1
S N U F F E L T I J D
EEN HANDLEIDING OM JE HOND MEER UITDAGING TE GEVEN
Door
BK9
Liesbet Jacobs
2
S N U F F E L T I J D
E EN HANDLEIDING OM JE HOND MEER UITDAGING TE GEVEN
Door BK9 Liesbet Jacobs
2020 Liesbet Jacobs
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
3
I NLEIDING
Wil jij ook graag relaxed kunnen wandelen met je hond? Of wil jij ook graag een hond die zich gedurende de dag kan ontspannen? Of wil je je hond graag wat meer mentale uitdaging geven?
In deze handleiding bespreken we waarom je hond zo graag snuffelt en waarom het zo belangrijk is om hem dit te laten doen. Niet alleen hyperactieve honden of honden met gedragsproblemen maar eigenlijk alle honden hebben er baat bij. Snuffelen brengt
immers tal van voordelen met zich mee. Ook wanneer je hond zich moeilijk kan ontspannen of andere problemen heeft, kan het lezen van deze handleiding nuttig zijn.
Het doel van deze gids is ervoor te zorgen dat iedere hond (voldoende) snuffelt, voldoende mentale uitdaging krijgt op een tempo dat hij zelf bepaalt. Aan het einde van deze gids vind je dan ook een aantal praktische tips om je hond zoveel mogelijk mentaal uit te dagen.
Veel leesplezier!
Marjanne Koops en Carine Baldewijns
4
H ET BELANG VAN SNUFFELEN
Wij beleven de wereld met onze ogen, honden daarentegen gebruiken hun neus om de wereld te ontdekken. Je kan dit het best vergelijken met de manier waarop wij, als mens, in een onbekende omgeving komen, zoals bijvoorbeeld een feestje of een receptie. Bij het binnenkomen scan je met je ogen de omgeving zodat je je een beeld kan vormen hoe het feestje verloopt: Wie is er aanwezig? Wie ken je? Waar is de bar?... Voor honden is dit niet anders: wanneer ze in een nieuwe omgeving komen, scannen ze deze snel met hun ogen maar schakelen daarna over op hun neus om de details van de omgeving te leren kennen.
Dat is niet verwonderlijk aangezien honden niet alleen meer geurreceptoren in hun neus hebben dan de mens maar ze kunnen ook tot 6 keer per seconde inademen. Bij iedere ademhaling komt er nieuwe en verse lucht binnen en dus ook nieuwe geuren. Honden kunnen hierdoor tot wel 10 000 keer beter geuren herkennen dan de mens. Wanneer wij bij thuiskomst een bord spaghetti bolognaise ruiken, ruikt de hond ieder afzonderlijk ingrediënt dat erin verwerkt is. Je kan dus wel stellen dat de neus het beste en meest ontwikkelde zintuig van de hond is.
Kan je je dan al voorstellen hoeveel verschillende geuren een hond ruikt tijdens een wandeling? Wat voor jou een ommetje
rond de blok is, is voor je hond het vergaren van het laatste nieuws in de buurt. Beschouw het als het lezen van een roddelkrant of zelfs beter nog, even je Facebook checken om zo op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes.
Dankzij het snuffelen, weet je hond precies wat er allemaal gebeurt in zijn omgeving.
Hoe meer geurinformatie kan verzamelen hoe beter! Informatie over prikkels is cruciaal voor een hond: ‘Wat heeft de prikkel gedaan?’
,‘Waar is de prikkel nu?’ en ‘Waar gaat de prikkel naartoe?’ Hoe meer informatie je hond over de prikkel heeft, hoe makkelijker het wordt in te schatten of de prikkel een bedreiging vormt en nog belangrijker hoe je hier als hond op zal reageren.
Alexandra Horowitz legt in ‘What dogs see, smell and know’ heel duidelijk uit hoe honden de wereld beleven en hoe het reukorgaan van onze viervoeter werkt. Je kan het filmpje hier bekijken.
5 Soort/ ras Geurreceptoren
Mens 5 miljoen
Teckel 125 miljoen
Fox Terriër 147 miljoen
Beagle 225 miljoen
Duitse herder 225 miljoen
Bloedhond 300 miljoen
Geurreceptoren bij mens en hond (bron: Conservation K9 Consultancy
6
V OORDELEN VAN SNUFFELEN
Voordeel 1: Je hond wordt rustiger door te snuffelen
Wanneer je je hond de tijd geeft om te snuffelen om zo de omgeving te verkennen, zal je snel merken dat zijn gedrag rustiger wordt. Snuffelen zorgt namelijk voor meer voorspelbaarheid van en controle over de omgeving. De hond kan zijn omgeving beter voorspellen en situaties beter inschatten.
Hierdoor kan hij beter beoordelen welke reactie hij zal inzetten bij een bepaalde prikkel zoals bijvoorbeeld een naderende hond. De geuren die hij oppikt over deze hond geven meer informatie over het geslacht, de leeftijd, loopsheid, aanwezigheid van stress enzoverder. Je hond kan op basis van deze informatie inschatten of de naderende hond een bedreiging zal vormen of niet.
Voordeel 2: je hond wordt mentaal uitgedaagd
Je daagt je hond mentaal uit door hem te laten snuffelen. Dit kan bereikt worden tijdens een wandeling maar kan ook door het spelen van allerlei snuffelspelletjes, detectiewerk, speuren enzoverder. Je hond mentaal uitdagen biedt verschillende voordelen.
Zo zorgt een snuffelsessie voor een voldaan gevoel. Je hond zal volledig uitgeteld zijn en
snel zijn bedje opzoeken zodat hij alle binnengekomen informatie kan verwerken.
Vergeet ook niet, zoals hierboven reeds vermeld, dat je hond van het snuffelen zelf kalmeert.
Verder stimuleert het snuffelen de hersenen.
Snuffelen is hersenwerk en laat je hond nadenken over een bepaalde prikkel of hoe hij een bepaald probleem zal oplossen.
Vergelijk het met het oplossen van een kruiswoordraadsel of sudoko dat je kan inzetten om je hersenen te blijven stimuleren.
Het zal je dan misschien niet verwonderen dat snuffelen één van de technieken is die ingezet wordt bij een overprikkelde hond, een depressieve honden of een hond met andere problemen.
7 Voordeel 3: Je hond zal meer
zelfvertrouwen krijgen
Door te snuffelen krijgt je hond informatie binnen over een prikkel. Hoe meer hij snuffelt, hoe meer informatie hij binnenkrijgt.
Je hond kan dan de situatie beter beoordelen en een gepaste reactie inzetten. En deze beslissing maakt hij helemaal zelf. Bovendien leert hij de wereld rondom zich kennen wat hem meer zelfvertrouwen kan geven.
Maar tijdens het snuffelen kan je hem ook vertrouwd maken met voor hem onbekende geuren en voorwerpen. Hem de kans geven deze te ontdekken op zijn tempo, zal ervoor zorgen dat zijn nieuwsgierigheid het wint en dat hij het vreemde ‘ding’ zal onderzoeken.
Ook hier maakt hij zelf de keuze, waardoor hij zal winnen aan zelfvertrouwen.
Voordeel 4: Je hond zal sneller kalmeren na een stresserende situatie
Je hond laten snuffelen, na een reactie op een prikkel zorgt dat hij snel zal kalmeren en
terug kan ontspannen. Het is namelijk zo dat het reukorgaan gekoppeld is aan hersenstructuren betrokken bij emotie en instinct. Wanneer je hond snuffelt, kan hij zijn emoties beter reguleren en zijn stressniveau laten dalen. Na iedere stresserende situatie, even een korte snuffelsessie inplannen, werkt dus heel ontspannend voor je hond.
Voordeel 5: Je hond concentreert zich op geuren en niet op zichten
Wanneer je hond voortdurend met zijn neus op de grond hangt, zal hij zijn andere zintuigen uitschakelen. Dit betekent dat hij de omgeving via zijn neus zal waarnemen en niet via zijn ogen. Hierdoor focust je hond minder op voorbijgangers en andere honden.
8
G EEF JE HOND DE KANS OM TE SNUFFELEN
Overtuigd van de positieve effecten van snuffelen maar je weet niet hoe je hiermee aan de slag moet? Je kan al meteen starten tijdens de wandeling:
Zorg voor een goedpassend harnas en een lange lijn. Een goedpassend harnas is een harnas dat de schouderbladen niet bedekt en waarbij je de hond achteraan op de rug kan aanlijnen, dus niet vooraan op de borst. Je kan starten met een 5 meter lijn als je niet gewoon bent hiermee te wandelen en daarna (afhankelijk van de locatie) overschakelen op een 10 meter lijn. Dit is even wennen maar met de juiste lijntechnieken kan dit heel snel. Uiteraard op plaatsen met druk verkeer, wandel je niet met een 10 meter lijn. Gebruik geen flexilijn, je hond voelt hierdoor voortdurend een spanning van de lijn.
Wandel traag op het tempo dat je hond aangeeft. Wanneer hij een geurtje oppikt, trek je hem met andere woorden niet weg maar laat je hem snuffelen. Als hij stopt om te snuffelen, stop jij ook. Liefst van al achter hem of ter hoogte van hem maar wandel niet verder want dan onderbreek je zijn snuffelen. Dat betekent ook dat je hem volgt wanneer hij ergens een geurtje een beetje verder weg waar ontdekt. Op deze manier wandelen betekent dat je amper afstand aflegt maar je hond zal meer voldaan thuiskomen van een snuffelwandeling dan van eender welke andere wandeling.
Kwaliteit boven kwantiteit.
Laat je hond de weg een keertje bepalen. Honden zijn gewoon dat wij alles voor ze beslissen. Maar hen laten kiezen, zal hen meer zelfvertrouwen geven. En misschien ontdek je zelf wel een aantal nieuwe verrassende plaatsen in je eigen dorp of stad.
Heeft je hond een probleem met de aanwezigheid van andere honden en merk je dat je hond net onrustig wordt van het snuffelen tijdens de wandeling omdat hij de geur van andere honden ruikt? Zet dan meer in op snuffelspelletjes in een omgeving waar je hond zich veilig voelt.
9
O P ZOEK NAAR MEER SNUFFELPLEZIER ?
Snuffelen gaat verder dan alleen maar wandelen. Er zijn nog tal van andere mogelijkheden om je hond aan het snuffelen te krijgen. Hieronder een aantal tips:
Tip 1: Breng een bezoekje aan een snuffeltuin
Een snuffeltuin is een volledig omheinde tuin waar de omgeving zodanig werd ingericht dat de vijf zintuigen van je hond worden geprikkeld. Een snuffeltuin is ingericht met natuurlijke materialen zoals bomen, planten, kruiden, dierlijke geuren… én een verrijkte omgeving met allerhande voorwerpen. Een combinatie van beiden zorgt voor een positieve prikkeling van je hond zijn zintuigen.
Zo kan een snuffeltuin onder andere aangekleed zijn met:
Verschillende ondergronden zoals gras, boomschors, zand, hooibalen, hout, enz.
– VOELEN
Muziek, windgong, metalen blikken, enz.
– HOREN
Teddybeer, grote en vreemde objecten, autobanden, enz. – ZIEN
Dekens met dierengeuren, veren van vogels, boomstronken met geuren, kruiden, enz. – RUIKEN
Kruiden en grassen – PROEVEN
De bedoeling is dat je hond hier weer volledig hond kan zijn. Hij kan zijn neus naar hartenlust gebruiken en hij neemt zelf alle beslissingen: Waar zal hij snuffelen? Hoe lang zal hij snuffelen? Wil hij aan alles snuffelen of liever bepaalde dingen vermijden? Je hond kiest dus waar hij op, onder of tussen wil kruipen zonder dat je hem een commando geeft wat hij moet doen. Heeft je hond even zin om rond te crossen of even zijn gekke zelve te zijn? Dat mag ook, want het leuke is dat je hond beslist.
10 Dit alles doet hij op zijn eigen tempo wat vaak
voor verrassende taferelen kan zorgen.
Taferelen die je als eigenaar niet zou verwachten of niet had kunnen voorspellen.
Omdat je hond namelijk zelf kan beslissen wat hij doet, bouwt hij aan zijn zelfvertrouwen. De nieuwsgierige aard van je hond zal naar boven komen waardoor hij voorwerpen waar hij initieel schrik van heeft, toch zal besnuffelen, zolang dit maar gebeurt op zijn tempo.
Wanneer hij voorwerpen ziet of geluiden hoort die hem angst inboezemen, en hij. Zijn nieuwsgierigheid naar het onbekende zal uiteindelijk de overhand nemen. En als hij dat niet doet, is dat uiteraard ook helemaal ok.
Bovendien doet je hond dit in een veilige omgeving, hij moet zich geen zorgen maken over op hem afstormende honden, mensen of kinderen. Op het moment dat je een snuffeltuin bezoekt, is deze enkel voor je hond en jezelf beschikbaar. Beslis jij om een bevriende hond mee te brengen. Dan is dat perfect mogelijk maar de snuffeltuin is geen ontmoetingsplaats voor vreemde honden.
Samengevat zorgt een snuffeltuin dat je hond:
zijn neus naar hartenlust kan gebruiken;
vrij kan rondlopen op eigen tempo;
geen druk of aanwezigheid ervaart van andere honden, mensen of dieren;
mentaal wordt gestimuleerd en hierdoor:
- rustiger en meer ontspannen zal zijn;
- beter zal rusten en slapen;
- minder stress zal hebben;
- meer zelfvertrouwen krijgen;
zijn hersencellen blijft ontwikkelen;
je zal waarderen als zijn partner om samen op snuffelavontuur te trekken.
Maar is een snuffeltuin dan geschikt voor iedere hond? Het antwoord is hier volmondig: ‘Ja, iedere hond kan een snuffeltuin bezoeken, dus ook jouw hond.’
In het bijzonder kan de tuin een positieve werking hebben op honden die:
bang zijn;
verlegen zijn;
zich asociaal naar andere honden gedragen;
agressief gedrag vertonen;
hyperactief zijn;
stress hebben;
revalideren na een operatie;
rehabiliteren en een rustige plaats nodig hebben om te relaxeren;
11
in steden wonen en nooit de mogelijkheid krijgen om los te lopen;
jachthonden;
asielhonden;
nog moeten leren hun neus te gebruiken;
Tip 2: Doe wat vaker snuffelspelletjes
Er bestaan tal van snuffelspelletjes die geen of amper geld kosten. Denk hierbij aan het verstoppen van bepaalde voorwerpen zoals een teddybeer, je sleutels,… die je hond dan moet gaan zoeken. Of waarom je hond niet laten zoeken naar verloren voorwerpen? Er zijn tal van mogelijkheden op dit gebied.
Tip 3: Treat search
Strooi heel veel kleine snoepjes (niet zijn avondeten of ontbijt) in het rond en je laat je hond deze zoeken. Je zet hier geen commando op, je helpt je hond niet. Dus ook wanneer er snoepjes blijven liggen, mag je niet helpen. Je zal zien dat je hond misschien
even een rustpauze nodig heeft om zich daarna weer toe te leggen op het zoeken van de snoepjes. Praat ook niet tegen je hond wanneer hij bezig is. Gewoon observeren en genieten.
Je zal merken dat je hond hier snel beter in wordt, zijn concentratievermogen zal toenemen waardoor je snoepjes op een grotere oppervlakte kan strooien en je hond meer uitdaging kan geven. Denk er ook over om snoepjes in de hoogte te hangen. Hou er
rekening mee dat een ‘treat search’ geen frustratie voor je hond mag worden omdat hij niet bij een snoepje raakt.
Je kan een ‘treat search’ doen nadat je hond een prikkel heeft ondervonden of bijvoorbeeld aan het einde van een wandeling.
Tip 4: Bezoek eens een parking van een supermarkt, een industrieterrein of een winkelcomplex
Dit lijkt in eerste instantie misschien een beetje saai, maar bedenk eens hoeveel geuren hier hangen voor je hond. Een komen en gaan van mensen met boodschappen, die
12 her en der wat dingen hebben laten vallen. Je
hond kan hier uren snuffelplezier hebben.
Luister wel naar je hond wanneer hij aangeeft klaar te zijn met het snuffelen. Uiteraard bewaar je parkingbezoeken tot na sluitingsuur zodat de omgeving rustiger is.
Tip 5: Geurdetectie of mantrailing
Heb je er al eens aan gedacht hoe blij je je hond zal maken wanneer jullie samen een hobby hebben die je hond niet alleen mentaal uitdaagt maar ook nog zorgt voor een toename van zijn zelfvertrouwen? Woon
eens een les geurdetectie of speurwerk bij, je zal alleen maar meer bewondering voor je hond en zijn neus krijgen als je ziet tot wat hij in staat is.
Bij geurdetectie leer je je hond aan om een bepaalde geur op te sporen. Denk hierbij aan de honden op de luchthaven die koffers afspeuren naar drugs. Bij mantrailing daarentegen spoort je hond een persoon op door deze zijn geurpad te volgen.
13
H EB JE NOG VRAGEN ?
Nog vragen over deze handleiding of wil je graag leren hoe je je hond meer kan laten snuffelen?
Graag help ik je verder.
Bezoek onze snuffeltuin in Binkom: de 23 are tuin is volledig omheind (1m80) en ingericht met natuurlijke elementen en een verrijkte omgeving. Reservatie is mogelijk via Facebook (fb.com/book/bk9dogcoaching/) dan heb je onmiddellijk toegang tot de agenda of je mag een vrijblijvend mailtje sturen naar info@bk9.be. Je kan het bezoek ook combineren met een workshop waarbij de geziene theorie meteen wordt toegepast op je hond. Tijdens de workshop gaan we dieper in op de lichaamstaal van de hond (signalen, betekenis van deze signalen, hoe communiceren honden onderling,…)
Leer leuke snuffelspelletjes: wil je graag je hond wat meer laten snuffelen maar je hebt geen idee hoe eraan te beginnen? Ik kan je hierbij helpen. Samen gaan we op zoek naar een aantal leuke spelletjes die je thuis of tijdens de wandeling kan inzetten.
Graag op een relaxte manier wandelen?: samen kijken we naar de oorzaak waarom je hond niet rustig is tijdens de wandeling en zoeken we naar een passende oplossing.
Puppybegeleiding: Net een puppy gekocht en ben je op zoek naar privébegeleiding? Ook hier kunnen we een aangepast traject voorstellen.
Advies: Ben je van plan een hond aan te schaffen of komt er binnenkort een hond bij? Of net een hondje geadopteerd? Of zou je graag willen dat je hond beter kan opschieten met vreemde honden of mensen? Dit zijn maar enkele voorbeelden van mogelijke problemen maar ook hier help ik je graag verder. Ik heb ondertussen diverse opleidingen achter de rug, waaronder de ‘International Dog Trainers Education’ gegeven door Turid Rugaas en ‘agressie bij honden’ door veterinair gedragstherapeut Amber Batson. Verder blijf ik me ook voortdurend bijscholen.
Binnenkort kan je bij BK9 ook terecht voor:
Een detectie- of speurles: wil je samen met je hond een nieuwe hobby? Sta verwonderd tot wat je hond in staat is en kom op geurdetectie- of speurles. Deze zullen in de nabije toekomst aangeboden worden, email me vrijblijvend voor meer informatie.
Hondenschool: op kleine schaal kan je binnenkort ook klasjes voor puppy’s, tieners of volwassen honden. Tijdens deze lessen ligt de klemtoon op socialisatie, bouwen aan zelfvertrouwen, lichaamstaal en het begrijpen van elkaars grenzen. Uiteraard zijn er een aantal
14 commando’s die aan bod zullen komen, maar enkel de meest noodzakelijke. Voor meer informatie, kan je vrijblijvend mailen naar info@bk9.be.
Voor meer informatie, kan je me contacteren via mail of telefoon. Contactgegevens vind je hieronder.
CONTACTGEGEVENS
+32 485 41 54 68
info@bk9.be
www.bk9.be
/bk9dogcoaching
/bk9dogcoaching
Boekingslink snuffeltuin: fb.com/book/bk9dogcoaching/
15
B IBLIOGRAFIE
https://snuffeltuinen.jimdofree.com/
Cursus ‘International Dog Trainer Education’ Turid Rugaas
M ET DANK AAN
Bedankt aan alle honden die model staan op deze foto’s:
Enzo, Flo, Happy, Kaipo, Nailah, Oskar, Quinto, Remus, Ricky, Storm, Thaïs, Tobi, Torvi, Willow, Yogi
Gebruikte foto’s: Carine Baldewijns Fotografie , Marjanne Koops, eigen foto’s.
