Oranjewijk gaat
Gas uit
Zaterdag 14 december zijn wij in de wijk!
Op zaterdag 14 december, van 10.00 uur tot 14.00 uur zijn wij bij ’t Buurthuis aan de Frederik Hendriklaan 110.
Wij gaan dan graag met u in gesprek over de toekomst van uw wijk.
Zien wij u daar?
4
Pagina 2
Ervaringen uit de werkgroep
Pagina 3
Overstap op warmtenet of all electric
Pagina 4
Wat gaat er nog gebeuren
Deze krant verschijnt in het kader van de campagne Goed.
Hiermee willen wij inwoners, organisaties en ondernemers inspireren en motiveren om bij te dragen aan een duurzame leefomgeving.
Met de campagne Goed brengen wij acties en initia- tieven in beeld voor:
• Energie besparen en duur- zame opwekking
• Groen: mínder ‘harde’
bestrating en daken; méér groen – voor een groener, gezonder en klimaatbesten- dig dorp
• Afval = grondstof: op weg naar een ‘circulaire econo- mie’ (hergebruik van mate- rialen)
• Mobiliteit: op weg naar duurzamer vervoer.
Meer weten? Kijk dan op goedleiderdorp.nl en meld u aan voor de automatische notificatieservice en/of volg ons via facebook.com/goed- leiderdorp.
Wat gaat er nog gebeuren?
De wijk in!
Op 14 december van 10.00 uur tot 14.00 uur Advies werkgroep aan gemeente en de wijk De werkgroep adviseert de gemeente over de
warmtetransitie in relatie tot de herinrichting en riolering Enquête in de wijk
We willen graag weten wat u van de onderzoeksresultaten vindt
Onderzoek financieringsmogelijkheden
De mogelijkheden onderzoeken naar subsidies en leningen voor alternatieve warmtelevering in de wijk Marktconsultatie
Overleg met marktpartijen over haalbaarheid en betaalbaarheid warmtenet
Voorstel plan voor de wijk
Hoe, of en wanneer kan warmtetransitie in relatie tot de riolering plaatsvinden?
Informatiebijeenkomsten voor de wijk Wijkonderzoek naar draagvlak
Maakt u al gebruik van Omons?
Wilt u weten wat u nog meer kunt doen om uw woning te verduur
zamen / energiezuiniger te maken?
Hoe u uw energierekening zo laag mogelijk kunt krijgen? Maak dan gebruik van Omons!
Inmiddels maken meer dan 140 huishoudens in uw buurt hier gebruik van.
Met Omons kunt u:
• eenvoudig vanuit huis (digitaal) de gegevens van uw woning bekij- ken, aanvullen en aanpassen;
• direct zien welk effect verschil- lende isolatie- enenergiemaatre- gelen hebben op het verduurzamen van uw woning;
• een beeld krijgen van de kosten die maatregelen met zich mee- brengen;
• in contact komen met andere bewoners en vragen stellen over het onderzoek naar de warmte- transitie in de wijk.
Meedoen? Ga naar www.omons.nl/
oranjewijk. Lukt het niet of bent u de code vergeten? Stuur dan een e-mail naar duurzaam@leiderdorp.
nl. Wilt u wel inzicht, maar liever niet digitaal? Neem dan telefonisch con- tact met ons op: (071) 54 58 500.
Wij zorgen er dan voor dat er iemand langs komt.
Contact
Heeft u naar aanleiding van deze krant nog vragen of wilt u meer informatie? Neem dan contact met ons op!
Email: duurzaam@leiderdorp.nl Telefoon: (071) 54 58 500
Samenwerken aan de wijk van de toekomst!
Onderzoek naar een aardgasvrije wijk
Nederland bereidt zich voor op een aardgasvrije toekomst. Omdat aardgas een fossiele brandstof is die bij verbranding veel CO
2uitstoot. Ook is de levering van aardgas niet oneindig. Zo stopt Nederland op termijn de aardgasaanvoer uit Groningen. Op lokaal niveau wordt daarom gekeken naar alternatieve, duurzame warmtelevering.
Winter 2019 | Uitgave van de gemeente Leiderdorp
De riolering in uw wijk moet vervangen worden. Daarnaast zijn er plannen voor de aanleg van een warmtenet voor de Leidse regio.
Dit was medio 2018 voor ons aanlei ding om samen met u de kansen voor de wijk te
onderzocht door onderzoeks- bureau DWA. In deze krant staat beschreven wat de drie alternatieven, voor uw wijk en woning betekenen.
Nu wij dit goed in beeld heb- ben, gaan wij werken aan de
volgende stap: hoe zouden we dit kunnen financieren?
Ook willen wij graag met u in gesprek over toekomstige warmtevoorziening in de wijk.
Daarom zijn wij op zaterdag 14 december, van 10.00 uur tot 14.00 uur in de wijk. U vindt ons bij ’t Buurthuis aan de Frederik Hendriklaan 4. Wij zijn ook per e-mail bereikbaar op duurzaam@leiderdorp.nl of telefonisch op (071) 54 58 500. Wij wensen u veel lees- plezier en inspiratie met deze Goed krant.
onderzoeken. Een werkgroep van bewoners en gemeente- ambtenaren heeft de afge- lopen periode onderzocht welke vormen van duurzame warmtelevering gunstig zijn.
Drie alternatieven kwamen als kansrijk naar voren en zijn
Sluit de gordijnen
Doe gordijnen ’s avonds en ’s nachts dicht om warmteverlies tegen te gaan. Zorg er wel voor dat de radiotoren of con- vectoren vrij blijven. Anders verliest u warmte via de ramen en krijgt u de ruimte niet goed warm.
Jaarlijkse besparing 15 euro
Jaarlijkse besparing in CO2 35 kg
Radiatorfolie houdt de warmte binnen
Hangt uw radiator tegen een ongeïsoleerde buitenmuur? Breng dan radiatorfolie aan. Zo ontsnapt er veel minder warmte naar buiten en hoeft er minder gestookt te worden.
Jaarlijkse besparing 25 euro
Jaarlijkse besparing in CO2 75 kg
Zet ‘m op 70!
Zet uw ketel op maximaal 70 graden, zo bespaart u op uw energiere- kening en CO2 uitstoot zonder comfortverlies in uw huis. Kijk voor meer informatie op www.goedleiderdorp.nl
Jaarlijkse besparing 60 euro
Jaarlijkse besparing in CO2 130 kg
Minder lang onder de douche
Korter douchen zorgt voor een aanzienlijke en eenvoudige vermindering van CO2 uitstoot.
Jaarlijkse besparing 80 euro
Jaarlijkse besparing in CO2
180 kg
Vragen en antwoorden
Op welke termijn is een warmte
net mogelijk?
Voor een regionaal warmtenet zijn we afhankelijk van de aanleg van een restwarmtenet voor de Leidse regio. Het duurt nog minimaal 5 jaar voordat we aan kunnen sluiten. Een lokaal warmte net is binnen 2 á 3 jaar te realiseren
Hoeveel woningen moeten mee
doen om over te kunnen gaan op een warmtenet?
Een warmtenet is een collectieve oplossing, daarom is het nood- zakelijk dat een ruime meerder- heid hierop over wil gaan voordat we dit kunnen uitvoeren.
Voor welk type woning is een hoge temperatuur warmtenet het meest geschikt?
Een warmtenet op hoge tempe- ratuur is geschikt voor alle typen woningen. Extra investeren in isolatie is niet nodig.
Kan ik al over op all electric als ik dat wil?
Ja, dit is een individuele keuze.
Wel moet er contact opgenomen worden met de leverancier van elektriciteit om te controleren of het netwerk de capaciteit aankan.
Ik wil alvast beginnen met het isoleren van mijn huis, welke sub
sidies zijn beschikbaar?
Indien u van plan bent minimaal twee maatregelen te nemen, dan kunt u momenteel gebruik maken van een landelijke subsi- die. Kijk voor meer informatie op www.leiderdorp.nl/oranjewijk.
Hier vindt u ook een link naar het Duurzaam Bouwloket.
Waarom is groen gas of waterstof geen alternatief?
Hernieuwbare gassen zijn geschikt voor de woningen in de Oranjewijk.
Maar de beschikbaarheid hiervan is beperkt, zowel nu als in de toe- komst. Door de concurrerende vraag vanuit industrie en mobi- liteit is de verwachting dat de prijs hiervan fors toeneemt. Het is daarom op dit moment onwaar- schijnlijk dat in Nederland hele wijken één op één over kunnen gaan op het gebruik van duur- zame gassen.
Wie gaat betalen?
De volgende stap die wij met de werkgroep nemen is om te kijken hoe het alternatief eventueel gefinancierd gaat worden. Dit is dus onderdeel van het vervolg- proces.
Wanneer wordt het riool vervangen?
Is een afweging die door de gemeente gemaakt moet worden.
De uitkomsten van het draag- vlakonderzoek in combinatie met het advies van de werkgroep spelen hier een rol in. Riool- vervanging zal op zijn vroegst begin 2021 plaatsvinden, als we dit niet combineren met de warmtetransitie. Als we dit wel combineren met de warmte- transitie, dan zal dit over on geveer vijf jaar plaatsvinden. Tijdelijke maatregelen zijn dan nodig.
1903500_ECWD_Goed Krant_Leiderdorp_new.indd 1-2
1903500_ECWD_Goed Krant_Leiderdorp_new.indd 1-2 04-12-19 08:5104-12-19 08:51
Oranjewijk gaat Oranjewijk gaat 3 2
Kosten aardgas
€ 2.500,-
Aanschaf &
installatie
€ 1.870,-
Jaarlijkse kosten energie &
onderhoud
Wat is all electric?
Een warmtepomp is een elektrisch alternatief voor uw cv-ketel. Het is een soort ‘omgekeerde koelkast’
die met lage temperatuur uw huis verwarmt. Met een warmtepomp wordt warmte uit de bodem of de lucht gehaald.
Dat we actie moeten ondernemen om meer met hernieuwbare energie bronnen
te gaan doen, is voor mij duidelijk.
De vraag is natuurlijk hoe. Ik waardeer het initiatief van de
gemeente om de koppen bij elkaar te steken vanwege de
vernieuwing van het riool.
Jan van Trigt
Jan van Trigt is één van de 15 bewoners die sinds het najaar lid is van de werkgroep. Hij woont al 30 jaar in de Oranjewijk, samen met zijn vrouw en kinderen. De kinderen wonen inmiddels op zichzelf.
‘Toen de wethouder opriep om mee te denken, leek het mij een mooie uitdaging. Het riool moet op korte termijn vervangen worden.
Daarnaast is het in één keer van het aardgas halen van een hele wijk een fascinerend proces. Ik wilde daar met mijn financiële en technische achtergrond graag een bijdrage aan leveren’.
De werkgroep vindt hij een erg plezierige manier waarop een moder- ne gemeente met haar inwoners omgaat. ‘Het overstappen op een andere warmtebron moet je collectief aanpakken. We zijn in de afgelopen maanden door een proces gegaan. Het duurde lang om alle verschillende lagen van het onderwerp te snappen. We hadden lange gedetailleerde discussies over technische zaken, tot gesprek- ken over het grote geheel. We zijn nu op het punt gekomen dat we een advies kunnen uitbrengen. En we moeten nu de wijk in, om met de bewoners in gesprek te gaan. Ik verwacht dat de gemeente van- af nu leidend is en besluit wat de vervolgstappen zijn.
Als de gemeente besluit dat we met elkaar gaan onderzoeken hoe bijvoorbeeld een warmtenet aangelegd kan worden, dan lijkt het mij logisch om dit weer met dezelfde werkgroep te doen.’
Ylja Bakker
Mijn motivatie om me aan te mel- den bij de werkgroep? Het is niet te voorkomen dat we iets moeten doen met het milieu voor de toe- komst. We moeten met z’n allen uiteindelijk van het aardgas af. Ik ben woning eigenaar en behoor dus ook tot de groep die uiteindelijk maatregelen moeten gaan nemen zoals isoleren of het nemen van zonnepanelen. Nu is de mogelijk- heid ‘van het gas af’ erbij gekomen.
Maar mijn diepste motivatie is, ervoor te zorgen dat we de kosten zo laag mogelijk houden. Veranderingen kosten nu eenmaal geld, maar niet iedereen heeft dat geld zomaar beschikbaar. Daarom let ik erop dat de betaalbaarheid van een alternatief warmtesysteem steeds op de agenda van de werkgroepbijeenkomsten staat.
Ik ben sinds de start van de werkgroep heel ambitieus en dat ben ik nog steeds! Wel heb ik gaandeweg mijn verwachtingen moeten bij- stellen. Ik had in gedachte dat we in dit tijdsbestek al verder zouden zijn, en dat de gemeente de keuze voor één warmtealternatief nu al had kunnen maken. Maar er blijken aan elke alternatieve warmtevoor ziening weer andere voor- en nadelen te zitten. En die inzichten ver anderen ook nog door de tijd heen. Zo kwam bijvoorbeeld de informatie naar buiten dat de aanleg van het regionale warmtenet uit Rotterdam vertraagd is. Daar moeten we als werkgroep dan weer op anticiperen.
Er ligt nu een goed en degelijk advies van de werkgroep aan de gemeente. Daar ben ik tevreden mee. Ik wil dan ook graag betrokken zijn bij de toekomstige uitwerking van het alternatief voor warmte.
Dit moet voor alle partijen een zo financieel mogelijk aantrekkelijk plan opleveren. Subsidies kunnen daar flink bij helpen.
Om de wijk hierin actief te krijgen ben ik van mening dat we vanuit de werkgroep en Gemeente de wijk in moeten en per straat de bewoners benaderen om in gesprek te gaan over hoe zij er danwel positief of negatief tegenover staan en vooral waarom zij iets vinden.
Ervaringen uit de werkgroep
Afwachten tot een ander het voortouw neemt is geen optie.
Een beter milieu voor de toekomst begint bij jezelf.
Mijn positiviteit in het verduurzamen zal hopelijk anderen doen volgen.
Overstap op warmtenet
Wat is een warmtenet?
Een warmtenet zijn leidingen onder de grond waar warm water doorheen stroomt met aftakkingen naar uw woning. Dat warme water kan komen uit een warmtebron in de buurt. Bijvoorbeeld uit oppervlaktewa- ter, maar ook uit restwarmte van de industrie. Het warme water komt uiteindelijk via een afleverset binnen bij uw woning. Dit zorgt voor een warm huis en warm water. In het onderzoek van DWA is uitgerekend wat oppervlaktewater uit de Doeshaven (lokale bron) en de restwarmte uit de Rotterdamse industrie (regio- nale bron) betekenen voor uw wijk en woning.
Een warmtenet is een collectieve oplossing voor uw wijk
Wat betekent een warmtenet voor uw woning?
Voor uw wijk en woning is een hogetemperatuur warmtenet geschikt. Deze levert warm water van minimaal 70 graden. Dit is voldoende om het huis comfor- tabel te verwarmen. Uw woning hoeft niet extra geïsoleerd te worden. Wel wordt de huidige CV ketel vervangen door een afle- verset en kookt u op inductie.
Kosten warmtenet met lokale bron (bedragen zijn indicatief voor de gemiddelde woning in de wijk)
reductie: 800 kg per jaar = 28%
CO2
Bodemwarmtepomp
€ 30.000,-
Kosten aanpassing gemiddelde woning
€ 15.000,-
Aanschaf &
installatie
€ 1.050,-
Jaarlijkse kosten energie &
onderhoud
reductie: 1950 kg pj = 68% uitstoot: 2850 kg pj
€ 7.500,-
Aanschaf &
installatie
€ 1.200,-
Jaarlijkse kosten energie &
onderhoud
CO2
reductie: 1650 kg pj = 58% CO2
Kosten warmtenet met regionale bron (bedragen zijn indicatief voor de gemiddelde woning in de wijk)
€ 8.000,-
Aansluitbijdrage
Zonder isolatie: € 4.000,- Met isolatie: € 10.000,-
Kosten woningaanpassing, inclusief inductie koken.
€ 1.975,-
€ 1.750,-
Jaarlijkse kosten energie en onderhoud
reductie: 1450 kg per jaar = 51%
CO2
Overstap op ‘all electric’
Wat betekent dit voor uw woning?
Om uw woning all electric kunnen verwarmen met een warmtepomp moet uw woning opti- maal geïsoleerd zijn (dak, vloer en buiten muur en dubbelglas). Ook zijn vloerverwarming en lage temperatuur radiatoren nodig. De cv- ketel wordt vervangen door een warmtepomp.
Een warmtepomp neemt binnen- en buitens- huis ruimte in beslag. Ook kookt u op induc- tie. Voor de woningen in uw wijk betekent dit dat er nog veel aanpassingen nodig zijn.
Daarnaast maakt een luchtwarmte pomp geluid.
CO2
Verwarmen op aardgas
Uw situatie blijft zoals het is. Vanaf 2050 kunt u uw huis alleen niet meer verwarmen en kunt u niet meer koken met gas. U dient dan overgestapt te zijn op een duurzaam alternatief. De verwachting is dat de komende jaren de belasting op aardgas geleidelijk omhoog gaat.
U krijgt dus te maken met stijgende energielasten.
Wat is er gedaan?
In september vorig jaar vond de inspiratiebijeenkomst plaats. Dit was de start voor het proces dat wij samen met inwoners doorlopen.
Het gaat immers om een opgave die u direct raakt; uw woning en de manier van huishouden.
Het eerste doel van ons proces was goed in beeld krijgen welke alternatieven kansrijk zijn voor de wijk en woningen en de kosten hiervan. Er waren bewoners die zich direct aanmeldden om hierin actief met ons mee te werken in een werkgroep. Ook hebben veel bewoners hun huis beschikbaar gesteld voor onderzoek.
De gemeente wil iedereen hiervoor enorm bedanken!
Onderzoeksbureau DWA heeft de afgelopen periode in opdracht van de werkgroep onderzocht welke alternatieven kansrijk zijn voor een aardgasvrije wijk.
Op de volgende pagina staan in het kort de resultaten van het onderzoek en wat volgens de werkgroep voor de wijk en woningen de beste oplossing is.
Het onderzoek
De gemeente heeft samen met de bewoners in de werkgroep DWA ingehuurd om te onderzoeken wat een goed alternatief is voor aard- gas in uw wijk. Het onderzoek bestaat uit verschillende onderdelen.
De eerste stap was de woningen in kaart brengen met bestaande gegevens en woningbezoeken.
Hiermee is een goed beeld ontstaan van de huidige staat van de wonin- gen in relatie tot de warmtetransitie. Vervolgens zijn alle beschikbare alternatieven voor aardgas bekeken. In het onderzoek is onderscheid gemaakt tussen hernieuwbaar gas, elektriciteit en warmte.
Per oplossing is gekeken welke warmtebronnen geschikt zijn. In de laatste stap is gekeken naar de oplossingen ‘All electric’ en
‘warmtenet’. Deze zijn financieel, energetisch (energievraag en CO2-reductie) en qua ruimtebeslag verder uitgewerkt en vergeleken met de huidige situatie. Hieruit is de conclusie getrokken dat het ont- wikkelen van een collectief warmtenet vanuit financieel perspectief het meest kansrijk is.
Warmte naar een warmtenet wordt aangevoerd vanuit warmtebronnen. In het onderzoek van DWA zijn verschillende bronnen onderzocht, bijvoorbeeld: biomassa, restwarmte uit de industrie of bedrijf uit de regio of oppervlaktewater en aardwarmte uit de buurt.
€ 10.800,-
Aansluitbijdrage
Zonder isolatie: € 4.000,- Met isolatie: € 10.000,-
Kosten woningaanpassing, inclusief inductie koken.
€ 1.975,-
€ 1.750,-
Jaarlijkse kosten energie en onderhoud
Luchtwarmtepomp
1903500_ECWD_Goed Krant_Leiderdorp_new.indd 3-4
1903500_ECWD_Goed Krant_Leiderdorp_new.indd 3-4 04-12-19 08:5204-12-19 08:52
