RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK NTC-VO NTC KINSHASA
School : NTC-VO Kinshasa
Plaats : Kinshasa, Democratische Republiek Congo BRIN-nummer : 31DA
Datum schoolbezoek : 9 en 10 maart 2016 Datum vaststelling : 4 mei 2016
2
Inhoud
1 Inleiding 5 2 Kwaliteitsprofiel 7
3 Beschouwing 11
4 Vervolg van het toezicht 15
4
1 Inleiding
De Inspectie van het Onderwijs bezocht NTC-VO Kinshasa in de Democratische Republiek Congo in het kader van een kwaliteitsonderzoek (KO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde Toezichtkader PO/VO 2011.
Bij dit kwaliteitsonderzoek doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, de voorwaarden voor kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve rol van leerlingen, het
schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen.
Op grond van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest.
Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Doorgaans is dit alleen bij onafhankelijk onderzoek door derden het geval.
Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan een activiteitenverslag over het schooljaar 2014/2015 toegestuurd. De inspectie heeft de informatie uit deze documenten bij de oordeelsvorming betrokken.
De opzet van het onderzoek
Het kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn;
• Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie- activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd of die tijdens het bezoek zijn ingezien;
• Schoolbezoek, waarbij in de klas 8+/1VO de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van een les Nederlandse taal;
• Gesprekken met de coördinator over de kwaliteit van de indicatoren;
• Gesprekken met het bestuur, leerlingen, leraren en ouders.
Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de coördinator en de leraren.
6
De inhoud van het rapport
Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 geeft de inspectie een beschouwing over de geconstateerde kwaliteit in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de
toegevoegde indicatoren betrokken. In de rapporten vanaf schooljaar 2013-2014 is hierin voor iedere bezochte ntc-school apart informatie opgenomen over de aanpak en de gevolgen van de bezuinigingen op het Nederlands onderwijs in het buitenland vanaf januari 2014.
In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.
2 Kwaliteitsprofiel
Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De met een * gemarkeerde indicatoren zijn bepalend voor de vaststelling van het vervolgtoezicht.
In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs:
1. draagt niet of nauwelijks bij;
2. draagt onvoldoende bij;
3. draagt voldoende bij;
4. draagt in hoge mate bij;
5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van
leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft.
Kwaliteitsaspect 1: De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden.
1 2 3 4 5
1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de opleiding. ●
Kwaliteitsaspect 2: De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op
vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving.
1 2 3 4
2.1 * De aangeboden leerinhouden Nederlandse taal in de
onderbouw voldoen aan de kerndoelen ●
2.3 De school met taalzwakke leerlingen heeft een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze
leerlingen. ●
Kwaliteitsaspect 3: De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken.
1 2 3 4
3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. ● 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. ● 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. ●
8
Kwaliteitsaspect 4: Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen.
1 2 3 4
4.1 Ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de
school daartoe onderneemt. ●
4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. ● 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. ● 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op
een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. ●
Kwaliteitsaspect 5: De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken
1 2 3 4
5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. ● 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. ● 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. ●
Kwaliteitsaspect 6: De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking en onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
1 2 3 4
6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de
onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. ●
6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in
ontwikkeling tussen de leerlingen. ●
6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen
in ontwikkeling tussen de leerlingen. ●
Kwaliteitsaspect 7: De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen.
1 2 3 4
7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in
de ontwikkeling van leerlingen ●
7.3 De school gebruikt informatie van scholen en instellingen waar
de leerlingen vandaan komen voor de begeleiding van de leerlingen. ●
Kwaliteitsaspect 8: De leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen extra zorg.
1 2 3 4
8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt
de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. ●
8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. ●
8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. ● Kwaliteitsaspect 9: De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs.
1 2 3 4
9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar
leerlingenpopulatie. ●
9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. ● 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. ● 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. ● 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. ● 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de
gerealiseerde onderwijskwaliteit. ●
Kwaliteitsaspect 10: De voorwaarden voor zorg voor kwaliteit zijn aanwezig
1 2 3 4
10.1 De schoolleiding/het NTC-bestuur stuurt de kwaliteitszorg aan. ● 10.2 De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en
onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan. ●
Naleving
ja nee N1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde
onderdelen. ●
N2b In het schoolplan is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde
onderdelen. ●
N4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan
de daarvoor gestelde minima. ●
10
3 Beschouwing
Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs op NTC-VO Kinshasa, Congo en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende onderzochte indicatoren onderling en - voor zover relevant - tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken. Voor een goed begrip wordt eerst de
uitgangssituatie beschreven.
Uitgangssituatie
De NTC-school te Kinshasa bestaat sinds 2010 en is sinds 2011 aangesloten bij de Stichting NOB. Dit is het eerste inspectiebezoek, vanwege de uitbraak van ebola in 2015 moest het bezoek worden uitgesteld.
De lessen worden gegeven op een Belgische school, De Prins van Luik/Prince de Liège, met zowel een Franstalige als Vlaamse afdeling. De Vlaamse afdeling van deze dagschool telt ongeveer 70 leerlingen. Vrijwel alle leerlingen die in de middag NTC-onderwijs volgen (in totaal 23) zitten op deze Vlaamse afdeling en hebben in de ochtend dus eveneens in het Nederlands les. Op één na hebben alle leerlingen de Belgische nationaliteit, hun ouders hebben vaak een band met zowel België als Congo. Het NTC-onderwijs wordt hier gezien als een aanvulling op het Vlaamse onderwijs. Dat is bij de meeste leerlingen ook nuttig, omdat ongeveer tweederde van deze leerlingen Frans als moedertaal hebben. Zij spreken thuis ook uitsluitend Frans en/of een lokale taal en leren het Nederlands dus volledig als tweede taal, in de meeste gevallen dus zonder de ondersteuning van een Nederlandssprekende ouder. Deze bijzondere omstandigheid maakt de school in Congo uniek in de wereld van het Nederlands onderwijs buitenland. Dit stelt ook andere eisen dan gebruikelijk. De informatievoorziening naar ouders dient bijvoorbeeld (ook) in het Frans plaats te vinden omdat anders de inhoud de meeste ouders niet bereikt. De school voldoet aan de voorwaarden voor
aansluiting bij de Stichting NOB, omdat alle ouders een paspoort bezitten uit een land van de Europese Unie.
Vanaf het begin tot de zomer van 2014 is de school geleid door de oprichtster die tevens de lessen verzorgde. Bij haar vertrek was de continuïteit van het
onderwijs een probleem, omdat er geen werkwijzen geborgd waren. Het bestuur heeft een coördinator benoemd die na een jaar vertrok omdat haar gezin werd overgeplaatst. In de zomer van 2015 is opnieuw een coördinator benoemd, die thans een deel van de NTC-lessen verzorgt, met name in de bovenbouw en het voortgezet onderwijs. Deze docent heeft een achtergrond als docent Slavische talen. In het najaar meldde zich een tweede leraar die tot voor kort in Nederland in het voortgezet onderwijs het vak Engels gaf en die zich in Kinshasa heeft gevestigd. Zij geeft inmiddels les aan de kleuters en de groepen 4 en 7/8.
Daarnaast is er een onderwijsassistent verbonden aan de school, die ten tijde van het inspectiebezoek zelfstandig lesgeeft in groep 3. Wat betreft de
bevoegdheden is er dus sprake van een kwetsbare situatie. Van de 23 leerlingen volgen twee leerlingen voortgezet onderwijs op het niveau van groep 8 à VO-1.
Over het primair onderwijs verschijnt een afzonderlijk rapport.
12
Aanpak en gevolgen bezuinigingen
De school heft dit schooljaar een ouderbijdrage van € 500 per jaar voor de kleuters en € 700 euro voor het overige primair onderwijs. Voor het voortgezet onderwijs betalen ouders € 750 per jaar. Het bestuur stelt het bedrag jaarlijks vast. Voor de huur van de lokalen betaalt de school € 1000 per jaar. Het
wegvallen van de subsidie-inkomsten leidde ertoe dat de ouderbijdrage verhoogd moest worden. Dit zal waarschijnlijk weer moeten gebeuren, waardoor ouders mogelijk afhaken. Het bestuur probeert daarnaast de uitgaven te beperken.
Algemeen beeld
De NTC-school te Kinshasa biedt voldoende kwaliteit, waarbij we een aantal verbeterpunten hebben geconstateerd die vooral te maken hebben met het gebrek aan continuïteit. De school heeft niet of nauwelijks werkwijzen geborgd, waardoor de kwaliteit van het onderwijs vooral van de kwaliteit van de
afzonderlijke leraren afhangt. Omdat de beide leraren in het voortgezet onderwijs taallessen hebben verzorgd, zijn zij bekend met wat het NTC-onderwijs van hun vraagt en bezitten zij voldoende kennis en vaardigheden. Er liggen echter geen vaste leerlijnen of leerstofafspraken onder het aanbod. De school stelt geen doelen per leerjaar en volgt ook de vorderingen in beperkte mate. Positieve punten zijn dat er een goede afstemming met het onderwijs op de dagschool plaatsvindt en ook dat de pedagogische benadering van de leraren respectvol is en het leren en zelfvertrouwen van leerlingen ondersteunt.
De kwaliteitszorg is wankel. Vanuit de ontstaansgeschiedenis van de school heeft het bestuur de eerste jaren weinig actie hoeven ondernemen in het bewaken van de onderwijskwaliteit. Nu de omstandigheden veranderd zijn is het goed om dit actief op te pakken.
Omdat de school op hoofdlijnen voldoet aan de eisen van basiskwaliteit past de inspectie basistoezicht toe. Dat betekent dat de school in principe over vier jaar weer bezocht wordt.
Toelichting Opbrengsten
De school is pas dit jaar met voortgezet onderwijs begonnen. We kunnen daarom geen uitspraak doen over de leerresultaten. Beide leerlingen zitten op het niveau dat verwacht mag worden gezien hun taalachtergrond en overige
leerlingkenmerken. Met de school is gesproken over de mogelijkheid om de examens Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT) af te nemen en deze mogelijkheid verder bij de NOB te verkennen.
Onderwijspraktijk
De bezochte les verloopt gemoedelijk met inbreng van de enige aanwezige leerling. Er heerst een taakgerichte werksfeer, waarbij de leraar zich op diverse manieren inspant om de leerlingen optimaal gemotiveerd te krijgen en te houden, onder andere door een persoonlijke benadering en goede afwisseling van lesinhouden en werkvormen.
De les is goed voorbereid, verloopt gestructureerd en voldoende gevarieerd. De uitleg is helder en afgestemd op de leerling.
De school werkt met een actuele taalmethode en daarnaast met aanvullende materialen. Bij de gehanteerde taalmethode heeft de Stichting NOB een module beschikbaar voor de inrichting van de NTC-lessen.
De vorderingen worden gevolgd aan de hand van gemaakt werk. De school maakt geen gebruik van toetsen die een landelijke vergelijking met het niveau in Nederland mogelijk maken. Dit kan in bepaalde situaties wel helpen om school én ouders zicht te geven op het bereikte niveau op de verschillende taaldomeinen in
vergelijking met het niveau in Nederland. Vanwege de zeer geringe omvang van de klas is de leerlingenzorg nauw verweven met het primaire proces van
lesgeven. De leraar past de leerstof en lessen aan op basis van wat hij bij de leerlingen en het gemaakte werk waarneemt en differentieert direct waar nodig.
De onderwijstijd voldoet aan de benodigde 120 uur op jaarbasis. De school regelt vervanging of haalt lessen in bij lesuitval.
Kwaliteitszorg
De school hanteert geen cyclisch systeem van kwaliteitszorg, losse elementen daarvan zijn wel aanwezig. Het bestuur liet in het verleden (en laat nog) de onderwijskundige aansturing en kwaliteitsbewaking geheel aan de coördinator over. Daarbij hanteert het weinig mechanismen en werkwijzen om de kwaliteit te sturen en te bewaken vanuit het bestuur. Door de kleinschaligheid van de
schoolsituatie en het feit dat nu een leraar tevens bestuurslid is wordt dit deels gecompenseerd, maar het zou goed zijn om hierop meer structureel beleid te voeren. Het activiteitenverslag 2014/2015 getuigt ervan dat in dat schooljaar en in de jaren daarvoor wel onderwijskundige verbeteringen zijn aangebracht, onder andere op het gebied van toepassen van ict bij de NTC-lessen, het verbeteren van het gebruik van de bibliotheek en het vergroten van de betrokkenheid van de ouders. Dit laatste is ten dele gelukt, mede vanwege de taalbarrière. Dit schooljaar is de informatievoorziening naar ouders in elk geval (ook) in het Frans. Ouders met wie de inspectie sprak zijn tevreden hierover, evenals over de kwaliteit van het huidige onderwijs. Hun kinderen gaan met plezier naar de NTC- lessen, waar dit het afgelopen schooljaar minder het geval was. Een
systematische informatieverzameling over de kwaliteit (bijvoorbeeld analyse van leerresultaten) en bevraging van ouders en leerlingen ontbreekt. Dit laatste stond wel in de planning, maar de enquêtes zijn niet afgenomen, waarbij ook hierbij bij de ouderenquête de taalbarrière weer een rol speelde. Het instrument voor zelfevaluatie van de Stichting NOB kon vanwege logistieke problemen recent niet worden afgenomen.
Voor het bestuur is het een acuut probleem dat vanwege wisselingen in de samenstelling de bankrekening in Nederland niet meer toegankelijk is. Daarvoor is het nodig dat de inschrijving in de Kamer van Koophandel wordt
geactualiseerd. Dit blijkt vanwege allerlei benodigde autorisaties nog niet zo eenvoudig. We hebben verwezen naar de Stichting NOB om hierbij waar mogelijk assistentie te verlenen. Er kan ook op onderwijsinhoudelijk gebied meer gebruik gemaakt worden van diensten van de Stichting NOB, onder andere door gebruik te maken van de modules voor NTC-onderwijs. Zoals eerder vermeld is de vastlegging en borging van werkwijzen momenteel het grootste aandachtspunt voor de school.
Er liggen voor de school kansen om het voortgezet onderwijs verder uit te bouwen, gezien de leeftijd van een aantal leerlingen.
14
4 Vervolg van het toezicht
Bij dit kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie ook de naleving van een aantal wettelijke voorschriften over de door het bestuur vastgestelde schoolgids en het schoolplan onderzocht, zoals die voor scholen in Nederland gelden. Op basis hiervan concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet.
De bevindingen van dit kwaliteitsonderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement):
De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een kwaliteitsonderzoek.
