Prettig Kerstfeest en een gelukkig 1963

(1)

en

Donderdag 20 december 1962 - No. 710

Prettig Kerstfeest en een gelukkig 1963

KERSTFEEST

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

• •

: In verband met de komende : •

• • •

: feestdagen zal ons blad op 27 :

• •

: december a.s. NIET versehij- :

N

aarmare onze westerse cul- tuur ontkerstent verliest ook de Kerstboodschap aari absolute gelding. Er ligt, oppervlakkig beschouwd, dan ook iets van een wonderlijke tegenstrijdigheid in, dat deze relativering van de eigen- lijke kerstgedachte gepaard gaat met een toenemende kerstviering.

Ons hedendaagse openbare leven staat in de laatste maand des jaars, uiterlijk bezien, veel meer in het teken van Kerstmis dan vroe- ger het geval was. En geen s'Laats- hoofd, dat zichzelf respecteert, of hij zendt zijn kerstboodschap uit ongeacht wat hij zelf denkt van het christendom en van de boodschap waarmede dit de wereld tegemoet treedt. De kerstedities onzer bla- den en de kerstetalages in onze win- kels completeren het beeld van een wereld die toch wel veel minder ge- -seculariseerd schijnt dan ze naar wij vermoeden is.

Wij treden nu niet in de vraag, hoe we dit te verklaren of welke betekenis we eraan hebben te hechten. Wij constateren slechts het feit.

En dit feit roept in onze herinnering wakker een kort voor de tweede we- reldoorlog verschenen boek van de Zweedse schrijver Harry Blomberg in het Nederlands meen ik vertaald onder de titel "Een nieuw begin."

* * *

J

aren lang - zo schrijft hij - heb ik van buitenaf tegen het christendom aangekeken. Men andere woorden: hij wist dat het er was, maar had er zelf geen deel aan. Hij wist zelf~, dat het christendom een van de ·elementaire be- standdelen van onze westerse cul-

MINISTER KORTHALS KWAM BELOFTE NA

Minister Korthais heeft, blij- kens gegevens van de Rijks- wateTStaat vooralsnog zijn in 1961 gegeven beiofte om bin- nen vijftien jaar ons land met 1200 kilometer autoweg te ver- rijken, waar gemaakt.

Toen op 17 december de mnd- weg bij Amersfoort in gebruik weTd gesteld, was pTecies een vijftiende deel van het 1200 kilometeT-plan uitgevoerd.

Daartoe behoren de nienwe Zuiderzeestraatweg tussen HaT- deTwijk en Zwolle, het laatste deel van de rijksweg 12 Arn- hern-Bergh (Eften-Emmerik) en het eerste deel van r~iksweg

17 tussen Roosendaar en Zeven-

beTgen. I

Ge.zien de stand van zaken zal ~ ook in 1963 het dooT de minis- ter bij zijn begToting vooT 19 62 uitgestippelde plan gevolgd kunnen worden.

tuur is, in elk geval een verschijnsel van historische betekenis en in bepaalde opzichten nog wel een geestelijke macht. Maar als zovelen had hij daar enkel kritisch tegenover gestaan, zichzelf en anderen al maar afvragend, wat er van het christendom geworden was, wat het nu eigenlijk in de wereld had ver- anderd. En daarbij was zijn conclu- sie steeds in negatieve zin uitgevallen. Het christendom kon, zo rede- neerde hij op grond van zijn bevin- dingen, onmogelijk redding, gene- zing betekenen voor deze door en door zieke, voze wereld

Er zijn, dunkt mij, zeer velen die in zulk een houding tegenover het christendom staan. Zij zien het enkel van hun kritisch standpunt uit en wijzen het dan als ontoereikend af. Ze willen het in zijn ideële waarde tot op zekere hoogte zelfs wel erkennen, maar zien er geen wereld- vernieuwende kracht meer in en laten het daarom voor wat het is, zo ze al niet in een strijdbare houding tegenover het christendom komen te staan.

* * *

Z

o is het voor velen. En de kerk of liever: de kerken- gaven en geven daaltoe ook wel aanleiding.

Misschien zijn er ook in ons eigen leven wel ogenblikken - hele perio- den zelfs ! - waarin het ook voor onszelf wel enigszins zo is; dat we ons afvragen: wat praktische waarde heeft het nu eigenlijk, wat geeft het?

Maar nu zegt die Zweedse schrijver dat hij, na jarenlang zo afzijdig en afwijkend tegenover het christendom te hebben gestaan in een won- der-begenadigd ogenblik van zijn leven door Christus terzijde werd genomen en voor de vraag geplaatst:

hoe staat het nu met jezelf? Wat is er van jezelf geworden? Wat je over het empirische christendom, het christendom zoals het zich in de praktijk aan ons voordoet, en over de christenen in de samenleving zegt moge nog zo juist zijn, maar maakt het jou en de wereld beter, wanneer je dat alles enkel maar zwart ziet en zwart schildert? Wanneer je jezelf dan zo geestelijk gezond acht en zo goed en precies weet wat er aan de wereld en aan het christendom man- keert, wanneer je zo goed weet wat er gebeuren moet om tot een betere wereld en een beter mensdom te geraken, waarom doe je dat dan niet?

Waarom handel je dan niet zoals je meent dat het christendom, naar jouw idee beschouwd, moest handelen? Met een negatieve, skeptische en cynische houding tegen'over het christendom bewijs je jezelf noch de wereld enige dienst.

"Toen ik zo apart werd genomen, kreeg ik het benauwd", vervolgt de schrijver dan en dat werd mijn ge- nezing, mijn behoud."

W

ij behoeven ons nu niet te verdiepen in de vraag, wat Blomberg nu precies bedoelt met dat "door Christus terzijde genomen worden". Ik voor mij geloof dat dit een aanduiding is van een gees- teservaring, die wij ook uit eigen leven wel kennen, al zouden wij haar misschien anders omschrijven.

Ik denk aan ogenblikken waarin wij a.h.w. tot onszelf gebracht wer- den, ogenblikken van bezinning, waarin als uit een hogere wereld die vraag tot ons kwam: hoe is het met uzelf, wat hebt gij van uw leven gemaakt?

Daarop komt het tenslotte toch alleen maar aan. En het is bovendien een ervaringsfeit, dat onze kijk op de wereld toch wel voor een heel groot deel bepaald wordt door onze eigen innerlijke gesteldheid. Heel wat klachten over de we1·eld, over het leveri en ons lot en over de gang der dingen in de wereld zijn in de grond der zaak klachten, waarin en waarachter we de nood en de verlegenheid van eigen wezen maske- ren. Die innerlijke nood en die innerlijke verlegenheid, die schaamte misschien, verdoezelen we, omdat wij ze niet recht onder ogen dur- ven zien. Tot plotseling, misschien in een ogenblik van naar binnen- gekeerd zijn, we intuïtief voelen: als we eens aan de andere kant be- gonnen, bij ons zelf, zou dan misschien niet veel, ook in de wereld, in een scherper en helderder licht voor ons komen te staan?

* * *

W

elnu, in zulk een moment voelt de mens zich - als die Zweedse schrijver - "apart genomen''. Wilt ge het anders uitge- drukt zien, dan zou ik het zo zeggen: Aan confrontatie met "de wereld" gewend, wordt dan de mens . met zichzelf geconfronteerd. En dan ontdekt hij iets van dat wat hem in de wereld verontrust, ook in zich- zelve. Dan krijgt hij besef van dat grote, ondoorgrondelijke dat wij het tragische noemen, dat er 1s m

• •

: nen. Het eerstvolgende num- :

• •

: mer komt op 3 januari a.s. uit. :

: :

...

de kosmos, in de mensenwereld, maar ook in hemzelf. Daar staat hij als mens niet enkel maar mid- denin, het voltrekt zich cok door hem heen. Eerst in dit weten kan hij zich, als Pascal, groot en klein tegelijk voelen. En dan zal hij wellicht ook iets ervaren van hetgeen onze Thomas à Kempis aanduidde als diepste waarheid en waarde van het christendom; welks ontstaan wij op Kerstfeest herdenken:

Ga, waarheen gij wilt,

en zoek, zoveel gij 'maar immer kunt,

gij zult geen verhevener weg bo- ven,

geen veiliger weg beneden vinden dan de heilige weg van het kruis.

Schik e;1 1·eegel het alles na.ar uw wil of naar uw inzicht,

. gij zult ontwaren dat gij het lijden niet kunt ontgaan,

hetzij dan willens of onwillens, en zo zult gij overal het kruis vinden.

Want nu eens zult gij pijn gevoe- len in uw lichaam,

dan weer zult gij verdrukking des geestes lijden in uw ziel.

Somwijlen zult gij van God ver- laten,

een ander maal door. uw naaste geplaagd worden

en wat nog droeviger is: gij zult menigmaal uzelf tot een last zijn, door geen enkel red- of troost- middel

zult gij dan uitkomst of verlich- ting vinden.

Gij zult het alles moeten dragen, zolang het Gode behagen zal.

Ook Jezus Christus onze Heer was, zolang hij leefde,

geen enkel uur zonder het smar- telijkst lij den .

Hoe wilt gij dan een andere weg zoeken

dan deze koninklijke weg, welke de weg is van het heilige kruis?

deR.

ATTENTIE!

Luistert op vrijdag, 21 december a.s., over de zender HIL VERSOM I (402 m) van 19.30-19.40 uur, naar

j

I

,.DE STEM VAN DE V.V.D."

In deze laatste uitzending van dit jaar spreekt tot U de voorzitter van onze Partij:

Prof. Mr. P. J. OUD.

In onze uitzending van vrijdag, 4 januari 196.>" zal van 19.30-19.40 uur, maar dan over de zender HILVERSUM II (298 m), tot U spreken:

Dr. K. VAN DIJK.

l ~

l

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

r. Van Riel sprak bij de algemene beschouwingen in de Eerste Kamer

Het overlijden van Koningin Wilhelmi- en hij loopt ten dele in welvaart terug, na (een herstelde titel, die ons altijd be- althans, wat dit laatste aangaat, vergele- ter ligt dan "Prinses" Wilhelmina) was ken .met de sterk gestegen welvaart van de oorzaak, dat de algemene politieke be- andere groepen der samenleving.

schouwingen in de Eerste Kamer wat ver- Mr. Van Riel noemde dit een geestelijk brokkeld ûjn uitgevallen. Het antwoord proces, dat de agrarische bevolking moet van minister-president De Quay kwam ondergaan. Een goed regeringsbeleid is nu pas twee weken na de beschouwingen van juist om een dergelijk proces zoveel mo- de Kamer. gelijk uit te vlakken en vooral ook duide- Wij zullen, nu dit debat alweer enige lijk te maken, dat er uitvlakking plaats tijd. achter ons ligt, op de discussies zelf vindt. Dit laatste achtte hij bijzonder es- niet meer ingaan, doch ons beperken tot sentieel, juist bij een structureel verani- een overzicht van enkele hoofdpunten uit woord regeringsbeleid, dat anders door de het als altijd weer belangwekkende be- daarbij betrokkenen als een te plotseling toog van onze fractievoorûtter in deze over hen komend onrecht wordt gevoeld.

Kamer, mr. H. van Riel. Onredelijk en ondeskundig zijn de boeren Ingaande op het door ir. Vos (PvdA) in den regel allerminst.

gehouden betoog, stelde mr. Van Riel * * *

vast, dat deze in uiterst hoffelijke kriti- Bepaald niet geheel gemotiveerd acht- sche zin had gesproken over het loon- en te mr. Van Riel de kritiek die men soms prij'sbeleid der regering. Ir. Vos had daar- wel eens hoort op het pensioenbeleid van in een vaste lijn gemist, evenals in het minister Toxopeus. Wanneer minister Nieuw-Guineabeleid. Dat waren twee Zijlstra de belastingen niet verlaagt, valt van de hoofdpunten in "een mild requi- niemand hem daarover lastig; niemand

sitoir··. van de VVD-fractie en eigenlijk ook nie-

Ondanks die "mildheid" ditmaal van de_ mand van de andere fracties. Wij staan oppositieleider in de Eerste Kamer, was in deze gevallen voor een stuk Kabinets- de heer Van Riel het toch niet met hem beleid, ook weer ten dele door de omstan- eens. llij zag die vaste lijn wel in het digheid bepaald, waarvoor wij niet een loon- en prijsbeleid en hij zag haar ook individuele minister aansprakelijk kun- in het Nieuw-Guinea-beleid. nen stellen. Bovendien wees spr. erop,

Geen ogenblik had onze woordvoerder dat een waardevast pen'Sioen door nie- het idee gehad, dat de regering. haar pro- mand in het bedrijfsleven wordt genoten duktiviteitstheorie, waar hijzelf ook veel en dat de Staat hier vóór alle andere bezwaren tegen had gevoeld, als een we- werkgevers uitgaat.

tenschappelijke oplossing zag; dat men De Staat, ook als werkgever, kan een die theorie moest aanvoelen als de va·ste beleid voeren waaraan sterk sociale kan- lijn. Dit was slechts een middel; waar ten zitten. Een van die sociale kanten zag het eigenlijk om ging, was het invoeren hij in het pensioenbeleid. zoals dat zich van het marktelement in de beloning aan thans ontwikkelt.

de ene kant en de bescherming van het Met betrekking tot Nieuw-Guinea sociale element aan de andere kant, sa- noemde de heer Van Riel een zekere in- ciaal in sterke mate ook als anti-inflatoir ternationale status van de Papoea's een op te vatten. van de weinige dingen, die wij nog voor De wederinvoering van het marktele- hen hadden weten te bereiken. Hij kon ment leek hem een bewijs van realiteits- niet aannemen, dat de regering zou me- zin, evenals het besef, dat men dit ander- dewerken, voor zover dat volkenrechte- zijcts niet geheel vrij zou kunnen laten lijk nodig is, aan enige oplossing, die de

werken. Papoea's het laatste, dat wij wél waar

Hebben wij als liberalen de ontwikke- hebben kunnen maken, zou ontnemen.

ling in de richting van de herintroductie Ten aanzien van .Cuba betoogde de heer van het marktelement volledig toege- Van Riel, dat door het handelen van de juicht, tegelijk kunnen wij volkomen on-

derschrijven, dat de regering ook in dit stadium het nog in de hand moet hebben bij werkelijk dreigende noodsituaties in te grijpen.

* * *

Sprekend over enkele sectoren. die bij een te snelle verschuiving ten gevolge van een te vrij beleid in het gedrang zouden komen, noemde mr. Van Riel o.a. de landbouw, de woningbouw, de pensioenen en een aantal sociale voorzieningen.

Wij moeten die verschuivingen tussen de bevolkingsgroepen temporiseren. ook omdat iedere verder gaande inflatie een dodelijke kettingreactie oproept en juist de bedreigde groepen steeds verder in de achterhand zou brengen.

rH-;U

Ver. Staten een dodelijke bedreiging voor het Westen was weggenomen. Men mag gerust zeggen: misschien is een verschuiving ten gunste van het westen in het wereld-machtsevenwicht veroorzaakt.

En nu vond hij het, wanneer wij in een worsteling op leven en dood zijn gewik- keld, toch wel een diep treurig verschijnsel, dat dan direct een aantal mensen klaar staat om te zeggen dat deze blok- kade-toepassing wellicht niet klopt op het geldende volkenrecht, dat de Amerika- nen in Turkije niet veel anders doen dan dat wat de Russen op Cuba deden, en om andet•e z.i. goedkope historische vergelij- kingen te maken, waaraan het keuze-element te enenmale ontbreekt. "Het is het keuze-element en niet een in mijn ogen halfwaardig intellectualisme, dat over het voortbestaan van een land beslist, in een wereld van strijd."

Ook de mededeling van de Ned. Herv.

kerk over het gebruik van atoomwapens had hem verontrust. Daarom had hem goed gedaan de reactie van gen. Cal- meyer en het was hem een vreugde, dat een aantal Kamerleden, lid van de Ned.

Herv. Kerk, z;ich heeft verenigd om op dit punt een contra-actie te ondernemen.

* * *

In de woningbouw- een ander door de heer Van Riel ter sprake gebracht belang- rijk probleem - gaat het niet om één vraagstuk, het gaat om een serie vraag- stukken, het gaat om 't bouwen van hoe- veelheden woningen en om de vraag waar di.e woningen gebouwd moeten worden, het gaat om kwaliteitsvragen en om de vraag, welke groepen van de bevolking in staat zijn, een bepaalde huur te beta- len en welke groepen der bevolking daartoe niet in staat l'lijn. Hij was ervan over- tuigd, dat wij de oplossing alleen zullen vinden. wanneer wij bereid zijn, de fei- ten onder de ogen te zien. In de eerSte plaats wat betreft de extrabehoefte in verband met de z.g. woningverdunning.

Hij zag er geen principieel bezwaar in, wanneer men hier de betrokkenen naar vermogen laat bijdragen.

Wat betreft de wezenlijke woningbe- hoefte van degenen, die in slechte huizen

Wat de landbouw betreft gelooMe spreker, dat iedereen het er wel over eens is, dat deze op vele punten structurele aan- passing vraagt. Maar hij meende dat het ook hier zo is, dat veel kritiek op de regering haar achtergrond vindt in het feit, dat zij niet altijd toont volledig te begrijpen, dat hier misschien de belangrijkste inter-groepsverschuiving plaats vindt, die wij in Nederland kennen. De landbouw loopt in kwantiteit van mensen snel terug

I I I I I I

Open óók een

rekening bij de HBU

•

WIJ LEVEREN

DOZEN

I

Hij is opgetogen over de vlotte service, de

I

persoonlijke behandeling, en de financiële ad- viezen van de HBU. Bovendien ontvangt hij

uit Massief Cm·ton

*

Speciaal voor export.

*

N. V. Stroocartonfahriek v /h

E. IJree & Co.

OUDE PEJ{ELA

Telefoon 03978 - 2233, 2 lijnen

Eig-en modern ingericht laboratorium.

l

llrcnte van zijn geld.

~~~

. Ook !-oor U: de HBU .

L .

OLLANDSCHE BANK-UNIE

N:Jv.

AMSTERDAM - DEN HAAG • ROTTERDAM

--- N. V. RIJNSTAAL

v /h J. W. Oonk & Co.

Telefoon 24941/45- Arnhem Postbus 42

FABRIKANTE VAN

NAADLOZE EN

GELASTE

STALEN BUIZEN

%t DECEMBER 1002- PAGINA 2

In verband met de feestdagen zal het Algemeen Secretariaat der Partij op

ZATERDAG 22, MAANDAG 24, ZATERDAG 29 en

MAANDAG 31 DECEMBER G E S L 0 T E N zijn.

''

zitten en in krotten - vaak degenen, die echt sociaal achter gesteld zijn - die lijden in vele gevallen, voor de oplossing

van hun treurige problematiek, onder de wijze, waarop de zaak op het ogenblik wordt aangepakt, n.l. omilat de woningbouw-woning toch een huur vraagt, die voor deze groep uit de bevolking veel te hoog is. Daarop verder ingaande, zag hij ten slotte c!e oplossing op diJt punt uit- sluitend in de richting, die ook ir. Kraaii- vanger (KVP) had gesuggereerd, en die de heer Van Riel een aantal jaren geleden in Zaandam al eens naar voren had gebracht, n.l. in de richting van een indi- vidualiserende toeslag. Z.i. is de tijd voor- bij, dat men kan werken met vuistre- gels a1s half woningbouw, kwart pre- mie, kwart vrije sector, enz.

Het tweede probleem is - en ook dit is eigenlijk een politiek beleidsprobleem - dat men niet bereid is te erkennen (of eerder: consequenties uit de erkenning te trekken) dat op bepaalde plaatsen in Ne- derland het quanturn woningen veel te klein is.

* * *

Verder zijn er in Nederland volgens de gegevens van de volkstelling van 1956 120.000 woningen duidelijk onderbezet.

Dat aantal is groter dan het einde 1961 nog aanwezige statistische woningtekort van 70.000. Daaruit blijkt, dat het niet tijdig verhogen van de huren ook een onsoeiaal effect kan hebben.

Ten slotte wijdde de heer Van Riel dan nog vrij uitvoerige aandacht aan de politieke toekomst en de vraag van de komende Kabinetsformatie.

Eén ding wilde hij wel zeggen: als de internationale toestand zich nog zou gaan toespitsen, dan is het duidelijk, dat de PvdA deel van het Kabinet moet gaan uitmaken. Hij had op dat punt niet de min.ste huivering meer sinds hij de verklaring van het bestuur van de Partij van de Arbeid inzake Cuba had gezien, een verklaring, die zich in gunstige zin nog- al onderscheidde van hetgeen anderen weleens in die dagen hebben beweerd.

Als wij echter denken aan een wat lan- gere ontwikkeling van zaken in vrede, dan ligt de zaak anders. Dan zullen wij immers moeten komen tot scheidingslij- nen. Ook uit de rede van ir. Vos conclu- deerde spreker, dat het verschil niet ligt in de sociale problemen, maar in de door ons voorgestane maatsC'happij, waarin de vrije ondernemingsvorm redelijk kan voortbestaan.

Mr .Van Riel zei aan die vrije ondernemingsvorm niet alleen te hechten uit

"traditionele overwegingen", maar omdat zij voor hem tevens op een of andere manier samenhangt met de vrijheid van beslissing in innerlijke :oin, en aan de andere kant samenhangt met de vrijheid van de wereld in haar geheel.

Zijn slotconclusie was: "Ik geloof, dat dit Kabinet bij alle kritiek, die op per- sonen en groepen mogelijk is, een basis heeft gelegd voor een beleid, dat aan de situatie 1963-1967 adequaat zal zijn en misschien in sommige opzichten een revo- lutionair karakter zal kunnen dragen."

de

Waalpalen

voor betonfundering in moeilijke werkomstandigheden

stalen palen damwanden grondonderzoek

de Waal's Industrie N.Y.

Generaal Vetterstraat 58 Amsterdam

Rotterdam - Hamburg

Hoogezand Antwerpen

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Minister Korthals bood prof. Oud ,,Liberale Gedachten'' aan

Hartelijke woorden van vriendschap en waardering

Het was een hartverwarmende samen- komst. die feestelijke bijeenkomst op vrijdag 14 december j.l. in het Haagse "De Wittebrug", waar minister Korthals namens 'n kring van vrienden, geestverwan- ten en bewonderaars van onze vorig jaar 75 geworden partijen fractievoorzitter prof. mr. P. · J. Oud,· het te diens ere samengestelde boekwerk "Liberale Ge- dachten" aanbood.

De heer Korthals noemde het een groot voorrecht, de heer Oud dit boek te mogen aanbieden. Velen hadden ertoe me- degewerkt om deze uitgave, waartoe op de 75ste verjaardag van de heer Oud in het vorige jaar was besloten, mogelijk te ma•ken. Minister Korthals wilde zich echter tot het noemen van twee namen beperken: prof. mr. D. Simons, die de leiding van de redactie op zich had willen nemen en de Uitg. Mij, de N. V. Nijgh

& Van Ditmar, welke zoveel had gedaan voor de goede verzorging van dit boekwerk.

Aan het einde van de bijeenkomst wer- den nog twee namen in het bijzonder genoemd: die van de voorzitter van het uit- voerend comité mr. F. G, van Dijk en die van de secretaris van bedoeld comité drs. A, A. C. Reedijk, welke laatstge- noemde het eerst de gedachte van een dergelijk boekwerk heeft geopperd.

dewerkers en de redactionele leiding van professor Simons, twijfelde spr. geen ogenblik dat die inhoud goed zou zijn.

De heer ·Oud had de suggestie om een boek uit te geven, gewijd aan de liberale gedachten, een bijzonder goed idee ge- vonden. Wij moeten ons altijd weer op ons beg.insel bezinnen en de verhoudin- gen in de maatschappij steeds weer aan die beginselen toetsen. Daarop zullen wij nooit uitgestudeerd geraken.

B-ijzonder getroffen was de heer Oud door deze nieuwe bewijz.en voor de band van vriendschap, die is ontstaan.

In 1948 hebben wij willen pogen een liberale partij op te bouwen als een orga- nisatorische eenheid van het liberalisme, dat in wezen alli,id heeft te zijn, vooruit- strevend. Naar ons beider overtuiging is het anders geen liberalisme.

Ook de fracties in de Kamer moeten haar verantwoordclijkheicl begrijpen om de stabiliteit zo mogelijk te handhaven.

Men heeft gezien hoe het thans in Frank- rijk gesteld is, waar de fracties haar taak om de stabiliteit in de regering be- waard te doen blijven, onvoldoende hebben aangevoeld, Nu is er een almachtig leider en een onmachtig parlement. De heer Oud zei dit met alle respect voor de in vele opzichten respectabele figuur van De Gaulle, maar gezond is deze toestand niet en hoe moet het, als De Gaul- le er nicl meer zal zijn'!

* *

Zeer erkenlelijk toonde de heer Oud zich ook voor het gt·ote medeleven en de sleun, die hij in voor hem persoonlijke moeilijke jaren had ondervonden. De grote bijeenkomst op zijn 70ste verjaardag had zijn vrouw reeds niet meer kunnen bijwonen en op zijn 75ste verjaardag was zij hem reeds eerder ontvallen Des te meer verheugde het hem, dat zijn zoon en schoondochter aanwezig waren.

Spreker zou nu spoedig ·zijn functies neerleggen en hèt werk aan jongere hnnden overdragen. Dat was wel goed maar hij ontkende niet, dat he-t hem toch wel eens moeilijk zou vallen niet ·meer mee te doen. Hij had echter alle vertrouwen in mr. Toxopeus, die hij zeer had le- ren waarderen.

De heer Oud loonde zich niet zo ge- schokt door het grotendeels weer verlo-

20 DECEMBER 1962- PAGINA 3

'n fantastisch geschenk

voor hem

voor haar

ren gaan van de in 1959 bereikte top en had alle hoop, dat ook onder jongere leiding de geleidelijk stijgende lijn zich zal voortzetten.

Als de partij blijft vasthouden aan haar beginsel en zich niet laat verleiden dingen te doen, die wij krachtens dat be-

ginsel niet mogen doen, zag de heer Oud de toekomst met vertrouwen tegemoet.

Na dit meer officiele gedeelte van de bijeenkomst bleef men nog geruime tijd in een informeel gezellig samenzijn bij-

e~. A.

Mr. Oud was ook dit maal vergezeld van zijn zoon en schoondochter. Van de verdere aanwezigen willen wij alleen nog noemen mr. E. H, Toxopeus, onze liberale minis,tcr van Binnenlandse zaken.

Ook de heer Oud herinnerde in zijn dankrede aan de moeilijkheden. waarvoor de partij reeds in het begin van haar beslaan was komen te slaan, en met name bij de Indonesische kwestie. De beslissing over de souvereiniteitsnverdracht was een heel erg moeilijke en verant- woordelijke geweest. Met nadruk had hij toen nog eens in de fractie gesteld, dat na gezamenlijke overweging, ieder tenslotte naar eigen geweten zou moeten stemmen maar dat niemand zou mogen tegenstem- men alleen op grond van de overweging, dat het voorstel er toch wel zou komen.

Mr. Oud achtte het van grote betekenis dat na gezamenlijk overleg allen tot een

gelijk oordeel waren gekomen.

Gelijke kansen voor middenstand

* *

lVIinister Kortbals • bracht in herinnering, dat de heer Oud zelf wel eens had gezegd: de politiek is nu eenmaal een hard bedrijf. Daarom zou het hem extra goed doen, dat zovelen thans kwamen getuigen van hun \vaardering voor diens werken en van bewondering voor zijn grootheid.

.. Cij zult binnenkort de Kamer verla- ten en ik zal er niet meer terugkeren,

d~lH!'Oin n1ag in hetgeen ik zeggen ga al wel een wat persoonlijke klank na<~r voren komen'', aldus de heel' Korthals. Wij, uw (vroegere) lraeliegenolen, hebben het allj:jd als een groot voorrecht gevoeld u als leidsman te mogen hebben en van uw leennis le mogen pro[itEren. Gij hebt een partij, die na de oorlog arged&an leek te hebben, gemaakt tot een Iaclor vnn betekenis, lot een bcl:mgrijicc geestelijke stroming in ons vol!{sleven.

Onder U\V leiding\ zo ging spreker ver- der is de basis gelegel voor sa meE wer- ki:1g met andere partijen. Gij hebt het mogelijk gemaakt. dat het Knbinet en de mir:i:ste•·s hun taak konden voortzetten.

De~..;e stabiliteits-bevordel'ing noenule n1i- nistcr Kol'tho.ls van grote vvaa1·dc•, nu (}e democratie wee1· aanvallen heeft te ver- duren.

Gij hebt nooit ges1;eelcl op klein gewin, mn::1· ge hebt u altijd een groot parle- mcnlarier getoond. Ge hebt een groot verstand, maar dat hebt ge nooit laten overheersen. Politiek is een zank van en voor mensen. die recht hebben op een menswaaràir, · bestaan. Deze eigensch:;p- pen maken u zo voortreffelijk geschik.t om voorzilter te zijn van een volksparllJ.

Gij zijt nimmer een man geweest, die zijn mcnin<' door anderen liet bepalen, maar ons w~orct vond bij u altijd gehoor.

U hebt in de Kamer een toon laten horen, die bij het volk aansloeg. Wat zou er v<m de liberale partij zijn terecht gekomen. wanneer zij bijvoorbeeld in de Indonesische kwestie niet door u was ge- leid?

Vervolgens herinnerde de heer Kort- hals eraan. dat mr. Oud toen de VVD werd opgèricht, de banden met vci:n had moeten doorsnijden. hetgeen plJn doet. Eveneens herinnerde spr. aan de moeilijke jaren, die de heer Oud door de ziekte en het overlijden vun ZIJn vrouw had doo1·gemr.akt.

In die jaren, aldus spr. is de b_~nd tussen u en ons nog versterkt en WIJ hopen, dat die persoonlijke tand zal blijven be-

staan. . .

Met een laatste woord van harteliJ 'e 1 dank voor alles wat de heer Oud voor het liberalisme heelt geduan en voor de vruchten. die wij daar allen van hebben mogen plukken, bood minist~r ~or~hals dan tenslotte een bijzonder fram Uitge- voerd eerste exemplaar van het boekwerk

"Liberale Gedachten" aan mr. Oud aan.

* *

In een bewogen ,;oord dankte vervolgens prof. Oud zelf de heer Korthals voor hetgeen deze had gezegd en da.t hem d1_ep had getroffen. Prof. Oud dankte harteliJk voor het hem aangeboden boek, waarvan hij op dit ogenblik de inhoud nog niet leende, maar gezien de lijst van me-

* *

Na een vrij lange tijd van oppositie was de VVD nu bijna vier jaar lang wat men dan wel eens noemt:, "regeringspar- tij". Het ook met onze instemming ge- vormde Kabinet heeft een poli\ iek van sociale rechtvaardigheid gevoerd. Het kabinet Piersou-Goeman Borgesius is wel eens het ,.Kabinet dei· sociale rechtvi!ar- digheid" genoemd. De heer Oud zou deze benaming ook aan he-t thans zittende Ka- binet willen toekennen, al zijn wij het ook wel eens niet met bepanlde dingen

eens geweest. ·

De positie van een minister is nu eenmaal anders clan die van een fractie. Het kan zeer wel voorkomen, dat een minister het in feite meer eens is inet zijn fractie dan met Kabinetsstandpunt in een bepaalde aangelegenheid. Hij zal dan echter moeten overweg·en of hij de grote vera!1twoordelijkheid mag nemen, om op grond van dat vcrschil de samenwerking te verbreken.

E

r ontstaat steeds grotere onrust in de seclor van de middenstand. De stormachtige ontwikkeling van verkoop- methoden bij het grootwinkelbedrijf, zelf- bedieningszaken e.d. moge daaraan al niet vreemd zijn, de middenstand zal er stellig niet aan ten onder gaan. In de Tweede Kamer werd vorige week de af- deling middenstand van de begroting van economische zaken besproken, waarbij namens onze liberale fractie de heer IvL Visser verkoop van kwaliteitsprodukten, specialisatie en vooral ook service-verle- nino- niet te onderschatten wapenen noemde ~aarover de middenstand beschikt. Uit verscherpte concurrentie, aldus de heer Visser, zal stellig een goed produkt tegen een aantrekkelijke prijs resulteren en het algemeen belang is hiermee gediend. Het is de structurele ontwikkeling, teken d€s tijds. die - bij gelijke kansen - de mid- de11stand niet zal aantasten. Nog steeds

In hotel "De Wittebrug" in Den Haag werd door minister Korthals namens het comité "75e verjaardag professor Oud" hèt boek "Liberale

Gedachten" aan prof. Oud overhancligcl.

zijn het die gelijke kansen, waarop het middenstandsbeleid moet zijn gericht.

• * *

W

at is er van het middenstandsbeleid sinds 1959 terechtgekomen? De heer Vi'sser vond het loon- en prijsbeleid te veel afgestemd op het gemechaniseer- de grootbedrijf; er wordt, zo meende hij, . te weinig rekening gehouden met de posi-

tie die hierbij onstaal voor de grote groep ondernemers in het zeer arbeidsintensie- ve ambacht. Ook de detailhandel dreigt hiervan trouwens de dupe te worden.

Het kan eri het mag niet de bedoeling zijn dat door het voeren van een christelijk- sociale politiek voor de grote massa - waarmee de heer Visser overigens van ganser harte instemde - voor een grote groep zelfstandige ondernemers de be- staansmogelijkheid in gevaar wordt gebracht. In onze huidige maatschappij is nog volop behoefte aan de zellstandige ondernemer, die door zijn werkzaamhetd een voorbeeld voor velen is.

De heer Visser doelde hierbij op de meer dan 330.000 zelfstandigen die minder dan f 6000 per jaar verdienen. Dit is circa 47 procent van het totaal aantal zelfstandigen. De lasten die nu reeds drukken op de inkomens van deze groep zijn zó zwaar, dat de zelfstandigheid alleen nog is te handhaven als men genoe- gen wil nemen met een bestaan waaraan alle welvaartsverbetering vreemd is. We horen wel eens zeggen, dat het die middenstand nog zo slecht niet gaat, maar deze mening berust op uiterlijke schijn. Er wordt verbouwd ol een nieuw pand be- trokken, men heeft een auto of iets der- gelijks. De hieraan verbonden last:n ver- creet men wel eens. maar als er n1et aan

~'ordt meegedaan is het nog moeilijker zich te handhaven. Verder heeft men echter te maken met de verplichte premies voor de AOW en de AWW, die stijgen, verplichte bijdragen voor het bedrijf- schap, stijgende huren enz. Dit alles kan slechts ten dele of in het geheel met worden opgevangen door produktieverhoging of stijging van de omzet. Van doorbereke- ning door verhoging van de wmstmarges is geen sprake.

Wel is er iets bereikt in het fiscale vlak, zoals de gunstige wijziging van de be- lasting voor de werkende gehuwde vrouw maar dat is dan tot dusver ook het emge.

• • *

M

et schrik heeft de middenstand leennis genomen van de plannen van minster Veldkamp voor een volksverze- kering tegen zware medische risico's en de heer Visser meende dat staatssecreta- ris Gijzeis zich nu wel zal moeten gaan verdiepen in de lasten die ook daanut weer voor de middenstand kunnen voort- vloeien.

Tot dusvcr':e, aldus de heer Visser, heb ik niet veel kunnen bespeuren van inte- gratie van het middenstandsbelang in de airremene economische politiek.

Onbevredigend noemde de heer Visser ook de wijze waarop de vertegenwoordi- ging van het Nederlandse midden- . en kleinbedrijf in het Economisch en Soc1aal Comité van de EEG is geregeld.

(4)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 20 DECEMBER 1962- PAGINA &

aar wij staan; nu en in de toekomst

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

Het einddoel

^LS

het .sterker maken van

(Ingezonden)

de individuele mens

Koninginnegrac:ht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 60 48 03

(3 liinen)

.Iedere mens wordt gedragen door zijn individuele gedachten-instelling product van afstamming, milieu, scholing en. le- venservaring, onderhevig aan voortduren- de groei. Deze gedachten-instelling ma- nifesteert zich in zijn totale levenshouding

en omvat dus mede zijn per•soonlijke be- slissingen, alsook daardoor zijn aansluiting bij en houding in groepsvorming op alle gebied.

Zo zal instelling op persoonlijke vrijheid, verdraagzaamheid dus erkenning van en waardering voor de individuele mens, en de daar consequent aan verbonden persoonlijke verantwoordelijkheid, op politiek terrein aansluiting mogelijk maken bij de liberale partij.

De progressief ingestelden kunnen zich onder de socialisti'Sche groeperingen.scha- ren, maar zij wier instelling niet zo ver gaat, zullen zich moeten voegen in de po- litiek waar de binding uit andere hoofde geschiedt.

De behoudend ingestelden, voor wie een gezamenlijke conservatieve politieke partij in Nederland ontbreekt, zulks in tegenstelling tot bijv. Engeland, zijn ge- noodzaakt zich te verdelen over de be- staande partij en.

Onvermijdelijk brengt deze gevarieerde samenstelling in alle partijen spannin- gen teweeg, die in tijden waarin het de partij en/of de voorgestane politiek goed gaat op de achtergrond blijven, maar die, wanneer de veilige situatie in het gedrang dreigt te geraken of reeds is geraakt, tot leven komen.

Hieruit is verklaarbaar, dat in begin 1954 in het weekblad "Vrijheid en De- mocratie" in een serie artikelen door hr.

Roethof werd gepleit voor een vooruit- strevende koers, gebaseerd op de noden en behoeften van de brede massa, waarbij hij stelde "dat er alle aanleiding be- stond daarbij niet eenzijdig een tegenstelling te creëeren tussen liberalisme en so- cialisme, van wie de uitgangspunten de- zelfde zijn".

In een tweede serie artikelen "Onze Partij op de Tweesprong" medio 1954.

naar aanleiding van de toen gehouden Statenverkiezingen in het weekblad "Vrij- heid en Democratie" verschenen, pleitte Hr. Roethof voor het openhouden van een modus voor. samenwerking met de PvdA, zulks op grond van de z.i. voor de VVD ongunstige uitslag van de verkiezingen in vergelijking met de PvdA. Geci- teerd werd nog een uitspraak van Sep- tember 1952 van Mr. H. Fortuin "de VVD alomvattende vrijzinnige progressieve politieke partij, en daarnaast een conservatieve partij waarvan reeds een begin zou kunnen worden gezien in de partij van den Heer Welter"

Het is duidelijk dat een dergelijke gedachten-ontwikkeling een absolute schei- ding suggereert tussen progressiviteit en conservatisme in de VVD op grond van een door Hr. Roethof in het leven ge- roepen tegenstelling, waarbij de in de aanhef genoemde logische gevarieerde samenstelling wordt te niet gedaan.

Van behoudende zijde werd dan ook door Mr. Ridder van Rappard in twee artikelen in het weekblad "Vrijheid en Democratie" stelling genomen tegen 0° .. ⁰ ondermijnende gedachte.

Verkiezingen van 1956enl958

Hoewel een koerswijziging als door Hr.

Roethof voorgestaan, niet in de VVD werd doorgevoerd, leverden de in 1956 en 1958 gehouden verkiezingen de beken- de buitengewone stemmenwinst op voor de VVD, daarmede het bewijs leverende dat bij het stembus resultaat andere fac- toren een beslissende rol speelden dan het op geforceerde wijze jagen naar aan- hang door koerswijziging.

Het is niet verwonderlijk, dat in deze dagen het oude geluid van de progressieve koers en de tweesprong opnieuw opklinkt.

Ditmaal is een progressieve politieke groepering, het Liberaal Democratisch

Centrum, opgericht onder voorzitterschap van Mr .Dr. Roethof, in de vorm van een gesprekscentrum of ontmoetingscen- trum, waarvan de principiële uitgangspunten in de dagbladen zijn gepubli- ceerd. Aangehaakt wordt op de uitspraak door Mr. Stikker bij de oprichting van de VVD in 1948 gedaan, welk~ toenter- tijd nog geheel stond in de geest van vernieuwing welke bij het einde van de oorlog op alle gebied in Nederland naar voren kwam.

Tijdens een met het Dagelijks Bestuur van de VVD gevoerd gesprek is toege- zegd met uitgewerkte programma-punten te zullen komen als mogelijke bijdrage tot de meningsvorming binnen de partij en het is te betreuren dat vooruitlopend daarop thans reeds in de openbare pers uitspraken worden gedaan in definitive vorm

Liberaal Bestek 1962:

Sociaal,

maar niet Socialistisch

De fundamentele programma-punten van de VVD, vervat in de brochure "Li- beraal Bestel 1962" laten geen twijfel over het standpunt van de liberale partij.

Vrijheid, verantwoordelijkheid, onafhan- kelijkheid en verdraagzaamheid vormen onveranderlijk de basis voor de liberalen.

Sociale rechtvaardigheid voor allen is meer dan alleen het bieden van sociale zekerheid voor diegenen die deze wezen- lijk beho ·en. Het einddoel is het sterker maken van de individuele mens.

Maar het stellen van programma-pun- ten alleen is niet vo}doende. Nodig is de kiezer'S ervan te overtuigen, dat de partij vecht voor de verwezenlijking van haar idealen.

Giro 67880

de

tik in jonge jenever

BRANDBLUSAPPARATEN

Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.

Daarom is enige maanden geleden van beneden-af in de partij een overleg ge- start om te komen tot de formulering van concrete hervormings-voorstellen aan het Hoofdbestuur. Het werd n.l. in de Dagelijkse Best;uren der Kamer-Centrales noodzakelijk geacht aan de heersende onrust het hoofd te bieden door een vernieuwing in alle geledingen van de partij, waarbij de fundamentele programma- punten onaangetast blijven maar een fris- se aanpak en een krachtige verdediging van de liberale prinoipes verzekerd worden. Dit initiatief heeft in herhaald overleg met het Hoofdbestuur en aansluitend op daar reeds gegroeide gedachten, ge- lerd tot ingrijpende interne maatregelen, welke op de in Januari en Maart te hou- den Algemene Leden-Vergaderingen ter goedkeuring zullen worden voorgedragen

SIMPLUS N.V. DORDRECHT

VOOR DE WIELVAART VAN MORGEN IN EEN LAND ZONDER ZORGEN IJVERT REDIER MET ONS MEE

VIS!'TRAAT 6-8 • TEL. 3344* (01850)

STALEN MEUBELEN BUNDELT KRACHTEN: STEUNT V.V.D.

Wanneer deze interne maatregelen op korte termijn voeren tot vernieuwing van de partij-leiding en het partij-apparaat, zullen onze vertegenwoordigers. in Staten- Generaal, Provinciale Staten en gemeen- teraden daardoor worden gesterkt in hun

verdediging van de liberale principes.

GISPEN

UIT DE

VROUWENGROEPEN De Bilt/Bilthoven

Hier sprak mevr. mr.

Labberton onder de titel

"Kanttekeningen bij de huidige politiek" over binnen- en buitenlandse politiek.

Harlingen

0

p een heel gezellige

· theemiddag bij een der leden aan huis vertelde mevr. A. Blanksma-Westra wat er gebeurd was sinds de landdag in Zwolle. Er wer- den ook enige algemene on- derwerpen besproken, de verkiezingsuitslagen en de wenselijkheid van een athe- neum in Friesland; dit om al het intellectuele poten- tieel zoveel mogelijk te sti- muleren.

Leidschendam

Hier was de bijeenkomst ten huize van de voorzitster, mevrouw B.

Keule-Kok. Mej. A. Kap- peyne van de Coppello hield een praatje over "de vrou- welijke student en· de politiek", waarbij zij eerst een terugblik op de eerste jaren van de emancipatie van de vrouw wierp om daarna de positie van de studerende jonge vrouw in het heden te belichten.

Naarden/Bussum/

Huizen

H

et gehele bestuur is afgetreden; het nieuwe bestuur is als volgt sa- mengesteld:

Mevr. mr. M. Crol-van Heyst, voorz., Prins Mau- ritslaan 25, Bussum. mevr.

D. v. Arkel-Guldemont, Nw Bussummerweg 34, Huizen

Hetgeen de kiezers daadwerkelijk toont waar wij staan.

Copie voor deze rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

mevr. M. Stadermann-Hil- ton, Oud-Bussummerweg Huizen. mevr. C. Verkaaik- Bregman, Rembrandtlaan 77, Naarden. mevr. G. L.

Vis-Hommes, Regentesse- laan 23, Bussum. n1evr. D.

C. Kramers-Enklaar, Kam- perfoeliestraat 25, Bussum.

mevr. M. J. Coops-Hahn, se- cretaresse, Rembrandtlaan 11, Naarden.

J.

Schiedam

D

^e vrouwen-groep Schiedam kwam tot dusver in een café bijeen, maar daar de dames steeds dieper op politieke vraag- stukken ingaan, werd dat te onvrij. En zo was er dan nu een bijeenkomst ten huize van mevr. J. Houtman-van Buysen.

Eerst werd onze geëerbie- digde Koningin Wilhelmina herdacht, die voor de oude- ren nooit helemaal "Prinses Wilhelmina" heeft kunnen worden. Daarna werd de actie "Open het dorp" besproken (de sleuteltjes gin- gen vlot van de hand) en ons jaarverslag gelezen.

Ten slotte vermeldt Schie- dam als eerste de behandeling van de zgn. richtlijnen, in de vorn1 van vragen die de vorige maand zijn uitge- stuurd. Met de laatste vraag

"aan welke voorwaarden

CULEMBORG

4$$1'!>P

moet volgens de liberalen een goed sodaal beleid vol- doen?" kwamen de dames nog niet klaar. Daar moest men nog eens over denken.

Wat juist de bedoeling is!

Verder wordt nog mede- gedeeld, dat er twee VVD- sters voorlichtsters voor de I.L.Z.B. zijn. De derde huiskamer-groep daarvoor start in januari, Mevrouw Moll-Lips, aan wier ver- slag het bovenstaande is ont- leend, eindigt met de woorden: Wij zijn plezierig bezig en zien af en toe nieuwe gezichten. Dat vinden wij mooi om mee te eindigen en ook om er als wens het nieuwe jaar mee te beginnen:

Plezierig bezig zijn en af en toe nieuwe gezichten.

In Schiedam, in alle andere plaatsen, in onze eigen organisatie, in de hele VVD Dat "af en toe" liefst nog een beetje meer.