvlas; familie: Linaceae (lijnzaadachtigen)) olie 32. Linum grandiflorum rubrum ( rood vlas familie: Linaceae (lijnzaadachtigen))

33. Lobularia (Alyssum) maritima; benthamii white (schildzaad; familie: Cruciferae (kruisbloemigen)) 34. Lunaria biennis; mixed (Judaspenning; familie: Cruciferae (kruisbloemenfamilie))

35. Lupinus hartweggii; mixed (lupine; familie: Labiatae (lipbloemigen)) mengsel van rassen/soorten) 36. Myosotis alpestris; mixed (vergeet-mij-nietje; familie: Boraginaceae (ruwbladigen))

37. Nemophila maculata; white with violet (bosliefje; familie: Hydrophyllaceae (bosliefjesfamilie)) 38. Nemophila menziesii (insignis); ‘Baby blue eyes’(bosliefje; familie: Hydrophyllaceae

(bosliefjesfamilie))

39. Nicotiana; (siertabak; familie: Solanaceae (nachtschadefamilie)

40. Nigella damascena; Persian Jewels mixed (juffertje in het groen; familie: Ranunculaceae

(8)

(boterbloemachtigen))

41. Oenothera biennis (teunisbloem; familie : Onagraceae (teunisbloemfamilie)) NZ 42. Oenothera biennis (teunisbloem; familie : Onagraceae (teunisbloemfamilie)) NL

43. Papaver nudicaule; Kelmscott’s Gnts/Unwin’s Hybride (Ijslandse papaver; familie Papaveraceae (papaverachtigen))

44. Papaver rhoeas; single red ‘Corn Poppy’ (grote klaproos; familie Papaveraceae (papaverachtigen)) 45. Phacelia tanacetifolia; lavender-blue (facelia; familie: Boraginaceae (ruwbladigenfamilie)

46. Phlox drummondii; grd fl. (vlambloem; familie; Polemoniaceae (Vlambloemfamilie)

47. Rumex sanguineus; Bloody dock (bloedzuring; familie Polygonaceae (duizendknoopfamilie)) 48. Salpiglossis sinuata; (brokaatbloem; familie: Solanaceae (nachtschadefamilie)

49. Salvia divinorum (familie Labiatae (lipbloemenfamilie)

50. Saponaria officinalis PPZ (zeepkruid; familie Caryophyllaceae (anjerfamilie)) eenjarig 51. Saponaria officinalis PPZ (zeepkruid; familie Caryophyllaceae (anjerfamilie)) meerjarig

52. Schizanthus wisetonensis (splitbloem/boerenorchidee; familie Scrophulariaceae (helmkruidfamilie)) 53. Spinacia oleracea (spinazie; familie: Chenopodiaceae (ganzevoetachtigen)

54. Tagetes lucida (afrikaantje; familie: Compositae (samengesteldbloemigen)) 55. Tagetes patula nana; double Bonita mixed (afrikaantje; familie: Compositae

(samengesteldbloemigen))

56. Thymus vulgaris; Winter thyme (tijm; familie: Labiatae (lipbloemigen))

57. Viola Swiss Giants; grootbloemig gemengd (viooltje; familie Violaceae (viooltjesfamilie)) 58. Viscaria (hemelroosje; familie Carophyllaceae (anjerfamilie))

59. Xeranthemum Annum (papierbloem; familie: Compositae (samengesteldbloemigen)

2.2 Objecten

De te screenen middelen waren:

Na zaaibespuitingen 3 herhalingen:

A.

B.

C.

D.

E.

F.

G.

Na opkomstbespuitingen:

H.

I.

J.

K.

L.

M.

N.

O.

P.

(9)

Objecten in één herhaling:

Na zaai bespuitingen

Q.

R.

S.

T.

U.

V.

W.

X.

Y.

Z.

AA.

BB.

CC.

DD.

2.3 Proefopzet

De gewassen werden op 14 juni gezaaid. In alle 59 bloemzaadgewassen werden 7 na zaaibehandelingen en 9 na opkomstbespuitingen uitgevoerd. De proef werd aangelegd in 3 herhalingen met een veldgrootte van 2,5 m x 2 m. De NO-bespuitingen zijn in herhaling 1 en 3 twee keer uitgevoerd en in herhaling 2 drie keer.

Het proefschema staat in bijlage 2. Ook zijn er nog 14 na zaaibehandelingen in één herhaling achteraan het proefveld gelegd.

2.4 Weersomstandigheden

In tabel 1 en 2 staan per spuitdata de weer-, gewas- en bodemomstandigheden tijdens het spuiten. In bijlage 1 worden de neerslaggegevens (gemeten op de proeflocatie) tijdens het groeiseizoen weergegeven.

Het was lang wachten op een goed zaaimoment. Uiteindelijk is pas op 14 juni gezaaid. De dag nadat gezaaid was, is er 2,5 mm neerslag gevallen. Na een week is er meer neerslag gevallen en is het een hele periode blijven regenen. Vanaf begin juli is het droog geworden tot het uiteindelijk eind juli weer volop ging regenen.

Tabel 1. Weersomstandigheden tijdens het spuiten.

spuit- datum

Spuitmoment Tijdstip Tempera- tuur [°C]

RV% wind- richting

wind- snelheid [m/s]

Omstandigheden

15-06 Na zaai 5.30 - 9.00 14-16 78-65 ZW Matig,

toenemend

Goed, later spuiten van één kant.

Vanaf 9 uur regen 08-07 Na opkomst

(1^e)*

8.00 –10.00 16-21 83-66 NO Vrij krachtig

16-07 Na opkomst (2^e)**

9.00 – 11.30 20-25 65 -40 windstil Warm

23-07 Na opkomst (3^e)***

8.00 – 11.00 19 - 25 89 - 59 W Zwakke wind

* herhaling 2

** herhaling 1, 2 en 3

*** herhaling 1,2 en 3

(10)

Tabel 2. Gewas- en bodemomstandigheden tijdens het spuiten.

spuit- datum

Spuitmoment vochtigheid

Bodem Gewas

14-06 na zaai Droog Droog

08-07 na opkomst (1^e)* Droog Droog

16-07 na opkomst (2^e) Droog Droog

23-07 na opkomst (3^e) Droog Droog

* herhaling 2

(11)

3 Resultaten

In onderstaande tabellen wordt een samenvatting gegeven van de gemiddelde resultaten over de verschillende jaren. Sommige gewassen hebben in 2013 voor het eerst in de proef gelegen. Dan zijn alleen de resultaten van 2013 genomen. Het gewas Lupine is niet beoordeeld en het gewas Apium Graveolens is gedeeltelijk beoordeeld. In bijlage 4 staan de gegevens per jaar weergegeven.

Foto 1. Excursie naar proefveld op 7 augustus 2013.

Foto 2 en foto 3. Overleg met zomerbloemen-experts op 20 augustus 2013.

(12)

Adonis Agroste mma githago

Allium schoeno prasum

Anthirrhi um majus

Anthriscu s cerefoliu m

Apium graveole ns secalinu m

Artemisi a dracuncu lus Aubrieta

Campanu la medium

Cerastiu m tomento sum

Cheirant hus allionii

Cheirant hus cheiri

Chrysant h.

cocc./Pyr ethrum

Chrysant h.

leucanth emum

Cynoglos sum amabile

Dahlia variabilis cv

Dahlia variabilis Hem

A 2 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0

B 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 3 3 3 3

C 2 3 3 3 1 1 3 3 3 3 3 3 1 1 3 2 1

D 1 3 0 1 0 0 3 2 1 3 0 0 1 0 3 0 0

E 2 2 1 3 3 3 3 0 3 0 0 0 3 3 0 3 3

F 3 3 2 3 0 1 3 3 3 3 3 3 3 3 0 0 0

G inwerken 2 3 3 3 1 1 3 1 2 3 0 0 1 0 3 0 0

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Onbehandeld Inwerken 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

H NO2 + NO3 2 1 0 0 1 1 1 2 2 0 0 0 1 2 0 0

H NO1 + NO2 + NO3 0 0 2 0 0 2 1 1 0 0 0 2 2 3 1 1

I NO2 + NO3 2 1 1 0 1 0 3 3 3 1 1 0 1 1 0 0

I NO1 +NO2 + NO3 1 1 1 2 0 0 3 3 3 2 2 1 1 2 0 0

J NO2 + NO3 2 2 1 3 0 2 3 3 3 3 3 1 2 3 1 1

J NO1+ NO2 + NO3 3 3 0 3 0 3 3 3 3 3 3 2 2 3 2 2

K NO2 +NO3 1 1 1 3 0 2 3 3 2 2 2 1 1 2 0 0

K NO1 + NO2 +NO3 1 2 0 3 0 3 3 3 3 3 2 0 2 3 1 1

L NO2 +NO3 2 1 0 3 0 2 3 3 2 2 1 2 3 3 1 1

L NO1 + NO2 +NO3 3 1 0 3 0 3 3 3 2 2 1 2 3 3 2 2

M NO2 +NO3 2 0 0 0 1 3 1 1 1 0 0 2 3 1 1 1

M NO1 +NO2 +NO3 1 1 1 0 0 3 1 3 0 0 0 3 3 2 2 2

N NO2 + NO3 1 1 0 1 0 1 3 2 3 0 0 1 1 1 2 2

N NO1 +NO2 +NO3 1 1 0 1 0 0 3 3 3 0 0 1 1 2 1 1

O NO2+NO3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

O NO1 +NO2 +NO3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

P NO2+NO3 3 2 1 3 3 1 3 3 3 3 3 1 3 0 3 3

P NO1 +NO2 +NO3 3 2 1 3 3 2 3 3 3 3 3 0 3 1 3 3

Onbehandeld

R 1 3 0 2 2 3 3 0 0 3 0 0 2 2 0 0 0

X 0 3 3 3 2 2 3 3 3 3 3 3 0 1 0 0 0

Y 0 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 0 3 3

S 3 3 3 3 0 0 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2

V 1 3 0 0 3 3 3 1 3 3 0 0 3 3 0 3 3

U 2 3 3 2 2 2 1 0 2 3 0 0 0 2 0 2 2

T 2 3 0 3 1 1 3 2 2 3 0 0 0 3 3 0 0

BB 2 3 1 3 1 2 3 2 2 3 0 0 0 0 3 0 0

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

DD 2 3 2 2 3 3 3 2 3 3 0 1 3 3 3 3 3

AA 2 3 3 3 0 0 3 2 3 3 0 0 0 0 3 3 3

Y 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 1 3 3

Z 2 2 3 1 3 3 3 2 3 3 1 0 3 3 0 3 3

CC 1 3 3 3 0 2 3 3 3 3 3 3 2 2 3 1 1

Q 0 3 3 3 1 2 3 2 3 3 0 1 0 3 0 1 1

0 3 3 3 1 1 3 2 3 3 1 1 2 3 0 3 2

(13)

Dianthus barbatus

Dianthus deltoide a

Dianthus plumariu s

Eschschol zia californic a

Gypsophi la elegans

Helianth

emum Hesperis Hysop Liatris (kaal)

Liatris (ruw)

Linaria maroccan a

Linum grandiflo rum rubrum

Linum perenne

Linum usitatissi mum olie

Linum usitatissi mum vezel

Lobularia maritima

Lunaria biennis

A 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0

B 3 3 3 1 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

C 3 3 3 3 3 3 3 3 1 1 3 3 2 2 2 3 3

D 1 3 2 0 3 1 0 3 0 0 3 1 0 0 0 0 0

E 1 2 2 1 2 3 1 0 3 3 2 1 2 1 1 2 1

F 3 3 3 3 3 2 3 0 0 0 3 2 1 1 2 3 1

G inwerken 3 3 3 2 3 3 1 2 0 0 2 1 1 0 0 0 1

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Onbehandeld Inwerken 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1

H NO2 + NO3 3 2 1 0 1 1 0 2 1 1 0 0 0 0 0 0 1

H NO1 + NO2 + NO3 3 2 0 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 2 0

I NO2 + NO3 0 0 0 1 1 1 2 0 3 2 0 1 1 1 1 2 2

I NO1 +NO2 + NO3 1 0 0 1 0 1 3 0 3 3 1 1 0 0 0 2 2

J NO2 + NO3 2 2 2 3 3 2 1 2 1 1 3 2 2 3 3 2 3

J NO1+ NO2 + NO3 3 3 3 3 3 0 2 3 1 1 3 2 2 3 3 3 3

K NO2 +NO3 2 1 0 1 1 2 2 1 0 1 3 1 0 2 2 1 3

K NO1 + NO2 +NO3 3 0 0 2 3 0 1 1 2 2 3 2 2 1 2 1 3

L NO2 +NO3 2 1 1 3 2 2 2 2 3 3 3 2 1 3 3 2 3

L NO1 + NO2 +NO3 3 1 1 3 3 0 2 3 3 3 3 3 1 3 3 2 3

M NO2 +NO3 0 0 0 1 1 1 2 0 3 3 0 0 0 2 2 0 1

M NO1 +NO2 +NO3 0 0 0 1 0 1 3 1 3 3 0 0 0 0 0 0 0

N NO2 + NO3 1 1 1 1 0 1 2 1 1 0 1 1 0 1 1 2 2

N NO1 +NO2 +NO3 1 1 1 0 0 0 2 0 1 1 1 0 0 0 0 2 2

O NO2+NO3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 3 1 2 2 3 3

O NO1 +NO2 +NO3 3 3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 0 0 3 3

P NO2+NO3 1 1 1 2 3 3 3 3 3 3 3 1 0 0 0 3 3

P NO1 +NO2 +NO3 1 1 0 2 3 0 3 3 3 3 3 1 0 0 0 3 3

Onbehandeld

R 3 3 3 2 3 2 0 0 2 2 3 3 3 3 3 1 0

X 3 3 3 3 3 3 2 1 1 1 3 3 3 3 3 3 1

Y 3 3 3 3 3 3 2 0 3 3 3 2 0 0 0 3 2

S 3 3 3 3 3 3 3 1 2 1 3 3 1 1 1 3 1

V 3 3 3 1 3 2 1 0 3 3 3 3 3 3 3 0 2

U 3 3 3 2 3 2 0 1 2 1 3 3 3 3 3 0 0

T 2 3 2 1 3 2 1 3 1 2 3 1 0 1 1 2 1

BB 3 3 3 1 3 2 2 3 2 2 3 3 3 3 3 0 1

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

DD 2 3 3 0 3 2 1 3 3 3 3 1 0 1 1 0 2

AA 2 3 2 2 3 0 1 3 0 0 3 3 3 3 3 0 2

Y 3 3 3 3 3 3 3 1 3 3 3 3 1 0 0 3 2

Z 2 3 2 2 1 3 2 0 3 3 3 3 3 2 2 2 3

CC 3 3 3 3 3 3 3 3 1 1 3 3 1 2 2 3 3

Q 2 3 1 3 3 1 1 0 0 0 3 3 3 3 3 2 1

3 3 2 3 3 1 0 0 2 2 3 3 3 3 3 2 0

(14)

Myosotis alpestris

Nemophi la maculata

Nemophi la menziesi i

(insignis) Nicotiana Nigella damasce na

Oenothe ra biennis NL

Oenothe ra biennis NZ

Papaver nudicaul e

Papaver rhoeas

Phacelia tanacetif olia

Phlox drummo ndii

Rumex sanguine us

A 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1

B 3 3 3 3 3 3 3 2 2 3 3 3

C 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 1 3

D 3 2 2 3 3 0 0 3 3 3 3 3

E 3 0 0 3 0 2 1 1 1 1 0 3

F 3 3 3 3 1 3 3 3 3 3 3 3

G inwerken 3 1 1 3 3 0 0 3 3 3 3 3

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Onbehandeld Inwerken 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

H NO2 + NO3 1 2 2 0 0 0 0 0 0 1 3 1

H NO1 + NO2 + NO3 0 2 2 0 1 1 1 0 0 0 3 0

I NO2 + NO3 0 2 2 1 1 2 2 2 2 1 2 3

I NO1 +NO2 + NO3 2 3 3 1 0 3 3 1 2 0 2 3

J NO2 + NO3 2 2 2 3 1 2 2 3 3 0 1 3

J NO1+ NO2 + NO3 3 1 1 3 3 3 3 3 3 1 1 3

K NO2 +NO3 1 1 1 3 1 0 0 2 2 0 0 3

K NO1 + NO2 +NO3 2 1 1 3 2 2 2 3 3 0 0 3

L NO2 +NO3 1 0 0 3 2 0 0 3 3 1 1 3

L NO1 + NO2 +NO3 1 0 0 3 2 0 0 3 3 0 2 3

M NO2 +NO3 0 1 1 3 1 2 2 0 0 0 2 1

M NO1 +NO2 +NO3 2 1 1 3 1 3 3 3 2 0 3 1

N NO2 + NO3 1 1 1 1 1 1 1 2 2 0 1 3

N NO1 +NO2 +NO3 3 1 1 3 0 3 3 3 3 0 1 3

O NO2+NO3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

O NO1 +NO2 +NO3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

P NO2+NO3 1 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3

P NO1 +NO2 +NO3 3 2 2 3 3 3 3 3 3 3 3 3

Onbehandeld

R 0 0 0 1 1 0 0 0 0 3 0 3

X 3 2 2 3 1 3 3 3 3 3 3 3

Y 3 0 0 3 3 3 3 3 3 0 3 3

S 3 1 1 3 3 3 3 3 3 1 3 3

V 2 0 0 3 1 0 0 1 1 3 3 3

U 1 1 1 1 0 0 0 1 1 3 1 3

T 3 0 2 3 3 0 0 3 3 3 3 3

BB 3 2 2 3 3 0 0 3 3 3 3 3

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

DD 3 3 3 3 3 0 0 3 3 3 3 3

AA 3 3 3 3 3 0 0 3 3 3 3 3

Y 3 3 3 3 2 3 3 3 3 0 3 3

Z 1 0 0 3 1 0 0 3 3 1 0 3

CC 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

Q 2 1 1 2 1 1 1 3 3 2 1 3

1 0 0 2 1 0 0 0 0 0 0 3

(15)

Salpiglos sis Salvia

Saponari a officinali s, eenjarig

Saponari a officinali s, meerjari g

Schizanth us

Spinacia oleracea

Tagetes lucida

Tagetes patuIa nana

Thymus vulgaris

Viola Swiss

Giants Viscaria

Xeranthe mum

A 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

B 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

C 3 0 3 3 3 3 0 1 3 3 3 3

D 3 0 2 1 3 3 0 1 3 2 3 2

E 3 0 2 2 3 2 3 3 0 1 3 3

F 3 0 2 2 3 2 0 0 0 2 3 3

G inwerken 3 3 3 3 3 2 0 0 3 2 3 0

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Onbehandeld Inwerken 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

H NO2 + NO3 0 0 1 2 3 0 1 1 2 0 1 1

H NO1 + NO2 + NO3 2 0 0 3 3 1 3 3 0 0 0 1

I NO2 + NO3 0 2 1 0 3 2 0 0 0 2 0 3

I NO1 +NO2 + NO3 2 2 3 0 3 2 0 0 0 2 1 3

J NO2 + NO3 3 1 3 1 3 0 1 1 2 3 3 2

J NO1+ NO2 + NO3 3 3 3 3 3 2 2 1 3 3 3 2

K NO2 +NO3 3 1 3 0 3 1 1 1 0 1 0 1

K NO1 + NO2 +NO3 3 2 3 1 3 2 2 1 0 3 2 0

L NO2 +NO3 3 0 3 2 3 2 1 1 1 3 3 2

L NO1 + NO2 +NO3 3 0 3 3 3 2 2 2 1 3 3 2

M NO2 +NO3 2 2 1 0 0 2 1 2 0 1 0 3

M NO1 +NO2 +NO3 3 3 0 0 2 2 1 2 1 1 0 3

N NO2 + NO3 1 1 2 1 1 0 1 1 1 1 1 2

N NO1 +NO2 +NO3 3 0 3 2 2 1 0 0 0 1 0 3

O NO2+NO3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

O NO1 +NO2 +NO3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3

P NO2+NO3 2 3 2 2 3 2 3 2 3 1 1 1

P NO1 +NO2 +NO3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 2 2 2

Onbehandeld

R 3 0 3 3 3 3 0 0 0 0 3 3

X 3 0 3 3 3 3 0 0 1 2 3 3

Y 3 1 3 3 3 3 3 3 1 3 3 3

S 3 0 3 3 3 3 2 2 1 3 3 3

V 3 1 3 3 3 3 3 3 0 0 3 3

U 3 0 3 3 3 2 0 0 3 0 3 3

T 3 0 2 0 3 3 0 0 3 3 3 3

BB 3 0 3 3 3 1 0 0 3 3 3 3

Onbehandeld 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

DD 3 0 2 2 3 1 3 3 3 3 3 3

AA 3 0 2 2 3 3 3 3 3 2 3 3

Y 3 0 3 3 3 1 3 3 0 3 3 3

Z 3 0 0 2 2 1 3 3 2 0 1 3

CC 3 0 3 3 3 2 1 2 3 3 3 3

Q 3 0 2 2 3 0 1 1 3 0 3 3

3 0 2 2 3 2 1 0 0 0 3 3

(16)

(17)

4 Samenvatting

Eén van de grootste knelpunten in de bloemzaadteelt vormt de onkruidbestrijding. Zonder goede

onkruidbestrijding is de teelt veelal gedoemd te mislukken. Het aantal toegelaten herbiciden is zeer beperkt en niet voldoende om het onkruid afdoende te bestrijden. De activiteiten binnen dit onderzoek zijn gericht op het vinden van middelen en/of combinaties van middelen die perspectief bieden voor de onkruiden in de groente- en/of bloemzadenteelt. Er worden uitsluiten middelen beproefd die reeds toelating hebben (in Nederland) in andere akkerbouw- en vollegrondsgroentegewassen.

In 2013 zijn in totaal in de proef 30 herbiciden, al of niet in combinatie toegepast op diverse tijdstippen in ongeveer 59 gewassen per jaar. In 2013 is het laag risico middel Ultima gespoten. Dit middel wordt gebruikt op verhardingen en bevat een klein beetje maleinehydrazide.

Uit de proef is voor de meeste bloemzaadgewassen (samen met resultaten uit eerdere proeven) een aantal interessante toepassingsmogelijkheden van herbiciden en/of herbicidencombinaties naar voren gekomen.

Een deel van deze toepassingsmogelijkheden zijn, in dezelfde gewassen, reeds in voorgaande jaren beproefd. Met behulp van deze gegevens zullen voor de geselecteerde herbiciden, in overleg met de betreffende fabrikanten, voorstellen worden gedaan ter uitbreiding van de toelatingen voor de

onkruidbestrijding in groente- en bloemzaadgewassen. Zo loopt er een uitbreidingsaanvraag voor Dual Gold.

In 2013 is het laag risicomiddel Ultima gespoten. Dit middel wordt gebruikt op verhardingen. De werking van het middel op onkruid viel tegen. De gewasschade viel mee.

(18)

(19)

Bijlage 1. Neerslaggegevens screeningsproef 2013

juni

juli augustus

1-jun 1-jul 1 aug

2-jun 2-jul 5.2 2 aug

3-jun 3-jul 15.9 3 aug

4-jun 4-jul 4 aug

5-jun 5-jul 5 aug 9.9

6-jun 6-jul 6 aug

7-jun 7-jul 7 aug 2.0

8-jun 8-jul NO1 8 aug

9-jun 9-jul 9 aug

10-jun 10-jul 10 aug

12-jun 1.5 12-jul 12 aug

13-jun 1.2 13-jul 13 aug

14-jun Zaai 14-jul 14 aug

15-jun 2.5 15-jul 15 aug

16-jun 16-jul NO2 16 aug

21-jun 6.4 21-jul 21 aug

22-jun 1.2 22-jul 22 aug

23-jun 5.1 23-jul NO3 23 aug

24-jun 0.9 24-jul 24 aug

25-jun 1.5 25-jul 2.7 25 aug

26-jun 4.8 26-jul 11.2 26 aug

27-jun 2.7 27-jul 28.7 27 aug

28-jun 6.0 28-jul 4.0 28 aug

29-jun 3.9 29-jul 29 aug

30-jun 30-jul 2.7 30 aug

31-jul 31 aug

* Spuitdata zijn aangegeven met groen!

(20)

(21)

Bijlage 2. Proefschema screeningsproef

66 Q 65 CC 64 Z 63 Y 62 DD 61 AA 60 Onbeh.

59 BB 58 T 57 V 56 U 55 S 54 W 53 X 52 R

(22)

Inloting screening Na zaai 51 E 50 D

49 G VZ inwerken

48 B 47 C 46 A 45 F 44 C

43 G VZ inwerken

42 D

41 Onbeh. inwerken

40 Onbeh. Onbehandeld

39 E 38 F 37 B 36 A 35 F

34 G VZ inwerken

33 B 32 E 31 A 30 C 29 D

(23)

Inloting na opkomst

28 H NO2 + NO3

27 M NO2 +NO3

26 O NO2+NO3

25 N NO2 + NO3

24 K NO2 +NO3

23 I NO2 + NO3

22 P NO2+NO3

21 L NO2 +NO3

20 J NO2 + NO3

19 M NO1 +NO2 +NO3

18 Onbeh. Onbehandeld

17 P NO1 +NO2 +NO3

16 J NO1+ NO2 + NO3

15 N NO1 +NO2 +NO3

14 L NO1 + NO2 +NO3

13 K NO1 + NO2 +NO3

12 O NO1 +NO2 +NO3

11 I NO1 +NO2 + NO3

10 H NO1 + NO2 + NO3

9 P NO2+NO3

8 M NO2 +NO3

7 L NO2 +NO3

6 K NO2 +NO3

5 J NO2 + NO3

4 O NO2+NO3

3 H NO2 + NO3

2 N NO2 + NO3

1 I NO2 + NO3

(24)

(25)

Bijlage 3. Gewasstadia op NO1, NO2 en NO3

2-jul 10-jul 2-jul 10-jul

- geen

+ kiem

K Kiemblad

2 Echtblad

H hoogte in cm

1 Phacelia tanacetifolia 2 H8

2A Anthriscus cerefolium K 1-2 2B Apium graveolens secalinum + K

3 Allium schoenoprasum K 1 pijpje

4A Schizanthus K/2 2 4B Salpiglossis K 2

5 Campanula medium +/K K

6 Cerastium tomentosum K 2

7 Dianthus barbatus K 2

8A Saponaria officinalis, eenjarig K 2-4 8B Saponaria officinalis, meerjarig K 2

9A Dianthus deltoidea K 2 9B Dianthus plumarius K 2

10 Gypsophila elegans K 4

11 Agrostemma githago K/2 4

12 Viscaria K 2

RIJPAD

13A Linum usitatissimum vezel 2 H8 13B Linum usitatissimum olie 2 H8

14 Linum grandiflorum rubrum K H4

15 Linum perenne K H2

16 Cheiranthus allionii K 2-4

17 Cheiranthus cheiri K 2-4

18 Aubrieta K K

19A Hesperis K 2 19B Lunaria biennis +/K K

20 Lobularia maritima K/2 6

21A Nemophila maculata +/K 2-4 21B Nemophila menziesii (insignis) K 2-4

22 Myosotis alpestris K 1-2

23 Cynoglossum amabile K 2

24 Lupinus hartwegii opgevreten 4

25A Papaver nudicaule K 2 25B Papaver rhoeas 2 4

26A Nigella damascena K 2 26B Eschscholzia californica K 2-4

27 Helianthemum - 2

28 Anthirrhium majus K K-2

29 Linaria maroccana K 2-4

30 Phlox drummondii +/K K-2

31 Salvia - K-2

32A Thymus vulgaris K 2 32B Hysop K 2-4

33 Viola Swiss Giants +/K K

RIJPAD

34 Spinacia oleracea K/2 4

35A Oenothera biennis NZ K 2-4 35B Oenothera biennis NL K 2-4

36A Rumex sanguineus K K 36B Adonis - K

37 Nicotiana +/K K-2

38 Artemisia dracunculus K 2

39 Xeranthemum K 4

40A Chrysanthemum leucanthemum K 2 40B Chrysanthemum cocc./Pyrethrum +K K-2

41A Tagetes patuIa nana K 2 41B Tagetes lucida K 2

42A Dahlia variabilis Hem K/2 2-4 42B Dahlia variabilis cv K 2

43 Liatris (kaal) + K-1

44 Liatris (ruw) + K-1

Ge wasstand